تحلیل جامعه شناختی واکنش قوم بختیاری به سریال سرزمین کهن

(1)

لیلحت هعماج یتخانش شنکاو

موق یرایتخب هب

لایرس

« نیمزرس نهک

»

نیمیس یمظاک

1

خیرات تفایرد : 70 / 17 / 49 خیرات

شریذپ : 52 / 75 / 42

هدیکچ

ساسحا تیمورحم یبسن و درط یعامتجا و یگنهرف رد عماوج یتیموقدنچ نکمم

تسا هب

زورب نارحب یموق و شنک یاه تنوشخ زیمآ یضارتعا نارگشنک یموق رجنم دوش . موق یرایتخب

، زا

هلمج ماوقا مهم یناریا تسا هک رد قطانم یعونتم زا ناریا یگدنز یم دننک . شخپ کی لایرس

ینویزیولت هب مان نیمزرس نهک و یگولاید زا نآ هک هراشا یا هب یرایتخب اه

،تشاد بجوم نتخیگنارب

مشخ و ضارتعا ینابایخ مدرم یرایتخب رد یاهرهش یرایتخب نیشن دش . رد نیا شهوژپ هک هب ویش ة

بحاصم ة قیمع اب ناگبخن موق یرایتخب تروص

،تفرگ صخشم دش هک زا رظن تشیب ر نآ اه

، تلع

ضارتعا

، هولاع رب نیهوت هب یاهدامن

،یموق تیمورحم یداصتقا و ساسحا درط یعامتجا و یگنهرف

رد نایم مدرم یرایتخب هدوب تسا . یارب زارتحا زا تنوشخ یعمج ماوقا هک نکمم تسا لک هعماج

ار هب تمس یمارآان دربب و تدحو و ماجسنا یلم ار دیدهت دنک

، یرورض تسا هک هب قوقح یمامت

ماوقا و تیلقا اه و تابلاطم نآ اه هب کی تبسن مارتحا هتشاذگ دوش و اب فذح ضیعبت و توافت

یموق رد ةمه هنیمز اه

، ساسحا قلعت هب روشک و یرادروخرب زا

بهاوم نآ تیوقت دوش .

هژاو یاه دیلک ی : نارحب

،یموق درط

،یعامتجا موق

،یرایتخب

،تیموق تیمورحم یبسن .

1 . یوجشناد یرتکد هعماج یسانش ( یسررب لئاسم یعامتجا ناریا ) هاگشناد

،ناردنزام [email protected]

(2)

همدقم و حرط هلئسم

نامه روط هک گ ی زند م ی وگ ی د

، موق عونت ی انغ ی ز ی دا ی عماوج هب م

ی دشخب . اهروشک ی موقدنچ یت ی

،

بلغا حم ی ط اه یی وپ و هدنزرس یا

اهدرواتسد زا هک دنتسه ی

ن دوخ نانکاس عونترپ ی

ور م ی گ ی دنر

، اما

نچ ی ن اهروشک یی نکمم تسا هدننکش ن ی ز دنشاب

؛ هب و ی هژ تروصرد ی هک بوشآ لخاد ی ی ا دهت ی د جراخ ی

دوجو .دشاب هتشاد دوجو پی

ش ی هن اه ی نابز توافتم ی

، د ین ی گنهرف و ی تسا نکمم هب

نمشد ی اه ی

م راکشآ ی نا هورگ اه ی موق ی هاگ .دوش رجنم ی

عماوج ی هک هقباس ا ی نلاوط ی ارادم رد ی موق ی و

تدحو موق ی ت اه هتشاد دنا

، هب تعرس رد طرو ة موق ضراعت ی

لغورف تی هد دنا و تموصخ اه ی ی می نا

هورگ اه ی موق ی ی ا فلتخم تاعامتجا نآ

اه هب دوجو هدمآ تسا گ(

ی زند

، 1831 : 809 ).

ا ی نار ن ی ز

روشک ی موقدنچ یت ی د زا هک تسا ی

زابر

، ز لحم ی تس برع و رل و درک و کرت هلمج زا فلتخم ماوقا

و ...و چولب وب

هد تسا . ا ی تلا اشع و ی ر ا رد ی نار

، شخب هدمع ا ی عمج زا ی ت کشت ار ی ل م ی دنهد و

هراومه هب روط قتسم ی م ی ا غ ی قتسمر ی م س رد ی تسا شقن تموکح و هتشاد

دنا شب(

ی ر ی ه

، 1831 : 539 .)

ط ی ی ک دص لاس خا ی ر ا رد ی

،نار هاگ ی شلاچ اه ی موق ی هب عوقو پ ی هتسو ماجسنا و تدحو و

لم ی ار دهت ی د هدرک تسا . اقو ی ع ابرذآ ی ناج و ناتسدرک و

ملاعا راتخمدوخ ی

رد ا ی ن قطانم

،

مهم رت ی ن دش و ی رتد ی ن شلاچ اه ی موق ی ا ی ن نرق دوب هک تلود ولهپ ی مود نآ اه ار و بوکرس

شوماخ رک د

، موق تاضارتعا اما ی

دننام ز شتآ ی ر رتسکاخ ه ی چ هاگ هب روط دشن شوماخ لماک دن

اب و

کرحم اه یی دننام هوت هچنآ ی ن رد هناسر اه سفت ی ر م ی دوش

، هرابود اه هلعش رو دش دن . هب رظن م ی دسر

کرحم اه یی دننام هوت ی ن هناسر ا ی

، رتسب رد ی مورحم زا ی

،ت اضران یت ی ساسحا و گدشدرط

ی رگراک

م ی دنوش تابلاطم و ی

ک لاقتنا حطس هب قمع زا ار موق م

ی دنهد .

هب لکروط ی م ی ناوت تفگ زا نایم للع دشر تیوه یاه یموق و یلحم دیاب هب دنچ لماع هجوت

درک هک یضعب زا نآ اه ترابع دنا زا : تسایس یاه ضیعبت زیمآ ( دنچره هناهاگآان ) هعسوت یا و

یرباربان تصرف یاه دشر رد قطانم فلتخم

،روشک تیهام یبهذم تموکح هک

بجوم لکش یریگ

تینهذ یاه طلغ ناوارف هدش

،تسا یریگیپ ندرکن و یدج فرگن نت تسایس یاه ماجسنا شخب و دوبن

تسایس یاه یموق نیعم و هتساخرب زا کی یروئت صخشم ( زا یوس تموکح )

، یتیاضران یمومع

رد روشک هک رد قطانم یموق دیدشت هدش تسا و طیارش نیب یللملا ( ینایجاح

، 1837 : 159 .)

س ی تسا اه ی موق ی رات رد ی خ ا رصاعم ی نار ناشن م ی دهد هب زج س ی تسا راجاق ی عون رب هک ی

پی اهدنو ی گداوناخ ی م ی نا ابق نارس ی ل اشع و ی ر دوب هدش راوتسا رابرد اب عضو و

ی ت ناگرا ی ک عماج ة

ای نار ار هب تروص بط ی ع ی ظفح دوخ م

ی درک

، رد نارود طورشم ی

،ت ولهپ ی لوا و مود و روهمج ی

(3)

ملاسا ی

، هب ردت ی ج غت دهاش یی تار نب ی دا ی اهراتخاس رد ی

داصتقا ی

، گنهرف ی

، عامتجا ی و س ی سا ی عماج ة

ای نار تسه ی م . د ی رگ اهوگلا ی تنس ی لم حطس رد ماجسنا موادت و ظفح ی

وگخساپ نی دنتس و ن ی دنمزا

حارط ی س ی تسا وگلا و یی دم زا ی ر ی ت لم ماجسنا ی

موق و ی روشک حطس رد تسه

ی م هک اب ا ی ن غت یی تار

گنهامه دشاب

( حلاص ی ما ی ر ی

، 1833 : 911 ).

