PE|PUSTAKAAN UTHM
K O L E J U N I V E R S I T I T E K N O L O G I T U N H U S S E I N O N N B O R A N G P E N G E S A H A N S T A T U S T E S I S *
JUDUL: G A Y A P E N G U R U S A N KONFLIK : H U B U N G A N N Y A D E N G A N FAKTOR JANTINA. K U R S U S DIAMBIL S E M A S A IJAZAH P E R T A M A D A N PERSONALITI DI K A L A N G A N PELAJAR SARJANA P E N D I D I K A N TEKNIK D A N
V O K A S I O N A L
SESI P E N G A J I A N : 2006/2007 Saya AZIYATI BINTI IBRAHIM
(HURTJF B E S A R )
mengaku membenarkan tesis ( P S M / Sarjana / Dolctor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut:
1, Tesis adalah hakmilik Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn, 2. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja,
3 . - Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi.
4. **Sila tandakan (..J)
I I SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam A K T A RAHSIA R A S M I 1972)
T E R H A D (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)
T I D A K T E R H A D ( T A M JIA ^ A N G / L N PENULIS) Alamat Tetap: D E P A N LPP M A R A S B A T U RAKIT 21020 B A T U R A K I T K U A L A T E R E N G G A N U T a r i k h : a / » / C r G
C A T A T A N : * Potong yang tidak berkenaan.
** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD.
• Tesis dirnaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan, atau disertai bagi pengajian secara kerja larrsus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).
Disahkan oleh
( T A N D A T A N G A N PENYELIA)
PM D R MAIZAM B T ALIAS
1
" S a y a akui b a h a w a s a y a telah m e m b a c a karya ini dan pada p a n d a n g a n s a y a karya ini adalah memadai dari segi s k o p dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana
P e n d i d i k a n T e k n i k dan V o k a s i o n a l "
Tandatangan N a n a P e n y e l i a Tarikh
ii G A Y A P E N G U R U S A N K O N F L I K : H U B U N G A N N Y A D E N G A N F A K T O R J A N T I N A , K U R S U S D I A M B I L S E M A S A I J A Z A H P E R T A M A D A N P E R S O N A L I T I DI K A L A N G A N P E L A J A R S A R J A N A P E N D I D I K A N T E K N I K D A N V O K A S I O N A L . A z i y a t i Binti Ibrahim
Laporan projek ini d i k e m u k a k a n sebagai m e m e n u h i syarat penganugerahan Ijazah Sarjana P e n d i d i k a n Teknik dan V o k a s i o n a l
Jabatan Iktisas P e n d i d i k a n Fakulti P e n d i d i k a n Teknikal
K o l e j Universiti T e k n o l o g i T u n Hussein O n n
iii
"Saya akui karya ini adalah hasil kerja s a y a sendiri kecuali nukilan dan ringkasan y a n g tiap-tiap satunya telah s a y a j e l a s k a n s u m b e m y a " .
Tandatangan N a m a P e n u l i s Tarikh
A z i y a t i B m t i Ibrahim 8 / l l / O f c
Cebisan itmuini cfititiplign:-(Dan rreristimewa 6uat A h m a d Raji U z a i n i B i n M o h a m a d S e g a l a s e m a n g a t , d o r o n g a n s e r t a k e s a b a r a n m u m e n j a d i k e k u a t a n d a l a m m e n e r u s k a n p e r j u a n g a n ini...
'Kjias 6uatayafi dan
ema{tersayang:-I b r a h i m B i n M o h d A m i n d a n M a d z n a h B i n t i M o h d H a r a p a n d a n p e n g o r b a n a n m u a k a n k u b a l a s d e n g a n s e g u n u n g
k e j a y a a n .
jlb~ang-ab~ang danjlarcfi{;adil0ang
P E N G H A R G A A N
A s s a l a m u a l a i k u m Warahmatullahi Wabarakatuh
B e r s y u k u r saya ke hadrat Ilahi kerana d e n g a n limpah dan k u m i a n y a dapat saya m e n g h a s i l k a n laporan Projek Sarjana ini d e n g a n s e m p u m a . A l h a m d u l i l a h , selawat dan s a l a m k e atas Junjungan B e s a r N a b i M u h a m m a d S . A . W .
