Nëpërmjet analizës së kërkesës të konceptojë saktë sjelljen e konsumatorit në treg sipas ligjit të kerkesës dhe preferencave për mallrat. 

(1)

UNIVERSITETI BUJQËSOR I TIRANËS

FAKULTETI I EKONOMISË & AGROBIZNESIT Dep. “Ekonomi dhe Politika të Zhvillimit Rural”

Dekani Miratohet

Prof. Asoc. Maksim MEÇO

P R O G R A M

Moduli: “Mikroekonomi ”

Moduli “Mikroekonomi ”, pjesë e kurrikulës së Dep. “Ekonomisë dhe Politikave të

Zhvillimit Rural, zhvillohet si modul i detyrueshëm për studentët e fakultetit të Ekonomisë dhe Agrobiznesit në departamentet e Ekonomisë dhe Politikave të Zhvillimit Rural, Drejtimit të Agrobiznesit, Menaxhimit të Turizmit Rural, Financë

Kontabilitetit dhe Informatikë Biznesi në nivelin “Bachelor”. Moduli në fjalë zhvillohet

në Semestrin e parë, në raportin 3/2.

Pedagog:

Prof.As. Irma Tabaku Dr. Eglantina Pazaj M.Sc. Erdit Nesturi

(2)

PËRMBAJTJA

1. PËRSHKRIMI I MODULIT- OBJEKTIVAT, KËRKESAT & PROÇEDURAT ... …………3

1.1. PËRSHKIMI I MODULIT: ... 3

1.2.OBJEKTIVA: ... 3

1.3.KËRKESAT PARAPRAKE: ... 5

1.4.DETYRIMET E STUDENTIT &MËNYRA E VLERËSIMIT: ... 5

1.5.KËRKESA NDAJ STUDENTIT: ... 5

1.6.VLERËSIMI I MODULIT, MËSIMI DHE TË MËSUARIT ... 6

2.PLANI KALENDAR I ZHVILLIMIT TË MËSIMIT ... 7

3. PËRMBAJTJA E PROGRAMIT TË MODULIT ... 9

4. PLANET E SEMINAREVE SIPAS TEMAVE ... 12

5. PROJEKT KURSI ... 21

6. LITERATURA……….……22

(3)

1. PËRSHKRIMI I MODULIT- OBJEKTIVAT, KËRKESAT & PROÇEDURAT

1.1.Përshkimi i modulit:

Ky është kursi i parë në mikroekonomi. Mikroekonomia studion mënyrën se si agjentët ekonomik (konsumatorët, firmat, etj) me burime të kufjëzuara por me dëshira të pa kufijëzuara marrin vendime për zgjethjet dhe se si përcaktohen në treg sasia çmimi etj kur këta agjentë ndërveprojnë përderisa problemet e zgjedhjes në botën reale përfshijnë kompromise, modelet mikroekonomike të vendimmarrjes kanë një zbatim të gjerë.

1.2. Objektiva:

Objektivat e këtij kursi janë të zhvillojë njohjen me mënyrën se si ekonomistët përballen me problemet, të mësojë mjetet që përdoren prej ekonomistëve në zgjidhjen e problemeve, të integrojë zbatimin e këtij materiali me fusha të ndryshme të rëndësishme të ekonomisë si organizimi i industrive, financa publike, tregu ndërkombëtar dhe të bëjë të kuptueshme se si zgjidhja e problemeve zbatohet nëpërmjet politikave ekonomike në botën reale.

Studenti të jetë në gjendje:

 Të interpretojë vendin e ekonomiksit në raport me shkencat e tjera ekonomike si

baza teorike e shkencave ekonomike dhe si një shkencë që studon marredhënie ekonomiko shoqërore midis vendim-marrësve.

 Të interpretojë rolin apo vendin e veçantë të ekonomiksit si shkencë e zgjedhjes dhe

se si konkretizohet zgjedhja më e mirë nëpërmjet KMP apo më saktë nëpërmjet kostos oportune.

 Të dijë të mati koston oportune me disa mënyra për të gjetur alternativën më të

mirë të mundeshme, me burimet në dispozicion të prodhuesit apo kosumatorit.

 Të njohi lidhjen dhe ndërvartësin reciproke ndërmjet ekonomiksit pozitiv dhe atij

normativ.

 Të interpretojë rolin e dy parametrave bazë të tregut siç janë kërkesa dhe oferta me

qëllim identifikimin e punës së tregjeve .

 Të njohi kërkesën si koncept ekonomik dhe faktorët që e përcaktojne atë.

