Awal Membaca Bahasa Melayu - Keberkesanan Kaedah Gabungan Bunyi Kata Untuk Prasekolah dan untuk Pemulihan

AWAL

MEMBACA BAHASA

MELAYU: KEBERKESANAN

KAEDAH

GABUNGAN BUNYI-KATA UNTUK UNTUK

PRASEKOLAH

DAN

UNTUK

PEMULIHAN

Isahak

Haron

et.

aI.

PERPUSTAKAAN

UPSI

..,_----.---t

Nombor PIHoleh&f\

,.q-::_���?),

_ Tarikh PerO!t'lh,"n

���i:'__'C:;__"!_

_

p lea

_�_!_I_:>

_

--- - _---_____..

Ha_rga

P-fV\...

_ _:_':+.C

S'_(Ie'_:

__

'

__

Bilan�Qn NaRhah __

�-

__ Nombor _Pengkl(t,sen _

--- -�

LAPORAN PROJEK

PENYELIDIKAN

J

angka

Pendek

Fakulti Sains

Kognitif

dan

Pembangunan

Manusia

Universiti

Pendidikan

Sultan

Idris

Tanjong

MaIi11\

Perak

Awal Membaca Bahasa

Melayu:

Keberkesanan Kaedah

Gabungan

Bunyi-Kata

untuk

Prasekolah dan untuk Pemulihan

Prof. Dato'

Isahak Haron

Ketua

Projek

Ahli- Ahli dalam

projek

Puan Deresah binti Lahom

ProfesorDato'Abu Bakar Nordin

Prof

Madya

Dr. KamarulzamanbinKamaruddin Prof

Madya

Dr. Bhasah bin Abu Bakar

Prof

Madya

Dr.

Ragendran

Encik Ishak: Ismail

PuanRamlah Jantan

Encik Muhd. Nadzir Ibrahim

Prof.

Madya

Dr. Abdul Latif

Ghapor

ProfesorAbdullahHasan

Puan Sabariah bt. Siron Puan Nazariah bt. Ab. Samad Encik Sabri bin Mohd. Sallch

En Abdul Raheem bin Moharnad Yusof Puan Mahani Razali

Prof.

Madya

Dr. Abd. Rahman Daud

LA.PORAN PROJEKPENYELIDIKAN

Projek penyelidikan jangka pendek dengan

bantuan

kewangan

dari

Tabung Penyelidikan

UPS!.

Rujukan

projek:

No. Kod

Penyelidikan:

03-12-05-02/no. kod akaun 050523

Fakulti Sains

Kognitif

dan

Pembangunan

Manusia

Unrversiti

Pendidikan Sultan Idris

Tanjong

Malim

I

K..A.NDUNGAN

Sinopsis

II

Prakata _III

BAB 1: MASALAH MEMBACA 01 SEKOLAH RENDAH

D_A.N 1v1ENENGAH ₁

RAB2

TEORlDANPENDEKAIAN PENGAJARAN­

PEMBELAJARAN A WAL MEMBACA ₉

BAB 3: KONTEKS 1:

PELAKSANAAN KAEDAH GABUNGAN BUNYI KATA

(KGBK)D1PRASEKOLAH

Projek

1: KGBK di Tadika Universiti Pendidikan Sultan Idris

(UPSI), Tanjong

Malim

Projek

2: KGBK di 12 tadika KEMAS di Daerah Hulu

SeIangor

₂₄ BAB 4: K01\TTEKS2

KGBK G1\TTUK PENGAJARlV� PEMULlHANMURID

MEMBACA 01 SEKOLtV-r RENDAH ...

..)_,

Projek

1:

Kajian

KeberkesananKGBK untuk Pemulihan Membaca

Murid di SekoIah

Kebangsaan

Tanjong

Malim

(SKIM)

...,

-,_,

Projek

2:

Keberkesanan KGBK untuk Pemulihan Membaca

eli Sekolah Rendah eli Perak dan di Pulau

Pinang

38

BAB5

RUMUSANDANCADANG�N 55

68

LAMPIRAN 1 LAMPLR4N 2

LAMPlRAN 3

ill

Prakata

Tajuk

asal

Projek Kajian

ini ialah:

Kajian

tentang

pernulihan

rnernbaca Bahasa

Melayu

murid-murid Sekolah Rendah dan

Menengah

di sekitar

Tanjung

Malim.

Tetapi

setelah lebih dua tahun

menjalankannya,

dan

laporan

ditulis,

elok sekali

tajuk

ini diubah sedikit

bagi

membayangkan

hasil akhir

daripada

projek

asal itu.

Dengan

itu

tajuk

projek penyelidikan

ini diubah

roenjadi:

Awal Membaca Bahasa

Melayu:

Keberkesanan Kaedah

Gabungan

Bunyi-Kata

untuk Prasekolah dan untuk Pemulihan

Rujukan projek

ini ialah: No. Kod Penvelidikan: 03-12-05-02/no. kod akaun

05052_1

Projek

ini ialah

projek penyelidikan jangka pendek dengan

bantuan

kewangan

dan

Tabung Penyelidikan

UPSI.

Projek

ini dimulakan dalam bulan

September

200 1.

Ketua Pasukan: Profesor Data' Isahak Haren.

Ahli- Ahli yang terlibat dalam

projek

inipada

awalnya

ialah

PuanDeresah binti Lahom Dr Abdul Latifbin

Ghapor

Profesor Abu BakarNordin Profesor Abdullah Hasan

Dr. Kamarulzaman bin Kamaruddin

Dr. Bhasah bin Abu Bakar Dr.

Ragendran

Encik Ishak Ismail

Puan RamlahJantan

Encik Muhd. Nadzir Ibrahim

Puan Sabariah bt. Siron

PuanNazariahbt. Jantan Encik Sabri bin Mohd. Salleh

Encik Abdul Raheem bin Mohd Noor

Puan Mahani Razali Encik Samri Sainuddin

Objektifprojek

ialah untuk

•

mengenalpasti

murid _yang lemah membaca Bahasa

Melayu

dan

mengkaji kenapa

mereka

lernah;

• membantu memulih kelernahan murid rnernbaca dan menulis

dengan

_mengguna

kaedah

"gabungan

bunyi-kata

'

(KGBK);

•

mengkaji

_proses

pemulihan

pembelajaran

murid-rnurid

ini;

•

mengkaji

perubahan

minat mereka membaca dan

belajar selepas

pemuJihan

•

mengaji

_proses

mengajar

membaca dan menulis

peringkat prasekolah

sebagai

salah

IV

Perlaksanaan

projek pada

peringkat

awaladalah.

seperti

berikut

•

Mensyuarat

di

kalangan

ahli-ahli

pengkaji

telahdiadakan3 kali dalam bulan

September

200 1 untuk

merangka

operasi penyelidikan

• Taklimat diberi oleh Profesor

Isahak,

selaku ketua

projek,

_ten

tang

'kaedah

gabungan bunyi-kata'

yang akan

digunakan

untuk

mengajar

'memulih' murid yang tidak:bolehataulemahmembacaBahasa

Melayu

• Buku' Mudah Membaca dan Menulis Bahasa

Melayu

1 dan2'

karangan

Profesor

Date' lsahak:diedardan

digunakan

sebagai

panduan.

•

Mesyuarat

mencadangkan

data

tentang

pencapaian

UPSR murid di

beberapa

buah

sekolah di sekitar

Tanjung

Malim

diperolehi,

untuk

dijadikan

panduan bagi

rnengenalpasti

sekolah dan_{mood yang bermasalah dalam}

pembacaan.

Oleh kerana kesuntukan rnasa dan kesukaran untuk

mendapatkan

data dari sekolah­

sekolah rendah di sekitar

Tanjong

Malim,

projek

ini telah

tergendala sepanjang

Oktober 200]

hingga

Mei 2002. Masa ini

juga

Latihan

Mengajar

diadakan,

Ramai _{ahli yang}

terlibat,

termasuk saya.

Menjalankan

penyelidikan

di

lapangan

yang

bagini

memerlukan

masa, usaha dan

kerja-kerja

'perkeranian'

rumit

seperti

mengurus

perhubungan dengan

pihak

sekolah, tadika,

guru dan

murid;

menyelaras pasukan penyelidik; rnenyediakan

bahan,

rnengangkut

bahan,

membuat

lawatan,

rnerekod

kemajuan murid,

rnerakamkan proses yang

berlaku,

dan

sebagainya.

Apabila

Datuk Azman Wan Chik

mencadangkan

_{supaya beliau dan} saya

mengkaji

pentadbiran

dan

pengajaran

membaca di Tadika

Kernas,

di bawah

anjuran

Kemas

Pusat,

Kementerian

Pernbangunan

Luar

Bandar,

pada

Mei,

2002,

_{saya pun}

bersetuju

untuk

mengambil bahagian

bagi menguji

keberkesanan Kaedah

Gabungan Bunyi-Kata (KGBK)

di tadika Kemas. Jill kami

jalankan

dalam

tempoh

3 bulan: 1 Jun

hingga

30

Ogos

2002,

di 12 tadika Kemas di daerah Hulu

Selangor,

terrnasuk Hulu Bernam.

