• Tidak ada hasil yang ditemukan

Jiiana Tattwa

Dalam dokumen Jnana Tattwa.doc (Halaman 40-64)

V: Adapun atma disebut Ahangkara Si Waikreta

80 Jiiana Tattwa

jagrapada, yeka kuminkin kempeningatma hana ring suptapada, lawan ikang atma hana ring swapnapada, yapwan enak papisan ika mara ring jagrapada, mulih ta sira maring turyapada, enak wyandel nira ring turyapada, mulih ta sira maring turyantapada, nahan laksana Sang Hyang Atma hana ring suksma ika kabeh.

D Adapun yang gaib seperti ciridri alam TCaya, itu dapat

dyangkau oleh Anumana Pramana. Adapun yang amat gaib seperti ciri-ciri alam Tiiryanta itu dapat dijangkau oleh Agama Pramana. Demikianlah sifat-sifat alam itu, besar dan kecil, diikuti oleh atma. Maka itupenampilan atma itujuga besar dan keciL Atma yang berada di alam Jagra, bersiap-siap untuk berkumpul dengan cdmddi alam Supta dan atma yang berada di alam Swapna. Bila perpisahannya terhadap alam Jagra menyenangkan dan tenang, maka ia akan kembali ke alam Turya. Bila sudah puas tinggal di alam Turya, maka ia akan kembali ke alam Tiiryanta. Demikianlah sifat-sifat Sang Hyang Atma di alam gaib.

■ Utpatyakna pwa sira, ring janma samangke, Sang Hyang Atma manjanma ring prethiwi, umandel ring bhuana &arira, wyapaka pwa sira ring sadrasa, sarining panca mahabhuta, prethiwi, apah, teja, wayu, akafea, yeka mamijilaken sadrasa, nahan lwirnya, amla, kasaya, tikta, katuka, lawana, madhura. Amla nga asem, kasaya nga, sepet, tikta nga pahit, katuka nga pedas, lawana nga asin, madhura nga manis.

D la dilahirkan dalam wujud manusia yaitw Sang Hyang

Atma lahir di bumU tinggal dalam badan jasmani, menyusup dalam Sadrasa (enam rasa) yang merupakan sari-sari Pafica Mahabhuta yaitu tanah, air, cahaycu origin* dan udarcL Semua inilah yang melahirkan Sadrasa yaitu Amla, Kasaya, Tikta, Katuka* Lawana, danMadhura. Amlaartinya asam, Kasaya artinya sepat, Tikta artinya pahit, Kaluka artinya pedas, Lawana artinya asin, dan Madhura artinya manis.

■ Nahan sinangguh sadrasa ngaranya, yeka ngaraning purwa ningamuwuh sarira, kaping rwa ningamuwuh, ikang sadrasa pinangan-ininum dening laki-laki, kanakbi, sari nikang pinangan-ininum yeka matemahan rah daging gajih, kaping tiga ningamuwuh Sarira, sari, nikang rah daging gajih, yatika matemahan kama ratih, yeka pinaka panggihaken dening raga, yeka mangdadi muwah, yanakwehikang kama sakeng ratih, yeka dadi lanang, yanakwehikang ratih sakeng kama, yeka dadi wadon, yapwan sama kwehikang kama lawan ratih, yeka dadi kdi, walawadi kunang, kunang ikang kama, yeka dadi tahulan, hotot, puhun wulu, ikang ratih, yeka matemahan rah daging gajih, nahan wyakti nikang pafica mahabhuta, mulaning sarira samangke, wyaktinya, prethiwi pinaka kulit, apah pinakah rah, teja pinaka daging, wayu pinaka tahulan, akasa pinaka sumsum.

