اسانش یی اش ی گتس ی اه ی مومع ی نلاماع ةعسوت هشوخ اه ی بسک راکو ا ی نار
یداه شاتون
1
، ربنق یدمحم یسایلا
، 2
یضترم ییاضر
3هداز
1 . یوجشناد یرتکد
ینیرفآراک
، هاگشناد نارهت
2 . رایشناد دکشناد ة ینیرفآراک
، هاگشناد نارهت
3 . رایداتسا دکشناد ة مولع یتیبرت و ناور یسانش
، هاگشناد دیهش یتشهب
خیرات تفایرد : 05 / 03 / 1395
خیرات شریذپ : 12 / 09 / 1395
کچ ی هد
لماع هعسوت هب درف ای یهورگ هراشا دراد هک رد رف دنیا ةعسوت هشوخ یشقن یروحم دراد و رد یارجا ةژورپ ةعسوت هشوخ
شقن ناکس یراد و لیهست یرگ ار هدهع راد تسا . تیقفوم ةژورپ ةعسوت هشوخ هب روط میقتسم هب یگتسیاش یاه لماع هعسوت
یگتسب دراد . یگتسیاش یاه لماع هعسوت هب ود شخب یگتسیاش یاه یمومع و یدنیارف میسقت یم دوش . یگتسیاش یاه
یمومع هب عومجم ة
،شناد تراهم اه و یگژیو ییاه هراشا دراد هک راظتنا یم دور نلاماع هعسوت رد مه ة لحارم عسوت ة هشوخ
زا نآ اه رادروخرب ب دنشا و هب روظنم تسد یبای هب درکلمع بسانم زا دوخ زورب دنهد . شهوژپ رضاح اب فده ییاسانش
یگتسیاش یاه یمومع نلاماع عسوت ة هشوخ یاه بسک راکو ناریا ماجنا هتفرگ تسا . نیا قیقحت بسحرب فده یدربراک و
بسحرب یروآدرگ تاعلاطا یفیک - یتیاور تسا . نومن ة یرامآ نیا قیقحت ساسارب شور هنومن یریگ دنمفده لماش 15 رفن
زا نلاماع ةعسوت هشوخ یاه بسک راکو بختنم ناریا هدوب تسا هک دارفا هنومن ات لحرم ة تسد یبای هب عابشا یرظن باختنا
دندش . هتفای یاه نیا قیقحت رب ساسا شور یراذگدک هب تسد هدمآ دنا و ناشن یم دنهد یگتسیاش یاه یمومع لماع هعسوت
ترابع دنا زا : تراهم هرکاذم و هناچ ینز
، تراهم
،یرادا تیاعر لوصا قلاخا هفرح یا
، تراهم هکبش یزاس یعامتجا رثؤم
،
تراهم یراذگریثأت و
،یزاسدعاقتم تراهم
،یزاسداهن تراهم هئارا و تفایرد دروخزاب و دوبهب
،رمتسم تراهم یزاسوگلا
و
،یرادربوگلا تراهم
هب یریگراک نونف یهددای -
،یریگدای میمصت یریگ ینتبم رب لح هلئسم و تراهم هب یریگراک نونف
علاطا یناسر و تاغیلبت هشوخ .
ژاو ه یاه یدیلک : ةشوخ بسک
،راکو
،یگتسیاش یگتسیاش
،یمومع لماع هعسوت .
ون ی ةدنس لوئسم : Email: [email protected]
همدقم رب ساسا هتفای یاه شهوژپ اه
، 71 دصرد هاگنب یاه کچوک و
یطسوتم هک
هب هشوخ یاه یتعنص
هتسویپ دنا
، رد یاضف یتباقر دوجوم رایسب قفوم رت لمع هدرک دنا
Milojković & Stojković, (
).2012
ساسارب تاقیقحت
، هشوخ اه هشیمه هب ییاهنت و طقف اب تعرس و تدش دروم رظن هعسوت
یمن دنبای
، اریز دنیارف ةعسوت کی هشوخ راوشد و ماوت اب تلاکشم و
شلاچ یاه ناوارف تسا .
یراوشد داجیا
دامتعا نیب
،اضعا ةعسوت طباور و داجیا یاضف یراکمه و
مهارف ندرک رتسب
،بسانم شلاچ یاه رایسب مهم و هتبلا نامز رب رد نیا دنیارف هب رامش یم دنور (
Ingstrup, 2010
)
هک لح نیا تلاکشم رب
ساسا لدم عسوت ة شوخ ة ودینوی ات دح یدایز هب یگتسیاش اه
و درکلمع
قفوم لماع عسوت ة
1هشوخ یگتسب دراد ( نامه ).
ةژاو « یگتسیاش
2» هب ةعومجم یاهراتفر
دروم زاین هب روظنم یبایتسد هب درکلمع شیب زا دح
طسوتم رد کی تیعقوم صاخ هراشا دراد (
McClelland, 1973
).
رب ساسا دنیارف عسوت ة شوخ ة
ودینوی (
UNIDO, 2013
)
، یگتسیاش یاه
لماع هعسوت هب ود شخب یگتسیاش یاه
یمومع و3
یگتسیاش یاه
یدنیارف میسقت
یم وش د . یگتسیاش یاه
یمومع هب عومجم ة
،شناد تراهم اه و
یگژیو ییاه هراشا دراد هک راظتنا یم دور لماع هعسوت رد مه ة لحارم عسوت ة هشوخ زا نآ اه
رادروخرب ب
شا د و هب روظنم تسد یبای هب درکلمع بسانم
زا دوخ زورب دنهد . یگتسیاش یاه
یصصخت هب
عومجم ة
،شناد تراهم اه و یگژیو یاه مزلا هب روظنم تسد یبای هب درکلمع دروم
زاین رد کی لحرم ة صاخ زا عسوت ة هشوخ هتفگ یم دوش (
Ittyerah, 2009
).
ساسارب یسررب
شهوژپ یاه نیا هزوح
، رابرد ة تراهم اه و تیلباق یاه لماع هعسوت
شهوژپ یاه یدودحم دوجو
دراد . اب نیا لاح
، نونکات شهوژپ یاه کدنا و یدروم رابرد ة
ترورض شرورپ
لماع هعسوت
Milojković & Stojković, 2012 ( )
حرطم هدش تسا . قبط
،تاقیقحت ینادنمشیدنا
نوچمه پارتسگنیا (
2010 )
، پارتسگنیا و
دراگمد ( 2013 )
، چیوکلیم
و چیوکجاتسا (
2012 ) و اریتیا ( 2009 ) هب روط میقتسم ب ه دوجو نیا لأخ یرظن هراشا هتشاد دنا .
یارب لاثم
، چیوکلیم و
چیوکجاتسا (
2012 ) دندقتعم اب هجوت هب شقن یب لیدب لماع هعسوت رد
دنیارف عسوت ة هشوخ یاه
،یتعنص دیاب هب عسوت ة تیلباق اه و یدنمناوت اه هجوت هژیو یا دوش و رب ساسا
1. Cluster Development Agent (CDA) 2. Competency
3. General Competencies
یاهزاین ةعسوت هشوخ رد یاهروشک لاحرد
هعسوت
، رود ة شزومآ هژیو یا یحارط
،دوش اریز لماع
عسوت ة بوخ و شزومآ هدید
، رادروخرب زا
تراهم یاه
،یربهر
،تاطابترا یاراد
شزیگنا بسانم و
ةدنیامن هتساوخ یاه یاضعا هشوخ
، یشقن یساسا رد عسوت ة عیرس و رادیاپ شوخ ة یتعنص دراد .
