• Tidak ada hasil yang ditemukan

PENGANTAR. Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Rekananda Pesraman Merta Sari

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "PENGANTAR. Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Rekananda Pesraman Merta Sari"

Copied!
68
0
0

Teks penuh

(1)
(2)

Om Swastyastu,

Buku kecil Gegelaran Pemangku ini dimaksudkan sebagai sumbangan atau punia dari Pesraman Merta Sari untuk para calon pemangku atau pun pemangku yang sedang giat meningkatkan diri dalam tugas-tugas kerohanian.

Buku ini disusun dengan sederhana dan puja yang disajikan diambil sebagian dari rangkaian puja yang lengkap, dengan tujuan agar para pemangku lebih cepat dapat menggunakannya. Meskipun puja yang diambil hanya sebagian, namun itu sudah cukup untuk melaksanakan upacara yang memang menjadi kewajiban para pemangku. Diharapkan para pemangku terus meningkatkan diri dengan melengkapi puja yang ada.

Semoga buku ini memberikan manfaat. Om Shanti, Shanti, Shanti, Om

Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Rekananda Pesraman Merta Sari

(3)

PEMBERSIHAN DIRI

Duduk Bersila:

OM OM Padmasana ya namah Cuci Tangan:

Om rah pat astray a namah Berkumur:

Om Um rah pat astra ya namah Memantrai Badan:

OM Prasada sthiti sarira siwa suci nirmala ya namah

Mengambil dan menghaturkan asap dupa: OM ANG Brahma-amretha dhipa ya namah

OM UNG Wisnu-amretha dhipa ya namah OM MANG Lingga purusa ya namah Mengasapi badan:

Om Sri Guru jagat papebyo namah swaha

NGARGA TIRTHA

Mengambil bunga dipegang kedua tangan diletakkan di depan dada, ucapkan Astra Man-tra:

(4)

Om Um rah pat astra ya namah

OM Atma tatwa-atma suddha mam swaha OM OM Ksama sampurna ya namah OM Sri Pasupatye Hung Phat

OM Sriyam bhawantu OM Sukham bhawantu OM Purnam bhawsantu Mengambil Genta dan diasapi:

Om Am dhupa astra ya namah Memercikkan tirtha di genta

(Gunakan Astra Mantra) Memuja Genta:

OM Kara Sadasiwa stham, Jagat Natha hitang karah Abhiwada wadanyam, Ghanta sabdha prakasyate OM Ghanta sabdha mahasrestah, Ongkara parikirtitah

Candra nada bhindu drestham, Spulingga siwa twam ca OM Ghantayur pujyate dewah, Abhawa-bhawa karmesu Warada labdha sandeham, Wara siddhi nih samsayam

(5)

Paliti Genta:

Om, Om, Om (tik ning) Membunyikan Genta:

OM Ang Kang Kasolkaya Iswara ya namah

Ngaksama: (tangan kiri membunyikan genta, tangan kanan pegang bunga)

(1)

OM Ksama swamam mahadewa, Sarwa prani hitang karah

Mamoca sarwa papebhyah, Phalaya swa sadasiwa

OM Papoham papo karmaham, papa-atma papa sambhahwah Trahimam pundari kaksah, Sambhahya byantara suci OM Ksantawya kayiko dosah, Ksantawyo waciko mama Ksantawyo manaso dosah, Tat pramadat ksama swamam Om, Hinaksaram hina-padam, Hina-mantram tathaiwanca, Hina-bhaktim hina-wreddhim,

(6)

Sada Siwa namo’stu te.

Om, Mantram-hinam kriya-hinam, Bhakti-hinam Maheswrah,

Yat-pujitam Mahadewam, Paripurna tad-astu-me. (2)

OM Apsudewa pawitrani, Gangga dewi namo’stute Sarwa klesa winasanam, Toyane parisuddhaya te Sarwa papa winocini, Sarwa rogha winasa ya, Sarwa klesa winasanam, Sarwa bhogam ewapnuyat OM Sri kare sa-pahut kare, Rogha dosa winasanam Siwa-lokam maha-yaste, mantre manah papa-kelah Siddhim tri-sandhya sa-pala, Sekala mala malahar

Siwa-amretha manggalan ca, Nadinidam namah siwa ya

(7)

(3)

OM Panca-aksara maha tirtham, Pawitram papa nasanam

Papa kotti sahasranam, Aghadam bhawet sagaram

OM Panca-aksara parama-jnanam, Pawitram papa nasanam

Mantram tam parama-jnanam, Siwa logham pratisthanam OM Namah siwa ya etyewam, Param Brahman atmane wandam Param sakti panca diwyah, Panca Rsi bhawed agni OM A-karas ca U-karas ca, Ma-karo windu nada kam Panca-aksara maya proktam, Ongkara agni mantrake OM Bhur Bwah Swah swaha Maha ganggayai tirtha pawitrani Ya namah swaha.

(8)

Gangga Puja: Dengan genta dan bunga (1)

OM Gangga sindhu saraswati, Suyamuna godhawari

Kaweri sarayu mahendra, Tenaya carma wati wai nuka Badra netrawati maha suranadi, Kyata ca ya ghandaki punyah Purnam jalah samudra sahitah, Kurwantu te manggalam (2)

Om, Namaste Bhagawan Gangga, Namaste sitalambhwati,

Salilam wimalam toyam, Swayambhu tirtha bhajanam. Om, Subhiksa hasta-hastaya, Dosa-kilbhisa nasanam, Pawitre su maha tirtham, Gangga thapi maho dadhi. Om, Wajrapani maha tirtha, pãpa-soka winasanam, Nadi puspa-laya nityam, Nadi tirtha taya priya.

(9)

Om, Tirtha-nadisca kumbhasca, Warna deha mahãtmanam, Muninam manggalesu ca, Ye wapi ca Dewokasah.

Ngurip tirta: pakai tunjung kalau tak ada kalpika atau bunga biasa. Tanpa genta, bunga dipegang dengan kedua tangan di sela mata. OM OM I A KA SA MA RA LA WA YA UNG namo namah swaha

OM OM A RA KA SA MA RA LA WA YA UNG namo namah swah

OM OM kurmeda jaya jiwa sarira raksan dadasi me

OM Mjum sah wausat mrtyujaya ya namah (kalau pakai bunga tunjung kurmeda diganti kumeda)

Om, Mretyunjaya-dewasya, Yo-namoni hanukerttiyet, Dirghayusam-awãpnotu, Sanggrame wijaya-bhawet.

Om, Atma-tattwãtma suddha ya mam swaha.

(10)

Masukkan bunga ke dalam sangku, genta tetap bersuara, dilanjutkan dengan memasukkan bunga satu persatu dengan mantram:

Om, Prathama suddha, dwitya suddha, tritya suddha, caturti suddha, pancami sudha, sadmi sudha sabda, sapta ti sudha, Om suddha, suddha, suddha wariastu tat astu swaha

Ayuwerdi Stawa

Om, Ayuwreddhi yaso-wreddhi, wreddhi pradnyan sukha sriyam. Dharma-santana wreddhisca, santute sapta wreddhayam. Ya ta mero sthito dewam, Ya wat Gangga mahitale, Candrako gagana yawat tawat twa wijayi bhawet.

Om, Dirghayur-astu-tad-astu-astu, Om, Awighnam-astu-tad-astu-astu. Om, Subham-astu-tad-astu-astu. Om, Sryam-bhawantu, Om, sukham-bhawantu Om, purnam-bhawantu.

(11)

Memercikkan tirtha ke awang-awang – kalau menghadap pelinggih ke pelinggih – dengan Astra Mantra.