هب رظن م ی دسر خر اب نداد شلاچ اه ی موق ی و ددعتم

فلتخم و زورب ضارتعا ه ا ی س زونه ،روشک رد ماوقا ی

تسا موق ی نلاک ی وقت هب فوطعم هک ی

ت و قافو

گتسبمه ی لم ی ناسنا نأش و قوقح ظفح و ی

لقا ی ت اه ی موق ی دشاب

، .تسا هدشن ذاختا س

ی تسا نومزآ

هاگآان ،اطخ و ی

دم ی نار زا روشک پی چ ی گد ی اه ی ،عوضوم ب ی هجوت ی برجت هب ی تا ناهج قفوم ی

ذاختا و

س ی تسا اه ی شخب ی و دوبن نلاک رگن ی عوضوم رد ببس

هدش هک تسا رد دم ی ر ی ت موق عونت ی روشک

،

دهاش ی ک س ی تسا وگلا و ی اپ مجسنم ی راد عماج و شابن ی م ( نامه : 910 .) ای ن س ی تسا دمآراکان موق ی

،

هولاع رب اهراتخاس ی تح نلاک ی رد ةصرع هناسر اه ی تلود ی هلمج زا سوادص ی ام ی روهمج ی ملاسا ی و

ن تاعوبطم ی

ز فوت ی ق ی درادن و تلاوصحم هناسر

ا ی

، دنچره تقو ی ک ،راب رد مز ین ة ارش ی ط س ی سا ی

،

عامتجا ی

، داصتقا ی گنهرف و ی

، مشخ ار ماوقا گنارب ی هتخ دنا .

ی ک ی زا شلاچ اه ی موق ی خا ی ر

، رد هب ضارتعا ی

ک عومجم ة ولت ی ز ی نو ی داد خر هک بجوم زورب

مارآان ی و ضارتعا خ ی نابا ی تخب قطانم رد ی

را ی شن ی ن .دش ای ن رس ی لا ولت ی ز ی نو ی

« مزرس ی ن نهک

» مان

تشاد هک رد د ی هام 1845 کبش زا ة موس سوادص ی ام ی روهمج ی ملاسا ی و دش شخپ د

ی گولا ی نآ زا

ن و ی ز وصت زا هدافتسا ی

ر لع ی لق ی ناخ رادرس دعسا مود تخب ی را ی

، هب ضارتعا ةدرتسگ مدرم تخب ی را ی

رجنم دش . هوت ی ن موق یت ی و تناها هب اهدامن ی موق تخب ی را ی

، امتسد ی ة ضارتعا اه یی هک تفرگ رارق

تح ی ضعب رد ی زا اهرهش دننام لوفزد

، شک تنوشخ هب ی

هد بخن .دش ناگ تخب ی را ی لماش ون ی ناگدنس

،

سا تا د نا هاگشناد اه

، همانزور ناراگن ن نارکفنشور و ی

ز زا لمج ة ضرتعم ا ن درکلمع هب سوادص

ی ام و دندوب

اب نتشون لحت ی ل اه ی ددعتم و رد ضعب ی دراوم اب روضح رد تاعمجت

، .دندرک ملاعا ار دوخ ضارتعا

هدافتسا زا اهدامن ی موق ی و عافد زا ا ی ن اهدامن اب سب ی ج موق ی و شنک ضارتعا ی

، عوضوم ی تسا

هک زا اهرظنم ی نوگانوگ هب

و ی هژ زا رظن هعماج تخانش ی

، هب سررب ی ب قمعت و ی رتش ی ن ی زا دراد . هب رظن

م ی دسر ا مهف ی ن عامتجا تکرح ی

عمج شنک و ی

، ن ی دنمزا کرد عقوم ی ت موق ی ت اه راوشد و ی

عضو ی ت نآ اه تس لحت . ی ل هعماج تخانش ی ا ی ن ضارتعا

، اب کرد عقوم ی ت عضو و ی ت موق تخب ی را ی

،

هب کرد للع دزن ضارتعا ی

ک م ی دوش . شهوژپ رضاح هب سررب ی تخب مدرم ضارتعا ی

را ی رس هب ی لا

مزرس ی ن رظنم زا نهک هعماج

تخانش ی م ی دزادرپ . پ ی ش نابم شخب هب دورو زا ی

رظن ی و ی هتفا اه

،

هب روظنم و رتهب کرد لحت

ی ل تسرد هعماج تخانش ی تسا مزلا ،عوضوم فرعم

ی رصتخم ی زا موق

تخب ی را ی

، عامتجا راتخاس ی

س و ی سا ی و رات ی چخ ة نآ هئارا .دوش

(4)

تخب موق ی را ی

موق تخب ی را ی

، ی ک ی ا ماوقا زا ی نار ی رد هک تسا لاح

رضاح

، هب روط هدمع رد راهچ ناتسا مراهچ لاح

تخب و ی را ی

، ،ناهفصا ،ناتسزوخ گهک

ی ول ی ه وب و ی ر دمحا و گدنز ناتسرل ی

م ی دننک . ای زا هقطنم ن

زا ،ناتسرل و ناهفصا هب لامش هب بونج زا و ناتسزوخ هب برغ زا ،ناهفصا هب قرش

ک گه ی ول ی و ه

وب ی م دودحم دمحار ی

( دوش مارهب ی ،نا 1809 : 87 م ؛ ی ازر یی ، 1805 : 10 رود رد ) ة

ح ک ولهپ تمو ی

لوا

، س هب هجوت اب ی

سا تسا ک ا نا ی رمت ،تلا ک

ارگز یی سقت و تلود ی

دج تام ی

رادا د ی

، مزرس ی ن

تخب ی را ی ن ی سقت ز ی تمسق .دش م ی

قاحلا ناهفصا ناتسا هب نآ زا ش

شخب ،د ی ناتسرل ناتسا هب نآ زا

پی تمسق و تسو ی

د ی قاب ناتسزوخ ناتسا رد رگ ی

رد .دنام رضاح لاح

، اهنت ئزج ی ا زا ی مزرس ن ی رد ن

ناتسا لاحمراهچ و

تخب ی را ی رارق ( دراد ناما هللا ی

، 1804 : 54 .)

رد

،هتشذگ راتخاس عامتجا ی - س ی سا ی تخب موق ی را ی

، دننام سب ی را ی د ی رگ و ماوقا زا ای

ل اه ی

ای نار

، ناخ ماظن زا ی

عبت ی ت م ی درک و ناخ اه رد سأر رارق تردق مره تشاد

دن . عقاورد

، راتخاس

عامتجا ی - س ی سا ی تخب ی را ی اه

، وگلا زا ی صاخ ی پ ی ور ی درک و ط ی رات ی خ غت راچد یی ر ش د . رد تردق

تخب ی را ی

، فلاخرب اشع عماوج ی

ر ی د ی رگ

، و حوطس زا لا

ی ه اه ی فلتخم ی کشت ی ل رد هچرگا .دوب هدش

هتشذگ

، ناوخ ی ن رد سأر س راتخاس ی

سا ی دندوب ادخدک ،نارتنلاک و ی

نا و ر ی ش فس ی ناد هب ترت ی ب دعب

زا نآ اه ،دنتشاد رارق تردق اب

زکرم تلود نتفرگ ی

شرتسگ و هاگساپ

اه ی ماظن ی

، هب ردت ی ج زا

ناوخ تردق ی

ن س راتخاس و دش هتساک ی

سا ی تخب ی را ی اه غت راچد یی ر ش د

؛ هب روط ی هک زورما ه ناوخ ی ن

تردق راتخاس رد تخب

ی را ی اه اج ی هاگ ی ن ( دنراد لا ه ی را ی

، 1841 : 59 ).