برجت ة هژورپ یاه عسوت ة هشوخ یا روشک رد دنچ لاس هتشذگ ناشن دنهد ة موزل هجوت
یدج رت هب ییاسانش و
عسوت ة یگتسیاش یاه
نلاماع عسوت ة هشوخ یاه یتعنص تسا . یب
،کش
نیتسخن ماگ یارب لین هب نیا دوصقم
، ییاسانش یگتسیاش
یاه دروم یراظتنا تسا هک نیرتشیب
شقن ار رد یاقترا درکلمع لماع رد لک دنیارف عسوت ة هشوخ دراد .
رب ساسا بلاطم هدشدای
، شسرپ شهوژپ ی ریز حرطم یم وش د :
یگتسیاش ییاه
یمومع نلاماع
عسوت ة هشوخ یاه یتعنص رد روشک مدک دنا
؟
یارب خساپ هب نیا شسرپ
، سپ زا رورم نیشیپ ة شهوژپ یاه طبترم
، عومجم ة هبحاصم ییاه یارب
نییعت نیا یگتسیاش اه
، اب ناگربخ و
ناسانشراک تسجرب
ة نیا هزوح ماجنا تفرگ . رد همادا
،
هب روظنم دییأت هتفای یاه هبحاصم و
هبتر یدنب یگتسیاش یاه
ییاسانش هدش
، هلسلس تاسلج
تیریدم یلماعت
( )IM
اب روضح یدادعت زا ناگبخن بحاص هبرجت رد نیا هنیمز رازگرب دش و
جیاتن ییاهن قیقحت هب تسد دمآ .
رورم ی رب نابم ی رظن ی و پ ی ش ی ةن قحت ی ق
« لماع عسوت ة هشوخ
» هک رد تایبدا داصتقا رتشیب هب « رگلیهست هشوخ
1» فورعم تسا
، تیلوئسم
میقتسم یارجا دنیارف هعسوت رد شوخ ة یتعنص ار رب هدهع دراد . نیا درف رد دنیارف عسوت ة هشوخ
یشقن یروحم و یدرکراک یساسا
دراد و رد یارجا ةژورپ ةعسوت هشوخ رایتخا مات دراد و رد
نیا دنیارف شقن ناکس یراد و یرگلیهست ار
رد لوط ریسم افیا یم دنک (
Ittyerah, 2009
).
رب ساسا اهرامآ و شرازگ یاه یمسر دوجوم 892
دصرد زا هشوخ یاه
،قفوم لماع عسوت ة لاعف
هتشاد دنا (
Sölvell et al., 2003
).
زا نیا ور
، تیمها و شقن لماع ةعسوت هشوخ اب چیه لماع
یرگید رد نیا دنیارف لباق هسیاقم تسین و یب کش یم ناوت تفگ لماع هعسوت هب روط میقتسم
لوئسم تیقفوم ای تسکش ژورپ ة عسوت ة هشوخ بوسحم یم
دوش (
Ittyerah, 2009
).
1.Cluster Facilitator
2.cluster green book
ةرابرد انعم و فیرعت یگتسیاش اگدید
ه یاه توافتم و رد نیع لاح یلماکت دوجو دراد . زا
رظن کم هلک دنل ( 1973 )
، شوه شیپ ینیب دننک ة یلصا درکلمع تسین
، هکلب یگتسیاش اه
أشنم
یقیقح درکلمع دنتسه . هب ةدیقع سیزتایوب (
1982, 1996
) زین یگتسیاش هب
« عومجم ة یگژیو یاه
ساسا ی کی درف
» هتفگ یم دوش هک هب أشنم « درکلمع رترب ای رثؤم
» هراشا دراد (
Yeung, 1996
).
رد نیا شهوژپ
، یگتسیاش عومجم
ة اهراتفر و یگژیو یاه یساسا بسانتم اب تیعقوم رظنرد
هتفرگ یم دوش هک أشنم درکلمع یلاع رد دنیارف ةعسوت هشوخ تسا .
کی لماع هعسوت ساسارب شقن اه و فیاظو یصاخ هک رد لحارم فلتخم ةعسوت هشوخ رب
هدهع
،دراد دیاب یگتسیاش اه
و تیلباق یاه توافتم ی هتشاد دشاب . رب ساسا لدم ودینوی (
UNIDO,
)2013
، نیا لحارم لماش جنپ لحرم ة ةعلاطم یتخانش
1، دامتعا یزاس
2، نیودت دنس مانرب ة لمع
3،
هدایپ
4یزاس همانرب اه و ةلحرم یتیریدمدوخ هشوخ5
ای جورخ لماع هعسوت یم دوش . یاش ا ن رکذ تسا
یخرب زا یگتسیاش اه
هن اهنت رد کی لحرم ة
،صاخ لب هک رد لک دنیارف عسوت ة هشوخ هراومه تیمها
هژیو یا دنراد . رد نیا شهوژپ هب نیا یگتسیاش اه
، یگتسیاش یاه
یمومع لماع هعسوت هتفگ یم دوش .
ساسارب شهوژپ
یاه نیشیپ
، یگتسیاش یاه
لماع هعسوت رد ود زوح ة یلصا هقبط یدنب
یم دوش : نیتسخن زوح ة تراهم یاه یرورض کی
لماع عسوت ة
،هشوخ تراهم یاه یراتفر و
ینامزاس تسا و زوح ة مود هب تراهم یاه یتیریدم و
یرادا (
Ittyerah, 2009
) طوبرم تسا . هب
ةدیقع نارگشهوژپ
، نیلوا شقن لماع عسوت ة هشوخ تخانش حیحص شوخ ة دروم رظن و صیخشت
یدنمناوت اه
و تیلباق یاه یساسا نآ (
Hailu, 2010
) تسا . ةفیظو رگید لماع عسوت ة هشوخ
کمک هب لیکشت مویسرسنک لکشتم6
زا ناگدنیامن مامت
بسک یاهراکو دوجوم
رد هشوخ تسا
هک رارقتسا نیا مویسرسنک یارب
لیکشت زکرم تلایهست کرتشم
هشوخ7
یرورض تسا .
رد رانک تراهم یاه هدشدای
، کی لماع ةعسوت هشوخ دیاب زا براجت طبترم نیشیپ زین
رادروخرب دشاب
(
Hailu, 2010
) . هولاع رب نیا
، لماع هعسوت فیظو ة شزیگنا و قیوشت تیلاعف یاه
رگ یهو ار رد یاتسار فادها هعسوت رب هدهع دراد
(Nezakati & Tabatabaei, 2009)
.