Memercikkan tirtha ke diri sendiri -- dengan Astra.Mantra.

Memakai basma:

Om, Idam-bhasmam param-guhyam, Sarwa papa winasanam

Sarwa-rogha prasamanam. Sarwa-kalusa nasanam. Om Ang – di antara alis mata Om Ung – di dada

Om Mang – di tenggorokan luar.

Bagi seorang pinandita, proses permohonan tirtha suci sudah selesai, jika ritual di atas dilakukan dalam keseharian, bisa dilanjutkan dengan Kramaning Sembah.

Jika ritual di atas untuk memimpin umat melaksanakan upacara (di hadapan upakara) dilanjutkan dengan pelaksanaan pengeresikan seperti, Byakaon, Durmenggala, Pengulapan,

(12)

Prayascita. Tirtha dipercikkan satu persatu ke arah pelinggih. Byakaonan dan Durmenggala ke arah pelinggih bagian bawah, Pengulapan dan Prayascita ke pelinggih bagian atas.

Seorang pinandita belum diperkenankan menggunakan lis gede, belum diperkenankan untuk membuat tirtha pemuput, oleh sebab itu tirtha pemuput dimohonkan pada pelinggih sesuai tingkatan upakara, misalnya, kalau di merajan gunakan tirtha pemerajan.

Dewa Yadnya

Didahului dengan memohon tirtha pesucian atau pembersihan seperti di depan.

Puja untuk Byakalan:

Om sang kala kali kehaturan pebyakala, apanduk kalanya kabeh. Om bang bhatara bayu angiberaken sarwa lara roga wignanin jadma manusa mwang rat bwana kabeh. Puja untuk Durmanggala:

Om sang kala purwa sang kala biya, sang kala sakti, sang kala suksma, sang kala ngulaleng, aje kita mati pepenjingan, aje

(13)

kita mati peprontongan, iki tadah sajinira penek mwah trasi bang, wus ta kita amukti sari, lunga ta kita amarah marak desa aja mrangke mwah den pawehakena saling raksa rumaksa.

Puja untuk Pengulapan

OM Pukulun Sang Hyang Sapta Patala, Sang Hyang Sapta Dewata, Sang Hyang Trinadi Pancakosika, Sang Hyang Besawarna, Sang Hyang Premana menadi Sang Hyang Urip, jenek ta kita haneng pelungguhanhira sowang-sowang pawehaena ingsun angaweruhi kita aneda sadya rahayu, sang angaturaken pengulapan (aneda urip/pramana/atman, sesuai kebutuhan). Om pretiwi jagat sampurna, apah, teja, bayu akasa pramana ya namah swaha.

Puja untuk Prayascita:

Om prassita karayogi catur waktran ca winci tayet, Om aghore tat watanem - Saat ini, jika membuat upacara caru laksanakan carunya.

(14)

- Begitu pula jika ada melaksanakan upacara mendak di panggungan, laksanakan.. - Upacara mendak di pelataran/natah merajan juga dilaksanakan.

Menstanakan Bhatara: dengan sarana bunga.

OM Aditya sya param jyotir, Rakto tejo namo’stute Sweta pangkaja mandhyaste, Bhaskara dewa ya namo namah

OM Hrang Hring Sah Paramasiwa Aditya ya namah swaha

(Sentilkan bunganya ke arah ersanya) Memuja Surya, pakai genta dan bunga:

Om, Stambha meru pariwarta samasta-lokam,

Bimbhãdhi Dewa nicitaya wajikara ya Jambor atiwa gagana ya samasta netram Tri loka natha caranaya namo namaste. Memuja Pertiwi, pakai genta dan bunga:

OM Prathiwi Srinam dewam, Catur dewi maha wiryam Catur asrama bhatari,

(15)

Siwa bhumi maha siddi

Memuja Akasa, pakai genta dan bunga. Om kara dewa murtinam,

nirmala byo mantara Akasa dewa pratistanam, murti dewa sunia layem Memuja Guru (Guru Stawa)

OM Dewa-dewi Tri Dewanam, Tri murti tri lingganam

Tri Purusa sudha nityam, Sarwa jagat prastitanam OM Guru rupam guru dewam, Guru purwam Guru madyam Guru pantaram dewam, Guru dewa suddha atmakam OM Brahma Wisnu Iswara Dewam, Jiwatmanan trilokanam

Sarwa jagat pratisthanam, Sudha klesa winasanam.

Untuk warga Pasek lanjutkan dengan puja Bethara Kawitan:

(16)

Om Ang GengGnijaya, Gnijaya Wijaya jagat patyam manic jayas ca, Semeru’s ca, gana’s ca de Kuturan ca Bharadah ca Sapta Rsi dewa sampurna

Om Namaste Putranjaya. Om Hung dewi Danuh amerta sa bumi, Sapta hyang desa sampurna. Om Sri Pasupati ya namah swaha.

Pranamya Bhatara, pakai genta dan bunga. Om pranamya Bhaskaram Dewan,

Sarwa klesa ninasanam, pranamya aditya sewartam, bukti-mukti wrapradam.

Memercikkan tirtha ke arah awang-awang dengan Mretyunjaya stawa:

Om I A KA SA MA RA LA WA YA UM Om kurmeda jaya jiwa sariram dada sime Om mjung sah wausat mretyunjaya ya namah swaha.

(17)

SESAYUT:

Om Hyang guru reka tanaya, hyang gurupati, hyang guru dewa, hyang pramesti guru, manusan paduka bhatara angaturaken pujawalin paduka bhatara, anedi sih panugrahan paduka bhatara, pawehakna manusan paduka bhatara anugraha urip waras dirgayusa trepti ning pesanakan, murah sandang kelawan pangan tan kakeneng danda pataka upadrawa de bhatara hyang mami.

Terepti Sesayut, (Genta dan bunga) Om Om sarira paritrepta ta Om Om atma tatwa pan trepta ta . Om Om jiwi ta pari trepta ta Om Om sarwa suka pari purnata Om Om subagya pan purnata (pentilkan bunga ke arah sesayut). Percikkan Tirtha ke arah Sesayut

Om Om amerta sanjiwani ya namah Om Om kurmeda ya namah

Om Om sakti karanam ya namah Om Om mertyun jaya ya namah Om Om candra praba ya namah

(18)

PENGAMBEYAN

Om kaki ciwa gotra nini ciwa gotram kaki panyarikan nini panyarikan, kaki semaya nini samaya, kaki pengambe, nini pangambe ingsun amuwu angambe dewata dewati, bhatara bhatari, hyang hyang sang yajnya mana, pahenek paduka bhatara malingga malinggih haneng purwaning daksina. manusan paduka bhatara angaturaken puja walin paduka bhatara, pawehakna manusan paduka bhatara anugraha manut pengaptin ipun.

PANYENENG

Om kaki ciwa gotra nini ciwa gotra, kaki penyarikan nini panyarikan, kaki semaya nini samaya, kaki penyeneng nini panyeneng kajenegan dinira, bhatara Brahma, Wisnu, Iswara, Surya Chandra lintang tranggana, sang hyang tryo dasa sakti.

SUCI

Om asucirwa sucirwapi, sarwa gangga gatam iwap cintyayit dewa isanam sarwa byantara suci.

(19)

JERIMPEN / GEBOGAN

Om ksama swamam maha dewa sarwa prani hitang karah mamoca sarwa papebyah pala ya swa sada ciwa.