 Nëpërmjet analizës së kërkesës të konceptojë saktë sjelljen e konsumatorit në treg

sipas ligjit të kerkesës dhe preferencave për mallrat.

 Të njohi ofertën si koncept ekonomik dhe faktorët që e përcaktojnë atë.

(4)

treg sipas ligjit të ofertës .

 Të konceptojë situatën ekuilibër në treg si një situatë specifike drejtë të cilës tenton

tregu për çdo produkt

 Të dallojë tepricën e kërkesës dhe të ofertës si situata jo normale në treg për të cilat

duhet të përdoren politika të caktuara.

 Të dallojë sa ndryshon kërkesa/oferta e dhënë nga koncepti i elasticitetit dhe si

ndryshon kërkesa e dhënë nga levizja dhe çvendosja në kërkesë/ofertë.

 Të dallojë elasticitetin e kërkesës nga elasticiteti i ofertës

 Të dallojë tipet e elasticitetit të kërkesës sipas faktorëve që e përcaktojnë kërkesën

 Të interpretojë politikat qeveritare që përdor shteti për kërkesë ofertën.

 Të njohi çmimin tavan, dysheme dhe disa raste të zbatimit te tyre .

 Të njohi politikën e taksave të ndjekur nga shteti në tre raste: nëse taksa vendoset

mbi konsumatorin , mbi shitesin , ose direkt në prodhim.

 Të njohi pasojat e taksave pamvarësisht se mbi kë vendoset taksa.

 Të jetë në gjendje të interpretojë që taksa e prish mirëqenien e konsumatorit dhe të

prodhuesit në dukje por shton mallrat publike dhe burimet e përbashkëta.

 Të interpretojë politikat që duhet të përdoren për përdorimin me efikasitet të

taksave dhe për zvogëlimin e humbjes neto.

 Të interpretojë se si kostot minimale të shitjes, teprica prodhues dhe kurba e ofertës

janë të lidhura ndërmjet tyre .

 Çfarë ndodh me tepricën konsumatore dhe prodhuese nëse është vendosur një taksë

mbi produktin e shitur.

 Kur një vend është eksportues i një malli dhe kur është importues.

 Nëse bëjmë diagramën e kërkesë ofertës për një vend importues cila është teprica

konsumatore dhe prodhuese para pjesëmarrjes në tregeti? Cili është ndryshimi në tepricen totale me tregëti të lirë? Cili është ndryshimi në tepricën totale?

 Të gjykojë për sjelljen (marrëdheniet) e konsumatorit me tregun duke përdorur

instrumentat bazë të teorisë së konsumatorit .

 Të gjykojë për dobinë totale dhe dobinë marxhinale e lidhjen e tyre duke konceptuar

(5)

 Të gjykojë nëse firma ka fitim, humbje apo fitim 0 duke qënë në gjendje të bëjë paraqitjen grafike dhe analza të hollëshme për sejcilën strukturë tregu.

 Të bëjë gjykime për ecurin e fimës në afatin e gjatë dhe në afatin e shkurtër sipas të

dhënave hipotetike .

1.3. Kërkesat paraprake:

Njohuri shumë të mira në lendët shoqërore dhe në matematikë.

1.4. Detyrimet e Studentit & Mënyra e Vlerësimit:

Studenti vlerësohte për punën gjatë vitit (dhe kjo monitorohet përgjatë 15 javëvë) dhe në provimin përfundimtar, sikundër pasqyrohet në tabelën më poshte:

Nr. Elementet për të cilët vlerësohet studenti

Vlerësimi në %

1 Seminare, ushtrime 10%

2 Detyra kontrolli (provime ndërmjetëse) 20%

3 Projekt kursi 10%

4 Provim përfundimtar (me shkrim) 60%

1.5. Kërkesa ndaj studentit:

Në përfundim të ketij moduli, (referuar përmbajtjes, mënyrës së zhvillimit, objektivave të parapara etj), studenti duhet të ketë bërë pronë të vetën një numër dijesh profesionale (por dhe jo vetem) dhe me konkretisht:

A. Kompetenca instrumentale

Studimi dhe përvetësimi i informacionit të ofruar përmes ketij moduli bën të mundur që studenti të zotërojë kompetencat e nevojshme në lidhje me Tregun, Agjentët ekonomik dhe zbatimin e Teorisë së zgjedhjes ekonomike si për konsumatorin edhe për prodhuesin si dhe:

 Anlizën e të gjithë faktorëve

 Zbatimin e mardhënieve të agjentëve ekonomik në treg

 Botëkuptimin e gjithë aparatit ekonomik

(6)

Studentët do të jenë në gjendje të shpjegojnë gjithçka rreth zgjedhjes konsumatore në jetën e përditshme, mënyrës se si ajo orientohet, faktorët që e përcaktojnë etj. Gjithashtu të jenë në gjendje të marrin vendime në lidhje me proçesin e prodhimit, teknologjinë më të pershtatshme për të përdorur dhe sasinë optimale të inputeve për tu përdorur.

