• Tidak ada hasil yang ditemukan

Tu.iuan Penelitian Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui : perubahan tingkat pengetahuan dan persepsi masyarakat.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Tu.iuan Penelitian Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui : perubahan tingkat pengetahuan dan persepsi masyarakat."

Copied!
6
0
0

Teks penuh

(1)

A N A L I S I S S O S I A L EKONBMI RUMAWTANGGA P E S E R T A DAN BUKAN P E S E R T A TUMPANGSARI DAN MEBERNASILAN R E B O I S A S I DALAM RANGKA PROPEK PERNUTANAN S O S I A L D I RPN GLANDANG

KPW

PEMALANG KABUPATEN PEMALANG JAWA TENGAW

Latar Belakang

Laju pertambahan penduduk yang tinggi serta penyebarannya

yang tidak merata akan sangat berpengaruh terhadap penetapan

kebijaksanaan pembangunan nasional, demikian pula dengan pemba-

ngunan kehutanan.

Menurut Kartasubrata

(1987), ketergantungan masyarakat dari

hutan cukup besar. Karena itu-

kurangnya kesempatan-

kerja dan

kesempatan mendapatkan hasil dari huan dapat rnenirnbulkan gang-

guan-gangguan terhadap kelancaran pengelolaan hutan, yang pada

akhirnya dapat mengakibatkan turunnya produktivitas lahan dan

fungsi hutan serta kualitas lingkungan itu sendiri.

Sehubungan

dengan masalah tersebut, maka Perum Perhutani yang diberi wewe-

nang untuk mengelola hutan

d i

Pulau Jawa telah mengarahkan

pembangunan pada kesejahteraan masyarakat desa sekitar hutan.

Usaha tersebut diwujudkan daPam bentuk program Perhutanan Sosial.

Strategi pelaksanaan program perhutanan sosial di Perum

Perhutani adalah dengan pendekatan Agroforestry dan Pembinaan

Kelompok Tani Hutan

( K T H ) .

Tu.iuan Penelitian

Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui

:

1.

Sampai sejauh mana Proyek Perhutanan Sosial mernpengaruhi

perubahan tingkat pengetahuan dan persepsi masyarakat.

2.

Pola pendapatan dan pengeluaran rumahtangga peserta dan bukan

peserta program perhutanan sosial.

3.

Sampai sejauh mana program perhutanan sosial berpengaruh

terhadap keberhasilan tanaman pokok jati.

...

*

I

Mahasiswa

S1

Fakultas Kehutanan

I P B ,

dibawah birnbingan

(2)

METQDE PENELITIAN

Lokasi dan Waktu Penelitian

Penelitian dilakukan di petak 74 b , RPH Glandang, BKPH

Slarang,

KPH Pemalang dan Desa Kejene, Kecamatan Randudongkal

Kabupaten Pemalang, Jawa Tengah.

Penelitian dilakukan selama

tiga bulan, yaitu dari tanggal 4 Agustus sampai tanggal 4 Novem-

ber 1989.

Metode Pen~ambilan

Contoh dan Jenis Data

Dalam penelitian ini dilakukan stratifikasi kelompok ru-

mahtangga berdasarkan luas pemilikan lahan, dengan membagi menja-

di empat stratum, yaitu: stratum

I

memiliki lahan lebih dari 0.50

ha, stratum

I I memiliki lahan 0.26

-

0.50 ha, stratum I I I memi-

liki lahan

0.01

-

0.25 ha dan strata IV tidak memiliki lahan.

Pengambilan contoh responden dilakukan d6ngan menggunakan

Stratified Random Sampling dengan Alokasi Berimbang.

Jurnlah

rumahtangga responden terpilih ditetapkan berdasarkan sampling

pendahuluan terhadap peserta dan bukan peserta program perhutanan

sosial.

Wasil perhitungan didapat jumlah responden terpilih

sebanyak

50

responden, dimana 25 responden adalah peserta program

perhutanan sosial dan 25 responden bukan peserta program perhuta-

nan sosial.

Jenis data yang dikumpulkan adalah data primer dan data

sekunder,

Data primer meliputi keterangan rumahtangga, pola

pendapatan dan pengeluaran rumahtangga, potensi rumahtangga, dan

data usahatani. Sedangkan data sekunder meliputi letak dan luas

desa, keadaan lokasi perhutanan sosial, geografis desa, data

kependudukan dan data potensi desa.

Wetode Analisis Data

Analisis data yang digunakan adalah sebagai berikut

:

1.

