و لیلحت یسررب
شقن درک نابیدا رد
لاوحت ت یبرع بدا رود
ة یسابع
یریهظ هلعش
*
یوجشناد یزکرم نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد یرتکد
تیانع داژن یحتاف هلا
رایشناد هورگ نابز تایبداو یبرع هاگشناد دازآ یملاسا نارهت دحاو یزکرم
ص زا(
249 ات 269 )
:تفايرد خيرات 19
/ 12 / 1394 :شريذپ خيرات ، 23
/ 10 / 1396
هدیکچ
فلتخم تلاوحت رد اهدرک شقن یسررب یبرع بدا
زوح رد ة یم هسنارف بتکم یقیبطت تایبدا دجنگ
؛ اريز
دا رگيد یتلم تایبدا رد یموق نابي ریثأت
هدوب راذگ رد .دنا رود ة یسابع نابز ، بدا و تمه اب یبرع
تیلم نادنمشيدنا یاه
شیب ناملسم فلتخم زا
ره رود ة یرگيد افوکش مهس نایم نيا رد هک دش اهدرک
رد درک نادنمشيدنا دنچره .تسا هتسجرب هزوح
فلتخم یاه
،برع تایبدا و نابز تامدخ
هدنزرا یا هب
و شقن اما ،دندومن نآرق نابز ریثأت
نآ لاوحت رد ،اه مولع ت
ريز و یبدا هخاش
نآ یاه دننام فرص
،وحن و
تغلاب
،دقن و تغل هب طبترم مولع زین و رتزراب ،ینف شراگن و یسانش
.تسا نيا اذل راتشون رب نآ تسا ات
نمض نییبت هاگياج یقیقح
،اهدرک شقن ریثأت راذگ نآ اه ار رد تلاوحت هزوح فلتخم یاه یبدا مولع
صخشم هتفاي و ديامن یاه
رد هک تسا نيا زا یکاح نآ نارود
،یسابع اب روضح یرابتدرک یابدا رثؤم
نبا نوچ هبیتق یرونيد نبا و ،یلصوم ینج یريوصت
زيامتم زا هئارا یبرع وحن و فرص رگيد زا .ديدرگ
نوچ یراثآ یوس ءارعشلا و رعشلا
نبا
،هبیتق زاوملا نة و یدمآ رئاسلا لثملا نبا
و یبدا دقن رد ریثا
کهاش تغل رد یلاق یلعوبا یاهرا بیطخ و ینارح یبئاص زا هدنام یاج رب راثآ زین و یسانش
یفکصح رد
.دومن داجيا یبرع بدا و نابز رد میظع یلوحت ،عونصم و ینف رثن
هژاو یدیلک یاه
: رود ة یبرع مولع ،نایسابع یبدا و
،
،ناتسدرک ،درک نابيدا
یقیبطت تایبدا .
* ةمانايار . :لوئسم ةدنسيون
1 . م همدق
یواکاو خيرات ا بد یبرع رد رود ة یسابع
( 656 / 132 ه ـ.
ق
ناشن)
زا ندمت یيافوکش یملاسا
و هب تازاوم نابز نآ و دراد یبرع
،تسا راکنا لباقریغ اتسار نيا رد هچنآ رثؤم شقن
تیلم یاه فلتخم درک تلم هلمج زا -
هجوتاب هب
،یسایس یاهدنویپ یگنهرف ،ینابز
و
یداقتعا اهدرک
- رد دشر نابز نيا تسا
. اب تيانع هب نيا شقن
، نيا شهوژپ نآرب تسا
هک هشوگ یا زا تیلاعف یبدا هدرک ا ار رد نیمز ة مولع یبدا یسررب و نیمز ة ریثأت و یراذگ
ریثأت نيا رد ار اهنآ یريذپ هزوح
دروم هقادم رارق دهد .
يرظن هک اجنآ زا ة
یبطت تایبدا تدحو یلماع ار تایبدا ،یملاسا یق
نایم شخب
تلم م یملاسا یاه ی
صرع رد نيون یتفایهر ناونع هب هک دناد ة
تسا حرطم دقن و تایبدا
کيدزن رگيدکي هب ،اهنآ یبدا راثآ تابسانم یسررب قيرط زا ار یملاسا للم و یم رت
.دنک
زا یکي ناونع هب اهدرک نایم رتشیب یرکف مهافت و ءارآ براقت فده اب ،هلاقم نيا اذل برع و یناريا لیصا ماوقا ب زین و اه
هغدغد زا هک یداژن بصعت ندودز یار نلااعف یاه
صرع ة شقن هب ،تسا یقیبطت تایبدا ف
یبدا و یبرع مولع دربشیپ رد درک ناگتخیهر
یم یسابع نارود .دزادرپ
زا نامه زاغآ هک برع اه اب هب تسد نتفرگ یاول
،ملاسا یاهروشک هياسمه
ار
،دندوشگ ناتسدرک
هب ببس مه یراوج اب قارع زا نیتسخن قطانم
یاريذپ نابز و گنهرف
برع وب د . رد هرود یاه یملاسا و یوما
( 132 / 40 .ـه ق
نابيدا )
درک
، نمض تظفاحم رب
نابز یردام
،دوخ هب ىریگارف نابز
یبرع ليامتم دنتشگ . رد رود ة یسابع
،لوا اب شهاک
تاضیعبت
،یداژن تامدخ املع و یابدا درک رابت رد نیمز ة نابز و بدا یبرع غآ زا دش و رد
رود ة مود یسابع هب جوا دوخ .دیسر رد یط نيا نارود نادنمشيدنا ناتسدرک
ی
، اب قلخ
یراثآ
،دنمشزرا شقن
یرثؤم رد لکش
،یهد دشر و لماکت نابز و بدا یبرع دندومن افيا .