هب رظن م ی دسر ا رد ی ن س راتخاس ی

سا ی - عامتجا ی

، هچرگا ناوخ ی ن تردق مره سأر رد دوب

دن

،

هب لد ی ل وخ طباور ی

دنواش ی لباقتم تامدخ و ناخ

اه ا دارفا هب ی

،ل لاس تشذگ دوجو اب ی

نا سب ی را زا

شاپورف ی ناوخ تردق ی

،ن هب مارتحا نآ

اه تخب موق رد ی

را ی ضعب و هدش ظفح ی

زا نآ اه دننام رادرس

تخب مود دعسا ی

را ی

، هب ناونع موق رخافم ی

رد رطاخ ة موق تخب ی را ی تبث هدش دنا . ی ک رگشهوژپ

رات ی

،خ رابرد ة طبار عون ة ناوخ ی ن ا مدرم و ی ل م ی ون ی دس :

ناوخ طباور ی

ن ناشناگتسب و

، هطبار ا ی ناگتسب .دوب هفرطود و لباقتم تامدخ

ز ی دا ی هب ناخ اه ی

ماح ی هئارا دوخ م

ی دنداد چگنفت نداد . ی

رد تکرش ،ناخ هب گنج

اه ی و ی

، کمک هب وا رد ذخا

لام ی تا و تظافح صخش ی زا ناخ و ارجا ی د ی رگ رومأم ی ت اه یی روتسد وا هک م

ی داد

، زا مهم رت ی ن

اظو ی ف تامدخ و هتسباو

اه رد لباقم ناوخ ی ن دوب ...

امح ی ت و رادافو ی ناگتسب هب ناوخ ی ن

، طورشم هب

امح ی ت ناوخ لباقتم ی

ن زا نآ اه ا .دوب ی ن امح ی ت

، دام مه ی ونعم مه و ی

تخبروپ( دوب ی

را

، 1830 : 91 ).

(5)

لئسم ة د ی رگ رات رد ی خ تخب موق ی را ی

، طبار ة ناوخ ی ن تخب ی را ی اب لگنا ی س ی اه پ ی ش و سپ فشک زا

.تسا تفن نچ

ی ن هطبار ا ی

، ی ک عقاو ی ت رات ی خ ی هب هک تسا لد

ی ل عقوم ی ت فارغج یا یی صاخ ن و ی ز

تفن فشک ز رد

ی هاگتس تخب موق ی را ی تسا هتفرگ لکش

، اجنآ زا اما هک

هطبار اب ی ک تلود رگرامعتسا -

لم عفانم و للاقتسا اب ضراعت رد هک ی

دراد رارق - رد رامعتسادض نامتفگ ی

و دض رپما ی لا ی تس ی دقن هدش

تسا

، هب رظن م ی دسر نتخادرپ هب

گنوگچ ی نچ ی ن هطبار ا ی رد غ لفاحم ی هاگشنادر ی و هب و ی هژ رد

هناسر اه

، ب ی ش بلاق رد هکنآ زا ی

ک لحت ی ل رات ی خ ی رد رتسب ارش ی ط س ی سا ی و عامتجا ی نراقم نآ

تروص گب ی در

، اب شزرا راذگ ی اه ی فنم و تبثم ی

هدش مأوت و

ساسح ی ت اه ی موق ی رد ار هتشادرب تسا .

اور ی ت رات ی خ ی رافغ تخبروپ ی را

، رگشهوژپ تخب

ی را ی

، رابرد ة گنوگچ ی طبار ة لگنا ی س ی اه و تخب ی را ی اه هب

ای ن :تسا حرش لگنا

ی س ی اه لاس اه پ ی ش رد تفن فشک زا لسدجسم

ی نام اب تخب ی را ی اه هناتسود طباور

اج رد و ناتسزوخ رد تفن فشک .دنتشاد یی

ورملق هک تخب

ی را ی اه هب باسح م ی دمآ

، لگنا تلود ی

س ار

ا هب ی ن هک دناشک رواب تسود

ی و داحتا د ی ر ین ة ار دوخ - داج حاتتفا اب هک ة

ناوراک ور اب تخب ی را ی اه مرگ رت

دوب هدش - م مکح رت ک ن د . فشک مزرس رد تفن ی

ن ا ی ل تخب ی را ی

، شزرا اه اوف و ی د ا ی ن ا ی ل ار بی رتش زا

لبق ارب ی لگنا تلود ی

س ناشن .داد لگنا ی س ی اه ارب ی ناتسزوخ رد دوخ ذوفن ظفح و شرتسگ

، هب و ی هژ

ارب ی نما ظفح ی ت می دا ی ن تفن ی

، تسود هب ی راکمه و ی ناوخ ی ن ن ی زا و دنتشاد ناخ

اه ارب ی دوخ ظفح

رد لباقم هنوگره قر تردق ی ب فلاخم و ی دننام ا ی تلا اسمه ی ه ی ا تلود زکرم ی

، امح هب ی ت س ی سا ی و

لام ی لگنا ی س ن ی زا ا .دنتشاد ی ن هب ار فرط ود ،کرتشم عفانم ی

ک دناسر لباقتم مهافت ات

تسود تسد ی

و

راکمه ی تدمزارد هب

وس ی ی دک ی رگ زارد ک ن دن لسدجسم رد تفن فشک نامز زا . ی

نام ات ماگنه ی هک

سر تردق هب هاشاضر ی

،د لگنا تلود ی

س هب تدش ناوخ زا ی ن تخب ی را ی امح ی ت لام ی س و ی سا ی هب لمع

و قوقح ؛دروآ غلابم

ز ی دا ی هب نآ اه رد اهراب و درک تخادرپ لباقم

زکرم تلود ی

د و ی رگ زا نافلاخم

نآ اه تشپ ی ناب ی رک د . ناخ اه ن ی ز هب ناونع تحت امحلا ی ة لگنا ی س

، س ی تسا اه ی ا بونج رد ار تلود نآ ی

نار

هب و ی هژ اتسزوخ رد ن

تفن خ ی ز پ ی ش تخبروپ( دندرب ی

را

، 1830 : 33 ).

بلاقنا ،هطورشم ی

ک ی زا هاگنزب اه ی رات مهم ی خ تخب موق هک تسا رصاعم ی

را ی لم شقن ی ار دوخ

نآ رد ا ی اف رک د و و مهم مهس اش

ی نا هجوت ی پ رد ی زور ی نآ تشاد . عقاورد

، ناوخ مان ی ن موق روهشم

تخب ی را ی هب و ی هژ مامصمص و مود دعسا رادرس هنطلسلا

، پ اب ی زور ی ا ی ن پ بلاقنا ی دنو .تسا هدروخ

هتبلا درومرد گنا ی ز ة ناوخ ی ن تخب ی را ی امح رد ی ت هطورشم بلاقنا زا

، فلاتخا اهرظن یی دراد دوجو

هک گنا ی ز ة

ًافرص دازآ ی ناهاوخ ة نآ اه شلاچ هب ار م

ی دشک

؛ ارب ی

،لاثم ماهاربآ ی نا ا رد ی ن مز ی هن

م ی ون ی دس : رادرس دعسا [ مود ] لظ تسد هب شردپ لتق نامز زا هک ناطلسلا

د رانک رد ی

رگ

(6)

