126 BAB V
PENUTUP
Anggaran operasional yang disusun oleh JogjaCart telah sesuai dengan
prosedur penyusunan anggaran yang baik untuk perusahaan kecil. Anggaran
operasional disusun secara top-down oleh pemilik bersama dengan karyawan
marketing kepada karyawan di bawahnya. Anggaran operasional yang telah
disusun kemudian dikomunikasikan kepada seluruh karyawan JogjaCart.
Besarnya jumlah yang dianggarkan untuk anggaran operasional JogjaCart
periode April 2014 – Maret 2015 telah terlampir pada Tabel 4.6 di Bab IV ini.
Jumlah yang dianggarkan untuk setiap anggaran adalah sebesar Rp 460,584,831,-
pada Anggaran Penjualan; 170 unit pada Anggaran Produksi; Rp
110,472,750,-pada Anggaran Pembelian Bahan Baku; Rp 34,700,000 110,472,750,-pada Anggaran Pembelian
Sediaan; Rp 60,259,999,- pada Anggaran Biaya Tenaga Kerja Langsung; Rp
14,269,082,- pada Anggaran Biaya Overhead; Rp 48,519,996,- pada Anggaran
Biaya Pemasaran; Rp 8,199,996,- pada Anggaran Biaya Administrasi dan Umum;
dan Rp 190,708,008,- pada Anggaran Laba. Anggaran operasional ini dapat
diimplementasikan sehingga menjadi alat perencanaan yang baik walaupun belum
menjadi alat pengendalian yang baik bagi JogjaCart.
Anggaran operasional yang disusun JogjaCart telah diimplementasikan pada
periode April 2014 dan telah dilakukan evaluasi anggaran pada akhir periode
April 2014. Realisasi anggaran operasional periode April 2014 telah terlampir
127
sebesar Rp 36,437,440,- dengan selisih laba sebesar Rp 3,583,072,-; Anggaran
Produksi sebanyak 201 unit dengan selisih rugi sebesar 31 unit; Anggaran
Pembelian Bahan sebesar Rp 18,727,425,- dengan selisih rugi sebesar Rp
3,551,175,-; Anggaran Biaya Tenaga Kerja Langsung sebesar Rp
3,688,000,-dengan selisih laba sebesar Rp 212,000,-; Anggaran Biaya Overhead sebesar Rp
825,000,- dengan selisih laba sebesar Rp 779,-; Anggaran Biaya Pemasaran
sebesar Rp 3,129,333,- dengan selisih rugi sebesar Rp 236,000,-; Anggaran Biaya
Administrasi dan Umum sebesar Rp 652,833,- dengan selisih laba sebesar Rp
30,500,-; dan Anggaran Laba sebesar Rp 9,414,849,- dengan selisih laba sebesar
Rp 39,676,-. Selisih anggaran yang terjadi mungkin dikarenakan kurangnya
kecermatan dari karyawan marketing dan pemilik JogjaCart dalam menyusun
anggaran serta kurangnya konsistensi dari para pelaksana anggaran. Walaupun
demikian, anggaran operasional ini tidak memerlukan revisi karena anggaran
sudah realistis untuk dicapai.
Dalam prakteknya, realisasi anggaran tidak sama dengan anggaran yang
telah disusun. Hal ini dikarenakan terdapat selisih anggaran yang terjadi saat
implementasi anggaran, baik selisih laba maupun selisih rugi. Dari keadaan
tersebut dapat diketahui bahwa terdapat beberapa kemungkinan yang
mengakibatkan terjadinya selisih anggaran. Kemungkinan pertama yaitu anggaran
yang disusun belum baik, namun para pelaksana anggaran telah baik dalam
melaksanakan anggaran. Kemungkinan kedua yaitu anggaran yang disusun telah
baik, namun anggaran tersebut dilaksanakan kurang baik oleh para pelaksana
DAFTAR PUSTAKA
Anthony, Robert N. dan Vijay Govindarajan, (2003), Sistem Pengendalian
Manajemen, Buku 2, Salemba Empat, Jakarta.