یرونيد فلؤم ءارعشلا و رعشلا رد
نايرج تلاوحت
،یبدا شقن ی هدمع تشاد و یخرب
رگيد زین ریظن نبا ریثا و یدمآ
، هياپ یاه مولع یغلاب و دقن یبدا ار اب یراثآ اوملانوچ
نز ة
و لثملا رئاسلا ناینب دنداهن . یلعوبا یلاق اق ةئارا اب ینف بل
لأا ام لي
و صاخ بولسا نآ
،
و ینارح یفکصح
زین دوخ یبدا یاهراکهاش اب د
ر ینف رثن
، یتلاوحت أشنم رد میظع
یبرع بدا ةزوح .دنديدرگ
ش مامتها هک تسا هجوت نايا اگتخیهرف
ن درک هب نابز بدا و خيرات ،یبرع تایبدا
نيا
نارود هولج ار هاگ شيامن راثآ نآ اه یانغ و هدومن نيا
،راثآ یهاگياج لااو
ار رد نيا هصرع
هب ناگنازرف درک
صاصتخا هداد
نییعت نياربانب .تسا نيا
هاگياج نییبت و مهس یعقاو نانآ
بدا تلاوحت رد
،نارود نيا ی یرورض
هب رظن یم .دسر
« نآ و هچ ترورض نییبت نيا رما ار رتشیب یم
،دنک لامها یتوکس و تسا هک رد راثآ ناینیشیپ
دوجو دراد زین و یخرب هاگديد یاه هنانیبدب رد دروم یگنوگچ ناملسم ندش تساهدرک هک
نینچ اقلا
یم دننک هک اهنآ هب تساوخ دوخ ناملسم هدشن دنا وت و هج اهنآ هب نابز یبرع لصاح ژورپ ة بيرعت یرابجا
تسا هک طسوت ماکح برع تروص هتفرگ تسا » ( لوسر ،راکمه و داژن 1388
: 10 .)
لااؤس ت ی هک رد نيا هنیمز حرطم یم دوش نيا تسا :هک
1 . یابدا رد یشقن هچ درک رود یبدا تلاوحت
ة ؟دنتشاد یسابع
2 . مهس یاملع درک رد و داجيا افوکش یي مولع یبرع یبدا و رد نيا نارود هچ هدوب تسا
؟
مزلا هب رکذ تسا یخرب تلااقم و ناياپ همان اه هشوگ یا زا تیلاعف یاه نابيدا درک ار
رد هرود یاه فلتخم هب
ريوصت هدیشک دنا هک یم ناوت هب ناياپ مان ة یاقآ ماسح نيدلا
روپکاخ اب ناونع
« یبرع نايارس م رصاع درک ، 1392
، نارهت هاگشناد
» و زین حرط یشهوژپ
( شقن اهدرک رد نابز و بدا یبرع زا رود ة ینامثع ات رصاعم ، 1388 ناتسدرک هاگشناد ، )
ناياقآ للهادبع لوسر داژن و نسح زابرس
، هراشا دومن . اما نونکات هتشون یا یملع ،لقتسم
و هب عماج یسررب
تیلاعف نابيدا درک
، هتخادرپن تسا
و دیما تسا نيا هلاقم یلخدم
یارب شخب عماج رت رد نیمز ة تامدخ لباقتم ملاسا .دوش اهدرک و
راک شور هب راتشون
هک تسا هنوگ نيا اب
نایب ليلاد یيافوکش تایبدا
برع رد
،ناتسدرک یحرش
رصتخم زا طیحم یگدنز و یگدنز مان ة ناگدنسيون رابتدرک
هئارا هدش
تسا یارب و نشور ندش هنیمز یاه ریثأت یراذگ و ریثأت یريذپ
( یمینغ
،للاه 2004 : 331
، )
هب راثآ و ت أ تافیل و زین دیتاسا و زکارم یملع هک ناگدنسيون زا
اهنآ هرهب یملع هتفرگ
،دنا
هراشا دش ه تسا و رد همادا اب یسررب راثآ و قیفلت تارظن
،نوگانوگ ریثأت
ره هدنسيون رد
یکي زا هزوح یاه مولع یبرع و یبدا دروم هعلاطم رارق تفرگ
،ه ات مهس و هاگياج یعقاو
اهدرک هب ناونع هرکیپ یا زا گنهرف و ندمت یناريا یملاسا
، یبرع بدا و نابز تلاوحت رد
یورارف ناگدنناوخ رارق
دریگ .
2 . لماوع ییافوکش بدا
یبرع رد ناتسدرک
تعرس دورو نابز و گنهرف یبرع هب قطانم نیشندرک رایسب
لباق هجوت ابز نيا .دوب ن
رد
ناتسدرک
، لحارم لکش و یيافوکش ،یریگ لماکت
دوخ ار وهرم ن و ليلاد لماوع یددعتم
تسا زا هلمج : :فلا ناويد تباتک ؛اه
رد تباتک هب ناتسدرک زا یرایسب نابيدا نارود نيا
ناويد دندروآ یور یبرع یاه یارب و
دربشیپ تعانص شيوخ و بردت رد ،نآ هب وپاکت
یتح و دنداتفا دنتسناوت
هنیمز نيا رد رب
ناگدنسيون برع
یشیپ دنریگ . هک تسا لقن
ینارحءیباص
( 313 / 384 ه .ـ ق
هدمع شخب )
زا یا رمع دوخ ار رد نتشون لئاسر یناويد
هب رس درب
(
،یبلاعث 1983 : 2 / 287
و )
ریثأت یبدا
ًاتبسن یقیمع رد رثن یبرع زا دوخ رب یاج
داهن . تاياور یررکم هک ناگدنسيون و
ناعماج تنم تابخ زا نانخس یو لقن هدرک
،دنا
تساعدا نيا رب یلیلد .
ب : درکيور هب گنهرف یاه
؛هناگیب رد هرود نيا ،
درکيور هدرتسگ
هب گنهرف یاه نوگانوگ للم
،فلتخم بجوم
عسوت ة گنهرف و
بدا یبرع دش . رد
ناتسدرک و
هژيوب رد نم قطا اهر ، نیبیصن و
نارح راشتنا لیلد هب رکفت
و گنهرف
،ینانوي
ثحابم
،یفسلف رنه و یقیسوم ، فینصت و لاغتشا هب مولع قطانم رياس زا رتشیب فلتخم
جاور تفاي
یروخاف(
: ،.ت.د 1 / 523
. )
دمع ليلاد زا ة
شرتسگ و راشتنا نيا
گنهرف اه رد
ناتسدرک لقن
و همجرت و دوجو سرادم دوب .
:ج لقن و
؛همجرت نوتم
همجرت هدش زا عبانم
،ینانوي
،ینايرس ف یسرا و یدنه
همشچرس یم
تفرگ . عبانم ینانوي هک هب بتارم رتشیب زا عبانم رگيد دوب
، رد قطانم اهر و
دوب هتفاي راشتنا ناّرح
(
،لیلجلادبع 1381
: 159
و )
رد لاقتنا رئاخذ یملع ینانوي هب نابز
یبرع شقن یمهم رب هدهع دنتشاد .