C. Kompetencat e komunikimit

Studentët do të jenë në gjendje të identifikojnë dhe arsyetojnë rreth problemeve praktike duke vënë në përdorim njohuritë teorike.

1.6. Vlerësimi i modulit, mësimi dhe të mesuarit

Vlerësimi duhet të përfshijë, pjsmarrje dhe angazhim të studentit në një numër elementesh të proçesit mësimor, sikundër tregohet dhe më poshtë.

Nr. Mësimi dhe elementet e të mësuarit Puna

(Orë)

I Elemente të mësimit (Orë kontakti Pedagog-Student)

Leksione 45

Seminare/Ushtrime 30

Projekt kurs 10

Provime ndermjetëse 10

Totali I 95

II Vetë studim nga studenti

1 Vetë studim 80

2 Përgatijet për provim 25

Totali II 105

Totali (I+II) 200

(7)

2. PLANI KALENDAR I ZHVILLIMIT TË MËSIMIT

Data L/

S TEMAT Materialet per Mesim

Java 1

L Ekonomiksi dhe arsyetimi ekonomik

Tekst,Lex, etj L

L

Ekonomiksi dhe arsyetimi ekonomik Ekonomiksi dhe arsyetimi ekonomik

S Përshkrimi modulit, objektivat, kerkesat, proçedurat etj..

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Përsëritje

Java 2

L Organizimi ekonomik i shoqërisë

Tekst, Lex. Etj L Organizimi ekonomik i shoqërisë

L Organizimi ekonomik i shoqërisë S

S

Ekonomiksi dhe arsyetimi ekonomik

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj Ekonomiksi dhe arsyetimi ekonomik

Java 3

L Ndervartesia dhe fituesit nga tregu

Tekst, Lex. Etj L

L

Ndervartesia dhe fituesit nga tregu Ndervartesia dhe fituesit nga tregu S Organizimi ekonomik i shoqërisë

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Organizimi ekonomik i shoqërisë

Java 4

L Kerkesa dhe oferta

Tekst, Lex. Etj L Kerkesa dhe oferta

L Kerkesa dhe oferta

S Ndervartesia dhe fituesit nga tregu

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Ndervartesia dhe fituesit nga tregu

Java e 5

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Kerkesa dhe oferta

Java e 6

L Kërkesa oferta dhe elasticitetetet

Tekst, Lex. Etj L Kërkesa oferta dhe elasticitetetet

L Kërkesa oferta dhe elasticitetetet S Përdorimi i kërkesës dhe i ofertës

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Përdorimi i kërkesës dhe i ofertës

Java e 7

L Taksat dhe ndërhyrja e qeverisë

Tekst, Lex. Etj L Taksat dhe ndërhyrja e qeverisë

L Taksat dhe ndërhyrja e qeverisë S

S

Kerkesa oferta dhe elasticitetetet

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Et Kerkesa oferta dhe elasticitetetet

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Detyre kontrolli

Java e 9

L Logjika e zgjedhjeve individuale

Tekst, Lex. Etj L Logjika e zgjedhjeve individuale

L Logjika e zgjedhjeve individuale S Taksat dhe ndërhyrja e qeverisë.

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Et S Aplikime – te Tregut nderkombetar.

Java e 10

L Prodhimi dhe analiza e kostove I dhe II

Tekst, Lex. Etj L Prodhimi dhe analiza e kostove I dhe II

L Prodhimi dhe analiza e kostove I dhe II S Logjika e zgjedhjeve individuale

(8)

Java e 11

L Konkurenca perfekte

S Prodhimi dhe analiza e kostove I

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Prodhimi dhe analiza e kostove II

Java e 12

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Konkurenca perfekte

Java e 13

L Konkurrenca Monopolistike, oligopoli dhe strategjia e vendosjes së çmimit

Tekst, Lex. Etj L Konkurrenca Monopolistike, oligopoli dhe strategjia e

vendosjes së çmimit

L Konkurrenca Monopolistike, oligopoli dhe strategjia e

vendosjes së çmimit Tekst, Lex. Etj

S Monopoli. Konkurrenca Monopolistike, oligopoli dhe strategjia e vendosjes së çmimit

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Monopoli. Konkurrenca Monopolistike, oligopoli dhe

strategjia e vendosjes së çmimit

Java e 14

L Tregjet e faktoreve te prodhimit.

