1 0 8 6
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANlAWl INSTITUT PERTANIAN BOGOR,
f e r r y Harya.nt.0.
F
19
0963.
S i f a t dan a l r t i f i t a s a n t i b a k t e r i e!rstralr bubuli k o p i (Cof f e a r o b u s t a ) . Uibawah bitnbingarlS r i k a n d i F a r d i a z dan W i n i a t i P u d j i Rahayu,
Penggunaa~l liopi s e b a g a i rninurnan t e l a i l i r i t a l r e n a l s e j a k dulu. E k s t r a l i lropi yang digunakan s e b a g a i millurnan men(;an- dung asam organilc, k a f e i n , l i a r b o h i d r a t , i r ~ i n e r a l dari komponen aroma. Beberapa iromponen t e r s e b u t metilpunyai a l i t i f i t a s a n t i - milrroba. i i s a n l s a f e a t dan l r h l o r o g e n a t yang juga t e r d a p a t pa-
d a k o p i t e l a h d i t e l i t i . d a p a t menghambat pertumbuhan
-
S .-
c e r e -v i s e a e ,
g.
c o l i dan - S. a u r e u s .Iiasil p e n e l i t i a a menunjukkan bahvia elrstralr k o p i d a p a t menghambat perturnbuhan b a l r t e r i
g.
a,
1 , a c t . o b a c i l . l ~ ~ 9 ,H,
c e r e u s ,2.
a u r e u s , S a l m o n e l l a SJ dan S. faech:l'is, iiiiti.--
-f i t a s penghambatan d i p e n g a r u h i o l e h i r o n s e n t r a s i ciari e l r s t r a k Iropi, d i n ~ a n a sem&.n b e s a r i i o n s e n t r a s i . setnaki.n b e s a r p u l a a l r t i f i t a s penghariibatannya.
H a s i l p e n e l i t i a n j u g a rnenunjukrlran bahwa ; l l c t i l " i tas pens- hambatan bukan hanya disebablran o l e h penurunan pi! medium ka-
ICafein p a d a l i o p i k u r a n g b e r p e n g a r u h t e r h a d a l j b l r t i f i t , a s
pengharnbataii b a k t e r i , h a s i l u j i d e n g a n k a f e i n n ~ u r n i menun-
juklran p e r t a r i ~ b a h a n j u m l a h perturnb~.than untuir b e b e r a p a balcte-
r i y a n g d i u j i .
Pengharnbatan pertu!abuhan mi!rroba ole11 e l i s t r a k liopi ,ju-
g a d i t u n julrlran d e n g a n i j e r l r u r a n g n y a jurnl ah b h k t s r i y a n c tian- b u h d.an d i p e r t a h a n k a n n y a n:i.lai. pii s u c u 11asteur.i.sar;i sel.ariia
S I FAT' I)Bi,i Nll'I
E'I
liAS ANTI BAIITERI GKSTRAK BUBUK KOPI ( C o f f e a r o b u s t a )Oleh
E'EI~HY I i l ~ r x w r ~ F
10
0 9 6 3S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t untulr rriemperol.?h g e l a r SARJAI'JA TEICNOLOGI PTSRTiiUAN , - .
p a d a J u r u s a n 'llEKWOLOGI I'ANGAil DAN G I Z I , F d r u l t a s Telinologi P e r t a n i a i l ,
INSYITUT PERTIkilIAN BOGOR
FllKU L'l'AS TEKNOMGI PARYANI2iI$
SIPAT DAN AKTIFITAS ANTIBAKTERI EXSTRAK BUBUIi KOPI (Gof f e a r o b u s t a )
SKRIPSI
S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k memperoleh g e l a r SARJAItA TEKNOLQGI PERTANIAN
pada J u r u s a n TEKNOLOGI PANGAN DAN G I Z I , F a k u l t a s Teknologi P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
Oleh FERRY IIBRY UNTO
D i l a h i r k a n pada t a n g g a l 1 A p r i l 1962 d i J a k a r t a
Tanggal l u l u s :
29
November1986
Dosen Pembimbing
2
Desember 1986-~
KATA i3ENGANTAR
P u j i dan s y u k u r d i p a n j a t k a n k e h a d i r a t A l l a h , !<arena hanya dengan 1iasihWyalah maka s k r i p s i i n i dapa.t p e n u l i s s e l e s a i k a n .