PRAS

Om eka wara, dwiwara, triwara, caturwara, pancawara bawat Brahma, sad wara Iswara dewasca, Wisnu saptawara, waca asta wara purna jneyah. Om purwa pras prasida sidi sadya rahayu ya namah swaha.

DHARMA PANGOLIH

Om ciwa sada ciwa parama ciwa sang hyang jagat wisesa, sang hyang adnyana wisesa, sang hyang antara wisesa sunting akena pujan insun pingkalih yadnyan manusan paduka bhetara angadakaken yajna ... saha upakara, suci asoroh muang runtutan ipun, alit aturan ipun agung pamilaku, anedi sih panugrahan paduka bhatara, pawehana manusan paduka bhatara anugraha urip waras dirgayusa, trepti ring pasanakan, murah sandang kalawan pengan tan kekenang dada pataka upadrawa de bhatara hyang mami.

(20)

Om Anugraha manuharam dewa datta nugrahakam hyarcanam sarwa pujanem, namah sarwa nugrahakem,

Om Dewa-dewi Maha siddhi Yajni kaltem mulatmidem laksmi sidhirca dirghayur nirwighna sukha wrddhi tah.

Nyayab bebanten

Om ciwa nirmala, twam guhyah ciwa tatwa paroyanah, ciwa sya pranato nityam, candi sya namostute.

Om nirwedam Brahma Wisnu’s ca, bhoktra dewa Maheswarah, sarwa wyadi nala bhakti, sarwa karya ta sidantam.

Metabuh

Om bhuktiyantu Iswaro dewa bhuktiantu tri loka natah saganah sapari warah sawargah sadasi dasah.

Lanjutkan melaksanakan upacara mendak dateng di pelataran merajan.

Lanjutkan dengan Muspa (kramaning Sembah bersama)

(21)

bhatara, dipercikkan terlebih dahulu keawang-awang, ke arah pelinggih tempat memohon tirtha, dilanjutkan ke diri sendiri, kemudian baru ke pelinggih-pelinggih sesuai tingkatannya dan kemudian kepada keluarga yang melakukan pemuspan.

Pengaksama

Om ksama swamam jagatnatha, sarwa papa hirantaram,

sarwa karya sidam dehi, prana mami sure swaram. Om Anugraha manuharam, dewa data nugrahakem, hyarcanam sarwa pujanam, nama sarwa nugrahakem. Om Ayu werdi yasa werdi, werdi prajnya suka sriyah, darma Santana werdisca, santute sapta wedayah.

Pentilkan bunga ke awang-awang lanjutkan dengan memercikan tirtha dengan astra man-tra.

(22)

Nyineb Genta.

Om dewa suksma parama acintya ya namah.

Plenting Genta

Om santi, santi. santi Om

Lanjutkan melaksanakan upacara muket Wangsuhpada, jika meminta tirtha wangsuh pada ke Pura-pura. Melaksanakan upacara Nyambleh, di pemedalan merajan.

BHUTA YADNYA

(Ngaturang caru)

Tingkatan Bhuta yadnya yang boleh dilaksanakan oleh seorang Pinandita sebatas Panca Sata (lima ayam) atau Ayam Brumbun. Didahului dengan proses pembuatan Tirtha pesucian/pembersihan seperti di depan, lanjutkan dengan urutan ini.

1. Melaksanakan pembersihan seperti Byakalan, Durmanggala, Pengulapan dan Prayascita.

2. Sembah kepada Surya (mantram sama dengan di depan)

(23)

3. Memercikkan Tirtha ke arah caru dengan astra mantra.

4. Utpeti bakti (menggunakan/memegang bunga sebagai pranamya).

Om Sang Om Bang Om Tang Om Ing, Om Nang, Om Mang, Om Sing, Om Wang Om Yang.

(pentilkan bunga kearah caru). 5. Tawur ke Purwa

Om pukulun mundura sang kaki gumulung gumuling ring lemah, mundura sira sang ana haneng lemah sangar lemah mendek, mundura sira sang kaki pulung rah. Manawa sira kahidekan, kelangkanin, kesandung, kelempag, kasampar, kababat, kapacul, kaki sira sang wong dengen sanak lunge ta kita kidul kulon kidul wetan nggon nira agawe grya mwang prahyangan haneng kene.

Om sang yama raja, sang darma raja, sang brahma raja, sang banaspati, sang banaspati raja mundurakna wadwa balanta sedaya. Om kaki sang wong dengen sanak sira asining reku, ingsun asihing sira, sira asanak reku, ingsun asanak asihing sira.

(24)

6. Mantra ke caru

Caru Ayam Brumbun (eka sata)

Om sang bhuta tiga sakti, madya desaya, Ciwa dewatanya, pancawarna rupanira lan tadah sajinire penek brumbun muah ayam brumbun rinancana winangunurip, pawehakna sanak rabi putu buyut muang wadwa kalan ta sadaya, Manawa kirang Manawa luput aksama akena ta pakulun, wus ta kita amukti sari pamantuka kita haneng kahyanganira suwang-suwang, pawehakna sang apara caru anugraha urip waras, dirgayusa, terepti ring pasanakan murah sandang kalawan pangan, lan kakeneng danda pataka upadrawa de hyang mami.

Om sidhirastu.

Ayam Amanca (manca sata)

Om sang bhuta janggitan purwa desanya, Iswara dewatanya, petak rupanira. Om sang bhuta langkir, daksina desanya, Brahma dewatanya, bang rupanira. Om sang bhuta Lembu kanya, pascima desanya, Mahadewa dewatanya, pita

(25)

rupanira.

Om sang bhuta aruna, uttara desanya, Wisnu dewatanya, ireng rupanira.

Om sang bhuta Tiga sakti, madya desanya. Ciwa dewatanya, Pancawarna rupanira, mapupul ta kita kabeh, lah tadah sajinira, penek amanca muwah ayam amanca winangunurip, paweh akna sanak rabi putu buyut mwang wadwa balanta sadaya, menawa kirang menawa luput aksama akna ta pakulun, wus ta kita amukti sari pamantuka ta kita haneng kahyanganira sowang-sowang, aja ta kita anglara sang apara caru pawhhakena sang apara caru urip waras dirgayusa murah sandang kalawan pangan trepti ring pasanakan tan kekenang danda pataka upadrawa de hyang mami.

Om sidhirastu. 7. Gelar sanga

Om pukulun sang yama raja. iki tadah sajinira jangan sakawali mwah gelar sanga, sajeng sagaci tan sinarengan tumurun sang yamaraja, pada suka ya namah.

(26)

8. Kala Stawa

Om Durgapati masariram kala kingkara moksanani kala mertyu punah citram sarwa wigna winasanam.

Om sema sakasta mahadewi barawi preta baksini bagawati tuhatasya durga dewi namo namah.

Om karura raksasa rupanca webatsya twan ca yo punah santa rupam awapnoti twam wande tripuran takam.

9. Ngayab Caru

Om buktyantu durga katarah, buktyantu kala mawanca buktyantu sarwa butanam buktyantu pisaca sanggyam.

Om Durga loke boktaya namah swaha Om Kala loke boktaye namah swaha Om Pisaca anggyam loke boktaye namah swaha.

10. Metabuh.

Om Durga bucari, kala bucari, buta bucari pisaca sanggyam bucari ya namah swaha. 11. Nglukat Bhuta

(27)

maring buta kalika, lukat sira buta kalika sumurup maring batari durga, lukat sira betari durga sumurup maring matari uma, lukat sira betari uma sumurup maring batara guru, lukat sira batara guru sumurup maring sang hyang tunggal, lukat sira sang hyang tunggal sumurup maring sang hyang tan paran sira, juga sang kaning paran sira juga sida anglukat anglebur tri mala, dosa mala, satus patakaning jadma manusa muang rat buwana kabeh.