Hansen dan Mowen, (2005), Management Accounting, Edisi Ketujuh, Buku 2, Salemba Empat, Jakarta.
Mulyadi, (2001), Akuntansi Manajemen: Konsep, Manfaat, dan Rekayasa, Edisi Ketiga, Salemba Empat, Jakarta.
Nafarin, M., (2004), Penganggaran Perusahaan, Edisi revisi, Salemba Empat, Jakarta.
Rudianto, (2009), Penganggaran, Erlangga, Jakarta.
Shim, Jae K. dan Joel G. Siegel, (2000), Budgeting, Erlangga, Jakarta.
LAMPIRAN I
Rincian Anggaran Pembelian Bahan Baku Batik Premium JogjaCart periode April 2014
No. Jenis Kain Unit Produksi
Kebutuhan Per Unit
(m)
Total Bahan Baku (m)
Harga Beli per
unit bahan Nilai
1. Macy 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-2. Martha 6 1,85 11,1 Rp 22.500,- Rp 249.750,-3. Naara 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-4. Nadya 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-5. Nanako 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-6. Nancy 4 1,85 7,4 Rp 22.500,- Rp 166.500,-7. Natalie 4 1,85 7,4 Rp 22.500,- Rp 166.500,-8. Nayla 6 1,85 11,1 Rp 22.500,- Rp 249.750,-9. Nadine
purple 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-10. Nadine
brown 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-11. Nadine
pink 6 1,85 11,1 Rp 22.500,- Rp 249.750,-12. Lesley
Red 6 1,85 11,1 Rp 22.500,- Rp
249.750,-13. Natasha 6 1,85 11,1 Rp 22.500,- Rp 249.750,-14. Nabila 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-15. Letisha
New 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp
208.125,-16. Luna
Blue 4 1,85 7,4 Rp 22.500,- Rp
166.500,-17. Macy 6 1,85 11,1 Rp 22.500,- Rp 249.750,-18. Macy
124.875,-32. Macy
red 3 1,85 5,55 Rp 22.500,- Rp
124.875,-33. Oprah 4 1,85 7,4 Rp 22.500,- Rp 166.500,-34. Oceana 3 1,85 5,55 Rp 22.500,- Rp 124.875,-35. Olsen 5 1,85 9,25 Rp 22.500,- Rp 208.125,-36. Lesley
Special 3 1,85 5,55 Rp 22.500,- Rp
7,076,250,-LAMPIRAN II
Realisasi Produksi dan Pembelian Bahan Baku Batik Premium JogjaCart Berdasarkan Jumlah Unit Produksi periode April 2014
No. Nama Produk Unit Produksi Realisasi Bahan Baku
1. 53.36.Macy 2 Rp
89.370,-2. 53.36.Martha 1 Rp 44.955
,-3. 54.36.Naara 3 Rp 121.419
,-4. 54.36.Nadya 3 Rp
161.919,-5. 54.36.Nanako 4 Rp
172.692,-6. 54.36.Nancy 3 Rp
139.725,-7. 54.36.Natalie 5 Rp
254.475,-8. 54.36.Nayla 3 Rp
125.145,-9. 54.36.Nadine purple 1 Rp
41.445,-10. 54.36.Nadine brown 1 Rp