P e n u l i s nrengucapkau t e r i r n a k a s i h kepada :
1. D r . Ir, S r i k a n d i F a r d i a z , MSc a t a s s a r a n d a ~ i hantuan ruo-
r i l yang d i b e r i k a n s e b a g a i pembimbing utama,
2.
Ir.
W i n i a t i P u d j i Rahayu s e l a k u pernbiriibiilg penda~ilping,3.
Papa dai> Mania yang t e l a h niemberiiirin sercuanya uiituk ke-b e r h a s i l a n anaknya,
4.
Kel.
H. i i i t o n g a , Kel. A.S.D.L, Tobing, Kel. S.A,E. Fabk<- ban dan Kel. 11. Suyono yang t e l a h me~nberikan b a n t u a n mo-r i l maupun m a t e r i l selama s t u d i p e n u l i s , dan
5.
Sernua p i h a k yang t e l a h ruembantu p e n u l i s dalam menyele- s a i k a n s t u d i d i F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n .Akhirnya k r i t i k dan s a r a n ang gat p e n u l i s harapkan demi p e r b a i k a n t u l i s a n s e l a n j u t n y a .
Bogor, Desember, 1986 P e n u l i s
DAFTAR IS:::
MATA 'PEI'IGANTAR
...
DRFTAR TABEL...
DBFTAR GAMBAR...
DWTilR LAMP IRAN...
...
.
I PENDiIIlULUAN
...
II
.
T I N J ~ L U ~ ~ N PUSTAKA...
A
.
WTANI KOPIB
.
KOMPOSISI KIhiIB KOPI...
...
C
.
SIFAT KOMPONEN ILNTIMIKROBA...
D
.
liOWPOfJEI$ AWIliIIiiiOBA PAD4 KOPIE
.
MEKANISME PEiVGBA:+lBATAN OLEH KOMIJONEN...
ANTIMIKROBA
...
I11
.
BPlIBN DAN METODA PENELITIPPP1A
.
B.4BAN...
B.
PIETODA PENELITIAN...
C
.
PELAKSU'IAAN PENELITIAN...
D.
ANALISIS IIASIL...
IV
.
HASIL DAN PFSIBAHASAN...
A
.
PUVELITIAN PENDAliULUAN...
B
.
PENC-ARUH EKSll'llAK BUBUK 1;OPI OilN KAFEIll C.
PENGARUli pIi 1.1EDlul.I...
D.
PEIJEKAPAI\I PADA SUSU...
Iialaman
iii
v i
v i i
Iialaiiian
V
.
KESIMPULAN DANSAXAN
...
$8
...
A
.
KESIMPULAN48
B
.
SARAN
...
49
DAFTAH PUSTAKA
...
50
...
DAFTAR TABEL
T a b e l 1. Komposisi kimia dan s i f a t k e l a r u t a n
b i J i k o p i ( p e r s e n b e r a t k e r i n g )
...
5
T a b e l 2. Komposisi k i m i a dan s i f a t k e l a r u t a n
[image:10.460.8.456.128.749.2]k o p i s a n g r a i ( p e r h i t u n g a n b e r a t k e r i n g )
6
T a b e l3.
Kandungan asam non v o l a t i l pada k o p i..
7
T a b e l4.
Kandungan asam o r g a n i k v o l a t i l...
pada k o p i
7
T a b e l
5.
Kandungan m i n e r a l o k s i d a pada k o p i....
8T a b e l
6.
Kandungan komponen aroma padaGambar 1.
Gambar 2.
Gambar
3 .
Gambar
4.
Gambar
5.
Gambar
6.
Gambar
7.
Gambar
8.
Gambar
9.
...
S t r u k t u r buah k o p i lt
Skema c a r a pernbuatan e k s t r a k bubuk
k o p i
...
25
P e r s i a p a n k u l t u r b a k t e r i
...
26 P e r s i a p a n k u l t u r u n t u k a n a l i s apertumbuhan s e l b a k t e r i
...
28 N i l a i LPS b a k t e r i pada k o n s e n t r a s ie k s t r a k k o p i
...
