بررسی زمینه‌ها و عوامل ایجاد شکاکیت در نقش انرژی‌های تجدیدناپذیر در تولید یک مخاطرۀ جهانی (مورد مطالعه: تغییرات جهانی آب و هوا)

(1)

117

Faculty of Social Sciences Institute of Social Studies and Research

Quarterly of Social and Studies Research in Iran

Vol. 10, No. 1,Spring 2021:117-143 DOI:10.22059/jisr.2020.284199.890

Investigating the causes and factors of skepticism in the role of non-renewable energy in the production of a global risk

(Case study: Global Climate Change)^*

Sadegh Salehi¹ Zahra Pazokinejad² Assgari Hossaini³ Received November 25, 2019 Acceptance August 31, 2020

Abstract

Introduction: Increased accumulation of greenhouse gases in the atmosphere due to human activities has intensified the level of global warming and its atmospheric system. One of the effective mechanisms and ensuring the continuation of sustainable actions to deal with global climate change is the development of new energy consumption habits. For this reason, the main goal of policy interventions is to create sustainable actions in optimizing energy consumption, especially fossil fuels, to reduce greenhouse gas emissions in response to global climate change. To this end, the public has access to reliable sources of information. The problem with examining human responses to climate change is the denial or skepticism promoted by a group of opponents of climate change policies using

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ـــ

* Research Paper extracted from thesis titled “Sociological analysis of influencing factors on social practice of gas consumption’, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities& Social Sciences, University of Mazandaran,

1. Associate Professor of Environmental Sociology, University of Mazandaran, Iran, Mazandaran(Corresponding Author), [email protected]

2. Ph.D. in Sociology of Social Issues of Iran, Mazandaran University, Iran, Mazandaran, [email protected]

3. Industrial Consultant of Mazandaran Province Gas Production and Distribution Company, Iran, Mazandaran, s.askary, [email protected]

(2)

Social Studies and Research in Iran, Vol. 10, No. 1, Spring 2021

118

misleading information sources. The present study is a review of the denial of global climate changes. The organized conservative movement, and especially its affiliated think tank, plays an important role in denying the reality and importance of man-made global warming. They are well aware that if citizens trust reliable scientific sources, they will receive the necessary information about environmental issues and responsible environmental behaviors, and many of their economic and political interests will be threatened and their position in the national or international arena will lose.

In this paper, based on Palmand(1992) social risk assessment approach, the role of risk producers, risk researchers, risk arbitrator and risk informants in creating ambiguity and skepticism is investigated.

Method: The present study is a review of the denial of global climate change and is considered as a documentary study. The study addressed the following questions: What is environmental skepticism? Why science is used to cover environmental hazards. Documentary technique was used in the research literature section. Exploratory studies were conducted to expand the perspective and determine the scope of the research. Keywords for data collection were: environmental skepticism / social construction / risk producers. Access to the data included libraries, sites related to the publication of research works such as University Jihad, external sites such as Google Scholarship, and free search based on concepts such as environmental risks / science.

Findings: In the process of producing environmental skepticism, the role of four categories of factors should be considered, which are:1. Producers of risk(Most companies prefer to keep their anti-environmental activities out of the public eye. Different levels of organizational governance and corporate coalitions and public policies resist public opposition. Hence, they form progressive groups to protect their interests.2. Risk researchers: From the beginning of the denial of climate change, conservative industries and think tanks were aware of the importance of hiring their advocate scientists to make climate change uncertain. 3. Risk arbitrator: Conservatives usually support ideals such as individual liberty, private property rights, limited sovereignty, and the expansion of the free market, while Democrats, especially liberals, advocate for goals such as collective rights, market regulation to protect citizens' rights, quantity and quality of government social services and support for government intervention to protect the rights of vulnerable groups. 4. Risk informants: Media objectivity is an important issue as environmental issues change from being a status issue to a political issue. Owners of multinational industries and companies are constantly using the media, experts or scientists to prevent social change in attitudes towards global warming.

(3)

119

Discussion: As a result, environmental activists, scientists, and policymakers redouble their efforts to encourage environmental protection, but in the meantime such efforts faced with some oppositions, and the opponents used their sources to thwart international action to counter climate change by relying on its economic and political power. One of these barriers to generating environmental skepticism about occurrence is the escalation of a hazard. Therefore, trying to expose or legitimize an immediate environmental claim does not in itself guarantee that corrective action will be taken. Successful environmental claims must have powerful elements that ensure that they will not perish in a sea of apathy, irrelevance and skepticism. Six essential factors can be identified for the successful construction of an environmental problem: 1)The environmental issue must have the scientific authority and credibility of the claims; 2) Having one or more scientific promoters who can turn the fascinating and mysterious aspect of research into an environmental advocacy claim; 3) The environmental problem must be considered by the media, in which this claim seems both real and important;4) A potential environmental issue must be magnified in objective and symbolic terms; 5) There must be economic incentives to take action on environmental issues; 6) Finally, in order for the environmental issue to be successfully and fully debated, it must have a supporter who guarantees both its legitimacy and continuity.

Keywords: Social studies, Energy, Climate change, Environmental skepticism, Risk.

Bibliography

 Anderson, A. (2008), “Media, Politics and Climate Change: Towards a New Research Agenda”, Sociology Compass, No. 3/2: 166-182.

 Dispensa, J. M., and & Brulle, R. J. (2003), “Media’s Social Construction of Environmental Issues: Fopcu on Global Warming-A Comparative Study”, International Journal of Sociology and Social Policy, No. 10:

74-104.

 Dunlap, R. E., & and Jacques, P. J. (2013), “Climate Change Denial Books and Conservative Think Tanks: Exploring the Connection”, American Behavioral Scientist, No. 9: 699-731.

 Dunlap, R. E., and & McCright, A. M. (2000), “Challenging Global Warming as a Social Problem: An Analysis of the Conservative Movement’s Counter-Claims”, Social problems, No. 4: 499-522.

(4)

120

 Dunlap, R. E., and & McCright, A. M. (2011), Organized Climate Change Denial, in J. S. Dryzek, R. B. Norgaard and D. Schlosberg (Eds.), The Oxford Handbook of Climate Change and Society, (PP: 144-160), Oxford University Press, Oxford, UK.

 Dursey, M. K. (2007), “Climate Knowledge and Power: Thales of Skeptic’s Tanks, Weather Gods and Sagas for Climate (in) Justice”, Environmental Justice in America 2007 Conference, Washington DC.

 Fisher, D. R. (2006), “Brining the Material Back in: Understanding the U.S. Position on Climate Change”, Sociological Forum, No. 3: 467- 494.

 Grundmann, R. (2007), “Climate Change and Knowledge Politics”, Environmental Politics, No. 3: 414-432.

 Hannigen, J. (2014), Sociology of Environment, Translated by Sadegh Salehi, Tehran: SAMT Publications. (In Persian)

 Hoffman, A. J. (2011), “The Culture and Discourse of Climate Change Skepticism”, Strategic Organization, No. 1: 1-8.

 Jacques, P. J. (2008), “Ecology, Distribution, and Identity in the World Politics of Environmental Skepticism”, Capitalism, Nature, Socialism, No. 3: 8-28, .

 Klyza, C. M. G. (2006), “Local Environmental Groups and the Creation of Social Capital: Evidence from Vermont”, Society and Natural Resources, No. 10: 905-919,

 McCright, A. M., and & Dunlap, R. E. (2011), “Cool Dudes: The Denial of Climate Change among Conservative White Males in United States”, Global Environmental Change, No. xxx: 1-10.