Saya

ingin

mengucapkan

terima kasih

kepada

Datuk Azman dan

pembantu

beliau k.erana memberi saya

peluang

menjalankan projek

ini dan bantuanmereka dalarn melaksanakan

projek

ini Pada bulan Jun

2002,

sekumpulan pelajar

dari

Majlis

Perwakilan

Pelajar

lJPSr berminat

rnengadakan

'projek

amal' untuk membantu

mengajar

_{rnurid yang tidak boleh membaca.}

Puan Daresah Lahom

(upSI)

mencadangkan

mereka

mengajar

murid di Sekolah

Kebangsaan Tanjong

Malirn,

dimana

suaminya

Encik Ishak adalah

Penolong

Guru Besar

(HEM)

sekolah itu.

Dengan

itumudahlah kebenaran

diperolehi

untuk

menjalankan

projek

rnembaca ini.

Saya

latih

pelajar-pelajar

_{ini mengguna KGBK dan buku Mudah Membaca}

I, 2. Dan ini

juga

satu

kesernpatan

untuk _saya

mengkaji

sarna ada KGBK itu berkesan

atautidak untuk

mengajar

c

memulihkan' _{murid yang tidak boleh rnembaca.}

Kemudian dalam bulan Feb.

2003,

Pegawai

Pendidikan Khas di PPD Kuala

Kangsar

rnenjernput

saya

mengadakan

bengkeI pemulihan

membaca rnengguna KGBK. Ini diikuti

dan labatan Pendidikan Pulau

Pinang

lui memberi

peluang lagi

_{untuk saya}

mengkaj

i

keberkesanan

KGBK,

dengan mendapat

reaksi dan

penilaian daripada

_guru-guru

tentang

keberkesanan KGBK melalui soalselidik.

Saya

ingin rnengucapkan

terima kasih

kepada

merekasemua.

Laporan

yang sayakemukakan ini ditulis berdasarkan

'pcluana-pcluang

'

pcnvclidik

an eli

atas. Ia ditulis

dengan

format dan gaya yang mudah

dibaca,

_{merakam apa yang bcrlaku.}

proses dan konteks di mana

penyelidikan

tentang

keberkesanan KGBK itu

dijalankan

Ada Iiku-liku yang menarik dan tal.

diduga: rnenjalankan penyelidikan bagini

nampaknya

sukar untuk dilaksana

seperti

_yang

dirancang pada

awalnya. Apa

_yang saya

dapati

ialah saya

terpaksa menggunakan

apa

saja 'peluang

' untuk

menjalankan penyelidikan

ini dari

segi

masa,

hubungan dengan

pihak

lain,

dalam keadaan

kekangan

rnasa, _tcmpat dan

kewangan.

Saya

ingin mengucapkan

terimakasih

kepada

semuarakan yang terlibat dalam

projek

ini

pada peringkat

awal.

Tetapi nampaknya

_proses

menjalankan

projek

ini tidak

seperti

_yang

dirancang

pada

awalnya

atas sebab di atas.

Apa

_yang

penting

ialah

projek

ini telah

dijalankanjuga

dan

hasilnya

adalah

seperti

_yang

terkandung

dalam

laporan

ini.

Profesor Dato' Isahak

Haran.,

Fakulti Sains

Kognitif

dan

Pembanguan

Manusia

(FSKPM)

Universiti Pendidikan Sultan Idris

(

UPSI

)

BABI

MASALAH MEMBACA DI SEKOLAH

RENDAll

DAN

MENENGAH

Masalah membaca disekolah

Keputusan

UPSR tahun 1989 - 1998

menunjukkan

sekitar 28.6%

(1989)

ke )2.qo/(l

(1998)

murid sekolah

kebangsaan

mendapat gred

D,

E

(iaitu 'gaga)')

dalam kcnas

'Pemahaman' dan 34.6%

(1989)

ke 21.2%

(1998)

gagaI

daIam kertas 'Penulisan Bahasa

Malaysia (Lihat

ladual

l.1).

Trendnya nampak

menurun, satu tanda yang baik.

Tctapi

bilangannya

masih

agak

besar: 1998

45,249

_yang

gagaI

kertas

Pernaharnan,

dan

75,494

yang gagaI kertas Penulisan Bahasa

Malaysia.

Peratus yang

'gaga!'

Bahasa

Malaysia

UPSR di

kalangan

murid di Sekolab Jenis

Kebangsaan

Cina dan Tamil lcbih

tmggi.

JaduaI 1.2

menunjukkan

bilangan

pelajar

_yang bermasalah dalam 3M

(mcmhaca,

menulis dan

rnengira),

murid Tahun

4,

sekolah

rendah,

dan

pelajar

sekolah

rnenengah.

bagi

kohort tahun

1999,

2000,

dan

2001,

berdasarkan

angka

dalam

Laporan

Jahatan

Pendidikan

Khas,

Kementerian Pendidikan

Jadual 1.2 :

BiIangan PeIajar

_{yang Bermasalah dalam} 3 M

di Sekolah Rendah dan

Menengah

Murid Talzun 4Sek: Rcndah

Pelajar

Sck:

Mcncngah

Kohort BiI. Bermaslah Bil _dipulihkan

1999

53,544

28,801

2000

44,562

2),373

2001

337533

27,384

Bil.Berrnasalah

27,594

15,843

19,515

Bil.dipulihkan

12,699

7663

10,502

Akhbar Utusan

Malaysia Rabu,

1

Oktober,

2003

rnelaporkan kenyataan

Y.B. Mahadzir Mohd.

Khir,

Setiausaha

Parlimen,

Kementerian

Pendidikan,

sernasa merasrnikan Seminar Pendidikan Khas

ke-J,

anjuran

Jabatan Pendidikan

Khas,

Kerncnterian

Pcndidikan,

bahawa

dianggarkan

hampir

520,000

orang

pelajar

dan

jurnlah

keseluruhan 5 J juta

pelajar

di negara ini yang

menghadapi

disleksia. Walau _pun

terdapat

kontroversi

icntang

apa itu

disleksia,

jenis-jenis

dan

sebabnya,

biasanya

ia

mernbanyangkan

bahawa

pclajar­

2

Mengikut

Jabatan Pendidikan

Perak,

pada

tahun

2003,

dianggarkan

kira-kira

16,000

murid sekolah rendah dan

menengah

_{yang 'tidak boleh membaca'} atau 'lemahmembaca' Bahasa

Malaysia (Rumi)

di

negeri

Perak. Jabatan ini berusaha

gigih

untuk

mengurangkan

bilangan

ini ke

tahap

_yang

minimum,

dengan

menganjurkan

berbagai

_{program dan}

latihan _{untuk guru}

pendidikan

khas,

bagi

memulihkan masalah 3M ini. Jabatan Pendidikan Perak

juga

berusaha untuk

mengatasi

masalah _{ramai murid yang} lemah

membaca danmenulistulisan

Jawi,

terutamadalam konteks

pendidikan

Islam,

di sekolah

rendah dan

menengah.

Di

kebanyakan

sekolah rendah

(dalarn

Tahun 1

-6)

dansekolah

menengah

(Tingkatan

1

-3)

di seluruh

Malaysia, terdapat

sekumpulan

_{mood yang} 'lemah

membaca' atau 'tidak boleh membaca' Bahasa

Malaysia.

Terdapat

sekolah

menengah

yang

mempunyai harnpir

satu kelas

daripada beberapa

kelas

Tingkatan

1,

yang

muridnya

bermasalah membaca dan menulis. Peratus dan

bilangan

mereka iniberbeza sedikit dari sebuah sekolah ke sebuah sekolah. Peratus

pelajar Tingkatan

_{Peralihan yang tidak boleh}

ataulernahrnernbaca dan rnenulis Bahasa

Malaysia

lebih

tinggi daripada

kelas lain.

Banyak kajian

di

UK

Amerika

Syarikat

_{dan negara}

lain,

telahdilakukan

tentang

rnasalah

tidak boleh rnernbaca di

pcringkat

awal

ini,

dan

kesannya.

Satu contoh ialah

kajian

oleh

Expert

Penal,

Ministry

of Education

Ontario,

Canadadalam tahun 2003.

Dapatan

dari

Laporan kajian

tentang

'early

reading'

di Ontario antara

lain,

_{yang disebut}

di bawah

ini,

hampir

sarna untuk konteks di negara

lain,

terrnasuk

Malaysia

Many

young children

experience

somekind

ofdifficulty learning

to read. For _many

children,

reading difficulties

can be

identified

in

Kindergarten

orGrade 1 and call be

prevented

or

substantially

reduced,

but

often

they

arenot. Research

findings

on earlv

reading difficulties

are _{Vel}' clear: children who}continue to

experience

difficulties

in_{Grade 3 seldom catch up} in later

grades.

The

consequencesarc well documented. These childrenare atrisk

oflai!

ing

school and

dropping

out, and

they

may havelimitedcareer

opportunities

inadulthood.

Reading

Strategy,

The

Report

ofthe

Expert

Panel on

Early

Reading

in

Ontario, 2003,

Ministry

of

Education,

Ontario.

Bagi

pelajar Melayu, bilangan

yang tidak boleh membaca dan menulis Jawi

juga

tinggi.