U c a p a n setinggi terima kasih khas buat p e n y e l i a Projek Sarjana, P M Dr. M a i z a m Binti A l i a s kerana telah banyak m e l u a n g k a n masa untuk m e m b e r i k a n tunjuk ajar, b i m b i n g a n dan d o r o n g a n s e l a m a hampir setahun perjalanan projek ini. Tanpa segala teguran, nasihat dan tekanan y a n g diberikan o l e h beliau adalah musthil kajian ini dapat dihasilkan d e n g a n s e m p u m a d a n j a y a n y a .
Jutaan terima k a s i h j u g a ditujukan kepada k e s e m u a pelajar Sarjana Pendidikan T e k n i k dan V o k a s i o n a l y a n g sudi m e l u a n g k a n m a s a dan m e m b e r i k a n kerjasama sebagai r e s p o n d e n . Kerjasama y a n g diberikan amatlah s a y a hargai. Tidak l u p a j u g a kepada rakan-rakan seperjuangan di atas s e g a l a sokongan, d o r o n g a n dan kerjasama y a n g
diberikan serta kepada s e m u a y a n g terlibat s a m a ada secara l a n g s u n g atau tidak langsung d a l a m m e m b a n t u m e l a k s a n a k a n Projek Sarjana ini. S e m o g a d e n g a n l a h i m y a penulisan ini, dapat m e m p e r k a y a k a n s u m b e r ilmu p e n g e t a h u a n dan dapat dimanfaatkan pada generasi kini dan selamanya. S e s u n g g u h n y a y a n g baik itu datangnya dari A l l a h dan y a n g buruk itu adalah dari diri saya sendiri.
vi
ABSTRAK
Gaya pengurusan konflik yang berkesan di kalangan pelajar amatlah penting kerana gaya pengurusan konflik yang tidak sesuai dengan situasi konflik akan terbawa-bawa hingga ke alam pekerjaan dan ini akan menjejaskan kualiti dan produktiviti kerja. Kajian lalu menunjukkan bahawa jantina, personaliti dan pengalaman lalu seseorang mempengaruhi gaya pengurusan mereka. Oleh itu, kajian ini adalah untuk mengkaji perkaitan antara gaya pengurusan konflik dengan faktor jantina, kursus semasa Ijazah Pertama dan personaliti di kalangan pelajar Sarjana Pendidikan Teknik dan Vokasional (PTV). Kaedah kuantitatif berbentuk tinjauan telah digunakan dengan 200 orang pelajar Sarjana PTV di Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn daripada semester satu, dua dan tiga yang dipilih secara rawak. Satu set soal selidik gaya pengurusan konflik adaptasi daripada Thomas Kilmann Conflict Mode Instrument (T-KCMI) dan soal selidik personaliti adaptasi Myers Briggs Type Indicator (MBTI) telah digunakan bagi
mendapat data gaya pengurusan konflik dan personaliti. Data dianalisis dengan menggunakan frekuensi, min dan ujian Khi Kuasa dua. Secara amnya hasil kajian menunjukkan bahawa semua gaya pengurusan konflik digunakan oleh pelajar dalam menguruskan konflik. Dapatan pertama menunjukkan tidak terdapat perbezaan taburan gaya pengurusan konflik antara pelajar lelaki dan perempuan (p=0.O52). Dapatan kedua menunjukkan tidak terdapat perbezaan taburan gaya pengurusan konflik antara pelajar berlainan kursus Ijazah Pertama dalam menguruskan konflik (p=0.69). Akhir sekali, dapatan menunjukkan terdapat perhubungan yang signifikan antara gaya pengurusan konflik dengan jenis personaliti responden (p=0.01). Kesimpulannya, pelajar Sarjana PTV mengamalkan semua gaya pengurusan konflik dan jenis personaliti menentukan pemilihan gaya pengurusan konflik.