1.Diagnostic study
2Trust Building 3.Action Plan 4.Implication 5.Self-Management 6. Consortia
7. Common facilities center
پارتسگنیا و
دراگمد ( 2013 ) و چیوکلیم و چیوکجاتسا (
2012 ) دندقتعم اب هجوت هب شقن یب لیدب
رگلیهست رد
دنیارف عسوت ة
،هشوخ دیاب هب عسوت ة یگتسیاش یاه
وا هجوت هژیو یا دوش . یسررب
شهوژپ یاه یلخاد زین ناشن ةدنهد مک یهجوت هب نیا عوضوم مهم تسا .
،هجیتنرد رد شهوژپ رضاح
یگتسیاش یاه
یمومع و یساسا دروم زاین لماع هعسوت رد لک دنیارف ةعسوت هشوخ ییاسانش یم دوش .
شور قحت ی ق
قیقحت رضاح رب بسح فده یدربراک و
زا ظاحل شور یروآدرگ تاعلاطا
، یفیک - یتیاور
1
تسا . رد ةشیدنا یلصا درکیور یتیاور رب نیا هتکن دیکأت یم دوش هک دارفا هب تروص هدرتسگ یا هب
براجت دوخ انعم یم دنهد و براجت دوخ ار هب لکش ناتساد هب نارگید لاقتنا یم دنهد (
Riessman,
)1993
. لیلد یلصا باختنا نیا
،شور ییاسانش و ةئارا ییوگلا یارب شرورپ لماع عسوت ة ةشوخ
بسک راکو زا قیرط یواکاو و یسررب تایبرجت ةتشذگ
ینلاماع تسا هک یگنوگچ یریگدای
و
لوحت شیوخ ار رد یاهدنیارف نیشیپ
ةعسوت هشوخ رد بلاق ناتساد تیاور هدرک دنا . رد نیا اتسار
،
رگشهوژپ اب
زکرمت رب هبرجت یاه نیا نلاماع رد دنیارف ةعسوت هشوخ و یروآدرگ هداد
اه زا قیرط
هبحاصم و تسد یبای هب کرادم و تادنتسم
،طبترم هب یگنوگچ یریگدای
و شرورپ نیا دارفا و
شور یاه نآ اه یپ درب . عقاورد
، هدافتسا زا شور قیقحت یتیاور رد نیا شهوژپ هب روظنم ییامنزاب
هبرجت یاه دارفا بختنم رد کی ةطیح هژیو و یشخبانعم هب
نیا هبرجت اه هدوب تسا .
رد نیا اتسار
، زا رازبا هبحاصم یاه هعقاو
2روحم هب روظنم عمج یروآ تاعلاطا هدافتسا
ش د و
زا نیا قیرط اب ییاسانش تایبرجت
یدیلک نلاماع هعسوت یگتسیاش یاه
مزلا یارب لوصح
تیقفوم رد هلباقم اب شلاچ اه هب تسد آ دم . رد نیا دنیارف
، یارب لوصح نانیمطا زا ششوپ ماک ل
تاعلاطا دروم
زاین زا نایم بوچراچ یاه
لوادتم دروم هدافتسا رد یحارط همانشسرپ
، زا
بیکرت ود درکیور (STAR
Kessler, 2006
) و (5W1H Jang & Woo, 2005
) اب هجوت هب لحارم
فلتخم دنیارف ةعسوت هشوخ هدافتسا دش . ةعماج یرامآ نیا قیقحت اب هجوت هب شسرپ شهوژپ
ترابع تسا زا : نلاماع ةعسوت هشوخ
، ناریدم کرهش یاه یتعنص و ناریدم یداتس ریگرد رد
همانرب یزیر ةعسوت هشوخ اه . رد نیا شهوژپ
، زا شور هنومن یریگ دنمفده رب ساسا لقادح ود
1.Narrative Study
2.Event Based interview
دروم زا صخاش یاه بقاعتم هدافتسا هدش تسا : فلا ) یرادروخرب زا
شناد طبترم اب عسوت ة
هشوخ
، ب ) ندنارذگ رود
ة شزومآ لماع
ةعسوت هشوخ
، ج ) یرادروخرب زا
لقادح هس لاس
ةبرجت راک طبترم اب ةعسوت هشوخ
، د ) یرادروخرب زا
تیلاعف یتاراشتنا طبترم
.
رب نیا ساسا
، اب 15 رفن زا نلاماع عسوت ة هشوخ یاه بختنم روشک بحاصم ة هعقاو روحم تروص
تفرگ . هب روظنم نییعت مجح هنومن زا صخاش ا عابش یرظن هدافتسا دش هک هب داقتعا رزیلگ و
سوارتشا (
Glaser & Strauss, 1967: 61
) یانبم یرواد ةرابرد نامز فقوت هنومن یریگ تسا . اب
نیا لاح
، فلاخرب ققحت
نیا هلئسم رد نومن ة د زاو د مه
، هب روظنم لوصح نانیمطا زا لیمکت هداد یاه
دروم
،زاین هبحاصم اه ات نومن ة مهدزناپ همادا تفای . هتبلا رد همادا هب روظنم لوصح نانیمطا زا تیافک
هداد یاه عمج یروآ هدش اب 5 رفن زا ناریدم تکرش کرهش اه و 6 رفن زا ناسانشراک عسوت
ة هشوخ
زین هبحاصم ییاه تروص تفرگ و جیاتن نآ اب جیاتن بحاصم ة نلاماع هعسوت بیکرت ش د .
رد همادا
، اب هدافتسا زا یبایزرا ینورد و ینوریب دروم رظن نلکنیل و ابوگ ( 1985 )
،رابتعا
یریذپرواب و
یریذپدامتعا قیقحت
شیازفا تفای . روظنم زا یبایزرا ینورد ( لرتنک زا یوس
هبحاصم ناگدنوش )
، یبایزرا رابتعا قیقحت اب شور یطابترا هداد اه و ریسفت زا یوس یاضعا
نادیم دروم هعلاطم تسا و روظنم زا یبایزرا ینوریب ( تفگ و وگ اب نایاتمه ) یرارقرب تسشن یاه
مظنم اب یناگربخ تسا
هک هب روط میقتسم ریگرد قیقحت دنتسین ات رب ساسا تارظن ناگربخ جراخ
زا میت
،هژورپ دنیارف
،یراذگدک لیلحت
و تسد یبای هب جیاتن یسررب و طاقن فعض یلامتحا
فرطرب ددرگ . زا نآ اج هک هداد اه و تاعلاطا یروآدرگ
هدش رد نیا قیقحت یمک تسین و بنج ة
یرامآ
،دنرادن زا اهرایعم و یانبم هیزجت و لیلحت یاه یفیک لماش
،ققحت قطنم و رکفت و
للادتسا یارب لیلحت تاعلاطا هدافتسا
هدش تسا
؛ ینعی ققحم اب هدافتسا زا لقع و قطنم هداد اه
و تاعلاطا ار
یسررب هدرک و نآ اه ار هیزجت و لیلحت رک هد تسا ( ظفاح
،این 1387 ) . نایاش رکذ
تسا رد شور یاه یفیک هیزجت و لیلحت هداد اه زا ساسا لماش بیکرت ندرک تاعلاطا زا
عبانم فلتخم و ةسیاقم نآ اه تس .