:د دوجو زکارم و سرادم یملع و
؛یبدا هب لابند ا یاقتر یملع نيا نارود
، رد زکارم
تفلاخ نوچ دادغب قشمد و
،بلح و ملعلاراد
اه اتک و هناخب یياه هب مسا یاه یفلتخم
نوچ تیب همکحلا و هیماظن داجيا هدش .دوب نوناک نيا دوجو بلح رد یملع یاه
ماش و
ببس هب نیشندرک قطانم یکيدزن
رايد ،لصوم
،رکب رايد هعیبر و رايد رضم هب آ اهن
، ریثأت
ب ه یيازس رد تایح یلقع و یملع اهدرک تشاد تختياپ نيا تازاوم هب یوس رگيد زا . یاه
،یملع ناتسدرک نیمزرس مامت رد
، زکارم یملع و ديدرگ داجيا یبدا هک ،
زا لماوع رایسب
مهم رد دربشیپ ا هب ناتسدرک رد برع تایبد رامش
یم .تفر
3 . مولع زکارم و یبرع
ناتسدرک یبدا نآ یابدا و
باتک عمج هب هک یخيرات و مجارت یاه یبرع نایناريا راثآ یروآ
هتخادرپ یارس رب و دنا
میسقت یيایفارغج قطانم ساسا هدش یدنب
هب ار یشخب ،دنا و ناتسدرک
نابيدا
،رايد نيا
هداد صاصتخا شقن زا هک دنا
ریثأت تلاوحت رد نانآ راذگ و مولع
دراد تياکح یبرع بدا
؛
رد اذل ناروشناد یامیس رب ،زکارم نيا رصتخم یفرعم نمض تسا نيا رب یعس همادا
تسجرب ة .دوش هدنکفا یيوترپ ،زکارم نيا
1-3 . رونید هبیتق نبا و
نیشندرک یاهرهش زا رونيد و
نونکا و هاشنامرک مهم یاهرهش زا نایناساس نارود رد
هنحص ناتسرهش عباوت زا یشخب و
دنامزاب ة ونيد یناتساب رهش هلزلز رثا رد هک تسا ر
هدش بيرخت .تسا
اب نامزمه و مراهچ نرق رونيد یبدا یيافوکش و یملع تیمها جوا
تموکح دوب هيونسح لآ
اريز ، دندومن شلات رایسب نآ ینادابآ و نارمع رد هيونسح یارما
،یریما(
1391 : 53 - 51
.)
رونيد رد نامز نایسابع نامزمه
اب رصع ناشخرد گنهرف
و ندمت یملاسا اب
تيزکرم
،دادغب نیيآ ة مامت یامن دادغب زا رظن
،یعامتجا یملع
و یگنهرف دوب
. مان ینابيدا
نوچ نبا هبیتق و هفینحوبا یارب
تابثا یگنيريد یگنهرف
نيا هقطنم یفاک تسا . نيا
نابيدا دنمشناد رد
مولع نوگانوگ أشنم
تامدخ هدنزرا یا هب نابز و بدا یبرع هدوب و
ثعاب حرطم ندومن نيا هقطنم زا رظن
،یملع یگنهرف و
یملاسا دندش و نابز و تایبدا
برع ار تخس تحت ریثأت رارق هداد و ماوق دندیشخب .
نبا هبیتق یرونيد
( 213 / 276 .ق .ـه
؛)
دمحموبا نب
هبیتق
،یرونيد یکي
زا هتسجرب نيرت
نابيدا نرق موس یرجه تسا . تیلصا وا و یناريا اب ترجاهم شردپ
ب ه یاهرهش فلتخم
،قارع رد هفوک اي دادغب هب ایند دمآ
( نبا
،ناکلخ 1968 : 3 / 43 .)
نبا هک هبیتق هب
و ینلاوط تماقا لیلد هب ،رونيد رد اضق دنسم
یرونيد روهشم تشگ ،
نيا رد نيرتشیب هقطنم ماجنا ار دوخ تافیلأت
داد
( نبا ميدن : :ت.د 85
و )
راهتشا جوا هب
و یعامتجا سر یملع
.دی
یرونيد دزن
زا ظحاج و یعمصا ا
ناداتس هرصب ملع هب یزومآ
، ا و رد اهدعب مه
ة مولع
جيار نامز دوخ نوچ
،وحن
،تغل و رعش هباطخ ،دقن و
زین نآرق تفاي یفاک تراهم و
نومن ة دش دنمشناد کي یلاع
،یریما(
1390 : 119 و 118
.)
مهم راثآ نيرت یرونيد
دنترابع زا
أ
:بد لا نویع ،بتاک لأا
،رابخ رعشلا و ،ءارعشلا
لإا ،فراعلما مام
ة و سایسلا ة نياعم ،مجعلا یلع برعلا لضف ،وحنلا عماج ، و لئاسلما ،رعشلا
لأا بوج ة یبوعشلا یلع درلا ،ءارعشلا تاقبط ، ة
و برعلا ،نآرقلا لکشم ، بتشلما ،اهمولع
ة نم
و ثیدلحا برشلأا ،نآرقلا
ة لجرلا ،نآرقلا بیرغ ، و
لما و لزن وبنلا لئلاد ة
(
،یلکرز 2002 : 4 / 137 .)
2-3 . درگزانم وبا و
یلع یلاق
چايرد رانک رد و هیکرت ناتسدرک یاهرهش زا یکي طلاخا ة
هتفرگ رارق ناو .تسا
قبط
تفگ ة یومح هیحان درگزانم یا
روهشم نیب طلاخا دلاب و مور دوب
( 1955 : 3 / 2626 .)
نيا هک هقطنم ود رد
لاس یاه لوا تاحوتف یملاسا
حتف هدش دنا
(
،یرذلاب 1425 : 176 )
زا زابريد یاوأم هریت یاه فلتخم زا فياوط درک یداور هدوب
(
،تنايد
« طلاخا
» ةرئاد فراعملا :
197
هک )
نادناخ نایبويا نادب باستنا دنتشاد .
طلاخا عباوت و
،نآ رد رود ة یسابع هب اه ناونع یکي زا زکارم
،یگنهرف نوناک
ملع و
نافرع هدش
،دوب تسناوت و اب
شرورپ تیصخش یاه
،یلاق یلعوبا نوچ یبيدا و ملاع رب
تدش و شورخ ندمت یملاسا گنهرف و و
بدا شیپ یبرع زا
هتشذگ ديازفایب .