Kelernahan

pelajar

Bumiputera

dalam

maternatik,

sains dan Bahasa

Inggeris pada

peringkat

awal,

berbanding

dengan pelajar

Cina,

misalnya,

telah lama diketahui. Peratus dan

bilangan

pelajar Burniputera

_yang bermasalah dalam

maternatik,

sains dan Bahasa

lnggeris

di sekolah rendah

(UPSR,

1989 �

1998)

adalah

seperti

yang

terdapat

dalam Jadual I I Peratus

tll1ggi

pelajar

_{yang lernah Bahasa}

Inggeris

mernbawa

irnpiikasi

besar dalam korneks

perlaksanaan

Bahasa

Inggeris sebagai

bahasa _pengantar Maternatik dan Sains di Tahun 1 dan

2,

dan

Tingkatan

1,

:2

(2004).

-"

-'

Kajian

saya bersama

pelajar Sarjana

Pendidikan UPSI

(Sepetember

2003)

menunjukkan

terdapat

korelasi yang

signifikan

antara

pencapaian

gred

Bahasa

Inggeris

UPSR

dengan

keupayaan pelajar

mengikuti

pelajaran

sains dan matematik dalam Bahasa

lnggcris.

d.m

prestasi

mereka dalam

ujian

pertengahan

semester 2003. Lebih

tinggi

_peratus

pclajar

yang lemah dalam Bahasa

lnggeris

UPSR

mcnghadapi

masalah

mcngjkuu

_pcncrangan

guru dalam bahasa

Inggeris,

dan

dengan

itu

prestasi

mcreka dalam

uj

Ian

pcricngahan

semesterrendah.

Walau apa pun sebab murid

gagal

atau tidak

rnencapai

tahap

asas kebolehan mcmbaca dan menulis Bahasa

Melayu (Rumi)

setelah enam tahun di sekolah rendah. murid-murid

ini akan

menghadapi

masalah untuk

mengikuti

dan meneruskan

pcndidikan

mcrcka ell

sekolah

menengah

dalam

berbagai

mata

pelajaran,

seperti

geografi, sejarah,

sains.

maternatik,

kemahiran

hidup, pendidikan

Islam dan Moral dan

scbagainya Kcgagalan

membawa kesan sosio-emosi besar

kepada

mereka. Pendidikan di sekolah akan

mcnjadi

"kurang

bermakna'

kepada

mereka dan mereka akan mencari

jalan

lain _yang

kurang

sihat untuk

mendapat pengiktirafan, penghargaan

dan

"kepuasan'.

Kebanyakan

rncrcka

merasa

jemu

(boring) dengan pelajaran

di sekolah dan

biasanya juga mcngahadapi

masalah

disiplin

di bilik

darjah,

di sekolah dan di luar sekolah.

Usaha Kementerian Pendidikan

Berbagai

usaha telah dibuat oleh Kementerian Pcndidikan

untuk

mcngatasi

masalah tidal, boleh rnembaca dan menulisini.

Program

terbesar ialah _{program .:1M}

(KBSR)

(rncmbaca. menulis dan

mengira)

_yang

diperkenal

dalam _{tahun 198 I dahulu. Asas program itu ialah}

memperuntukkan

lebih

banyak

masa untuk

mengukuhkan

murid dalam 3M, terurama dl

Tahap

1

(Tahun

1 - 3

),

dan

rnengurangkan

bcban

pernbclajaran

'kandungan"

mala

pelajaran.

Perlaksanaannya

menghadapi

beberapa rnasalah,

kerana

diharap

_guru scndiri lebih

banyak menyediakan

bahan

pcngajaran-pembclajaran

scndiri,

tcrutama

pcnvcdiaan

lembaran

kerja,

ujian

berkala _yang

kerap

_{Ini mcmbebankan guru.} dan

mcnguraugka»

masa dan _{tumpuan sebenar} daJam

pengajaran

3M mund Kclernahan ini tebh nda];

dibaik:i

dengan

cepat,

menyebabkan

matlamat KBSR tidak

tercapai

scpcnuhnya

Hahkan

apayang berlaku kernudian ialah bertarnbah

banyak

mata

pelajaran

dan

'kandungan'

( content) dimasukkan, menjadikan

kurikulum sekolah rcndah "hc:rat"

semula _ Tekanan untukmurid 'rnemaham

'

dan

"rncngingat

'

untuk lulus

ccmcrlanp

dalarn

peperiksaan

UPSR ditekan semuJa.

Kernudian

diperkenalkan juga berbagai

_program

"pendidikan

khas dan

pcmulihan

'

untuk

mengajar

khas _{murid yang tercicir}atau lemah dalam 3M. Guru

pcndidikan

khax diadakan

untuk

rnengajar

masa_yang khas murid-murid _{yang lcmah dalarn} 3M ini

Program

gerakan

mernbaca

juga

diadakan,

rnisalnva

projck

Nilarn

Setengah

sekolah

rnengamalkan

'pengahran

'

murid

rncngikut

kcbolchan aLtdcrnd,

iaitu berdasarkan

prestasi

dalam

uj

ian

tahunan,

dcngan

_IU)uan untuk mcrnbcri _"IUIllPU.<HI

khas'

4

biasanya

diperlukan mengikuti

skimasukatan

pelajaran

_yangsarna, buill yang sama, dan

mengambil

peperiksaan

semester dan

peperiksaan

akhir _yang sama. Ini

menyukarkan

mereka.

Budaya 'gagal'

diteruskan. Jadi mereka sentiasa

dianggap

lemah. Rata-rata merekalah_yang lemah membaca dan

menulis,

sehingga

ke

peringkat

sekolah

menengah.

Usaha yang terkini

(2003)

ialah program

'rnemperkasakan' pendidikan

rendah,

yang

dibuat seeara besar-besaran melalui

penyediaan komputer

kepada

sekolah dan guru,

dengan

kos yang

tinggi

sekal i.

Turnpuan

diberi untuk

mengingkatkan

kualiti

pendidikan

di Sekolah

Kebangsaan., bagi menjadikannya

'sekolah

pilihan

utama'

(school

offirst

choice),

dan untuk menarik murid

bukan-Melayu

ke sekolah ini. Di antara_{tindakan yang}

diambil ialah

menyediakan

kemudahan

teknologi

pendidikan,

seperti

makrnal

komputer,

LCD di bilik

darjah,

dan 'soft-ware' modul

pengajaran-pembelajaran

Bahasa

Inggeris

dan Bahasa

Malaysia,

Sains dan

Matematik.yang diharap dapat

rnemudahkan

pengajaran

dan

meningkatkan pembelajaran

dan minat

pelajar

dalam mata

pelajaran

ini.

Penyediaan

komputer

dan program '

soft-ware',

dan

pengajaran dengan menggunakan komputer

masih

lagi

bermasalah di

beberapa

buah

sekolah,

seperti

_yang

kerap dilaporkan

dalam akhbar. Ini akan

menjejaskan

usaha

meningkatkan pembelajaran

_{murid yang lemah} . PerIu ada

kajian

objektif

tentang

perlaksanaan

projek

ini untuk melihat keberkesanan

pengajaran-pernbelajarannya,

dan

memperbaikinya

dengan

cepat,

Dasar

kerajaan

juga

ialah untuk

meningkatkan

kualiti _guru

dengan

meningkatkan

"kelulusan' guru sekolah rendah melalui program

'pengsiswazahan'

guru-guru sekolah rendah.

Andaiannya

ialah ini alan

meningkatkan

pengetahuan

dan

kecekapan

_guru

mengajar berbagai

mata

pelajaran

di sekolah

rendah,

terrnasuk dalam 3M.

Program

"pengsiswazahau'

meningkatkan

'kelulusan _guru besar sekolah rendah

juga

diperkenalkan

mulai

2004,

di LAB dan

UPSl,

bertujuan

untuk

meningkatkan

pengeiahuan

dan

kecepakan

_{mereka mengurus sekolah rendah,}

Terakhir sekali

(2004)

ialah 'skim voucher

tuisyen'

untuk mernbolehkan murid Tahun 4 - 6 sekolah rendah dan

keluarga

miskin

mendapat 'tuisyen'

dari _guru mereka dalam mata

pclajaran

Bahasa

Malaysia, Matematik,

Sains dan Bahasa

Inggeris,

Dalam

skim voucher

tuisyen

ini _guru

tuisyen

akan

dibayar

RMIO.OO

sejam

untuk

tuisyen

_yang dibcri

kepada

murid

bagi

satu mata

pelajaran. Tujuan

utama skim

tuisyen

ini ialah untuk

meningkatkan prestasi

murid,

dari

keluarga kurang

_{upaya, dalam}

pernbelajaran

_amnya

dan dalam

peperiksaan

lJPSR

khasnya.

Semua program dan skim di atas untuk

mencapai objektif meningkatkan

hasil dan kualiti

pembclajaran

di sekolah rendah dan

menengah (termasuk penyediaan

makmal

kurnputer

dan K'T di bilik

darjah)

_{melibatkan kos yang}

tinggi.

Yang

perlu

ialah

kajian

penilaian

kebcrkesanannya.

Pentingnya

pendidikan

asas

Satu

perkara

_yang

nyata

ialah,

mengikut

mana-mana tcori

pcmbclajaran

_{pun, kelcmahan}

pendidikan

di

peringkat

lebih

tinggi schahagian hesarnya

adalah akihat dad

kelemahan yang mula bertimbun secara

kumulatif

di pcr

ingkat

rcndah.

Lrrinva

kelemahan

pendidikan

di

peringkat

prasekolah

ke Tahun 3 sckolah rendah

(Tahap

1)

membawa kelernahan dan masalah

pembelajaran

eli

pcringkat

seterusnya.