Om Ang ksama sampuma ya namah. 12. Ngantukang Bhuta

Om jah tang ko tri puru sangkara, singgah, singgah, singgah, aku gurumu.

13. Pralina Bhuta

Om duk, duk, dung, dung, rung, rung, hung, hung, ha, ha, ing, ing namah swaha. 14. Pralina Sarwa gamang.

Om ana getih tan pa getih sah sumasah, I, peng, beng

(28)

mantra

Sa, Ba, Ta, A, I.

16. Tri parwata, percikkan tirtha astra man-tra:

Ang, Ung, Mang

17. Eka parwata, percikkan tirtha astra man-tra

Om.

18. Pralina Caru

Om Ung Ung buwana sudha suksma ya namah

Om Ung suksma ya namah. 19. Maktyang Caru

20. Ngerebeg Caru Selesai

(29)

Puja caru Jigramaya (Karang panes): Ih, Kita Sang Bhuta Jigramaya, marupa manca warna, kita retuning Bhuta Kala Dhengen, makanak I Pamali Pulung Raksa, I Undar-andir, ekadasa rowangan-ira, kita anggawe kapanjingan hyang lalah, kasandering gelap, katiben amuk, kalebon amuk, kasirating rah, salwiring cuntaka bhayaning pakarangan, kelebur kapunah den nira Sang Bhta Jigramangsa.

Om, Ang, Ksama Sampurna ya namah swaha.

Puja Pamahayu Pakarangan.

Om, Indah ta kata Bhatari Durga, dening kita hanuduh I Bhuta mangsa, apan kita wus sinungan sajin nira.

Puja Berkaitan dengan Caru

Lain dan Melaspas Bangunan

Puja di bawah ini berkaitan dengan caru juga, dilanjutkan dengan tata upacara dalam membangun rumah. Puja-puja ini dilakukan setelah selesai pembersihan diri dan ngarga tiratha.

(30)

Om, Indah ta kita hangken sapenangkan ta parn-parnnya, haywa ta kita hanglarani, hangrubheda manusan nira, iki tadah sajin nira, wus ta sira padha hanadhah saji, mundura ta sira maring pasenetan nira, kemitan manusan nira. Siddha amangguhang dirghayusa paripurna. Om, Siddhir astu ya namah.

Puja Ngruwak atau Nyapuh.

Ih, Sang Bhuta kala Ngadeg, Sang Bhuta kala Bongol, Sang Bhuta Kala Pamatang, mwang ta kita Sang Sedhahan sawah/tegal, iki tadah sajin nira, daksina banjotan, sega ireng iwak bawang jahe, mangke hulun anyapuh ikang sawah /tegal, haywa sira mamiruddha.

Om, Nini Bhatari Sapuh Jagat, ingsun I Bandesa Wayah, I Kubayan Badung, I Pasak Pancung, ingsun wus kalugraha de Bhatara Siwa, mangenahaken sawah tegal palemahan iki, apan ingsun anaking Bhatara Guru, wus ingsun angasahang palemahan iki, wastu asah sinah,3x. Aja sira mangadakaken gring desthi

(31)

pamala-pamali, iki tadah sajin nira sowing-sowang, poma, poma, poma.

Puja Nyapuh Pundukan atau Baledan. Om, Nini pamali wates, kaki pamali Wates, tan hana jurang pangkung, tan hana lemah angr, tan hana bebaledan, tan han tunggak wareng, tan hana lemah mandeg, aku Ibu Prethiwi anglebur ska lwiring hala. Om, Bhuta teka asih, Dewa teka purna Om, Sa, Ba, Ta, A, I.

Puja makuh Bangunan.

Om, Ang, Ah, Dewa-dewi maworana ya namah.

Puja Panyapsap Bangunan.

Sarana, payuk pere misi toya anyar, ambengan 11 katih.

Om, Bhagawan Brahma anyapuh halning wewangun, pring taru ginawe umah, suddha malanta manadi kayu pring. Om, Suddha mala, suddha papa, suddha, suddha wariastu swaha.

(32)

Puja Ngurip Bangunan.

Om, Sa,Ba,Ta,A,I, Na,Ma,Si,Wa,Ya, Wiswakarma prayojanam, Bhuwana kreta ya namah, hayu wreddhi ya namah. Menjalankan Pangurip-urip.

Om, Bhagawan Sukra angurip sarwa wewangunan, kayu pring ginawe umah, rah sata wana bayunta urip sang uga wangun, teka urip 3x.

Puja Tirta Pemlaspas Bangunan.

Om Sang Hyang Parama Wisesa sura sakti, sira anguripaken sarwa tumuwuh, anguripaken wewangunan kabeh, purwa, ghneyan,daksina, nairiti, pascima, wayabya, uttara, airsanya, sor luhur, sami padha kauripana den nira Sang Hyang parama Wisesa murti sakti, apupul dadi sawiji,matemahan Sang Hyang Hayu Narawati, asih, asung amretha jiwa na urip. Om, Sri bagya ya namah, Ang-Ah. Puja Pemlaspas Bangunan.

Om, Pukulun ta sira Sang Hyang Surya Candra, manusan nira angaturaken saji

(33)

tadah pawitra, lenga wangi buratwangi, kedik denpun hangaturaken, agung pamilakunya, sira Sang Hyang Besrawana sira uriping taru, sira jumeneng ring yasa, haywa ka ginggang, haywa ka gingsir, den tegteg pageh salawasnya.

Om, Pukulun Bhagawan Byasa sura sakti, hulun hangaturaken pamlaspas, makadi pawangun urip, taru pring ginawe umah, kajenengana den nira Sang Hyang Tri Purusa, kasaksenin den nira Sang Hyang Triyo dasa saksi, sampun hana kalaning kang padha urip gawenya. Om, Ang-Ah, Ang-Ah. Om, Phat-Phat namah swaha. Ngayab Banten Pemlaspas.

Om, Bhumi ginawe suddha, suddha bhumi, suddha taru, suddha pring, suddha Dewat, suddha papa rogha wighna kang sarwa winangun, mur hilang haneng swarga, suddha, suddha wariasti ya namah swaha. Puja Lis.

Om, Pukulun pangadeganing sang janur kuning, sira rininggiting Guru, turun utusan

(34)

Hyang Dewa Bhatara, kalebataning sarwa Dewa, mangilangaken mala papa pataka, geleh aptileteh. Om, Siddhir astu nama Siwa ya.

Seperti yang disebutkan di depan, seorang pinandita (pemangku) belum diperkenankan menggunakan lis gede sehingga pujanya tidak disebutkan di sini.

(35)

NGAYAH BAKTI

DI PURA-PURA BESAR

Jika pinandita (pemangku) memimpin umat untuk bersembahyang ke pura-pura besar, maka setelah melakukan pembersihan diri dan ngarga tirtha seperti yang sudah diuraikan di depan, ikuti langkah sederhana di bawah ini: Ksama swamam

Om ksama swamam jagatnata, sarwa papa hirantarem, Sarwa karya sidham dehi, prana mami sure swaram.

Om twam ciwah twam ciwakarah, twam Rudrah bahni laksanem, twam hi sarwa gating karah, nama karya prajayate.

Om ksama swamam maha sakte hyasta hi swarya gunatmakah, nasayet satatam papam, sarwa aloka darpanam.

