EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
1
TAJUK 7
ASAS FOTOGRAFI
SINOPSIS
Tajuk ini memperkenalkan tentang asas fotografi di mana pelajar akan dapat
mengetahui beberapa teknik pengambaran yang telah dipelbagaikan. Dengan
mempelajari asas fotografi pelajar juga dapat mengenali bahagian-bahagian kamera
dengan era digital terkini yang kian mencabar bagi kegunaan fotografi dalam
pendidikan.
KERANGKA TAJUK
7.1 Sejarah perkembangan fotografi
7.2 Bahagian-bahagian asas dan fungsi kamera
7.3 Jenis-jenis dan aksesori kamera
7.4 Jenis-jenis filem
7.5 Teknik penggambaran
7.6 Komposisi
7.7 Fotografi digital
7.1 Sejarah Perkembangan Fotografi
Sejarah menunjukkan kewujudan fotografi sejak abad ke-19 di mana foto
pertama dibuat pada tahun 1826 selama 8 jam. Istilah fotografi diambil dari
perkataan
photography yang berasal daripada perkataan greek yang membawa
maksud cahaya (phos) dan menulis (graphien) Louis Jacques Mande Daquerre
merupakan orang yang mula-mula sekali memperkenalkan fotografi dan ia juga
dikenali sebagai bapa fotografi dunia (1837). Kamera Obcura merupakan kamera
yang pertama kali yang dipakai untuk menggambar kemudian memotret. Kamera
Kodak (Eastmant Kodak) pertama kali ditemukan oleh Snapshooter 1888 di
Amerika. Konstribusi fotografi ke dunia filem pertama kali dipelopori oleh Edward
Muybridge. Flash atau lampu kilat pertama kali ditemukan oleh Harold E.Edgerton
pada tahun 1938. Memotret benda-benda mati disebut dengan still life. Penemuan
filem negatif oleh John Hendri Fox Talbot yang telah dibuat selama 40 detik di
bawah terik matahari.
2
Asas Fotografi
Cuba anda fikirkan.
Sejauh manakah fotografi penting dalam proses pembinaan bahan untuk pengajaran
dan pembelajaran?
Pada asasnya kamera sama saja, sama ada dari jenis yang murah mahupun yang
mahal. Secara kasarnya kamera adalah sebuah kotak yang mempunyai lubang
untuk mengawal cahaya pada satu bahagian dan mempunyai ruang untuk
meletakkan filem dibahagian yang lainnya. Lubang ini membolehkan cahaya masuk
ke dalam kotak dan menyinari filem yang telah sedia dimasukkan untuk membentuk
imej.
Semakin kompleks binaan/struktur sesebuah kamera, semakin lengkap
mekanismanya. Kelengkapan serta kecekapan mekanisma ini akan turut memberi
kesan terhadap hasil fotograf yang dihasilkan.
Untuk menghasilkan kerja yang sempurna, sesebuah kamera mestilah mempunyai :
i. Satu alat memandang yang membolehkan pengguna mengarahkan
kamera itu kepada sasarannya. Bahagian ini dinamakan tingkap penilik
pandang.
ii.
Lubang yang dipanggil aperture untuk membolehkan cahaya masuk ke
dalam kamera.
iii.
Lensa untuk menerima cahaya dan memancarkan imej ke atas filem.
EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
3
v.
Satu punat yang dinamakan pelepas shutter, yang apabila ditekan, akan
dibuka sekejap, cukup untuk membolehkan cahaya masuk bagi membuat
imej ke atas filem.
vi.
Filem dengan permukaannya yang sensitif mengadap lensa.
vii.
Alat untuk menggulung filem.
viii.
Mekanisma fokus untuk mengubah lensa ke belakang dan ke depan
supaya ia dapat memancar imej dengan terang.
7.2 Bahagian-Bahagian Kamera
Binaan sebuah kamera terdiri daripada beberapa komponen utama.
Rajah 1: Bahagian-bahagian Asas Kamera
4
7.2.1 Kanta (Lensa)
Kanta digunakan untuk membentuk imej yang jelas di atas permukaan filem di dalam
kamera. Ciri utama sesebuah kamera ialah jarak fokusnya. Kanta yang berlainan
jarak fokus digunakan untuk membentuk imej yang berlainan saiz di atas filem.
