Suara M erdeka16 Januari 2011
OM ONG KOTHONG RANDHA ROYAL DENING SUWARDI
PANCEN nganyelake. Wong Jaw a sok dhem en ngrandha royal. Nyaw ang apa w ae, mung seka blebet e t ape goreng iku. Ana sing durung ngrasakake randha royal, w is koment ar moler-moler. “ Ah, randha royal iku panganan sing apus-apus, t ur kakeyan pertingsing. Lire, t ela apik-apik, dirageni, dibosokke. Bar eng bonyok, dikepel-kepel, dipolesi, diw edhoni.” M angga. Jer ana sing duw e penemu, w ong kang nggoreng randha royal iku klebu kreat if. Sajake, jagad peprent ahan Jaw a uga keblasuk t ekan aromane randha royal iku.
Sing nggumunke. Arang w ong gelem nyaw ang carane gaw e panganan iku. M ung nyaw ang mat enge, njur prigel gaw e cat het an urip, jare peprent ahan iki pancen w is keplayu t ekan donya randha royal, kepak blelet (reget ?). Kebak jungkir w alik. Lire, t ela kari mbakar malah ora kolestrol, digodhog, diimbu, dikepel-kepel, diw ungkus gandum, lan digoreng. Wah, randha royal kuw i anggone nggoreng uga jit u, diw olak-w alik, disusruk-susruk, kareben ora gosong. Pepr ent ahan uga ngono, dit apihi kaya randha royal. Wusana, sing nyaw ang jant rane peprent ahan, lw uih-luw ih yen kacamat ane beda, kat on polesan-polesane. Naluri siji-sijine w ong pancen beda. Ana w ong Jaw a sing bisa nyaw ang kanthi w ening, resik, lan ana sing apa w ae neng mripat e kat on gosong.
Wis jamak lumrahe, peprent ahan kaya cah cilik kae, yen disrengeni merga kon nunggoni gorengan randha royal, ngant i gegosongen, ya mrekit ik. Yen bisa kudu nutupi boroke. Njur, kanggo mbuw ang tilas, nyoba apus-apus, bocah kuwi et hok-et hok moles randha royal sing w is gosong kanthi glepung anyar. Gandheng bocah, ana uga sing nit hili gosongan, ben ora katon, ana sing diemplok, lan sapit urut e. Lan sing marahi at i gempung, yen dhew eke didumuk “ gorengan mau kok t inggal dolanan banyu neng priuk kuw i ya? Ben gupak angus? Kono t erusna, yen pengin kethoprakan, clorengan angus, dhasar! ”
Wong t uw a kasebut srengen, semu nglulu. M asalahe pepr ent ahan iki apa bisa dilulu lan disrengeni kaya bocah cilik? Kat one, para priyayi luhur kuw i w is dha w areg ironi, nglepeh sarkasme, lan ngut ahake pandumuk. Pepr ent ahan iki, sajake pancen dilandhesi manajemen bocah cilik dolanan banyu lan nglalekake gor engan. Lire, samubarang perkara nggo dolanan, disepelekake. Yen w is meh kebukak w adine, persis cah gupak angus lan nggosongake gorengan: mukir. Ora mikir, w ong bukt ine w is cet ha, kok isih mbuw ang perkara. Aku kaw at ir, yen kabeh isih nganggo manaj emen “ Kancil nyolong t imun” , w ah yen ora dibeleh kancile, ora bakal rampung.
Kancil pancen ngelmune dhuw ur, ning julig. Nyolongan, nggedebus, lan w asis ngelus sw asana. Pint er adu ilat alias apus krama. Ning ya kuw i, uripe kancil, mung nggunakake ngelmu pring apus. Ngapusi, rekane kanthi sist emik, t ur kaya-kaya nalar – t umrape sing nyaw ang. Dikira sing nyaw ang ki mung w ong-w ongan sing gampang diblit huk.