82 - Jhana Tattwa

□ Itulah yang disebut Sadrasa, asal mula yang

membangun badan jasmant Yang kedua yang membangun badanjasmani ialah Sadrasa yang dimakan dan diminum oleh orang laki dan perempuan. Sari-sari apa yang dimakan dan diminum itu menjadi darah, daging, dan lemak. Yang ketiga yang membangun badanjasmani itu ialah sari-sarinya darah, daging, dan lemak yang kemudian menjadi kama dan ratih. Itulah yang dihidupioleh nafsu asmara, itulah yang mengembang lagt Bila unsur laki lebih banyak dari unsur wanita maka akan lahir menjadi laki-lakt Bila unsur perempuan lebih banyak dari unsur laki maka akan lahir perempuan. Bila unsur laki dan perempuan sama akan lahir menjadi band, walawadi (tidak mempunyai asmara). Adapun unsur laki menjadi tulang, otot, dan bulu badan. Unsur perempuan menjadi darah, daging, dan lemak.DemikicuilahsebenarnyaPancaM itw Asal badanjasmani itu sebenarnya adalah sebagai berikut: tanah dijadikan kulit, air dijadikan darah, teja dijadikan daging, angin dijadikan tulang, udara dijadikan sumsum.

■ Ikang pafica tanmatra, tmahanya, sabda tanmatra daditalinga, sparsa tanmatra mangdadi kulit, rupa tanmatra mangdadi mata, rasa tanmatra mangdadi lidah, ganda tanmatra mangdadi irung yeka sinangguh pafica golaka ngaranya, tumambeh tang andabhuana, sapta patala, sapta bhuana.

D Paftca Tanmatra itu terdiri dart Sabda Tanmatra

meryadi telinga, Sparsa Tanmatra meryadi kulit, Riipa Tanmatra meryadi mata, Rasa Tanmatra menjadi lidah, Gandha Tanmatra meryadi hidung. Itulah yang dinamakan Panca Golaka, ditambah Andhabhuana, Sapta Patala, dan Sapta Bhuancu

■ Sapta bhuana ngaranya, bhur loka weteng,

bhuwah loka hati, swar loka dada, tapa loka gulu, jana loka ilat, maha loka irung satya loka mata, nahan sinangguh sapta bhuana ngaranya.

□ Sapta Bhuana terdiri dart Bhur Loka adalah perut,

Bhuwah Loka adalah hati, Swar Loka adalah dada, Tapa Loka adalah kepala, Jana Loka adalah lidah, Maha Loka adalah hidung dan Satya Loka adalah mata. Itulah yang disebut Sapta Bhuana.

■ Sapta patala ngaranya patala silit, wetala pupu, nital tud, mahatala wtis, sutala panghanganing suku, talatala wahakangi talampakan, rasatala lepa-lepanya isor, nahan tang sinangguh sapta patala ngaranya.

D Sapta Patala terdiri dart Patala ialah dubur, Waitala

adalah paha9 Nitala adalah lutut, Mahatala adalah betis, Sutala adalah perge-langan kaki9 Talatala adalah telapak kaku Rasatala adalah telapaknya yang di bawah. Demikiardah yang disebut Sapta PdtdlanfrnanycL

84 - Jfiana Tattwa

■ Nahan tang sinangguh andhabhuana ngaranya ring sarira, ikang janma samangke, mandeltang sapta parwata, gumulak lumimbak tang

saptamawa, lemeng sumneng tang sapta dwipa, miri tang dasa wayu ring nadhi.

a Demikiardah yang disebut Andhabhuana dalam badan

yang tetap diam itulah Sapta Parwata; yang kocak bergerak mengalir itulah Sapta Arnawa; yang samarsamar berselang-seling itulah Sapta Dwipa; yang menghembus itulah Dasa Wayu dalam pembuluh tubuh.

■ Sapta parwata ngaranya, wungsilan gunung malyawan, palit-alitan gunung nisadha, limpa gunung gandhamadana, paru-paru gunung malayamahidhara, ampru gunung trisrengga, hati gunung windhya, pusuh-pusuh gunung mahameru, nahan sinangguh saptaparwata ngaranya.

D Sapta Parwata terdiri dart buahpeUradalah Gunung

Malyawan, batang pelir adalah Gunung Nisada, limpa adalah Gunung Gandhamadana, paruparu adalah Gunung Malayamahidhara, empedu adalah Gunung Trisrengga, hati adalah Gunung Windhya, jantung adalah Gunung Mahameru. Itulah yang disebut Sapta Parwata.