Jarak fokus kanta disukat dalam unit mm. Jarak fokus normal akan membentuk satu
saiz imej biasa pada mana-mana jenis kamera yang digunakan. Jarak fokus normal
adalah berbeza mengikut saiz filem masing-masing:
Saiz filem
Jarak fokus normal
110 25
mm
126/127 45
mm
35 50
mm
120 75
mm
Jenis-jenis kanta
i. Lensa Bidang Luas ( Wide Angle Lens)
Ukurannya 6 mm – 45 mm. Digunakan untuk pengambaran pemandangan
atau tempat-tempat keluasannya terhad bagi jurukamera. Pemandangan
jauh yang luas.
ii. Lensa biasa ( Standard/ Normal Lens)
Ukurannya 43 mm – 50 mm. Paling banyak digunakan. Sudut pandangan
disesuaikan dengan pandangan biasa mata.
iii. Lensa Foto Jauh ( Telefoto)
85 mm – 120 mm
Untuk gambar potret.
135 mm – 200 mm
Sesuai untuk sukan
300 mm – 600 mm
pergerakan, alam semulajadi, penghidupan liar
iv. Lensa Zoom
EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
5
cepat dan jurugambar tidak ada masa untuk menukarkan kepada kanta-kanta
yang berlainan pada kameranya.
28 mm - 50 mm
sudut luas ke normal
50 mm – 100 mm
normal ke sederhana
70 mm – 200 mm
normal ke jauh
135 mm – 300 mm
sederhana ke jauh
Rajah 2 : Lensa Zoom
Sumber : Canon Marketing Malaysia
7.2.2 Pengatup / shutter
Penngatup atau shutter adalah sebuah tingkap yang menutup permukaan filem
daripada terkena cahaya. Tingkap pengatup akan hanya dibuka untuk jangka masa
dedahan tertentu yang sesuai untuk mendapatkan gambarfoto yang baik.
7.2.3
Apert
meng
beruk
2.8/3
Nomb
bukaa
Apertur ( D
tur ialah g
gawal kemas
kuran / ditan
.8, 4, 5.6,
bor yang ke
annya kecil.
F2
Rajah 3
Dedahan Ca
gegelang y
sukan cahay
nda dengan
8, 11, 16,
ecil saiz buka
2.8/3.8
Rajah
3 : Pelepas s
haya)
ang boleh
ya yang aka
f atau f/stop
22. Skil b
aannya bes
f4
h 4 : Apertur
shutter/Kelaj
membesar
an menuju k
ps. Skil pad
bergantung
ar, sementa
f5.6
re (Dedahan
uan pelapas
dan menge
e filem. Ski
a gegelang
kepada len
ara nombor y
f8
n Cahaya)
s
ecil, berfun
il di gelang a
akan ditand
nsa yang d
yang besar
f11 f16
gsi untuk
apertur ini
da dengan
igunakan.
(f22) zaiz
EDU31
7.2.4
Foku
satu
dilaku
jurug
menu
apab
05
Fokus
s adalah sat
imej subjek
ukan denga
ambar mel
unjukan dua
ila fokusnya
Ra
tu proses un
k yang jelas
n cara mem
ihat subjek
imej sekira
a tepat.
Raja
ajah 5 : Ska
ntuk mengub
s akan terbe
mutar pelara
k pada pem
nya kanta b
h 6 : Skala F
ala Apertur
bah jarak ka
entuk di ata
as fokus kan
midang tilik
berada di lua
Fokus
anta dari per
as permuka
nta ke kiri at
k. Jenis i
ar fokus. Im
T7-ASAS FOTO
rmukaan file
an filem. P
tau ke kana
mej bertind
mej akan me
OGRAFI
m supaya
Proses ini
an, sambil
dan akan
7.3 J
Ada b
(disk)
(refle
7.3.1
Kame
penili
jenis
kame
deng
Jenis-jenis
beberapa je
), kamera
ects) dan kam
Kamera fok
era jenis in
ik pandanga
ini mempu
era jenis ini
an lambang
Kamera
nis kamera y
segera (ins
mera format
kus tetap
i tidak mem
an yang ked
unyai apertu
yang mem
-lambang se
Raj
Untu
dan b
Un
ber
Un
den
yang terdap
stant), kam
besar (large
mpunyai me
udukannya j
ure tetap da
mpunyai ape
eperti beriku
jah 7 : Kame
uk mengambi
bayang- baya
ntuk mengam
rmega denga
ntuk mengam
ngan sedikit
at di pasara
mera katrij
e format view
ekanisma fo
jauh sedikit
an tak bole
rture pelara
ut:
era Fokus te
il gambar da
ang yang ny
mbil gambar
an bayang-ba
mbil gambar
bayang-bay
an. Antarany
(cartridge),
w).
okus. Yang
dari lensa.