36
N i l a i LPS b a k t e r i pada b e r b a g a ik o n s e n t r a s i k a f e i n
...
37
N i l a i LPS b a k t e r i pada k o n s e n t r a s i eks-t r a k k o p i
4
g p e r 100 m l a i r dalam b e r -b a g a i pH medium
...
43
N i l a i LPS rnikroba pada s u s u p a s t e u r i s a s iselama penyiuipanan pada suhu r u a n g
....
45
N i l a i pH s u s u yang mengandung e k s t r a kk o p i selama penyimpanan pada suhu
1 0 8 6
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANlAWl INSTITUT PERTANIAN BOGOR,
f e r r y Harya.nt.0.
F
19
0963.
S i f a t dan a l r t i f i t a s a n t i b a k t e r i e!rstralr bubuli k o p i (Cof f e a r o b u s t a ) . Uibawah bitnbingarlS r i k a n d i F a r d i a z dan W i n i a t i P u d j i Rahayu,
Penggunaa~l liopi s e b a g a i rninurnan t e l a i l i r i t a l r e n a l s e j a k dulu. E k s t r a l i lropi yang digunakan s e b a g a i millurnan men(;an- dung asam organilc, k a f e i n , l i a r b o h i d r a t , i r ~ i n e r a l dari komponen aroma. Beberapa iromponen t e r s e b u t metilpunyai a l i t i f i t a s a n t i - milrroba. i i s a n l s a f e a t dan l r h l o r o g e n a t yang juga t e r d a p a t pa-
d a k o p i t e l a h d i t e l i t i . d a p a t menghambat pertumbuhan
-
S .-
c e r e -v i s e a e ,
g.
c o l i dan - S. a u r e u s .Iiasil p e n e l i t i a a menunjukkan bahvia elrstralr k o p i d a p a t menghambat perturnbuhan b a l r t e r i
g.
a,
1 , a c t . o b a c i l . l ~ ~ 9 ,H,
c e r e u s ,2.
a u r e u s , S a l m o n e l l a SJ dan S. faech:l'is, iiiiti.--
-f i t a s penghambatan d i p e n g a r u h i o l e h i r o n s e n t r a s i ciari e l r s t r a k Iropi, d i n ~ a n a sem&.n b e s a r i i o n s e n t r a s i . setnaki.n b e s a r p u l a a l r t i f i t a s penghariibatannya.
H a s i l p e n e l i t i a n j u g a rnenunjukrlran bahwa ; l l c t i l " i tas pens- hambatan bukan hanya disebablran o l e h penurunan pi! medium ka-
ICafein p a d a l i o p i k u r a n g b e r p e n g a r u h t e r h a d a l j b l r t i f i t , a s
pengharnbataii b a k t e r i , h a s i l u j i d e n g a n k a f e i n n ~ u r n i menun-
juklran p e r t a r i ~ b a h a n j u m l a h perturnb~.than untuir b e b e r a p a balcte-
r i y a n g d i u j i .
Pengharnbatan pertu!abuhan mi!rroba ole11 e l i s t r a k liopi ,ju-
g a d i t u n julrlran d e n g a n i j e r l r u r a n g n y a jurnl ah b h k t s r i y a n c tian- b u h d.an d i p e r t a h a n k a n n y a n:i.lai. pii s u c u 11asteur.i.sar;i sel.ariia
S I FAT' I)Bi,i Nll'I
E'I
liAS ANTI BAIITERI GKSTRAK BUBUK KOPI ( C o f f e a r o b u s t a )Oleh
E'EI~HY I i l ~ r x w r ~ F
10
0 9 6 3S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t untulr rriemperol.?h g e l a r SARJAI'JA TEICNOLOGI PTSRTiiUAN , - .