دازآ ی ناهاوخ رد لاح ت عبت ی د راپ رد ی س هب رس م ی درب

، [ شردارب ] ماصمص هنطلسلا ار غرت ی ب هک درک

بلاقنا رانک رد ار دوخ تخب ی

نو ب ی امزا ی د . سپس نآ اه ناهفصا ار فرصت دندرک دودح اب و 15

رازه

ای لی تا ی حلسم - اب هک هلصاف ا ی ز ی دا

، گرزب رت ی ن ن ی ور ی دندوب سلجم رادفرط -

هب وس ی تکرح نارهت

.دندرک نآ اه ا ناربهر اهنت یل

ی هک دندوب م

ی دنتسناوت زا دهع ة مأت ی ن لام ی ی ک ن ی ور ی ماظن ی گرزب -

هب رداق هک ارجا

ی لمع ی تا نلاوط ی زا جراخ رد قطنم

ة موب ی ب دوخ و د - آرب ی دن ا . ی ن زاب ی کانرطخ

تن ی هج ود رد .داد هد

ة دعب ی

، ماصمص هنطلسلا ب رب ی ش زا شش باک ی هن ر ی تسا درک و رادرس

،دعسا

دنچره ن ی هم بی

،ان شلات هدرپ تشپ زا م

ی درک اراد ترازو یی

ار رد لمع ت هب ی لو بق ی هل ا ی دبت دوخ ی ل

( دنک ماهاربآ ی نا

، 1847 : 49 ).

ناج ن ناروف ی ز د للع ی رگ ی ارب ی تشپ ی ناب ی تخب ی را ی اه زا شبنج

هطورشم مرب

ی درمش و م ی ون ی دس رد : دراوم دودعم ی

، ناربهر تخب ی را ی گنا ی هز اه ی دازآ ی هناهاوخ

تشاد دن

، اما تسود ی اب رب ی نات یا و مصت ی م هب عضت ی ف ذوفن سور ی ه ن ی ز رد ا ی ن م ی نا شقن تشاد رظن زا .

دام ی ن ی ز اهدمآرد شهاک بجوم تراجت عطق ی

دام ی تخب ی را ی اه دوب هدش ناروف(

، 1833 : 537 ) .

ماجنارس اب هب تردق سر ی ند هاشاضر ولهپ ی

، تامادقا غت بجوم وا تاحلاصا و یی

تار هدمع ا ی

س راتخاس رد ی

سا ی - عامتجا ی تخب موق ی را ی و ش ی و ة گدنز ی نآ اه دش . عقاورد

، طبار ة زکرم تلود ی

ولهپ ی ناوخ اب ی ن تخب ی را ی هنامصخ هک دوب هنارگبوکرس و رد

اهن ی ت

، زا تردق بلس بجوم نآ

اه

رانک اب و دش نتفر

ناوخ ی ن زا نحص ة گدنز ،تردق ی

تخب موق ی را ی ن ی ز هب تروص فرگش ی غت یی ر درک :

رود ندش یرایتخب اه زا گنهرف

،یتنس ادج ندش نیناوخ زا لیا و تازاجم ب ضع ی زا نیناوخ و

یاسؤر

،لیا ببس شهاک تردق نیناوخ و للاحمضا ماظن

یناخ رد لیا یرایتخب ش

د . هچرگا

ناکسا یرابجا نآ اه رد رود ة هاشاضر و

تاحلاصا یضرا

و یلم ندرک عتارم رد نارود

هاشاضردمحم و

یهاگ یگماکدوخ و

دادبتسا یخرب نیناوخ زین رد شهاک تردق نآ اه ریثأت تشاد .

ینوگرگد تردق

رد تخاس یعامتجا یرایتخب

اه

، یاهدمایپ

،یسایس یعامتجا و

یداصتقا و

یگنهرف لباق

هظحلام یا هب لابند تشاد . راذگ زا ویش ة یگدنز چوک ینیشن هب ینیشناجکی و

،ینیشنرهش شهاک

تدحو هلیبق یا

، گنرمک ندش تیبصع یاه یموق و ماظن یدنواشیوخ

،یرابتردپ

تسس ندش تنس اه و موسر هتشذگ و شیارگ هب ییارگون و ددجت

، زا یاهدمایپ ینوگرگد

رد

تخاس یعامتجا یرایتخب

اه دوب . رد دعب یسایس

، تیمکاح قلطم

نیناوخ نایاپ تفای و نیناوخ و

اسؤر رد لکش ناحلصم و

نازوسلد موق رهاظ دندش و یاکتا فیاوط و لیابق هب نآ اه زا نیب تفر .

،تیاهنرد ماظن

یرلااسدنواشیوخ

، یاج دوخ ار هب تیمکاح تلود

یزکرم داد (

،یرایهلا 1841 :

95 ).

لوفا تردق یرایتخب

، نراقم اب تموکح ناخاضر

دوب . لزع نیناوخ زا تموکح ناهفصا

و

(7)

نامرک و دزی رد لاس 1877

، وغل نیوانع یناخلیا و لیا یگیب رد لاس 1815 و مادعا یضعب زا

نیناوخ یرایتخب رد لاس 1818 زا هلمج تامادقا تلود یزکرم رد دروم لیا یرایتخب دوب ( هیریشب

،

1831 : 531 .) ناخاضر ب ه کمک رادرس دعسا موس هک زا ناگدرپسرس وا

رد نایم ناخ یاه یرایتخب

،دوب لایخ دوخ ار زا تباب یرایتخب اه عمج درک ( نویامه نایزوتاک

، 1834 : 847 ) و ماجنارس تسرد

کی زور دعب زا هکنیا داش و نادنخ اب رادرس دعسا موس - هک تسود یمیمص شا دوب - قرو یزاب

،درک روتسد داد شبلج دندرک و دنچ هام دعب وا ار رد سبح دنتشک ( نامه : 818 ) .

رد نایاپ

، هچنآ رابرد ة تایح یسایس - یعامتجا موق

یرایتخب تیمها

،دراد تشونرس و

تیعضو

نیا موق رد هرود یاه یخیرات فلتخم زا هلمج رود ة یولهپ و رود ة سپ زا بلاقنا نمهب 20 تسا

هک دوبهب یریگمشچ رد

تیعضو نآ

داجیا دشن و تیمورحم یداصتقا

- یعامتجا

، مهم نیرت

هلئسم یا تسا هک اب یگدنز موق یرایتخب هتخیمآرد

تسا . ناما یهللا دنوراهب ( 1804 )

، رابرد ة

تیعضو یگدنز مدرم رل رد نارود شیپ و سپ زا بلاقنا یم دسیون : ط ی ینارمکح ةلسلس

یولهپ

،

یارجا همانرب یاه یزاسون

، رب مامت هبنج یاه گدنز ی مدرم طاقن فلتخم ناریا زا هلمج یضارا

ل نیشنر ثأت ی ر تشاذگ . سررب ی اه ناشن م ی دهد لسلس ة یولهپ ن ی ز هجوت ینادنچ هب قطانم ل نیشنر

تشادن . دنچره رد لوط رادمامز ی یولهپ تینما اپرب

،دش یگدنز چوک ینیشن هب تدش شهاک پ ی اد

ک در و یتامادقا یارب یزاسون قطانم ل نیشنر هب لمع

؛دمآ نیااب لاح

، داصتقا نیا قطانم ش ک افو دشن

و قطانم ل نیشنر هن اهنت یتعنص

،دندشن هکلب یزرواشک نانآ

زین تفرشیپ ینادنچ پ ی اد ن ک در . سپ زا

بلاقنا

، اب هکنآ شلات یاه یدایز یارب دوبهب عاضوا یداصتقا نیا

قطانم تروص تفرگ

، هب لیلد

تیمورحم یاه

ز ی دا یاجرب هدنام زا هتشذگ

، شیازفا دش ی د تیعمج

، ک دوبم هجدوب یاه ینارمع یارب

نیا قطانم و عوقو گنج یلیمحت

، تفرشیپ یداصتقا نیا قطانم ک دن هدوب تسا .

