یملاسا یگدنز کبس وترپ رد یعامتجا ةیامرس ةعسوت
يناكدرا يمخفا يدهم
ناريا ،نارهت ،تفن تعنص هاگشهوژپ ،يبرم ( تفایرد خیرات :
90 / 90 / 4901 شریذپ خیرات ؛ :
40 / 90 / 4901 )
هديكچ
نرق رد يناسنا عبانم ناریدم 14
نامزاس يعامتجا ةیامرس دیاب دننک تیریدم ار اه
. يان ی يعاامتجا ةیامراس س لتاسم يتبااقر رتسب قلخ
هب نتفای يیاناوت تراهم بیکرت و یریگراک
هبرجت و شناد اه تاسا نامزااس نورایب و نورد دارافا یااه
. ةیامراس نیوایت تاسا يهیداب
دوجو س لتسم يعامتجا زا يیی هک تسا يلماوع
نآ اه تسا ينید گنهرف و نید .
و يم اسا يگدانز دناس نیاب ةاةبار راضاح شهوژپ
تسا هدرک يسررب يّلع يلدم بلاق رد ار يعامتجا ةیامرس .
دام راب يانتنم و يوتاسنمه ةخااا زا ييیاصوت رضاح قیقحت شور یزااس
تسا یراتخاس تلادا م .
دنمراک ةدنریگربرد قیقحت یرامآ ة ماج هانومن شور هب هک تسا هدوب تين ت نص هاوشهوژپ نا
يفدااات یرایگ
دندا باختنا .
هداد و تاع طا هب اب شهوژپ یاه
یریگراک 411 عیزوت ةمانشسرپ عمج هدا
دا یروآ . هداد لیلحت یارب سران اه
ر ایل را افا
دم روظنم هب هب ریسم لیلحت و یراتخاس تلادا م یزاس
دا هتفرگ راک .
ناشن جیاتن راب يم سا يگدنز دنس داد را ا يعاامتجا ةیامراس
تنثم میقتسم و رادان م دراد .
ناگژاوديلك
يعامتجا ةیامرس يم سا يگدنز دنس تين ت نص هاوشهوژپ .
هدنسیون ةمانایار :
[email protected] دم ی ر ی ت یعامتجا ةیامرس
ةرود 2 ةرامش ، 4 ناتسمز ، 4934
تاحفص 484 ـ 464 Print ISSN: 2423-6071
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
همدقم یب ةیامرس دیدرت ىناسنا
رد تيقفوم كی نامزاس ای كی تلم ىتيمها یدربهار
،دراد ىلو نیا یامرنس
ىنامز تیولوا ىرتلااب دراد ك منسنم و نچراپكی دونش
و نیا ىىچرانپكی رد
،ىىتنسبمه ةیانس
،ىراكمه نواعت
و دامتعا لباقتم ب دوجو یم دیآ و رد یا تروص ىناسنا ةیامرس ب
ةیامرس ىعامتجا
لدبم یم دوش و یا ةیامرس ىعامتجا بجوم
ه ىیازفا یم دوش . ريغ رد نیا ،ترونص یامرنس
ىانه
ىناسنا ىتح رگا رد س
،نامزا ای رد روشك راگدنام دنوش و رارف ب ،دننكن دامیا زنيبار لوق
نه ینیازفا
یم ىفنم دننك ( ،ینيسح 9831 ص ، 38 .) نامزاس رد یامرس عون یا تيمها یرواننف فهوهنژ یانه
تسا نادنچود .
نامزاس یاه فهوهژ و
،یروانف نامزاس ییاه دنا ك تيلوئسم انمنا
نداد فهوهنژ و
عسوت خ ةضرع و تامد
طبترم اب یروانف و یروآون یارب
،تلود
،عیانص ای ریاس نایرتشم ار رب هدهع
دنراد . نامزاس عون یا نانكراك ، یاربانب یشناد اه
تيلاعف ًاتدمع و دنا هژورژ یاه
دننراد ینميت و یا .
كبش ،یعامتجا تلاماعت ،دامتعا ،تكراشم ،یهورگ و یميت راك ثحابم تیریدنم ،یعانمتجا یانه
ناد نامزاس عون یا تيقفوم رد نآ زج و ف یم افیا یلصا یشقن ،اه
دننك .
،یفرط زا دراوم یا ققحت
و ةعسوت ،هدنريگدای نامزاس ةعسوت ليبق زا یتیریدم دیدج یاهدنیارف زا یرايسب یرواننف
تیانضر ،
نورد نایرتشم نورب و ینامزاس
یم ار یعامتجا ةیامرس ةعسوت و دوجو ،نآ زج و ینامزاس بلط
د .
هرنهب رنیز یانیازم زا ،دشاب تشاد یعامتجا ةیامرس زا ییلااب حطس ینامزاس رگا ینم دننم
دونش :
يهنس و تانعلاطا لاقتنا دنور رد ليهست ،نامزاس رد دامتعا دشر ،یهورگ تيلاعف جیورت رد ندنش
هرطاخم ،نآ دامیا لاخ فیازفا ،دامتعا رب ینتبم طباور و یهورگ راك یارجا ب جوت اب یریذژ
تنيق
نیزه فهاك ،یروآون و تمدخ کرت نازيم فهاك ،یراكمه حور و دامتعا یلااب حطس تلع ب اه
نآ زنج و ینامزانس تانبت تنلع نب رتنشيب یلمع امسنا ،دنمشزرا ینامزاس فناد ظفح ،نانكراك ( ،یناهفصا یغابیآ 9811
ص ، 18 .)
هلئسم نايب ييعت یشقن یعامتجا ةیامرس نامزاس دشر رد هدننك
اه یم افیا نیا نك تنسا نیا تنيعقاو اما ،دنك
نامزاس رد لوقم یم جوت نادب رتمك و تسا هدنام لوفغم ،تيمها دوجو اب اه
دوش ( و ينتم یعراز
،ناراكمه 9811
ص ، 8 .) ینم نوىچ ،رضاح رصع رد یامرس عون یا تيمها ب جوت اب لاح ناونت
؟درك تیوقت و دامیا ار نآ ك امنآ زا
جا ةیامرس یعامت
رنه نامزانس ینشان زا تيعنضو ینىنهرف
و
یعامتجا نآ
،نامزاس و یكی زا صخاش یاه هم تيعضو یىنهرف و یعامتجا نآ
نامزاس نب ،تنسا
یم رظن هار زا یكی دسر دنشاب یملانسا یگدنز كبس جیورت نآ ةعسوت یاه
. یونكت تنسا یهیدنب
زا یكی ك تسا یلماوع دوجو زلتسم یعامتجا ةیامرس آ
ن اه د تنسا ینید گنهرف و ی .