Ekuilibri ekonomik i pergjithshem. Tekst, Lex. Etj

L Tregjet e faktoreve te prodhimit. Ekuilibri ekonomik i pergjithshem.

Tekst, Lex. Etj L Tregjet e faktoreve te prodhimit.

Ekuilibri ekonomik i pergjithshem. S Projekt kursi

Web, kenge, filma Etj S Projekt kursi

Java e 15

L Eksternalitetet e te mirave publike

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj L Eksternalitetet e te mirave publike

L Eksternalitetet e te mirave publike

S Tregjet e faktoreve te prodhimit. Ekuilibri ekonomik i pergjithshem.

Tekst, Lex. Liber ushtrimesh Etj S Tregjet e faktoreve te prodhimit.

(9)

3. PËRMBAJTJA E PROGRAMIT TË MODULIT

EKONOMIKSI DHE ARSYETIMI EKONOMIK

 Çfarë është ekonomiksi. Arsyetimi ekonomik. Kosto marxhinale dhe përfitimi

marxhinal. Kosto oportune. Ekonomiksi dhe forcat e tregut. Terminologjia ekonomike. Njohuritë ekonomike. Teoria e dorës së padukshme. Teoria dhe historia ekonomike. Mikroekonomiksi dhe Makroekonomiksi. Institucionet ekonomike. Politikat ekonomike. Objektivat e analizës së politikave ekonomike

ORGANIZIMI EKONOMIK I SHOQËRISË

 Kapitalizmi. Ku mbështetet tregu? Cila është e mira e tregut? Socializmi. Teoria

socialiste. Socializmi në zbatim. Evolucioni i sistemeve ekonomike. Nevoja për koordinim në sistemet ekonomike. Kurba e mundësisë së prodhimit dhe arsyetimi ekonomik. Tabela e mundësisë prodhuese. Kurba e mundësive prodhuese. Kosto oportune marxhinale rritëse. Efiçienca. Shpërndarja dhe efiçienca prodhuese. Disa shembuj të zhvendosjes së kurbës së mundësisë prodhuese. Kurba e mundësisë së prodhimit dhe sistemet ekonomike. Kurba e mundësisë prodhuese dhe zgjedhjet e vështira. Avantazhet krahasuese. Specializimi dhe Tregtia. Ndarja e punës. Tregjet, Specializimi dhe Rritja

NDËRVARËSIA DHE PËRFITIMET NGA TREGU

 Mundësitë prodhuese. Specializimi dhe tregtia. Parimi i avantazhit absolut.

Avantazhi absolut. Parimi i kostos oportune dhe avantazhi krahasues. Avantazhi krahasues dhe tregtia. Aplikime të avantazhit krahasues

KËRKESA DHE OFERTA

 Kurba e kërkesës, marrëdhënia mes çmimit dhe sasisë së kërkuar. Kurba e

ofertës, marrëdhënia mes të çmimit dhe sasisë së ofruar. Ekuilibri.

PËRDORIMI I KËRKESËS DHE I OFERTËS

 Bashkëveprimi i kërkesës dhe i ofertës. Ndërhyrjet e qeverisë nëpërmjet

(10)

KËRKESA OFERTA DHE ELASTICITETETET

 Elasticiteti i çmimit. Llogaritja e elasticitetit. Elasticitati dhe kurbat e kërkesës dhe

të ofertës.Elasticiteti dhe zëvendësimi. Elasticiteti, të ardhurat totale dhe kërkesa. Koncepte të tjera elasticiteti. Rëndësia e analizës së kërkesës dhe ofertës

TAKSAT DHE NDËRHYRJA E QEVERISË

 Teprica e Konsumatorit, Teprica e Prodhuesit. Efikasiteti i Tregut. Vlerësimi i

ekuilibrit të tregut

APLIKIME – TE TREGUT NDERKOMBETAR

 Përcaktuesit e tregtisë. Ekuilibri pa tregti. Çmimi botëror dhe avantazhi

krahasues. Fituesit dhe humbësit nga tregtia. Efektet e një tarife. Efektet e një kuote të importit. Përfitime të tjera të tregtisë ndërkombëtare

LOGJIKA E ZGJEDHJEVE INDIVIDUALE

 Zgjedhja individuale, matja e kënaqësisë. Dobia Totale dhe Dobia Marxhinale.