ی هتفا اه
رد نیا شهوژپ
، اب 15 رفن زا نلاماع عسوت ة هشوخ یاه بختنم
،روشک 5 رفن زا ناریدم تکرش
کرهش اه و 6 رفن زا ناسانشراک عسوت
ة هشوخ هبحاصم تروص تفرگ . ةمه نآ اه درم دوب دن و نیب 35
ات 55 لاس نس دنتشاد .
،نینچمه ةمه
نیا دارفا تلایصحت یهاگشناد
تشاد دن هک کردم 15 دصرد زا
نانآ یرتکد و هیقب یسانشراک و
یسانشراک دشرا
دوب . نلاماع ةعسوت هشوخ یاه شرف
،ملایا یامرخ
،رهشوب مزاول یگناخ
،زیربت شفک و ییاپمد
،مق ناملبم
،مق شرف فابتسد
،مق مزاول یوردوخ
،نانمس
نارفعز
،دهشم ناملبم
،دهشم شفک
،دهشم یراکنامیپ نامتخاس
،نارهت حلاصم ینامتخاس
،جدننس
لافس و کیمارس نادمه
و هتسب یدنب نیوزق شخب یلصا ةنومن یرامآ نیا قیقحت ار لیکشت هداد دنا .
هتفای یاه قیقحت رضاح لماش
،نیوانع قیداصم و فیراعت یگتسیاش یاه
یمومع دروم زاین
نلاماع هعسوت تسا هک اب هدافتسا زا شور هبحاصم یاه یتیاور ییاسانش هدش
دنا . دنیارف
یراذگدک لماش
هس لحرم ة ییاسانش
،دهاوش ییاسانش و
بیکرت میهافم هیلوا و ییاسانش
هلوقم ه تسا . یارب لیلحت هداد اه ادتبا نتم لماک هبحاصم اه رب ساسا لیاف یاه
،یتوص هدایپ یزاس
و پیات دش . س سپ ود رفن سانشراک هب
تروص هناگادج ره
هبحاصم ار
یراذگدک و
سپس
بیکرت دندرک . رد ریز هنومن یا زا نیا یراذگدک هیلوا
هدروآ هدش تسا .
لودج 1 . ییاسانش دهاوش هیلوا
دریف
دهاوش راتفر ی - ف ک ر ی هافم
ی م لوا ی ه
1 ارب ی مأت ی ن داوم ام نواعت ی مزلا
،دوب رگا رظتنم سر ی ند هجدوب
م ی دنام ی م
، اهراک فقوتم م ی دش . مه ة زه ی هن ار زا ج ی مب د
،مدا امش
م ی ناد ی د تبث ی ک نواعت ی ردقچ رسدرد دراد . تح ی ی ک سانشراک
هبرجتاب ب ار ی هشوخ متفرگ و وا ضوت ی ح داد هک نواعت ی اب ی ک تکرش
صوصخ ی هچ توافت اه یی دراد و م از یا ی چ نآ ی تس . گتشذگدوخزا
ی
دامتعا و هدافتسا زا
نارواشم و ناصصختم
سپس مامت دهاوش جارختسا هدش زا هبحاصم اه رد لودج عیمجت دهاوش هب لکش ریز رارق
هداد دش . رد نیا هلحرم
، عومجمرد 233
دک زا دهاوش هیلوا جارختسا دش
. رد لودج 2
هنومن ییاه زا نیا اهدک هدهاشم یم دوش .
لودج 2 . بیکرت میهافم هیلوا
فیدر میهافم
هیلوا
1 یرادروخرب
زا دهعت و تیلوئسم یریذپ
2 تراهم
هشیر یبای و لح هلئسم
3 تردق
لیلحت
، هشیر یبای و لح هلئسم
4 ...
5 یرادربوگلا
زا براجت رترب و قفوم یلم و نیب یللملا
،همادارد دهاوش هیلوا رب یانبم نازیم تهباشم اهدک و فذح دراوم یرارکت هتسد یدنب دش و
رب نیا ساسا میهافم دروم رظن ییاسانش دش
. س سپ اب بیکرت نیا میهافم
، هلوقم اه ای هشوخ یاه
یگتسیاش یمومع
دروم رظن لصاح دش هک ترابع دنا زا : تراهم هرکاذم و هناچ ینز
، تراهم
یرادا
، تیاعر لوصا قلاخا هفرح یا
، تراهم هکبش یزاس یعامتجا رثؤم
، تراهم یراذگریثأت
و یزاسدعاقتم
، تراهم یزاسداهن
، تراهم هئارا و تفایرد دروخزاب و
دوبهب رمتسم
، تراهم
یزاسوگلا و
یرادربوگلا
، تراهم هب یریگراک نونف
یهددای - یریگدای
، میمصت یریگ ینتبم رب
لح هلئسم و تراهم هب یریگراک نونف
علاطا یناسر و تاغیلبت هشوخ .
یارب لاثم
، یگتسیاش تیاعر
لوصا قلاخا هفرح یا زا هفلؤم یاه ریز هب تسد هدمآ تسا :
تیاعر لوصا
قلاخا هفرح یا
لماع ةعسوت هشوخ تخانش
و تیاعر قوقح یونعم یذ
،ناعفن یاهداهن نابیتشپ و یامرفراک هشوخ
تقادص رد راتفگ و راتفر
شریذپ صقن اه و تیلوئسم اه
شزرا اه و لوصا یقلاخا رد ره هلحرم زا دنیارف یهدناماس و
ةعسوت هشوخ
یرادروخرب زا
،یهاوخریخ تقادص
و شزرا یاه یقلاخا
یرادتناما و یرادزار
مه اتسار ندرک عفانم یعمج هشوخ رب عفانم یدرف یاضعا هشوخ
تیلوئسم یریذپ یعامتجا رد هشوخ اه
تیاعر تلادع و یب یفرط رد ةئارا تامدخ هناسر یا هب یذ ناعفن هشوخ
رد همادا
، فیراعت و
قیداصم هدزای
هتسد زا یگتسیاش یاه
یمومع لماع هعسوت رب ساسا
یانعم هتفهن رد یاهدادیور یدیلک
لصاح زا هبحاصم اه هئارا یم دوش :
1 . تراهم هرکاذم و
هناچ نز ی
روظنم زا نیا یگتسیاش
، ییانشآ اب لوصا و نونف ةرکاذم شخبرثا تسا ات لماع هعسوت ناوتب د رد
نیح تارکاذم طوبرم
هب تیلاعف یاه ةعسوت هشوخ قفوم لمع دنک . رد نیا اتسار
، زا لماع
ةعسوت هشوخ راظتنا یم دور رد نیا یگتسیاش دننام
دراوم ریز راتفر نک د :
1 . زا نونف هرکاذم رد رج ی نا تارکاذم اب
ذ ی ناعفن هب بوخ ی هدافتسا دنک
؛
2 . زا ناوت شوگ نداد رثؤم و هجوت هب لددرد نابطاخم رد
تفگ وگو اب ذ ی ناعفن هرهب ب درب
؛
3 . ناوت ثحب و زاسدعاقتم ی
فرط اه ی هرکاذم ار هتشاد دشاب
؛
4 . ت ناو رارقرب ی طباور نتبم ی رب دامتعا رد تارکاذم ار
هتشاد دشاب
؛
5 . رب راکوزاس اه ی ثأت ی راذگر ی رب د ی نارگ طلسم دشاب و زا نآ اه هدافتسا ک ن د .