* * * * *
ING jagad marcapada sing saya kebak pepr enesan, lelagon, merga akeh w ong klew a-klew a iki, daktemokake t elung pant ha manaj emen peprent ahan sing klebu “ sinamun ing samudana” . Sepisan, pola omong kothong, kaya iya-iyaa. Ben ora pat i ket ara yen sejat ine akeh bobroke, akeh pepaes lan ngapusi kaw ula, njur manajemen “ galak kepati-pat i” alias gaya but a, dicakake. Lire, sing ora cocog karo karepe negara, dirangket , dikunjara. Yen perlu ora mung et ungan t aun, ning saumur e urip, ut aw a didhor sisan, ben ora ana t ilase. Eling t a jaman Wiji Thukul? Isih lumayan Sri Bint ang Pamungkas, AM . Fat w a, Arsw endo, Caknun, isih bisa nyerot haw a seger meneh. Lha Pramudya piye, ngant i tekan puput yusw a, kudu urip ing jagad but a t enan.
ora, mung mringis, muni ora, mangka jane ngampet . Bareng didheseg, kok bias kena peso, jaw abe embuh ngono. Embah-embuh ora gambuh, nandhani perpent ahan sing saya kebak blebet randha royal. Jenenge w ae randha royal, ora mokal yen akeh royale.
Kat elu, manajemen sat ria lungit . Lire, sruw a-sruw i dit ata, ben katon konst it usional. Ben ora nerak hukum lan paugeran. Ket ang jane mono, gaya ngene iki ya ora beda karo w edhus ireng diumbar ing kebonan. Barang sing jane sepele, diput er-put er, diinger-inger, ben kaya t enanan. Digaw e modhel Sat gas mafia hukum, upamane, ben l egal. E, jebul isine isih nembang gambuh, alias t ambuh kabeh. Bukt i w is jelas, ning dient ha-ent ha, abang dikandhakake ijo, ben mulur. Kebak nyamikan randha royal, dikemonah. Nyat ane, mafia mau sing dicekel lagi kroco-krocone, durung benggol lan dhalange. Ngene iki, sing marahi w ong-w ong dha w aringut en. Gemes. Ora mokal yen para t et ungguling agama, njur kemropok kudu melu nglint ing lengen.
Bebantahan endah lan rasane randha royal, ora bakal ana ent eke. Luw ih-luw ih yen panyaw ange beda kacamat a lan nganggo t openg sisan. Wusana, pepr ent ahan sok mandheg ing kaw icaksanan t hok. Durung meneh yen kabeh dha royal, akeh deal-deal, sing tujuane kanggo ngipuk-ipuk part ai. Peprent ahan dadi mung kebak janji, ning akeh sing diselaki.
* * * *
Seka pamaw asku, t elung pant ha nyekel baw at pusaraning praja gaya randha royal mau, ora ana sing pecus babar pisan. Tet elune t et ep kew oran narsisisme. Yen cara ngelmune Ki Ageng Suryam ent aram, genah dha nggedhekake kramadangsaisme. Egosent risme sing paling ngembangi jagad pepr ent ahan iki. Kat one, kabeh kaya sat riyat ama sing lagi medhun seka pertapan. Ora noleh sejangkah, ora mandheg t umoleh lakune, ning sat emene kabeh mau mung lamis. Nafsu brangasan, alias angkara murka, dibunt el nganggo t embung-t embung runt ut , ket okake w icaksana, jebul ngemu pamrih. Iku randha royal, sing bakal dadi srana royale pepr ent ahan. Yen w is kebak royal, alus apa kasar, kari nunggu pokale w ong kurang ajar.
Peprent ahan iki kat one w is rubuh ing alam pamrih. Leluhur biyen w is kandha “pamrihe mung amint a”. Pamrihe mung njaluk, pengin ndhaku, pengin ngipuk-ipuk ego, alias kramadangsane, ning kanthi cara sing sok rumesik. Lha piye? M ast ere sing bakal mbukak jagad lelana ing laladan sepi, yaiku pak Susno, ning malah dibrangus. Pak Susno kebacut dijegurke jurang bebasane, ben ora bisa nembang. Iki underane rembug. Wong-w ong sing kira-kira bakal nyaw el w ong gedhe, diblebet rapet t utuke, iki cet ha glagat randha royal t a? Ngene iki apa ora jeneng lamis, mung dha apus-apus srana kekudhung ut aw a paying legalit as? M ula Ki Nartasabda sok nembangke “ Aja Lamis” , yen pengin dadi w ong manis. Angel, w ong jagad lan ment ale w is ket liweng dadi gaya randha royal,
Aku yakin, jane dha ngerti w ong-w ong pinunjul iku yen ngrandha royal. Ning gumunku, kabeh golek slamet e kramadangsa. Wusana sekut hon lan ngglendem, dilakoni. Jane ngerti, yen akeh baw ahane kuw i dha kleru, ning ndhuw urane klew a-klew a, mengo sit hik. M engko angger w is dha adhem, kat isen, rak meneng dhew e. Iki manajemen semprul, alias embelgedhes. Dipimpin sapa w ae, angger ment ale bangsa iki isih dhemen “ nut upi t elek mambu” , kant hi api-api ora w eruh, kuw at ir yen egone, kronine kesenggol, kari nunggu perang brubuh.