رد ریوصت ی هک زا تیعضو یلک موق یرایتخب رد ةرود رصاعم هئارا

،دش دنچ تکن ة هتسجرب دننام

شقن و هاگیاج مارتحا زیمآ نیناوخ رد نایم موق

،یرایتخب شقن و زیگنا ة یرایتخب اه رد بلاقنا هطورشم و

تیعضو بولطمان یداصتقا و یعامتجا موق یرایتخب لبق و دعب زا بلاقنا هب لامجا حرش هداد دش .

پی ش ین ة شهوژپ

هچرگا تاکرحت هتسد

عمج ی و مارآان ی اه ی عامتجا ی موق فلتخم قطانم رد ی

، عطقم رد هلمج زا

گتسد ی ر ی وصت نامز تاشاشتغا ،ناتسدرک رد نلااجوا ی

ب ساسا نوناق ی

لاس قارع رد 1835

،

مانشسرپ عوضوم ة

قحت حرط ی

تاق ی رد دازآ رتکد هاگشناد

اه ی ربت ی ز مورا و ی

،ه راک راشتنا ی

روتاک

(8)

مانزور ة ا ی نار ناتسبات رد 1832

پ و ی اهدما ی ابرذآ رد نآ ی

،ناج شاشتغا اه ی سو ی ع و رخت ی ب اه ی

ناتسزوخ رد هدرتسگ سپ

زا راشتنا مان ة هب بوسنم ئر

ی س رتفد ئر ی س روهمج درورف زا ی ن 1839

،

اهراب پ عوقو هب ی

هتسو جاح( تسا ی

نا ی

، 1845 : 543 )

، ا رد ی ن مز ی

،هن رتمک سررب ی ملع ی و شهوژپ ی

تروص هتفرگ ی ا لقادح ون ی دنس ة ا ی ن هب هلاقم نآ اه سرتسد ی ن اد در . رد

،همادا زا دروم دنچ هب

شهوژپ اه ی عوضوم اب طبترم شهوژپ

هراشا م ی دوش :

رد شهوژپ نزاون ی و حلاص ی ( 1841 ) بدرا رد ی ل

، لماوع رثؤم ب زورب ر گرد یری اه و نارحب اه ی

موق ی رد ناریا

، اب أت یک د رب علاطم ة موق ی بدرا ناتسا رد ی

ل هب ناونع علاطم ة دروم ی سررب ی دش و هب

لاعف ی ت مدرم رذآ ی پ ی ش زا بلاقنا ملاسا ی نآ زا سپ و -

هب هژیو رد نارحب اه یی لاس رد هک 1832

هب هوت رطاخ ی

مانزور ن ة ود یتل ا ری مدرم هب نا یرذآ

نابز ابرذآ ی ناج هب عوقو پ ی تسو - هتخادرپ دش . رد

نیا شهوژپ صخشم دش

هک عومجمرد

، هوت نی یاه گنهرف ی امتجا ، یع و ماوقا هب ...

44 ،دصرد

عبت ضی و یب یتلادع 40 دصرد

، رباربان ی یاه داصتقا ی مورحم ساسحا و ی

بسن ت ی 41 ،دصرد

گنهرفدنچ ارگ

یی و ساسح تی رد ماوقا گنهرف هب مارتحا 34

و دصرد اهنرد

تی ، امرس هی یراذگ

ناتسا هب هجدوب صاصتخا و تلود لیبدرا

اقم رد ی اب هس ناتسا اه ی زکرم ی 32 زورب رد دصرد

نارحب اه ی وق یم تسا هتشاد شقن .

رد شهوژپ ییاضر

و یمظاک ( 1830 ) رد دروم امنزاب یی لقا تی یاه موق ی رد رس لای یاه

ولت ینویزی

، شسرپ شهوژپ ةرابرد امنزاب تلادع یی

موق یتی رد هکبش اه ی ولت نویزی دوب . نارگشهوژپ

هب ا نی تن هجی سر دی دن امن هک شی موق تی

، هب یعون ور ی ة سرت رد هنلاداعان و رباربان می

هورگ اه یی زا

ا .دراد تللاد هعماج نی

وحن ة اب ههجاوم شقن

اه ی موق تی

، عضو تی مهبم ی هب ار دوجو م ی دروآ و

مه ة موق تی اه و لقا تی یاه ار هعماج رد

بلاق یشقن ریغ یدج ( شاح هی یا ) و هاگ یفنم رد م ضرع

د دی رارق م ی دهد .

رد قحت قی رنهاب و یرفعج ناقذیک ( 1834 ) ن زی دش صخشم هب

مغر ا هکنی ولت رد نویزی ا ناری

،

رد دروم ره ی ک زا هلوقم اه ی سررب دروم ی

وه تی وه هلمج زا(

تی موق ی ،) پ مای ییاه دیلوت شخپ و

م ی وش د

، نیا پ مای اه اس رانک رد ری

ثأت لماوع دنراذگری

ولت و نویزی اس زا سپ ری

غتم یاهری ماظن

عامتجا

،ی رثؤم لماع ی

ابطاخم شرگن رب ن

رد دروم وه تی تسا .

نابم ی رظن ی

رما عامتجا ی و رما موق ی

، ود لوقم ة مئاد ی رد هک دنتسه ماع و مه

ة ناسنا عماوج ی

و دنراد دوجو

(9)

مشچرس ة ضراعت اه

، مهافتءوس اه

و رابدربان ی اه ی هباشم هب رامش م ی دنور گدنز قمع رد . ی

ناسنا اه

، هراومه ا ی ن ود د ی مان ی مس

،دنمتردق ی نع ی وپ یا یی داصتقا ی - عامتجا ی و وپ یا یی موق ی -

گنهرف ی رثؤم دن نوترب(

، 1845 : 52 ).

روئت ی مورحم ی ت بسن ی و درط عامتجا ی

، هلمج زا رظن ی ه اه یی ضوت رد هک دنتسه ی

ح ضراعت اه

و رابدربان ی اه ی موق ی بت رد و یی ن ضارتعا اه ی أشنم اب موق ی هب راک هتفرگ م ی دنوش .

روئت ی مورحم ی ت بسن ی

تیمورحم یبسن

هب ناونع تشادرب نارگیزاب زا

دوجو فلاتخا نایم تاراظتنا یشزرا

و ییاناوت یاه

یشزرا ناش فیرعت یم دوش . تاراظتنا یشزرا

، اهلااک و طیارش یگدنز دنتسه هک مدرم دوخ ار

قحتسم نآ اه یم دنناد . ییاناوت یاه یشزرا

، اهلااک و یطیارش دنتسه هک نآ اه رکف یم دننک رد لمع

ییاناوت بسک و ظفح نآ اه ار دنراد ( رگ

، 1833 : 90 .) زا رظن

،رگ رتسگ ة تیمورحم یبسن

، نازیم

عویش نآ رد نایم یاضعا کی عمج اب هجوت هب ره هقبط زا شزرا اه تس . یخرب زا تیمورحم اه

،

یگژیو ب یضع زا اضعا ی یمامت هورگ اه دنتسه . تیمورحم اب

لیامت هب تنوشخ یعمج

رد طابترا

؛تسا ات اجنآ هک یرایسب زا ناسنا اه تبسن هب یاهزیچ یهباشم ساسحا یتیاضران ادیپ

یم دننک .