رنظن نب
یم ییانهدركراك انب یلانعتم ینشزرا ناوننع نب نید دسر دنننام
ابنضنا تانيح ،ینشخب ،ینشخب
امسنا و یشخب یم بجوم ار ییاهراكوزاس ،نآ زج
نآ بلاق رد ك دوش لكنش یعامتجا ةیامرس اه
یم یاژ و دريگ یم هارف عسوت يكحت یاه
دونش . كبنس ،یگدننز هوينش
و شور یگدننز درنف رد
هزوح یاه فلتخم یگدنز وا عا زا یدرف ای یعامتجا تسا
كبس.
یاه عوممم یگدنز زرنط زا یا
یقلت شزرا ،اه هويش ،اه
تلاح ،راتفر یاه قيلس و اه
د ار یزيچ ره رد اه ر
یمرب دريگ . عقاوم رتشيب رد
عوممم ة ینم عمج امكی رد یگدنز كبس رصانع گدننز كبنس كنی رد دارنفا و دنونش
کرتنشم ی
یم دنوش .
،یفرط زا م
ثحب یملاسا یگدنز كبس نب نك تنسا ینمهم ثنحابم لمج زا
رد تدنش
عماج ة یلانخ یانج نب یلامش ناسارخ ب دوخ رفس رد یربهر ظعم اقم یلو دوب هدنام لوفغم ام
رتسگ و دندرك هراشا یملاسا ثحابم رد ثحب یا ة
ار نآ ةمه دنتسناد رشب یگدنز ناكرا .
ژ نونك ات فهوه
نب ینشهوهژ رنتمك اما ،تسا تفرگ امنا یعامتجا ةیامرس ةرابرد یدایز یاه
تسا تخادرژ یملاسا دركیور اب یامرس عون یا ةعسوت یىنوىچ .
نب نجوت انب فهوهنژ نیا رد
ليهست فقن لكش رد یملاسا یگدنز كبس یرگ
و یعانمتجا ةیامرنس یاقترا و دامیا و هورگ یريگ
یامرس عون یا لوزن فده اب ،روشك رد اه
ندركرژ لأخ تانقيقحت نب عمانج یهانىن انب و دوجوم
، يشيژ لدم یلماعت یم یحارط یعامتجا ةیامرس و یملاسا یگدنز كبس دوش
.
، ينچمه رد
فهوهژ
رضاح ابترا ةیوسدنچ لوقم
یاه هدشدای رد بلاق یلدم یّلع نب رونط صانخ یارنب نامزانس یانه
فهوهژ و
،یروانف و نانكراك د یشنا یا نامزاس اه
،تسا ك یم ناوت یروآون فهوهژ رنضاح ار رد
یا ود تكن تسناد . یلصا لاؤس ، یاربانب فهوهژ
رضاح یرادانعم و يقتسم ةطبار ایآ ك تسا یا
رد نانآ یعامتجا ةیامرس و نانكراك یملاسا یگدنز كبس يب هاىشهوهژ
تعنص تفن
؟دراد دوجو
یعامتجا ةیامرس ا زين هزورم یرظن و نادنمشناد
ینازادرژ دنننام نملك ( 9111 ) یرونل ، ( 9191 ) تارنژ نب ، (
9131 ) ،
نوسمايلیو (
9139 ) ركيب ، ( 9138 ) امایوكوف و (
9111 ) و نآ زج عت فیر یاه ةیامرنس زا ار یددنعتم
یعامتجا نايب
هدرك دنا . ییانسانش ار یامرس عون س ،ویدروب ريژ ،لاثم یارب درنك
ترانبع نك دننا
زا
مرس یا یىنهرف و یداصتقا ،یعامتجا یاه .
یامرنس ار یعانمتجا ةیامرس وا یا
ینم نب نك تنسناد
جوت نامزاس كی یاضعا تكراشم و تاطابترا یم
دنك یم و یامرس اب هارمه دناوت ة
یرازبا ،یىنهرف
یامرس ب نديسر یارب دشاب یداصتقا یاه
.
وهفم س یعامتجا ةیامر شرىن ،طباور ب
شزرا ،اه كبنش ،انهرامنه ،اه
یعانمتجا دانمتعا و انه
یم وبرم هورگ رد یرايمه ك دوش
ینم ليهنست ار نانآ يب ای اه دننك
. ونترژ رد یعانمتجا ةیامرنس
ناسنا لباقتم تاطابترا یم رىیدكی ب نانآ یكیدزن بجوم اه
ليهست ار دارفا لباقتم یراكمه و دوش
یم دنك . كبش یاه
،یوق طباور ینتبم رب دامتعا و تكراشم ار
رد تاعامتجا راكشآ
یم دنك (
Hoffman
et al., 2005, p.97
.)
لاشوگ و تيژاهان
، زا هاگدید ینامزاس یعامتجا ةیامرس ار
عمج عبانم هوقلانب و لنعفلاب دونجوم و
،سرتسدرد زا
قیرط ةكبش طباور كی درف ای كی دنحاو یعانمتجا فنیرعت
ینم دنننك (
Thompson,
2009, p.149
) .
تيژاهان لاشوگو ( 9113 )
، اب دركیور ینامزاس بنج یاه فلتخم یعامتجا ةیامرس ار
رد س قبط
یاج یم دنهد :
،یتخانش طبار
یا و یراتخاس .
رصنع
،یعامتجا ةیامرس یراتخاس ب
یوىلا یلك سامت یاه يب دارفا هراشا یم دنك . ینعی امش ب
چ یناسك و نوىچ یسرتسد دیراد
. بنج هم یاه یا رصنع ترابع زا دنا طباور كبش یا يب
،دارفا
كبش یدنبركيژ
،یا و نامزاس بسانم
.
رصنع ب یتخانش یعبانم
یم هراشا ك دنك هارف ةدننك
،رهاظم اهريبعت و اهريسفت و تنسيس یانه
یناعم کرتشم نايم رد هورگ اه تسا بنج.
دعب یا هم یاه ترابع
دنا زا ،نانبز یاهدنك کرتنشم و
تایاكح کرتشم
.
رصنع طبار فيصوت یا ةدننك
یعون ةطبار یصخش تسا نك دارنفا انب رىیدنكی نب
لنيلد ةقبانس
ناشتلاماعت رارقرب
یم دننك بنج.
اه ی زا دعب یا هم یعامتجا ةیامرس
ترابع دنا زا
،دامتعا
،اهرامنه
،تامازلا و تاراظتنا تیوه
Hodes et al., 2008, p.253)
.)