Dobia marxhinale zbritëse. Zgjedhja racionale dhe maksimizimi i dobisë. Dobia Marxhinale dhe ligjet e kërkesës dhe ofertës. Zbatimi i teorisë së zgjedhjes. Shijet e parapërcaktuara. Analiza e kurbave të indiferencave. Derivimi i kurbës së kërkesës prej kurbave të indiferencës

PRODHIMI DHE ANALIZA E KOSTOVE I

 Roli i firmës dhe tregu. Maksimizimi i fitimit të firmave. Periudhat afat–gjatë

dhe afat–shkurtër. Kostot e prodhimit. Grafikët e kurbave të kostove. Forma e

kurbës së kostos fikse mesatare. Kurbat në formë U–je të kostos mesatare dhe

marxhinale.

PRODHIMI DHE ANALIZA E KOSTOVE II

 Marja e vendimeve afatgjata në lidhje me prodhimin. Efiçienca teknike dhe

(11)

tregut në periudhën afat-shkurtër. Ekuilibri afat-gjatë në konkurrencën perfekte. Konkurrenca e plotë dhe efiçienca ekonomike.

MONOPOLI

 Ndryshimi kryesor ndermjet një monopolisti dhe një konkuruesi perfekt. Një

model monopoli. Fitimet e monopolit. Diskriminimi i çmimeve në monopol. Një lloj tjetër monopoli. Humbjet e mirëqenjes nga monopoli. Pengesat për të hyrë dhe për të shitur në tregun monopolistik. Këndvështrimi normativ i monopolit. Politikat qeveritare dhe monopolet. Trajtimi algjebrik i firmave konkuruese dhe monopolit.

KONKURRENCA MONOPOLISTIKE, OLIGOPOLI DHE STRATEGJIA E VENDOSJES SË ÇMIMIT

 Përcaktimi i strukturës së tregut. Karakteristikat e konkurrencës monopolistike.

Diferencimi i produkteve. Shumë dimensione në konkurrencë. Hyrja e lehtë e firmave të reja në treg në afatin e gjatë. Krahasimi i konkurencës monopolistike me konkurrencën perfekte. Karakteristikat e oligopolit. Modelet e sjelljes së oligopolit. Teoria e lojës, oligopoli dhe vendimmarrja strategjike.

TREGJET E FAKTOREVE TE PRODHIMIT.

 Principi i maksimizimit te fitimit eshte i dobishem per te kuptuar ne cfare

menyre firmat blejne faktoret e prodhimit. Per nje firme price-taker (cmim

pranuese), vlen rregulli Ç s/x1 = w1 si ne tregun e faktoreve te prodhimit

ashtu dhe ne tregun e produkteve. Oferta e punes nga ana e agjenteve ekonomik, ndjek rregullin e pergjithshem, sipas te cilit, individet maksimizojne dobine e tyre jo me vetem nepermjet konsumit por edhe nepermjet konsumit te kohes se lire. VAN eshte kriteri i zgjedhjes per blerjen e nje te mire kapital dhe me ne pergjithesi, per kryerjen e nje investimi.

EKUILIBRI EKONOMIK I PERGJITHSHEM

 Ndryshe nga analiza e ekuilibrit të pjesshëm në të cilin janë të përcaktuar çmimet

dhe sasitë ekuilibër dhe supozohet se aktiviteti në atë treg ka pak ose aspak efekt mbi tregjet e tjerë, analiza e ekuilibrit të përgjithshëm përcakton njëkohësisht çmimet dhe sasitë në të gjithë tregun dhe qartësia e tij merr efektet e feedback- ut brenda llogarisë.

EKSTERNALITETET E TE MIRAVE PUBLIKE

 Të mirat publike janë shembull i një lloji të veçantë eksternaliteti konsumi: secili

(12)

ekonominë tonë janë të shpërndara nëpër tregje, ku blerësit paguajnë për atë që marrin dhe shitësit paguhen për atë që japin. Për këto mallra, çmimet janë sinjale që udhëheqin vendimet e blerësve dhe të shitësve. Por kur mallrat janë në dispozicion falas, forcat e tregut, që normalisht shpërndajnë burimet në ekonominë tonë, mungojnë.

4. PLANET E SEMINAREVE SIPAS TEMAVE T

TEEMMAA11:: EKONOMIKSI DHE ARSYETIMI EKONOMIK

EMERTIMI PROBLEME Koha

PR

1. Cfare eshte problemi i pamjaftueshmerise?

2. Cfare eshte ekonomiksi?

3. Cilat jane parimet e ekonomiksit?

4. Cila është rëndësia e kostos oportune në arsyetimin ekonomik?

5. Ushtrime te ndryshme.

 “Mikroekonomi ushtrime”, I. Tabaku. E. Nesturi.

