PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA :Tilikan Déskriptif Analitik Korélasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013.

(1)

Evi Nurmayatini, 2013

Patali Antara Minat Jeung Sikep Siswa Kana Kamampuh Undak-Usuk Basa Sunda (Tilikan Deskriptif Analitikn Korelasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013)

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA

KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA

(Tilikan Déskriptif Analitik Korélasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013)

TESIS

Diajukeun pikeun Nyumponan Sabagian tina Sarat Nyangking Gelar Magister Pendidikan

ku

(2)

PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BAHASA DAN BUDAYA SUNDA SEKOLAH PASCASARJANA

UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA 2013

PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA

KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA

(Tilikan Déskriptif Analitik Korélasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013)

oleh Evi Nurmayatini S.Pd. UPI Bandung, 2007

Sebuah Tesis yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Magister Pendidikan (M.Pd.) pada Program Studi Pendidikan Bahasa

dan Budaya Sunda

(3)

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Universitas Pendidikan Indonesia

Juni 2013

Hak Cipta dilindungi undang-undang.

Tesis ini tidak boleh diperbanyak seluruhya atau sebagian,

dengan dicetak ulang, difoto kopi, atau cara lainnya tanpa ijin dari penulis.

LEMBAR PENGESAHAN

Disaluyuan jeung disahkeun ku: Pangaping I,

Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd. NIP. 195704011984121001

(4)

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd.

NIP. 196408221989031001

Kauninga ku

Ketua Prodi Pendidikan Bahasa dan Budaya Sunda Sekolah Pascasarjana Universitas Pendidikan Indonesia,

(5)

1) Tesis dibimbing oleh Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd. dan Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd. 2) Siswa Pascasarjana Prodi Pendidikan Bahasa dan Budaya Sunda UPI Bandung angkatan 2011.

ii

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu HUBUNGAN ANTARA MINAT DAN SIKAP SISWA TERHADAP KEMAMPUAN UNDAK-USUK BASA SUNDA

(Kajian Déskriptif Analitik Korelasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Tahun Pelajaran 2012/2013)1)

Evi Nurmayatini 2) ABSTRAK

Penelitian ini dilatarbelakangi oleh rendahnya kemampuan undak-usuk basa Sunda siswa dalam pelajaran bahasa Sunda. Berdasarkan permasalahan dan tujuannya, dideskripsikan tentang korelasi antara minat belajar dan sikap berbahasa terhadap kemampuan undak-usuk basa Sunda siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung. Metode yang digunakan adalah metode deskriptif analitis korelasional. Teknik yang digunakan adalah teknik angket dan tes. Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui seberapa besar pengaruh minat dan sikap terhadap kemampuan undak-usuk basa Sunda siswa. Pada hasil penelitian ini dapat diinformasikan bahwa pada umumya siswa mempunyai minat dan sikap yang positif. Artinya siswa mempunyai minat untuk belajar basa Sunda dan minat untuk menggunakan basa Sunda. Siswa juga mempunyai sikap bangga terhadap bahasanya, sikap mau belajar basa Sunda, dan sikap mau menggunakana basa Sunda. Pada umumnya di dalam tes kemampuan undak-usuk basa Sunda siswa berada dalam kategori cukup, dengan skor yang diperoleh rata-rata 7,3. Korelasi antara minat dan sikap terhadap kemampuan undak-usuk basa Sunda signifikan pada p < 0.05. Besarnya korelasi antara variabel minat dan sikap terhadap kemampuan undak-usuk basa Sunda yang dihitung menggunakan koefisien korelasi adalah 0.132. Dengan demikian, bisa diinterpretasikan hubungan antar variabel minat dan sikap terhadap kemampuan undak-usuk basa Sunda rendah. Koefisien determinasi variabel minat dan sikap terhadap kemampuan undak-usuk basa Sunda adalah 0.028 atau 2.8%. Artinya, kemampuan undak-usuk basa Sunda dipengaruhi oleh variabel minat dan variabel sikap sebesar 2.8% sedangkan sisanya dipengaruhi oleh faktor lain.

(6)

iii

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA

(Tilikan Déskriptif Analitik Korélasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013)1)

Evi Nurmayatini 2) ABSTRAK

(7)

iiii

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Kecap galeuh: minat, sikep, jeung kamampuh.

CORRELATION BETWEEN STUDENTS’ INTEREST AND ATTITUDE TOWARDS SUNDANESE LANGUAGE AND THEIR MASTERY OF

SUNDANESE LANGUAGE GRAMMAR

(A Correlational Analytic Descriptive Study in 9th Grade Students from Academic Year 2012/2013 of SMAN 9 Bandung)1)

Evi Nurmayatini 2) ABSTRACT

This study was based on the fact that students’ mastery of undak-usuk basa

(grammatical rules of Sundanese language) is relatively low. Due to the

phenomenon, this study investigated the correlation between students’ interest

and attitude toward Sundanese language and their mastery of undak-usuk basa. The research method employed in this study was descriptive analytic correlation while the data collection techniques were questionnaires and tests. This study was

aimed at measuring the influence of the students’ interest and attitude towards

Sundanese language on their Sundanese language grammatical mastery. In

general, the students’ Sundanese language grammatical mastery is classified into standard level, with average score 7.3. The correlation between the students’

interest and attitude is significant in p < 0.05. The measured correlation coefficient is 0.132. Thus, a conclusion can be drawn that the correlation between

the students’ interest and attitude and their Sundanese language grammatical

mastery is low. The determination coefficient of interest and attitude variable is

0.028 or 28%. It means, the students’ mastery of Sundanese language grammar is

(8)

ivi

(9)

Vi

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu DAPTAR EUSI 1.1Kasang Tukang Masalah ... 1

1.2Watesan jeung Rumusan Masalah ... 4

1.2.1 Watesan Masalah ... 4

1.2.2 Rumusan Masalah ... 4

1.3Tujuan Panalungtikan ... 5

1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 5

1.4.1 Mangpaat Tioritis ... 5

1.4.2 Mangpaat Praktis ... 5

1.5Struktur Organisasi ... 6

BAB II MINAT,SIKEP, UNDAK-USUK BASA SUNDA, RARAGA MIKIR JEUNG HIPOTESIS PANALUNGTIKAN 2.1 Minat ... 7

2.1.1 Wangenan Minat ... 7

2.1.2 Papasingan Minat ... 8

2.1.3 Aspék-aspék Minat ... 9

2.1.4 Faktor-faktor anu Mangaruhan Minat ... 10

2.1.5 Cara Ngukur Minat ... 12

2.1.6 Métode Ngukur Minat ... 13

2.1.7 Pentingna Ngukur Minat ... 15

2.2 Sikep ... 15

2.2.1 Wangenan Sikep ... 15

2.2.2 Komponen Sikep ... 16

2.2.3 Karakteristik Sikep ... 17

2.2.4 Fungsi Sikep ... 17

2.2.5 Sikep Basa ... 18

2.2.6 Kasadaran Maké Basa ... 19

2.2.7 Sikep Positif jeung Sikep Negatif ... 20

(10)

vii

2.2.9 Ngukur Sikep ... 22

2.3 Kamampuh Undak-usuk Basa Sunda ... 24

2.3.1 Wangenan Undak-usuk Basa Sunda ... 24

2.3.2 Wangun Undak-usuk Basa Sunda ... 25

2.3.3 Kamampuh Ngagunakeun Undak-usuk Basa Sunda ... 29

2.3.4 Kabeungharan Kecap (Kosa Kata) Undak-usuk Basa Sunda ... 30

2.4 Raraga Mikir ... 36

2.5 Hipotésis Panalungtikan ... 36

BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN 3.1 Lokasi jeung Sumber Data Panalungtikan ... 38