تسد هورگ طسوت یعامتجا ةیامرس داعبا زا یرىید یدنب
« یدنِنِك » انمنا دراورانه هاىنشناد رد
تسا تفرگ ننوگ نب ار یعامتجا ةیامرس ، يشيژ يسقت یاهريغتم ب جوت يع رد ك
دانعبا و انه
تم ن عو يسقت یرت هدرك
دنا :
9 . دامتعا ؛ 1 . یسايس تكراشم ؛
8 . تكراشم یندم یربهر و
؛ 1 . یمنسرريغ یعامتجا یاهدنويژ ؛
8 . نيحور و فنشخب ة
ینبلطواد
؛ 1 . یبهذنم تكرانشم ؛
9 . یندنم تكرانشم رد تلادنع ؛
3 . عوننت
ترشاعم یتسود و اه اه
.
یملاسا یگدنز کبس یگدنز كبس ،9
عوممم ة اقع ی
،د حرط نومن و اه تداع یاه
ی وه ،راتفر ی
سونه و نش و ،انه
ي هو یانه
بت يي ارش ی ط جا عامت ی ی ا صخش ی عت ار درف فنكاو صاخ عون ك تسا يني
ینم دننك (
Fuchino et
al., 2003, p.308
.) گدنز كبس ی
، رظن ةی اش ًاتبسن ی ع ی ب ك تسا ي
رتش ارنب تاقوا ی
شور نب هرانشا
گدنز ی ب درم راك یم تفرگ دوش
ننماد انتزاب و ة
شزرا لنماك عانمتجا یانه
ی
، و درونخرب زرنط
لاعف ي ت تسا اه . نز كبس گد ی رط زا ی ق اب درف لباقتم طباور نارنىید
ینم نتخومآ مز رد و دونش
ي نن ة
صخاش تخانش یاه گدنز كبس هدش
ی یم لاعف ب ناوت ي
ت ف یاه ي ز ی ك ی
، و اونخ ،تنغارف تانقوا
بي راد ی
، عامتجا طباور ی
، گداوناخ طباور ی
، ونعم ی
،ت ا ی نم ی غت ،فمارآ و یذ
، غ و ي هر نك درك هراشا
ره كی لزنم ب ة هاش هار ی گدنز زا ی یم وسحم دارفا دنوش
(
Horowitz, 2002, p.148
.)
نامزاس ناهج ی تشادهب (1
9113 ) گدنز كبس ، ی
ارب شلات ار لاس ی
تنسد ي با ی هانفر تنلاح نب
مسج لماك ی
، ناور ی عامتجا و ی صوت ي ف تسا هدرك .
ا ب جوت اب ی
عماج ك لئسم ة
نعماج ام ا ی
1. Lifestyle
2. WHO
ملاسا ی گدنز كبس و تسا ی
ملاسا
9ی ةمه هج ت یاه گدنز ی یمربرد ار گ
ي
،در ا رد ی نب فهوهنژ
گدنز كبس ی
ملاسا ی یم تخادرژ دوش
. گدنز كبس ی
ملاسا ی
، ب صفت ي ل د زا ی هاگد آی تا اور و نی
،تا
عماج و جارختسا ي
ت توافت و تسا هدروآ تسد ب ار زلا ب یاه
ي د ی هاگد ملاسا ی ناور و تخانش ی
1رلدآ تسا هدرك راكشآ ار فناراكمه و (
واك یا ن ی
، 9811 ص ، 11 .) نهم رنت ی روآونن ی ونهفم رد
گدنز كبس ی
ملاسا ی ا ی هزومآ ب ك تسا ملاسا یاه
ی لك و ي ت تنسا هدنش هانىن لانسا .
كبنس
گدنز ی ملاسا ی ناونع ی تخانش هدش ناسنا ولع رثكا رد ی
ب حطس رد ي
للملا
،تسا واز زا اما نی یانه
نآ ب ددعتم جوت
و هدش علاطم یم دوش . گدننز كبس ی
ملانسا ی
، نتهج زا ی د انب ی رنى كبنس یانه
گدنز ی تسا توافتم .
عماج رد سانش
ی
، دم ی ر ی
،ت كشزژ ولع ی
ناور و سانش ی و نآ زج ن ني ز ثنحب
گدنز ی ا رد اما ،تسا حرطم ی
رانتفر نب طقف اهورملق ی
ینم صانخ تخاننش انب و دننزادرژ
و انه
قتسم ابترا فطاوع ي
من رارقرب ی دننك . گدنز كبس اما ی
ملاسا ی
، ب ا ةمه گدننز ی نآ دانعبا و دارنفا
تسا طبترم (
،ناراكمه و فابمك 9811
ص ، 91 .) گدنز كبس رد ی
شرنىن و فنطاوع قنمع نه
ا و
داقتعا یاه درف منس ي هد من ی دوش
، اهراتفر كلب ی
فمنس درف یم
دوش
، رانتفر ره اما ی
دنهاوخب نك
انبم ی ملاسا ی اب ،دشاب تشاد ی
د لقادح اه یی ملانسا فطاوع و تخانش زا ی
ار ناوتنشژ ة رارنق دونخ
دهد ( واك ی نا ی
، 9811 ص ، 89 .)
هورگ یعون ب یگدنز كبس عون كی كلام بلغا یعامتجا یاه
ینم دنونش نصاخ كبنس و ی
ار
یم ليكشت دنهد
. یكبس لكش اب یگدنز ندش طبار درم گنهرف یريگ
ة دراد كیدزن .
ًلاثنم ینم ناونت
ج نآ دارفا یگدنز كبس زا ار عماج دارفا زا زلا تخانش ب عما
دروآ تسد .
یارب یفرعم كبس یگدنز
،یملاسا یم ناوت تخرد ب كبس
درك هراشا یگدنز .
رلدآ فناورنيژ و
كبس یگدنز ره درف ار زا لكش یريگ ات اهدمايژ و شراتآ ب یتخرد يبشت هدرك دنا . نشیر یانه نیا
تخرد نامه شیر یاه كبس یگدنز تسا ك لكش یريگ نآ ار نايب یم
،دنك قاس ة یا تخرد ةرابرد
اهداقتعا و شرىن یاه یلك دارفا ( لماش اهداقتعا و فطاوع و یتح یگدانمآ یرانتفر و هرنيغ ) تنسا .
1. Islamic lifestyle
2. Adler
خاش اه و خاشرس اه ی یا
،تخرد فیاظو یگدنز دنتسه رد.
،تقيقح كبس
ِیگدنز یعقاو نانمه
خاش اه و خاشرس تساه . كبس یملاسا یگدنز (
خاشرس اه ) رد نس حطنس ،یدرنف انخ یگداون و
یعامتجا حرطم
یم دوش . تخرد كبس یگدنز
،یملاسا ب ليصفت زا هاگدید تایآ و
،تایاور جارختسا
و هدش تيعماج زلا ار ب تسد هدروآ تسا و توافت یاه يب هاگدید یملاسا و ناور یتخانش رلدآ و
ار فناوريژ راكشآ
هدرك تسا ( ،ناراكمه و فابمك 9811
ص ، 93 .) نشهوهژ رد ینایواك ی
نب رونط
عماج ب كبس یگدنز تخادرژ یملاسا و
یارنب نآ هد ینسايقم نفلؤم
لمانش یا ،یعانمتجا
،،لانخا
،هداوناخ ركفت ،یدابع ،تملاس و
، لع یعافد - یتينما و اهرواب و دیاقع تنسا تفرگ رظنرد .