 Pazukinejad, Z., Salehi, S., Firoozjaeian, A. A., and & Hosseini, A.

(2020), “Study of Social Factors Affecting Sustainable Gas Consumption (Household Subscribers in Mazandaran Province)”, Education, Environment and Sustainable Development, No. 4: 37-54. (In Persian)

 Pazukinejad, Z., Salehi, S., Mahmoudi, H., and & Firoozjaeian, A. A.

(2020), “Social Analysis of Energy Consumption Habits with Emphasis on Domestic Gas Consumption”, Social Studies and Research in Iran, No. 2: 291-313. (In Persian)

 Pumphery, C. (2008), Global Climate Change: National Security Implications, United States Army War College: Strategic Studies Institute.

(5)

121

 Rensburg, W. (2015), Skepticism about Anthropogenic Climate Disruption: A Conceptual Exploration, Master’s Thesis in Supervisor, Australia, University of Queensland,

 Salehi, S., Imam Gholi, L., and & Mohammadi, J. (2017), “Social Analysis of Failure to Popularize the Environmental Issue in Iran”, Sociological Studies, No. 1: 139-162. (In Persian)

 Tavakol, M., and & Nozari, H. (2012), “Analysis of Economic, Social and Environmental Impacts of Parsian Gas Refinery Industry on Rural Areas (Case Study: Rural Areas of Mehr County in Fars Province)”, Social Studies and Research in Iran, No. 4: 29-48. (In Persian).

(6)

(7)

ۀرود /نایرا در یعامتجا تاقیقحت و تاعلاطم 01

ۀرامش ، 0 ، راهب 0011 : 003 - 007

DOI: 10.22059/jisr.2020.284199.890

یسررب مز

ی هن اه رد تیکاکش داجیا لماوع و شقن

ژرنا ی اه رد ریذپاندیدجت ی

یناهج ۀرطاخم کی دیلوت یناهج تارییغت :هعلاطم دروم(

اوه و بآ

*

)

یحلاص قداص

1

ارهز یکوزاپ

2داژن

ینیسح یرگسع

3

:تفایرد خیرات 11

/ 18 / 89 :شریذپ خیرات

11 / 12 / 88

هدیکچ

یاهزاگ تشابنا شیازفا هناخلگ

ا زا یشان یاضف رد ی لاعف

ی ت اه و نیمز ةرک شیامرگ حطس ،یناسنا ی

زا یکی .تسا هدرک دیدشت ار نآ یوج متسیس اهراکوزاس

نیمضت و رثؤم ی ةدننک

موادت شنک اه ی

یناهج تارییغت اب هلباقم یارب رادیاپ اوه و بآ

داجیا ، تداع اه .تسا یژرنا فرصم نیون ی رد

نیا

داجیا ،یتسایس تلاخادم ةدمع فادها هلمج زا ،اتسار شنک

اه رد رادیاپ ی بولطم

زاس فرصم ی

هب یژرنا هژیو تخوس اه یاهزاگ دیلوت شهاک یارب یلیسف ی هناخلگ

ا باقم یارب ی یناهج تارییغت اب هل

تساوه و بآ .تسا یمازلا ،نئمطم یتاعلاطا عبانم زا مومع یرادروخرب روظنم نیا هب .

هلئسم ا هک ی

یسررب رد شنکاو اه رییغت هب یناسنا ی اوه و بآ

زا یهورگ هک تسا یتیکاکش ای راکنا ،دراد دوجو

نافلاخم س ی تسا اه یتاعلاطا عبانم زا هدافتسا اب نآ اب هلباقم ی فرحنم

یم جیورت هدننک نیا .دننک

یناهج تارییغت راکنا ةلئسم یسررب هب شهوژپ اوه و بآ

یدانسا تاعلاطم ءزج و تسا هتخادرپ

یم بوسحم ةرطاخم یعامتجا یبایزرا درکیور ،هعلاطم نیا یرظن بوچراچ .دوش

( دنملاپ 1882 )

ی .تسا هتفا اه یم ناشن لتخم تامادقا ،هرطاخم ناگدننکدیلوت دهد و دوخ عفانم ظفح یارب ار یف

ماجنا هدنرادزاب تاررقم و نیناوق بیوصت م

ی دنهد دیلوت یتاقیقحت زکارم سیسأت دننام ؛ شناد ةدننک

ضقن رییغت یفنم یاهدمایپ ةرابرد دانسا رابتعا ةدننک اوه و بآ

،ناصصختم و ناسانشراک مادختسا ،

لیکشت قاتا اه زا یرادروخرب ،رکف ی بلا

ی اه

،یسایس ی زا هدافتسا و یگنهرف

هناسر اه . نچمه ی ن هب ،

یاعدا کی حرط و نیودت ةوحن حم

ی ط ز ی تس .تسا هدش هراشا هرطاخم ناگدننکدیلوت هیلع هدننکاشفا ی

هژاو یدیلک یاه رییغت ،یژرنا:

اوه و بآ تیکاکش ، حم ی ط ز ی تس .یعامتجا تاعلاطم ،هرطاخم ،ی

ـــ

ناونع تحت یرتکد هلاسر زا جرختسم ،یشهوژپ ـ یملع هلاقم*

« زاگ فرصم رب رثوم لماوع یتخانش هعماج لیلحت

یگناخ

»

،یعامتجا و یناسنا مولع هدکشناد ،ناردنزام هاگشناد ، .ناردنزام ناتسا زاگ عیزوت و دیلوت تکرش تیامح اب

1 هعماج رایشناد . طیحم یسانش

،)لوئسم ةدنسیون( ناردنزام هاگشناد ،یعامتجا مولع هورگ ،تسیز [email protected]

2 یرتکد . هعماج سانش ،ناردنزام هاگشناد ،یعامتجا مولع هورگ ،ناریا یعامتجا لئاسم ی [email protected]

3

،ناردنزام ناتسا زاگ تکرش ،هژورپ یتعنص رواشم ،یمیش یسدنهم دشرا سانشراک . [email protected]

(8)

010 هرود ،ناریا رد یعامتجا تاقیقحت و تاعلاطم 01

هرامش ، 0 راهب ، 0011

حرط و همدقم هلئسم

اب یرشب ةعماج هک یرصع رد و ناسنا شقن ،تسا ههجاوم یتسیز طیحم تارطاخم

شنک اه رد وا ی

زا تظافح حم

ی ط ز ی تس فرصم .تسا مهم رایسب ب

ی ور هب یژرنا عبانم ةی هژیو

تخوس اه یلیسف ی

هب یدج یدیدهت اوه بآ یناهج تارییغت دیدشت و یعیبط عبانم ،نوزا ةیلا بیرخت یارب رامش

م ی آ ی د

( یکوزاپ ،ناراکمه و داژن 1388

: 39 .) ا اب ی هکن یاهزاگ تشابنا شیازفا هناخلگ

ا زا یشان وج رد ی

نتخوس زا لصاح نبرک دیلوت تخوس

اه و نیمز ةرک شیامرگ حطس ،تسا مارآ یدنور یلیسف ی

هدرک دیدشت ار نآ یوج متسیس ( تسا

،زندیگ 1381 نیمضت و رثؤم یاهراکوزاس زا یکی .) ةدننک

موادت شنک اه ب هلباقم یارب رادیاپ ی بآ یناهج تارییغت ا

داجیا ،اوهو تداع

اه یژرنا فرصم نیون ی

داجیا ،یتسایس تلاخادم ةدمع فده ،لیلد نیمه هب .تسا شنک

اه رد رادیاپ ی بولطم

زاس ی

هب یژرنا فرصم هژیو

تخوس اه هب یلیسف ی یاهزاگ دیلوت شهاک روظنم

هناخلگ ا اب هلباقم یارب ی

یناهج تارییغت ( تساوه و بآ

یکوزاپ ژن ،ناراکمه و دا 1388

: 281 یرادروخرب ،روظنم نیا هب .)