h diubahsua
as yang mud
etap
alam cahaya
ata.
dalam cahay
ayang samar
dalam cahay
ang
ya ialah kam
kamera pe
g ada hany
Kebanyaka
ai. Tetapi
dah yang d
EDU31
Anda
baha
kame
7.3.2
Kame
deng
lensa
7.3.3
Kame
hanya
tingka
dileng
walau
meng
lens)
05Latiha
a dikehenda
gian asas k
era yang terd
Kamera pe
era ini mem
an kemara f
a untuk mend
Kamera sa
era SLR tid
a mempuny
ap penilik pa
gkapkan de
u pun kam
ggunakan le
, dan alat ta
an 7.1
ki mencari
kamera. Kem
dapat di pas
encari jarak
mpunyai mek
fokus tetap.
dapkan imej
atu lensa ref
dak mempun
yai tingkap m
andangan m
engan sistem
era sudah
nsa telefoto
mbahan lain
Raja
Su
maklumat m
mudian anda
saran masa k
padu
kanisma fok
Mekanisma
j yang jelas
leks (SLR)
nyai tingkap
menenang d
masuk melalu
m lensa yan
diisi filem,
, lensa sudu
n.
ah 8 (i),(ii) : K
mber : Shar
mengenai je
a bincangka
kini.
us pada len
a fokus mem
dan tajam.
p penilik pa
di sebelah b
ui lensa yang
ng boleh ditu
tanpa mer
ut luas ( wide
Kamera Sat
rifah Alwiah A
enis-jenis ka
an dengan ra
nsa dan ben
mbolehkan ju
andang dise
belakang. Im
g memanca
ukar ganti.
rosakkan fil
e angle lens
u Lensa Ref
Alsagoff (19
T7-ASAS FOTO
amera dan b
akan anda j
ntuknya ham
urufoto meng
belah depa
mej yang dil
rkan imej ke
Lensa bole
lem. Ia ju
s), lensa mik
fleks
92)
OGRAFIbahagian-jenis-jenis
mpir sama
gubahsuai
7.3.4
Kame
bidan
dalam
serup
pemid
Kamera for
era jenis ini
ng 60 mm x
m jenis SLR
pa yang dip
dang tilik da
rmat sederha
i mengguna
60 mm. Be
R dan TLR (
pasang di at
an kanta diba
Rajah 9 : K
Sumb
Rajah 10 :
Sumbe
ana
akan filem s
entuk kamer
( Twin Lens
tas satu sa
awahnya be
Kamera For
ber : Razali N
Kamera Fo
er : Razali N
saiz 120 ata
ra adalah be
s Reflex). J
ma lain. K
rtugas seba
mat Sederha
Nor (1996 )
rmat Sederh
Nor (1996)
au 220 yang
esar dan ber
enis TLR m
Kanta terata
gai kanta ob
ana
hana
g mempuny
rat. Ia boleh
mempunyai d
s digunakan
bjektif.
EDU31
7.3.5
Kame
darip
selalu
kualit
7.3.6
Kame
iaitu
disalu
deng
05Kamera fo
era format
ada 120/22
unya diguna
ti gambarfoto
Kamera se
era jenis ini
antara satu
uti oleh satu
an capat.
ormat besar
besar ialah
0. Oleh ke
akan oleh ju
o yang maks
Rajah
egera
boleh meng
hingga dua
u bentuk bah
Rajah 12
Sumber : S
r
h kamera y
erana bentu
urugambar p
simum.
h 11 : Kamer
hasilkan foto
a minit sahaj
han kimia ya
2 : Kamera S
Sharifah Alw
yang mengg
k kamerany
profesional d
ra Format Be
o dan slaid d
ja. Permuk
ang dapat me
Segera ( Pol
wiah Alsagoff
gunakan file
ya besar, m
dalam studio
esar
dalam jangk
kaan filem k
emproseska
aroid)
f (1992)
T7-ASAS FOTO
em yang leb
maka kamera
o untuk men
ka masa yan
khas untuk k
an imej menj
OGRAFI
bih besar
a jenis ini
ndapatkan
Binca
Berda
fungs
7.4 J
Filem
peka
jatuh
Amer
Indus
Latihan
ang dengan
asarkan bac
si kamera fo
enis-jenis F
m adalah kep
cahaya. Ba
ke atasnya.