Analisis sosial, untuk mengetahui perubahan tingkat penge-

tahuan dan persepsi peserta program perhutanan sos.ial;

untuk

ini digunakan kuesioner dengan metode Uji Tanda.

2. Analisis ekonomi, untuk mengetahui tingkat pendapatan dan

pendapatan rata-rata, tingkat pengeluaran dan pengeluaran

per kapita, perbedaan besarnya rata-rata pendapatan peserta

dan bukan peserta program; untuk ini digunakan Uji t,

dan

untuk mengetahui keikutsertaan dalam program perhutanan

sosial

digunakan

U j i

Chi Kuadrat ( X

2

1 .

3.

Evaluasi keberhasilan tanaman pokok jati dilakukan dengan

menghitung persen tumbuh tanaman jati yang terdapat pada

petak ukur-petak ukur berbentub bujur sangkar dengan luas

0.04 ha.

(3)

BASIL PENELITIAN DAN PEMBAWASAN T u m p a n g s a r i p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l t e r l e t a k d i p e t a k 7 4 b , RPW G l a n d a n g , BKPH S l a r a n g , KPW P e m a l a n g d e n g a n l u a s 1 0 h a . J u m l a h p e s e r t a t u m p a n g s a r i p e r h u t a n a n s o s i a l a d a l a h 6'3 r u m a h t a n g - g a , y a n g t e r b a g i m e n j a d i d u a Kelompok T a n i Wutan ( K T H ) , y a i t u KTH P u s p a d a n KTN S o n o k e l i n g . J e n i s t a n a m a n y a n g d i t a n a m p a d a l a h a n p e r h u t a n a n s o s i a l a d a l a h t a n a m a a n p o k o k j a t i , t a n a m a n s e l a r u m p u t s e t a r i a , t a n a m a n p e n g i s i k e s a m b i , t a n a m a n t e p i b u a h - b u a h a n , t a n a m a n p a g a r n a n a s , s e r t a t a n a m a n p a l a w i j a j a g u n g , k a c a n g t a n a h d a n p a d i g a g a , j u g a d i t a n a m a n k e t e l a p o h o n . D a r i j a w a b a n k u e s i o n e r y a n g t e l a h d i u j i d e n g a n u j i t a n d a d i p e r o l e h h a s i l bahwa P r o g r a m P e r h u t a n a n S o s i a l b e r p e n g a r u h n y a t a t e r h a d a p p e n i n g k a t a n p e n g e t a h u a n d a n p e r s e p s i b a g i p a r a p e s e r t a - n y a . P e n d a p a t a n d a r i p e r h u t a n a n s o s i a l d i b a n d i n g k a n d e n g a n p e n d a - p a t a n t o t a l para p e s e r t a n y a a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t :

-

S t r a t u m I1 A d a l a h s e b e s a r Rp 1 0 6 3 0 0 . - ( 8 . 8 5 % )

-

S t r a t u m I I I a d a l a h s e b e s a r Rp 67 4 5 0 . - ( 1 0 . 3 4 % )

-

S t r a t u m I V a d a l a h s e b e s a r Rp 74 6 4 0 , - ( 1 1 . 9 7 % ) d a n s e c a r a k e s e l u r u h a n a d a l a h s e b e s a r Rp 7 5 2 8 0 . - ( 1 0 . 6 7 % ) . D a r i n i l a i - n i l a i t e r s e b u t d a p a t d i k e t a h u i b a h w a m a k i n r e n d a h s t r a t u m , t e r n y a t a s u m b a n g a n p e n d a p a t a n d a r i p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l secara p r o s e n t a s e s e m a k i n b e s a r . Adapun p e n d a p a t a n r a t a - r a t a p e r t a h u n u n t u k p e s e r t a p r o - g r a m a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t : - S t r a t u m 11 s e b e s a r Rp 1 2 0 1 4 2 0 . -

-

S t r a t u m 111 s e b e s a r Rp 6 5 2 3 6 0 . -

-

S t r a t u m I V s e b e s a r Rp 6 2 3 4 5 5 S e c a r a k e s e l u r u h a n r a t a - r a t a s e b e s a r Rp 7 0 5 5 3 0 . - , S e d a n g k a n p e n d a p a t a n r a t a - r a t a p e r t a h u n u n t u k b u k a n p e s e r t a p r o g r a m a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t : - S t r a t u m I s e b e s a r Rp 1 4 4 6 2 5 0 . - - S t r a t u m I1 s e b e s a r Rp 9 6 2 5 0 0 . -