■ Saptarnawa ngaranya, mutra tasik tok, rah tasik kilang, aringet tasik-asin, gajih tasik mlnyak, idu tasik madhu, sumsum tasik susu, utek tasik pehan, nahan sinangguh saptarnawa ngaranya.

D Saptarnawa terdiri dari: air kemih adalah lautan tuak,

darah adalah lautan gula tebu, keringat adalah lautan garam, lemak adalah lautan minyak, air liur adalah lautan madu, sumsum adalah lautan susu, otak adalah lautan santan Itulah gang disebut Saptarnawa.

■ Sapta dwipa ngaranya, tahulan jambhu dwipa, hotot kusa dwipa, daging sangka dwipa, kulit salmali dwipa, gulugomedhadwipa, kukus puskari dwipa, untu kronca dwipa.

a Sapta Dwipa terdiri dari: tulang adalah pulali Jambu,

otot adalah pulau Kusa, daging adalah pulau Sangka, kulit adalah pulau SalmalU bulu adalah pulau Gomedha, sendawa adalah pulau Puskara dan gigi adalah pulau Kronca.

■ Nadhi ngaranya, lyangning hotot, bungkahnya, isorning nadhi, minduhur ta ya tekeng puser, hana ta pangumalang kwehnya sewu pitting puluh ro, hana ta ya nadhi wisesa kwehnya sapuluh, lwirnya: idha, pinggala, susumna, gandhari, hasti, jihwa, pusa; alambhusa, kuhuh, sangkhini.

86 •Jhdna Tattwa

D Nadhi adalah lubangnya otot, dasamya adalah di bawah

pusen naik sampai ke puser. Di antara dua tempat itu terdapat 1072 Nddhl Nadhi yang utama banyaknya 10 yaitw ldha9 Pinggala, Sumsumna, Gandhari, Hasti, Jihwa, Pusa, Alambhusa, Kuhuh, dan Sangkhini

■ Idha ngaranya, ikang nadhi tengen, awaning skul wruh sma lunglangan tekeng let. Pinggala ngaranya ikang nadhi kiwa, awaning wey wruh sma lulangan tekeng huyuh-uyuhan. Sumsumna ngaranya ikang nadhi tengah, lawaning wayu amatlu, Gandhari ngaranya pasimpanganing nadhi, lawaning wayu maring tutuk, maring mata, maring irung, maring talinga, mari wunwunan, hasti ngaranya, pasimpanganing nadhi, lawaning wayu tekeng sarwa sandhi, wruh sma lulanga tekeng kulit, puhun wulu, jihwa ngaranya pasimpanganing nadhi, lawaning wayu tekeng pusuh-pusuh, pusa ngaranya pasimpanganing nadhi, lawaning wayu tekeng paru-paru, alambusa ngaranya pasimpanganing nadhi, lawaning wayu tekeng hati, lawan-ampru, kuhuh ngaranya pasimpanganing nadhi, lawaning wayu tekeng limpa, sangkhini ngaranya pasimpanganing nadhi, lawaning wayu tekeng wungsilan mwang tekeng palit-alitan, nahan tang sinangguh dasa nadhi ngaranya.

a Idha adalah nadhi di sebelah kanan, tempat makanan

lewat terus masuk meresap sampai ke sekat rongga dadai?). Pinggala iaLah nadhi di

^—— '• —^———^—■———*«^—

sebelah kin, tempat air lewat terus masuk meresap ke dalam kandung kemih. Sumsumnd adalah nadhi di tengah, tempat angin memencar ke tigajurusarv Gandhari ialah cabangnadhi tempat angin lewat melqju sampai ke kepala, ke mata, ke hidung, ke telinga, dan ke ubun-ubun. Hasti adalah cabang nadhi tempat angin lewat menuju semua persendian, terus masuk meresap sampai ke dalam kulit dan bulu badan. Jihwaadalah cabang n&dhi tempat angin lewat menuju jantung. Pus a adalah cabang nadhi tempat angin lewat menuju paru-paru Alambusa ialah cabang nadhi tempat angin lewat menujulimpa. Sangkhini ialah cabang nadhi tempat angin lewat menuju buah pelirdan batang pelir. Itulahyang disebut 10 Nadhi