ةنفلؤم
یعامتجا ب
یفیاظو هراشا یم دنك ك درف رد ابترا اب
،نارىید رتارف زا دوخ و ةداوناخ تسه یا دونخ
امنا یم دهد .
،لاخا ب تافص و یاهراتفر ینورد
هدش یا زا درف تفگ یم دوش نك ةنفيظو یمنسر و
ینوناق وا هدرمش یمن دوش و اب کرت ای امنا نآ نداد یسك ار هذخاؤم ای قیوشت یمن دننك . نب هداوناخ
اهراتفر و طباور درف زا یا ثيح ك وضع كی ةداوناخ تسه ا ی
،تسا هراشا یم دنك . ینعی
،نز رهوش
و نادنزرف . تملاس لماش یروما تسا ك رد تملاس یمسج و یناور درف فقن افیا یم دنننك ةنفلؤم .
یدابع ب یفیاظو هراشا یم دنك ك ةطبار يب درف و دنوادخ ار ب ناونع دبع و لاوم نانشن ینم دنهد و
عا زا تادابع صخشم لثم
،زامن
،هزور تولات آرق
،نآ زج و ن و
ییاهراتفر نك
ًامنسر تدانبع انن
،دنرادن اما ،تسا درف
ب تين تعاطا زا دنوادخ نآ ار امنا یم دهد . ركفت و لع ب فیاظو یتخاننش
درف یم هراشا
،دنك عا زا تخانش یاه دوجوم رد
،درف شلانت یارنب فیازنفا تخاننش
یانه دونخ و
یهاىیاج ك
یارب درف لع
و ركفت لئاق تسا . ةفلؤم یعافد - یتينما ب یفیانظو هرانشا
ینم دننك نك
ب یدرف روط یعامتجا ای
اب تينما دارفا و نعماج انبترا دراد . انهرواب و دنیاقع زنين لمانش يهانفم
یتسه ناسنا ،یسانش
،یتخانش یسانشادخ
و نآ زج هراشا یم دنك ك رد درف ینورد تنسا هدنش و
رد
یلا یاه یریز یفطاع و یتخانش وا ح روض دنراد و ب روط هاگآدوخ ای
،هاگآدوخان یشقن
ييعت هدننك
رد اهراتفر دراد ( ،ینایواك 9811
ص ، 91 .)
یعامتجا ةیامرس و یملاسا یگدنز کبس یم ،عوممم رد نعماج رثكا تفگ ناوت
ةیامرنس فنلتخم دانعبا فیازنفا رد ار نید فنقن نانسانش
یم هم یعامتجا دنناد
. یعامتجا یاهدركراك ريتأت لكنش رد یعامتجا ةیامرس رب ید
9 هداد نانشن
تسا هدش (
،ینيلع 9819 ص ، 18 .)
ید یعامتجا یاهدركراك
تدحو ینیرفآ ( نودلخ با )
یعامتجا یىتسبمه (
يكرود )
اهلا راتفر فخب (
ربو )
امسنا فخب ( سیوید )
یرفآرامنه (
یدوا )
نارىید ب كمك (
لیوكوت )
یعامتجا تاطابترا فیازفا (
ملك )
دامتعا فیازفا (
زنديگ )
یعامتجا ةیامرس
لکش 1 . هعماج هاگديد زا يعامتجا ةيامرس رب نيد يعامتجا ياهدركراك ريثأت ناسانش
فيلأت ، هافت و حلص رب لاسا دربهار ةيلوا لوصا ك امنآ زا ولق
ارتحا یىچراپكی و داحتا ،
یم ،تسا هدش تشاذگ دارفا يب یىتسبمه و لباقتم يمهف
رارنق لنصا ار یعانمتجا ةیامرس ، لاسا
تسا هداد .
هزومآ شرافس ناميژ ب یدنبیاژ رد لاسا یاه
تنناما و دنهع نب یافو ،اه بنجوم یراد
ینم دارنفا يب هدنزاس و لاس طباور شرتسگ و هدرتسگ حطس رد یمومع دامتعا فیازفا نك دونش
تسا یعامتجا ةیامرس ققحت تهج رد یساسا رش .
اعبا ظاحل اب نك یتعیرش و یقلاخا ،یداقتعا د
یم تسد ب ثیداحا و نآرق تم زا یم ظحلام ،دیآ
هزونمآ يننك ةیامرنس سننج زا یملانسا یانه
تنسا یعامتجا (
ع ل ،ینني 9819 ص ، 98 ) . و یبهذنم زنكارم رد دارنفا رونضح قنیرط زا نچ نید
تيلاعف مؤم درف تيمها قیرط زا چ و ،یعامتجا طباور يكحت و یعامتجا یاه رصانع و داعبا ب
یم ید نوانعت و یراكمه ةيحور و ،یعامتجا یىتسبمه ،کرتشم تیوه ،دنويژ ،دامتعا سح دناوت تنسا یعانمتجا ةیامرنس یاهدنمايژ و رهانظم زا هدشدای رصانع ك دنك دامیا دارفا رد ار یعامتجا
( ،ینيلع 9819 ص ، 91 ).
فلؤم زا یكی دامتعا تسا یعامتجا ةیامرس یاه
. م یا هورگ رد یعون ب فلؤ یونحن ب ك ییاه
نوزفا ،دنراد ابترا ینید و یىنهرف ،یشزومآ یاهداهن ب تسا رت
. نفلؤم رد رنما نیا ةنشیر یانه
تسا یزاسدامتعا .
هزومآ اب فرط كی زا ك یانهرواب و انهداقتعا انب رنىید ینفرط زا و یننید یاه
تسا كیدزن یطابترا رد یمومع .
نومن فلؤم یا ییاه تنناما ،تقادنص انه
،دنهع نب یانفو ،یراد
،نارىید ب یهاوخريخ ،یناور و یحور تملاس تنسا نآ زج و یدام ب یونعم روما حيجرت
. نیا
فلؤم نآ دجاو دارفا ب دامتعا بجوم عماج دارفا رظن زا اه یم اه
دوش .