3.1.1 Lokasi Panalungtikan ... 38

3.1.2 Sumber Data Panalungtikan ... 38

3.1.2.1 Populasi ... 38

3.1.2.2 Sampel ... 39

3.2 Desain Panalungtikan ... 39

3.3 Métode Panalungtikan ... 40

3.4 Définisi Operasional ... 41

3.5 Instrumén Panalungtikan ... 41

3.6 Prosés Mekarkeun Instrumén ... 43

3.6.1 Uji Validitas ... 43

3.6.2 Uji Réliabilitas ... 45

3.7 Téhnik Ngumpulkeun Data ... 48

3.8 Téhnik Ngolah jeung Nganalisis Data ... 49

3.8.1 Téhnik Ngolah Data ... 49

3.8.1.1 Uji Sarat Analisis ... 49

3.8.1.2 Skala Peunteun ... 50

3.8.1.3 Uji Hipotésis ... 51

3.8.2 Nganalisis Data ... 52

BAB IV ANALISIS MINAT JEUNG SIKEP KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA 4.1 Déskripsi Data ... 53

4.1.1 Minat Diajar ... 53

4.1.2 Sikep Maké Basa ... 58

4.1.3 Kamampuh Undak-usuk basa Sunda ... 65

4.1.4 Patali antara Minat jeung Sikep kana Kamapuh Undak-usuk basa Sunda ... 67

4.1.4.1 Uji Normalitas ... 67

4.1.4.2 Uji Linieritas ... 71

(11)

4.2 Pedaran ... 82

4.2.1 Minat Diajar ... 82

4.2.2 Sikep Diajar ... 89

4.2.3 Kamampuh Undak-usuk Basa Sunda ... 96

4.2.4 Hubungan Minat, Sikep, jeung Kamampuh UUBS ... 96

4.2.4.1 Katégori 1 ... 97

4.2.4.2 Katégori 2 ... 97

4.2.4.3 Katégori 3 ... 99

4.2.4.4 Katégori 4 ... 99

BAB V KACINDEKAN JEUNG RÉKOMENDASI 5.1 Kacindekan ... 100

5.2 Rékomendasi ... 101

DAPTAR PUSTAKA ... 102

LAMPIRAN-LAMPIRAN

(12)

1

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB I

BUBUKA

1.1 Kasang Tukang

Basa mangrupa salasahiji pakakas penting dina hirup kumbuh di masarakat. Ku sabab, basa bisa ngayakeun komunikasi jeung papada jalma. Ku basa, manusa bisa ngedalkeun sakabéh gagasan, pikiran, eusi haté, kagiatan sarta kréativitasna kalawan merenah.

Basa Sunda kacida pentingna pikeun terus dipiara ku masarakat hususna urang Sunda. Kalungguhan basa Sunda ditangtayungan ku nagara, sakumaha nu kaunggel dina penjelasan UUD 1945 bab XV pasal 36 anu nétélakeun yén basa-basa daérah anu masih dipiara sarta diajénan ku masarakatna, diajénan ogé ku nagara lantaran éta basa-basa téh mangrupa bagian tina kabudayaan Indonesia.

Dina mekarkeun basa Sunda, sakola mangrupa lembaga formal anu miboga pancén nu kawilang penting pikeun nepikeun bahan pangajaran basa Sunda. Ku cara nepikeun éta pangajaran dipiharep siswa wanoh tur nyangkem kana basana sorangan.

Nilik kana kaayaan jeung situasi undak-usuk basa Sunda kiwari utamana di kalangan barudak rumaja pantaran SMA, nu kahirupanana kapangaruhan ku kamekaran jaman, nu biasana jadi bangbaluh téh nya éta kurangna minat jeung sikep maké basa kana pangajaran basa Sunda di sakola. Minat jeung sikep maké basa ngabogaan peranan penting pikeun ayana kasadaran diri siswa sangkan diajar ngagunakeun basa anu hadé.

(13)

atawa kegairahan diajar siswa, sedengkeun sikep mangrupa gambaran tina minat anu dipiboga.

Pangajaran basa Sunda kaasup kana salasahiji pangajaran mulok anu ditepikeun di SMAN 9 Bandung. Biasana pangajaran mulok mah osok diapilainkeun ku siswa, lantaran jam pangajaranana ukur sajam dina saminggu. Ditambah deui pihak sakolana ogé leuwih mentingkeun pangajaran inti atawa pangajaran anu rék diujiankeun pikeun ditepikeun ka siswa. Siswa di SMAN 9 Bandung lolobana boga anggapan yén basa Sunda téh hésé, teu dipikaharti, jeung deui jarang aya siswa nu daék ngomong ngagunakeun basa Sunda lantaran gengsi

jeung sieun salah dina ngagunakeun undak-usuk basana. Salian ti éta, lingkungan sakola anu geus modern ogé bisa jadi pangaruh, pikeun siswa teu pati respon kana pangajaran basa Sunda. Lamun ditilik tina tata letak sakolana, SMAN 9 Bandung ngadeg di lingkungan kota anu modern.

Sababaraha siswa SMAN 9 Bandung leuwih milih ngagunakeun basa Indonesia pikeun interaksi, lantaran basa Indonesia leuwih gampang tibatan basa Sunda, sok sanajan turunan urang Sunda, tapi basa indung jeung basa sapopoé di imahna ngagunakeun basa Indonesia.

Sakumaha dijéntrékeun di luhur yén aya sababaraha faktor anu bisa mangaruhan kana kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa nya éta minat jeung sikep.

Minat mangrupa pangrojong atawa motivasi siswa pikeun ngalakukeun kagiatan diajar. Ku ayana partisipasi siswa dina kagiatan diajar mangka siswa bakal kalibat langsung dina kagiatan diajar jeung bakal merhatikeun guru nepi ka timbul rasa hayang diajar bener-bener.