Segala

usaha

'pernulihan

'

pendidikan

di

peringkat

lebih

tinggi

menjadi

rumit,

kurang

berkesan dan melibatkan_{kos yang}

tinggi.jika

kelernahan itu sudah

mcnjadi

serius bertimbun

kurnulatif,

akibat

daripada

kelernahan di

peringkat

asas di bawah

Pada

pendapat

_saya, salah satu

strategi

untuk

mcngatasi

atau

l1Ieugurallgkan

kelemahan

pembelajaran

di

'pcringkat

lcbih atas'

(dan mengurangkan

kos

pendidikan)

ialah

dengan mengukuhkan pendidikan

di

peringkat

"bawah", iaitu di

peringkat prasekolah,

Tahun

1,2

dan Tabun 3

(Tahap

1

pendidikan

rcndah),

dalarn

semua mata

pelajaran,

terutama

pendidikan

3M:

kecckapan

mcrnbaca dan mcnulis

Bahasa

Melayu,

matematik dan Bahasa

lnggeris.

Ini adalah "alat'

pembelajaran

asas

bagi

pembelajaran subjek

atau ilrnu lain. Murid_{yallg 'lcmah}'

hams

'dipulih

'

dengan

segera bermula dad Tahun 1

Iagi.

Sejak

tahun

2003,

Kerajaan

tclah mula member:

pcrhauan

kcpada

pcndidikat: prasckolah

bagi

murid 5+

tabun,

dengan

mengeluarkan

Panduan

Kurikulum

Prasckolah _yang

haru.

oleh Kementerian Pendidikan dan

penubuhan

kelas-kelas

prasckolah

di sckolah rcndah

Agensi

lain

seperti

Kemas dan Kementerian

Perpaduan

tclah lama mcnganjur

pcndidikan

awal kanak-kanak Pihakswasta

juga

rancak

rnempcrkembangkan

pcnycdiaan pcndidikan

prasekolah.

fill

merupakan langkah positif

ke arah

mcngukuh

pcndidikan

awa] dan asas

Program

awal rnembaca

dijadikan

asas dalarn

pendidikan prasckolah

(muriel <

tahun)

dan ini

perlu

diperkukuhkan.

Tujuan projek penye/idikan

ini

Tujuan Projek penyelidikan

ini ialah untuk mencari

pcndek

atan _yang SCSIIaI

ha!'i

mengajar

kanak-kanak

prasekolah

dan murid di sekolah rcndah mcmbaca dan mcnulis

Bahasa

Malaysia,

_{supaya mereka}

dapat

belajar

BM

dengan

lebih mudah dan lcbih

ccpat,

dan

mencapai tahap

asas _yang membolehkan mereka rncmbaca scndiri huku-buk11 tckx

dan bahan

rujukan

termasuk bahan dalam CD dan internet Kclcmahan

pcrnbclajaran

6

Berhubung

dengan

usaha

ini,

kajian

ini

mencadangkan pendekatan

Kaedah

Gabungan

Bunyi-Kata (KGBK)

untuk

mengajar

kanak-kanak

prasekolah

membaca dan menulis Bahasa

Malaysia,

danuntuk

mengajar

'memulih'murid sekolah rendah _yangtidak: boleh membaca atau lemah membaca dan menulis. Huraian

tentang

KGBK ini dibuat dalam

Bab2.

Objektif

kajian

dan soalan

kajian

Objektif spesifik

kajiao

ini ialah untuk

meodapat

jawapan kepada

Soalan utama

kajian

ioi,

iaitu:

Sejauh

maoakah Kaedah

Gabuogan

Bunyi-Kata (KGBK), sebagai peodekatan

alternatifdalam

pengajaran-pembelajaran

membaca dan meoulis Bahasa

Malaysia

di

periogkat

awal

• berkesan uotuk

mcngajar

kaoak-kanak

prasekolah

membaca ?

• berkesan uotuk

mcngajar

dan 'memulihkan' murid-murid sekolah reodah

yang tidak boleh membaca atau lemah membaca?

Untuk

mcndapat jawapan kepada

soalan

ini,

kajian

tentang

keberkesanan KGBK dibuat

dalam di dua konteks

Konteks 1:

Kajian

di tadika Kemas untuk

mengkaji

keberkesanannya bagi

peringkat

prasekolah.

Konteks 2:

Kajian

di

beberapa

kelas

pemulihan

di sekolah rendah di Perak dan Pulau

Pinang,

untuk melihat

sejauh

manakah KGBK ini mudah dan berkesan

sebagai

pendekatan bagi

'memulihkan' muridyangtidakbolehmembaca,

Pentingnya kajian

inidan

ap!iksi

hasi!

kajian

ini

Implikasi

dan

apliksi

hasil dari

kajian

ini

dijangka

besar dan

penting.

Pertama

aplikasi praktikal.

Jib KGBK

didapati

mudah dan berkesan

sebagai

pendckatan

pengajaran-pembelajaran

membaca Bahasa

Malaysia

di

peringkat

awal,

ia

boleh

dijadikan

kaedah untuk

dipraktikkan bagi mengukuhkan pembelajaran

membaca danmenulis di

peringkat

awal danasas

lagi

(

di

prasekolah

dan Tahun

1).

Pendekatan ini

juga

boleh

digunakan

untuk

mengatasi

masalah 'buta huruf' dan lemah membaca di

kalangan

murid di sekolah rendah

(dan

rnenengah).

Inilah satu cara untuk

7

Implikasi

kedua dari

segi

teori. KGBK boleh

menyumbang

secara

signifikan

dan

penting kepada

teori dan

pendekatan

dalam

pengajaran-pembclajaran

awal mcmbaca iaitu altematif

kepada pendekatan 'abjad/fonik

'

dan "scluruh

pcrkaraan

'

yang

banvak

dikaji

dan didebat dalam

pcngajaran-pembelajaran

awal mcmbaca Bahasa

Inggcns

Dan yang

banyak mempengaruhi pernikiran

dan arnalan ahli

pcndidik

kita dalarn awal membacaBahasa

Melayu

Jika KGBK

didapati

berkesan,

pendekatan pengajaran

mcmbaca Bahasa

Mclayu

ini boleh

menyumbang

kepada

_{teori proses}

pengajaran-pernbelajaran

awal _{mcrnbaca. yang} selama ini tidak diberi

perhatian

dalam

perdebatan

teori dan

pendckatan

awal mcmbaca di

peringkat antarabangsa,

kerana ia

banyak

didominate'

oleh

kajian

pcngajaran­

pembelajaran

awal membaca Bahasa

Inggeris,

terutama oleh

pengkaji

di Amerika

Syarikat,

New Zealand dan United

Kingdom,

dan The International

Reading

JADUAL 1:1

BILANGAN DAN PERATUS MURID MELAYU /

BUMIPUTERA

YANG

MENDAPAT GRED 'D & E' GAGAL MENCAPAI TAHAP:MINIMUM UPSR

1989-1998 DrSEKOLAH KEBANGSAAN

TAHUN

40.4

i

�.----+---+---,---��---�---123602

I

102857

I

58834 63332

49.5

98019 I

,

BAHASA MELAYU BAHASA

MATEMATIK

I

PEMAHAMAN PEl'I'1JLISAN INGGERIS I

84490 54444 1989 1990 1991 61373 74924 BIL 28.6

% 34.5 39 25

56427 65439 120069 BIL

% 27

BIl

% 22.3 24 46.9 39

23.3 27 49.5 40.4

1992

1993

1994

1995

1996

BIL 56427 65439 120069 98018

I

24.5 51.1 37.4

1---1---+---+---4---4---<

BIl 51570

I

63465 I 138857 109554

r

% 16.9

I

20.8 45.5 35.9

I'

---��-�----�---+----�----�

, BIL 58619

I

66098 148877 99572

i

I

�'o

I

18.9

I

21.3

!

48

I

25.5 _i

-.---.-+---.---T---;-..---'---I

BIL

I

46442

I

64542 152804

I

83970

i

�-�-o�I---1-4-.1---�!---1-9.-6---+---4-6.-4--�i---2-5-.5--:

%

BIL 57451

I

63224 131795 96514 % 77 "

�_..J

I

BTL I 45249 75494

I

158272

I

80168

o.: I '

I

/0 _I 12.9 i _21.1 44.5 22.5

�----�--�---�---�---�-�

1997

1998

13 18.4

I

46 25

BIl 45255

j

63764 158425 86693

BAB2

TEORIDA.�PEI\TDEKATAN PENGAJARAN-PEMBELA.JARAN A'VAL MEMBACA

Teori dan

pendekatan

pengajaran

dan

pembelajaran

awal mernbaca

(early

reading/beginning)

bahasa

Inggeris

ban

yak

diperkatakan

dan

dikaji sejak

100 tahun tahun yang

lalu,

terutama oleh

pengkaji-pengkaji

di Amerika

Syarikat,

UK dan New

Zealand,

untuk mecari

pendekatan

_yang berkesan

bagi

rnengajar

kanak-kanak membaca dan menulis di

peringkat

awal,

dan untuk

mengatasi

masalah tidak balch mcmhaca atau lernah membaca.