تیمورحم یاه

رظتنمریغ ة یصخش دننام تسکش رد یبایتسد هب کی تفرشیپ دروم راظتنا ای تنایخ

،رسمه هب روط لومعم رد کی نامز صاخ رب دادعت یکدنا زا دارفا ریثأت یم دنراذگ و نیاربانب

،

رتسگ ة یکچوک دنراد . ثداوح و یطیارش دننام بوکرس کی بزح

،یسایس مروت دیدش ای لوفا

تلزنم کی هورگ هب تبسن هورگ عجرم

،نآ ساسحا تیمورحم یبسن

ار رد نایم یمامت هورگ اه ای

هتسد ییاه زا مدرم عیرست یم ک ن د و هجیتنرد

، رتسگ ة یعیسو راد د . تدش تیمورحم یبسن

، نازیم

ریثأت یفنم یا تسا هک اب کرد نآ هارمه تسا و هب نایب رگید

، تدش یتیاضران ای

یمشخ تسا هک

یمرب دزیگنا . لیسناتپ تنوشخ یعمج

، هرتسگ و تدش لیامت یاضعا کی عمج یارب تسد ندیزای

هب مادقا تنوشخ زیمآ هیلع نارگید فیرعت یم دوش . ره هچ تدش و ةرتسگ تیمورحم یبسن

رتشیب

،دشاب مجح تنوشخ یعمج زین رتشیب دهاوخ دوب ( نامه : 28 ) .

هورگ یاه یعامتجا زا

هلمج هورگ یاه یموق

، اب لسوت هب یاهدامن یموق

،

،تایح موادت و

یگدنلاب دوخ ار هب نارگید و هب هژیو ابقر ملاعا یم دننک و زین اب دزشوگ ندرک رمتسم

،نآ قوش

تلاسر ار رد نایم یاضعا هورگ یاه دوخ یارب تنایص زا یگژیو یاه صاخ و یاهدامن یموق

و

موادت نآ یمرب دننازیگنا

؛ اریز زا هاگدید نادنمشیدنا

، یهاگآ یموق یخیرات ینلاوط دراد و نییبتزاب

(10)

اهدامن

، هب نعم ا ی موادت تاقلعت یموق و تابث یاهزرم یخیرات

تسا . یکی رگید زا راثآ و

یاهدرکراک اهدامن

، تیوه یزاس

، یشخبانعم و

تیلباق جیسب یگدننک نآ ه تسا . اهدامن اب یروآدای

موادت خیرات هورگ اه و شیامن رارمتسا سح قلعت و دهعت اضعا هب نآ اه

، نمض یهدنامزاس یتخانش

و یفطاع

،ناوریپ نانآ ار یارب

،تیبثت میکحت و موادت نامرآ یاه نیدامن یمارف دنناوخ و مدرم ار

رب یا ماجنا شنک یعمج جیسب یم دننک ( یمیرک

، 1847 : 130 .)

درط عامتجا ی

دیا ة درط یعامتجا

، نونکا رد ةصرع تسایس زین هب راک هتفرگ یم دوش

، اما یارب نیتسخن راب

، زا یوس

هعماج ناسانش و یارب هراشا هب عبانم نیون یرباربان حرطم دش . درط یعامتجا

، رگناشن هار و شور ییاه

تسا هک یط نآ اه

، دارفا زا تکراشم لماک رد عماج ة گرزب رت مورحم یم دنوش ( زندیگ

، 1831 : 911 ).

درط یعامتجا ترابع تسا زا یتیمورحم ینلاوط

تدم هک هب ییادج زا نایرج یلصا هعماج یم دماجنا .

رف ا یدنی هک جیتنرد ة نآ

، دارفا و هورگ یاه یعامتجا ینیعم زا عامتجا درط و هب هیشاح هدنار یم دنوش .

درط یعامتجا

، ینامز خر یم دهد هک دارفا ای هورگ اه

، زا یلئاسم ریظن

،یراکیب

،ضیعبت تراهم یاه

،مک دمآرد نییاپ و ...

جنر یم دنرب . نینچمه رف ا یدنی تسا هک

،دارفا هداوناخ اه و هورگ اه ار زا یعبانم

هک یارب تکراشم رد

تیلاعف یاه یداصتقا و

یسایس هعماج هب ناونع لک مزلا

،تسا مورحم یم دنک

( یدابآزوریف

، 1845 : 50 ).

درط یعامتجا

، هب یانعم دوبن تکراشم رد

یاهداهن یعامتجا و ضقن قوقح

سنا ینا و یندم فیرعت هدش تسا ( ینیسح و یرفص

، 1830 .) زا رظن زندیگ

، درط یعامتجا نیدنچ

لکش اد ر د و لاکشا نآ ترابع ا دن زا : 1 . درط یداصتقا : دارفا و تاعامتجا نکمم

تسا زا رظن دیلوت ای

،فرصم درط ندش زا زوح ة داصتقا ار هبرجت دننک

؛ 5 . درط یسایس : تکراشم یسایس لاعف نکمم تسا

رود زا سرتسد یناسک

دشاب هک راچد درط یعامتجا دنا و دیاش

،عبانم

،تاناکما تاعلاطا

و

تصرف یاه یرورض یارب تلاخد رد رف ا دنی یسایس رد رایتخا نآ اه تسین

؛ 8 . درط یعامتجا : درط

نکمم تسا رد زوح ة یگدنز یعامتجا زین

هبرجت دوش . یقطانم هک جرد ة ییلااب زا درط یعامتجا ار

،دنراد نکمم تسا تلایهست یلحم

و یعامتجا یدودحم

هتشاد دنشاب ( زندیگ

، 1831 : 913 ).

هتبلا هب

دروم موس رد عبانم رگید درط یگنهرف زین هجوت دش ه تسا . درط زا رف ا یاهدنی یعامتجا -

،یگنهرف هب

درط زا تکراشم رد

هکبش یاه یعامتجا صاخ

طوبرم یم دوش . هورگ ی زا

،دارفا هب لیلد توافت رد

شزرا یاه

،یگنهرف زا

تکراشم رد یخرب زا هکبش یاه یعامتجا یاراد شزرا یعامتجا رتلااب مورحم

یم دنوش (

،نکنارو 5772 هب لقن زا یللاب 1834 : 1 .)

(11)

درط یعامتجا ار یم ناوت رد هس ورملق ای حطس شنک ینعی تیلماع

،یدرف عامتجا یلحم و هعماج

رد رظن تفرگ . درط رد حطس هعماج یا اب اهراتخاس و

یاهداهن

،یعامتجا

،نیناوق تیعضو یدنورهش و

تابسانم ضیعبت زیمآ رد طابترا تسا . ییاهدنویپ هک

یاهورملق تیلاعف

رمزور ة ام ار هتفرگارف دنا

، نکمم

تسا رام و هلپ ییاه زا تیمورحم اه

دنشاب هک هب درط ای ماغدا یهتنم یم دنوش . رد دروم درط

،یعامتجا

نیا اهدنویپ م نکم تسا دمآرد

،نییاپ

،یراکیب یرامیب

، لکشم

،نکسم لکشم لمح لقنو

، مرج و سرت

زا

،مرج لکشم رد

،نابز تلاکشم کرحت

،یعامتجا تسایس

یراذگ یاه طلغ یعامتجا و

نتشادن

یامرس ة یعامتجا دنشاب

. درط یعامتجا

، ا غ بل باتزاب دنهد ة یاهراتخاس یداصتقا

و یعامتجا رباربان

تسا . تاعوضوم درط

یعامتجا نکمم

تسا

،ییایفارغج تیعمج

یتخانش ای یعامتجا دنشاب

و

،نس

،تیموق

،تیسنج

،هقبط

،تیلولعم یدنورهش

و تاعوضوم یعامتجا

- یداصتقا ار رد دنریگرب ( نامه ).