-

S t r a t u m 111 s e b e s a r Rp 5 8 9 9 0 0 . -

-

S t r a t u m I V s e b e s a r 5 7 9 5 6 0 . - . S e c a r a k e s e l u r u h a n r a t a - r a t a s e b e s a r R p 6 8 4 9 1 0 . - . D a r i n i l a i - n i l a i t e r s e b u t d a p a t d i l i h a t b a h w a m a k i n r e n d a h s t r a t a , m a k i n r e n d a h p u l a p e n d a p a t a n r a t a - r a t a n y a , b a i k u n t u k p e s e r t a rnaupun b u k a n p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l . D a r i h a s i l u j i t d i p e r o l e h h a s i l bahwa r a t a - r a t a p e n d a p a t a n r u m a h t a n g g a p e s e r t a p r o g r a m b e l u m m e n u n j u k a n p e r b e d a a n y a n g n y a t a

(4)

e n g a n p e n d a p a t a n r a t a - r a t a b u k a n p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n o s i a l p a d a t i n g k a t k e p e r c a y a a n 9 5 % . A d a p u n p e n g e l u a r a n r a t a - r a t a p e r t a h u n u n t u k p a n g a n d a r i pesponden p e s e r t a p r o g r a m a d a l a h : S t r a t u m I1 s e b e s a r R p 632 8 3 3 . - ( 6 0 . 6 3 % ) S t r a t u m 111 s e b e s a r Rp 4 3 8 0 9 1 . - ( 7 6 . 0 7 % ) S t r a t u m I V s e b e s a r Rp , 4 6 4 0 9 1 . - ( 7 7 . 8 0 % ) iecara k e s e l u r u h a n a d a l a h s e b e s a r R p 472 9 2 0 . - ( 7 3 . 7 6 % ) . Se- l a n g k a n u n t u k r e s p o n d e n b u k a n p e s e r t a p r o g r a m y a i t u :

-

S t r a t u m I s e b e s a r Rp 5 4 7 5 0 0 . - ( 4 7 . 4 2 % )

-

S t r a t u m I1 s e b e s a r R p 4 0 1 5 0 0 . - ( 5 2 . 3 1 % )

-

S t r a t u m I11 s e b e s a r R p 4 2 1 2 3 1 . - ( 7 5 . 0 7 % )

-

S t r a t u m I V s e b e s a r R p 4 2 8 6 8 8 . - ( 7 8 . 9 8 % ) jecara k e s e l u r u h a n a d a l a h s e b e s a r R p 432 1 4 0 . - ( 6 9 . 7 9 % ) . l a p a t d i l i h a t , b a h w a s e m a k i n r e n d a h s t r a t a a t a u p e m i l i k a n b a h a n , p e n g e l u a r a n r a t a - r a t a u n t u k p a n g a n s e c a r a p r o s e n t a s e ; e m a k i n b e s a r . S e l a n j u t n y a , p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a r a t a - r a t a p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l a d a l a h s e b e s a r Rp 1 3 2 4 6 4 . - . N i l a i i n i s e t a r a d e n g a n 3 3 1 kg n i l a i t u k a r b e r a s ( d i m a n a h a r g a b e r a s p a d a s a a t p e n e l i t i a n d i l a k u k a n a d a l a h R p 4 0 0 . - / k g ) d a n t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i d i a t a s g a r i s k e r n i s k i n a n , S e c a r a t e r p e r i n c i , k o m p o s i s i p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l d e n g a n g a r i s k e m i s k i n a n a d a l a h : 1 7 r e s p o n d e n ( 6 8 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n , d e n g a n j u m l a h @ e n g e l u a r a n l e b i h d a r i 3 2 0 kg n i f a i t u k a r b e r a s ; 6 r e s p o n d e n ( 2 4 % ) b e r a d a p a d a k l a s i - f i k a s i n i s k i n , d e n g a n j u m l a h p e n g e l u a r a n a n t a r a 240 sampai 320 kg n i l a i t u k a r b e r a s ; d a n 2 r e s p o n d e n ( 8 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i r n i s k i n s e k a l i , d e n g a n j u m l a h p e n g e l u a r a n a n t a r a 1 8 0 sampai 240 kg n i l a i t u k a r b e r a s . U n t u k s t r a t u m 11, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a m p e r k a p i t a p e r t a h u n a d a l a h s e b e s a r R p 1 9 5 7 1 9 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n . Adapun k o m p o s i s i n y a a d a l a h 3 r e s p o n d e n ( 1 0 0 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n . U n t u k s t a r t u m 111, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n a d a l a h s e b e s a r R p 1 2 6 7 0 2 . - , N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n , A d a p u n k o m p o s i s i n y a a d a l a h 8 r e s p o n d e n ( 7 2 . 7 3 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n , d a n 3 r e s p o n d e n ( 2 7 . 2 7 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n . U n t u k s t r a t u m I V , r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n a d a l a h s e b e s a r R p 1 1 9 3 0 0 . - . N i l - a i i n i t e r m a s u k k l a s i f i k a s i m i s k i n . Adapun k o m p o s i s i n y a a d a l a h 6 r e s p o n d e n ( 5 4 . 5 5 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n , 3 r e s p o n d e n ( 2 7 . 2 7 % ) b e r a d a p a d a