41.445,-11. 54.36.Nadine pink 1 Rp
41.445,-12. 54.36.Lesley Red 1 Rp
42.795,-13. 54.36.Natasha 4 Rp
183.492,-14. 54.36.Nabila 3 Rp
121.419,-15. 54.36.Letisha New 3 Rp
145.719,-16. 55.36.Luna Blue 4 Rp
161.892,-17. 55.36.Macy 2 Rp
89.370,-18. 55.36.Macy Blue 2 Rp
89.370,-19. 55.36.Odelia 3 Rp
133.245,-20. 55.36.Odette 4 Rp
183.492,-21. 55.36.Olga 5 Rp
202.365,-22. 55.36.Oline 4 Rp
194.292,-23. 55.36.Olivia 5 Rp
208.575,-24. 55.36.Olla 4 Rp
157.140,-25. 55.36.Onny 5 Rp
188.865,-26. 55.36.Oriana 4 Rp
199.260,-27. 55.36.Orianthi 3 Rp
137.619,-28. 55.36.Ossy 4 Rp
183.492,-29. 55.36.Otha 3 Rp
124.335,-30. 55.36.Ovy 4 Rp
178.740,-31. 55.36.Octavia 2 Rp
80.946,-32. 55.36.Macy red 2 Rp
89.370,-33. 55.36.Oprah 3 Rp
121.419,-34. 55.36.Oceana 2 Rp
86.346,-35. 55.36.Olsen 4 Rp
165.780,-36. 55.36.Lesley Special 1 Rp
45.873,-37. CU Franda XL 1 Rp
53.730,-38. CU Malvy XL 1 Rp
51.273,-40. CU Mirabel blue 1 Rp
36.693,-41. CU Lesley 1 Rp
42.795,-42. CU Mia Black 1 Rp
36.693,-43. CU Jennifer L 1 Rp
43.173,-44. CU Helena Black L 1 Rp
41.985,-45. CU Molly M 1 Rp
48.573,-46. CU Luna S 1 Rp
40.473,-47. CU Nayla 1 Rp
37.692,-48. CU Natasha Dress L 1 Rp
45.873,-49. CU Jill S 1 Rp
40.473,-50. CU Maia S 1 Rp
41.715,-51. CU Dress Lipit S 1 Rp
46.845,-52. CU Nadine brown M 1 Rp
41.445,-53. CU kawai XL 1 Rp
42.795,-54. CU Franda XL 1 Rp
41.985,-55. CU Natalie L 1 Rp
50.895,-56. CU Luna S 1 Rp
43.173,-57. CU Lesley L 1 Rp
47.250,-58. CU Haruko 1 Rp
40.473,-59. CU Blouse 1 Rp
50.085,-60. CU Blouse Opnaisel 1 Rp
51.273,-61. CU Ham for Man 1 Rp
47.250,-62. CU Dress drapery M 1 Rp
44.145,-63. CU Helena M 1 Rp
44.685,-64. CU Laura M 1 Rp
40.473,-65. CU Dress Nancy L 1 Rp
46.575,-66. CU Monica red 1 Rp
43.173,-67. CU Dress Nancy M 1 Rp
46.440,-68. CU Naara 1 Rp
48.573,-69. CU Dress Lesley XL 1 Rp
53.595,-70. CU Lesley red S 1 Rp
45.495,-71. CU Molly S 1 Rp
51.273,-72. CU Letisha new L 1 Rp
48.330,-73. CU Luna XL 1 Rp
40.230,-74. CU Nadine pink M 1 Rp
41.445,-75. CU Heidy M 1 Rp
41.445,-76. CU Magda 1 Rp
51.273,-77. CU Minny M 1 Rp
48.573,-78. CU Martha L 1 Rp
44.955,-79. CU Maudy 1 Rp
48.573,-80. CU Maudy Man 1 Rp
44.145,-81. CU Lesley Gamis S 1 Rp
48.195,-82. CU Kanya Uniform 6 Rp
51.273,-84. CU Macy M 1 Rp
44.685,-85. CU Grace L 1 Rp
40.473,-86. CU Lesley Variasi 1 Rp
46.845,-87. CU Lesley Lipit 1 Rp