یارب لاثم
، هبحاصم دنوش ة رامش ة هس نینچ یم دیوگ :
« ...
هب وا متفگ هفرغ میتفرگ رد
،رطق لوپ مه یمن دهاوخ تباب هفرغ
،دیهدب ا و تفگ هک ناجاقآ
نم عناق متسه . لاا ن مراد نیا همه رداص یم منک و میارب سب تسا . متفگ جاح اقآ لاا ن تسیب نت
رداص یم
،ینک تسود یرادن اب ندرکرداص هد
،نت نیمه لوپ ار رد آ
؟یرو تفگ رگم یم
؟دوش
متفگ یارب هچ
؟دوشن امش نلاا یراد هب ایناپسا یم یشورف و ایناپسا هب رسارس ناهج . رگا تدوخ هب
رطق یشورفب رتهب تسا ای وا
؟دشورفب تفگ
؟یروطچ متفگ
ایب
،میورب وا ار مدرب رطق و
»...
هتفگ یاه نیا لماع هعسوت هب یبوخ ناشن ةدنهد شقن و ریثأت تراهم هرکاذم رد طیارش و
تیعقوم یاه نوگانوگ تسا
. نیارب
،ساسا کی لماع هعسوت نودب یرادروخرب زا
نیا یگتسیاش
یمن دناوت رد دروخرب اب یذ ناعفن
،
،نایامرفراک نیمأت
ناگدننک ای
نایرتشم قفوم دشاب .
2 . تراهم رادا ی
روظنم زا تراهم یاه
،یرادا ةعومجم یگتسیاش
ییاه تسا هک کی لماع هعسوت یارب تیاده
روما یرادا و یرارقرب طباور ینامزاس اب ریاس دارفا و نامزاس اه هب نآ دنمزاین تسا . ب ه نیا روظنم
زا کی لماع هعسوت راظتنا یم دور :
1 . ناوت شرازگ ون ی س ی
، زاسدنتسم ی
اقو ی ع و ماجنا نداد تابتاکم رادا
ی ار هتشاد دشاب
؛
2 . زا اناوت یی تخانش هلسلس بتارم و وج نامزاس ی اهداهن ی تشپ ی ناب ب رادروخر دشاب
؛
3 . ناوت بسانم ی رد دم ی ر ی ت تاسلج هتشاد دشاب
؛
4 . اب تاررقم نامزاس ی اهداهن ی تشپ ی
،ناب امرفراک و لکشت اه ی فنص ی انشآ دشاب .
یارب کرد رتهب تیمها نیا عوضوم زا هاگن نلاماع هعسوت
، یشخب زا هتفگ یاه یکی زا
هبحاصم هدنوش اه رد همادا نایب یم دوش :
« ادتبا ناتسود ار هب کی هاگشیامن رد
نارهت میدرب هک یاهراک ارجا یی نآ اب ام دوب . نیا راک
ار رد بلاق کی روت کی هزور فیرعت میدرک . اب هجوت هب نیا هک نیا تلامج لقن لوق میقتسم
زا هبحاصم هدنوش
،تسا انیع نودب رییغت رد نتم رشتنم هدش دنا .
« نم کی یدروم هک متشون یزاسدنتسم تایبرجت
قفوم و تسکش هدروخ [ دوب ] ....
ًاقیقد
شلاچ ییاه هک
،دوب شور ییاه هک نیا اه ارجا
،دندرک یتلاکشم هک
،دوب تیقفوم ییاه هک دوب
{ همه ار دنتسم میدرک }
، رد
،مق { هشوخ } شفک ام مه یزاسدنتسم
،هدش لااح نم نیا اه ار
یم
،مناوخ دعب زا نآ فرط کی کناب یتاعلاطا مه
تسرد میدرک ...
»
مه ا ن روط هک هدهاشم یم دوش ناوت یگنهامه و
تراهم زاسدنتسم ی
یکی زا هتسجرب نیرت
تراهم یاه یرادا دروم زاین نیا لماع هعسوت تسا .
3 . اعر ی ت لوصا قلاخا هفرح ا ی
قلاخا هفرح یا رد تقیقح عومجم ة دعاوق ی تسا هک دارفا دیاب هب تروص هنابلطواد و
رب ساسا
نادجو یراک دوخ ( نودب زاین هب مازلا یجراخ ای سرت زا خیبوت )
، رد ماجنا نداد فیاظو و
تادهعت دوخ تیاعر دننک (
Moberg & Seabright, 2000
).
رد نیا
،هنیمز یاهراتفر دروم
راظتنا
زا کی لماع هعسوت ترابع دنا زا :
1 . تخانش و اعر ی ت قوقح ونعم ی ذ ی ناعفن
، اهداهن ی تشپ ی ناب و امرفراک ی هشوخ
؛
2 . تقادص رد راتفگ و راتفر
؛
3 . رادروخرب ی
زا خ ی هاوخر ی
، تقادص و شزرا اه ی قلاخا ی
؛
4 . لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی رد هشوخ اه .
رد همادا
، هنومن یا زا تاراهظا نلاماع
ةعسوت هشوخ رد نیا هنیمز نایب یم دوش :
« لوا نیا تسا هک یفرح هک زا لد امش دیآرب رب لد
،دنیشن { نیا نامه } تقادص تسا .
کی هعفد متفگ یاقآ رتکد رکشورادخ ییاهزیچ
نم هک متفگ غورد هدوبن
،تسا ینعی رگا رد
نآ اه کی غورد دوب { هب لیلد } هکنیا مدوخ تحاران مدوب لاحم دوب رگید نیا ثحب تسرد
دوش . هشیمه هناقداص شیپ نآ اه متفر و نلاا یسکره گنز
دنزب و نآ اه دنسانشن یم دنیوگ اب
ینلاف تبحص نک رگا مزلا دشاب
، دیوگب ام ماجنا یم میهد .»
نیا تلامج ناشن یم دهد تقادص و تیاعر لوصا یقلاخا یکی زا شیپ طرش یاه یساسا
لکش یریگ ا دامتع و هجیتنرد تیقفوم نیا لماع ةعسوت هشوخ هب رامش یم دور .
4 . تراهم هکبش زاس ی عامتجا ی رثؤم
کبش ة یعامتجا یعون
راتخاس یعامتجا بوسحم
یم دوش هک زا هرگ یاه یددعتم کشت ی ل هدش
تسا و نیا هرگ اه نکمم تسا دارفا یقیقح ای نامزاس اه دنشاب . نیا هرگ اه زا قیرط کی ای دنچ
عون یگتسباو هب
رگیدکی لصتم
یم وش دن . یگتسباو ییاه دننام طباور
،هناتسود یرهشمه
،ندوب
طباور
،یراجت طباور یرادا و ...