(5)

: l a s i f i k a s i r n i s k i n , d a n 2 r e s p o n d e n ( 1 8 . 1 8 % ) t e r r n a s u k k l a s i f i k a - ; i m i s k i n s e k a l i . Kemudian k o r n p o s i s i r e s p o n d e n b u k a n p e s e r t a p r o g r a m d e n g a n I a r i s k e m i s k i n a n a d a l a h : 1 3 r e w p o n d e n ( 5 2 % ) b e r a d a d i a t a s [ a r i s k e m i s k i n a n , 1 0 r e s p o n d e n ( 4 0 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i l i s k i n , d a n 2 r e s p o n d e n ( 8 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n i e k a l i

.

U n t u k s t r a t u m I , r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n l d a l a h s e b e s a r R p 2 5 6 5 5 6 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k d i a t a s g a r i s : e m i s k i n a n , d e n g a n k o r n p o s i s i 2 r e s p o n d e n ( 1 0 0 % ) b e r s a d a d i ~ t a s g a r i s k e m i s k i n a n . U n t u k s t r a t u m 11, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n ~ d a l a h s e b e s a r Rp 2 5 5 8 3 3 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k d i a t a s g a r i s : e m i s k i n a n , d e n g a n k o m p o s i s i 2 r e s p o n d e n ( 1 0 0 % ) b e r a d a d i a t a s : a r i s k e m i s k i n a n . U n t u k s t r a t u m 111, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r . a h u n a d a l a h s e b e s a r Rp 1 2 1 9 8 0 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a m i s - ; i n , d e n g a n k o m p o s i s i 6 r e s p o n d e n ( 5 1 . 5 5 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s ; e m i s k i n a n , 6 r e s p o n d e n ( 5 1 . 5 5 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n , !an 1 r e s p o n d e n b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n s e k a l i . U n t u k s t r a t u m I V , r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n ~ d a l a h s e b e s a r Rp I 1 7 3 5 1 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i l i s k i n , d e n g a n k o r n p o s i s i 3 r e s p o n d e n ( 2 7 . 2 7 % ) b e r a d a d i a t a s : a r i s k e m i s k i n a n , 4 r e s p o n d e n ( 5 0 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i l i s k i n , d a n 1 r e s p o n d e n ( 7 . 7 0 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n ; e k a l i

.

B a s i l u j i C h i K u a d r a t

( x 2 )

m e n u n j u k a n bahwa t i d a k a d a p e r b e - d a a n a n t a r a g o l o n g a n p e t a n i y a n g mempunyai l a h a n l e b i h d a r i 0,125 h a d a n y a n g mempunyai l a h a n k u r a n g d a r i 0 , 2 5 h a d a l a m k e i k u t s e r t a a n n y a d a l a m p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l , S e t e l a h d . i l a k u k a n p e r h i t u n g a n , p e r s e n tumbuh t a n a r n a n j a t i ,ads l a h a n p e r h u t a n a n s o s i a l . m e n u n j u k a n h a s i l y a n g b a i k , y a i t u j 7 . 7 5 % . S e d a n g k a n p e r s e n t u m b u h t a n a m a n s e l a a d a l a h 5 0 % c u k u p ) , t a n a m a n t e p i b u a h - b u a h a n 9 5 % ( b a i k ) d a n t a n a m a n p a g a r l a n a s 95 % f b a i k ) .

KESIMPULAN DAN SARAN

..

P r o g r a m P e r h u t a n a n S o s i a l d i R P H G l a n d a n g b e r p e n g a r u h n y a t a d a l a m m e n i n g k a t k a n p e n g e t a h u a n d a n p e r s e p s i p e s e r t a n y a .

.

P e n g a r u h p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s - i a l t e r h a d a p p e n d a p a t a n t o t a l n y a y a i t u a n t a r a 8 . 8 5 % s a m p a i 1 1 . 9 7 %. S e m a k i n r e n d a h s t r a t a s u m b a n g a n p e n d a p a t a n d a r i p e r h u t a n a n s o s i a l s e c a r a p r o s e n t a s e s e m a k i n b e s a r .