48.573,-88. CU Lesley Gamis 1 Rp
53.973,-89. CU Jennifer L 1 Rp
43.173,-90. CU Nabila M 1 Rp
40.473,-91. CU Dress Velvet 1 Rp
41.040,-92. CU Kartini Purple 1 Rp
41.985,-93. CU Janette M 1 Rp
38.340,-94. CU Nadine Pink M 1 Rp 41.445
,-95. CU Dress for Kid 1 Rp
33.750,-96. CU Ham for Man 1 Rp
44.010,-97. CU Blouse Turtle Neck 1 Rp
40.473,-98. CU Blouse Bat 1 Rp
41.985,-99. CU Madalyn 1 Rp
44.145,-100. CU Icha 1 Rp
46.845,-101. CU Manuella L 1 Rp
41.985,-102. CU Ham for Man 2 Rp
88.290,-103. CU Kaori 1 Rp
40.473,-104. CU Nadine Purple M 1 Rp
41.445,-105. CU Lesley Red S 1 Rp
42.795,-106. CU Macy XS 1 Rp
44.685,-107. CU Macy L 1 Rp
44.685,-108. CU Natasha M 1 Rp
45.873,-109. CU Lesley Red L 1 Rp
42.795,-110. CU Macy XXL 1 Rp
44.685,-111. CU Nabila 1 Rp
44.685,-112. CU Natalie 1 Rp
40.473,-113. CU Molly 1 Rp
52.623,-114. CU Magda 1 Rp
51.273,-115. CU Madalyn 1 Rp
46.845,-116. CU Macy 1 Rp
47.385,-117. CU Hikaru 1 Rp
41.823,-118. CU Chef Ham for Man 1 Rp
47.385,-119. CU Lesley Black L 1 Rp
42.795,-120. CU Maureen M 1 Rp
40.473,-121. CU Maureen XL 1 Rp
40.473,-122. CU Lesley Black M 1 Rp
42.795,-123. CU Helena Black M 1 Rp
8.877.897,-LAMPIRAN III
Rincian Realisasi Pembelian Bahan Baku Batik Premium JogjaCart Berdasarkan Total Pembelian Bahan Baku periode April 2014
No. Jenis Kain Unit
Produksi
Total Bahan Baku (m)
Harga Bahan Baku/m (m)
Nilai Realisasi Bahan Baku
1. Macy 2 3,80 Rp 23.500,- Rp
89.370,-2. Martha 1 2,00 Rp 22.500,- Rp 44.955
,-3. Naara 3 5,40 Rp 22.500,- Rp 121.419
,-4. Nadya 3 7,20 Rp 22.500,- Rp
161.919,-5. Nanako 4 7,96 Rp 21.700,- Rp
172.692,-6. Nancy 3 6,35 Rp 22.000,- Rp
139.725,-7. Natalie 5 11,73 Rp 21.700,- Rp
254.475,-8. Nayla 3 5,77 Rp 21.700,- Rp
125.145,-9. Nadine purple 1 1,88 Rp 22.000,- Rp 41.445,-10. Nadine brown 1 1,88 Rp 22.000,- Rp 41.445,-11. Nadine pink 1 1,91 Rp 21.700,- Rp 41.445,-12. Lesley Red 1 1,90 Rp 22.500,- Rp 42.795,-13. Natasha 4 8,34 Rp 22.000,- Rp 183.492,-14. Nabila 3 5,52 Rp 22.000,- Rp 121.419,-15. Letisha New 3 6,62 Rp 22.000,- Rp 145.719,-16. Luna Blue 4 7,36 Rp 22.000,- Rp
161.892,-17. Macy 2 3,80 Rp 23.500,- Rp
89.370,-18. Macy Blue 2 3,80 Rp 23.500,- Rp 89.370,-19. Odelia 3 6,06 Rp 22.000,- Rp 133.245,-20. Odette 4 8,46 Rp 21.700,- Rp
183.492,-21. Olga 5 9,33 Rp 21.700,- Rp
202.365,-22. Oline 4 8,27 Rp 23.500,- Rp
194.292,-23. Olivia 5 8,88 Rp 23.500,- Rp