رد لیلحت لئونام

،زلتساک یدارفا هک هب ظاحل یعامتجا درط یم دنوش

، ییاهدربهار ار

یارب یاقب دوخ

و زین جورخ زا ماود میرحت ذاختا یم دننک . یو نیا اهدربهار ار رد بلاق روهظ هس عون تیوه لیلحت

یم دنک ( 1837 : 118 ).

زا هاگدید یو

، تیوه یعامتجا هراومه رد رتسب طباور تردق تروص یم دریگ و

رب نیا انبم

، هس عون تیوه رد بسانت اب تردق هب دوجو یم دیآ : تیوه تیعورشم

،شخب تیوه همانرب راد

و تیوه تمواقم ( ینایجاح

، 1845 : 31 .) زلتساک ( 1837 : 118 ) تیوه تمواقم ار یشان زا یعون

ساسحا درط و میرحت و رانک هتشاذگ ندش یم دناد هک هب داجیا تیعمج ییاه اب شیارگ یاه صاخ

یم دماجنا . زا رظن

،زلتساک تیوه تمواقم هب تسد ینارگشنک داجیا

یم دوش هک رد عاضوا و یلاوحا رارق

دنراد هک زا فرط قطنم هطلس یب شزرا هتسناد یم دنوش ای غاد گنن رب نانآ هدز یم دوش . زا هاگدید یو

،

زا ناسنا یاه میرحت هدش ود شنکاو توافتم یم ناوت راظتنا تشاد : 1

« . دنویپ طحنم

» و یور ندروآ هب

داصتقا ییانج و 5 . میرحت و عقاورد

، یور ندروآ هب مرج و تنوشخ و بارخ یراک رد هعماج .

شور شهوژپ

رد ا ی ن هعلاطم

، ناصصختم اب هبحاصم شور زا -

عون هک ی بحاصم ة ن ی هم درادناتسا تسا

- هدافتسا

رد .دش ای اجن

، فلاخرب هبحاصم اه ی گدنز ی همان هناراگن هب هبحاصم هدنوش هن هب ناونع ی ک هب هکلب ،لک

لباق ی شت هب ناونع رد صصختم ی

ک زوح ة هجوت صاخ م

ی دوش هن ناصصختم . هب

ناونع ی ک دروم

درفنم

، هکلب هب لزنم ة امن ی ناگدن ی ک هدناجنگ هنومن رد )ناصصختم زا( هورگ م

ی دنوش لف هووا(

ی ک

،

1841 : 138 ).

رد سررب ی اه ی ک ی ف ی م ی ناوت مه نامز زا ود عون هنومن گ ی ر ی هدافتسا درک : هنومن گ ی ر ی

و دنمفده هنومن

گ ی ر ی رظن ی زا . هنومن گ ی ر ی ارب دنمفده ی

زگ ی شن زا و هبحاصم دروم دارفا

(12)

هنومن گ ی ر ی رظن ی ارب ی خشت ی ص عت ،دارفا دادعت یی

ن لحم هداد اه ی ن دروم ی زا و ی نتفا سم ی ر شهوژپ

هدافتسا م ی دوش روپدمحم(

، 1841 : 34 ).

ارب ی ا ی ن

،روظنم سپ زا سررب ی راثآ و لاقم ه ه ا ی رشتنم هدش رد مز ین ة شنکاو تخب ی را ی اه هب

رس ی لا مزرس ی ن ،نهک تسرهف ی دارفا زا ی رد هک راب ة ا ی ن عوضوم بلطم ی

،دندوب هتشون هت

ی ه و اب نآ اه

دش هتفرگ سامت .

د ی ارگ ن ن ی ز هب ردت ی ج فرعم اب و ی هبحاصم ناگدنوش قحت دراو ،تسخن

ی ق .دندش

هب لکروط ی

، اب 18 صصختم (

11 درم و 5 )نز لماش ون ی ناگدنس ،نارگشهوژپ و سا

تا د نا و هاگشناد

همانزور ناراگن

، بحاصم ة مع ی ق ن ی هم راتخاس ی هتفا .تفرگ تروص عضو

ی ت صحت یل ی عون و لغش و

لاعف ی ت هبحاصم ناگدنوش دج رد

لو اه ی 1 و 5 :تسا هدش صخشم

لودج 1 . م ی ناز صحت ی تلا تکراشم ناگدننک

ملپید سانشراک

یسانشراک دشرا

یرتکد

1 5

1 9

لودج 2 . لغش لاعف و ی ت تکراشم ناگدننک

رگشهوژپ و هدنسیون سردم

و وضع تئیه یملع هاگشناد همانزور

راگن ای ریدم تیاس یاه یلحم

8 9

1

هبحاصم اه همادا اجنآ ات ی

تفا ش ساسحا هک د

تکن ة هزات ا ی ارب ی ب ندوزفا ه هداد اه ی لبق ی دوجو

و درادن اربانب ی

،ن سپ زا 18 هبحاصم فقوتم ش د . ادتبا هس شسرپ لصا ی حرطم م ی دش و هب ردت ی ج ط ی

هبحاصم

، لاؤس ه ا ی د ی رگ ی ارب ی نشور ندش و عوضوم د

ی هاگد اه ی هبحاصم دنوش ناگ حرطم دش دن .

رد لحرم ة جارختسا هداد

اه

، ادتبا نتم مه ة هبحاصم اه ناوخزاب ی ونزاب و ی س ی دش . سپس لحت ی ل

هداد اه هب ش ی و ة راذگدک ی و هلوقم دنب ی ماجنا تفرگ . هس لوقم ة لصا ی دوجو دراد . لوقم ة لوا زرا ی با ی

تکراشم ناگدننک لوقم ،ضارتعا دروم سناکس زا ة

مود صخش ی ت تخب دعسا رادرس ی

را ی و لوقم ة موس

ضارتعا مدرم هب رس ی لا مزرس ی ن نهک هک مهم رت ی ن م رد هلوقم ی

نا هداد اه ی روآدرگ ی هدش تسا . لوقم ة

موس دوخ لماش هس عوضوم عرف ی تسا : ساسحا مورحم ی ت و درط عامتجا ی

، مورحم ی ت نهرف گ ی و

درط زا رج ی نا گنهرف ی هعماج

، و ساسحا توافت

و عبت ی ض موق ی . هولاع ارب ی

،ن خساپ اه ی

هبحاصم ناگدنوش اقم

ی هس دش رب و ساسا خساپ اه

، زگ ی هن اه یی عت یی ن دندش . رد اهن ی ت

، ناوارف ی زگ ره ی هن

عت یی ن .دش نچمه ی ن مها هب هجوت اب ی

ت صخش تارظن ی

وگخساپ ی

،نا خرب ی تلامج زا جارختسا

هدش

هب نامه تروص شخب رد ی

هتفا اه لقن م ی ش نو د .

(13)

ی هتفا اه

لایرس ینویزیولت نیمزرس

نهک هک ید هام 1845 زا ةکبش موس یامیس یروهمج یملاسا

شخپ

،دش یتیاور یخیرات تسا زا لاس یاه 1857 ات عطقم یزوریپ بلاقنا یملاسا . رد یسناکس زا

نیا

لایرس هک قادصم نیهوت یموق صیخشت هداد

دش و مدرم یرایتخب هب نآ ضارتعا دندرک

، یریگرد

یظفل نیب نامرهق ناتساد هک یملعم یناکدرا و هدوت یا تسا اب ینز زا قبط ة فارشا هک مان

یگداوناخ یرایتخب

دنراد

، خر یم دهد و ملعم هدوت یا هب نز یم دیوگ :

« راتفک

! یاباب نم رگا

لاوج ف شور دوب

، یاباب وت هساک سیل ترهوشردپ دوب

هک نوا مه گس یسیلگنا اه ور رس اپ

یم تفرگ

» و زین یم دیازفا :

« زا ادرف نیا م من هک هچب یاه مدرم ور واکجنک یم منک هک یرایتخب روطچ

یرایتخب دش ...