■ Kunang araning wayu wuwusen, lwimya : prana, apana, samana, udana, wyana. Wayu si prana hanang pusuh-pusuh i dada linganya, umadi manglakwan wayu kabeh, pinaka jiwd, pinakoswasa pakenannya. Apana ngaranya, ikkng wayuhaneng huyuh-uyuhan, umawasari nirig pinangan-inginum matemahan kamaratih, ampasya dadi tahi uyuh, sari ning inambung, matemahan rehakumbel. Udana ngaranya, ikang wayu haneng wuwunan, angulahaken matat

lawan tutuk paknanya. Wyana ngaranya, ikang wayu haneng sarwasandhi angulahaken sarira mwang humawas tuhapati paknanya. Samana ngaranya, ikang wayu haneng hati, umawasarining pinangan-inginum, matemahan rah daging ampru, ika sinangguh panca wayu ngaranya. Sapuluhnya nihan, lwirnya, naga,

88 - Jiiana Tattwd

kurma, krekara, dewadatta, dananjaya, wayu si naga, magawe wateb, ikang wayu si kurma, magawe kter, kluting sarira, ikang wayu si dewadatta, magawe ngob paknanya, ikang wayu si krkara, magawe wahin paknanya, ikang wayu si dhanafijaya pinaka feabda paknanya. Nihan sinangguh dasawayu, kintu sawelas kweh nikang wayu, gawenya juga sapuluh, yeka nimittanya sinangguh dasa wayu.

D Mari kila ceriterakan yang disebut Wayu yaitw Prana,

Apana, Samana, Udana dan Wyana. Wayu yang bernama Prana berada di dalam jantung hingga di dada batasnya, yang menjadi sunxber gerak semua Wayu sebagai jiwanya. Gwianya ialah sebagai nafas. Apana ialah Wayu yang ada di dalam kandung kemih, mengedarkan sari-sari makanan yang dimakan dan diminum, yang meryadi sperma dan ova Ampasnya menjadi berak dan air kencing, sari-sari yang dibaui menjadi dahak dan ingus. Udana ialah Wayu yang berada di ubun-ubun, menggerakkan mata dan mulut tujuannya. Wyana ialah Wayu yang berada pada

semua persendian, menggerakkan badan dan

mengamati umur tua dan kematian. Samana ialah Wayu yang berada dalam hati, mengedarkan apa-apa yang dimakan dan yang diminum, menjadi darah, daging, dan empedu Itulah yang disebut Panca Wayu Berjumlah sampai sepuluh adalah sebagai berikut: Naga, Kurma, Krekara, Dewadatta, dan Dhananjaya Wayu Naga menyebabkan kepuasan, Wayu Kurma

menyebab-kan gemetar, badan keriput. Wayu

Dewadatta

menyebabkan menguap. WdyuKrekam menyebab-kan orang bersin. Wayu Dhananjaya sebagai suara. Itulah gang disebut Dasa Wayu, gang sebenarnya Wayu itu banyaknya sebelas, tetapi kerjanya sepuluh. Itulah sebabnya disebut Dasa Wayu.

■ Tlas mangkana, humandel tangatma lawolawo, lwirnya, atma, paratma, antaratma, suksmatma, niratma. atma ikang idep munggwing hati, pinaka pangangen-angen paknanya. Paratma ikang idep munggwing mata, pinaka pakon paknanya. Antaratma ikang idep munggwing wunwunan pinaka pantara ning tanghi lawan turu paknanya. Suksmatma ikang idep munggwing talinga, pinaka pangrengo paknanya. Niratma ikang idep munggwing kulit, pinaka pangidep panas-tis paknanya. Nahan nyang sinangguh pancatma ngaranya, idep katunggalanya, tumambeh tang dasendriya lwirnya, Srotendriya haneng karma, ya karaning atma pangrengo sabda hala hayu. Twagindriya haneng kulit, ya karana ning atma mangidep panas tis, mangasain sinandang hana salembut cakswindriya haneng mata ya karana ning atma manon rupawarnna jihwendriya haneng lidah, ya nimitta ning atma mangrasa sadrasa. Ghranendriya hangeirung, ya karana ning atma mangambungganda, abo, lawan awangi. Wagindriya haneng tutuk, ya karana ning atma panabda, amastuni hana lawan tan hana. Panindriya haneng tangan, ya karananing atma manggamel. Padendriya haneng suku, ya karana ning atma lumaku. Paywindriya haneng let, ya