(36)

pancaksara Rudra tratah tri aksara Wisnu samproktah omkara parama ciwa ya. Nama dewa

Om nama dewa adistanaya, sarwa wyapi nesiwaya padmasana eka prastistaya,

ardha nareswari ya namo namah swaha. Om anugraha manuharam

dewa data nugrahakem, hyarcanem sarwa pujanem nama sarwa nugrahakem. Dewa dewi maha sidhi, yajni kaltem mulat midem, laksmi sidhis ca dirgayur nirwigna suka werdhi tah.

Darma pangolih (lihat di depan hanya bagian 1 saja).

Ngayab pedatengan

(37)

lokanatha jagatpatin, danesam tranam karanam sarwa guna mahadyatam, Rudra maha sudham, sarwa wighna winasanam, Ciwa parama samyuktam, maha bairawi karanan. Om purwa maha dewin ca, agneasya maheswari, daksina kumari dewi, neriti kuweri dewi, pascima waisnawi dewi, wayabya rudri tri dewi, uttara camundi dewi, ersanya gayatri dewi, uma tatwa maha dewi.

Om Ang Ung, Ang Ung, Ang Ung, ya namah swaha.

Gelar sange (sama seperti di depan) Metabuh. (sama seperti di atas) Kramaning sembah

Nuwur wangsuhpada bhatara: (memercikkannya kepada warga).

(38)

MANUSA YADNYA

Upacara Tiga Bulanan

Sang pinandita tetap mengawali dengan pembersihan diri, ngarga tirtha, kemudian puja-puja seperti:

- Nuwur tirtha pengelukatan - Ngajum Bayakawon - Ngajum Durmanggala - Ngajum Prayascita - Ngajum Pengulapan - Ngastawa Surya

- Ngastawa Sang Hyang Tiga Guru - Ngastawa Bethara Kawitan (bagi warga Pasek).

Puja-puja di atas sudah ada di depan dan selanjutnya adalah puja atau ngastawa di bawah ini:

NGASTAWA SANG HYANG TIGA WISESA

OM Ang, Sang Hyang Jagat Wisesa, metu ta sira maring bayu. Halungguh ta sira maring bhungkahing adnyana sandhi OM OM Sri Jagat Guru paduka ya namah.

(39)

OM Ung, Sang Hyang Antara Wisesa, metu ta sira maring sabdha, Halungguh ta sira maring tengahing adnyana sandhi OM OM Sri Jagat Guru paduka ya namah. OM Mang Sang Hyang Adnyana Wisesa, metu ta sira maring idhep, Halungguh ta sira maring tungtunging adnyana sandhi OM OM Sri Jagat Guru paduka ya namah. NGASTAWA SANG HYANG KUMARA

OM Namah Kumara sad-anana ya, Siki dwa jaya prati mayaloke. Sad-kreti kanandakara ya nityam, Namo’stu tasme dwajawara pujitam OM Rudra-atma kaya prati mayaloke, Bramanya dewaya siki dwaja ya Senapratewa dahita ya nityam dewyam, Namo’stu koncadala darana ya

OM Namah sada-agni ya wiyaka ya, Namo’stu kajrambha kaya jaya nityam Sasti-praya ya mala santriyatre, Namah sadakurkuta namo hana ya

(40)

OM Ya namo’stu hanganila ya nityam, Namo’stu widya warada ya loke

Namo’stu rohika wapiya, Huwah prakase warado namo’stu te.

OM, Kumara dewa ya namah swaha. ATUR PIUNING SAHA SEHA

OM Pukulun Bhatara Sang Hyang Tiga Guru Wisesa, Sang Hyang Pramesthi Guru,Sang Hyang Kawiswara, Sang Hyang Guru Rekatenaya, Sang Hyang Pangemit Tuwuh, Sang Hyang Panunggun Urip, Sang Hyang Kumara-Kumari, Pukulun Bhatara Kawitan, Hyang Guru Kamimitan, Hyang Ibu Kamimitan, Hyang bhatara-bhatari, Hyang Deweta-Dewati. Ledang paduka bhatara tumudun pada malingga-malinggih ring rwaning kukus arum, kairing antuk Dampati sanak putunnya, widyadara-widyadari, anglurahan agung-alit mwang kala sedahannya makabehan. Sira sang apiturun sang adi dumadi ri sira si Bajang Bayi, manusan nira handa sih waranugrahan pukulun. Manusan nira handa anembah angadakaken yadnya nigang sasihan si bajang bayi, ri jeng

(41)

paduka bhatara sinamian, pahenaka hyun paduka bhatara pada malingga ring rwaning kukus arum.

OM Prenamya bhaskara dewam, Sarwa klesa winasanam

Prenamya aditya-siwartham, Bhukti-mukti wara pradam.

NGATURANg TOYA dan PESUCIAN: NGATURANG TOYA :

Wangsuh cokor/pada:

OM Pang padya argha ya namah Wangsuh tangan:

OM Ang Argha dwaya namah Dikumur:

OM Jeng Jihwa suci nirmala ya namah Diraup (cuci muka):

OM Cang Camani ya namah Mesirat:

OM Ghrim ksama sampurna ya namah NGATURANG PASUCIAN :

OM Hyastu dewa maha punyam, Hyastu dewan ca. Hyastu sarwa to dewa-dewanam, Hyastu dewa maha punyam ya namah

(42)

swaha.

NGATURANG PUSPA/SEKAR: OM Puspantu dewa astutyam, Puspantu dewan ca

Puspantu sarwa to dewa-dewanam Puspantu dewa maha punyam ya namah swaha

NGATURAN TIGASAN:

OM Tigastu dewa maha punyam, Tigastu dewan ca

Tigastu sarwa to dewa-dewanam

Tigastu dewa maha punyam ya namah swaha

NGATURAN TOYA:

OM OM Siwa-amretha ya namah OM OM Sadasiwa-amretha ya namah OM OM Paramasiwa-amretha ya namah MAPEKELING SAHA SEHA

OM Pukulun Bhatara Sang Hyang Tiga Guru Wisesa, Sang Hyang Pramesthi Guru, Sang Hyang Kawiswara, Sang Hyang Guru Rekatenaya, Sang Hyang Pangemit Tuwuh,

(43)

Sang Hyang Panunggun Urip, Sang Hyang Kumara-Kumari, Pukulun Bhatara Kawitan, Hyang Guru Kamimitan, Hyang Ibu Kamimitan, Hyang bhatara-bhatari, Hyang Deweta-Dewati. Pada kenak hyun paduka bhatara pada malingga-malinggih ring rwaning kukus arum, manusan nira handa hangaturaken sarining banten nigang sasihan si bajang bayi. Ledang paduka bhatara pada amukti sari saturan manusan nira. Minawi ta kirang langkung saturan ipun den agung ampuranne manusan nira, alit kang sung hangaturaken agung pamilakunya, hamilaku kadirghayusan. Padha kenak hyun paduka bhatara anodya, hanyaksinin mwang hamukti sari saturan manusan paduka bhatara.

OM Siddhir astu tadastu astu ya namah swaha.

NGANTEB SESAYUT:

OM Sangkepaning pramananta, Negara sya muniwantam Dewa samsthita yogante, Brahma Wisnu Maheswaram

(44)

OM Pujasya mantrasya, Tri-aksara maha kodratam Brahmangga murcage yuktam, Siwangga mantra matmakam OM Panca bhuwana tattwan ca, Asta dewa dalan bhawet

Dewa samsthita yogante, Brahma Wisnu Maheswaram

OM Atma sarira treptya paripurna ya namah.

OM Bayu premana treptya paripurna yanamah.