هلئسم .تسا ملسم یقح نئمطم یتاعلاطا عبانم زا مومع یسررب رد هک یا

شنکاو اه رییغت هب یناسنا ی

اوه و بآ دوجو

( دراد ،نازیم ةرابرد یملع تیفافش شیازفا دوجو اب ع

رییغت تاریثأت و لل اوه و بآ

برد راکشآ یملع عامجا زین و نافلاخم زا یهورگ هک تسا یتیکاکش ای راکنا )تاعوضوم نیا ةرا

س ی تسا اه رییغت اب هلباقم ی اوه و بآ

هداد جیورت تخاس ناسنا لصا هک دنا

رییغت ندوب اوه و بآ

در ار

م ی دننک هولج زیمآدیدرت ار نآ ای م

ی ( دنهد گربنزور 2110،

: 1 - 2 دامتعا .) رد رصع ینونک رایسب مهم

ینارود ؛تسا هعماج هک

دندقتعم ناسانش ناسنا

اه رد لاح دورو هب هرود ا ی اب ةصخشم عماوج

هرطاخم زیمآ دنتسه رد.

نیا ،عماوج ناسنا اه دیاب نامز و یژرنا دوخ ار اهرطخ تخانش فرص و

لامتحا نآ اه .تسا تاعلاطا عبانم هب زاین تخانش یارب .دننک نچمه

ی ن کرد ی هتفا اه ی یملع یارب

مومع راوشد ا

؛تس نیاربانب دیاب ملع رد بلاق مومع یاهزاین و

هب نابز هداس ریسفت ییایاپ .دوش و

دامتعا هب عبانم

،تاعلاطا سم

ئ ةل یمهم رد ةعماج هرطاخم

؛تسا زیمآ تاعلاطا اریز

نئمطم صخشم

م ی دنک هچ هورگ ای

،ینامزاس س ی تسا اه ی هلباقم یعامتجا ار

لکش م ی دهد و تردق عامتجا ی شا ار

اقلا م ی دنک طیحم لئاسم زا رتشیب یهاگآ دوجو .

،یتسیز درف ار هب یوس لاعف ی ت اه ی نابلطواد ی قوس

م ی دهد هک رتشیب راثآ رد .دنراد هناریگشیپ ةرود

،تارطاخم شناد

و یهاگآ رداق هب شهاک هغدغد اه و

کمک هب درف تسا ات رد هارود ی اه ی

،یعامتجا درف

اب نانیمطا رطاخ مصت ی م گ ی ر ی وخ .دنک زا یرادد

(9)

هنیمز یسررب یژرنا شقن رد تیکاکش داجیا لماوع و اه

رد ریذپاندیدجت یاه …

011

تامادقا هلباقم ا ناربج یتح و رایسب یفنم یاهدمایپ ،ی تاریثأت ةرابرد تیکاکش .دراد هارمه هب یریذپان

رییغت اوه و بآ ببس

م ی دوش رییغت ةلئسم اوه و بآ

هغدغد هب مک یا لیدبت مومع نایم رد تیمها

هب روصت نیا و دوش رییغت هک دیایب دوجو

اوه و بآ هرطاخم

ا زا رود ی .تسا ینامز و یناکم ظاحل

یلاحرد طیحم ةرطاخم نیا تاریثأت هک ساسحا دارفا رتشیب ،تسا مهم یعامتجا ظاحل زا یتسیز

من ی دننک مهم و یصخش یدیدهت نآ هک ( تسا

یکوزاپ و یحلاص ،داژن

1382 هک ینامز نیاربانب ؛)

هلمج زا یناهج تارطاخم رییغت

اوه و بآ هب

هب ،دیایب دوجو رظن

م ی دسر ،دیدرت و کش یکدنا هک

شخب اه هگن لطعم لمع رد ار هعماج فلتخم ی م

ی دراد .

اب شیازفا عبانم تاعلاطا طیحم

یتسیز نامزاس اه دندش لیکشت یی هک

دوخ ار لوئسم نییعت

یاهرایعم صیخشت

قح زا لطاب و تسرد زا تسردان م ی دنناد . هاوگ نیا

،اعدم لاکشا نیون

تیمکاح تاعلاطا

و یاهاعدا لع یم لماع .تسا زین نآ رب رثؤم

و ی گژ ی اه و نازیم یریذپدامتعا

یاهداهن علاطا هدنهد و هاگنب اه ی دیلوت تاعلاطا

،تسا هن یتاذ تیفیک و

ینورد .تاعلاطا

نچمه ی ن طیحم تارطاخم زا یرایسب یتسیز

نآ ردق یمومع مهف ةریاد زا هک دنتسه مهبم و هدیچیپ

جراخ مدرم نیاربانب ؛دنا یارب

اگآ یه زا تاعلاطا و

کرد هناشن اه یی هک ریسفت ییاهدنیارف نینچ ار

ناکما ریذپ دنراچان ،دننک هب

ماظن اه ی یسانشراک یلم

و یسانشراک یناهج

هتسباو ( دنوش ،زوکیج

2119 .) هظفاحم شبنج نامزاس راک

هب و هتفای و تیعقاو راکنا رد نآ هب هتسباو رکف قاتا هژیو

ناسنا یناهج شیامرگ تیمها .دراد مهم یشقن تخاس

نآ اه هب هک دنهاگآ هلئسم نیا زا یبوخ

تروصرد نادنورهش دامتعا

،یملع ربتعم عبانم هب تاعلاطا

مزلا ةرابرد لئاسم طیحم یتسیز و

یاهراتفر ةنلاوئسم

طیحم یتسیز ار دنهاوخ عفانم زا یرایسب و تفریذپ نآ یسایس و یداصتقا

اه

و دش دهاوخ دیدهت اج

ی هاگ دوخ نیب ای یلم ةصرع رد ار هب .داد دنهاوخ تسد زا یللملا

روظنم

یدیلک دربهار ،لکشم نیا اب هلباقم نآ

اه طیحم تیکاکش یملع دهاوش دربهار نیا .تسا یتسیز

طیحم تلاکشم هب ار یتسیز

شلاچ م ی دشک و ا زا ی ن ور نیناوق و تاررقم عضو ترورض

طیحم شهاک ار یتسیز م

ی دهد یارب مهم ةلئسم . نآ

اه ماهبا موادت ، رارصا هراومه و تسا ینیرفآ

م ی دننک یارب دهاوش نیا ،هتشذگ رد .تسین یفاک یدج تراظن تامادقا

شلات اه تلاکشم رب

کزان و یدیسا ناراب دننام یصاخ نوزا ةیلا ندش

کی ،یناهج شیامرگ ةرابرد اما ،دوب زکرمتم

مامت ةلمح بآ ملع هیلع رایع

نیب تئیه ،یسانشاوهو رییغت لودلا

اوه و بآ ،

نامزاس اه یملع ی

(10)

یعامتجا یبایزرا درکیور ساسارب ،هلاقم نیا رد .تسا هدش داجیا نادنمشناد دوخ یتح و فلاخم ةرطاخم ( دنملاپ 1882 و هرطاخم نارواد ،هرطاخم نارگشهوژپ ،هرطاخم ناگدننکدیلوت شقن )

ماهبا رد هرطاخم ناربخم تسا هدش یسررب تیکاکش و ینیرفآ

.