(14)

3

undak-usuk basa Sundana goréng. Ieu hal luyu jeung pamadegan Slameto (1995) “Jika seseorang tidak berminat terhadap sesuatu maka secara langsung orang tersebut tidak akan memiliki pengetahuan dan pemahaman yang menandai tentang sesuatu tersebut.”.

Minat dina dasarna nya éta muserkeun perhatian nu leuwih gedé kana hiji hal jeung narima ayana hubungan antar diri sorangan jeung hal anu di luar, makin kuat atawa deukeut éta hubungan makin gedé ogé minatna.

Sikep basa mangrupa peristiwa kajiwaan, nu henteu bisa ditilik sacara langsung. Sikep basa bisa ditilik ngaliwatan perilaku berbahasa atawa perilaku tutur. Ngan dina ieu hal ogé aya katangtuan yén henteu unggal perilaku tutur ngagambarkeun sikep basa. Kitu ogé sabalikna, sikep basa henteu salilana kagambarkeun dina perilaku tutur (Suwito 1983, 88:89).

Nurutkeun Pateda (Haerudin, 1998), sikep basa bisa dikelompokkeun jadi dua bagian, nya éta sikep kana basa jeung sikep berbahasa. Sikep kana basa ditujukeun kana tanggung jawab jeung reword atawa penghargaan kana basa, sedengkeun sikep berbahasa ditujukeun kana kasadaran diri dina ngagunakeun basa sacara tertib.

Budi Rahayu Tamsyah (1988: 5) nétélakeun yén undak-usuk basa Sunda nya éta panta-pantana basa, nu dipaké diluyukeun jeung kaayaan umur, kalungguhan, sarta situasi nu nyarita jeung nu diajak nyarita katut nu dicaritakeun. Dina ieu panalungtikan nu dimaksud kamampuh undak-usuk basa Sunda téh nya éta hiji kamampuan ngagunakeun basa loma atawa basa lemes anu disaluyukeun jeung kaakraban (solidarity), kakawasaan (power), jeung kalungguhan (status sosial), antara panyatur jeung anu diajak nyarita sarta nu dicaritakeunana kalayan luyu jeung kontéks situasina.

(15)

(2011). Hubungan antara Minat dengan Prestasi Belajar Siswa dalam Bidang Studi Sejarah Kebudayaan Islam (Studi kasus di Madrasah Tsanawiyah Nurussalam Pondok Pinang Jakarta Selatan) ku Nurhidayati 2006. Aya deui panalungtikan ngeunaan sikep berbahasa anu geus dilakukeun saméméhna, nya éta: Peranan Sikep Berbahasa terhadap Kemampuan Menulis ku Dingding Haerudin (Tesis, 1998). Artikel Sikap Bahasa Mahasiswa ku Dingding Haerudin.

Sok sanajan kajian ngeunaan minat jeung sikep berbahasa geus rea, tapi kajian ngeunaan patali antara minat jeung sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda mah can aya nu nalungtik. Ku kituna, ieu panalungtikan téh penting pikeun dilaksanakeun. Kajurung ku éta hal, panalungtikan anu judulna Patali antara Minat jeung Sikep kana Kamampuh Undak-Usuk Basa Sunda (Tilikan Déskriptif Analitik Korélasional di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013)

perlu dilaksanakeun pikeun ngagambarkeun ayana patali anatara minat diajar B. Sunda jeung sikep maké basa Sunda siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda.

1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah 1.2.1 Watesan Masalah

Sangkan ieu pedaran museur kana inti masalah jeung babari pikeun ditalungtik, ieu pedaran téh kudu diwatesan. Dina ieu panalungtikan ngaguar ngeunaan patali antara minat jeung sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda. Minat dina ieu panalungtikan nya éta minat diajar siswa, sedengkeun sikap nu ditalungtik nya éta sikep maké basa (sikep berbahasa) siswa. Aya tilu variabel anu ditalungtik. Dua variabel bebas jeung hiji variabel kauger. Variabel bebas kahiji minat (x1), variabel bebas kadua sikep (x2), jeung variabel kaugerna

(16)

5

tuluy patali antara minat jeung sikep kana hasil tés kamampuh undak-usuk basa Sunda.

1.2.2 Rumusan Masalah

Dumasar kana kasang tukang pasualan di luhur, ieu panalungtikan téh dirumuskeun dina kalimah pertanyaan saperti ieu di handap.

1. Kumaha minat siswa kana diajar basa Sunda? 2. Kumaha sikep maké basa Sunda siswa?

3. Kumaha kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa?

4. Kumaha patali antara minat diajar B.Sunda jeung sikep maké basa Sunda siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda?

1.3 Tujuan Panalungtikan

Sacara umum tujuan tina ieu panalungtikan téh nya éta hayang ngadéskripsikeun patali antara minat diajar B.Sunda jeung sikep maké basa Sunda siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda nu ngagunakeun studi korélasi di kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013.

Dumasar kana éta hal, baris dilakukeun panalungtikan anu miboga tujuan saperti ieu di handap.

1. Ngadéskripsikeun minat siswa kana diajar basa Sunda; 2. Ngadéskripsikeun sikep maké basa Sunda siswa;

3. Ngadéskripsikeun kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa;

4. Ngadéskripsikeun patali antara minat diajar jeung sikep maké basa Sunda siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda.

(17)

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 1.4.1 Mangpaat Tioritis

Mangpaat tioritis dina ieu panalungtikan nya éta déskripsi ngeunaan patali antara minat diajar jeung sikep maké basa Sunda siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda di kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013.

1.4.2 Mangpaat Praktis

Sacara praktis mangpaat tina ieu panalungtikan nya éta:

1) dina jihat paélmuan, ieu panalungtikan dipiharep bisa mangaruhan minat diajar siswa, hususna dina pangajaran undak-usuk basa Sunda;

2) dina jihat lembaga, ieu panalungtikan dipiharep bisa jadi bahan tinimbangan guru sangkan leuwih kréatif dina nepikeun matéri pangajaran ka siswa; jeung

3) pikeun nu nalungtik, ieu panalungtikan dipiharep bisa ngeuyeuban wawasan katut pangalaman, sacara langsung ka sakola.

1.5 Struktur Organisasi

Hasil tina ieu panalungtikan disusun jadi lima bab kalawan sistematika sakumaha ieu di handap.

Bab I Bubuka, mertélakeun perkara kasang tukang panalungtikan, watesan jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat panalungtikan, jeung struktur organisasi dina nyusun tésis.

(18)

7

Bab III Métodologi Panalungtikan, mertélakeun perkara lokasi jeung sumber data panalungtikan, desain panalungtikan, métode panalungtikan, définisi operasional, instrumén panalungtikan, prosés mekarkeun instrumén, téhnik ngumpulkeun data, jeung ngolah jeung analisis data.