Aku dadi kelingan bukune Geert z (2000) sing kojah bab “ Negara t eat er” . Najan buku iku nggambarake et nografi polit ik ing Bali, ning rasaku kok uga dumadi ing era Gayusisme iki. Busik-busike para priyagung sing disebut -sebut Gayus, seprene ora ndang diadili. Durung meneh Gayus-Gayus liyane, sing luw ih daw a jenggot e, kaya disidhem. Kabeh kant hi paw adan “ ora pengin nyampuri” . Bener. Yen dicampuri bisa kebukak, low ung et hok-et hok resik. Timbang mengko keplongor ut aw a kecengek, njur gaw e lelagon liyane. Kabeh munt ar-munt ir dhadhung.
randha royale mat eng apa during, isih digoreng, jarene ben kempel, ben enak t enan. Rumangsaku kok dha sugih pamblit huk.
Gayus kok bisa plesir t ekan Bali, Cina, lan Singapura iki yen ora apus-apusan, ora mungkin. Wis genah, saiki lagi ana KPK, sing janjine arep mbrantas korupsi t ekan cindhilo abange, ning kok ya ana oknum imigrasi, lapas, polisi sing dolanan maw a, merga sogokane Gayus. Yen ngono iku, sing bejat morale kuw i sapa. Yen w ajib pajak ngant i at usan, t ur ana sing duw eke “ w ong njejron bet eng” , dha lenggang kangkung, “ set or” liw at Gayus, kok isih dienengke w ae, iku apa ora jeneng royal. Lugase, Dit jen Pajak apa ya ora kat ut ? Kok ya aneh negara iki. Barang gampang, digoreng, dienget , diw olak-w alik, sing underane kebak paeka.
Ana sing kandha, Pansus Cent ury lan nlusur M iranda Gult om, jare harga mat i. Ning seprene apa w ujude, w is nyat a durung? Ngene iki, yen ana sing ngeyeli, kok ya gent i dieyeli. Bener, yen pepundhenku Adnan Buyung Nasut ion, kanthi t egas kandha peprent ahan iki ngert i, duw e niat apik, ning ora duw e nyali. Kurang kendel. Ora w ani, alias w edi. Wedi ayang-ayange dhew e sajake. Lire, mengko yen anggone nyendhal para korupt or, para mafianis hukum, lan eksekut or liyane keseron, gek malah nyiprat marang ego lan kronine. Ngene iki sajake sing marahi w ong-w ong dha w ani dora (ngapusi) kant hi sembada, aling-aling at uran sing dient ha-ent ha dhew e.
Yen w is ngono iku, dakkira angel medhot “ lingkaran set an” sing w is kebacut ngukel gelang iki. Wong sing dadi priyagung w edi yen kecengklok. M ula, najan mlekot ho rakyat , ning kant hi kekudhung, alias ngiw ak segara, lamis. Sat emene, dhew eke kuw i ndobosan, ngibuli, nyandiw ara, ambyur ing jagad t eat er, ning kant hi klambi t at anan. Kadhang emoh nyampuri t atanan, ben ora kew iyak. Ngene iki jelas ora nges. Njalari w ong-wong dha kepl enet , yen kaya cah cilik sing dhandhang diunekake kont ul, njur pengin napuki lan nylentiki.
Dudutanku, w is kerep dumadi pengadilan rakyat . Kaw ula dha dhemo, iku merga w is ent ek sabare, nyemak lakune w ong dha apus-apusan, lan cidra ing janji. M ung w ae, pemerint ah ki pancen sok menang-menange dhew e. Sing dhemo, diadhepke karo polisi kroco, Sat pol PP, lan akhire akeh korban. Yen ngono kuw i masalah ora rampung, ning malah t ambah remuk. Geneya, pemerint ah ora ora sok gelem blaka sut a, ngakoni luput, ngakoni yen kakeyan polesan. Njur gelem nemoni kaw ula sing jelas golek keadilan. Apa isih arep kakehan kecap, ngrandha royal t erus? M angga. Kuw at irku, yen mengko ana pinw ales ing luw ih gedhe t imbang lindhu, banjir, gunung njeblug, lan t sunami. Tambah ngenes.* * * * *