یرظن ینابم زا .دنک لمع شیاهرتماراپ زا رتارف ،یمومع ورملق رد تسا نکمم هرطاخم تخاس رصانع یخرب لباق تاکن هلمج هک تسا نیا هجوت

مهم رت ی ن رد شنک هصرع

اه یم تروص یی هک دریگ

عامتجا

ناصصختم هفرح

ا قوقح ،ناسدنهم ،نادنمشناد دننام ی ناریدم ،ناکشزپ ،ناناد

تکرش اه راک و نارازگ

رد یسایس اجنآ

روضح ( دنراد ،نگیناه 1383 : 211 هب .) تردن م ی ناوت طیحم یلکشم تفای یتسیز

هک ر ی هش اه عونت شهاک ،یدیسا ناراب .دشابن یملع تاقیقحت زا یشخب رد نآ ی هنوگ

اه شیامرگ ای

،یناهج هنومن اه زا یی تلاکشم هب ادتبا رد هک دنتسه

تروص هعومجم ا لع تادهاشم زا ی زاغآ یم

طیحم تلاکشم نیا یملع یاهرتسب تیاهنرد .دندش ز

ی تس ی دنا هک نآ اه تلاکشم رگید زا رتارف ار

قلاخا رب ینتبم یاهاعدا هب رتشیب هک یعامتجا کتم

ی دنا رارق م ی ( دهد :نامه 182 .) ( دنملاپ 1882 )

داهنشیپ هرطاخم یعامتجا یبایزرا رد ار یمومع شقن شش م

ی دنک بسچرب کیره هک دوخ صاخ

،هرطاخم نارگشهوژپ ،هرطاخم ناگدننکدیلوت ،هرطاخم نلاماح نایماح ،هرطاخم نلاماح :دراد ار هرطاخم نلاماح .هرطاخم ناربخم و هرطاخم نارواد نابرق

ی نا دنا هک زه ی هن اه راک و یگدنز میقتسم ی

لمحتم ار هرطاخمرپ قطانم رد م

ی دنوش رد . هرود اه نآ ،رتدیدج ی هب اه

تسگ لیلد شر شبنج اه ی

تلادع طیحم هاوخ رتدنمتردق یتسیز

هدش دنا هب دیاب و نارگیزاب ناونع ثأت

ی راذگر زا نآ اه .دوش دای

:تسا ناینابرق قح یایحا یارب هزرابم رد یمومع ةلحرم هب دوعص هرطاخم نلاماح نایماح شقن نامزاس اه فرصم ی ،تملاس و تشادهب نامزاس ،زبس ةدننک

داحتا ی ه اه یرگراک ی ای سلجم نلااعف و

،هرطاخم ناگدننکدیلوت .هرگنک نامزاس

اه ،یژرنا فرصم ی تکرش

اه ،ذغاک و بوچ ی تکرش

اه ی

هدناوخ رورش یناراکهبت ای نانمشد ناونع اب هریغ و ییوراد و ییایمیش داوم ةنیمز رد یتیلمدنچ م ی دنوش هدرمش هرطاخم هیلوا عبنم ای هرطاخم یلصا نلاماع اریز ؛ م

ی ( دنوش ،نگیناه 1383 : 238 -

211 هب هرطاخم نارگشهوژپ .) رد رضاح نادنمشناد هژیو

هاگشناد اه ، امزآ ی هاگش اه و یتلود ی

نامزاس اه ی مدرم داهن کمک یم شلات هک دنتسه یناگدننک یتسیچ و یگنوگچ ،ییارچ ةرابرد دننک

(11)

017

لیدبت طیارش ،رطخ هب یزیچ ندش

ای هکن و دراد رارق هرطاخم ضرعم رد یسک هچ ه

نچم ی ن هچ

عمج یدهاوش ،دشاب ینتفریذپ تسا نکمم هرطاخم ینامز یروآ

م ی دننک هرطاخم نارگشهوژپ یهاگ .

یقلت ناسکی هرطاخم ناگدننکدیلوت اب م

ی دنوش هب ، ی رگا هژیو هتفا

اه ی ناش تیامح یلبق تیعضو زا

نارواد .دنک هطساو( هرطاخم

اه ، هاگداد اه ای سلجم ، نامزاس

اه نوناق ی هب )راذگ زا جراخ رد هاوخلد

هنحص ای هداتس دنا هب دنددصرد و ش

ی هو ا ی ب ی هنافرط ای هتفریذپ دیاب هرطاخم دح هچ ات هک دننک نییعت

بیسآ ناینابرق هب یتمارغ هچ دیاب نینچمه .دوش یریگولج نآ زا ای و دودحم هک یتیعضو زا هدید

هرطاخم نارواد ،عقاورد .دوش تخادرپ ،تسا هدش دروآرب کانرطخ هب

تردن ب ی فرط دنا ضوعرد .

هرطاخم ناربخم هکنیا تیاهنرد .دنیایب رانک هرطاخم ناگدننکدیلوت اب دنراد لیامت رتشیب هناسر

اه ی

ماغیپ ای رک هورگ شقن نیشیپ یعمج رارق یمومع راک روتسد رد ار لئاسم هک دنراد ار نارب

م ی دنهد و

هب ار تامادقا یسررب تقد

م ی ( دننک :نامه 211 - 212 شقن ،هلاقم نیا رد .) هورگ

اه داجیا رد یی

تیکاکش حم

ی ط ز ی تس اب تفلاخم ای تقفاوم رد دوخ یاهاعدا حرط یارب هک تسا هدش یسررب ی

لکشم حم ی ط ز ی تس هرهب ناصصختم و ملع زا ی م

ی گ ی دنر

؛ نارگشهوژپ ،هرطاخم ناگدننکدیلوت ینعی

.هرطاخم ناربخم و هرطاخم نارواد ،هرطاخم

شهوژپ ةنیشیپ د ةنماد یعامتجا مولع ر هدرتسگ

ا زا ی شهوژپ اه هب یبرجت و یرظن ی دامتعا بیرخت یبایزرا روظنم

تیکاکش دیلوت و رطخ اب هلباقم یارب حم

ی ط ز ی تس زا یخرب هب هک دراد دوجو ی نآ

اه هب بسانت اب

کم و پلناد .تسا هدش هراشا شهوژپ نیا عوضوم تیار

( 2111 یسررب هب ،دوخ ةلاقم رد )

شلات اه رییغت نافلاخم ی اوه و بآ

ماهبا یارب رد ینیرفآ

.دنتخادرپ یناهج شیامرگ تیمها

یرظن بوچراچ نآ

اه بوچراچ یاهدنیارف یزاس

شبنج اه .دوب یعامتجا ی نآ

اه شبنج یاهاعدا

هظفاحم نیب ار راک لاس

اه ی 1881 - 1881 یاوتحم لیلحت .دندرک یسررب مز

ی هن ا رد یملع تاراشتنا ی

بو اس ی ت اه ی قاتا اه هظفاحم رکف ی یریگوس دوجو لوا .درک نایامن ار فلاخم یاعدا هس راک