 Microeconomic, D. Colander. McGraw-Hill/Irwin, 2003

 Mankiw, G., 2005, Principles of Economics, Pricenton.Inc

T

TEEMMAA22:: ORGANIZIMI EKONOMIK I SHOQËRISË

(13)

PR

prodhimit që ju mund të mirni prej një numri të dhënë të inputeve

6. Avantazhe krahasuese aftësia për të prodhuar më mirë një mall se sa

një tjetër

7. Parimi i Kostos Oportune Margjinale Rritëse thotë se për të marë më

shumë prej diçkaje, duhet të heqim dorë nga një sasi në rritje të

“Mikroekonomi ushtrime”, I. Tabaku. E. Nesturi.

T

TEEMMAA33: NDËRVARËSIA DHE PËRFITIMET NGA TREGU: . .

PR

prodhuara nga njerëz të ndryshëm. Kjo është e mundur sepse njerëzit bëjnë tregti me njëri tjetrin.

2. Njerëzit u sigurojnë të tjerëve të mira matriale sepse marrin gjëra të tjera në këmbim.

3. Arsyeja që njerëzit bëjnë tregëti me njëri - tjetrin është se tregtia mund ti bëjë të gjithë më mirë.

4. Secili mund të specializohet në atë që është i aftë të bëjë më mirë dhe më pas të bëjë tregëti me të tjerë.

5. Avantazhi absolut ka të bëjë me prodhimtarinë.

6. Avantazh Krahasues përdoret kur krahasojmë kostot oportune të prodhuesve.

 “Mikroekonomi ”, I. Tabaku. E. Nesturi, E. Pazaj. 2015

T

TEEMMAA44::KËRKESA DHE OFERTA

(14)

PR

 C’eshte kerkesa dhe si e paraqesim ate ne menyre tabelare , grafike,

me ekuacion si vije lineare renese, me ekuacion sipas perkufizimit,me ekuacion duke i perfshire te gjthe faktoret.

 C’fare marredhenie perfaqeson kerkesa. Si sillet konsumatori ne treg sipas ligjit te kerkeses?

 C’eshte kerkesa individuale , po kerkesa e tregut? Si i paraqesim grafikisht?

 C’eshte oferta individuale dhe oferta e tregut? Si iparaqesim grafikisht?

 Si realizohet levizja dhe cvendosja ne kurben e kerkeses/ofertes

 C’eshte ekuilibri individual dhe ekuilibri i tregut per nje mall?

 C’eshte teprica e kerkeses dhe pasojat e saj  C’eshte teprica e ofertes dhepasojat e saj

 Si vepron ”dora e padukeshme” per shperndarjen e burimeve te

T

TEEMMAA55::PËRDORIMI I KËRKESËS DHE I OFERTËS

PR

 Si behet bashkëveprimi i kërkesës dhe i ofertës?

 Efektet e Çmimet tavan

 Efektet e Çmimi dysheme

 Si realizohet ndërhyrjet e qeverisë nëpërmjet Taksave, Tarifave, dhe

Kuotave? Cilat jane efektet?

 Cili eshte roli i qeverisë?

Trajtimi algjebrik I efekteve te Taksave, subvencioneve dhe Kuotatve

 Ushtrime te ndryshme.

(15)

PR

 C’eshte elasticiteti si koncept ekonomik dhe si e llogarisim at

 C’eshte elasticiteti i kerkeses dhe si e llogarisim ate ?

 C’ilet jane llojet e elasticitetit te kerkeses sipas faktoreve qe e

percaktojne kerkesen?

 Si llogaritet elasticiteti i te ardhurave te kerkeses dhe cfare informacioni na jep elasticiteti i te ardhurave?

 Si llogaritet elasticiteti i cmimit te kerkeses dhe cfare informacioni na jep ai per kerkesen ne treg per mallin X

 Si llogaritet elasticiteti i terthorte dhe cfare informacioni na jep per tipet e mallrave zevedesues dhe plotesues?

 C’eshte elasticiteti i ofertes dhe si e llogarisimate?

 C’eshte elasticiteti i cmimit te ofertes dhe si llogaritet ai?  C’ila eshte lidhja e elaticitetit te cmimit me te ardhurat?  C’ila eshte lidhja e elasticitetit te cmimit me “humbjen neto”

 Ushtrime te ndryshme

T

TEEMMAA77:: TAKSAT DHE NDËRHYRJA E QEVERISË

PR

 Cilat jane dy parimet e vendosjes së taksave?

 Cili eshte parimi i përfitimit?