یم ناشن یعامتجا ةیامرس ةزوح رد تاقيقحت رورم دراونم نیا ،نارىشهوهژ دهد
ناوننع نب ار
هدرك یسررب یعامتجا ةیامرس رب رتؤم لماوع دنا
:
لودج 1 . قيقحت ةنيشيپ
فیدر نارگشهوژپ
عوضوم
9 یرداهب یهاشورسخ ناراكمه و
( 9819 ) ةطبار
ةیامرس ناور یتخانش اب یعامتجا ةیامرس
1 ینيلع
( 9839 ) طبار
ة هزومآ یامرس و ینید یاه یعامتجا یاه
8 ناراكمه و یباتك
( 9838 ) عسوت و یعامتجا ةیامرس ، ید
ة یعامتجا - یىنهرف
1 یحيصف
( 9831 ) یعامتجا ةیامرس و ید
8 ناراكمه و یرباص
( 9811 ) یعامتجا ةیامرس رد یهورگ امسنا فقن
1 فسوی
هداز و یرومكايك (
9811 ) تراهم
یعامتجا ةیامرس و ناریدم یطابترا یاه
9 فهد یداب
ناراكمه و (
9811 ) تأ
ت یعامتجا ةیامرس رب وخ ینارمكح ري
3 یربنق
و یدیون ( 9811 ) یعامتجا ةیامرس و رازىتمدخ یربهر
1 ناراكمه و يتم یعراز
( 9811 ) یعامتجا ةیامرس و یفطاع شوه ةطبار
91 ینيشواچ
و فقن یدنب ( 9818 ) طبار
ة یامرس و ینامزاس تلادع یعامتجا یاه
نامه یم ظحلام ك روط ات ،دوش
فهوهژ نونك تفرگ امنا یعامتجا ةیامرس ةرابرد یدایز یاه
تنسا نتخادرژ یملانسا درنكیور انب یامرس عون یا ةعسوت یىنوىچ ب یشهوهژ رتمك اما ،تسا .
ةیامرنس انب یملانسا یگدننز كبنس ةنطبار انی ريتأنت دروم رد یدایز تاقيقحت ،روشك رد نافسأتم تسا تفرىن امنا یعامتجا .
ب جوت اب یم ميتن یعامتجا ةیامرس و یگدنز كبس ابترا ةرابرد هدشدای بلاطم
یدارنفا دوش
نآ یگدنز كبس ك هزومآ رب ینتبم اه
دننهاوخ یرتشيب یعامتجا ةیامرس ًلاامتحا ،دشاب یملاسا یاه
تشاد . ب تاحيضوت ب جوت اب ، یاربان هدشدای
يضرف ، ة یلصا یم ار درك نايب ریز حرش ب ناوت :
نز كبس دراد رادانعم و يقتسم ةطبار نانكراك یعامتجا ةیامرس اب یملاسا یگد .
لكش حرش ب قيقحت یموهفم لدم ، ميتن رد 1
تسا هدش هداد ناشن .
لکش 2 . قيقحت يموهفم لدم
قيقحت شور فهوهژ هداد یروآدرگ تهج زا و یدربراك ،فده ثيح زا رضاح یفينصوت تانقيقحت عونن زا انه
ك تسا ب
روط امنا یشیاميژ تفرگ
تسا . مض رد درنبهار
تنسا یىتنسبمه ،رنضاح فهوهنژ .
ينچمه
، لدنم شور نكنیا نب جوت اب ينضرف نونمزآ یارنب یراتخانس تلادانعم یزانس
انه ( و
یزمت هداد ليلحتو اه
) ب تسا هدش تفرگ راك عونن زا قنيقحت نیا ،یىتنسبمه تانقيقحت نايم رد ،
لحت ای یىتسبمه سیرتام تسا سنایراوك لي
. ريتأت دراد دصق ققحم یملاسا یگدنز كبس
ناونع ب
رب ار لقتسم ريغتم یعامتجا ةیامرس
یسررب تسباو ريغتم ناونع ب دننك
.
زا امنآ ك فده فهوهژ ييعت طباور نايم نانيم رد یعانمتجا ةیامرنس و یملاسا یگدنز كبس
نانكراك یشناد هاىشهوهژ تعنص
تفن
،تسا کاردا زا و یعانمتجا ةیامرس ریانس
انهريغتم رد حطنس
یدرف یسررب یم دوش .
، یاربانب حطس ليلحت فهوهژ
،رضاح یدرف تسا
.
كبس یگدنز
سا یملا
ةیامرس یعامتجا نامز
سانش ی
نما يت ی لع و ركفت
تملاس گداوناخ ی
لام ی
،لاخا اهرواب دابع ی
عامتجا ی
یتخانش یراتخاس
یطابترا
كبس گدنز ی ملاسا ی ( )ILST
نامز لماش ، سانش
ی ( 8 یوگ )
، نما يت ی ( 1 یوگ )
، نلع و رنكفت (
8
یوگ )
، تملاس ( 9 یوگ )
، گداوناخ ی ( 3 یوگ )
، لام ی ( 91 نیوگ )
، ،لانخا ( 99 نیوگ ) ب ، انهروا ( 1
یوگ ) دابع ، ی ( 1 یوگ ) عامتجا و ی
( 99 یوگ ) تسا واك طسوت ك ی
نا ی ( 9833 ) تسا هدش تخاس .
ا رد ی ،فهوهژ ةمانشسرژ
اتوك ه نآ ( 98 لاؤس ی ) ب تفرگ راك تسا هدش
.
یارب فمنس ةیامرس ،یعامتجا ةمانشسرژ
تيژاهان لانشوگ و (
9113 ) نب دنش نتفرگ رانك نیا.
س مانشسرژ دعب
نش
،یتخا یراتخاس و
ینم ار یطابترا دمننس
. نیا ماننشسرژ لمانش
19 و نیوگ
یندومزآ اه ب ره یوگ رد سايقم جنژ جرد یا تركيل (
ًلاماك فلاخم ات
ًلاماك قفاوم ) نساژ دننهاوخ
داد
.
، ماننشسرژ ییایاژ ييعت روظنم ب 81
نعماج رد ماننشسرژ ة
دنش یروآدرنگ و عنیزوت یرانمآ .
ورك یافلآ بیرض سايقم خابن
كبس گدنز ی ملاسا ی اب 91 ،لاؤنس 93 1/
، یارنب و سانيقم ةیامرنس
یعامتجا اب
19 لاؤس 98 1/
دمآ تسد ب .
تهج یسررب ؤس ییاور لا
اه رابتعا عون زا و اوتحم رابتعا
یروص ب تفرگ راك دش
. یارنب ینسررب رظن ماننشسرژ یرونص رانبتعا یانه
ناداتنسا ،نانصصختم
بخ ناسانشراك و یهاىشناد هر
ب دش تفرگ راك
.
نومن ة لماش یرامآ نادنمراك
( درم و نز )
رد لغاش تفن تعنص هاىشهوهژ
تنسا هدونب نارنهت .