Bab IV Déskripsi Data jeung Pedaran, ngadadarkeun hasil angket minat diajar siswa kana pangajaran basa Sunda, hasil angket sikep maké basa Sunda siswa, jeung patali antara minat diajar B.Sunda jeung sikep maké basa Sunda siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda.

(19)

38

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB III

MÉTODE PANALUNGTIKAN

3.1 Lokasi jeung Sumber Data Panalungtikan 3.1.1 Lokasi panalungtikan

Panalungtikan ieu dilaksanakeun di SMAN 9 Bandung, jalan LMU I Suparmin No. I A Telp. (022) 6123806 Bandung.

3.1.2 Sumber Data Panalungtikan 3.1.2.1 Populasi

Populasi nya éta wilayah generalisasi nu ngawengku: objék/subjék nu ngabogaan kualitas jeung karaktéristik nu tangtu nu disaluyukeun ku panalungtik pikeun dipelajari tuluy dicindekkeun (Sugiyono, 2012: 80).

Populasi dina ieu panalungtikan nya éta sajumlahing minat, sikep jeung kamampuh UUBS nu aya dina subjék panalungtikan. Subjék dina ieu panalungtikan ngawengku sakabéh siswa kelas X SMAN 9 Bandung. Siswa kelas X di SMAN 9 Bandung jumlahna aya 403, nu kabagi jadi 10 kelas ti mimiti kelas X-1 nepi ka X-10.

Tabél 3.1

Jumlah Siswa Kelas X SMAN 9 Bandung

Kelas Jumlah Siswa _{Sakabeh Siswa}Jumlah Lalaki Awéwé

(1) (2) (3) (4)

X1 20 19 39

X2 17 23 40

X3 17 23 40

X4 18 23 41

(20)

39

X6 17 24 41

X7 18 23 41

X8 19 21 40

X9 20 19 39

X10 20 21 41

Jumlah 185 218 403

3.3.1 Sampel

Sampel nya éta bagian tina jumlah jeung karaktéristik nu dipiboga ku éta populasi (Sugiyono, 2012: 81).

Tina populasi di luhur pikeun nangtukeun sampel dina ieu panalungtikan nya éta maké random sampel atawa sampel acak. Nurutkeun Arikunto (Supriatini, 2011: 78), nya éta lamun subjékna kurang ti 100, alusna dicokot kabéh nepi ka panalungtikanna mangrupa panalungtikan populasi, ngan lamun jumlah subjékna loba, bisa dicokot 10-15% atawa leuwih, gumantung tina 1) kamampuh panalungtik ditingali tina waktu, tanaga, jeung waragad, 2) heureut legana wilayah panalungtikan tina unggal subjék, sabab hal ieu gumantung loba henteuna data, jeung 3) gedé leutikna résiko nu ditanggung panalungtik.

Dumasar kana hal di luhur, sampel dina ieu panalungtikan ditangtukeun 10% tina populasi anu geus ditangtukeun nya éta 40 jalma atawa 40 siswa, pikeun dijadikeun sampel. Carana téh nya éta ku cara diundi saperti arisan. Kertas meunang nyoékan, ditulis ku ngaran kelas X anu aya di SMAN 9 Bandung, nya éta kelas X-1 – X-10, unggal kertas digulungan sarta diasupkeun kana tempat pikeun ngundi, tuluy diundi nepi ka kaluar kertas kelas X 9. Jadi nu jadi sampel dina ieu panalungtikan nya éta kelas X 9.

3.2 Desain Panalungtikan

(21)

dimaksud panalungtikan korélasional nya éta ngahubungkeun variabel nu hiji jeung nu lianna, ngaliwatan modél pamarekan nu ngagunakeun sakali pengumpulan data.

r yx1

r X1X2 R yx1x2

r yx2

bagan 3.1 (Sugiyono, 2012: 156)

Katerangan :

X1 = Minat Diajar Siswa

X2 = Sikep Makéna Basa

Y = Kamampuh UUBS

Data dina ieu panalungtikan maké angkét. Angkét digunakeun pikeun ngumpulkeun data ngeunaan minat diajar, sikep maké basa, jeung kamampuh undak-usuk basa Sunda

3.3 Métode Panalungtikan

Métode nu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta métode déskriptif korélasional (Correlation Description Studies). Ieu métode panalungtikan téh dilakukeun pikeun mikanyaho yén ayana hubungan antara tilu variabel, nya éta variabel minat, sikep, jeung kamampuh undak-usuk basa Sunda.

Data minat jeung sikep dikategorikeun kana variabel bebas, sedengkeun kamampuh undak-usuk basa Sunda dikategorikeun kana variabel kauger. Hubungan katilu variabel ieu bisa ditampilkeun ku cara ngukur tingkat signifikansina, nepika bisa katingali sabaraha gedé peranan minat jeung sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda. Métode ieu dipilih dumasar kana tujuan anu hayang di hontal, nya éta ngadéskripsikeun korélasi antara minat jeung sikep

X₁

X2

(22)

41

kana kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung taun ajaran 2012/1013.

Syamsuddin jeung Vismaia S. Damaianti (2009: 24) nétélakeun yén métode déskriptif nya éta panalungtikan nu tujuanna ngajélaskeun kajadian nu aya jeung ngagunakeun angka-angka pikeun nyerdaskeun karakteristik hiji jalma atawa kelompok. Panalungtikan déskriptif meunteun sipat tina kaayaan anu katingali. Tujuan panalungtikan nu ngagunakeun métode déskriptif diwatesanan nya éta pikeun ngagambarkeun karakteristik anu sakumaha ayana.

Panalungtikan korélasi, nurutkeun Syamsuddin jeung Vismaia S. Damaianti (2009: 25) nétélakeun yén panalungtikan korélasional nya éta aya hubungan jeung meunteun hubungan antara dua atawa leuwih kajadian.

Nurutkeun Arikunto (Supriatin, 2011: 60) panalungtikan korélasional dilakukeun pikeun meunangkeun aya henteuna hubungan antar variabel, lamun aya sakumaha dalitna éta hubungan sarta aya hartina atawa henteu aya hubunganna.

Dina ieu panalungtikan, métode déskriptif korélasional digunakeun pikeun meunangkeun gambaran ngeunaan korélasi antara minat jeung sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung mangsa kiwari (nu keur lumangsung).

3.4 Définisi Operasional

Sangkan henteu nimbulkeun salah tapsir ti nu maca, ieu baris dijelaskeun ngeunaan wangenan operasional anu digunakeun dina ieu panalungtikan.

1) Minat

Minat nu dimaksud dina ieu panalungtikan nya éta karep siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung kana diajar basa Sunda.

(23)

Sikep dina ieu panalungtikan mangrupa réaksi siswa (pamaké basa) kelas X 9 SMAN 9 Bandung kana basana sorangan jeung basa batur.