 Cili eshte parimi i aftësisë për të paguar?

 Vështirësia e aplikimit të parimeve të vendosjes së taksave

 Mbi cilin rëndon taksa?

 Si nje takse ka efekt mbi pjesemaresit ne treg?

 Cilet jane pasojat e takses per sa i perket mireqenies se konsumatorit?

 Cilat jane pasojat e takses per sa i perket mireqenies se prodhuesit?

 Si mund ta interpretoni lidhjen e”dead weight loss”me humbesit dhe

fituesit nga tregu?

(16)

T

TEEMMAA88:: APLIKIME TE TREGUT NDERKOMBETAR::

PR

 C’eshte tregu nderkombetar

 Si realizohet ekuilibri pa tregun nderkombetar

 Ekuilibri me tregun nderkombetar

 Tregu boteror dhe avantazhi krahasues

 Fituesit dhe humbesit nga tregu nderkombetar

 Fitime dhe humjet e vendit eksportues

 Fitimet dhe humbjet e nje vendi importues

 Efektet e tarifes

T

TEEMMAA99:: LOGJIKA E ZGJEDHJEVE INDIVIDUALE

A

 Si mund ta percaktoni zgjedhjen racionale te konsumatorit ?

 C’eshte dobia ,Dobia totale, dobia marxhinale ;cila eshte lidhja midis tyre

 Cili eshte kufiri i veprimit te dobise marxhinale renese dhe cdo te thote per konsumatorin racinal ky kufi?

 Drejteza e buxhetit si perfaqesuese e te ardhurave te konsumatorit dhe njekohesishte vija e kerkeses ne rastin e shportes me dy mallra ka disa element .Amund ti interpretoni ato.

 Kurba e indiferences si perfaqesuese e preferencave te konsumatorit

(17)

LIT

T

TEEMMAA1100:: PRODHIMI DHE ANALIZA E KOSTOVE I

PR

 Tregoni ndryshimin ndremjet periudhes afat-shkurtër dhe afat-gjatë

të prodhimit.

 Çfarë shpreh ligji i Prodhimit Marxhinal Zbritës?

 Përse ligji i Prodhimit Marxhinal Zbritës vlen vetëm për periudhën

afat-shkurtër?

 Formën e cilave kurbave përcakton ligji i Prodhimit Marxhinal Zbritës?

 Çfarë ndodh me Produktin Marxhinal nëse Produkti Total është në

maksimum?

 Çfarë ndodh me Produktin Marxhinal nëse Produkti Total rritet me

normë rritëse?

 Çfarë ndodh me Produktin Marxhinal nëse Produkti Total rritet me

normë zbritëse?

T

TEEMMAA1111:: PRODHIMI DHE ANALIZA E KOSTOVE II

(18)

PR

 Çfarë janë ekonomitë e shkallës?

 Çfarë janë disekonomitë e shkallës?

 Paraqitni grafikisht dhe analizoni kurbën mbështjellëse (Koston Totale Mesatare afat-gjatë).

 Çfar janë Ekonomitë e Ndërvarura?

 Çfarë paraqet një kurbë Izokuanti?

 Çfarë pjerrësie kanë (+/-) dhe si matet pjerrësia e një kurbe Izokuanti.

 Çfarë paraqet një kurbë Izokostoje?

 Çfarë pjerrësie kanë (+/-) dhe si matet pjerrësia e një kurbe Izokostoje.

 Çfarë mat Norma Teknike e Zëvendësimit?

 Paraqitni grafikisht dhe shpjegoni pikën ekonomikisht efiçente të prodhuesit.

T

TEEMMAA1122::KONKURRENCA PERFEKTE

PR

 Ndërtoni kurbat e kostos margjinale dhe kostos mesatare totale për

një firmë konkuruese perfektedhe tregoni nivelin fitim maksimizues të prodhimit dhe fitimin total. A është firma në ekuilibrin afatgjatë? Pse?

 Nga ndryshon konkurenca si një proçes prej konkurencës si situatë?

 Cilat janë gjashtë kushtet e nevojshme për konkurencën perfekte?

(19)

PR

 Perkufizimi I monopolit,

 Kurba e te ardhurave marxhinale dhe elasticiteti.

 Ekilibri I monopolit ne afatin e shkurter

 Ekuilibri I monopolist ne afatin e gjate

 Diskriminimi monopol nga cmimi.

 Monopolet natyrale.

 Monopoli perball konkurences .

 Te ardhurate emonopolit.

 Fitimi I monopolist.

 Shembuj te paraqitjes grafike dhe analitike te monopolit .