».

نینچمه رد یسناکس رگید

هک نز یفارشا لوغشم فیرعت عیاقو یگداوناخ

،تسا

هب ماگنه ندرکدای زا یرایتخب

، نیبرود هب تمس یباق یم دخرچ هک سکع یلع یلق ناخ رادرس دعسا

مود یرایتخب ار ناشن یم دهد . اب رانک مه رارق نداد نیا ود سناکس

، نیا تشادرب لصاح یم دوش هک

یشاحف نامرهق ناتساد

، هجوتم رادرس دعسا مود یرایتخب تسا هک یتیصخش یعقاو

و یخیرات تسا

و زا ریهاشم موق یرایتخب و لاجر بلاقنا تیطورشم بوسحم

یم ش دو .

یبایزرا زا سناکس دروم ضارتعا لایرس نیمزرس نهک : قباطم هتفای اه

، مه ة تکراشم ناگدننک

رد شهوژپ

، نیا سناکس ار نیهوت زیمآ یبایزرا درک دن و نآ ار یواح تناها هب موق یرایتخب و

رادرس ا دعس یرایتخب ناد تس دن . عقاورد

، زا رظن تکراشم ناگدننک

، باختنا مان یگداوناخ یرایتخب

رد

رانک شخپ ریوصت رادرس دعسا یرایتخب و

یشاحف تیصخش

،لایرس ینیهوت یدمعت هب ناخ

یرایتخب و هب نیا قیرط هب موق یرایتخب هدوب تسا .

یکی زا هبحاصم ناگدنوش هک

یاراد تلایصحت رتکد

ی و وضع تئیه یملع هاگشناد تسا

،

ةرابرد نیهوت رتتسم رد نیا سناکس یم دیوگ :

« رد لایرس نیمزرس نهک

، ینامز هک رگیزاب لایرس هب

یرایتخب نیهوت یم دنک

، سکع یاه رادرس دعسا شخپ یم دوش . اب هجوت هب شقن رادرس دعسا رد

تیطورشم و

هاگیاج ژیو ة ناشیا رد نیب

،مدرم نیا لایرس یلیخ ثعاب یتحاران و یروخلد

یرایتخب اه دش . هکنیا نویزیولت یمسر

و یلم هک فده نآ دیاب تدحو یلم و ماوقا دشاب

، هب

یرایتخب اه نیهوت دنک و دیوگب رکون سیلگنا هدوب دنا

، ثعاب یروخلد مدرم

دش

».

کی تکراشم دننک ة رگید ( سانشراک دشرا

و همانزور راگن و لاعف یسایس ) راهظا یم دراد :

« نیا

لایرس

، ساسحا یگدشریقحت کی

موق و تیامح زا یموق رگید دوب . رادرس دعسا هک رد نایم

یرایتخب اه مهم تسا

، هب تلع یتیوه تسا هک مدرم هب وا هدیشخب دنا . یرایتخب تیوه دوخ ار رد

(14)

صخش یمن دنیب

؛ هکلب رد یخیرات یم دنیب هک نیا دارفا هب طساو ة مدرم هتخاس هدش دنا و مدرم هب نآ

صاخشا تیصخش

و تیوه هداد دنا . نیا لایرس نیهوت هب مدرم یرایتخب دوب

».

تیصخش توافتم

رادرس دعسا : رد هبحاصم اه نیا لاؤس حرطم دش هک ارچ یلع مغر هکنیا

رادرس دعسا زا نیناوخ یرایتخب تسا

و رد ماظن هبش یلادوئف هتشذگ

، نیناوخ أشنم متس هب تیعر

هدوب دنا

، سپ زا تشذگ نایلاس

،رایسب مدرم یرایتخب زا نیهوت هب وا هب مشخ یم دنیآ و نآ ار نیهوت

هب ناشدوخ یقلت

یم دننک . مه ة تکرش ناگدننک رد خساپ هب نیا

،شسرپ تیصخش رادرس

دعسا ار

توافتم و تبثم یبایزرا دندرک و دقتعم دندوب تابسانم یعامتجا

موق یرایتخب و

طباور ناخ -

تیعر

، اب ریاس ماوقا و تلایا یناریا توافت دراد . نآ اه رادرس دعسا ار یتیصخش یسایس

- یگنهرف

یم دنناد هک شقن یمهم رد بلاقنا هطورشم و نایاپ نداد هب دادبتسا ریغص هتشاد و أشنم یتامدخ هب

مدرم هدوب تسا . زا رظن نآ اه

، نیا تیصخش یسایس

، لاحرد رضاح دامن موق یرایتخب و

لماع

تیوه یشخب هب یرایتخب تساه و زا نیا تسور هک نیهوت هب وا لباقریغ لمحت تسا .

یکی زا هبحاصم ناگدنوش (

سانشراک دشرا

و همانزور راگن ) یم دیوگ :

« رد نایم موق یرایتخب

،

رادرس دعسا و یب یب میرم یرایتخب تیصخش یاه یبوبحم دنتسه . رادرس دعسا هب نامه هزادنا هک

شوروک یارب

یناریا اه تیمها دراد

، یارب یرایتخب اه مهم تسا . یامزیراک رادرس

دعسا مهم و

دنمشزرا تسا

و رگا نلاا زا موق یرایتخب لاؤس

دوش مهم نیرت تیصخش یخیرات

ناش

،تسیک

ناشباوج رادرس

دعسا تسا . رادرس دعسا دامن نیا موق تسا .»

یرگید ( هدنسیون و باتک شورف ) یم دیوگ

« : ام هب رطاخ بوکرس ییاه هک زا بناج تموکح اه

هیلع نامموق هدش

،تسا لابند هواک یاه نامدوخ لثم رادرس دعسا و مامصمص سلا ل هنط یم میدرگ ات رب

نآ اه هیکت مینک . نیا ریثأت یناور بوکرس مدرم زا هتشذگ تسا هک ام نانچمه هب هیکت هاگ زاین میراد .»

تکراشم دننک ة یرگید ( سانشراک دشرا

مولع یعامتجا و

همانزور راگن ) نایب یم دنک :

« ناخ یاه

یرایتخب توافتم زا ریاس اهاج دنتسه . نآ اه لیصحت هدرک و گنرف هتفر دندوب . رد مامت تکرح یاه

یرایتخب اه

، مدرم اب نآ اه دندوب . زونه مه سکع یاه نآ اه رد هناخ یاه مدرم دوجو دراد و زونه رد

راعشا و هنارت یاه مدرم دنتسه . نیهوت هب نآ اه نیهوت هب مه ة مدرم یرایتخب تسا

».

یکی رگید زا هبحاصم ناگدنوش (

رگشهوژپ و

اب تلایصحت یرتکد

) راهظا یم دراد :

« رادرس دعسا

مود کی گرزب داز ة لیصحت هدرک تسا . هب رطاخ تیامح زا قبط ة زرواشک و تسدورف

، ءزج ناخ یاه

مانشوخ تسا . هب نیا رارصا مراد هک رادرس دعسا هاگیاپ یمدرم هتشاد تسا . دیاش رگا رد نیا لایرس

هب یاج سکع یلقیلع

،ناخ سکع ماغرض هنطلسلا ار ناشن یم دنداد

، نیا تیساسح داجیا

یمن دش

».