زا لمج ة نیا دراوم دنتسه .
رد نیا
،هنیمز لماع هعسوت دیاب یگژیو اه و یاهراتفر ریز
ار هتشاد دشاب :
1 . ای داج طباور و رارقرب ی لماعت
؛
2 . رادروخرب ی
زا ربص و لمحت و بدت ی ر رد رارقرب ی تاطابترا اب
اضعا ی هشوخ
؛
3 . ناوت اسانش یی و رارقرب ی طابترا اب دارفا لک ی د ی و اب ذوفن
؛
4 . ناوت ا ی داج و هدافتسا زا هکبش اه ی عامتجا ی
؛
5 . اناوت یی دافتسا ة رثکادح ی زا طباور غ ی مسرر ی رد اتسار ی فادها هشوخ
؛
6 . اناوت یی ظفح رح ی م درف ی و اج ی هاگ ی دوخ رد ع ی ن ا ی داج طباور هناتسود اب اضعا .
رد همادا
، هب هنومن ییاه زا هبحاصم اه ی رظان رب نیا شخب هراشا یم دوش .
« ...
دعب زا اجنیا ام آ ن کبش ة مرن ار عورش میدرک ات رد یعطقم یخرب زا هژورپ اه ار اب
رگیدمه ییارجا
مینک . یکی زا هکبش نامیاه تکرش رد هاگشیامن زیربت
دوب . شش تفه دحاو اب
مه دش می و میتفر کی هفرغ میتفرگ و تکرش میدرک و هنیزه شیاه ار مه میسقت میدرک ...
»
« زا ظاحل یتاغیلبت مه هب زج کبش ة یرسارس
ًابیرقت زا مه ة یاهرازبا یتاغیلبت
هدافتسا
،میدرک
،رتسوپ تاغیلبت رد هکبش یاه یعامتجا و
...
»
نیا اهدیکأت رگنایب تیمها دایز ثحبم هکبش یزاس و نینچمه هرهب یریگ زا هکبش یاه دوجوم رد
دنیارف ةعسوت هشوخ تسا . هب داقتعا یرایسب زا هبحاصم ناگدنوش
، تیقفوم دنیارف ةعسوت هشوخ هب روط دمع ه
رد ورگ داجیا و عسوت ة هکبش یاه فلتخم اب فده لیهست تسد یبای هب فادها و عفر یاهزاین هشوخ تسا .
5 . هم را ت ثأت ی راذگر ی و زاسدعاقتم ی
روظنم زا یزاسدعاقتم شلات
یارب رییغت رد
،شرگن
،اهرواب شزرا اه و تیاهنرد راتفر نارگید تسا . رد
هاگن یتنس هب دنیارف یزاسدعاقتم
، هب یگژیو یاه مهم مایپ هدنهد
، مایپ ( طابترا ) و نابطاخم هجوت یم دوش .
یاهراتفر دروم
راظتنا زا لماع هعسوت رد ةنیمز نیا یگتسیاش ترابع
دنا زا :
1 . انشآ یی و هب گراک ی ر ی نکت ی ک اه ی لامعا ذوفن و زاسدعاقتم ی
؛
2 . ناوت باختنا نکت ی ک و شور ثأت ی راذگر ی و زاسدعاقتم ی
بسانتم اب ارش ی ط
؛
3 . اناوت یی بلج تکراشم رثکادح
ی ذ ی ناعفن
، رد مصت ی م گ ی ر ی اه ی هشوخ
؛
4 . ناوت ا ی داج گنا ی هز و حور ی ه رد ذ ی ناعفن
؛
5 . ناوت تمواقم رد ربارب فاحجا و رظن اه ی تسردان تردق
نادنم و اهداهن ی تشپ ی ناب .
یکی زا هبحاصم هدنوش یاه رد نیا هنیمز یم دیوگ :
« ام نآ عقوم نیمه عوضوم ار بیسآ یسانش میدرک
؛ ینعی اب نامه یدارفا هک وضع دشرا
میت 22 هرفن دندوب میتسشن و میتفگ ارچ تسکش دروخ و ناشباجم میدرک
هک راک یتسرد ماجنا
هداد دنا
، اما شور راک ش نا هابتشا هدوب تسا ...
سپ زا تفگ وگو نآ اه دعاقتم دندش نیا راک ار
هرابود ماجنا دنهد و ام نیا راک ار یور هبارخ یاه نآ هرود انب میدرک ...
»
نیا تاراهظا هب
یبوخ ناشن ةدنهد تیمها و ترورض طلست
لماع هعسوت رب نونف یراذگریثأت
رب یذ ناعفن هشوخ تسا و رد نیع لاح رگنایب فیارظ و یگدیچیپ یاه
نیا دنیارف تسا .
6 . تراهم زاسداهن ی
روظنم زا یزاسداهن زا
یاهرظن نلاماع هعسوت
، دنیارف لیدبت کی
،هدیا رواب ای شزرا هب کی راجنه
یعامتجا لباق
لوبق رد نیب یاضعا کی هعماج ای نامزاس تسا . ققحت نیا هلئسم رد یرایسب زا دراوم
هولاع رب داجیا کی رواب کرتشم رد ةنیمز شزرا اه
، دنمزاین داجیا یاهراتخاس یتیامح
و ینابیتشپ هدننک
زین تسا . به نیا روظنم
، زا کی لماع هعسوت راظتنا یم دور یاهراتفر ریز
ار زا دوخ زورب دهد :
1 . اناوت یی زاسراتخاس ی
و زاسداهن ی رد هشوخ
؛
2 . کرد شقن و مها ی ت اهداهن ی مسر ی و غ ی مسرر ی رد ةعسوت هشوخ
؛
3 . تخانش و ی گژ ی اه ی اهداهن ی طبترم اب هشوخ
؛
4 . ناوت اسانش یی اهراتخاس ( لماوع ) و دعاوق ( شزرا اه ) مکاح رب داهن اه ی ثأت ی راذگر .
رد نیا
،هنیمز رظن یکی زا هبحاصم هدنوش اه هب تروص ریز ب هدو تسا :
« ...
مدید نارفعز شداهن دایز ه
، ینعی یاروش نارفعز
،تسه قودنص ةعسوت نارفعز
،تسه
ةیداحتا ناگدننکرداص
،تسه ةیداحتا ناگدنشورف
،تسه ةیداحتا ناگدننکدیلوت
،تسه سروب
نارفعز تسه ...
یلو یتقو اب آ ن اه تبحص
،مدرک هجوتم مدش یلیخ فیعض
،دنتسه مسا
،دنتسه اما اوتحم دنرادن [ چیه یراک ور تسرد ماجنا ندیمن ...[
ملایخ تحار دش هک نیا اه
یزیچ دنرادن و مدوخ دیاب عورش هب راک منک .»
هب داقتعا هبحاصم ناگدنوش
، ره یرییغت رد یاتسار هعسوت طقف ینامز رادیاپ یم دوش هک
هب تروص کی داهن دیآرد و رد هشوخ رادیاپ دنامب . هب نیمه لیلد رد رتشیب هبحاصم اه رب
ترورض و
تیمها اهداهن و یزاسداهن رد
دنیارف ةعسوت هشوخ دیکأت هدش تسا .