karana ning atma mangentut, mangising. Upastendriya haneng bhaga purus, ya karana ning atma masukla-swanita, nahan raketnikang dasendriya ring bhuana §arira, tumambeh tang buddhi mariah ahangkara, ikang buddhi, ya pinaka sadhana ning atma pamikalap, mangrupaka. Ikang ahangkara, ya pinaka sadhana ning atma pangaku drebhya, iiiwang pinaka sadhana ning atma palekasaken kriya hala hayu. Ikang buddhi manah ahangkara lawan dasendriya, ya sinangguh trayodasa karana ngaranya, tumambeh tang tri guna, sattwa, rajah, tamah.

D Setelah Sang Hyang Atma dengan gembira yaitw

Atma* Paramatmcu Antaratma, Suksmatma, dan Niratma. Atma ialah idep (pikiran) gang berada dalam hati. Gunanya untuk berpikir. Parcdma ialah pikiran yang berada pada mata. Gunanya untuk melihat. Antaratma ialah pikiran yang berada di ubun-ubun, gunanya sebagai antara bangun dan tidur. Suksmatma ialah pikiran yang beradapada telinga. Gunanya untuk mendengar. Niratma ialah pikiran yang berada pada kulit. Gunanya untuk merasakan rasa panas dan dingin. Demikianlah yang disebut Pancatma. Kesatuannya ialah dalam pikiran. Dasendriya menambahkan lagi yaitu Srotendriya pada telinga, yang menyebabkan atmd mendengar katarkata yang baUc dan buruk Twagindriya pada kulit, yang menyebabkan atmd merasakan panas dan dingin merasakan apa yang dipakaU

dalam, tenunan) ialah Bhatara Sadasiwa yang menyusupi Maya Tattwa. Prota (terangkat dalam tenunan) ialah Bhatara Sadasiwa yang memenuhi Maya Tattwa, melekat dan diliputi oleh Maya Tatt^va itu, sehingga tidak tampak wujud yang sebenarnya. Sebagai Atmika Tattwa, Bhatara Siwa adalah Sang Hyang Atma Wisesa, Sang Hyang Dharma.

Anak Maya Tattwa adalah Pradhana Tattwa yang mempunyai sifat-sifat lupa yang berlainan dengan sifat Sang Hyang Atma yaitu sadar. Bila sifat sadar bertemu dengan sifat lupa, maka hal itu disebut Pradhana-Purusa yang melahirkan Citta dan Guna. Citta adalah bentuk kasarnya Purusa sedangkan Guna adalah penjelmaan Pradhana Tattwa. Ada tiga Guna yaitu Sattwa, Rajah, dan Tamah. Tri guna menentukan akan mendapatkan apa atma itu, apakah kamoksan, sorga atau lahir menjadi manusia. PertemuanTri Guna dengan Citta melahirkan Buddhi. Buddhi itu adalah bentuk kasarnya Tri Guna yang diberi kesadaran oleh Citta. Dari Buddhi lahirlah Ahangkara.

Bhatara yang dijunjung memberi kesadaran pada Sang Hyang Atma, Sang Hyang Atma pada Citta, Citta pada Ahangkara. Ahangkara yang sifatnya mengaku-aku, ada tiga macamnya yaitu Waikreta, Taijasa dan Bhutadi. Waikreta adalah Buddhi Sattwa yang

menimbulkan adanya Manah dan Dasendriya. Bhutadi adalah Buddhi Tamah menimbulkan adanya Panca Tanmatra. Dari Pafica Tanmatra timbullah Pafica Mahabhuta. Bila berpadu dengan Guna, Panca Mahabhuta membentuk Andabhuana yaitu Bhur Loka, Bhuwah Loka, Swah Loka, Jana Loka, Maha Loka dan Satya Loka.