3) Kamampuh undak-usuk basa Sunda

Kamampuh nu dimaksud dina ieu panalungtikan nya éta kamampuh siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung pikeun ngalarapkeun pamakéan basa anu ngagunakeun aturan undak-usuk basana.

3.5 Instrumén Panalungtikan

Dina KUBS LBSS (1992: 179) instrumén téh asal kecap tina basa Walanda anu hartina pakakas (alat). Instrumén panalungtikan di dieu maksadna nya éta pakakas atawa alat anu digunakeun pikeun panalungtikan.

1) Instrumén ngumpulkeun data.

Instrumén ngumpulkeun data nya éta pikeun ngumpulkeun data anu mangrupa angkét jeung tés.

a) Angkét skala minat

Instrumén angkét (invéntori) digunakeun pikeun manggihan data atawa informasi ngeunaan minat siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung kana pangajaran basa Sunda. Instrumén dilampirkeun, kisi-kisi minat saperti ieu di handap.

Tabél 3.2

Sunda (penutur)  Kognitif  Afektif

7, 8

(24)

43

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu b) Angkét skala sikep

Instrumén angkét (invéntori) digunakeun pikeun manggihan data atawa informasi ngeunaan sikep makéna basa Sunda siswa kelas X 9 SMAN 9 Bandung. Instrumén dilampirkeun, kisi-kisi minat saperti ieu di handap.

Tabél 3.3 Kisi – kisi Sikep

No. Indikator Aspék Pernyataan

(+) (-)

c) Tés kamampuh undak-usuk basa Sunda

Instrumén tés nu digunakeun pikeun ngukur kamampuh siswa dina kamampuh undak-usuk basa Sunda téh ngawengku 15 soal. 7 soal wangun ngajodohkeun, 8 soal wangun uraian (éséy) ngarobah kalimah jadi kalimah hormat. Instrumén dilampirkeun, kisi-kisi soal saperti ieu di handap.

Tabél 3.4

Kisi-kisi Kamampuh UUBS

No. Wangun UUBS Ranah

(25)

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 1. Basa loma

2. Basa lemes keur sorangan 13, 14, 15 4, 8 6, 10, 12

3. Basa lemes keur ka batur 5 1, 7, 9 2, 3, 11

3.6 Prosés Mekarkeun Instrumén 3.6.1 Uji Validitas

Uji validitas dina ieu panalungtikan digunakeun sangkan aya kasaluyuan antara alat ukur jeung tujuan anu diukurna, maksadna tés anu diukur kudu valid. Validitas tésna dihontal maké cara uji coba. Unggal skor dipaluruh dumasar kana skor anu dihasilkeun ku siswa. Pikeun mikanyaho validitas tés minat diajar basa Sunda, panalungtik ngagunakeun rumus product moment angka kasar, rumusna saperti ieu di handap

N∑ XY–( ∑ X) ( ∑ Y )

r xy =

√{N∑ X2–( ∑ X )2} { N∑ Y2–( ∑ Y )2}

(Sugiyono, 2012: 183) Katerangan:

rxy = koéfisién korélasi antara variabel X jeung Y, dua variabel nu

dikorélasikeun.

Sanggeus kapanggih harga rxy, tuluy ditafsirkeun kana kritéria validitas soal.

Tabél 3.5

Hasil Konférsi Interprétasi Validitas

“r” Interprétasi

(26)

45

0.600 - 0.800 Luhur

0.400 - 0.600 Cukup

0.200 – 0.400 Handap 0.000 – 0.200 Handap Pisan

a) Uji validitas angkét minat

Pikeun ngahémat waktu, panalungtik ngitungna ku cara perhitungan tabél dina program Excel. (ilikan lampiran)

Dumasar kana hasil ngitung tingkat validitas angkét minat tina 25 pernyataan téh katitén aya 5 pernyataan anu validitasna luhur nya éta pernyataan nomer 2, 5, 9, 21, jeung 24. Anu validitasna cukup aya 14 pernyataan nya éta pernyataan nomer 1, 4, 6, 7, 8, 11, 14, 15, 16, 17, 20, 22, 10, jeung 25. Anu validitasna handap aya 3 nya éta pernyataan nomer 11, 18, jeung 23. Aya 4 pernyataan anu validitasna handap pisan nya éta pernyataan nomer 3, 12, 13, jeung 19. Sedengkeun pernyataan anu validitasna luhur pisan teu aya.

Nilik kana hasil uji validitas nu baris dilaksanakeun, pikeun uji angket minat dina ieu panalungtikan, panalungtik ngarevisi, nambahan jeung miceun sababaraha pernyataan anu teu valid.

Sanggeus direvisi, pernyataan minat anu siap disebar pikeun panalungtikan aya 10 pernyataan tina 25 pernyataan. Saperti pernyataan nomer 2, 4, 6, 7, 9, 12, 13, 17, 18, jeung 19 tetep dipaké tapi direvisi kalimahna jadi leuwih merenah.

b) Uji validitas angket sikep

(27)

Dumasar kana hasil ngitung tingkat validitas angkét sikep tina 30 pernyataan téh katitén aya 4 pernyataan anu validitasna luhur nya éta pernyataan nomer 4, 5, 22, jeung 29. Anu validitasna cukup aya 10 pernyataan nya éta pernyataan nomer 1, 2, 6, 11, 14, 15, 18, 21, 24, jeung 28. Anu validitasna handap aya 7 nya éta pernyataan nomer 3, 8, 10, 13, 16, 20, jeung 27. Aya 9 pernyataan anu validitasna handap pisan nya éta pernyataan nomer 7, 9, 12, 17, 19, 23, 25, 26, jeung 30. Sedengkeun pernyataan anu validitasna luhur pisan teu aya.

Nilik kana hasil uji validitas nu baris dilaksanakeun, pikeun uji angket sikep dina ieu panalungtikan, panalungtik ngarevisi, nambahan jeung miceun sababaraha pernyataan anu teu valid.

Sanggeus direvisi, pernyataan sikep anu siap disebar pikeun panalungtikan aya 15 pernyataan tina 30 pernyataan. Saperti pernyataan nomer 4, 5, 7, 8, 9, 13, 16, 19, jeung 20 tetep dipaké tapi direvisi kalimahna jadi leuwih merenah. Sesana aya 5 pernyataan deui meunang ditambahan ku panalungtik.

c) Uji validitas tés UUBS

Pikeun ngahémat waktu, panalungtik ngitungna ku cara perhitungan tabél dina program Excel. (ilikan lampiran)

Dumasar kana hasil ngitung tingkat validitas soal kamampuh undak-usuk basa Sunda tina 10 soal téh katitén aya 4 soal anu validitasna cukup nya éta soal nomer 2, 4, 7, jeung 8. Anu validitasna handap aya 6 soal nya éta soal nomer 1, 3, 5, 6, 9, jeung 10. Lantaran hasil validitas éta euweuh nu luhur, panalungtik mutuskeun pikeun ngaganti soal kamampuh undak-usuk basa Sunda.