NGASTAWA SANG CATUR SANAK: OM Pukulun Kaki Siwagotra, Nini Siwagotra, sira hangatag sanak ingsun kabeh, lwirnya: meraga dewa bhuta kala makabehan, makadi Sang Anggapati, Mrapapati, Bhanaspati, Bhanaspatiraja. Babu Abra, Babu Lembana, Babu Sugyan, Babu Kakere, mwah I Sair, I Makair, I Mokair, I Selabir. Hakona metu kabeh. mabresih, alukata, mapeningan, atepung tawar pareng lawan sanak kira den rahayu.

(45)

Poma, Poma, Poma. NGASTAWA BAJANG:

OM Sang Korsika, Sang Gharga, Sang Metri, Sang Kursya, Sang Pretanjala. I Malipa, I Malipi, pinaka Bapa Bajang Babu Bajang, Bajang Toya, Bajang Dodot, Bajang Simbuh, Bajang Julit, Bajang Yuyu, Bajang Sapi, Bajang Kebo, Bajang papah, Bajang Kalong,Bajang Bungseng mwang sakwehing ingaraning Bajang.

Wusing pada amukti mulih ta kita maring desanira. Syah, Syah, Syah.

NGASTAWA JEJANGANAN:

OM Pukulun Kaki Hamong, Nini Hamong, Babu Banglong, Babu Abra, Babu Sinang, Babu Maranak, Babu Anjuroni, Babu Anungkurat, Babu Wisesa, Babu Dadukun sabhumi, Babu Gedobyah, Babu Surastri, Babu Suparni. Ingsun handasih kreta nugrahan-nira, handa hanjangani si bajang bayi. Iki tadah sajin nira, liwet kacang satingkeb lawan jangan sangiyu. Minawi wenten kirang luput ipun, den agung ampurane manusan nira, enak ta kita pada

(46)

amukti sari lawan sanak kira kabeh. Alit kang sung hangaturaken, agung kang sun haneda. Handa hangluwarana sakwehing si Bajang lara rogha, sanut sangkala, danda upadrawan ipun, balikakna wongen dena becik. Sampun sira mebengin, sampun sira hanyetut, sampun sira hanggites, balikan sira hamongan dena becik, sungana henaking amangan, enaka aturu, enaka hameng-hamengan. Katekana jejaka, warasa dirghayusa paripurna.

OM Siddhir astu ya namah swaha. NGASTAWA PANGAMBIAN:

OM Pukulun Sang Hyang Sapta Patala, Sang Hyang Sapta Dewata, Sang Hyang Wesrawana, Sang Hyang Trinadi Pancakosika, Sang Hyang Premana mekadi Sang Hyang Urip, sira amagehaken ri stanan nira sowang-sowang, pakenaning hulun hangeweruhi ri sira, handa raksanan den rahayu, urip waras dirghayusa sang inambian.

(47)

NGASTAWA SAMBUTAN

OM Pukulun Kaki Sambut, Nini Sambut, tanedanan sambut agung, tanedanan sambut alit. Yan lungha mangetan, mangidul, mangulon, mangalor, bayu premana mwah atmanya si bajang bayi tinututan dening prewatek Dewata Nawa Sangha, pinayungan kala cakra, pinageran wesi, tuntun ulihakna maring awak sariran sira si bajang bayi.

OM Sang Bang Tang Ang Ing Nang Mang Sing Wang Yang

Ang Ung Mang OM.

NGANTEB BANTEN SOROHAN: OM Pukulun Sang Siwa Catur Mukha Dewa bhyuha, sira ta bhagawan Ratangkup, sira ta pukulun angeseng lara rogha, makadi ipyan hala, sot satagempung muksah hilang tan pasesa, den nira Sang Hyang Siwa Catur Muka dewa bhyuha.

OM Siddhir astu ya namah swaha. UPASAKSI YADNYA

(48)

Wisesa, Sang Hyang Akasa mwang Sang Hyang Ibu Prethiwi, Sang Hyang Surya Candra Lintang Tranggana mekadi Sang Hyang Triyo dasa saksi, Sang Hyang Panca Rsi, Sang Hyang Catur Loka Phala. Kaki Bhegawan Penyarikan, Nini Bhagawan Penyarikan, Kaki Citragopta, Nini Citragopta, Kaki Samantara, Nini Samantara, Kaki Panyeneng, Nini Panyeneng.

Kajenengana den nira Sang Hyang Tiga Guru Wisesa, Kasaksinin den nira Sang Hyang Triyo Dasa Saksi, kewaranugraha den nira Sang Hyang Wesrawana. Manusan nira handa sih waranugraha pukulun. Manusan nira hangadakaken yadnya nigang sasihan sira si Bajang Bayi. Ledang paduka bhatara pada anodya, anyaksinin mwang hamuputaken yadnyan ipun. Akedik kang sun hangaturaken, agung pamilakunya hamilaku kadirghayusan. Minawi ta kirang langkung saturan ipun den agung ampurane manusan nira. Ledang paduka bhatara wehana waranugraha dumugi tan kakenaning hila-hila mwang upadrawa den nira Hyang Sinuhun.

(49)

OM Siddhir astu ya namah swaha. NGANTEB BANTEN DENGAN TRI BHUWANA STAWA

OM Parama Siwa Twan Guhyam, Siwa tattwa paroyanah

Siwa sya pranato nityam, Candis ca ya namo’stute

OM Niwedhya Brahma Wisnus ca, Sarwa Bhoktra Maheswaram Sarwa bhakti nala bhatyam, Sarwa karya prasiddhantam OM Jayarti jaya ma pnuyat, Yasarti yasa ma pnoti Siddhi sakala ma pnuyat, Parama Siwa ya labhatyam. OM Nama Siwa ya namah swaha MENJALANKAN SESARIK:

Selesai nganteb banten, lanjutkan menjalankan sesarik ke semua pelinggih..

MANTRA SESARIK :

(50)

paripurnanya

Kadi langgenganing Surya Candra, Mangkana langgenganya manih ring mrecapada.

OM OM Sri Sriyawe ya namu namah swaha.

NGAYAB BEBANTEN (ngayab ke luhur). OM Bhuktyantu dewa maha punyam, Bhuktyantu dewan ca

Bhuktyantu dewas ca, Bhuktyantu sarwa to dewam OM Bhuktyantu sarwa to dewam, Bhuktyantu Sri Loka Natha Saganah sapari warah, Sawarga sada siddhis ca

OM Dewa bhoktya laksana ya namah OM Dewa treptyantu laksana ya namah OM Bhukti trepti sarwa banten ya namah swaha

NGAYABIN PRAS:

OM Ekawara, Dwiwara, Triwara Caturwara, Pancawara

(51)

Purwa pras prasiddha rahayu. PELAKSANAAN UPAKARA:

Setelah ngayab ke luhur, ibu si bayi mengambil pusuh yang ada di ayunan, ibu bayi lantas menggendong pusuh itu, si bayi digendong oleh keluarga yang lain. Setelah itu semuanya berdiri di samping lesung, sang bayi natab banten yang ada di atas lesung.

MANTRA:

Ih si Bajang Susila, si Bajang Weking, heling sira ri tadah sajin nira, apan kita angawe hala-hayu. Hulihakna atmaning janma manusa ne manih, haja sira mwah maniwastu pukulun siddha rahayu, seger-oger, urip warasa dirghayusa, tunggunen rahina dalu. Minawi kirang tadahan nira, den agung ampurane si bajang bayi. OM Siddhir astu ya namah swaha. Selesai natab lalu tepung tawarin dan siratin tirtha dari banten itu kepada sang bayi kemudian mengitari lesung ke kanan.