یلعوبا یلاق
( 228 / 356 .ق .ـه
؛)
یلعوبا نب ناملس
،یلاق یکي رگيد زا ناگدنيامن درک
رد
نیمز ة مولع یبدا نرق مراهچ ه یرج رد هک تسا درجزانم
زا عباوت رکبرايد هديد هب ناهج
دوشگ
، وا سپ زا هکنآ بدا ،دادغب رد ار
زا نبا هيوتسرد
وف(
347 .ق.ـه
نارگيد و)
،تخومآ هب
یدرگناهج تخادرپ
( یومح
، 1993 : 2 / 729 .)
رد یلاق لاس
330 .ـه .ق انب هب توعد نمحرلادبع رصان
فیلخ ة یوما سلدنا
( 350 / 300 ه ـ.
ق
تفر هبطرق هب ).
و هب طساو ة یلماوع دنچ رادمدرس تضهن
یملع و یبدا
سلدنا ديدرگ . وا باتک یلاما و شيوخ راثآ رگيد رد
نيا رهش هب مان فیلخ ة و یوما
شرسپ ت أ فیل اجنامه و درک .تشذگرد
لأا ليام في عرابلا ، غللا
ة و روصقلما ، و تلعف ،دودملما
أ تلعف
، زا هلمج راثآ وا دنتسه( نبا
،ناکلخ 1968 : 1 / 226 و 227
.)
3-3 . ینارح ءیباص و نارح
نیتسخن نارح ىرهش
هدوب هک سپ زا نافوط حون انب هدش ناراه زا ار دوخ مان و ردارب
میهاربا
( ع
هتفرگ ،اجنآ راذگناینب )
تسا
( یومح
، 1955 : 1 / 873
نيا .)
رهش زا تنوکس هاگ یاه
نيريد اهدرک هدوب هزورما هک رد
ناتسا ک نیشندر یلناش
یافروا عقاو رد بونج ىقرش
هیکرت و رد زرم
،هيروس ىرهش کچوک تسا راب و یخيرات نآ ار هب شود یم دشک .
ءیباص ینارح
( 313 - 384 ه.
ق
قاحساوبا )؛
نب نورهز
،ینارح دج وا .تسا ءیباص یبئاص
و دوب بهذم رد
رابرد تفلاخ یرابتعا دايز
نيا اب و تشاد داهنشیپ هک
ريزو ی ار هلودلازع
رد لابق ناملسم شندش
اب ،تفريذپن ناناملسم
نسح ترشاعم تشاد
. یو رد
هتشون شياه تايآ ینآرق ار هب راک یم تفرگ . ینارح راثآ نارگ یياهب زا دوخ رب یاج داهن
(
،یبلاعث 1983 : 287 / 2
باتک ).
یاه
رابخا أ ردانلا تاوفلها ،هله ة
ناويد و رعش
زین و
لئاسر
بياصلا لا و ضرلا فیرش ة
زا راثآ هلمج دنتسه وا
(
،یلکرز 2002 : 1 / 78 .)
4-3 . لصوم ینج نبا و
هک قارع ناتسدرک یاهرهش زا یکي لصوم رب
لحاس برغ هلجد رارق هتفرگ و زکرم رايد
دوب هعیبر و
هجو یمست ة نآ هب رطاخ عقاو ندش رد لحم لاصتا هخاش یاه فلتخم دور
هدوب هلجد تسا
( یومح
، 1955 : 2 / 2653 .)
نيا رهش انب هب تفگ ة نبا لقوح نکسم ناطلس هريزج رد و هرد اه هوک و هياپ یاه
،نآ
لئابق یدرک نوچ
،ینابَذَه یدیمُح
یرلا و
، قلایي قلاشق و یم
هدرک دنا و زا عباوت نآ
قوُس دحلاا
( هبنشکي رازاب
هدوب )
تسا هک اهدرک رد نآ هب تراجت لوغشم هدوب .دنا رگيد زا
اوت عب نآ یّزَعرفک هدوب
هک رد زین نآ فارطا دنتشاد تنوکس اهدرک
( 1992 : 196
رد ).
قرش نيا رهش ژد دیمُح
یة
زین قلعتم هب یاهدرک یدیَمُح
و رد لامش نآ ژد دامِع
یة
عقاو
هدش هک رد تسد اهدرک دوب
( یمارهب
،این 1386 : 36 .)
ره دنچ تلامح نیگمهس نلاوغم
هب قطنم ة
،هريزج نادابآ ی قنور و لصوم ار هب لوفا
دناشک اما لصوم رد نارود تفلاخ
،نایسابع هب
تلع ترواجم اب
دوجو و دادغب سرادم
یقرتم یددعتم نوچ
باب طشلا و لیيروکرام
(
،یلصوم 1923 : 1 / 93
یکي .)
زا نوناک یاه
مهم لاعف و نابز بدا و یبرع دوب هک یاملع یگرزب رد نآ هب روهظ .دندیسر
نبا نج ی یوحن یلصوم
( لبق 330 / 392 .ق .ـه
؛)
حتفوبا نامثع نب
،ینج یاهدرک رابتزا
تسا لصوم
( خودرم
،یناتسدرک 1351
: 1 / 183
او .)
نابز هب طبترم مولع رتشیب رد یسانش
نبا .تشاد تراهم تغل و وحن و فرص ًاصوصخم ج
ین هب یاهرابرد بلح
و تموکح یاه
یقرش
،ملاسا تفر و دمآ اب اجنامه و تشاد یبنتم
انشآ هاگديد زا و ،وا یبدا یاه
ریثأت
تفريذپ
( نبا ناکلخ
، 1968 : 3 / 248 .)
یو هتسجرب زا نيرت
یسراف یلعوبا نادرگاش تسا
زین وا دوخ . نادرگاش
یرایسب زا
،ىنینامث هلمج للهدیبع
،ىمسس ملاسلادبع
یرصب ...و تیبرت هدرک هک زا مادکره اهدعب
مان ،اهنآ مهم یناروآ صرع رد
ة بدا برع یرایسب نيا رب هولاع .دندش زا
ناگدنسيون
،رخأتم فيرش ىضر و ار ىضترمدیس زین
زا نادرگاش وا
هدرمشرب دنا
( ،یلیکو
« ینج نبا »
ةرئاد فراعملا : 254 .)
زا وا یراثآ دنمشزرا رد
فرص و وحن و تغل هدنام یاجرب تسا
مهم هک اهنآ نيرت
:زا دنترابع
رس عانصلا ة صئاصلخا ، لأا ،
ظافل زومهلما ة فياکلا ، في فياوقلا حرش فنصلما ،
في حرش
فیرصت نيزالما في بستلمحا و بضتقلما ، حرش
ذاوشلا
( نبا
،ناکلخ 1968 : 3 / 247
.)