هیلع رادشه موس و یناهج شیامرگ ندوب رطخ زا یراع مود ،یناهج شیامرگ رد یدانسا س ی تسا اه هب و هلباقم ی .ناهج یداصتقا تابث نداتفارطخ

رشیف ( 2112 ار هلئسم نیا دوخ ةلاقم رد )

م هنوگچ هک درک لیلحت بلاق رد یسایس یاهدرواتسد هب یعیبط عبانم زا یرادروخرب زا لصاح عفان

(12)

رییغت تسایس اوه و بآ

اب وا .تسا هدش لیدبت اکیرمآ ی هرهب

گ ی ر زا ی هداد اه عبانم هب طوبرم ی

بط ی ع ی ( هب لاغز و تفن هژیو میمصت و )گنس

گ ی ر ی اه هک دیسر هجیتن نیا هب اکیرمآ تلود یسایس ی

مصت ی م اه

ًلاماک ی یناهج رییغت ةرابرد یسایس اوه و بآ

لیدبت یگنوگچ صیخشت رب ینتبم ندش

هرهب عفانم ی .تسا یسایس عفانم تهج رد یعیبط عبانم زا یرادرب

هتفا اه یم ناشن هلاقم نیا ی ،دهد

کرد یارب دپ

ی هد اه هعماج یعامتجا ی یاهدنیارف و یعیبط عبانم یعامتجا تخاس دیاب ناسانش

هرهب یعامتجا ادرب

کم و پلناد .دننک کرد ار نآ زا یر ار

ی ت ( 2111 شیارگ ةلاقم رد ) یهیجوت یاه

هظفاحم ماظن ةداد عبنم .دندرک یسررب ار اکیرمآ رد یسایس راک

نآ اه نیب پولاگ ةسسؤم شیامیپ

لاس اه ی 2111 - 2111 ی .دوب هتفا اه ی نآ اه یم ناشن رد تیسنج و داژن هک دهد شرگن

اه راکنا ی

توافتم م ی وش دن هب ؛ یروط شیارگ تسوپدیفس نادرم هک هظفاحم یاه

جیاتن .دنتشاد هناراک لدم

اه ی

یم ناشن زین کیتسجل نویسرگر ةنادرم رثا ،سنج و داژن ،یسایس یژولوئدیا میقتسم لرتنک اب ،دهد

هظفاحم و تسا رادانعم راک شرگن

اه هظفاحم ی رییغت راکنا رد یرادانعم مهس هناراک

اوه و بآ رد

یرمآ هتشاد اک نمفاه .دنا (

2111 ناونع زیچ ود ار هرطاخم ناگدننکدیلوت فده دوخ ةلاقم رد ) م

ی دنک :

مهرب لوا یاهزاگ دیلوت یناسنا تلع ةرابرد یملع عامجا ندز هناخلگ

ا رییغت و ی اوه و بآ

مود و

هار رییغت ةرابرد یتسایس عامجا لح

اه هب هلئسم نیا ی .راتفر رییغت و ینف تفرشیپ تروص

نیا هب وا

یدج دوجو اب هک تخادرپ هلئسم رییغت ،یتسایس و یملع ،ینف داعبا ندوب

اوه و بآ یگنهرف یثحب

یم بوسحم زین هب ؛دوشَ

هار ترورض و ریسفت ةرابرد نآ ینامتفگ دعب هژیو لح

اه تسا دقتعم وا .

تمدخ زین نآ هب و تسا تردق نابحاص عفانم تمدخ رد شناد م

ی نک ن د کیج و پلناد . زو

( 2113 )

هظفاحم شبنج هک دنتفایرد دوخ ةلاقم رد هب ،راک

هژیو و تیعقاو راکنا رد نآ هب هتسباو رکف قاتا

هب یناهج شیامرگ تیمها یو

ماهبا هژ هناسر .دنراد یدج شقن نآ ةرابرد ینیرفآ زین یراتشون یاه

بآ ملع هب هلمح یارب مهم یرازبا .تسا نآ نادنمشناد و یسانشاوهو

نآ اه یاهدنویپ قاتا

اه رکف ی

هظفاحم و راک 119 رییغت راکنا باتک اوه و بآ

لاس رد هک ار 2111

.دندرک یسررب ،دوب هدش رشتنم

شیپ و نافلؤم تیلم مز

ی هن اه هک دنتفایرد و دندرک یسررب ار نآ ناراتساریو ای نافلؤم یهاگشناد ی

هب هظفاحم رکف قاتا کمک رییغت راکنا ،اکیرمآ راک

اوه و بآ و هتفای شرتسگ رگید روشک نیدنچ هب

مهس باتک اه پاچ ی شهوژپ نیا جیاتن .تسا هتشاد شیازفا یملع صصخت نودب دارفا طسوت هدش

یم ناشن هک دهد 81 نیا دصرد باتک

اه هدشن ینیبزاب یملع لفاحم رد نافلؤم و دنا

هتسناوت دنا

(13)

011

ک نیا و دننک یتاعلاطا ةخرچ دراو ار دوخ یملعریغ یاهاعدا هب را

هظفاحم شبنج کمک ناگبخن ،راک

و یسایس هناسر

اه ماجنا راک نیرتدیدج رد .تسا هدش ماجنا نآ هب هتسباو ی ،هدش

( گربنزور 2110

)

بآ رییغت ةرابرد یمومع دیدرت رد ار ناگبخن شقن دوخ یرتکد ةلاسر رد .درک یسررب اوهو

یگنهرف ةیرظن ،نآ یرظن بوچراچ هورگ

- نییبت هک دوب هکبش م

ی درک ةتخاس کی تیکاکش

فده تیعمج .دوب ایلارتسا رد کاکش ناگبخن ةمه بوتکم راثآ یسررب دروم ةنومن .تسا یگنهرف 98 ینامز ةلصاف رد هدشرشتنم بوتکم رثا 2111

- 2112 یم ناشن اوتحم لیلحت .دوب ناکاکش هک دهد

ناهج ب ین ی اه ةمه و دنراد ارگدرف ی نآ

اه هب تبسن شرگن

اه یربارب ی وخ

یقلاخا دض یهاگن ها

و لکوت ،یفیک ةعلاطم کی رد .دنتشاد رذون

ی ( 1381 طیحم تاریثأت یسررب هب ) تخاس یتسیز

نآ .دنتخادرپ سراف ناتسا رد رهم ناتسرهش عباوت زا یزوخ ناتسهد رد زاگ هاگشیلااپ زا هدافتسا اب اه

نانکراک و اتسور یملاسا یاروش اب قیمع ةبحاصم و میقتسم ةدهاشم شور ینامرد تامدخ شخب

هقطنم نیا رد زاگ هاگشیلااپ ةعسوت یداصتقا عفانم هب اهنت هاگشیلااپ ناریدم و زاگ تکرش ،دنتفایرد و ینیزگیاج یارب یدیفم مادقا چیه اتسور یعیبط عبانم ندرب نیب زا اب زین زاگ تکرش .دنتشاد هجوت طیحم زا تظافح ماجنا هقطنم تسیز