vii
ABSTRACT
Effective conflict management style among students is very important because inappropriate conflict management style for a conflict situation can be carried over into work practice to negatively impact work quality and productivity. Previous research findings indicate that gender, personality and experiences influence a person conflict management style. Therefore, the purpose of this study was to determine the relationships between conflict management style, gender, undergraduate degree and personality among students in the Master of Technical and Vocational Education (MTVE) program. A survey method was used with a sample of 200, randomly chosen from the first, second and third semester of the MTVE program at Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn. Set of conflict management style questionnaire adapted from Thomas Kilmann Conflict Mode Instrument (T-KCMI) and a personality
questionnaire adapted from Myers Briggs Type Indicator (MBTI) was used to get data on conflict management styles and personality. The data were analyzed using frequency, mean and Chi-Square test. Overall the results of the study showed that students use all range of conflict management styles. The first result showed that there was no difference in the distribution of conflict management styles between male and female (p=0.052). The second result, there was no difference in the distribution of conflict management styles between students of differences undergraduate degree (p=0.069). Finally, the third result showed that there is a statistical significant relationship between conflict management styles and personality (p=O.Ol). As a conclusion, all conflict management styles are practiced by MTVE students and the type of personality determines the choice of conflict management styles.
v i i i K A N D U N G A N B A B P E R K A R A M U K A S U R A T P E N G A K U A N P E N Y E L I A J U D U L ii P E N G A K U A N P E N G K A J I i i i A B S T R A K i v K A N D U N G A N v i i i S E N A R A I J A D U A L x i S E N A R A I R A J A H x i i i S E N A R A I R I N G K A S A N x i v S E N A R A I L A M P I R A N x v I P E N G E N A L A N 1.1 Pengenalan 1
1.2 Latar Belakang Masalah 2 1.3 Pemyataan Masalah 4 1.4 Matlamat Kajian 5 1.5 Objektif Kajian 5 1.6 Persoalan Kajian 6 1.7 Hipotesis Kajian 6 1.8 Kepentingan Kajian 7 1.9 Kerangka Teori 7 1.10 Skop Kajian 8 1.11 Batasan Kajian 9
1.12 Definisi Istilah 9
II KAJIAN L I T E R A T U R
2.1 Pengenalan 11 2.2 Konflik 13 2.3 Jenis-jenis Konflik 14
2.4 Faktor penyumbang kepada konflik individu 16
2.5 Gaya-gaya pengurusan konflik 21 2.6 Pengaruh faktor konflik individu terhadap 31
gaya pengurusan konflik
2.7 Rumusan 34
III M E T O D O L O G I
3.1 Pengenalan 35 3.2 Rekabentuk Kajian 36 3.3 Populasi dan Sampel Kajian 36
3.4 Pengumpulan Data 37 3.5 Instrumen Kajian 37 3.6 Kajian Rintis 40 3.7 Pengumpulan Data 42 3.8 Andaian Kajian 45 3.9 Kerangka Operasi 45 3.10 Rumusan 47 IV ANALISIS D A T A 4.1 Pengenalan 4 8
4.2 Latar Belakang Responden 48
x
4.2.2 Kursus diambil semasa Ijazah Pertama 50
4.2.3 Jenis-jenis personaliti 51
4.3 Dapatan Kajian 53 4.3.1 Gaya Pengurusan Konflik 53
4.3.2 Perbezaan antara gaya mengikut jantina 61 4.3.3 Perbezaan antara gaya rnnegikut kursus 63
yang berlainan semasa Ijazah Pertama
4.3.4 Perkaitan antara gaya denganjenis 64 personaliti 4.4 Rumusan 67 V P E R B I N C A N G A N , C A D A N G A N D A N K E S I M P U L A N 5.1 Pendahuluan 68 5.2 Perbincangan 68 5.2.1 Latar belakang 69 5.2.2 Gaya pengurusan konflik 70
5.2.3 Perbezaan antara gaya mengikutjantina 73 5.2.4 Perbezaan antara gaya mengikut kursus 74