Urutannya begini: Telur di depan, setelah itu anak-anakan (pusuh), lalu batu , lalu sang

(52)

sang bayi dengan tongkat bambu itu. MANTRA:

Hangiderana sawawu pada sawasu, anak kira si Tunggul Ametung, putun nira si Kalang Jarak, sira anak-anaking balogo, ingsun anaking pusuh, sira anak-anaking pusuh, ingsun anak-anak-anaking antelu, sira anaking antelu, insun anak-anaking watu, sira anak-anak-anaking watu, ingsun anak-anaking manusa.

Selesai itu sang bayi dan anak-anakan dimandikan (disiram) di pane, lalu diganti pakaiannya sesuai dengan permintaan sang bayi.

Lalu bayi natab banten pengeresikan. Pertama banten bayakaon, lalu banten durmanggala, prayascita, pangulapan, dan reruntutan lainnyaa. Terakhir natab banten sambutan di natah.

MANTRA:

OM Pukulun Kaki Prajapat, Nini Prajapati, Kaki Samantara, Nini Samantara, Kaki Citragopta, Nini Citragopta, ingsung handa

(53)

hanugrahan nira, handa anyambuti si bajang bayi. Minawi wenten kari pramana mwang atman ipun anganti ring pinggiring samudra ring telengin udadi mwah ring sangkan paranya, sambut hulihakna maring raga walunan ne si bajang bayi, siddha pepek paripurna maring awak sariran ipun si bajang bayi.

OM Siddhir astu ya namah swaha. Selesai upacara di natah, bayi dan ayah ibunya natab banten di bale

NGATURANG SEMBAH:

Pelaksanaannya sesuai Kramaning Sembah, lalu percikkan Tirtha Wangsuh Pada Ida Bhatara kepada bayi.

BAYI NATAB BANTEN/UPAKARA: Selesai ngaturang sembah, si bayi natab lagi sesuai dengan keadaan banten.

NATAB BANTEN SAMBUTAN:

OM Pukulun Kaki Sambut, Nini Sambut, tanedanan sambut agung, tanedanan sambut alit. Yan lungha mangetan,

(54)

mangidul, mangulon, mangalor, bayu premana mwah atmanya si bajang bayi tinututan dening prewatek Dewata Nawa Sangha, pinayungan kala cakra, pinageran wesi, tuntun ulihakna maring awak sariran sira si bajang bayi.

OM Sang Bang Tang Ang Ing Nang Mang Sing Wang Yang

Ang Ung Mang OM.

JALANKAN SESARIK DAN TATEBUS: OM Purna candra purna bayu, mangkana paripurnanya. Kadi langgenganing Surya Candra, Mangkana langgenganya manih ring mrecapada.

OM OM Sri Sriyawe ya nanu namah swaha.

LETAK SESARIK: Ring muka/rahi:

OM Sri Sri yawe namah Ring Bahu kanan:

OM Anengenaken bagia phula kreti Ring Bahu kiwa:

OM Angiwakakna pancabaya lara rogha Ring Punuk:

(55)

OM Angungkurana sot papahing wong Ring Bahong:

OM Angarepaken bagya phula kreti pasesangon

Ring Tangkah:

OM Anganti-nganti sabdha rahayu Ring Tangan kalih:

OM Ananggapana Sri Sedana phala-bhoga WAHANA TATEBUS/TATEBUSIN: MANTRA

OM Kawelasana den nira sang adi-dumadi Kawelasana den nira Sang ngawewehan, sang apiturun

Kawelasana den nira Bhatara mwang manusa,

Saking lor saking kidul, welas asih ring ipun sang mawoton

LETAKNYA: Di tangan, di ubun-ubun, di telinga

MANTRA:

OM Wehaning raga dirghayusa, langgenganing angapusi balung pila-pilu, hangapusi atma jiwatan-ipun.

(56)

Selesai upacara di bale, barulah upacara di merajan. Runtutan upacara sama seperti upacara odalan (Dewa Yadnya). Inti upacaranya adalah memberitahukan tentang keberadaan sang bayi supaya mendapat sinar kasucian dan mendapat kerahayuan, dan menjadi anak yang suputra

NGAKSAMA:

Selesai upacara itu Pinandita (Pemangku) melaksanakan Puja Pangaksama sekali lagi lalu nyineb Ida Bhatara.

MANTRA NYINEB:

OM OM Atma-tattwatma suddha mam swaha.

OM OM Ksama sampurna ya namah swaha

OM OM Sarwa dewa somya ya namah swaha

(57)

Upacara Peweton

(Otonan)

Dalam upacara ini semua puja sama dengan upacara Tiga Bulanan, karena itu puja tak perlu disebutkan lagi. Sang pinandita tetap mengawali dengan pembersihan diri, ngarga tirtha, kemudian puja-puja seperti:

- Nuwur tirtha pengelukatan - Ngajum Bayakawon - Ngajum Durmanggala - Ngajum Prayascita - Ngajum Pengulapan - Ngastawa Surya

- Ngastawa Sang Hyang Tiga Guru

- Ngastawa Bethara Kawitan (bagi warga Pasek).

- Ngastawa Sang Hyang Tiga Wisesa (sama dengan di depan)

(58)

- Ngastawa Sang Hyang Kumara (sama dengan di depan)

- Atur Piuning Saha Seha (sama dengan di depan cuma diganti menjadi yadnya peweton) - Ngaturang Toya dan Pesucian (sama semua nya termasuk runtutannya)

- Mapekeling Saha Seha (sama di depan) - Nganteb Sesayut (sama juga di depan) - Ngastawa Sang Catur Sanak (sama) - Ngastawa Jejanganan (sama) - Ngastawa Pengambian (sama) - Ngastawa Sambutan (sama) - Nganteb Banten Sorohan (sama) - Upasaksi Yadnya (sama)

- Nganteb Banten dengan Tribuana Stawa (sama dengan di depan)

- Menjalankan Sesarik (sama) - Nganteb Banten ke Luhur (sama) - Ngayabin Pras (sama)

Ngaturang Sembah

Pelaksanaannya sesuai Kramaning Sembah, lalu percikkan Tirtha Wangsuh Pada Ida Bhatara kepada bayi.

Bayi Natab Banten/Upakara

(59)

sesuai dengan keadaan banten.

- Natab Banten Sambutan (sama di depan) - Menjalankan Sesarik dan Tetebus (sama dengan tiga bulanan termasuk letaknya) -Ngaksama (sama)

- Nyineb (sama)

Jadi, inti pokoknya adalah upacara Pewetonan atau Otonan itu adalah pengurangan dari upacara Tiga Bulanan. Kalau upacara Tiga Bulanan lebih banyak runtutannya, upacara otonan dikurangi runtutannya. Dalam hal banten sama, pujanya berarti sama saja.

(60)

Upacara Pekalan-Kalan

Pawiwahan

Pada upacara ini beberapa puja sama dengan upacara Manusa Yadnya lainnya di depan, karena itu puja yang sama tak perlu disebutkan lagi.

Setelah Sang Pinandita mengawali dengan pembersihan diri, ngarga tirtha, kemudian puja-puja seperti:

- Nuwur tirtha pengelukatan - Ngajum Bayakawon - Ngajum Durmanggala - Ngajum Prayascita - Ngajum Pengulapan

Selesai runtutan upacara pereresikan di atas (lihat upacara Tiga Bulanan), maka dilanjutkan dengan runtutan upakara selanjutnya ini:

(61)

SMARA RATIH-STAWA:

Om, Pradhana Purusa samyoga ya, Wisnu Dewa bhoktra ya namah, Dewa-dewi samyoga ya, Paramas iwa ya namah swaha. Om, Ananggah kamini-patni, Puspeso mandhani thata. Kamo dhanawati patni, madani-madana thata. Om, Manobhawa sobhani ca, Sri-mati makara dhwajah, Kandrpa Somawatis ca, Sri Jayani ca manmatah. Om, Kama dewa Ratih-patni, Swetari smara ewa ca, Atanur nandini patni, Manasi jas ca tarini.