نومن هداس یفداصت شور ب یريگ امنا
تفرگ . نومن مح ة
یرامآ نانگروم لودج ساسا رب 991
دش دروآرب رفن .
برمت ساسا رب ققحم یاه
91 ژ مانشسرژ نومن مح زا رتشيب دصرد دنش فنخ
.
تیاهن رد 911
تسا هدمآ تسد ب لماك ةمانشسرژ .
یارب یسررب طباور نايم اهريغتم هد رد یاه ريخا شور یاه حرطم یناوارف هدش
تنسا . ینكی زا
یا شور اه لدم یراتخاس تلاداعم ای
ليلحت یريغتمدنچ اب
یاهريغتم نونكم
تسا لدم.
تلادانعم
یراتخاس یرامآ دركیور
یارب یعماج ومزآ
ن يضرف ییاه تنسا نك ةرانبرد طنباور ينب یانهريغتم
هدهاشم هدش یاهريغتم و نونكم
تسا
.
زين قيقحت یا رد لدم
یزاس تلاداعم رن و یراتخاس
یانهرازفا وSPSS
Lisrel
نب نتفرگ رانك
دش .
هتفای شهوژپ ياه
لدم كنیا یارب یراتخاس
نامه ای ريسم رادومن ،دوش ديیأت ،
تسخن صخانش دیاب یانه
شزارنب نآ
دنشاب تشاد یبسانم
، ود ، دیاب ریداقم یت ةرامآ و
ننعم درادناتسا بیارض دا
را دننشاب . رنگا رادنقم
2
تبسن ، ك
2
نب
یدازآ ةنجرد (
)df
زا رتكچونك 8
،
RMSEA
زا رتكچونك 13
1/
، و وGFI AGFI
زا رتگرزب 1
1/
یم ،دنشاب لدم تفرگ ميتن ناوت
، شزارب یلوبق لباق دراد
. رگا نقم ریدا ینت زا زنين 1
زا ای رتگرزب 1
- نانيمطا حطس رد ،دشاب رتكچوك 11
دصرد نعم ا دوب دهاوخ راد .
نامه ك روط لكش رد یاه 8 و 1 یم هدهاشم لدنم بنسانم یگدننزارب و رابتعا ،دوش
دنيیأت انه
یم ،دوش اریز رادقم
RMSEA
زا رتمك 13 1/
جرد ب ود یاك تبسن و ة
زا رنتمك لدم رد یدازآ 8
، و
ن قم زي ا د ی ر صخاش یاه وGFI
یلااب لدم ردAGFI
11 تسا دصرد (
11 1/
= وGFI
11 1/ AGFI=
.)
لکش 3 . يراتخاس تلاداعم لدم (
هدشدرادناتسا بيارض )
لکش 4 . يراتخاس تلاداعم لدم (
يرادانعم دادعا تلاح رد )
هيضرف نومزآ جیاتن قيقحت ياه
نامه روط یم ظحلام ك دوش
صخاش تيعضو ب یاه
تسا بسانم لدم شزار .
جیانتن ينب طنباور
لدم یازجا لودج حرش ب
1 ب دمآ تسد :
لداعم یرادانعم و تبثم ريتأت یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس 81
1/
یم دراذگ دنيیأت و
یم یم ديیأت قيقحت یلصا ةيضرف اذل ،دوش دوش
.
لودج 2 . هتفاي لدم زا لصاح ياه رد يراتخاس تلاداعم يزاس
هيضرف نومزآ اه
هيضرف بیرض
درادناتسا ددع
يرادانعم ةجيتن
نومزآ
ةيضرف یلصا : رتا یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس يقتسم
و
یرادانعم دراد 81 .
1/
91 1/
يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 9 : دعب نامز سانش ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس ی
رتا یعامتجا يقتسم
و یرادانعم دراد 11 .
1/ /19 1 يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 1 : دعب نما يت یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس ی
رتا يقتسم و یرادانعم دراد 11 .
1/
81 1/
يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 8 : دعب لع و ركفت ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس
رتا یعامتجا يقتسم
و یرادانعم دراد 98 .
1/
98 91/
يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 1 : دعب تملاس ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس
رتا یعامتجا يقتسم
و یرادانعم دراد 91 .
1/ /13 99 يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 8 : دعب گداوناخ ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس ی
رتا یعامتجا يقتسم
و یرادانعم دراد 31 .
1/ /89 91 يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 1 : دعب لام امرس رب یملاسا یگدنز كبس ی یعامتجا ةی
رتا يقتسم و یرادانعم دراد 91 .
1/
13 99/
يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 9 : دعب
،لاخا یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس
رتا يقتسم و یرادانعم دراد 11 .
1/
11 91/
يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 3 : دعب اهرواب یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس
رتا يقتسم و یرادانعم اد در 38 .
1/ /11 98 يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 1 : دعب دابع یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس ی
رتا يقتسم و یرادانعم دراد 98 .
1/ /11 91 يضرف ديیأت
ةيضرف یعرف 91 : دعب عامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس ی
رتا یعامتجا يقتسم
و یرادانعم دراد 39 .
1/
18 98/
يضرف ديیأت
جيتن اهداهنشيپ و ه دمايژ رضاح فهوهژ رد یعامتجا ةیامرس رب یملاسا یگدنز كبس
دش یسررب .
تفای ب جوت اب یاه
يضرف ،فهوهژ ة
فهوهژ یلصا یم ديیأت
ی ،دوش ینع یملاسا یگدنز كبس رب
یعامتجا ةیامرس ريتأنت
دراد رادانعم و تبثم
، تشاد ك انعم یدب هزونمآ رنب یننتبم یگدنز كبس
لانسا یانه یم
ینم دنناوت
فخبدیون نامزاس رد یعامتجا ةیامرس فیازفا و اقترا
دشاب .
د لكش ر یريگ و نید نهم لنماوع نیا زا ینكی نك دنرتؤم یددعتم لماوع یعامتجا ةیامرس
هزومآ ب و ینید یاه صاخ روط
تسا یملاسا یگدنز كبس .
رد لاسا و كبس یگدنز
،نآ توافت انه
و یرترب ییاه زين دوجو دراد هم.
یرت یروآون رد وهفم كبس یگدنز یملانسا نیا تنسا نك نب
هزومآ یاه یملاسا تيلك و لاسا جوت تسا هدش .
« كبس یگدنز یملاسا
» یناونع تخاننش هدنش رد
ولع رثكا یناسنا
رد حطس يب ك تسا للملا زا
یواز یاه ددعتم ب نآ هانىن و تنسا هدنش نعلاطم .
كبس یگدنز
،یملاسا ةمه اب ز یگدن دارفا و داعبا نآ طبترم تسا . یگدنز كبس
،یملاسا زا یتهج انب
رىید كبس یاه یگدنز توافتم تسا كبس .