rican Standa
strie Norme)
7.2.5.1 J
Filem hit
Filem W
Filem Sla
n 7.2
rakan anda
caan anda,
rmat sederh
Filem
pingan plast
ahan kimia t
. Kepekaan
ard Associa
dan ISO ( I
enis-jenis Fi
tam-putih
Warna
aid
kelebihan-k
kenalpasti
hana dengan
tik khas yan
tersebut aka
filem disuka
tion), JIS (
nternational
Rajah 13 : J
ilem
Negatif
Negatif
berwarn
Juga di
slaid be
kelebihan ya
sejauh man
n kamera for
ng mempuny
an membent
at berdasark
Japan Indu
Standards o
Jenis Filem
hitam putih
warna un
na warni atau
panggil filem
rwarna dan
ng ada pada
nakah perbe
rmat besar?
yai satu per
tuk imej apa
kan beberap
strial Standa
organisation
membuat ga
ntuk memb
u hitam putih
m Positif. U
boleh diceta
a setiap jenis
ezaan anta
rmukaan ba
abila cahaya
pa skala sep
ards), DIN (
ns).
ambar hitam
buat gamba
h
Untuk menda
ak.
s kamera.
ra
fungsi-han kimia
dibiarkan
perti ASA (
( Deutche
m putih
ar foto
EDU31
7.2.6
Cara
cahay
cahay
057.2.5.2 K
Filem san
ukuran ad
tinggi dan
Jika men
mempuny
Filem AS
dibilik gel
gambar d
tinggi per
10
ISO
31
Meter deda
yang tepat
ya. Jangka
ya dan skala
Kepekaan Fil
ngat peka k
dalah tidak s
n sebaliknya
ngambil gam
yai kadar ke
SA 100, 125
ap, cahaya
dengan caha
lu digunakan
000 500
1 28
Kelaju
ahan
untuk mene
a cahaya iala
a pelaras ka
R
Sum
lem
kepada caha
sama. Sema
sekiranya n
mbar dalam
epekaan ya
5 atau kura
lampu biasa
aya imbasan
n. Misalnya
250 125
25 22
an Tinggi
Rajah 1
entukan pen
ah alat yang
amera.
Rajah 15 : M
mber : Shar
aya. Kadar
akin nomborn
nombor kecil
m cahaya m
ang rendah
ng adalah
a ( lilin, pelit
n bagi peme
Filem ASA
5 64 3
19
4 : Kepekaa
dedahan ial
g kecil yang
eter Dedaha
ifah Alwiah A
r kepekaan
nya tinggi ke
l kepekaann
14
7.5 Teknik Penggambaran
Terdapat pelbagai jenis teknik pengambaran seni foto. Berikut adalah contoh-contoh
teknik fotografi:
Rajah 16.1 : Teknik Jarak Dekat (Close-up)
Rajah 16.2 : Fokus Jarak Sederhana
EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
15
Rajah 16.4 : Teknik Aksi
Rajah 16.5 : Teknik Makro
16
Rajah 16.7 : Teknik Perspektif
Rajah 16.8 : Teknik Pembekuan
EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
17
Rajah 16.10 : Teknik Simetri
Rajah 16.11 : Teknik Silhouttes
Latihan 7.3
18
7.6 Komposisi
Ada banyak perkara yang perlu dipertimbangkan dalam seni fotografi,
antaranya komposisi. Berikut adalah berkaitan dengan komposisi:
Menegaskan lagi impak komunikasi visual yang hendak
disampaikan
Menentukan
subjek matter
yang hendak ditonjolkan dan kaitannya
dengan latar
Menentukan mud dan mesej yang hendak disampaikan
Komposisi imej digital/ foto boleh dibaiki atau diubah dengan
teknik cropping dalam perisian aplikasi grafik-
photo retouching
atau pengimbas
Ada banyak teknik komposisi, tetapi apa yang perlu diberi perhatian
adalah pengamalan ‘Aturan Sepertiga’ atau ‘The Rule Of Thirds’ dalam
fotografi.