هدادن نایم نیا رد .تسا اتسور یملاسا یاروش هک یراک اهنت ،

ماجنا ناییاتسور ریاس و هداد

دنا ربارب رد ینارمع یاهراک ماجنا هب هاگشیلااپ نلاوئسم ندرکروبجم ،

طیحم یدوبان ناراکمه و یحلاص .تسا هدوب تسیز

( 1382 رد ) لاقم هلئسم نیا نییبت هب ،دوخ ة

کارپ و نوگانوگ تاراهظا دوجو اب ارچ هک دنتخادرپ زونه ،یمسرریغ و یمسر فلتخم حوطس رد هدن

عضو ی ت اه طیحم بولطمان ی هلئسم هب یتسیز

یفاک .تسا هدشن لیدبت ناریا رد یعامتجا یا ندوبن

طیحم یاهاعدا یملع رادتقا یحطس ،یتسیز

طیحم تلاکشم هب یرگن هدافتسا ،یتسیز

زا ندرکن

لباق ی ت اه و ینامزاس ی لکشت

اه ا دامتعا دوبن و یمدرم ی یعامتج

زا یرایسب تسا هدش ببس

طیحم تلاکشم .دنوش لیدبت یعامتجا و یمومع ةلئسم هب دنناوتن یتسیز

عمج رد شهوژپ ةنیشیپ یدنب م

ی ناوت سکع زا ناکاکش هک درک نایب لمعلا

اه ییاهدرکلمع ای

تیامح م ی دندرک هیامرس یماح هک نآ .دوب لاربیلوئن یراد

اب اه شنکاو اه بوخ ةنایم زبس ی ی

رب ینتبم هلئسم نیا اریز ؛دنتشادن س

ی تسا اه هلخادم ی ددجم یزاسزاب و نلاک داصتقا رد هنایوج

ماظن اه هب .دوب یداصتقا ی روط

یلک م ی ناوت هب هرطاخم ناگدننکدیلوت هک تفایرد رتهب ملع کمک

هتسناوت دنا رییغت رطخ ةرابرد یمومع و یملع عامجا و دننک ظفح ار دوخ عفانم اوه و بآ

ار

(14)

ریثأت ةرابرد یملع تیکاکش .دننک لیلحت لاعف

ی ت اه ةدیدپ کی و یفارحنا یعضوم ،یناسنا ی

تسد راک .تسا هدش ی نآ

اه شلات م ی دننک ملع یلصا نایرج رابتعا اوه و بآ

هب ار هنوگ ا ی

یارجا و تفرشیپ زا هک دننک لیلحت س

ی تسا اه عقاورد ،راک نیا اب .دوش یریگولج نآ اب هلباقم ی

کش یذ ةدرتسگ عفانم هب ناکا ناعفن

تخوس اه تمدخ یلیسف ی م

ی دننک دیلوت ةخرچ زا یهاگآ .

یملعریغ یاهاعدا و بذک تاعلاطا م

ی دناوت یکی عوضوم نیا اریز ؛دنک کمک یملع تیفافش هب

زا شیپ یاهزاین تکراشم رد

س ی تسا اه و همانرب اه ی طیحم یتسیز .تسا

شهوژپ شور رورم ،یرظن رضاح شهوژپ یدانسا کینکت زا نآ ةنیشیپ شخب رد هک تسا یدربراک و ی

.دش هدافتسا تلااؤس

یتسیچ عون زا عوضوم نیا اب طبترم ( تسا

طیحم تیکاکش یتسیز

تارطاخم نامتک یارب ارچ ؛تسیچ حم

ی ط ز ی تس هدافتسا ملع زا ی م

ی دوش و هاگدید طسب یارب .)

،شهوژپ ةنماد نییعت سررب

ی اه .تفرگ تروص یفاشتکا ی عمج زا سپ

و هیلوا تاعلاطا یروآ

تروشم اه تفرگ تروص عوضوم یصصخت ناگژاو و تایبدا اب ییانشآ ،یملع ی (

تیکاکش

طیحم هرطاخم ناگدننکدیلوت /یعامتجا تخاسرب /یتسیز )

و شهوژپ ریسم تهج نینچمه .

هب یسرتسد لحم .دش صخشم یتاعلاطم ةزوح هداد

اه ،هناخباتک لماش ، نامزاس

اه یشهوژپ ی

اس ی ت اه ،یهاگشناد داهج دننام یشهوژپ راثآ تاراشتنا اب طبترم ی اس

ی ت اه دننام یجراخ ی

یمیهافم ساسارب دازآ چرس و پیشرلاوکسا لگوگ دننام

environmental risks/ science

.دوب

تروص نیا هب .دش هدافتسا شراگن شور زا شهوژپ شرازگ یارب ،تاعلاطا یروآدرگ زا دعب هک ای هد اه تسم ی و تلامج بلاق رد جرخ راپ

ا فارگ اه هب دیدج ی هاگدید هارمه

رگشهوژپ یاه

نتشون یارب .دندش یسیونزاب راپ

ا فارگ اه ناگژاو هک اجنآ زا .دش هدافتسا یسایق شور زا

زا ،دنتسه شهوژپ یامنهار یدیلک نآ

اه ناونع رد شخب و یدنب .دش هدافتسا یدنب

طیحم تیکاکش دیلوت دنیارف یتسیز

لاکشم طیحم لئاسم و ت بوسحم یعامتجا لکشم کی یتروص رد یتسیز

م ی دنوش و هعماج هک

هورگ اه هب ار نآ یعامتجا ی هب یعامتجا لکشم کی ناونع

.دنسانشب تیمسر بحاص

نارظن

(15)

010

هعماج یسانش حم ی ط ز ی تس هب ، طیحم لئاسم ،دندقتعم ییارگراتخاس درکیور نارادفرط هژیو یتسیز

هب یدوخ داجیا دوخ من

ی ش دنو . هچنآ ،میتسه شدهاش عضو

ی ت اه بولطمان ی حم

ی ط ز ی تس تسا ی

نوزا ةیلا بیرخت ةلئسم لاثم یارب ؛تسا هتشاد دوجو رشب خیرات لوط رد و هراومه هک زاغآ زا

مهارف زا سپ اهنت اما ،تسا هتشاد دوجو یتعنص بلاقنا هب یعامتجا یاهرتسب ندش

هلئسم ناونع

هدش حرطم ( تسا

،ناراکمه و یحلاص 1382

: 112 .) ةلئسم کی ةرابرد تیکاکش و دیدرت داجیا اب

طیحم هولج یعیبط و یتسیز ،نآ نداد

هورگ اه ةلئسم کی یعامتجا تخاسرب هک یی حم

ی ط ز ی تس هب ی

ناشعفن شلات هراومه ،تسین م

ی دننک .دنوش ییاهرتسب نینچ داجیا عنام تیکاکش دیلوت دنیارف رد

حم ی ط ز ی تس هتسد راهچ شقن هب دیاب ی نارگشهوژپ ،هرطاخم ناگدننکدیلوت ینعی ،لماوع زا

.تشاد هجوت هرطاخم ناربخم و هرطاخم نارواد ،هرطاخم

لکش 1 . ناکرا یلصا ماظن راکنا رییغت یناهج اوه و بآ

عبنم کم: ار تی و ،پلناد 2111

(16)

شقن و قوف ةناگراهچ لماوع زا کیره حیضوت هب ،همادا رد نآ

اه تیکاکش دیلوت رد

حم ی ط ز ی تس ی م ی زادرپ ی م .