Di samping alam atas terdapat alam bawah yaitu: Patala, Waitala, Nitala, Mahatala, Sutala, Tala-tala.dan Rasatala. Di bawah Sapta PatMa ini terdapat Balagardaba Mahanaraka, di bawahnya terdapat Kalagnirudra.

Taijasa adalah Buddhi Rajah, membantu kerja Waikreta dan Bhutadi. Bhatara junjungan manusia, menyusupi alam semesta, menciptakan manusia dengan perantaraan Kriya Saktinya. Atma berada di Turyapada, Jagrapada, Suptapada, mengalami sengsara. Suatu wujud atma adalah atma yang berhubungan dengan Ahamkara yang menimbulkan adanya Panca Tanmatra, Pafica Mahabhuta. dan Manah. Manah direfleksikan pada atma sehingga atma menjadi Panca Atma. Orang yang ditempati oleh Bhatara Siwa memiliki Atma Wisesa. Walaupun atma orang Atma Wisesa ia harus melaksanakan Tapa, Brata, Semadhi. Pada waktu Semadhi Bhatara Siwa akan menyatakan diri-Nya. Pada binatang tidak ada

apakah lembut. Cakswindriya pada mata, gang mengebabkan dtma melihat rupa dan warna. Jihwendriya pada lidah gang menyebabkan dtma mengecap Sadrasa (enam rasa), Ghranendriya pada hidung, gang menyebabkan dtma dapat membauu ban busuk dan ban wangt Wagindriya pada mulut gang menyebabkan atma dapat memastikan gang ada atau gang tidak ado. Panindriga pada tangan, gang mengebabkan dtma dapat memegang. Padendriya pada kaki gang mengebabkan dtma dapat berjalan. Paywindriya pada dubur, gang mengebabkan dtma dapat kentut dan buang air besar. Upasthendriya pada alat kelaminperempuan dan laki gang mengebabkan dtma dapat melakukan persetubuharL

Dernikiardah lekatnya Dasendriya ddlam

badanjasmani, ditambah Buddhi Manah dan

Ahangkara. Buddhi adalah sarana dtma berpikir. Manah adalah sarana dtma membayang-, bagangkan, membagangkan wujudnya. Ahangkara adalah sarana dtma mengaku bermilik dan sebagai sarana dtma mempersiap-kan tindakan gang baik atau buruk Buddhi Manah Ahangkara, dan Dasendriya disebul Trayodasa-kdrana (tiga belas penyebab) ditambah Tri Guna yaitu Sattwa, Rajah, dan Tamah

■ Sang Hyang Tri Purusa, purwaning umandel, Brahma ring hati, Wisnu ring ampru, Iswara ring pusuh-pusuh. Andel ning pancarsi nihan, Sang Kursika ring kulit puhun wulu, Sang Garga hana