Banyak

pcndekatan

dan kaedah

dikaji

dan disarankan dalam buku,

program bacaan dan dalam laman web Di

sini,

hanya tinj

uan

ringkas dapat

dibuat untuk

rnemberi

gambaran

besar dan

perkara pokok

Rata-rata

kajian

dan asas

kajian

ini

dipengaruhi

oleh dua

perspektif

atau 'rnazhab' hcsar

tentang

cara kanak-kanak mula

belajar

mernbaca: iaitu ten_tang

bagaimana

kanak-kanak

rnengenal

dan mentafsir simbol-simbol tulisan dan mcmbcri makna

kepadanya

Banyak

variasi dalarn

setiap

pcrspektif

dan

pcndckatan

ini

Tctapi

untuk mcmudahkan

perbincangan hanya bebcrapa

VarIaSI _saja dimasukkan

sebagai

contoh. untuk

membincang pendekatan pcgajaran

awal mcrnbaca dan mcnulis Bahasa

Mclayu

Mazhab pertama

Mazhab pcrtama yang berasaskan

perspckuf linguistik, bcranggapan

bahawa bahasa

terdiri dari

'bunyi

'

dan adunan

bunyi

_yang

mcnjadikan perkataan

_yang bolch difahami oleh orang lain.

Dcngan

itu untuk

mcngajar

kanak-kanak

rncrnbaca,

kanak-kanak hendaklah

diajar

_{simbol-simbo/ yang}

rncngwak

il:

bunyi

asas in:

(foncrn

_), iauu IJUJur

abjad

dan

"bunyi

huruf-huruf ini. Jni

dipanggii

Pcndckatan Fonik. Variasi

kcpada

pendekatan

ini ialah Kaedah

Abjad.

_yang

popular

dl

Malaysia.

Pendekatan Fonik

(dan

pendckatan

Abjad)

_{berutik tolak dari anggapan bahawa untuk}

mengajar

kanak-kanak _yang bclum tahu

mernbaca,

(misalnya

_{yang berumur} S (,

tahun),

kanak-kanak

perlulah

diajar

dahulu huruf-huruf asas

(abjad)

_yang

mcngwakrli

bunyi-bunyi

asas

(fonern

_{) bahasa itu} Secara

ringkas

pcndckatan

dan _{proses mcngajar}

awal rnembaca yang disarankan ialah scpcru bcnkut: murid hendaklah

diajar

dahulu .

mengenal

huruf'

- nama huruf dan

bunyi

hurufsatu pel

satu

sepern

_yang tersusun dalam

abjad

a

sarnpai

r..

Kernudian mereka

diajar

mcmbcntuk dan

mcmbunyikan

suku kata: dan kemudian harulah kanak-kanak

diajar

mernbina dan rnernbaca .

pcrkataan

'

dan _ayat.

10

Pendekatan

fonikJabjad

ini

beranggapan

bahawa

selagi

murid 'tidak kenal huruf'

(a

b c

sampai

x _y z

),

mereka belumbersedia untuk

diajar

membaca,

dan mereka tidak akan

boleh membaca.

Pendekatan

abjadlfonik

ini

pada

_amnya

dipanggil juga

'soundlsimbol to word'

(dari

huruf/bunyi

ke

perkataan).

Ada

beberapa

variasi teknik

pengajaran

pendekatan

abjad/fonik

ini.

•

Satu,

Kaedah

Abjad,

_{yang memulakan}

dengan

'nama'

setiap

huruf

abjad, seperti

yang

kerap

diamalkan di tadika dansekolahrendah di

Malaysia;

•

Kedua,

menekankan

'bunyi' setiap

huruf

(aa,

bbh, ch,

..

zzh)

dan nama huruf. Ini

dipanggail

Kaedah Fonik. Ini ditekankan oleh

detengah pendidik

di Amerika

Syarikat,

berasaskan bahawa

'bunyi'

huruf itu lebih

penting

dan relevan dalam membantu murid membaca

daripada

'nama' huruf. Di Indonesia ini

juga

dipentingkan.

Bahkan di sana

setiap

huruf lebih dikenal

dengan bunyinya (

aah,

bh,

cch

)

dan tidak

pada

_narnanya.

•

Ketiga,

ditekankan

'phonemic

awareness' - tahu

tentang

bunyi

asas

(fonem)

bahasa itu. Dalarn bahasa

Inggeris,

dan sistem

ejaan

bahasa

Inggeris,

sesuatu

huruf boleh

dibunyikan dengan beberapa 'bunyi' (fonem)

_{yang berlainan dan} yang membawa makna yang berlainan dalam

perkataan

(

contohnya bunyi

huruf 'c' dalam

perkataan

ini can, cent,

choose,

calm).

Untuk

memperkayakan pengajaran-pernbelajaran

dan memudahkan murid

mengenal

dan

mengingat

turutan huruf-huruf

ini,

setengah

_guru mernbuat latih-tubi

menggunakan

kad

imbasan huruf-huruf

ini;

_{ada yang mengguna}

gambar

_{yang bermula}

dengan

sesuatu

huruf, misalnya

'auntuk

ayam' (a

for

apple),

'b untuk

burung' (b

for

bird),

dan ada yang

mengajar 'rnenyanyi'

lagu

'a

be',

dan

sebagainya.

J_{'ariasi Kaedalt yang}

biasanya

diamal di

Malaysia

Variasi yang

popular

digunakan

oleh guru tadika dan guru sekolah rendah untuk

mengajar

awal membaca bahasa

Malaysia

ialah Kaedah

Abjad (ITA

- Intial

Teaching

the

Alphabet).

la bermula

dengan

murid

diajar

'nama'

setiap

huruf

abjad

a _sampai z.. Tekanan

kurang

diberi

kepada 'bunyi'

huruf-huruf ini.

Langkah-langkah

dalam

pengajaran

awal rnembaca Kaedah

Abjad

iru ialah

sebagai

berikut:

• Murid

diajar

dahulu _nama huruf abc... x y z

seperti

tersususn dalarn

abjad.

Murid disuruh

menyalin

setiap

huruf ini di dalam buku latihan mereka untuk

belajar

menulis bentuk

setiap

huruf

-kadang-kadang

rnurid disuruh membuat lauhan menulis satu muka sural

bagi

satu

huruf,

sehari. Di

setengah

sekolah

rendah,

,

mengenal

huruf'

II

•

Selepas mengenal

abjad

barulah murid

diajar

membaea dan menulis suku kata

terbuka

(ba

bi bu be be

bo,

ea ei eu ce ee co

dsb.).

Ini

mengarnbil

masa sebulan

lagi.

• Kernudian barulah rnurid

diajar

membaca dan menulis

perkataan

dan ayat

misalnya

'Baba baea buku. Aci euci kaki

Jika kita ikut turutan

{sequences

pcndckatan

iru,

Kanak-kanak Tahun 1 sekolah rcndah yang belurn boleh

membaca,

akan

mengarnbil

masa 3 atau 4 bulan scbelum mereka

dapat

membaea

ayar-ayat

mudah dalam 'cerita'

Bahasa

Melayu.

_{Mereka yang tidak}

mengenal

hurufsecaraturutan 'a b e

hingga

x _{y z'} akan

dianggap

belurn bersedia untuk

membaca

perkataan

atau lambat membaea. Murid inilah _yang

biasanya

tercicir

apabila

mereka secara autornatik dinaikkan ke Tahun

2,

dan _seterusnyake Tahun :; dan kc

Tingktan

I sekolah

menengah.

Kaedah

abjad

ini

sangat

popular digunakan

_{oleh guru-guru tadika dan guru Tahun} I

Sekolah

Kebangsaan, sejak

lama

lagi, sehingga

sekarang.

Kaedah Fonik yang

mementingkan 'bunyi' setiap

huruf

abjad

sebelurn mernbaca

perkataan. kurang

popular

di

Malaysia, tetapi popular

di Indonesia.

Dari

segi

teori

pembaeaan, mengetahui

'bunyi

'

huruf itu Icbih

pcnting

dari

mengctahui

'nama'nya.

Sebab itu dalam

pengajaran

awal mernbaca Bahasa

Inggeris,

Kacdah Fonik ini

rnerupakan

salah satuasas dan

pcndckatan

penting

dalam

pengajaran

mulamcmhaca.

.Mazhab kedua

Mazhab atau

pcrspektif

kedua berasaskan tcori

psikologi kognitif

(cg

konstruktivismc)

yang

beranggapan

bahawa kanak-kanak

belajar

bahasa mclalui

'pcrkataan-pcrkataan

dan_ayat yangbermakna

kepadanya

Mazhab ini

beranggapan

bahawa 'scluruh

pcrkataari'

itu lebih bermakna

daripada 'bunyi

atau fonem dalam scsuatu

perkaraan

itu

Dengan

itu cara untuk

rnengajar

kanak-kanak mernbaca harus bcrmula

dcngan

kanak­

kanak

diajar

melihat 'seluruh

pcrkataari'

(

whole

word)

dan

'ayat

'

yang bcrrnakna

Kemudian

bagi sctiap perkataan

itu

diajar bagaimana pcrkataan

itu boleh 'diccrakinkan'

mengikut

suku

katanya

dan

'bunyi

setiap hurufnya Contohnya, rncngikut pcndckatan

iru,

* _{mula-mula kanak-kanak}

ditunjuk perkataan

tcntang

benda yang ada di

sckchlinr;

rnereka,

rnisalnya

mcja'

( ditulis

pcrkataan 'meja

sceara scluruh

pcrkataan

di _tep:

garnbar

rneja).