(6)

3 . P e n d a p a t a n r a t a - r a t a r u m a h t a n g g a p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l b e l u m m e n u n j u k a n p e r b e d a a n y a n g n y a t a d e n g a n r a t a - r a t a p e n d a p a t a n b u k a n p e s e r t a p r o g r a m , 4 . S e m a k i n r e n d a h s t r a t a , p e n g e l u a r n r a t a - r a t a u n t u k p a n g a n s e c a r a p r o s e n t a s e s e m a k i n b e s a r , b a i k p a d a p e s e r t a maupun b u k a n p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l . 5 . D i l i h a t d a r i g a r i s k e m i s k i n a n , s e c a r a k e s e l u r u h a n u n t u k p e s e r t a p r o g r a m , t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i d i a t a s g a r i s k e r n i s k i n a n , s e d a n g k a n u n t u k b u k a n p e s e r t a p r o g r a m t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n . 6 . P e r s e n t u m b u h n t a n a m a n p o k ~ k j a t i , t a n a m a n t e p i b u a h - b u a h a n d a n t a n a m a n p a g a r n a n a s a d a l a h b a i k , s e d a n g k a n t a n a m a n s e l a r u m p u t s e t a r i a c u k u p . S a r a n K a s i l p e n e l i t i a n m e n u n j u k a n bahwa p a d a s a a t i n i r e b o i s a s i d i R P H G l a n d a n g d i n i l a i c u k u p b a i k . O l e h k a r e n a i t u p r o g r a m i n i h e n d a k n y a m e m b e r i k a n p e r h a t i a n y a n g l e b i h b a n y a k d a l a m h a 1 t e k n i s n o n k e h u t a n a n s e p e r t i t a n a r n a n h o r t i k u l t u r a , d a n s e g i n o n t e k n i s s e p e r t i p e m b i n a a n KTH d a n l a i n - l a i n . J u g a d i p e r l u k a n p e n y u l u h a n - y a n g r u t i n d a n b e r k e s i n a r n b u n g a n d a r i b e r b a g a i p i h a k s e p e r t i P e r h u t a n i , . PLPS d a n l a i n - l a i n , d e m i t e r c a p a i n y a t u j u a n d a r i p r o g r a m i n i . DAFTAR PUSTAKA Anonim. 1 9 8 8 . Pedoman P e l a k s a n a a n P r o g r a m P e r h u t a n a n S o s i a l . P e r u m P e r h u t a n i . J a k a r t a . K a r t a s u b r a t a , J. 1 9 8 7 . S u a t u P e n g a l a m a n P e n e l i t i a n K e h u t a n a n S o s i a l d i J a w a . B u n g a R a m p a i S o c i a l F o r e s t r y B u k u V I I . B o g o r . S a j o g y o . 1 9 7 7 . G a r i s K e m i s k i n a n d a n K e b u t u h a n Minimum P a n g a n . Lembaga P e n e l i t i a n S o s i o l o g i P e d e s a a n IPB. B o g o r .

Referensi

Dokumen terkait

Dengan penubuhan ISDA, antara tunggak utama yang boleh dibangunkan untuk langkah seterunya ialah satu gagasan yang dicadangkan dengan nama Wawasan Induk Kedah sejahtera 2030

Dengan ini penulis akan mencoba merancang, membuat serta mengimplementasikan sistem pengambilan keputusan ke dalam bentuk yang terkomputerisasi yaitu dalam bentuk

Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui tingkat kepatuhan pengungkapan wajib perusahaan publik menurut Standar Akuntansi Keuangan (SAK) dalam masa transisi IFRS di

Rest merupakan tindakan pemberian waktu istirahat bila terjadi cedera agar tidak terjadi cedera yang lebih parah.. Menghentikan aktivitas olahraga

Salah satu asas penting yang wajib diperhatikan adalah bahwa hakim wajib mengadili semua bagian tuntutan dan dilarang menjatuhkan putusan atas perkara yang tidak dituntut

Sutabri mengemukakan “Sistem Informasi adalah suatu sistem di dalam suatu organisasi yang mempertemukan kebutuhan pengolahan transaksi harian yang mendukung

Menutup kegiatan pembelajaran dengan berdo’a bersama V Alat/Bahan/Sumber Belajar:.. A Kerja logam,

Semasa pemain daripada pasukan lawan yang dibenarkan berada dalam kawasan itu membuat hantaran percuma, bola tidak boleh dibaling melebihi kawasan gelanggang