berlainan semasa Ijazah Pertama
5.2.5 Perkaitan antara gaya dengan jenis 75 personaliti
5.3 Cadangan dan saranan 76
5.4 Kesimpulan 7 8
R U J U K A N L A M P I R A N
SENARAI J A D U A L
N O . T A J U K M U K A
J A D U A L SURAT
2.1 Jenis personaliti mengikut MBIT dan cirinya 18 2.2 Jenis-jenis personaliti hasil gabungan empat 19
dimensi personaliti
2.3 Ciri-ciri setiap jenis personaliti 19 2.4 Penyesuaian penggunaan gaya pengurusan 24
konflik Thomas Kilmann
3.1 Skala Likert empat tahap persetujuan 39 3.2 Skala Likert lima tahap persetujuan 40 3.3 Kebolehpercayaan jenis personaliti kajian rintis 41
pertama
3.4 Kebolehpercayaan jenis personaliti kajian rintis 41
kedua
3.5 Kebolehpercayaan gaya pengurusan konflik 42
kajian rintis pertama
3.6 Kebolehpercayaan gaya pengurusan konflik 42
kajian rintis kedua
3.7 Kedudukan skor bagi setiap gaya pengurusan 43
konflik
4.1 Taburan responden mengikut jantina 49 4.2 Taburan responden mengikt kursus diambil 50
4.3 Taburan responden mengikut jenis personaliti 52 di kalangan responden
4.4 Skor setiap item gaya pengurusan kolaborasi 54 4.5 Skor setiap item gaya pengurusan kompromi 55 4.6 Skor setiap item gaya pengurusan mengelak 56 4.7 Skor setiap item gaya pengurusan akomodasi 57 4.8 Skor setiap item gaya pengurusan persaingan 58 4.9 Min skor lima gaya pengurusan konflik 59 4.10 Taburan frekuensi lelaki dan perempuan 61
melawan gaya pengurusan konflik
4.11 Hasil analisis ujian Khi Kuasa Dua 62 4.12 Taburan frekuensi kursus diambil semasa Ijazah 63
Pertama melawan gaya pengurusan konflik
4.13 Hasil analisis ujian Khi Kuasa D u a 64 4.14 Taburan frekuensi jenis personaliti melawan 65
gaya pengurusan konflik (tidak memenuhi syarat)
4.15 Taburan frekuensi jenis personaliti melawan 66 gaya pengurusan konflik
xiii
SENARAI R A J A H
N O . R A J A H T A J U K M U K A SURAT
1.1 Kerangka teori
2.1 Perkaitan antara konflik dan gaya pengurusan konflik
2.2 Lima gaya pengurusan konflik serta
hubungannya dengan dimensi ketegasan dan kerjasama
2.3 Model tiga faktor
2.4 Hubungan antara personaliti fikiran-perasaan dan personaliti ektrovert-introvert dengan gaya pengurusan konflik
3.1 Kedudukan skor bagi setiap gaya
pengurusan konflik berdasarkan T-KCMI
3.2 Kerangka operasi
4.1 Kedudukan min skor setiap gaya
pengurusan konflik berdasarkan kedudukan skor T-KCMI 8 12 23 30 33 44 46 60
xiv
SENARAI R I N G K A S A N
T - K C M I MBTI
Thomas Kilmann Conflict Mode Instrument Myers Briggs Type Indicator
XV S E N A R A I L A M P I R A N L A M P I R A N T A J U K A B o r a n g Soal Selidik B Kajian rintis C B o r a n g S e m a k a n Soal Selidik D Jadual Kerjei, R . V dan M o r g a n , D . W E B o r a n g Kebenaran Menjalankan Kajian
x v S E N A R A I L A M P I R A N L A M P I R A N T A JT JK A B o r a n g S o a l Selidik B Kajian rintis C B o r a n g S e m a k a n S o a l Selidik D Jadual Kerjei, R . V dan M o r g a n , D . W E B o r a n g Kebenaran Menjalankan Kajian
B A B I
P E N D A H U L U A N
1.1 Pengenalan
Pembangunan sumber manusia perlu digilap kerana ianya elemen terpenting dalam memastikan negara terus berdaya saing dan berdaya tahan, lebih-lebih lagi dalam zaman ekonomi sejagat yang berlandaskan pengetahuan, serta bertunjangkan sains dan teknologi. Oleh itu, kualiti pendidikan akan diutamakan supaya warga Malaysia dibekalkan dengan pengetahuan, kemahiran dan nilai mumi untuk menjadi tenaga kerja yang menghayati budaya keija berprestasi tinggi. Pendidikan berkualiti akan juga memastikan mereka kekal relevan dengan kehendak pasaran semasa dan dengan itu, mampu berdepan dengan cabaran dan suasana persaingan antarabangsa yang kian meningkat.