یگدنز
،یملاسا زا نآ تهج ك یملاسا
،تسا یمن دناوت
اب فطاوع و تخانش اه یب ابترا دشاب . رب یا
،ساسا ره یراتفر ك دهاوخب یاننبم تنشاد یملانسا
،دشاب دیاب لقادح ییاه زا تخانش و فطاوع یملاسا ار ةناوتشژ دوخ رارق دهد
.
ناراكمه و یباتك قيقحت جیاتن اب قيقحت یا جیاتن (
9838 )
، تسا اتسارمه .
نآ اه ساسا رب ويش
ة
یشیاميژ و یدانسا تاعلاطم حرطم فده اب
ندرك بلاق رد ك یتفايهر آ
ن
، ناونع ب ید وس كی زا
داعبا قیرط زا ازجلااريثك یماظن دوخ ددعتم
( یدمايژ و یتخانش ،یكسانم ،یفطاع ،یداقتعا )
تنيلعف
یم ققحم ار یعامتجا ةیامرس زين یعامتجا ةیامرس رىید یوس زا و دنك
دننام هدنیدژ زا دننمورين یا
یوهام حوطس قیرط (
كبش دامیا نارىنشنك دننمورين و تنسس دننويژ و دانمتعا یانه
) حوطنس و
یدمايژ و یروص (
ممنا بلطواد یاه یروتسد یاهرامنه و نا
) ننيمز ، ة عنسوت دانمیا ة
و یعانمتجا
یم هارف ار رادیاژ یىنهرف دنك
. نآ ، ينچمه ناونع اب دوخ فهوهژ رد اه
« و یعامتجا ةیامرس ، ید
عسوت ة یىنهرف یعامتجا
» تنسا دننچ یلماوع دوجو زلتسم یعامتجا ةیامرس یوكت ك دندقتعم ،
نآ زا یكی ك
نید گنهرف و ید اه تسا ی
. نآ نعماج كنی دارفا چ ره ك دنديسر ميتن یا ب اه
یبهذم تفای دهاوخ فیازفا زين نانآ یعامتجا ةیامرس تبسن نامه ب ،دنشاب رت
.
ینيلع قيقحت اب قيقحت یا جیاتن ،یفرط زا (
9839 ) تسا وسمه زين .
انب دونخ فهوهنژ رد یو
ناونع
« طبار ة هزومآ یامرس و ینید یاه عامتجا یاه
ی
» تنفایرد ، نب لنمع انب ناننمؤم و ناناملنسم
نامرف و يلاعت ن ، لاسا ید یاه
یم اهنت و درنوخ حوطنس رد ار یمكحتنسم و رادنیاژ طنباور دنناوت
یعامتجا ةیامرس و دنروآ دوجو ب یملاسا ةعماج نلاك نورد
یم كلب ،دنهد لكش ار یهورگ دنناوت
ناسنا ریاس اب یعمج تكراشم و لماعت رد اه
و دننبای تنسد رادنیاژ ةعسوت و تفرشيژ ب عماوج و
نورب یعامتجا ةیامرس دنهد ليكشت ار یهورگ
.
یم ید شزرا فیرعت رد دناوت ،نوانعت ،یرانكمه ،ینهورگ ةنيحور ،یعانمتجا یانهرامنه ،اه
دشاب تشاد یرتؤم فقن نآ دننام و نابلطواد تكراشم شرتسگ .
ةعنسوت رد نید ینشخبرتا لانح
امتجا ةیامرس ینم زنين دارفا یدت نازيم ريتأت تحت نآ یاوتحم و تيهام رب هولاع یع
دنشاب . یننعی
یم ليكشت ار عماج دارفا تیوه زا هم یشخب ید و بهذم چ اوتحم قیرط زا چ ید اذل ،دهد
یم عماج دارفا یگدنز رد روضح قیرط زا نوانعت و یرانكمه ةيحور ،تكراشم ،دامتعا سح دناوت
دنك تیوقت ار .
هزومآ ةیامرنس تنیوقت و فیادنيژ نب دونخ ینهقف و ینقلاخا ،یدانقتعا دانعبا رد یملاسا یاه
نورد لكش رد یعامتجا نورب و یهورگ
یم رمنم یهورگ دوش
. هزومآ رد فلؤم ،رصانع ، لاسا یاه اه
صخاش و رونلبتم یهقف و یقلاخا ،یداقتعا داعبا رد ك دراد دوجو یعامتجا ةیامرس سنج زا ییاه
یم دوش ( ،ینيلع 9819 ص ، 18 .) یم ،عقاو رد نآ فنلتخم دانعبا رد یگدننز كبنس رنگا تفگ ناوت
هزومآ رب ینتبم لكش ب ،دشاب یملاسا یاه
،ینفرط زا ،دنش دنهاوخ رنمنم یعانمتجا ةیامرنس یريگ
یم یگدنز كبس دوبهب ثعاب زين یعامتجا ةیامرس تیوقت دوش
.
هزومآ و ید ك امنآ زا وع زا یكی ینید یاه
داهننشيژ ،تنسا یعامتجا ةیامرس وقم و رتؤم لما
یم نفلؤم و رنصانع ییاسانش و ید فلتخم داعبا جارختسا اب دوش نب ،عوننتم و ددنعتم یانه
رونط
یب فقن صخشم دوش صخشم و ييبت لاسا ید لیدب
. یم داهنشيژ ،رىید فرط زا عجارم اب دوش
جهن دننام یعيش نوتم ب هزومآ ، غلابلا
ید یاه جارختسا و ییاسانش یعامتجا ةیامرس ةرابرد لاسا
دوش یزاسوىلا و نیداهن ینامزاس گنهرف ةعسوت رد و هدش .
گنهرف و یىنهرف یاهداهن و زكارم ب ، ينچمه یم داهنشيژ زاس
گنهرف جیورت و عسوت اب دوش
جا ةیامرنس تنیوقت نب یملاسا یناریا گنهرف یانغ یاتسار رد یملاسا یگدنز كبس و رد یعانمت
نامزاس ب ار فیوخ تلاسر عماج ،تیاهن رد و اه هدنزاس و رتؤم روط
دنناسرب امنا ب یا .
یم داهنشيژ نایاژ رد رنب فارنشا انب ،نآ انب طبترم یاهداهن ریاس و نامزاس یىنهرف یاروش دوش
نامزاس رد ك یعامتجا ةلئسم لانسا یگدنز كبس و یملاسا گنهرف دیاب ،تسا لوفا ب ور اه
انب یم
نیا نب ،رينسم یا زا ات دبای عسوت و جیورت ب نانكراك نايم رد یعامتجا ةیامرس یاقترا دركیور دبای تسد هم .