3.6.2 Uji Réliabilitas

(28)

47

Réliabilitas soal anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta réliabilitas antara kelompok soal, dimana soal éta dikelompokkeun kana dua gundukan, nya éta kelompok ganjil jeung kelompok genap. Jumlah tina skor-skor dikorélasikeun nepi ka kapnggih harga koéfisién korélasina (r), pikeun réliabilitas digunakeun rumus korélasi saperti ieu di handap:

∑ xy

r xy =

√(∑ X 2) ( ∑ Y2)

(Sugiyono, 2012: 183) Katerangan :

rxy : koéfisién korélasi antara variabel X jeung variabel Y, dua variabel nu

dikorélasikeun.

∑xy : jumlah perkalian x jeung y.

x2 : kuadrat tina x y2 : kuadrat tina y

a) Réliabilitas angkét minat

∑ xy 46953

r xy = =

√(∑ X 2) ( ∑ Y2) √(49136) ( 45130)

46953 =

47090,42

r xy = 0,997

Sanggeus itungan ngagunakeun rumus korélasi product momen ku angka kasar kanyahoan yén rxy = 0,997. Éta harga karék nunjukeun réliabilitas saparo

(29)

singketan tina rganjil-genap. Pikeun néangan réliabilitas sakabéh tés digunakeun

rumus Spearman-Brown, saperti ieu di handap:

2r1/2 1/2 2 x 0,997 1,994

r 11 = = = = 0,998 (1+r1/2 1/2) (1+0,997) 1,997

Tina hasil ritung di luhur, bisa dicindekkeun yén réliabilitas angket minat

kaasup kana katégori luhur pisan. b) Réliabilitas angkét sikep

∑ xy 70494

r xy = =

√(∑ X 2) ( ∑ Y2) √(68375) ( 72933)

70494 =

70617,29

r xy = 0,998

tésna. Ku sabab kitu, rxy pikeun ieu beulahan disebut ku istilah r ½ ½ atawa rgg

2r1/2 1/2 2 x 0,998 1,996

r 11 = = = = 0,999 (1+r1/2 1/2) (1+0,998) 1,998

(30)

49

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu ∑ xy 450

r xy = =

√(∑ X 2) ( ∑ Y2) √(648) ( 349)

450 =

475,5

r xy = 0,95

tésna. Ku sabab kitu, rxy pikeun ieu beulahan disebut ku istilah r ½ ½ atawa rgg

2r1/2 1/2 2 x 0,95 1,9

r 11 = = = = 0,974 (1+r1/2 1/2) (1+0,95) 1,95

kaasup kana katégori luhur pisan.

3.7 Téhnik Ngumpulkeun Data

Téhnik nu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta téhnik angkét (kuesioner) jeung téhnik tés.

(31)

Uma Sekaran (Sugiyono, 2012: 142) ngébréhkeun sababaraha prinsip dina nulis angket salaku téhnik ngumpulkeun data nya éta: prinsip penulisan, pengukuran, penampilan fisik.

Téhnik tés mangrupa alat atawa prosedur nu digunakeun pikeun mikanyaho atawa ngukur hiji hal dina kaayaan, kalawan aturan-aturan anu geus ditangtukeun.

Léngkah-léngkah nu dilakukeun pikeun ngumpulkeun data diantarana: 1) Konsultasi jeung guru mata pelajaran basa Sunda di SMAN 9 Bandung, anu

rék dijadikeun tempat panalungtikan, sarta ngajéntrékeun ngeunaan tujuan panalungtikan jeung jumlah siswa anu baris dijadikeun sampel panalungtikan. 2) Ngabagikeun angkét ka siswa, sarta ngajelaskeun cara-cara ngeusianna. 3) Ngabagikeun lambar soal tés kamampuh undak-usuk basa Sunda ka siswa

sarta ngajelaskeun kumaha cara ngeusianna.

4) Ngumpulkeun hasil angket jeung lembar jawaban siswa.

5) Sanggeus data ngumpul, ngayakeun pengecekan lengkep henteuna lembar angket jeung lembar jawaban tés siswa

3.8 Téhnik Ngolah jeung Nganalisis Data 3.8.1 Téhnik Ngolah Data

3.8.1.1 Uji Syarat Analisis

Aya sababaraha lengkah pikeun nguji persyaratan analisis data nya éta: a) Uji Normalitas

Uji normalitas tujuanana pikeun ngayakinkeun yén kamampuh siswa mibanda distribusi anu normal. Salaku sarat anu kudu dicumponan pikeun nguji kamampuh rata-rata, pikeun nangtukeun yén data téh mibanda sifat anu normal atawa teu normal, bisa digunakeun rumus Chi kuadrat dihandap ieu:

k

(32)

51

i=I

_Ei

(Sudjana, 1996: 273)

Katerangan :

Qi = Frekuensi nu diamati

Ei = Frekuensi anu dipiharep

K = Jumlah kategori

Nangtukeun normal henteuna distribusi data ngaliwatan katangtuan: X2itung > X2tabél hartina distribusi data teu normal, tapi upama

X2itung < X2tabél hartina distribusi data normal.

b) Uji Homogénitas

Uji homogenitas dilakukeun pikeun apal homogeny (sarua) atawa henteuna varians tina sampel nu dicokot. Pengujian homogenitas varians ieu bisa diitung ku rumus:

F = Varians Terbesar

Varians Terkecil

(Sugiyono, 2004: 136)

F itung < F tabél variansi sampel homogen, tapi lamun

F itung > F tabél variansi sampel teu homogen.

3.8.1.2 Skala Peunteun

(33)

résponden (siswa) milih atawa ngajawab nu saluyu jeung kahayangna sewang-sewangan. Dina variabel Y ngeunaan kamampuh undak-usuk basa Sunda, panalungtik ngajukeun 15 soal nu disaluyukeun jeung matéri undak-usuk basa nu geus ditepikeun.

Penskoran dina variabel X ngagunakeun skala Likert. Waleran unggal instrumén nu ngagunakeun skala Likert ngabogaan gradasi tina positif nepika négatif, nu bisa mangrupa kekecapan: Satuju Pisan (SP), Satuju (S), Teu Satuju (TS), jeung Teu Satuju Pisan (TSP). Sistém méré nilai atawa penskoran pikeun pernyataan nu positif nya éta: SP = 4, S = 3, TS = 2, TSP = 1. Sedengkeun pikeun pernyataan négatif, nya éta: SP = 1, S = 2, TS = 3, TSP = 4.

Sedengkeun skor kamampuh undak-usuk basa Sunda ngagunakeun presentasi:

Presentasi = Skor Siswa X 100% Skor Ideal

Nangtukeun kamampuh undak-usuk basa Sunda dumasarkeun presentasi nilai-nilai nu ngawengku Sampurna, alus pisan, alus, cukup, sedeng, hampir sedeng, kurang, kurang pisan, goréng, jeung goréng pisan.