Om, Kamadewa ca tarini. Om, Om, Kamadewa ca Ratiye namah swaha. GURU-STAWA: (sama dengan di depan)

(62)

PAKELING SAHA SEHA:

OM Pukulun Sang Hyang Predhan Purusa makadi sira Sang Hyang Smara Ratih, manusan nira handa sih waranigrah ri sira, anembah angadakaken yadnya pakala-kalan nira sang apawiwahan, ledang hyun paduka Bhatara padha tumedun padha manlingga-malinggih ring rwaning kukus harum. Anodya hanyaksinin mwah hamuputaken yadnyan nira manusan paduka Bhatara.

Om Prenamya Bhaskara-dewam, Sarwa klesa winasanam,

Prenamya-aditya siwartam, Bhukti-mukti wara-pradam.

NGATURANG TOYA DAN PESUCIAN: Runtutan upakara dan pujanya sama dengan upacara Tiga Bulanan di depan.

PAKELING PAKALA-KALAN PAWIWAHAN:

OM Pukulun Sang Hyang Predhana Purusa, Sang Hyang Akas, Sang Hyang Ibu Prethiwi, Sang Hyang Surya Candra

(63)

Lintang Tranggana, makadi sira Sang Hyang Triyodasasaksi. Manusan nira handa sih waranugraha pukulun, manusan ira anemu-aken jatu-karman ipun, wet tinuduh den nira Hyang kamajaya Kamaratih, maka tungtunging janma padha, hamangguhaken rasaning dumadi janma. Manusa nira handa tirtha-amretha, pangleburan, pangilanganing sarwa leteh, sebel kandel, malaning Kamajaya Kamaratih, mogha Bhatara hasung nugraha, enaking alakirabhi, anutugaken Kaman-ipun, ngawreddhyaken kadirghayusan. Tan kahalangan tan kabancana dening sarwa bhuta kala dengen, lawan sakriyopayaning wang hala. Apan sampun paduka Bhatara wus angadeg anyaksinin.

OM Siddhir astu tad astu ya namah swaha.

NGATURANG TATEBASAN BYAKALA: OM Krura raksasa-rupa ca,

Bhaibatsya yo ca ya punah, Somya-rupam awa-pnoti, Twam wande waradam amum.

(64)

OM Pukulun sang kala-kali sedaya, sira reka pukulun angluwaraken sakwehing kala-kali hana ring awak saririn-ipun manusan nira, puniki Pabyakalan ipun ka-atur ring sang Kala-kala sedaya, sira angluwaraken sakwehing Kala Kacarik, Kala Pati, Kala Kapekpek, Kala Kapengpeng, Kala Cangkingan, Kala Durbala-durbali, Kala Brahma, mwah sakwehing Kala-kali han ring awak sariran nira sang apawiwahan, sang alakirabhi, Wruh pwa sira Hyang-hyanging awak saniranya, kajenengana den nira Sang Hyang Purusangkara, kasaksinin den nira Sang Hyang Triyodasasaksi, lah maruwaten ta sir, mundura ta sira sang Kala-kali maring awak sariran nira sang alakirabhi, tunggunen den bayu preman anutugaken tuwuh ipun amangguhaken dirghayusa. OM Siddhir astu tad astu ya namah swaha. UPASAKSI :

OM Pukulun paduka Bhatara Siwa, Sadasiwa, Paramasiwa mekadi sira Sang Hyang Tiga Guru Wisesa, Sang Hyang Akasa mwang Ibu Pretiwi, Sang Hyang

(65)

Surya Candra Lintang Tranggana mekadi Sang Hyang Triyo dasa saksi, Kaki Bhagawan Penyarikan, Nini Bhagawan Penyarikan, Kaki Bhagawan Citragotra, Nini Bhagawan Citragotra, Kaki Samantara, Nini Samantara, Kaki Panyeneng, Nini Panyeneng.

Kajenengana denira Sang Hyang Tiga Guru Wisesa, kasaksinin denira Sang Hyang Triyo dasa saksi, kewaranugraha denira Sang Hyang Wesrawana. Manusan nira handa sih waranugraha, manusan nira hanembah angadakaken yadnya Pakala-kala sang apawiwahan. Pada kenak hyun paduka Bhatara anodya, hanyaksinin mwang hamuputaken saturan manusan nira, minawita kirang langkung saturan ipun den agung ampurane manusan nira. Akedik kang sun hangaturaken, gung pamilakunya, hamilaku kadirghayusan. Ledang paduka Bhatara wehana waranugraha dumugi tan kakenaning hila-hila mwang upadrawa den nira Hyang Sinuhun.

(66)

NGANTEB BANTEN DENGAN TRIBHUWANA-STAWA:

(Puja sama, lihat di depan) NGAYAB KE LUHUR:

Ngayab ke luhur didahului ngayab di sanggar Surya, sudah itu baru ngayab ke luhur di banten pakala-kalan.

OM Bhuktyantu Dewa maha-punyam, bhuktyantu dewan ca,

Bhuktyantu sarwa to Dewa-dewanca. OM Bhuktyantu Sri Lokanatha,

Bhukti trepti sarwa banten ya namah swaha.

OM Ekawa Dwiwara Triwara Caturwara Pancawara, Purwa pras prasiddha sidhi rahayu.

NGAYAB CARU PAKAL-KALAN: OM Bhuktyantu Durga tangkaram, bhuktyantu ewaca,

Bhuktyantu Bhuta bhutanam, bhuktyantu Pisaca sanggyam.

(67)

OM, Ang, Khang Khasolkaya swasthi-swasthi Kala Bhuta predhana purusa bhokta ya namah swaha.

PENGANTEN NATAB

Setelah pemangku ngastawa upacara pakala-kalan, pasangan penganten natab upacara, dimulai natab Banten Bayakaon di kaki pengantin, setelah itu natab banten Durmangala di dana, lalu natab Banten Prayascitan di wajah (muka), diteruskan natab banten Pangulapan di Siwadwara (ubun-ubun), supaya mendapatkan kerahayuan.

Setelah selesai itu baru penganten menghaturkan sembah pangubakti. Selesai menghaturkan sembah, diperciki tirta, lalu natab banten Tatebasan Byakalan, lalu natab banten Ayaban.

(68)

MAJALAH HINDU

Majalah Hindu Pertama di Indonesia

Terbit setiap bulan dengan sajian:  Berita Aktual Masalah Hindu Nusantara  Bahasan tentang ajaran-ajaran Hindu  Pemikiran tentang Hindu moderen  Renungan untuk Hindu masa depan  Ruang Keluarga Sukhinah, membentuk keluarga Hindu yang harmonis  Tanya jawab masalah ritual, adat dan budaya yang terkait dengan Hindu.

Untuk berlangganan hubungi: Majalah Hindu Raditya

Jl. Pulau Belitung Gg. II/3, Desa Pedungan Denpasar 80222. Telp. & Fax. (0361) 723765 (0361) 7842566 Hp.0813 38629606 E-mail: raditya_majalah@yahoo.com

Diasuh oleh Pakar-Pakar Hindu dan para Sulinggih ternama.

Referensi

Dokumen terkait