208.575,-24. Olla 4 6,98 Rp 22.500,- Rp
157.140,-25. Onny 5 8,39 Rp 22.500,- Rp
188.865,-26. Oriana 4 9,18 Rp 21.700,- Rp 199.260,-27. Orianthi 3 6,12 Rp 22.500,- Rp
137.619,-28. Ossy 4 8,16 Rp 22.500,- Rp
183.492,-29. Otha 3 5,53 Rp 22.500,- Rp
124.335,-30. Ovy 4 8,24 Rp 21.700,- Rp
178.740,-31. Octavia 2 3,73 Rp 21.700,- Rp 80.946,-32. Macy red 2 3,80 Rp 23.500,- Rp
89.370,-33. Oprah 3 5,60 Rp 21.700,- Rp
121.419,-34. Oceana 2 3,67 Rp 23.500,- Rp
86.346,-35. Olsen 4 7,05 Rp 23.500,- Rp
41.850,-39. CU Maudy 1 2,14 Rp 24.000,- Rp 51.273,-40. CU Mirabel
blue
1
1,56
Rp 23.500,- Rp 36.693,-41. CU Lesley 1 1,90 Rp 22.500,- Rp 42.795,-42. CU Mia Black 1 1,53 Rp 24.000,- Rp 36.693,-43. CU Jennifer L 1 1,84 Rp 23.500,- Rp 43.173,-44. CU Helena
Black L
1
1,87
Rp 22.500,- Rp 41.985,-45. CU Molly M 1 2,02 Rp 24.000,- Rp 48.573,-46. CU Luna S 1 1,84 Rp 22.000,- Rp 40.473,-47. CU Nayla 1 1,74 Rp 21.700,- Rp 37.692,-48. CU Natasha
Dress L
1
2,09
Rp 22.000,- Rp 45.873,-49. CU Jill S 1 1,80 Rp 22.500,- Rp 40.473,-50. CU Maia S 1 1,78 Rp 23.500,- Rp 41.715,-51. CU Dress Lipit
S
1
1,95
Rp 24.000,- Rp 46.845,-52. CU Nadine
brown M
1
1,88
Rp 22.000,- Rp 41.445,-53. CU kawai XL 1 1,78 Rp 24.000,- Rp 42.795,-54. CU Franda XL 1 1,87 Rp 22.500,- Rp 41.985,-55. CU Natalie L 1 2,35 Rp 21.700,- Rp 50.895,-56. CU Luna S 1 1,96 Rp 22.000,- Rp 43.173,-57. CU Lesley L 1 2,10 Rp 22.500,- Rp 47.250,-58. CU Haruko 1 1,80 Rp 22.500,- Rp 40.473,-59. CU Blouse 1 2,13 Rp 23.500,- Rp 50.085,-60. CU Blouse
Opnaisel
1
2,14
Rp 24.000,- Rp 51.273,-61. CU Ham for
Man
1
2,10
Rp 22.500,- Rp 47.250,-62. CU Dress
drapery M
1
1,84
Rp 24.000,- Rp 44.145,-63. CU Helena M 1 1,99 Rp 22.500,- Rp 44.685,-64. CU Laura M 1 1,69 Rp 24.000,- Rp 40.473,-65. CU Dress
Nancy L
1
2,12
Rp 22.000,- Rp 46.575,-66. CU Monica
red
1
1,89
Rp 22.800,- Rp 43.173,-67. CU Dress
Nancy M
1
2,11
Rp 22.000,- Rp 46.440,-68. CU Naara 1 2,16 Rp 22.500,- Rp 48.573,-69. CU Dress
Lesley XL
1
2,38
Rp 22.500,- Rp 53.595,-70. CU Lesley red
S
1
2,02
45.495,-71. CU Molly S 1 2,25 Rp 22.800,- Rp 51.273,-72. CU Letisha
new L
1
2,20
Rp 22.000,- Rp 48.330,-73. CU Luna XL 1 1,83 Rp 22.000,- Rp 40.230,-74. CU Nadine
pink M
1
1,88