Tabél 3.6

Skor Kamampuh Undak-usuk Basa Sunda

(34)

53

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 16% - 25%

Baris data diuji normalitas jeung homogenitas, tuluy dilakukeun uji hipotesis. Pikeun nganalisisna panalungtik ngagunakeun uji regresi. Nurutkeun Sugiyono (2004: 234) analisis uji regresi pikeun apal kumaha variabel dependen/kriteria bisa diprediksikeun ngaliwatan variabel independen atawa

predictor. Persamaan nya éta:

a) Regresi linier sederhana nya éta Y = a + bX b) Regresi linier ganda nya éta Y = a +bX1 +cX2

Saacan nguji regresi ganda, panalungtik ngalakukeun uji regresi linier tina variabel sewang-sewangan, variabel bebas kana variabel kaiket nya éta variabel skor angket minat kana kamampuh undak-usuk basa Sunda jeung skor angket sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda.

Hipotesis dina ieu panalungtikan nya éta:

Ho = teu aya hubungan anu signifikan antara minat jeung sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa kelas X 9 SMAN Bandung.

Ha = aya hubungan anu signifikan antara minat jeung sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda siswa kelas X9 SMAN Bandung.

3.8.2 Nganalisis Data

Dina tahap nganalisis data, léngkah garapan nu dipigawé nya éta:

1) Sanggeus data dikumpulkeun, diayakeun pamariksaan data pikeun misahkeun data anu bisa digunakeun.

(35)

3) Nganalisis data ngagunakeun rumus korélasi product momen jeung korélasi régresi pikeun meunangkeun gambaran ayana hubungan antar hiji variabel jeung variabel lianna.

(36)

100

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB V

KACINDEKAN JEUNG REKOMENDASI

5.1 Kacindekan

Dumasar kana hasil analisis data ngeunaan patali antara minat diajar jeung sikep maké basa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda, mangka bisa dicindekkeun saperti ieu di handap:

1) Dumasar kana hasil angkét minat diajar basa Sunda, rata-rata skor anu dihontal ku sakabeh siswa nya éta 29.48%. Tina éta skor saupama dihubungkeun jeung tingkat kamampuh undak-usuk basa Sunda ngagunakeun skala Likert, ngandung harti minat siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda kaasup kana interval préséntasi kurang pisan.

2) Dumasar kana hasil angkét sikep maké basa, rata-rata skor anu dihontal ku sakabeh siswa nya éta 47.07%. Tina éta skor saupama dihubungkeun jeung tingkat kamampuh undak-usuk basa Sunda ngagunakeun skala Likert, ngandung harti sikep siswa kana kamampuh undak-usuk basa Sunda kaasup kana interval préséntasi sedeng.

3) Tina 39 data siswa anu dianalisis masih aya sababaraha siswa anu penteunna kaasup kana kategori handap. Ieu hal bisa disababkeun lantaran kurang mahamna siswa jeung teu biasana siswa ngagunakeun undak-usuk basa Sunda nu hadé. Lamun ditilik tina hasil atawa penteun siswa, anu kaasup kana kategori luhur aya 33.3% sedengkeun 66.7 siswa anu kaasup kana kategori handap.

(37)

sikep kana kamampuh undak-usuk basa Sunda téh handap. Teu aya tanda (–) di hareupeun angka 0.132, mangka pola korélasina positif atawa saarah, jadi lamun diinterpretasikeun makin gedé minat jeung sikep siswa, mangka makin gedé ogé pangaruh kana kamampuh undak-usuk basa Sunda. Tina hasil itungan korelasi bisa dicindekkeun yén pangaruh variabel minat (X1) kana

variabel kamampuh undak-usuk basa Sunda (Y) gedéna 11.7%, pangaruh variabel sikep (X2) kana variabel kamampuh undak-usuk basa Sunda (Y)

gedéna 10%, sedengkeun pangaruh antara variabel minat (X1) jeung sikep

(X2) kana kamampuh undak-usuk basa Sunda (Y) gedéna 2.8%.

5.2 Rekomendasi

Dumasar kana hasil panalungtikan nu disaluyukeun jeung tujuan sarta pamarekan pangajaran bisa ditepikeun rekoméndasi saperti kieu:

1) Ngaronjatkeun minat jeung sikep dina prosés diajar ngajar mangrupa konci penting pikeun lumangsungna kagiatan pangajaran pikeun siswa. Ku lantaran éta, guru kudu bisa nyiptakeun suasana pangajaran nu ngirut ati ngaliwatan modél pangajaran nu hadé.

2) Minat jeung sikep bisa diciptakeun ku matéri pangajaran nu ngirut ati, aktual, sarta saluyu jeung tingkat kognitif jeung afektif siswa. Ku lantaran kitu, guru kudu miboga kabiasaan positif nyiapkeun modél bahan ajar anu saluyu jeung tuntutan pedagogis, psikologi, jeung situasi di lingkungan siswa.

3) Aktivitas siswa dina mupuk jeung mekarkeun kaparigelan maké basa Sunda nu hadé, lain ngan sakur tanggung jawab guru mata pelajaran basa Sunda, tapi guru séjén ogé.

(38)

102

(39)

102

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu DAPTAR PUSTAKA

Alia, Dwi. (2011). Model STAD (Student Teams Achievement Division) pikeun Ningkatkeun Kamampuh Ngagunakeun Undak-usuk Basa Sunda (Studi Eksperimen ka Siswa Kelas XI SMA Pasundan 3 Bandung Taun Ajaran 2010/2011). Skripsi UPI Bandung: Tidak Diterbitkan.

Arikunto, Suharsimi. (2006). Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: PT Asdi Mahasatya.

Aunurrahman. (2011). Belajar dan Pembelajaran. Bandung: Alfabeta, CV.

Badriyah, Lailatul. (2010). Hubungan antara Minat Belajar dan Kecerdasan Emosi dengan Kemampuan Mengapresiasi Puisi Siswa Kelas X Madrasah Aliyah Al-Manar Kecamatan Gegerbitung Kabupaten Sukabumi Tahun Pelajaran 2009-2010. Tesis Suryakancana Cianjur: Tidak Diterbitkan.

Buno, Hamzah. (2009). Model Pembelajaran Menciptakan Proses Belajar Mengajar yang Kreatif dan Efektif. Jakarta: Bumi Aksara.

Dayakisni, Tri jeung Hudaniah. (2012). Psikologi Sosial. Malang: UMM Press.

Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. (1994). Kamus Besar Bahasa Indonesia Edisi Kedua. Jakarta: Balai Pustaka.

Dimyanti, dan Mudjiono. (2006). Belajar dan Pembelajaran. Jakarta: PT Asdi Mahasatya.