92 - Jnana Tattwa

ring rah daging, Sang Metri ring wuduk, ring hotot, Sang Kurusya ring tahuian, ring sumsum, Sang Pretafijala ring tumpuk ning sarira. Andel ning dewarsi, nihan, Sang Hyang Maheswara ring wungsilan; Sang Hyang Rudra ring daleman, Sang Hyang Sangkara ring limpa, Sang Hyang Sambhu ring unduh-unduhan, Sang Hyang Sadasiwa ring uyuh-uyuhan, Sang Hyang Paramasiwa ring dada. Andel ning saptarsi nihan, Aditya ring mata tengen, Soma ring mata kiwa,Anggara ring talinga tengen, Budha ring talinga kiwa, Wrehaspati ring irung tengen, Sukra ring irung kiwa, Saniscara ring tutuk. Andel ning dewata nihan, Hyang Indra ring dada, Hyang Yama ring tangan tengen, Hyang Waruna ring walakang, Hyang Kubera ring tangan, kiwa, Hyang Wesrawana ring madhya. Andelning widyadhara, gandharwa nihan, citra rasa pinakakawanin, citranggada pinaka kasuran, citrasena kadhiran, gandharwa pinaka Santa, pinaka trepti, pinaka ramya, pinaka harsa, pinaka wijah, pinaka kalangon, nahan andelning sattwa. Andelning rajah nihan, dhanawa pinaka krora, pinaka glis, pinaka panasbharan, detya pinaka krodha, pinaka gleng, pinaka sungsut, raksasa pinaka moha, pinaka damba, pinakarsya, pinaka capala, pinaka sahasa, nahan andelning rajah. Andelning tamah nihan, bhutayaksa pinaka lawa, pinakanglih, pinaka wlakeng. Bhutadengen pinakanghela, pinakalesu, pinakalara, Bhutakala pinaka wareg, pinakamtah, pinaka were, Bhutapisaca pinaka luhya, pinakalmeh, pinaka kalusa, pinakarip, pinakaturu, pinaka punggung, nahan andelning

tamah. Andelning pada nihan, ikang jagrapada, yeka nimittaning atma matangi matutura mangke ring manusa. Ikang suptapada, yeka nimittaning atma maturu. Ikang swapnapada, yeka nimittaning atma angipi, mangpelu mangke ring manusa, nahan andelning pada.

D Sang Hyang Tri Purusa, gang mula-mula bertempat

tinggal seperti berikut: Brahma pada hatt Wisnu pada empeduu Iswara padajantung. Tempat Pahcarsi adalah: Sang Kusika pada kulit dan bidu badan; Sang Garga pada darah dan daging, Sang Metri pada lemak dan otot; Sang Kurusya pada tulang dan sumsum; Sang Pretanjala pada otot daging. Tempat Dewarsi adalah: Sang Hyang Maheswara pada buah

pelir, Sang Hyang Sadasiwapada kandung

kemitvSang Hyang Paramasiwa pada dada. Tempat Saptarsi adalah: Aditya pada mata kanan: Soma pada mata kin: Anggara pada telinga kanan: Budha pada telinga kirU Wrehaspatipada hidung kanan: Sukra pada hidung kiri: Saniscara pada mulut. Tempat Dewata adalah: Hyang Indra pada dado: Hyang Yama pada tangan kanan: Hyang Waruna pada punggung; Hyang Kubera pada tangan kiri; Hyang Wesrawana pada pinggang. Tempat Widyadhara; Gandharwa adalah; Citrasena sebagai keberanian; Citranggada sebagai keperwiraan; Citraratha sebagai keteguhan hatt Gandharwa adalah sebagai

ketenangan, kepuasan9 keindahan, kerelaan,

kegirangan, kelangenan. Itulah tempatnya Sattwa. Tempat Rajah adalah seperti berikut:

Danawa sebagai kekerasan, kecepatan, panas gang keras; Daitya sebagai kemarahan, kebencian, kesedihan. Raksasa sebagai kebingungan, penipuan, iri9 kelancangan9 kekuasaarL Tempat Tamah adalah seperti berikut: Bhiitayaksa sebagai lapar; kelelahan danhaus. Bhutadengen sebagai keletihan, kelesuan, sakit. Bhutakala sebagai kenyang, amat kenyang, mabuk. Bhutapisaca sebagai lemah, enggan, kotor, kantuk, tidur, bodoh. Tempat "Pada" adalah seperti berikut: Jagrapada menyebabkan atma bangun dan tidur pada diri manusia. Suptapada menyebabkan atma tidur. Swapnapada menyebabkan atma dapat mimpi dan mengigau pada diri manusia.

■ Kunang Pradhana Tattwa, yeka pinakawak Sang Hyang Atma, ambek ngaranya, mangke ring manusa, ikang ambek, yeka pinakambek Sang Hyang Atma, mangke ring manusa, pinaka atma hana ring sarir^ samangke, angga pwa ngaraning sarira, ambek pwa ngaraning Pradhana Tattwa,

Dalam dokumen Jnana Tattwa.doc (Halaman 40-64)

Dokumen terkait