1 هرطاخم ناگدننکدیلوت .

رتشیب تکرش اه حیجرت م ی دنهد لاعف ی ت اه دض ی حم ی ط ز ی تس ی یمومع قیقد یسررب زا ار دوخ

طیحم لئاسم .دنراد هگن رود زا یرادیاپ و یتسیز

ةهد 1821 هب نونکات ضارتعا دروم تدش

رییغت ثحب و هدوب اوه و بآ

هب ینوگرگد لیلد فلاتئا

اه و ار ضارتعا نیا یگدیچیپ عضاوم

ییادتبا عضوم ،لاثم یارب ؛تسا هدرک دیدشت تکرش

اه مه ،ناکاکش زور و لاح اب اتسار

طیارش دوبهب یارب مادقا هنوگره اب تفلاخم اوه و بآ

یناهج فلاتئا .دوب اوه و بآ

رد هک

لاس 1898 یارب دنمتردق یوگنخس کی ،دش داجیا بناج

راد ع یراجت عفانم زا ی ملع هیل

بآ

اوه و بآ تاررقم و زا لکشتم ییاوهو

لوغ اه نوسگا دننام یراجت ی زروتوم لارنج ،1

دروف ،2

روتوم وکازگت و3

هعومجم .دوب1

لاعف ی ت اه نیا ی هورگ اه رییغت عوقو ةرابرد تیکاکش رذب و بآ

اوه رد ار لد اه مدرم ی م ی دراک نیا فلاتئا . هورگ

اه تیلوئسم و تکراشم ربارب رد پ

رد یریذ

نارحب ربارب اوه و بآ

دودحم ی ت اه داجیا ار یدیدش ی م

ی دنک تسا هناروسج یاعدا کی نیا .

یم ناشن تاعلاطم زا یکی ،لاثم یارب ؛دراد ار یبرجت و نیدامن فیصوت شزرا هک زا هک دهد

ید دیلوت لک دیسکا

عومجم زا هدشدیلوت نبرک تخوس

اه ،یتفن تکرش کی مهس اهنت ،یلیسف ی

رب هس ریاس ربا تکرش اه لیابم نوسکا تکرش نینچمه .دوب 30

/ 21 ید نت درایلیم ار نبرکدیسکا

رد ةنیشیپ 121 لاس و نبرک ةنلااس یناهج دیلوت ربارب هس ًابیرقت ینعی ؛تسا هدرک دیلوت دوخ ة

13 تلاایا ةنلااس دیلوت لک ربارب زا لیابم نوسکا لوغ هک تسانعم نادب اهرامآ نیا .هدحتم

یادتبا درادناتسا لیوا تسارت ناونع اب سیسأت لاس رد2

1992 دیلوت ببس ، 1

/ 1 ات 3 / 0 دصرد

هدش ناهج رد نبرک لک ( تسا

یسرود ،1

2111 : 0 .)

ـــ

1. Exxon 2. General Motors 3. Ford Motor Company 4. Texaco

5. ExxonMobil 6. Standard Oil Trust 7. Dorsey

(17)

011

رییغت ربارب رد تمواقم یعیاقو نینچ اوه و بآ

و ینامزاس تیمکاح فلتخم حوطس رد ار

فلاتئا اه و یتکرش ی س

ی تسا اه یمومع ی لاؤس

زیگنارب م ی دنک ؛ زا ای ن ور نآ ظفح یارب اه

ناشعفانم هورگ

اه شیپ ی لیکشت ار ییور م

ی دنهد یناهج فلاتئا . اوه و بآ

لاس رد 1898 رد

نیب تئیه سیسأت هب شنکاو رییغت لودلا

اوه و بآ نیلوا زا یکی ،

هورگ اه شیپ ی هک دوب ور

رییغت یملع تادنتسم هیلع هزرابم یارب اوه و بآ

و س ی تسا راذگ نآ هب طوبرم ی .دش یحارط

یناهج فلاتئا اوه و بآ

هار و وتویک لکتورپ بیوصت اب تفلاخم رد گنج یزادنا

هناسر اه هیلع

ةلمح یحارط رد نینچمه .دوب لاعف رایسب نآ رف

ی هناراکب ( یب و میلقا دنمشناد هب )ساسا سانش

روتناس نیماینب هب 1

نیب تئیه شرازگ رد یلصف حلاصا لیلد رییغت لودلا

اوه و بآ د

لاس ر

1880 هب روظنم ب ی رابتعا لباق مجح دوجو .درک افیا یدج یشقن شرازگ لک ندرک زا یهجوت

دییأت یملع دهاوش رییغت ةدننک

اوه و بآ دش بجوم

تکرش اه یب دننام یی رد هریغ و لِش ،یپ

رخاوا ةهد 1881 یب هک دننک کرت ار نآ نیا هب مادقا نیا کش

هک دوب لیلد نآ

اه من ی دنتساوخ

د بآ ملع اب تدمدنلب ینمش و یسانشاوهو

س ی تسا اه رییغت هب طوبرم ی اوه و بآ

.دنشاب هتشاد

یناهج فلاتئا ،لاح نیا اب اوه و بآ

سیئر ،شوب ویلبد جروج تیامح رب اکتا اب قباس روهمج

تلاایا لاس رد ،شفادها زا هدحتم 2112

.دش لحنم

ک دنتخادرپ هلئسم نیا یسررب هب یددعتم نارگشهوژپ هنوگچ ه

هورگ اه یذ ی ،دنمتردق عفن

هب هژیو بلا ی اه و ذفنتم ی تکرش

اه شودخم ار یملع یاهاعدا ،یژرنا گرزب ی م

ی دننک زا و

هناسر اه هرهب ناشدوخ عفانم یارب یربخ ی یشک

م ی دننک لاس رد . 1898

یتعنص هورگ کی

یناهج فلاتئا ناونع اب دنمتردق اوه و بآ

امرگ یملع لوصا ات دش سیسأت هب ار یناهج شی

هک هورگ نیا .دشکب شلاچ 01

فرص ار یتفگنه غلابم ،تشاد یتعنص وضع بلا

ی رگ طباور و ی

لاس رد اهنت .درک یمومع 1883

مویلورتپ ییاکیرمآ ةسسؤم ینعی ،هورگ نیا یاضعا زا یکی ،

2

9 / 1 تفرگ رظنرد یژرنا رب تایلام نوناق بیوصت زا یریگولج یارب رلاد نویلیم (

نوسردنا

،

2119 : 111 .) تکرش اه ةدننکدیلوت ی تخوس

اه ناعذا یناهج شیامرگ تاریثأت رب یلیسف ی

زا و دنراد اجنآ

نتخوس هک تخوس

اه یاهزاگ دیلوت یلصا عبنم یلیسف ی هناخلگ

ا هتخانش ی

ـــ

1. Benjamin Santor

2. American PetroleumInstitute

(18)

م ی دوش ، شلات اه بجعت یاج نیاربانب ؛دندرک زاغآ نآ رب مکاح دهاوش اب هزرابم یارب ار یی