5-3 . دمآ یدمآ رشب و
دمآ نامه رکبرايد یزورما هیکرت تسا هک رب زارف یهوک رد برغ هلجد انب و هدش هب
ببس هراويد یا یگنس هایس هتفرگ نایم رد ار نآ هک
، هَرَق دِمآ مه هتفگ یم دوش
( نبا
،لقوح 1992 : 201
.)
نيا هقطنم زا نطاوم نيريد اهدرک هب باسح یم ديآ و ءزج ورملق
تلود درک ینب ناورم
( 380 - 479 ق
هدوب )
.تسا هچرگا اب طوقس نيا تلود رد نيا
،لاس
مک مک کرت اه رد نآ ذوفن
،دندرک اما ه نانچم غبص ة یدرک دوخ ار رد لوط خيرات ظفح
هدرک تسا
( یمارهب
،این 1386 : 42 ).
دمآ هدوب مولعلاراد هراومه
یفص(
،هداز 1380 :
رد و )24
لوط رود ة یافلخ ینب زین سابع
روهظ هاگتساخ نادنمشناد
رد یمان نیمز ة مولع یبرع هدوب یبدا و .تسا
نسح نب یدمآرشب
( 371 - 498 ه . ق .)
ا؛
دادج وا زا دمآ
، یلو دّلوت شتافو و رد
هرصب
دوب . یو هک یبوخ هب رعش
یم رد و دورس دقن
داتسا دوب
یومح(
، 1993 : 2 / 847
، )
رد دادغب
ملع تغل ار وحن و دزن
یناگرزب نوچ
،شفخا
،جاّجَز نبا
،جاّرس نبا ديَرُد و هيوطفَن تخومآ
( یومح
، 1955 : 1 / 39 .)
زا یو راثآ یبدا و قتنا یدا رایسب هب راگداي هدنام تسا
، :هلمج نآ زا
نزاولما ة ینیئاطلا ینب
أبي تحبلا و ماتم ي
في و تلعف ،کتشلما و صالخا ،فلتخلما و فلتؤلما ،رعشلا أ
نياعم ،تلعف
رعش تحبلا ي ادق طلغ ینیبت ،موظنلما رثنلا ، ةم
نب رفعج في رعش لیضفت ،رعشلا دقن باتک
و تلعف یلع سیقلاءرما أف
تلع
ناويد و رعش(
،یلکرز 2002 : 2 / 185 .)
6-3 . نصِح افیَک یفکصح بیطخ و
افیک نصح
خانرش(
)ینونک
؛ یرهش نهک ژد و یگنس هک هزورما رد بونج یقرش هیکرت رد
ناتسا نيدرام عقاو هب و نسح فیک فورعم زا و عباوت ناتسا نامتب هب رامش یم دور . زا
تایئزج یلایتسا ناناملسم
رب نآ طا علا یقیقد رد تسد تسین
، اما ًلاامتحا نآ زین اج
مه نامز اب حتف رايد رکب رد لاس متسیب یرجه حتف هدش تسا . تیصخش اه
و یناملاع ار
هک هب نصح افیک بوسنم هدوب دنا یفَکصَح اي
ینصِح هدناوخ دنا .
بیطخ یفکصح
( 459 - 551 ق.ه
لضفوبا )؛
نب نیسح یزنط فورعم هب بیطخ یفکصح
لوتم د هزنط زا عباوت رکبرايد تسا . یو زا ریهاشم ابدا ارعش و رد و ملع وحن داتسا .دوب
هبطخ یاه روهشم نیشنلد راتفگ و زین و وا
ناويد رعش عومجم و ة
لئاسر
،وا هاوگ
یزراب تساعدا نيا رب .
یفکصح شتلایصحت
ار رد نصح افیک عورش .درک سپس هب دادغب دمآ دزن و بیطخ
یزيربت ملت ذ .دومن ینامز هک رد مولع یبدا ینيد و هتخپ دش هب دلاب ماش تشگرب رد و
نیقرافایم رکبرايد
نکسم .ديزگ مزلا هب رکذ تسا هک وا یاراد شيارگ یاه هنایفوص زین
هدوب و انب هب تفگ ة نبا ناکلخ نامه ،
،دوب ادیپ شراعشا زا هک هنوگ هب
عیشت شيارگ تشاد
( 1968 : 6 / 209
باتک.)
دمع ة لإا داصتق
فرص رد و
و وحن
لا دیصق ة یداضلا ة
هلمج زا تغل رد
تسوا راثآ
( ،اشاپ 1972 : 661 ).
7-3 . ریزج ة رمع نبا ریثا نبا نیدلاءایض و
،رمع نبا هريزج هب هک تسا هیکرت ناتسدرک یاهرهش زا یکي
تلع نتشاد هطاحا هب
،هلجد هريزج هدیمان هدش تسا
( نبا
،ناکلخ 1968 : 4 / 143
يزج.)
ر ة نبا رمع زا نطاوم نيريد
فياوط درک فياط هک هدوب ة
رد یتخُب قرش
نآ یم هتسيز فياط و ة یوَنشَب رب ژد یراوتسا
رد یکيدزن نآ هب مسا کَنَف
، مکح یم دنار ها دن
( یمارهب
،این 1386 : 40
و )
هبانب تفگ ة یومح
،
قباس ة یتموکح 300
هلاس رب نآ هتشاد دنا
( 1955 : 1 / 759 .)
رد ز نام م أ نوم
،یسابع راهچ سردم ة ربتعم ژيو ة بهذم یعفاش رد نيا رهش دوجو
هتشاد تسا
( یمارهب این ، 1386 : 40
یهيدب .)
تسا هک زا نيا سرادم نابيدا ی ناردارب نوچ
نبا رد ریثا هنیمز یاه یبرع مولع فلتخم یبدا و
هب اپ صنم ة روهظ دنداهن هک قح سب
یمیظع رب ندرگ بدا یملاسا یبرع و دنراد .