T

TEEMMAA1144:: KONKURRENCA MONOPOLISTIKE, OLIGOPOLI DHE STRATEGJIA E VENDOSJES SË ÇMIMIT

PR

 Sa është raporti i përqendrimit të katër firmave për një industri në të cilën dhjetë firma kanë sejcila 10 përqind të tregut?

 Sa është indeksi Herifindahl për një industri në të cilën dhjetë firma kanë 10 përqind të tregut?

 Tregoni grafikisht ekuilibrin e konkuruesit monopolistik.

 Thoni elamentin kryesor të oligopolit dhe dy tipe kryesore

oligopolesh.

 Si e bën teoria e tregjave të kundërshtueshme përcaktimin e konkurencës prej performancës dhe jo prej strukturës?

 Si lidhet Dilema e të burgosurit me oligopolin?

(20)

T

TEEMMAA1155::TREGJET E FAKTOREVE TE PRODHIMIT

PR

 Maksimizimi i fitimit dhe kerkesa e faktoreve te prodhimit.

 Periudha e shkurter.

 Periudha e gjate.

 Kerkesa dhe oferta per pune.

 Kurba e ofertes per pune e kthyer mbrapsht.

 Kerkesa dhe oferta e kapitalit.

 Vlera aktuale neto (VAN).

 Norma e interesit.

Mankiw, G., 2005, Principles of Economics, Pricenton.Inc

T

TEEMMAA1166:: EKUILIBRI EKONOMIK I PERGJITHSHEM

PR

 Analiza e ekuilibrit të përgjithshëm

 Efiçenca në këmbim

 Avantazhet e tregtisë

 Kutia diagramë e Edgeworth

 Kurbat Kontraktuese

 Efiçenca në prodhim

 Efiçenca e inputeve

 Efiçenca në kombinimin e produkteve

2 ORE

A

T

U  “Mikroekonomi ”, I. Tabaku. E. Nesturi, E. Pazaj. 2015

(21)

PR

 Problemi i Përfituesit Falas ( free rider)

 Disa mallra publike të rëndësishme

 Kërkesa për të mira private dhe publike

 Eksternalitetet

 Eksternalitetet dhe efikasiteti i tregut

 Ekonomiksi i mirëqënies

 Eksternalitetet negative

 Eksternalitetet positive

 Zgjidhje private për eksternalitetet

 Teorema Coase

 Politikat publike ndaj eksternaliteteve

 Taksat Pigoviane dhe subvencionet

Mankiw, G., 2005, Principles of Economics, Pricenton.Inc

5. PROJEKT KURSI

Ne varesi te materialit, ju duhet te shpjegoni se si jane trajtuar konkretisht ato koncepte ekonomike qe keni mesuar, p.sh. kosto oportune, koncepti i tregtise dhe shkembimit, teoria e zgjedhjes se konsumatorit etj.

Shembull

”A duhet që medikamentet për SIDA-n të jenë më të lira për vendet në zhvillim?”

(22)

në këto vende tipike të varfëra dhe në vendet në zhvillim po vihet gjithmonë e më shumë në vend të pare. Disa vende Afrikane kan kërcënuar të injorojnë të drejtën e autorit të kompanive farmaceutike dhe të prodhojnë medikamente të tilla si AZT më lirç në një formë të paspecifikuar, përjashtuar rastit kur kompanitë të bien dakort të ulin çmimin e produktit të tyre për tregjet e vendeve të varfëra. Pikat kryesore e këtij debate janë nëse kompanitë farmaceutike janë thjesht duke bërë fitim në tregjet që kanë më shumë nevojë për produktin e tyre (dhe janë kështu immoral), apo vendet e varfëra vërtet s`mund ta përballojnë të paguajnë apo është e gjitha në interes të vendeve në zhvillim të kërcënojnë të drejtën intelektuale të kompanive dhe të propozojnë medikamente pa markë (xhenerike).

Trajtoni konceptet e:

 Monopolist

 Monopolist natyror dhe ate jo natyror

 Nderhyrjen e qeverise ne tregun monopol

 Normat morale dhe ndikimi i tyre te treg.

 Etj.

6. LITERATURA

Tekste te rekomanduara.

1-Mikroekonomia, Prof. As. Irma Tabaku, Dr. Eglantin Pazaj, Msc.Erdit Nesturi 2-Mikroekonomia ushtrime, Prof. As. Irma Tabaku, Msc. Erdit Nesturi

-Tekst komplementar

1-Microeconomic, D. Colander. McGraw-Hill/Irwin, 2013

7.VLERESIMI:

Seminare dhe pjesmarrje 10%

Kolegium 20%