Dalam perencanaan pendidikan berkualiti juga, sistem pendidikan negara diorientasikan sistem pendidikan yang bertaraf dunia. Kini, dunia pendidikan telah mengalami banyak perubahan pesat yang dibawa oleh kesan globalisasi,
pendekmorasian pendidikan, ledakan teknologi maklumat, ekonomi berasaskan pengetahuan, persaingan hebat dan usaha ke arah pembentukan sistem pendidikan bertaraf dunia (Tamil, 2005). Perubahan yang berlaku boleh menyebabkan
kecenderungan berlakunya konflik (Ramli, 2000). Kebiasaanya perlaksanaan perubahan akan menimbulkan banyak konflik sama ada di kalangan penerima perubahan atau
2
dalam diri pembawa perubahan itu sendiri (Turin, 1995). Dengan kata lain, konflik boleh wujud di mana-mana sahaja dan tidak boleh dielakkan lebih-Iebih lagi apabila terdapat sesuatu kerja atau aktiviti yang memerlukan penglibatan lebih daripada seseorang (Haszminy, 1999).
1.2 Latar belakang masalah
Sebagai sebuah institusi yang berperanan mengurus manusia dan sering mengalami perubahan, institusi pendidikan tidak boleh lari daripada fenomena kewujudan konflik. Konflik di dalam institusi pendidikan boleh dibahagikan kepada empat jenis iaitu konflik matlamat, konflik kognitif, konflik afektif dan konflik ge1agat (Heaney, 2001). Menurut Heaney (2001), konflik matlamat ialah konflik yang berlaku apabila kehendak individu dan kumpulan di dalam organisasi berbeza dengan kehendak individu dan kumpulan lain. Konflik kognitif pula timbul apabila pendapat dan idea individu dan kumpulan dengan organisasi tidak selari dengan individu dan kumpulan lain dalam organisasi yang sama. Seterusnya konflik afektif terjadi apabila sikap dan perasaan individu dan kumpulan tidak bersesuaian dengan individu dan kumpulan. Akhir sekali iaitu konflik gelagat berlaku di mana gelagat individu dan kumpulan dalam organisasi tidak dapat diterima oleh individu dan kumpulan yang lain.
Memandangkan konflik boleh berlaku kepada semua kelompok sama ada pada individu, kumpulan, organisasi atau masyarakat (Darling, 2001) maka pelajar sebagai individu dalam institusi pendidikan juga tidak terlepas daripada mengalami konflik. Tambahan pula, dalam memenuhi kehendak semua pihak yang inginkan pelajar yang berkualiti dan mampu merealisasikan visi dan misi mereka, pelajar banyak terdedah dengan konflik. Terdapat pelbagai punca konflik di kalangan pelajar antaranya persepsi yang berbeza, matlamat yang berbeza dan persekitaran yang berbeza (Rahim, 2000). Persepsi yang berbeza boleh menyebabkan konflik berlaku di kalangan pelajar kerana setiap pelajar mempunyai pendapat atau pandangan yang berbeza terhadap semua situasi
3
atau perkara. Pelajar juga mengalami konflik apabila mempunyai matlamat yang berbeza dan ini adalah disebabkan sesuatu yang ingin dicapai oleh pelajar adalah berlainan antara satu dengan yang lain. Selain itu, konflik pada pelajar juga boleh berpunca daripada persekitaran yang berbeza dengan persekitaran asal. Sebagai contoh, pelajar yang terpaksa menyambung pelajaran ke luar negara mungkin menghadapi konflik kerana persekitaran yang berbeza di antara dua tempat ini. Secara umumnya, punca-punca konflik inilah yang menyebabkan pelbagai jenis konflik berlaku di kalangan pelajar.