نيدلاءایض نبا
ریثا یرزج
( 558 - 637 ه )ق
نيدلاءایض ؛
دمحم
،یرزج ردارب نيدلازع
خرؤم نيدلادجم و ثدحم
تسا . شردپ هب ار ببس یرادروخرب زا
رابتعا یعامتجا ریثا
بقل هداد دندوب . وا هک رد هريزج مشچ هب ناهج
،دوشگ هارمه هداوناخ شا هب لصوم تفر
و اجنآ هک رد نآ ر راگزو زکرم ملع و بدا دوب سرادم و هزاوآرپ
تشاد هب لیصحت ملع
تخادرپ
(
،یکراشف یناسل
« نبا ریثا
» : ةرئاد فراعملا : 705
نمض و )
ظفح نآرق ثيداحا و
،یوبن
هب ظفح ناويد یاه
،مامتوبا یرتحب یبنتم و تخادرپ
( نبا
،ناکلخ 1968 : 5 / 389
مهم.)
نيرت
تافیلأت وا دنترابع زا
سلا لثلما
:في رئا أ و بتاکلا بد شولا ،رعاشلا
ي في موقرلما ،موظنلما لح
في ناهبرلا في یربکلا عمالجا ،نایبلا ملع
عانص ة روثنلما و ملاکلا نم موظنلما
( :نامه 5 / 392 .)
4 . مولع یبدا یبرع
مولع یبدا یبرع
، زا هلمج شناد یياه تسا هک یاملع رابتدرک رد نارود یيلاط
،نایسابع
نآرد هب بن غو دندیسر . دنچره نيا مولع هب لیلد یگدرتسگ هزوح ،عوضوم
یاه یتاعلاطم
رایسب هدرتسگ یا ار لماش یم
،هلاقم نيا رد اما ،دوش نیمز
ة ثحب رد نيا هزوح هب فرص و
وحن ، تغلاب و دقن
، تغل یسانش و رثن ینف دودحم هدش تسا .
1-4 . وحن و فرص
هرصب نیلوا یرهش دوب هک نیناوق وحن د ر نآ عادبا و نيودت دش و دعب زا تشذگ کي
،نرق هفوک زین بتکم یصاخ ار أت سیس درک و اب بتکم هرصب هب هعزانم تخادرپ . رد
ناتسدرک زین
برع نابز نارادتسود ی
، ظنت هب ی م ودت و ي ن برع نابز دعاوق شرتسگ و ی
مکت هب و هتخادرپ ی
ل و وحن ملع دج مامتها نآ شرتسگ
ی زرو ي دند .
1-1-4 . نبا هبیتق
مهم زا نبا هک یثحابم نيرت دورو نآ رد هبیتق
،دومن تسا یوحن ثحابم .
ره دنچ رد
عبانم نهک یسک وا ار هب یوحن تحارص هدناوخن
تسا رتشیب و هب
یتارابع
،ماع نوچ :
یدرم لضاف رد ملع وحن و هدنسب هدرک ،دنا اما نارگشهوژپ رصاعم
یو ار ینادوحن گرزب
سسؤم و بتکم
دادغب هب رامش یم دنروآ و نيا رظن زا اجنآ هتساخرب هک
نبا ميدن ديوگ :
یو تخس هب بتکم نايرصب ليامتم مه هب ار نایفوک بتکم و بتکم نآ اما ،دوب
یم .تخیمآ وا
باتک نینچمه یاه
یرغصلا وحنلا عماج و وحنلا عماج
ار رد وحن هب وا
تبسن یم دهد
( شونرذآ
،
« هبیتق نبا
» ، ةرئاد فراعملا : 453 ) .
اب نيا ،لاح ناداتسا یرصب
یو
، یامنرود رد صوصخ هب وا تافیلأت
بتاکلا بدا ،
لاوقا وا زا هدش رکذ و
زین سيردت هب لاغتشا دادغب رد
، رد یرونيد هک تسا نيا رب یکاح
تشاد مامت یتراهم وحن ملع و
اب طلخ یارآ ود بتکم یوحن هرصب و
،هفوک نیلوا یسک
دوب هک شور یديدج ار رد تاعلاطم ت و
أ تافیل یوحن دوخ ديزگرب و بتکم نیبانیب دادغب
ار هک هتخیمآ زا ءارآ ود سردم ة یرصب و یفوک
،تسا رد وحن یپ یزير دومن . عقاو رد
نبا اب هبیتق هب یگتسباو
شزومآ دوخ یفوک دیتاسا یوحن یاه نوچ
یئاسک و ءارفلا ،
تلايامت یرصب
یرایسب زین و تشاد یب
هکنآ م رد یبصعت بتکم درو
یوحن یاه هتشاد
،دشاب هچنآ زا هتشون یاه یرصب یوحن و اه
یفوک
،تسناد یم تسرد ،اه لقن
.دومن یم
2-1-4 . نبا ینج
نبا ینج رد نابز فلتخم ثحابم فرص نوچ یسانش
،وحن و و تغل
،تغلاب رعش ضورع و
هیفاق و رکتبم و یمان یبيدا و تسا
هاوگ نيا
،اعدا ترثک تافیلأت وا د نيار هنیمز و راهظا
رظن نادنمشناد رابرد
ة تسوا . یبلاعث وا ار بطق نابز ىبرع و یومح وا ار قذاح نيرت درم
رد بدا
، تغل و فرص و وحن یم رامشب دروآ
،یلیکو(
« ینج نبا » رئاد ة فراعملا : 254
.)
ناققحم دنچره تشاد دوجو یدادغب و یفوک ،یرصب یوحن بهذم هس وا نامز رد
رابرد ة م بتک و یوحن شيارگ
یبدا یاه وا
قافتا رظن یرایسب و دنرادن وا
ار یرصب و
زین یهورگ وا
ار وریپ بتکم دادغب یم دنناد
( نبا
،ناکلخ 1968 : 3 / 247
یم رظن هب اما ،)
دسر
یسراف یلعوبا شداتسا دننام وا یوحن بهذم هک سایق بتکم
نارگ ة یرصب تسا .
نبا ینج نیمز رد ة ارآ بحاص وحن هاگياج یاراد و صاخ ی
هتسجرب یا تسا . یو
عادبا نآ رد هک دراد وحن ملع رد باتک نيدنچ یم مشچ هب
دروخ
، دنچره رد وا شناد
تمزلام تلع هب ،فرص 40
،تشاد صاخ یمامتها فيرصت هب هک یسراف یلعوبا اب هلاس
لماک هدوب رگيد مولع رد یو شناد زا رت تسا
. باتک
،صئاصلخا
یاهرس و فصنلما عانصلا
ة
شقن لوحت نيرفآ وا ار رد روتسد
،نابز تغل ىسانشاوآ و رتراکشآ
یم دزاس .