Apakah ‘Rule Of Thirds’? Menurut Bryan F. Paterson;
“The rule states
that an image should be imagined as divided into nine equal parts by two
equally-spaced horizontal lines and two equally-spaced vertical lines, and
that important compositional elements should be placed along these lines
or their intersections”. (Artikel : Fotografi N8 / 808 Pureview: Teknik
Komposisi Aturan Sepertiga, 11 Okt. 2012)
‘Aturan sepertiga’ adalah sebuah teknik komposisi yang membahagikan
kawasan foto menjadi tiga bahagian, baik secara vertikal maupun
EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
19
Rajah 17 : Pembahagian kawasan ‘Aturan Sepertiga’
7.7 Fotografi Digital
Pengenalan mengenai Kamera Digital
Tidak menggunakan filem, tetapi menyimpan gambar /imej secara
elektronik; melalui mikrocip yang sensitive pada cahaya yang dikenali
sebagai CCD (
Charged Coupled Device
)
Membolehkan gambar diambil dan
review
terus pada kamera
Memindahkan imej ke komputer,
crop
mengikut ukuran yang
dikehendaki, menyesuaikan warna dan terang gelap imej; mencetak
imej yang dikehendaki mengikut ukuran yang diperlukan
Gambar/imej digital boleh di e-mail, hantar ke web site, atau boleh
tunjukkan gambar kepada rakan melalui
organizer tangan
Cepat dan fleksibel (
versatile
)
Boleh didapati dalam mega piksel 2 hingga 6 mega piksel; lebih besar
piksel lebih besar gambar boleh dicetak
Setiap gambar disimpan sebesar setem
Boleh merakam gambar sebanyak mana yang mungkin mengikut
keupayaan CCD dan kad penyimpan memori.
Penyimpan Memori/ Imej
Menggunakan stail memori seperti komputer; kamera bukan digital
menggunakan filem
20
imej boleh disimpan dalam 3 bentuk memori imej iaitu:
Kad memori yang boleh di tukar ganti
o
dimasukkan ke dalam kamera untuk menyimpan imej. Kad
memori dimasukkan ke dalam komputer dengan bantuan
‘adapter’, atau kabel untuk memindahkan maklumat (imej) dari
kamera ke komputer. Kad memori boleh didapati dalam bentuk:
i. Kad ‘SmartMedia’
- kapasiti memori 8 MB,16 Mb, 32 MB,
64MB,128 MB
ii. Kad ’CompactFlash’ - kapasiti memori lebih tinggi, dari 175
MB – 1040 MB; harganya lebih mahal
iii. Kad PCMCIA - untuk kamera yang tertentu sahaja`
Menggunakan kamera digital yang menggunakan cakera liut
untuk menyimpan imej, terus boleh digunakan pada komputer;
jumlah imej yang disimpan adalah terhad
Resolusi Imej Kamera Digital
Diukur dalam unit piksel
Piksel menentukan kualiti imej yang dicetak
Lebih tinggi piksel, lagi kurang imej yang disimpan
Kamera Digital Resolusi Rendah
o
320 x240 piksel
Kamera Digital Resolusi Sederhana
EDU3105 T7-ASAS FOTOGRAFI
21
o
dari 640 x 480 piksels (VGA - Kamera Video Graphic Array) hingga
800 x 600 piksel (SGVA- Kamera Super VGA ) dan 1024 x 768 piksel
(XGA- Extended GA camera)
Kamera Digital Resolusi Tinggi
o
dikategorikan
sebagai
megapiksel
o
mencapai tahap jutaan piksel
o
sesuai untuk menghasilkan imej untuk produksi penerbitan kerana
berupaya menghasilkan warna yang terang dan jelas.
Kamera Digital. diperolehi dalam pilihan megapiksel yang berikut:
Mega piksel
Ukuran cetakan imej
Sub-m.p
(VGA)
Pada paparan komputer ,web site, e-mail
1 m.p
3 in X 5 in
2 m.p
5 in X 7 in
3 m.p
8in X 10 in
6 m.p
13 in X 19 in
RUMUSAN
Pembelajaran fotografi adalah penting dikalangan guru khasnya kerana kita dapat
mendokumentasikan hasil sejarah ataupun aktiviti harian kita supaya dapat
dimanafaatkan kemudian hari. Sejauhmana jenis kamera digunakan adalah tidak
penting tetapi yang paling penting ialah mutu dan mekanisma gambar yang jelas.
Modul ini akan membantu anda mempelajari secara asas pengenalan dan teknik
fotografi.
BIBLIOGRAFI
22
Poh Swee Hiang, Mokhtar Affandi Amran & Tajuddin Hassan (1996). Pengurusan
sumber pengajaran pembelajaran 2
. Kuala Lumpur
:
Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.
Razali Nor (1995).
Teknologi pendidikan
: media unjuran dan media elektronik
.
Kuala Lumpur
:
Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.
Safian bin Abd. Rashid (2002).
Pengurusan sumber: komponen teknologi
pendidikan.
Sharifah Alwiah Alsagoff (1987). Teknologi pengajaran. Kuala Lu
mpur
:
Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Bahagian Pembangunan Kurikulum (2008). Modul Pembelajaran Grafik Berkomputer
(MPV) Teknik Pemerolehan Grafik: Kementerian Pelajaran Malaysia.