تعنص هک تسین وس

تخ اه رییغت یملع دهاوش اب هلباقم رد یلیسف ی اوه و بآ

و

تسایس .دشاب ماگشیپ نآ اب طبترم یراذگ تکرش

اه یپ و لیابم نوسکا دننام یراصحنا ی یداب

و لوک نمجنا اه ةسسؤم و نرتسو یتخوس ةسسؤم ،اکیرمآ تفن ةسسؤم دننام یتعنص ی

،نوسیدا کینورتکلا زه

ی هن اه دنمشناد یارب ار یلام ی زین و دوخ راداوه نا

قاتا اه رکف ی

لوصا ارگ رییغت راکنا ةصرع رد لاعف ی اوه و بآ

زین و هورگ اه هراشا نآ هب هک ماگشیپ ی

م ی دوش لیابم نوسکا یتفن تکرش .دندش لبقتم ، تدم

تساه تیاده قاتا اه و رکف ی هورگ

اه ی

شیپ رییغت راکنا ةصرع رد ور اوه و بآ

رد هچرگا ،دراد هدهعرب ار لاس

اه هب شنکاو رد ریخا ی

شعضوم زا ددعتم یاهداقتنا و یفنم تاغیلبت بقع

شن ین .تسا هدرک ی شلات

اه ی تکرش اه ی

رییغت یملع دهاوش اب هزرابم یارب یتعنص تاسسؤم و یتفن اوه و بآ

تسایس و یراذگ

هب طسوت تعرس تکرش

اه ،یژرنا ی تکرش

اه ،تازلف دننام عبانم رب ینتبم ی لگنج

اه عم و ندا

زین و اکرش ی نآ اه ( ،)نداعم یلم نمجنا دننام تکرش

اه دننام ،هدنزاس ی تکرش

اه ی زاسوردوخ

( و )هریغ و زروتوم لارنج ،دروف نمجنا

اه قاتا و ناگدننکدیلوت یلم نمجنا دننام گرزب یلم ی

هدش تیامح اکیرمآ یناگرزاب دنا

( یکوزاپ و یحلاص ،داژن

1382 .)

2 هرطاخم نارگشهوژپ .

زا رییغت راکنا لحارم یادتبا اوه و بآ

و عیانص ، قاتا

اه هظفاحم رکف ی مادختسا تیمها رب راک

نادنمشناد ناشعفادم

رییغت ات دندوب فقاو اوه و بآ

نیا زا یرایسب .دنهد هولج یعطقریغ ار

ملع رد ،نادنمشناد اوه و بآ

یسانش هتشررس ا یس جروج ةسسؤم لاثم یارب ؛دنتشادن ی

س ار لاشرام زا رفن ه

فی ز ی ک اناد هب ،هسسؤم یلصا تیرومأم ساسارب هک دندرک سیسأت ین تعرس

رییغت بیذکت و راکنا هب اوه و بآ

دوجو اب .دنتخادرپ ای

هکن نآ اه ملع زا یتخانش و هبرجت چیه

رییغت اوه و بآ ،رسنپسا یور دننام ؛دندرک بلج دوخ هب ار یددعتم نافلاخم ،دنتشادن

میلقا طابترا .سانش و نادنمشناد نایم یدنمورین رایسب تا

قاتا اه تفلاخم هک دراد دوجو رکف ی

هظفاحم سکعنم ار دازآ رازاب هب ناشدیدش دهعت و یتلود نیناوق اب هناراک م

ی دنک . نچمه ی ن نکمم

هاگیاج هک ار عوضوم نیا رب ینتبم نافلاخم روصت تسا شاح

ی ه ا ی نآ اه ملع یلصا نایرج رد

(19)

011

اوه و بآ هب یسانش

هک دهد باتزاب دوش ناربج یتسایس و یمومع یاهاضف رد نتفرگرارق لیلد

پی ما اه ی ناش هب یوس زا و تیوقت و میکحت رکف قاتا رد ذفنتم و یدیلک دارفا یوس زا تدش

همانزور .دوش هتفریذپ راکنا تعنص یماح ناراگن مه

نامز رییغت راکنا شرتسگ اب اوه و بآ

،

هک ینادنمشناد رامش ای دادعت غیلبت ار نآ

م ی دننک شیازفا عونت و دادعت ظاحل هب زین م

ی ی دبا .

قاتا اه و یژرنا عیانص و رکف ی هورگ

اه شیپ ی تیامح و لوئسم نونکا ور ناسانشراک ةدننک

فلتخم بآ دراوم رتشیب رد هک دنتسه ی تروص ره رد .دنتسین سانشاوهو

مهبم زاس و ی

ماهبا یتقو ینیرفآ قفوم

رت یدارفا هک تسا یوس زا )سانشراک( لوبقم

هناسر اه ار نآ مدرم و

و دنهد ماجنا قاتا

اه تسج رد زین رکف ی نادنمشناد یملع تیامح زا ندشرادروخرب یوجو

بآ ملع دقتنم دنشاب یسانشاوهو

( یکوزاپ و یحلاص ،داژن

1382 .)

هدافتسا راکنا یارب ملع زا ارچ م

ی دوش هک تسا نیا تیعقاو ؟ ین ادج هعماج زا ملع

و تس

،یملع یاهاعدا هراومه مصت

ی م اه .دنراد یکرتشم ةجیتن یعامتجا مظن و یسایس ی نمدورگ

( 2111 میمصت رد شناد تیمها ) گ

ی ر ی اه بوچراچ ساسارب ار هعماج کی یتسایس ی

س ی تسا اه یارب شناد یاهاعدا زا یرازبا ةدافتسا نآ یساسا یگژیو .تسا هدرک نییبت شناد ی

یسایس فادها هب یبایتسد هک صاخشا و اوتحم :دراد یدج دعب ود شناد .تسا

س ی تسا اه ی

ةندب ،اوتحم بسحرب .دراد هراشا دعب ود ره هب شناد ( شناد

زا هتشر اه ای نیعم ی هورگ

اه ی

هب )یصصخت یم هدافتسا تسایس یارب یهیجوت ناونع

رد صاخشا زا روظنم .دوش س

ی تسا اه ی

هک دنتسه یناسانشراک ،شناد س

ی تسا نارادم ب ماجنا یار شقن

اه ی ناش نآ زا هب اه و رواشم ناونع

بلاق رد مک ی هت اه یم باختنا هرواشم ی داجیا ینوریب /ینورد یزیامت رما نیا .دننک

م ی دنک هب هک

اطعا ار عبانم زا یرادروخرب و رابتعا دننام یتازایتما یدوخ ناسانشراک م

ی دنک ،لباقمرد .

ددصرد زین یدوخریغ ناسانشراک هشدخ

راد یدوخ ناسانشراک یملع یاهاعدا رابتعا ندرک

یمرب هک یزیچ ؛دنیآ مهم

رت رب هک تسا یفلاتئا ود نایم یساسا داضت دوجو ،تسا زیامت نیا زا

یانبم شزرا اه زا فلتخم یملع یاهاعدا و س

ی تسا اه تیامح یفلتخم ی م

ی دننک ناگدنیامن .

رق راتسویپ نیا یوس ود ره رد یداع مدرم و تسایس ،ملع را

م ی گ ی دنر روضح و یملع جیاتن .

دامن ی ناشن عبانم ،یمومع ورملق رد دنمشزرا

ی یملع ناسانشراک هک دشاب بوخ دیاش .دنتسه

بوچراچ رگتیاده و اهدامن ةلخادم و ثحابم یدنب

هراعتسا اه یزاسدهعتم لاح نیا اب .دنشاب