صئاصخ
؛ ةرياد یفراعملا تسا
هک هب مه ة تاعوضوم نابز
یسانش یم نآ رد و دزادرپ
لوصا ملع وحن رب ياپ ة لوصا هقف و ملاک لصا ، و أشنم نابز و دروم یسانشاوآ سررب
ی رارق
هتفرگ تسا . باتک
عانصلارس ة
هک زین رابرد ة تماص اه و توصم یاه نابز یبرع ثحب
یم دنک
، هب بیترت فورح یجهت بترم تسا و رد نآ هب صوصخ رابرد
ة جراخم فورح
ثحب هدش .تسا لیلعت یاه ا نب بلاطم نایب رد ینج ثحابم
،دوخ یلاخ زا هنوگره
یگدیچیپ تسا
و هب س
،یگدا لئاسم دیچیپ ة یوحن ار نایب یم .دنک یروآون یاه وا رب
ياپ ة سایق راوتسا دوب و لوحت یقیمع ار رد یاملع سپ زا وا هب دوجو دروآ . هچنانچ سپ
زا وا رگيد ىسک تسناوتن یزیچ
رب نامتخاس سایق
رد وحن ديازفیب
(
،یلیکو
« نبا ینج
»
،
ةرئاد فراعملا : 254
یخرب.)
زا ءارآ صاخ یو رد راب ة للع
،یوحن عاونا
،لماع
،ینثم فطع رب
ریمض
،رورجم عفر
،مسا مسا عوفرم دعب زا اذا و ...
تسا هک زا تارظن حیحص ره ود بتکم
یرصب و یفوک - نودب هنعط هب بحاص رظن و اب حرج و ليدعت - هدافتسا یم ديامن .
2-4 . تغلاب
تغلاب لمج زا ة مولع ی دوب ون هک ي ناگدنس درک
رابت اب ، أت ریث ذپ ي ر ی تغلاب و تحاصف زا
زات ي
،نا یارب تسد ي با ی نآ یرترب و لضف تابثا و نآرق زاجعا تحانش هب د
ر هصرع اه ی
ن نآ فلتخم ی
ک شخرد ی د آ زا هک دن ن
یم هلمج نبا هب ناوت
:درک هراشا ریثا
قوذ ىبدا تراهم و صاخ
نيدلاءایض نبا
ریثا رد رگيد راب هک دش بجوم ،ىسانشرعش
رد میظع یلوحت صرع
ة هدنسيون تسد هب ،یبرع بدا داجيا ناتسدرک رايد زا رگيد یا
.دوش ىگژيو نيدلاءایض هولاع
رب تعسو علاطا و ىيانشآ اب رتشیب مولع و نونف رصع و
ددعتم راثآ فیلأت
، رد نيا تسا هک یو اب هعلاطم
، ىسررب و شنيزگ هنارهام
، شلات دومن
شور شزومآ غلاب ت و هویش یاه یدربراک نآ
ار یارب ناگمه حيرشت دنک
( یناسل
،یکراشف
« نبا ریثا
» ةرئاد فراعملا : 706
.)
رد وا باتک
في رئاسلا لثلما أ
رعاشلا و بتاکلا بد
تفگ هب ة نبا ناکلخ
، یزیچ زا نونف
یگدنسيون هدنامن
هک نآ ار رکذ دنکن
( 1968 : 5 / 391
نایب ملع رد باتک نيا .)
و عيدب و
کي لماش و تسا یبدا دقن دعاوق نمضتم همدقم
و هد هلاقم تسا . همدقم دنریگرب رد ة
لوصا ملع نایب و رد هد لصف شراگن هتفاي تسا . لاقم ة لوا رد تعانص یظفل رد و ود
شخب ظافلا
ة
درفم وةبک
رم میظنت هتشگ و لاقم ة مود تعانص یونعم عاونا اب ار هراعتساو
هیبشت و ديرجت ش یم لما ددرگ .
نبا ریثا رد نيا باتک هاگديد یاه هزات یا حرطم
،دومن زا هلمج زاجم ندوب
،هراعتسا
فدارتم ندوب لیثمت
،هیبشت و تقیقح
زاجم و یسررب و یارآ
ناینیشیپ رابرد
ة هراعتسا و
ماسقا نآ . رثا نيا رد وا تغلاب دعاوق ،
هویش هب ار رد یتاکن هب و هدناجنگ هنارهام یا
باب
ثحب زین و ثيداحا و نآرق تغلاب هدومن هجوت ،یبدا تاقرس و بانطا و زاجيا یاه
هک
هتخادرپن نآ هب وا زا لبق تغلاب یاملع زا کي چیه دندوب
.
3-4 . دقن یبدا
بدا دقن ی
، هخاش ا ی بدا زا ی تا سک دقان و تسا ی
ب فارشا اب هک تسا ی
رتش ی زرا هب ي با ی راثآ
بدا ی م ی دزادرپ . ن دا دق ب ی رود رد ة سابع ی ناداقن زا نت دنچ روهظ اب ناتسدرک
هب
افوکش یي سر ی د هک ، شنم أ لکش گ ی ر ی رج ي تانا و ت لأ فی راثآ یدنمشزرا ا رد
ي ن ش نف د دن .
1-3-4 . هبیتق نبا یرونید
نبا تق ی هب هک صخش ی ت ی تحاس دنچ ی
ظحاج زا دعب ،دوب یبرع بدا رد لیلد هب
انغ ی راثآ
دقن ی و ریثأت مع ی ق ارآ ی وا ، هياپ زا یکي هب یبرع دقن ناراذگ
یم رامش .ديآ
م رد ی نا راثآ
دقن ی
و ءارعشلا و رعشلا
،واأ بتاکلا بد
لد هب ی ل ن و اهنآ رد جردنم تاعوضوم ی
ز تهج هب
ظنت شور ی
م مها زا ،ثحابم ی
ت و ي هژ ا ی رادروخرب تسا
لأا نویع
.رابخ
ن ی ز هب و ي هژ شخب رد
نایبلا و ملعلا
اراد ی هتکن اه ی باق لمأت ل ی لحت و رعش دقن رد ی
ل ش ی هو .تسا نارعاش
رد یرونيد
ا ارعشلا و رعشل ء
، رعش 202 راگزور ات ار ملاسا زا شیپ رعاش دروم دوخ
هداد رارق یسررب و دقن و
هب رتهب رکذ ي
ن ا و راعشا ي
تادار ی خرب هک ی و ظافلا رب املع يا
ناعم ی رعش هتفرگ
،دنا .تسا هتخادرپ
اي ن م باتک واح نآ ةمدقم ؛تسا همدقم و نتم تمسق ود رب لمتش ی
مهم رت ي ن و
هزات رت ي ن بدا دقن لوصا ی
تسا هک نبا تق ی هب و نآ رد ثحبم رد
غایصلا ة ینفلا ة
ب هب ی نا
قم ی سا ه هتخادرپ دوخ یدقن یا هب و
رعش رد فلکت و عبط یرعاش و
هدرک هراشا تسا
. وا
اش فلکتم رع ار
یرعاش یم دناد طم ار شرعش هک وخ گنهرف اب قبا
ي ش م ی ارس ي د و
گ ی ار یي یرعاش و درادن ار
تحار هب هک ی
یراج شنابز رب رعش ،دنیشن بطاخم لد رب و
یم عوبطم رعاش دمان
. قث نابز زا هناهاگآ و دمع هب وا ی
ل بدا ی هرپ ی ز م ی دنک ار شبلاطم و
ب هداس و لهس ی
نا م ی دنک و راثآ هب ظحاج فلکتم م هنعط
ی دنز و کقلد ار وا و
ننفت م تسرپ ی درادنپ
بتجم(
ی
، 1389 : 71 - 62 .)