Dalam menguruskan kehidupan seharian, konflik intrapersonal atau konflik dalam diri adalah konflik yang paling kerap berlaku di kalangan pelajar (Darling,2001). Bebanan tugasan sehingga pelajar tiada kepuasan dalam diri boleh menyebabkan konflik intrapersonal berlaku. Selain itu, Elnie (2003) menyatakan kebanyakan pelatih kursus perguruan lepasan Ijazah (KPLI) juga mengalami konflik intrapersonal kerana terpaksa memilih profesion perguruan sebagai altematif yang terakhir (occupation of the last resort) dan memilih profesion ini bukan dengan kerelaan hati. Konflik intrapersonal yang timbul ini sedikit sebanyak akan menjejaskan mutu dan kualiti dalam organisasi pendidikan sekiranya konflik tidak ditangani dengan baik (Elnie, 2003).
Oleh itu, pengurusan konflik merupakan satu aspek penting dalam kehidupan seseorang pelajar. Terdapat pelbagai gaya pengurusan konflik dalam menguruskan konflik. Stail atau gaya pengurusan konflik yang dipilih akan menentukan kesan konflik tersebut dalam diri seseorang iaitu sama ada kesan positif atau negatif (Mohd Foad, 2005). Umumnya, kesan konflik sama ada positif atau negatif bergantung pada gaya seseorang menguruskan konflik. Terdapat banyak faktor yang boleh mempengaruhi gaya pengurusan konflik seseorang pelajar. Antaranya adalah perbezaan latarbelakang pendidikan, jantina, pengalaman dan latihan yang boleh membentuk personaliti yang unik dengan nilai-nilai yang tertentu yang mempengaruhi gaya pengurusan konflik seseorang pelajar. Faktor yang mempengaruhinya mungkin wujud secara langsung ataupun tidak langsung. Tetapi daripada kajian-kajian yang telah dijalankan ciri-ciri demografi, personaliti, sosioekonomi malah budaya mempunyai hubungan signifikan
4
dengan gaya pengurusan konflik (Ramli, 2000). Untuk itu, pelajar perlulah mempunyai pengetahuan tentang gaya pengurusan konflik kerana sedikit sebanyak akan
memudahkan proses menangani konflik dengan baik.
1.3 Penyataan Masalah
Walaupun pengurusan konflik merupakan satu aspek penting dalam kehidupan seseorang pelajar namun terdapat sedikit sahaja kajian yang telah dijalankan
mengenainya (Edward dan Walton, 2000). Bradley (2002) juga mengharapkan kajian ini dapat diperkembangkan lagi. Kebanyakan kajian konflik adalah mengenai pengurusan konflik individu dalam sesebuah organisasi dan bukannya konflik individu pada pelajar dalam institusi pendidikan. Kajian mengenai konflik di kalangan pelajar amatlah penting kerana kesan pengurusan konflik yang tidak sesuai dengan situasi konflik akan terbawa-bawa hingga ke alam pekerjaan dan ini akan menjejaskan kualiti dan
produktiviti kerja
Tujuan projek ini adalah untuk mengkaji tentang gaya-gaya pengurusan konflik di kalangan pelajar Pendidikan Teknik dan Vokasional (PTV)) di Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn (KUiTTHO) serta perkaitannya dengan faktor jantina, kursus diambil semasa Ijazah Pertama dan personaliti. Memahami gaya pengurusan konflik di kalangan pelajar PTV adalah penting supaya langkah susulan boleh diambil oleh pihak KUiTTHO kerana mereka adalah bakal guru teknikal yang akan
5
1.4 Matlamat kajian
Matlarnat projek
ini
adalah untuk mengenalpasti perkaitan di antara faktor
jantina, kursus diarnbil semasa Ijazah Pertarna dan personaliti dengan gaya pengurusan
konflik di kalangan pelajar PTV di KUiTTHO.
1.5 Objektif kajian