* _Kernudian

perkataan "mcja

'

itu ·dlccrakm· atau

dipecah

mcnjadi

'me' dan :

ja

'

(suku

katanya),

dan _{setcrusnya suku kata} ·mc

ja

itu

dipccah lagl

menjadi

sctiap

huruf

yang

bcrasingan

' m

'

12

Mood

diajar

melihat dan

'mengecam perkataan' (recognize

word

by

sight)

secara

keseluruhannya

dan

mengeja perkataan

itu. Dalam bahasa

Inggeris misalnya,

kanak­

kanak

ditunjuk perkataan

'table',

dan kemudian murid akan

diajar

'ta' 'ble" dan

diajar

bunyi

huruf 't' dan

sebagainya.

Setiap

hari murid

diperkenalkan

dua atau

tiga

perkataan

baru

lagi, misalnya

'kerusi',

'buku'

(BI:

'chair'.

'book'),

dan proses 'rnencerakin'

perkataan-perkataan

itu dibuat

seperti

di atas.

Bagitulah

seterusnya,

sehingga

murid

dapat

'mengcam'

dan membaca

beberapa puluh patah perkataan,

sebelum mereka boleh membaca sendiri sebuah cerita mudah.

Bagi

murid biasa

(normal)

ini

rnengambil

bebeberapa

bulan.

Pendekatan ini

pada

_amnya

dipanggil 'pendekatan

seluruh

perkataan (whole

word

method),

atau

'pandang

dan sebut'

(look

and

say),

atau 'wordto sound/simbol

approach

'.

Kajian menunjukkan

kaedah ini berkesan untuk bahasa yang sistem

ejaannya

logografik

seperti

sistem

ejaan

bahasa Cina.

Variasi kaedah 'seluruh

perkataan'

ialahvariasi dari

segi

asas untukmemilih

'perkataan'

atau

perkataan-perkataan

_yang hendak didahulukan dalam

pengajaran

awal membaca. Untuk ini ada

beberapa

pendapat.

•

Satu,

ialah

perkataan

ini haruslah diambil dari 'cerita' yang dibaca

kepada

kanak­

kanak. Kanak-kanak akan

mendengar

dahulu sesuatu _{cerita yang dibaca kuat oleh}

guru

kepada

mereka. Dari cerita ini guru akan

mengambil

beberapa perkataan

untuk

diajar

membaca.

• Kedua ialah dari cerita yang 'dicerita' oleh kanak-kanak itu sendiri _secara

lisan,

dan cerita itu ditulis oleh guru. Guru

mengambil

contoh

perkataan-perkataan

dalarn cerita itu untuk

mengajar

kanak-kanak itu mernbaca

'perkataan'nya.

•

Ketiga, dengan rnengambil

rna 'the emergent

literacy',

tahap-tahap

perkernbangan

kesedaran dan kebolehan kanak-kanak

mernbaca,

_{dan apa yang} telah kanak-kanak tahu melalui cerita klasik

kanak-kanak,

puisi

_{the nursery}

rhymes

dan

nyanyian

kanak-kanak. Bahan-bahan ini boleh

dijadikan

asas untuk

memulakan

pengajaran

membaca

perkataan.

•

Keempat

ialah dan

"garnbar'

_yang

ditunjukkan

oleh guru

kepada

murid,

di _mana

murid di minta

menyatakan

_{apa yang mereka lihat dalam}

gambar

itu.,

dan

kemudian guru menulis

'perkataan'

pada garnbar

itu. Guru menguna

'perkataan­

pcrkataan

'

itu untuk

mcngajar

rnurid 'rnembaca'

perkataan-perkataan

itu dan

'bunyi'

huruf dalarn

perkataan

itu.. Kaedah Picture-Word Inductive Model

(PHYid)

ini

dipopularkan

oleh

Emily

Calhoun,

1999.

Jadi variasi

kepada

kaedah 'scluruh

perkataan

_{ini ialah proses 'cerita}

-perkataan

-cerakin

perkataan kcpada

bunyi

huruf dalarn

perkataan

itu.

'Pcndckatan cerakin'

ialah

sebahagian

dari

pendekatan

'seluruh

perkataan,

iaitu

langkah

kedua dalam

pendekatan

'

seluruh

perkataau'.

Pendektan Cerakin ini telah

diguna

dan

13

Panduan Guru Bahasa

Malaysia

Tahap

J KBSR

(1981)

untuk Sekolah

Kebangsaan.

tahun 1980han. Kaedah Cerakin ini

diguna

oleh _{maktab-maktab perguruan untuk} melatih guru

mengajar

membaca Bahasa

Melayu

sekolah rendah

Kajian

diAmerika

Syarikat,

dsb

Kajian-kajian

tentang

keberkesanan

pengajaran

awal mcmbaca di Amcrika

Syarikat.

United

Kingdom,

New Zealand dan Australia

banyak

berkisar

kepada

salah satu

mazhab,

perspektif

atau

pendekatan

besar ini

(

pendekatan

fonik vs

pcndekatan

sciuruh

perkataan)

,

sehingga

timbul kontroversi dan debat

sengit

di antara penganut kcdua-dua

mazhab ini _{Buku dan program}

pengajaran-pembclajaran

a waI mcmbaca Bahasa

Inggcris

cuba

menojolkan

sarna ada

pendekatan

'fonik' atau

pcndekatan

'whole word'.

Sctiap

mazhab cuba mernbuktikan

pendekatannya

berkesan

Misalnya

Pendekaran Fonik cuba

menunjukkan

dan membuknkan

pendekatannya

lebih berkesan dari

pcndckatan

'Scluruh Perkataan

',

bagitu juga sebaliknya.

Debat

hangar

dan

scngit

antara dua mazhah dan

pendekatan

tentang

kaedah mana 'terbaik' untuk

mcngajar

kanak-kanak membaca,

timbul dari semasa kesemasadalam

tempoh

80 tahun _{yang lalu}

Pada suatu ketika dalam tahun 1950han

pendekatan

'whole-word'

popular

dan dominan untuk

rncngajar

membaca Bahasa

Inggcris. Tctapi

apabila

buku

'IFIZ)' Johnny

con'f

read' oleh Rudolf Flesh diterbitkan

(1955)

_yang

mengkritik

kaedah 'whole word':

bahkan cuba rnembuktikan bahawa satu scbab utarna

tinggillya

_pcratus murid sckolah rendah dan

menengah

tidak boleh mcmbaca di Arnrika

Syarikat

adalah kcrana _guru

rnengguna

pendekatan

'whole word' ini. Bcliau

mcncadangkan

sernula

"phonics

method'.

Dengan

itu kontroversi dan debat _lcntang dua

pcndekatan

ini

mcnjadi

sengi!

dan

hangar

di Amerika

Syarikat,

dengan pihak

masing-rnasing

cuba rncrnbuktikan _yang

pihaknya

'betul.

I cannot

emphasize

too

srrmzJ!(I'

[hal the ('j'IJe/1{'(' docs n(lt cndosc (1/1)' on«

code-emphasis

methodover another. There is noevidenceto dalethat lIA (lntual

Tcaclitno

Alphabet)

IS better than(/

IlIzgl/slie

(�r�'Jril{lCh,

that (J

/l/1i:U1Sl/(

{ljJpr('{Jdl

ISbette, (hana

svstcmanc=plu

nuc

o/ijJ.'"u(J(:h

Dengan

geran

penyelidikan

dari the

Carnegie

Corporation

Jeanne Chall Professor

Pendidikan dari Harvard _{Uni vcrsi rv,} telah membuat

kaji

an mcndalarn

pada

tahun 19(,:2

1965 _teniang kontroversi dalam

pengajaran

awal mcmbaca inc Professor Chall

mcngkaji

bcrbagai

program

pengajaran-pembelajaran

membaca yang

tcrdapat

di Arncrika

Syarikat

dan

England

-'

an

inquiry

info the SCience, art, and

ideology

{?io/d

and new

methods'

of

teaching

childrentoread1910

/965',

iaitu sama ada_yangbcrorientasikan

'whole word

approach'

atau

'phonic approach'

atau mana-mana 'cklecuc

approach'.

Hasil

kajiannya

diterbit dalam sebuah buku _yang

bertajuk

Learning

I() Read: The Great

Dcbarc,

1967,

yang

menjadi

buku klasik dalam

kajian

dan anal isis pcngajaran

pernbelajaran

awal membaca

Banyak dapatan

dan saranan _tentang

pcngajaran

mcmbaca hasil dari

k;�jianl1ya

14

Nor can I

emphasize

too

strongly

that I recommed a code

emphasis only

as a

beginning

reading

method

-a methodto start the childon - andthatI do not recommend

ignoring

reading-for-meaning

practice

.. Once the

pupil

has learned to

recognize

in

print

the words he

knows,

any additional work on

decoding

is sheer waste

of

time.

(p. 307)

Nampaknya

syor beliau itu lebih

mirip kepada 'pendekatan

fonik'

sebagai

asas untuk

kanak-kanak

diajar

'mula membaca'

( beginning reading

method

),

dan

menegaskan

bahawa setelah asas membaca ini dikuasai oleh

murid,

mereka hendak

diajar

dan dilatih 'membaca untuk mencari makna'

(reading-for-meaning practice).