p a d a J u r u s a n 'llEKWOLOGI I'ANGAil DAN G I Z I , F d r u l t a s Telinologi P e r t a n i a i l ,
INSYITUT PERTIkilIAN BOGOR
FllKU L'l'AS TEKNOMGI PARYANI2iI$
SIPAT DAN AKTIFITAS ANTIBAKTERI EXSTRAK BUBUIi KOPI (Gof f e a r o b u s t a )
SKRIPSI
S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k memperoleh g e l a r SARJAItA TEKNOLQGI PERTANIAN
pada J u r u s a n TEKNOLOGI PANGAN DAN G I Z I , F a k u l t a s Teknologi P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
Oleh FERRY IIBRY UNTO
D i l a h i r k a n pada t a n g g a l 1 A p r i l 1962 d i J a k a r t a
Tanggal l u l u s :
29
November1986
Dosen Pembimbing
2
Desember 1986-~
KATA i3ENGANTAR
P u j i dan s y u k u r d i p a n j a t k a n k e h a d i r a t A l l a h , !<arena hanya dengan 1iasihWyalah maka s k r i p s i i n i dapa.t p e n u l i s s e l e s a i k a n .
P e n u l i s nrengucapkau t e r i r n a k a s i h kepada :
1. D r . Ir, S r i k a n d i F a r d i a z , MSc a t a s s a r a n d a ~ i hantuan ruo-
r i l yang d i b e r i k a n s e b a g a i pembimbing utama,
2.
Ir.
W i n i a t i P u d j i Rahayu s e l a k u pernbiriibiilg penda~ilping,3.
Papa dai> Mania yang t e l a h niemberiiirin sercuanya uiituk ke-b e r h a s i l a n anaknya,
4.
Kel.
H. i i i t o n g a , Kel. A.S.D.L, Tobing, Kel. S.A,E. Fabk<- ban dan Kel. 11. Suyono yang t e l a h me~nberikan b a n t u a n mo-r i l maupun m a t e r i l selama s t u d i p e n u l i s , dan
5.
Sernua p i h a k yang t e l a h ruembantu p e n u l i s dalam menyele- s a i k a n s t u d i d i F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n .Akhirnya k r i t i k dan s a r a n ang gat p e n u l i s harapkan demi p e r b a i k a n t u l i s a n s e l a n j u t n y a .
Bogor, Desember, 1986 P e n u l i s
DAFTAR IS:::
MATA 'PEI'IGANTAR
...
DRFTAR TABEL...
DBFTAR GAMBAR...
DWTilR LAMP IRAN...
...
.
I PENDiIIlULUAN
...
II
.
T I N J ~ L U ~ ~ N PUSTAKA...
A
.
WTANI KOPIB
.
KOMPOSISI KIhiIB KOPI...
...
C
.
SIFAT KOMPONEN ILNTIMIKROBA...
D
.
liOWPOfJEI$ AWIliIIiiiOBA PAD4 KOPIE
.
MEKANISME PEiVGBA:+lBATAN OLEH KOMIJONEN...
ANTIMIKROBA
...
I11
.
BPlIBN DAN METODA PENELITIPPP1A
.
B.4BAN...
B.
PIETODA PENELITIAN...
C
.
PELAKSU'IAAN PENELITIAN...
D.
ANALISIS IIASIL...
IV
.
HASIL DAN PFSIBAHASAN...
A
.
PUVELITIAN PENDAliULUAN...
B
.
PENC-ARUH EKSll'llAK BUBUK 1;OPI OilN KAFEIll C.
PENGARUli pIi 1.1EDlul.I...
D.
PEIJEKAPAI\I PADA SUSU...
Iialaman
iii
v i
v i i
Iialaiiian
V
.
KESIMPULAN DANSAXAN
...
$8
...
A
.
KESIMPULAN48
B
.
SARAN
...
49
DAFTAH PUSTAKA
...
50
...
DAFTAR TABEL
T a b e l 1. Komposisi kimia dan s i f a t k e l a r u t a n
b i J i k o p i ( p e r s e n b e r a t k e r i n g )
...
5
T a b e l 2. Komposisi k i m i a dan s i f a t k e l a r u t a n
[image:80.460.8.456.128.749.2]k o p i s a n g r a i ( p e r h i t u n g a n b e r a t k e r i n g )
6
T a b e l3.
Kandungan asam non v o l a t i l pada k o p i..
7
T a b e l4.
Kandungan asam o r g a n i k v o l a t i l...
pada k o p i
7
T a b e l
5.
Kandungan m i n e r a l o k s i d a pada k o p i....
8T a b e l
6.
Kandungan komponen aroma pada