7 . تراهم هئارا و رد ی تفا دروخزاب و
دوبهب رمتسم
هئارا و تفایرد روخزاب د یکی زا لوادتم نیرت شور یاه دروم هدافتسا هب روظنم دوبهب رمتسم
درکلمع یدرف و ینامزاس تسا .
رد نیا اتسار
، زا نلاماع هعسوت راظتنا یم دور یاهراتفر ریز
ار زورب دنهد :
1 . رادروخرب ی
زا رکفت داقتنا ی و لوحت ارگ رد مز ی ةن ور ی ه اه ی دوجوم
؛
2 . اناوت یی زرا ی با ی رمتسم و پ ی ندرب هب تاهابتشا دوخ
و د ی نارگ
؛
3 . نتشاد حور ی ة ذپ ی شر تاهابتشا و
اهاطخ ی راک ی
؛
4 . ناوت دم ی ر ی ت شنکاو اه و ه ی تاناج ساسحا ی اضعا درومرد روخزاب د اه
؛
5 . اناوت یی ر ی هش ی با ی تلاکشم هشوخ
هب ناونع عبنم ةئارا روخزاب د و اهراکهار ی
دوبهب .
یارب کرد رتهب نیا عوضوم یلاثم زا یکی زا هبحاصم ناگدنوش حرطم
یم دوش :
« یم متسناد هک دیاب منیشنب ...
اب کت کت نیا اضعا ای لقادح یخرب زا نارس یدارفا هک
هدمآ دنا اجنیا
، تبحص منک رظن ه ا ی نآ اه ار تفایرد منک و منیبب فعض یاه آ ن اه اجک هدوب
تسا و فعض اه ار میایب و رد کی سلج ة رگید هب آ ن اه دروخزاب مهدب
..
. هب فرط میوگب هلب
راک امش تسرد تسا
، یلو اجنیا داریا هتشاد تسا ..
.»
هبحاصم اه ناشن یم دنهد یکی زا هار یاه هارمه ندرک یذ ناعفن هشوخ اب دنیارف
،هعسوت ئارا ة
روخزاب د یاه قیقد رد یاتسار عسوت ة بسک اهراکو و عفر تلاکشم نآ
ه تسا .
8 . تراهم زاسوگلا ی و رادربوگلا ی
روظنم نلاماع هعسوت زا نیا
،تراهم ییاناوت هرهب یرادرب زا براجت قفوم نارگید رد یاتسار
ةعسوت هشوخ تسا و دیاب وگلا ی ی قفوم هئارا دوش هک یارب ریاس بسک اهراکو لباق ارجا دشاب .
یارب تسد یبای هب نیا دوصقم کی لماع هعسوت دیاب راتفر یاه ریز ار اد هتش دشاب :
1 . مها ی ت نداد هب رادربوگلا ی
و شزرا دنم نتسناد سم ی اهر ی هبرجت دش ة پی ش ی ن
؛
2 . اسانش یی اهوگلا ی رترب ( هشوخ اه ی رترب ناهج ی ) و لاقتنا تاعلاطا نآ
هب اضعا
؛
3 . هقلاع هب لدابت براجت قفوم و قفومان اب د ی نارگ
؛
4 . اناوت یی ی گدا ی ر ی زا تسکش و اهاطخ ی طبترم اب لاعف ی ت اه ی هدناماس ی هشوخ اه .
یکی زا هبحاصم ناگدنوش رد
نیا هنیمز یم دیوگ :
ام« رد رانک نیا اه دنچ، رازبا رگید لثم یرادربوگلا زا
لدم یاه قفوم ایند مه میراد . ام زا
، دنه
،نیچ هیکرت و ناملآ مه هدافتسا میدرک . ینعی لدم یاه قفوم میراد . به هولاع دارفا، هربخ
رد نیا هزوح هب ام کمک دندرک دننام؛ نیمه رواشم نمجنا ایلاتیا ...
..
هاگن ام هب هشوخ نیا تسا
هک ام یم میهاوخ ییوگلا میزاسب هک نیا هشوخ زا تیعضو ینونک
جراخ دوش . ام رارق تسا
یاهوگلا یقفوم
ار تسرد مینک و مییوگب اقآ هاگن دینک نیا یروط مه یم دوش
، نیا یروط هک
امش لمع یم دینک هابتشا تسین
، یلو یم دوش یاهراک یعمج مه ماجنا داد ...
.
»
هرهب یرادرب زا براجت نیشیپ و هدافتسا زا شناد نارگید یکی زا نیرتهب و مک هنیزه نیرت هار یاه
هعسوت و تفرشیپ رد ره هصرع یقلت یم دوش . رد ةزوح هشوخ یاه یتعنص زین اب هجوت هب براجت ةدنزرا
ریاس
،اهروشک هرهب
یرادرب زا نیا براجت رد یاتسار ةعسوت هشوخ یاه یلخاد رایسب رثؤم تسا .
9 . تراهم هب گراک ی ر ی نونف ی هددا ی - ی گدا ی ر ی
روظنم زا نیا تراهم رد هاگن نلاماع هعسوت
، هقلاع یدنم و یدنمناوت یریگدای
رمتسم و رد نیع
لاح شزومآ ریاس دارفا نورد هشوخ تسا . کی لماع هعسوت یارب تیقفوم رد نیا تراهم دیاب
اهراتفر و گژیو ی یاه ریز ار هتشاد دشاب :
1 . هقلاع هب ی گدا ی ر ی و ی هددا ی رمتسم رد مز ین ة هشوخ و ةعسوت درف ی اضعا
؛
2 . اناوت یی گنا ی شز د ی نارگ ارب ی ةعسوت ی هددا ی - ی گدا ی ر ی
؛
3 . انشآ یی اب نکت ی ک اه ی عسوت ة لباق ی ت اه ی صصخت ی و ناوت هب گراک ی ر ی نآ اه
؛
4 . انشآ یی اب نکت ی ک اه ی لاقتنا شناد و ناوت هب گراک ی ر ی نآ اه رد اتسار ی ةعسوت هشوخ
؛
5 . طلست رب شور اه ی غت یی ر فطاوع
، شرگن و راتفر ذ ی ناعفن .
زا ساسا ره دنیارف هعسوت یا مزلتسم یریگدای نارگشنک
یدیلک ریگرد رد نآ دنیارف ا تس . رد
ةنیمز ةعسوت هشوخ زین هب لیلد ددعت یذ ناعفن و نارگشنک لاعف
و تلاماعت دیچیپ
ة نآ اه
، یریگدای
یعمج تیمها یناوارف دراد . ةتکن زئاح تیمها رگید رد نیا نایم تیهام یهورگ و یعمج مامت
تیلاعف یاه ةعسوت هشوخ یا تسا هک رد نیا هنیمز هب عسوت ة یگتسیاش یاه
مه ة نارگشنک زاین
تسا .
رد همادا
، هب یشخب زا هتفگ یاه لماع ةعسوت هشوخ ناملبم دهشم رد ةنیمز شزومآ یاضعا
هشوخ هراشا یم دوش .