Pendekatan 'whole word'

menjadi popular

semula di California dalam tahun 1980han.

Tetapi pada

awal tahun 1990han California dan

beberapa

negeri (states)

di U.S

mendapati

pendekatan

ini

menyebabkan tinggi

peratus

pelajarnya

tidak boleh membaca.

Berdasarkansatu

laporan kajian

The

Superintendent's Reading

Task

Force,

Every

Childa

Reader

(September,

1995),

California State

Assembly

_{meluluskan rang}

undang-undang

(

Statutes of 1995

)

c

which

requires

that the State Board

of

Education

California

adopt

materials in

grades

one

through eight

thatincludes 'sistematic,

explicit

phonics,

spelling,

and basic

computational

skills ". Ia

'mengarahkan'

localeducation authorities di

negeri

itu supaya menekan semula kaedah fonik dan

mengambil

pendekatan

'a balanced and

comprehensive approach

to

reading'

untuk

mengajar

kanak-kanak membaca.

Berdasarkan

kajian-kajian

awal membaca Bahasa

Inggeris,

International

Reading

Association

(IRA)

pada

tahun 1998 telah membuat

pendirian

bahawa tidak ada suatu

kaedah

mengajar

rnembaca

peringkat

awal

(early reading)

secara ekslusif

berkesan,

tetapi mengesyorkan

dasar-dasar _am, iaitu

"policies

for achieving developmentally

appropriate

literacy experiences

'.

PendirianIRA antaralainadalah

seperti

berikut:

• children VQl)'

• ₁₁₀

specific

time

for

'reading

readiness':

ability

to readis

developmentalfrom

birth toadulthood

•

earlv

_exposureto

print

is

important

•

reading

aloud_to children is essential

•

provide

_a "Fide range

of

books and multimedia _resources

•

provide

instruction ₀₁₁ the

relationship

between letters

of

the

alphabet

and 'sounds':

phonemic

awareness; and

spelling

•

integrate

reading

and

writing

•

appropriate

_assessement

strategies

that

promote

children's

learning

and

development.

Untuk

menjelaskan pendiriannya,

IRA,

pada

tahun

1999,

setelab

membincang berbagai

kaedah

pengajaran

(

misalnya

phonies

method,

literature based

method,

language

experience method,

and

look-and-say method)

rnembuat

kesimpulan

dan

pend

irian

15

There isno

single

methodor

single

combination

of

methods thatcan

succussfully

teach all children to read

Therefore

teachers must have a _strong

knowledge

of

multiple

methods

for

teaching reading

anda_strong

knowledge (!(

the children 11/ their

careso

they

can create the

appropriate

balance

of

methods

lIt'eded/i)f

children thcv teach

Guru bahasa dinasihatkan supaya mengguna campuran

pcndekatan

. fonik'

dan .

sciuruh

perkataan

',

iaitu

pendektan

'eklektik

',

mengikut

keperiuan

dan sitausi murid.

Tetapi

'kaedah eklektik'

ini masih samar, dan tidak

bagitu

sisternatik unruk mcngajar

mula membaca dan menulis Bahasa

lnggeris

di

peringkat

awa!. Schab itu

setcngah

pakar

pendidikan

awal mernbacaBahasa

Inggeris

berpendapat

bahawa

bagi

setcngah

perkataan

murid lebih mudah

diajar

membacanya

dengan

kaedah 'fonik'

(SCpCI1i

car,

hat,

mar,

rat)

dan

bagi setengah

perkataan

lebih mudah

diajar

'by

sigh!' (

whole word

)

scpcrti

perkataan

the, and,

because, there,

sometimes,

through, right,

mother,

once,

bought,

great

dsb).

Perbezaan Sistem

Ejaan

Bahasa

Inggeris

dan Bahasa

Melayu

Dalam debat

tentang

pendekatan

awal membaca

ini,

salah satu _{faktor yangprang} diamhil bra ialab sistem

ejaan

sesuatu bahasa itu. Sistcm

cjaan

pcnung

dan

pcrlu

diarnhil kira kerana ia

mempengaruhi

cara

pelajar mcmpclajari

rncmbaca dan mcnulis bahasa itu.

Sebagai

con

tab,

kita tidak boleh

mengajar

atau

bclajar

hahasa Cina atau bahasa Mcsir Tua

(zaman

Firaun)

_yang sistern

ejaannya

lebih berbcntuk

logografik

(

garnhar

)

sama

seperti

kitabela

jar

bahasa

Melayu,

_yang sistem

ejaannya

foncmik

Sebenamya,

rnasalah besar dalam

pengajaran

mcmhaca

peringkat

awal Bahasa

Inggcris

dan debat

sengit

_yang timbul dalam

pendckatan

_{mcngajar awal rncmbaca ialah} kcrana sistern

ejaan

bahasa

Inggeris

_sangat

kompleks,

cclaru dan udak sistcmatik

Mcn�"\LJt

DianeMcGuinness

(1997),

There are 43

phonemes

in

English,

which can he

represented

h."

apprOXIlIlote/),

100 letters or letter combinations. 24 consonants con be

,vw//cd

wtth {1 total

(!/

50

spellings.

18 vowels can he

spelled

With (J iota!

of

50

,\pcl/ll1gs.

There arc 2I

vowel letter _patterns that

overlap

more {hall one vowel sound

(I'-

fJ7·

98)

.

English

hasover

55/JOO

syllables

(p.l

Utl).

Kita ambil contoh

bunyi

huruf 'a' dan 'c dalam konteks

perkataan-pcrkataan

in: can,

cent, cart,

caught, apple,

parch,

mace,

place,

acre,'

pclbagai

sekali

bunyinya

Cuba schut

perkataan-perkataan

ini dan

perhatikan ejaannya

'corpse

_{('flipS, horse} worse, tears 1Il

your eye, (ear_yourdress, steakbleak, river

rival,

realzeal, _singer

ginger,

dull hull"

16

Satu huruf boleh mewakili

berbagai

bunyi,

dan membawa makna yang berbeza.

Mengikut

McGuinness

lagi,

The

English alphabet

has one enomousdrawback. It lacksaone-to-one

correspondance

between each sound and each

of

the lettersin the

English

alphabet.

Thismeansthat

learning

to readthe

English alphabet

system

canbea

trap

if

taught

badly.

If

there was a

simple

answerto

teaching

childrento read

English alphabet,

we

would have

found before

now.

(p. 97)

Inilah salah sebab utama_mengapa

pengajaran

awalmembaca Bahasa

Inggeris

arnatsukar

hcndak

diajar

semata-scmata

dengan

sarna ada Kaedah Fonik

saja

atau Kaedah Seluruh

Perkataan

saja;

_{dan guru} secara

praktikal

_mengguna

pendekatan

'eklektik',

_campuran mana-mana

kaedah,

mengikut

keperluan

dan situasi kanak-kanak.

Sistem

Ejaan

Bahasa

Melayu

Sistcm

cjaan

Bahasa

Mclayu (Rumi)

berbeza dari sistem

ejaan

Bahasa

Inggeris.

Sistem

Ejaan

Rumi Bahasa

Melayu,

pada

_amnya, fonemik

(terdapat hubungan

_yang

jelas

antara

'huruf'dan

'bunyi'nya),

dan sistematik.

Mengikut

Pedoman Umum

Ejaan

Rumi Bahasa

Melavu.

Dewan Bahasa dan Pustaka

(1991),

terdapat

lima huruf vokal

(a

e i 0

u)

yang

digunakan

bagi

melambang

enam

fonem, bunyi

vokal baku. Huruf 'e'

diguna

untuk

melarnbang

dua fonem - 'e

'

pepet' (seperti

dalam

esok,

elok)

dan 'e

taling'

(sepcrti

dalam

emak,

enam).

Terdapat

26 _{hurufkonsonan yang}

diguna bagi melambang

27 fonem atau

bunyi

konsonan

(terrnasuk

beberapa bunyi

konsonan

sekunder).

Dalam sistem

ejaan

Bahasa

Melayu terdapat

hubungan

_yang

jelas

antara

'bunyi'

dan 'simbol

bunyi(huruf)

_yang tidak

terdapat

dalam sistem

ejaan

Bahasa

Inggeris.

Sukukata

perkataan

Bahasa

Melayu

juga jelas

( contohnya,

a

pi,

bu

ku,

e

lok,

men ca ri, sa _tu, sc /.:0

lah)

Ciri-ciri _yang istimewa dalam Bahasa

Melayu

ini amat

penting sebagai

asas

untuk

mengajar

rnembaca Bahasa

Melayu,

_{yang berbeza sekali}

dengan

Bahasa

Inggeris.

Tatabahasa Bahasa

lnggeris

juga kompleks

berbanding dengan

tatabahasa bahasa

Melayu.