Rp 22.000,- Rp 41.445,-75. CU Heidy M 1 1,73 Rp 24.000,- Rp 41.445,-76. CU Magda 1 2,18 Rp 23.500,- Rp 51.273,-77. CU Minny M 1 2,13 Rp 22.800,- Rp 48.573,-78. CU Martha L 1 2,00 Rp 22.500,- Rp 44.955,-79. CU Maudy 1 2,07 Rp 23.500,- Rp 48.573,-80. CU Maudy
Man
1
1,94
Rp 22.800,- Rp 44.145,-81. CU Lesley
Gamis S
1
2,14
Rp 22.500,- Rp 48.195,-82. CU Kanya
Uniform
6
10,77
Rp 24.000,- Rp 258.390,-83. CU Asimatric
Blue Blouse
1
2,25
Rp 22.800,- Rp 51.273,-84. CU Macy M 1 1,90 Rp 23.500,- Rp 44.685,-85. CU Grace L 1 1,78 Rp 22.800,- Rp 40.473,-86. CU Lesley
Variasi
1
2,08
Rp 22.500,- Rp 46.845,-87. CU Lesley
Lipit
1
2,16
Rp 22.500,- Rp 48.573,-88. CU Lesley
Gamis
1
2,40
Rp 22.500,- Rp 53.973,-89. CU Jennifer L 1 1,80 Rp 24.000,- Rp 43.173,-90. CU Nabila M 1 1,84 Rp 22.000,- Rp 40.473,-91. CU Dress
Velvet
1
1,80
Rp 22.800,- Rp 41.040,-92. CU Kartini
Purple
1
1,79
Rp 23.500,- Rp 41.985,-93. CU Janette M 1 1,60 Rp 24.000,- Rp 38.340,-94. CU Nadine
Pink M
1
1,88
Rp 22.000,- Rp 41.445 ,-95. CU Dress for
Kid
1
1,48
Rp 22.800,- Rp 33.750,-96. CU Ham for
Man
1
1,93
Rp 22.800,- Rp 44.010,-97. CU Blouse
Turtle Neck
1
1,72
46.845,-101. CU Manuella L
1
1,84
Rp 22.800,- Rp 41.985,-102. CU Ham for
Man
2
3,87
Rp 22.800,- Rp 88.290,-103. CU Kaori 1 1,69 Rp 24.000,- Rp 40.473,-104. CU Nadine
Purple M
1
1,82
Rp 22.800,- Rp 41.445,-105. CU Lesley Red
S
1
1,90
Rp 22.500,- Rp 42.795,-106. CU Macy XS 1 1,90 Rp 23.500,- Rp 44.685,-107. CU Macy L 1 1,90 Rp 23.500,- Rp 44.685,-108. CU Natasha M 1 2,09 Rp 22.000,- Rp 45.873,-109. CU Lesley Red
L
1
1,90
Rp 22.500,- Rp 42.795,-110. CU Macy
XXL
1
1,90
Rp 23.500,- Rp 44.685,-111. CU Nabila 1 2,03 Rp 22.000,- Rp 44.685,-112. CU Natalie 1 1,87 Rp 21.700,- Rp 40.473,-113. CU Molly 1 2,24 Rp 23.500,- Rp 52.623,-114. CU Magda 1 2,14 Rp 24.000,- Rp 51.273,-115. CU Madalyn 1 1,95 Rp 24.000,- Rp 46.845,-116. CU Macy 1 2,02 Rp 23.500,- Rp 47.385,-117. CU Hikaru 1 1,74 Rp 24.000,- Rp 41.823,-118. CU Chef Ham
for Man
1
2,08
Rp 22.800,- Rp 47.385,-119. CU Lesley
Black L
1
1,90
Rp 22.500,- Rp 42.795,-120. CU Maureen
M
1
1,69
Rp 24.000,- Rp 40.473,-121. CU Maureen
XL
1
1,72
Rp 23.500,- Rp 40.473,-122. CU Lesley
Black M
1
1,90
Rp 22.500,- Rp 42.795,-123. CU Helena
Black M
1
1,79
Rp 23.500,- Rp 41.985,-124. Macy Rejected 1 1,95 Rp 23.500,- Rp 45.825,-125. Helena Gamis
Rejected
2
3,95
Rp 22.500,- Rp 88.875,-126. CU Ham
Rejected
2
3,98
Rp 24.500,- Rp 97.510,-127. CU Uniform
Rejected
3
5,96
Rp 24.500,- Rp