TEMA 2
TË MENDOSH SI NJË
EKONOMIST
Ekonomistët , njësoj si fzikantët
apo biologët, hartojnë teori ,
mbledhin të dhëna dhe i
analizonjë për të testuar nëse
teoritë e tyre janë të vërteta apo
Metoda shkencore e përdorur
prej ekonomistëve përbëhet
prej vëzhgimit dhe teorisë
Vështirësia e ekonomistëve për të vërtetuar teoritë e tyre qëndron
në faktin se shpesh nuk kanë akses në të dhënat që iu duhen.
Thjesht duhet të përdorin ato që sistemi iu jep atyre.
Meqë ekonomistët nuk mund
të bëjnë eksperimente në
laborator ata studiojnë
eksperimentet natyrore që u
ofrohen nga historia.
Nëpërmjet episodeve ekonomike të së shkuarës,
ekonomistët
kanë mundësi të vlerësojnë teoritë ekonomike të së tashmes.
Testimi i teorive bëhet shumë i
vështirë për shkak të shumë
elementeve që veprojnë
njëkohësisht dhe në drejtime
Thjeshtimi i realitetit nëpërmjet
disa supozimeve e bën punën e
ekonoimistëve më të thjeshtë.
Zgjedhja e supozimeve
Supozimet më të zakonshme
në ekonomi janë:
Mjekët përdorin modele plastike të trupit të njeriut por askush nuk do ta
ngatërronte modelin me një njeri të vërtetë sepse këtyre modeleve u
mungojnë shumë hollësira.
Kufri i Mundësisë
Prodhuese
Kufri i mundësisë prodhuese
mat
kombinimin maksimal të prodhimit që ju mund të mirni prej një numri të
dhënë të inputeve
Kufri i Mundësisë
Prodhuese
Supozimet e modelit:
1.Prodhohen vetem 2 mallra
Kufri i Mundësisë
Nota e Biologjisë
N
(20 orë studimi për Biologjinë, 0 orë studimi
orë studimi për Biologjinë)
Kufri i Mundësisë Prodhuese:
• Mat koston oportune.
• Tregon zgjedhjet që ne mund të bëjmë
• Çdo zgjedhje që ne bëjmë ka një kosto oportune
Kufri i Mundësisë Prodhuese:
• Ekziston një lidhje e zhdrejtë (trade-off)
ndërmjet notave në Mikroekonomi dhe notave në Biologji.
Kosto oportune
marxhinale rritese.
Kurba e mundësisë prodhuese zakonisht
është e mysët (konkave).
Pse ndodh kështu?
Kjo ndodh sepse disa burime janë më të
përshtatshme për prodhimin e një lloj malli
sesa për prodhimin e mallrave të tjerë.
Kosto oportune
marxhinale rritese.
21
% e Burimeve Nr.armeve Kg. Gjalpe Rreshti
Kosto Oportune e armëve rritet sepse
disa burime janë më të
përshtatshme për të prodhuar armë,
ndërsa të tjerë më të përshtatshëm
për të prodhuar gjalp.
Avantazhe krahasuese
aftësia për të prodhuar më mirë
Shembull: Supozojme se aktualisht prodhohet nje sasi X gruri dhe për të
është përdorur e gjithë toka e
përshtatshme për mbjelljen e gjrurit.
Nëse rriten nevojat për grurë do të
mbjellim toka të tjera por që nuk janë të përshtatshme për kultivimin e grurit.
Parimi i Kostos Oportune
Margjinale Rritëse .
Për të marë më shumë prej diçkaje,
duhet të heqim dorë nga një sasi në
rritje të diçkaje tjetër.
“Flowerpot law” (ligji i vazos luleve),
nëse s’do te ishte i vërtetë
të gjithë ushqimet e botës do të rriteshin në një
vazo lulesh. !!!!!!!!!!
Nëse ne shtojme farëra në një sipërfaqe toke,
do të zvogëlohet sipërfaqja e tokës për bimë
dhe prodhimi për farë do të ulet.
Efçenca
Efçenca e prodhimit
Efçenca
Pikat në brendësi të kurbës së mundësisë
prodhuese janë pika inefçente
Inefçencë - marrja e një sasie më të vogël
produkti prej imputeve të cilat po të
përdoreshin në ndonjë aktivitet tjetër do të
Efçenca
Pikat në kurbën e mundësisë prodhuese janë pika efçente.
KMP dhe sistemet ekonomike
Nëse vendet socialiste heqin dorë nga kalojnë në sistemin tregut të lirë çfarë do të ndodhi me KMP?
Përgjigjja do të ishte:
Funksionimi i tregjeve do të bënte që KMP të spostohej për nga jashtë.
Por
Në periudhën afatshkurtër dhe
afatmesme (5 deri 10 vjet) KMP do të spostohej për nga Brenda
Mikroekonomia dhe Makroekonomia
Mikroekonomia
studimi i zgjedhjeve individuale, dhe se si kjo zgjedhje infuencohet nga forcat ekonomike.
Makroekonomia
është studimi i ekonomisë si një e tërë, e cila përfshin: infacionin, papunësinë, ciklet e
biznesit dhe rritjen ekonomike. 32
Institucione ekonomike
Korporatat, qeveritë dhe normat e
sjelljes, janë të gjitha institucione
Politikat ekonomike
Janë veprime të ndërmarra
zakonisht nga qeveria për të
infuencuar ngjarjet ekonomike.
Ekonomiksi Pozitiv dhe Normativ
Ekonomiksi pozitiv
studion ç’është dhe si funksionon ekonomia (përshkruan).
Ekonomiksi normativ
studion atë që duhet të ketë ekonomia si objektiv (gjykon).