Dalam tatabahasa bahasa

Inggeris misalnya

terdapat

'tense:

past

tense, past

perfect,

pas!

participle, gender,

plural,

dsb' yang tidak

terdapat

dalam Bahasa

Melayu

Semua ini

rnenyukarkan pernbelajaran permulaan

membacaBahasa

Inggeris

oIeh kanak­ kanak, Tatabahasa

Melayu

lebih

mudah,

dan lebih mudah untuk: murid _{membina ayat,}

17

Kajian

di

Malaysia

Di

Malaysia,

tidak

banyak

kajian

dibuat

tentang

pengajaran-pembclajaran

mcmbaca dan menulis Bahasa

Melayu

peringkat

awal. Kita harus mcmbaca dan

pclajari

dan

kajian

dan

dapatan pengkaji-pengkaji

di Amerika

Syarikat,

UK dan New Zealand. Ramal ahl:

pendidik

kita

terpengaruh

kuat

dengan dapatan

kajian

dan

pendekatan

_rncngajar awal

membaca bahasa

Inggeris

dan

mirip

mengambiI

dapatan

dan

'kesimpulan-kesirnpulan'

yang mereka

dapati

dalam

buku,

artikel atau Iaman web _tentang kaedah

pcngajaran­

pembelajaran

membaca Bahasa

Inggeris sebagai

terkini dan hams diikut dan diamhil

sebagai

pegangan dan

panduan

dalarn

pengajaran

mernhaca dan rnenulis bahasa

Mclavu

Sebab itu

misalnya jarang

sekali

pendidik

kita

menyoaI

_tentang kebcrkcsanan

pcngajaran

membaca Bahasa

Melayu

di sekolah kita.

Rarnai di antara

pendidik

dan

pegawai pendidikan

kita

pcrnah belajar,

mclawat sambil

belajar

atau

menghadiri

persidangan

di

US,

UKatauNewZealand.

Kerap

_{rncreka anggap}

Pakej

modul dan

pendakatan

mengajar

membaca dari luar

negari

ini mcnarik dan hams

diadopt. Yang

paling

jelas

dahulu ialah

pengarnbilan

dan _penggunaan

pcndckatan

'look-and-say' (dalam

tahun 1

970han)

dipopularkan

oleh Nazir Sckolah untuk

mcngajar

membaca di sekolah

kebangsaan.

Kaedah ini

dianggap

sukar dan

kurang

bcrkcsan olch guru, dan mereka balik rnengguna Kaedah

Ahjad.

Dalam

1980hano

'Kaedah Cerakin'

pula

disarankan untuk

mcngajar

awal mcrnbaca Bahasa

Melayu

KBSR

bagi

murid di Sekolah

Kebangsaan

Pendekatan Cerakin ini telah

diguna

dan

dipopularkan

olch Pusat

Pcrkcrnbangan

Kurikulurn

(PPK)

sebagai

kaedah asas dalarn I'anduan Gum Bahasa Malavsia 'l

(lliaj)

I

KBSR

(1981)

untuk Sekolah

Kebangsaan

F'anduan Guru ini

rncnghuraikan

langkah­

langkah

Kaedah Cerakin untuk _{guru mcnggunanya} dalarn _pcngajaran PPJ< mclatih

Kakitangan

Penting

(KP)

tentang'Kaedah Cerakin unruk melauh _guru-guru lain eli

seluruh negara rnenggunanva

bagi mcngajar

rncmhaca dan menulis Bahasa

Malaysra

KBSR di Sekolah

Kebangsaan,

dalam tahun 1980hall. Kacdah Ccrakin ini

diguna

olcl: maktab-rnaktab _{perguruan untuk} rnclatih_guru

mengajar

mcrnbaca Bahasa

Mclayu

Tetapi pada

amnya guru

mendapati

Kaedah Cerakin ini

sukar,

dan rncrcka Ichih selcsa

mengguna Kaedah

Abjad,

yang telah pun lama sebati

dcngan

mcrcka

Barangkali

ramai

juga

pcndidik

kita

kurang

sedar _tentang

pcrbczaan

sistcm

cjaan

Halwsa

Melayu

dan Bahasa

Inggeris.

Ramai

mungk

in

beranggapan

hahawa olch kcrana Bahasa

Inggeris

mengguna huruf

abjad

Rumi,

dan sistcrn

cjaan

Bahasa

Mclayu

juga

mcnggunn

huruf Rumi. rnaka kaedah

rncngajar

membaca kcdua-dua hahasa ini ndak

pcrlu

bcrhcza

Bahkan ada

setcngah

ahli

pendidik

hahasa

Mclayu

_yang

heranggapan

bahawa olch l.crana

dapatan

dan

kajian

tentang

'rnernbaca'

18

pun

kaedah

yang scsuai untuk

mengajar

awal

mernbaca,

maka

kesimpulan

yang sama

jugn

dihunt untuk

mcngajar

awal membacaBahasa

Melayu.

Snyn

hcrunggapan

hahawa salah satu sebab

kenapa

terdapat

mood sekolah rendah kita

lnmhnt

mcrnbaca

dan

sctcngahnya

'tidak boleh mernbaca' ialah kerana

terdapat

kclcrnuhnn dalarn kacdah

pcngajaran-pembelajaran

membaca Bahasa

Melayu

l'cmcrhatian dan tcmu ramah saya

dengan

_guru sekolah rendah

(Tahun

1)

dan guru tmlll-n mcuibcri

gnmluuun

_{bahawa guru-guru}ini

sangat

terikat dan terikut

dengan

kaedah

�lhpld

dan _{'kncdah ccrakin yang}

terdapat

dalarn Panduan Guru

Mengajar

Bahasa

�!lnln\'sHl KHSR

Tahap

1

(Sckolah Kebangsaan),

_{Mood yang tidak}bolehmembaca

diajar

(kll�mn iucngulang

sap kacdah

ini,

tetapi

dengan

kadar yang lebih

perlahan

sedikit.

hd,U:\I;1Il utamu Kucdah

Abjad/Fonik (phonics method)

ialah ia berasaskan

'bunyi'

luuut'

dan

dcugan

IHI mcmholehkan muridkemudian rnentafsirkan

"perkataan'

berasaskan ('plan d;\Il

hunymya

Kclcmahannya

ialah

belajar mengenal

namahuruf dan

bunyinya

dan

"'('.I\��h:\

Ihl Sl�mlm IHlIlI!"dalam

abjad (yang pada mulanya

tidakbermakna

kepada

kanak­

blmk)

tHllI\gkin

mcnvusah dan

menjemu setengah

mood.

hd,\mmn

1){'lItkk.�Il�m

'sl'lmuh

pcrkataan

(whole

word)

ini

pula

ialah ia cuba

mengajar

mlll�\ m'l.'mh;\\..'�\

dl'l\t��m

.

pcrkataan

yang 'bermakna'

kepada

mood. Murid

diajar

m{'n���'�uH dan 'ml('ml"h'�l' and sm·)

perkataan

yang

diajar

itu,

Dengan

itu murid

kh�h (lIb" m:.'nl..'LI

:IP,lblb

krtemu

dcngan

sesuatu

perkataan

barn. Huruf dan

bunyi

huruf

�h;alm �kn�:m

1:�H;a •

mcncerakin'

perkataan.

Kelernahannya

ialah

pelajar perlu

m'-'H:�\.'�\m �b!l

m('n��h;\t::\1 hl.''l'uluh-puluh

patah

perkataan

sebelum ia boleh membaca

�'::\\Q�,tu (em,\ mu�bh b tidal, memberi kemahiran asas _yang

jelas

unruk mood

'm{'m��'�'�l'

s:l'n�tnn

pcd,�u�\;\n

bam.

l\h���\t _{\-.;m� km;;\h �ILI;\} kfclcir. suksr

dipulihkan dengan

hanya

menu

lang

kaedah­

lI..�n,-,\g,,!b

� tl�'�I",11 .;�tr�4l� �'\'il�",ildk��l�m

Ki(:ri��)!

ialah Kaedah

Gabungan

Bunyi-Kata

bagi

G,'ql(_��1!I1��n���� �a\\:;�ij R�lk�;:;";'�

,\kbyu..

Pendekatan lUI berbeza

dengan "pendekatan

t\1'illlltl!..

'.;ll�il�,,,r

JliI",;lI.Il.U'�llll..u�1!lI.lh

i"-'rl�it��lIl.'

,ll�m

"pendekatan

ekleknk' dalam bahasa

Inggeris.

lKIl;iU�1K.

:S�:';Il:(.'il�lklll1i1.

U��'l'iI���lIJl.llllti'��

il...1I11<lt :sn::S;iCllU

ejaan

Bahasa

Melayu

_yang fonemik d.:m suku

1!..;.'njj_IIl}\:;ll \�J��':.

i!'d:..1l:5

U):_'li1l�';_U-ll

nh.ll

pcng.:aj::\r.;ull

membaca Bahasa

�\1l.da'\,1Jl peringkar

awal

lLll�llttl<q!l.. brli>;1I.lk...lk:;lMil �';ll.t:.aill!

l'l'f';llJ:.ll

SC$i�liXlt

ssja

yJlIDl.g mula

belsjar

Bahasa

n1li1lda"\_lUl!ii

balch I(_b:�lJ:;!iQ

'-<.il"!r1)��lI!1�

!I1llR....

I!lI���U"l!rr1!�lI..�m

H'I!tn�:..*u:.-u\

'1b.Iut1!1f\i'

beberspa

hurufvokal asss <ill 11 lUi! dan

�'lIl.:ll;1'i\11�;IIC!!I.ll 111!�l!1Itluf

ik"\I;c:,"�'\i",;�T!1l. n��ll:>;;_ahlt\�ll

!J't,U.U1flly1i

'b', membenruk :51l!!lllll! ka1t:.:ll. ro