« نیا همانرب اه ( گنهرف یزاس و داجیا زاین رد یذ ناعفن ) دعب زا ارجا دش
،ن هب ثحب شزومآ
دراو دندش . هزات رد رود ة لوا یشزومآ رد
دجسم دوخ اتسور 6 - 7 رفن طقف تکرش دندرک ...
هب جیردت و ماگ هب ماگ ثحب اه دشر ادیپ درک ات هکنیا لاس یاه رخآ هک ام ثحب ةعسوت هشوخ ار
میتشاد 150 ای 170 رفن رد هاگراک یاه کی ای ود زور ة ام تکرش یم دندرک . هب جیردت نیا
ساسحا زاین هب دشر و هعسوت رد نآ اه ادیپ دش .»
10 . مصت ی م گ ی ر ی نتبم ی رب لح هلئسم
میمصت یریگ ترابع تسا زا باختنا کی هار زا نایم هار یاه فلتخم . نیا میمصت یریگ اه رد
دنیارف ةعسوت هشوخ هب روط دمع ه فوطعم هب لح هلئسم تسا . کی لماع هعسوت یارب زورب نیا
یگتسیاش دیاب
زا ییاناوت یاه ریز رادروخرب دشاب
:
1 . اناوت یی رکفت س ی متس ی و ارف ی دن ی
؛
2 . تخانش و کرد قد ی ق هلئسم
؛
3 . اناوت یی ر ی هش ی با ی و لح هلئسم
؛
4 . هجوت هب روآون ی ( و روآون ی زاب ) رد لح لئاسم هشوخ
؛
5 . اناوت یی پ ی ش ب ین ی تاراظتنا و
پ ی اهدما ی مصت ی م گ ی ر ی
؛
6 . تخانش اهاطخ ی کاردا ی رد ارف ی دن مصت ی م گ ی ر ی .
رد یکی زا هبحاصم اه نینچ هدمآ تسا :
« دینیبب کی ییاهاج ار دیاب دیراذگب هب
دهع ی دوخ نایاقآ و ناشدوخ میمصت
یریگ دننک و
دنورب
،ولج کی ییاهاج رگید ناشدوخ یمن
دنناوت ...
. اجنیا لماع هعسوت دیاب دیایب ولج ی نیا
طخ زمرق ار مکحم دشکب و دیوگب نیا هابتشا تسا و نیا تسرد تسین ...
ًلاثم شرازگ یم مداد هک ام 80 دصرد هب 4 روشک یم میور و نیا اهروشک {
انیا }...
دنتسه
،
یلو تیاهنرد یم
متفگ نیرتهب راک نیا تسا هک ام غارس ةعسوت رازاب میورب . اهرازاب ار دایز
مینک و ...
، اما هکنیا اجک میورب ار امش دییوگب ...
هتبلا یهاگ مه [ رب ساسا فارشا تاعلاطا مدوخ
] یم متفگ هب ناترظن مادک اهروشک بوخ
،تسا یلو تیاهنرد میمصت
ار مدوخ یم متفرگ .»
لوئسم یلصا و ییاهن میمصت یاه یدیلک رد دنیارف ةعسوت هشوخ
، لماع هعسوت تسا . اب نیا لاح
،
لماع هعسوت دیاب دناوتب ات یاج نکمم رد لئاسم نوگانوگ رب
ساسا راکوزاس میمصت
یریگ یعمج
تیاده روما ار شیپ دربب ات نیدب هلیسو یهارمه و تکراشم رتشیب
یذ ناعفن ار بلج دنک .
11 . تراهم هب گراک ی ر ی نونف علاطا ناسر ی و لبت ی تاغ هشوخ
علاطا یناسر و تاغیلبت یکی زا مهم نیرت ییاهرازبا تسا
هک یارب لج ب تکراشم یاهداهن
نابیتشپ و نابحاص تردق
هقطنم یا رد یاتسار فادها ةعسوت هشوخ یم ناوت زا نآ هرهب درب .
ب ه نیا روظنم
، کی لماع هعسوت دیاب ییاناوت یاه ریز ار هتشاد دشاب :
1 . هجوت هب مها ی ت و ثأت ی راذگر ی و ی ةژ هناسر رد پ ی دربش فادها و همانرب اه ی هشوخ
؛
2 . هدافتسا زا فرظ ی ت اه ی هناسر ا ی ارب ی ساسح زاس ی
، هدناماس ی و ةعسوت لاعف ی ت اه
؛
3 . ناوت اسانش یی بطاخم و حارط ی همانرب اه ی م بسانت اب ن ی زا و ةقئاذ بطاخم .
رد همادا
، هب یاهرازبا یتاغیلبت
دروم هدافتسا رد هشوخ تاعطق وردوخ ی نانمس هراشا یم دوش :
« غیلبت ام زا قیرط اکیلیوس دوب
و نلاا تلااقم ام ار مه چرس دینکب رد نآ تیاس تسه .
زکارم یتاقیقحت ییوردوخ
نیا اه همه روضح ادیپ
،دندرک رتسوپ یلیخ بوخ شخپ
،دش
امیسوادص یراکمه
درک و رابدنچ رد امیسوادص یناتسا
حرطم دش . زا قیرط هاگشناد ییاه هک
ةزوح ییوردوخ راک
یم دندرک ...
.
»
ره ردقچ علاطا یناسر یوق رت و رترثؤم ماجنا دریگ
، ناکما بلج تیامح یرتشیب زا یوس دارفا و
نامزاس یاه فلتخم دوجو دراد و نیا تیامح اه رد تیقفوم دنیارف ةعسوت هشوخ رایسب یتایح و راذگریثأت دن .
ثحب و تن ی هج گ ی ر ی
یکی زا مهم نیرت لماوع یدیلک تیقفوم ةعسوت کی ةشوخ
،یتعنص لماع ةعسوت هشوخ تسا
(
Sureephong et al., 2008
).
ساسارب یسررب شهوژپ یاه نیشیپ
، صصخت و
شناد لیهست نارگ
هشوخ عبانم یساسا کی هشوخ بوسحم یم
دوش
، اریز نیا شناد و صصخت کی
لماع یساسا
یارب تسد یبای هب فادها هشوخ و شزرا ییازفا یارب یاضعا هشوخ هب رامش یم دور . ییاناوت
میمصت یریگ
،
،یروآون
،تیقلاخ عمج
ییارگ و راک یمیت و یهاگآ زا تیلوئسم یریذپ
،یصخش
دننام نتشاد ةغدغد عسوت ة
،دارفا تاعوضوم زئاح
یتیمها رد عبانم یناسنا بوسحم یم
دنوش
(Milojković & Stojković, 2012)
.
هتفای یاه نیا قیقحت ناشن یم دنهد یگتسیاش یاه
یمومع لماع هعسوت ترابع دنا زا : تراهم
هرکاذم و هناچ ینز
، تراهم
،یرادا تیاعر لوصا قلاخا هفرح یا
، تراهم هکبش یزاس یعامتجا
رثؤم
، تراهم یراذگریثأت و
،یزاسدعاقتم تراهم
،یزاسداهن تراهم
هئارا و تفایرد دروخزاب