Faisal, Sanapiah. (1981). Dasar dan Teknik Menyusun Angket. Surabaya: Usaha Nasional.

Haerudin, Dingding. (1998). Peranan Sikap Berbahasa Terhadap Kemampuan Menulis. Tesis IKIP Bandung: Tidak Diterbitkan

(40)

103

Iskandar, Yul. (2001). Test Bakat, Minat, Sikap & Personaliti MMPI-DG. Jakarta: Yayasan Dharma Graha.

LBSS. (2007). Kamus Umum Basa Sunda. Bandung: CV Geger Sunten.

Makmun, Abin Syamsuddin. (2009). Psikologi Kependidikan. Bandung: Rosda.

Nurhidayati. (2006). Hubungan antara Minat dengan Prestasi Belajar Siswa dalam Bidang Studi Sejarah Kebudayaan Islam (Studi Kasus Di Madrasah Tsanawiyah Nurussalam Pondok Pinang Jakarta Selatan). Tesis UIN Syarif Hidayatullah Jakarta: Tidak Diterbitkan.

Nurjanah, RBT. Devi. (2001). Minat Siswa Kelas 1 Kana Diajar Guguritan Sunda di SLTPN 6 Kecamatan Pandeglang Kabupaten Pandeglang. Skripsi UPI Bandung: Tidak Diterbitkan.

Nurkancana, Wayan jeung Sumartana. (1983). Evaluasi Pendidikan. Surabaya: Usaha Nasional.

Pateda, Mansoer. (1987). Sosiolinguistik. Bandung: Angkasa

Rosidi, Ajip (2007). Urang Sunda jeung Basa Sunda. Bandung: PT Kiblat Buku Utama.

Sukatma, Oyo Salya. (1994). Tatakrama. Sumedang: CV Melody Offset.

Sardiman. (1996). Interaksi dan motivasi belajar mengajar. Jakarta: Grafindo Persada.

Sarwono, Sarlito W & Eko A. Meinarno. (2009). Psikologi Sosial. Jakarta: Salemba Humanika.

Slameto. (1995). Belajar dan Faktor-faktor yang Mempengaruhinya. Jakarta: Rineka Cipta.

Sudaryat, Yayat. (2007). Tata Basa Sunda Kiwari. Bandung: Yrama Widya.

Sudjana. (1996). Metode Statistika. Bandung: Alfabeta.

(41)

Sugiyono. (2012). Metode Penelitian Kuantitatif Kualitatif dan R&D. Bandung: Alfabeta, CV.

Sumarsono, Tatang jeung Taufik Faturohman. (2008). Gapura Basa IX. Bandung: Geger Sunten

Supriatin, Rhena. (2011). Korélasi antara Minat Maca jeung Kamampuh Nulis Karangan Éksposisi kelas VII SMPN 12 Bandung Taun Ajaran 2010/2011. Skripsi UPI Bandung: Tidak Diterbitkan.

Suryabrata, Sumadi. (2010). Psikologi Pendidikan. Jakarta: Rajawali Pers.

Susetyo, Budi. (2010). Statistika untuk Analisis Data Penelitian. Bandung: PT Refika Aditama.

Suwito. (1983). Sosiolinguistik. Surakarta: Henary Offset Solo

Syah, Muhibbin. (2010). Psikologi Pendidikan dengan Pendekatan Baru. Bandung: Remaja Rosdakarya.

Syamsuddin & Vismaia S. Damaianti. (2009). Metode Penelitian Pendidikan Bahasa. Bandung: Rosda.

Tampubolon. (1993). Mengembangkan Minat dan Kebiasaan Membaca pada Anak). Bandung: Angkasa.

Tamsyah, Budi Rahayu. (1996). Pangajaran Sastra Sunda. Bandung: CV. Pustaka Setia.

Tamsyah, Budi Rahayu. (1988). Kamus Undak-Usuk Basa Sunda. Bandung: Pustaka Karsa Sunda.

Tarigan, Henry Guntur. (1988). Pengajaran Kedwibahasaan. Bandung: Angkasa.

Universitas Pendidikan Indonesia. (2012). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah. Bandung: UPI Press.

Uyanto, Stanislaus S. (2009). Pedoman Analisis Data dengan SPSS. Yogyakarta: Graha Ilmu.

PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA :Tilikan Déskriptif Analitik Korélasi di Kelas X 9 SMAN 9 Bandung Taun Ajaran 2012/2013.

Full text

PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA

KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA

PATALI ANTARA MINAT JEUNG SIKEP SISWA

KANA KAMAMPUH UNDAK-USUK BASA SUNDA

Ei

Figure

References

Related documents

S BD 1002643 Chapter5

S BD 1002643 Bibliography

S BD 1104898 Chapter5

S BD 1204307 Chapter5

S BD 1000973 Bibliography

S BD 1006286 Table of content

S BD 1006286 Bibliography

s bd 0807297 table of content

s bd 0807297 chapter1

s bd 0807297 chapter3

s bd 0807297 chapter5

s bd 0807297 bibliography

Scan QR code by 1PDF app for download now

Related documents

MÉDIA PILEM PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH SISWA MAKÉ UNDAK USUK BASA SUNDA.

MODÉL DEBATE PIKEUN NGARONJATKEUN PANGAWERUH JEUNG KAMAMPUH MAKÉ UNDAK USUK BASA...

PANGARUH BASA DI KULAWARGA KANA KAMAMPUH NGALARAPKEUN UNDAK USUK BASA SUNDA SISW...

BABANDINGAN KAMAMPUH MACA PEDARAN (BASA SUNDA) JEUNG PEDARAN (BASA INDONÉSIA) SI...

KORÉLASI ANTARA PANGAWERUH JEUNG KAMAMPUHMAKÉNA UNDAK USUK BASA SUNDA SISWA KELA...

KAMAMPUH NGALARAPKEUN UNDAK USUK BASA SUNDA DINA NULIS PAGUNEMAN SISWA KELAS VII...

S BD 1002643 Table of content

S BD 1002643 Chapter1

S BD 1002643 Chapter3

S BD 1002643 Chapter5

S BD 1002643 Bibliography

S BD 1104898 Chapter5

S BD 1204307 Chapter5

S BD 1000973 Bibliography

S BD 1006286 Table of content

S BD 1006286 Bibliography

s bd 0807297 table of content

s bd 0807297 chapter1

s bd 0807297 chapter3

s bd 0807297 chapter5

s bd 0807297 bibliography

KURIKULUM BERBASIS KOMPETENSI BAHASA DAERAH (SUNDA)

HUBUNGAN ANTARA MINAT DAN SIKAP SISWA TERHADAP KEMAMPUAN UNDAK-USUK BASA SUNDA S...

_Ei

Scan QR code by 1PDF app
for download now