ذخآم و عبانم 9 . ديعس ،یناهفصا یغابیآ (
9811 رد یعانمتجا ةیامرس فیاسرف اب هجاوم لدم ييبت و یحارط.)
نامزاس . تیریدم ةتشر ،یرتكد ةلاسر نارهت هاىشناد یباراف سیدرژ ،
.
1 . یرداهب
،یهاشورسخ
؛رفعج یمنشاه ترنصن
،دانبآ ؛جرونت روژانباب لنيلج ، یدنلاريخ (
9819 .)
« ةطبار یسررب ناور ةیامرس
یتخانش انب یعانمتجا ةیامرنس نایومنشناد
هاىنشناد زنیربت
» ةنلمم .
یصصخت فهوهژ
و تملاس .
، ود ةرود رامش
،لوا ة تاحفص – 988
918 .
8 . م ،ىنيسح سحازري
( 9831 .)
« ريتأت ىهتارتسا ىاه
نامزانس ىانه ىنتلودريغ دانمیا رد
و یانقترا
ةیامرس ىعامتجا
» تاعلاطم . تیریدم
ىماظتنا
، لاس
، منژ ةرامش
،لوا تاحفص 911
- 31 .
1 . ینامكرت ینید
، یلع ( 9838 .)
« یامرس لوفا ييبت ة
یعامتجا
» یعامتجا هافر .
، لاس شش رامنش ، ة
18 ، تاحفص 999
- 919
.
8 . راز يضرم ،عناق ؛ربكا یلع ،یربنق ؛ سح ، يتم یع (
9811 .)
« و یفطانع شونه ةنطبار ینسررب
لكشت رد یعامتجا ةیامرس درم یاه
داهن
» یعانمتجا ةیامرنس تیریدم . ،لوا ةرامنش ، ود ةرود ،
تاحفص 91
- 19 .
1 . سگرنن ،درگارحنص ؛ ارنهب ،راكوج ؛كمايس ،یناماس (
9831 .)
« انت و ینناور تملانس ،یروآ
دنمتیاضر یگدننز زا ی
» ناور ةنلمم . ناور و یكنشزژ
ینيلانب ینسانش ،
، ونس لانس ةرامنش
98 ،
تاحفص –118
111 .
9 . ندمت ؛ مطاف ،ینيسح ؛تخدایرد ،رورسم ؛ يقر ،یميمص انسآرهم ،رنف
( 9838 .)
« كبنس انبترا
یمومع تملاس اب یگدنز نایومشناد
» نارنیا یراتسرژ ةیرشن . ،
ةرود 91 ، ةرامنش 13 ، تاحفنص
18 - 38 .
3 . نايغط
،فابمك ؛یبتمم ،ی ارهب ؛رقابدمحم
یدهم ،روژ (
9811 .)
« ةطبار كبس یگدنز یملانسا انب
شرىن یاه دمآراكان رد نایومشناد
» فناد . و فهوهژ رد ناور یسانش یدربراك ، لاس 91
، رامنش ة
، راهچ تاحفص 11
- 81 .
1 . یبلاوط
، بنیز
؛ یدمص
، ديعس
؛ یرهطم داهن
، مطاف ( 9811 .)
« سررب ی م فقن یمناي ن تزع و سف
طبار رد یدمآراكدوخ ة
يب گدنز كبس ی
ملاسا ی عامتجا یراگزاس و ی
دهنشم رهنش نانناوج
» .
لصف مان ة تاعلاطم عماج
یتخانش ناناوج ، لاس
، وس رامش ، هن ة تاحفص 981
- 998 .
91 . دمحم ،ینيلع (
9819 هزومآ رد یعامتجا ةیامرس .) لاسا یاه
. ، ق اتك ناتسوب تاراشتنا .
99 . واك ی نا ی نارا ی
، دمحم ( 9811 .)
« یمك یزاس و فمنس كبنس یگدننز یملانسا
» ناور . نسانش ی و
د ی
، لاس ، راهچ رامش ، ود ة تاحفص –11
19 .
91 .
،فابمك نسح ،یروننا ؛دمحم ،ینایواك ؛زانیرژ ،نایدامس ؛رقابدمحم
( 9811 .)
« ةنطبار كبنس
یگدنز اب یملاسا یماكداش
رد تیاضر زا یگدنز نایومشناد رهش
ناهفصا اور ».
ن انش ، نید و یس
لاس راهچ رامش ، راهچ ة ، تاحفص –91
19 .
98 . یباتك
، دومحم
؛ ینمنگ
، دنمحم
؛ یدنمحا
، ونقعی
؛ یمونصعم
، انضر ( 9838 .)
« یامرنس ، نید ة
عسوت و یعامتجا ة
یىنهرف یعامتجا
» لمم . ة ولع یشهوهژ ناهفنصا هاىشناد یناسنا
، ةرود 99 ،
تاحفص ، ود ةرامش 911
- 911 .
14. Adler, P. S.; Kwon, S. )2002(. “Social capital: prospects for a new concept”. Academy of Management Review, 27(1), 17–40.
15. Fuchino, Y.; Mizoue, T.; Tokui, N.; Ide, R.; Fujino, Y.; Yoshimura, T. (2003). “Health- related lifestyle and mental health among inhabitants of a city in Japan”. Nippon-Koshu- Eisei-Zasshi, 50, 303-313.
16. Hoffman, J. J.; Hoelscher, M. L.; Sherif, K. (2005). “Social capital, knowledge management and sustained performance”. Journal of KnowledgeManagement, 9(3), 93- 100.
17. Horowitz, A. V. (2002). “Outcomes in the sociology of mental health and illness:
Where have we been and where are we going?”. Journal of Health and Social Behavior, 43, 143-151.
18. Larson, M.; Norman, S.; Hughes, L. (2013). “Psychological capital: a new lens for understanding employee fit and attitudes”. International Journal of Leadership Studies, 8(1), 202-214.
19. Luthans, F.; Jensen S. M. )2001(. “Hope: A new positive strength for human resource development”. Human Resource Development Review, 1(3), 304–322.
20. Nahapiet, J.; Ghoshal, S. (1998). “Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage, Academy of Management”. The Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
21. Rhodes, J.; Lok, P.; Hung, R. Y. Y.; Fang, S. C. (2008). “An integrative model of
organizational learning and social capital on effective knowledge transfer and perceived organizational performance”. Journal of WorkplaceLearning, 20(4), 245-258.
22. Snyder C. R.; Lopez, S. J. (2002). Handbook of positivegpsychology. New York, Oxford University Press.
23. Thompson, D. (2009). “What does social capital mean?”. Australian Journalof Social Issues, 44(2), 145-161.
24. World Health Organization (1998). Health promotion glossary. Geneva, Switzerland.