ا رد وا ي ن باتک نینچمه بطت دقن هب
ی ق ی م تسد ی دنز یارب . ؛هنومن ریثأت قلاؤرما ی س
دوخ زا دعب نارعاش رب ار ي
روآدا م ی دوش و یعس م ی بوچراچ زا دنک دقن
وغل یي ن جراخ
دق هب هجوت نودب و یرنه شزرا تهج هب ار رعش و ددرگ ي
م ي ا دج ي د نآ رعاش ندوب
شزرا تح دنک یراذگ ی
عس ی لقع و یرکف دقن رد ی
عم هب هجوت نودب ی
یاهرا نامز ی و
ناکم ی دراد . لحت رد وا ی
ل صق تخاس ی
،هد ور ي درک ی عامتجا ی دراد و ناور تاکن و هناسانش
عامتجا ی بلاج ی م ی وگ ي د دب وا رصع هب تبسن هک ي
ع تسا بلاج و .
یرونيد
بتاکلا بدا
ارب ار ی ون دقن ي س ن گد ی ون و ي ناگدنس .تشون
باتک نيا قبط
سب رظن ی را ی اراد نارظن بحاص زا ی
مها ی ت سب ی را ی ،تسا نبا هک اجنآ ات نآ نودلخ
رد ار
در ي
لماکلا
ف ،دربمینیبتلاو نایبلا
و ظحاجرداونلا
لعوبا ی لاق ی
، لصا باتک راهچ ءزج ی
ملاسا گنهرف ی
م برع ندمتو ی
درامش
،نودلخ نبا(
1390 : 2 / 348
یرونيد ).
رد مدقم ة
، نآ
بدا تارظن بلاق رد ی
، اهداقتنا ی عامتجا ی ب ار ی نا و نینچ نيا ناماسبان
ی بدا عاضوا ی
وصت هب ار دوخ رصع ي
ر م ی دشک :
« هب تسار ی ب هک ی رتش رگ بدا زا ار دوخ نارصاعم ي
ناز
م ی ب ی من مه و ة ون تمه ي هدنس شوخ هک تسا نآ ونب ناوخ
ي دس رعش و ی وگب ي د حدم هک
اب دشاب هدمآ بوخ نآ رد بارش و هد ....و
»
بتجم(
ی
، 1389 : 71 - 62 .)
ساسا رب رثن باب رد وا دقن ون و تسا ماقم لاقم لکل
ي هدنس ار مزلم اعر هب ي ت لاح
م هدنناوخ ی
دنک ، و ع رد ی ن د ،ناگتشذگ هب مارتحا ي
هاگد اه ی ملع ی زا ار دوخ ي
دا من ی درب
و دنمشور ی ا دقن رد ار لصا هب هجوت و بد
ی صوت ی ه م ی دنک .
قح رد ی تق نبا تق ی هب اب ریثأت ذپ ي ر ی زا حم ی ط ملع ی و ،هرصب ارآ
ی تاسا ی د رد دوخ
غلاب مولع ی
ب اب ی نا ارآ ی دقن ی دج ي
،د طقن ة زاغآ ي ن بدا دقن لوحت ی
و نابز رد برع بدا
ی
تسخن و دش ی
ن دا ي ب دنمشناد ی ا ترورض هک دوب ي
داج بطت دقن ی ق ی ش و أ ن واسم ی ب ی ن
و امدق م ثدح ی ن ار اج زا رظن فرص ي
هاگ ناش ي روآدا ی تاکن .تخاس حرطم و ی
نآ رد وا هک
ب رد دقن لمعلاروتسد اهدعب ،درک حرطم نامز ی
رتش مز ی هن اه ی بدا دقن ی .تشگ
2-3-4 . یدمآ
یدمآ زا ناماگشیپ دقن
یبدا و
نزاولما
باتکة رعش ینب أ بي يتحبلا و ماتم
وا
، هنزاوم یا یلوصا
و رصحنم هب درف رد دقن یبرع تسا هک ات نامز وا هقباس هتشادن .تسا وا
نزاولما
ردة
از
ماّمتوبا (
231 ـه . ق
یرتحُب و ).
( 280 ـه . ق
،).
هب ناونع نيرتهب ینارعاش هک
هب ویش ة
ناگتشذگ رعش
هتفگ
،دنا داي هدرک و نمض شجنس نیماضم راعشا
نآ اه
، یب هکنآ هب یرترب
یکي رب یرگيد مکح تسخن ،دنک ليلاد
ط ر نارادف کيره ار رد لیضفت رب یرگيد رکذ
یم
،دنک هاگنآ دوخ هب تاقرس مامتوبا یرتحب و اهاطخ و
بویع و تغلاب
اهنآ یم دزادرپ
(
،یرباص 1385 : 99 ).
یداقتنا تاظحلام و هزات تاکن رب لامتشا تهج زا باتک نيا رد یدمآ یدقن یارآ
هب وا .تسا تیمها اب رایسب ماگنه
،شجنس ارآ
ء یرایسب رد باب دقن یبدا و قوذ رب هک
نایب دراد هیکت سح یم
دراد و ریثأت و حرطم راب نیلوا یارب یبدا راثآ داجيا رد ار طیحم
یم رارق رظن دروم ،دهد
و هب رکذ بیلاسا
،نایب عيدب خيرات و لاقتنا
نآ زا امدق هب
،نارصاعم هوجو
ناسحتسا دئاوف و
نآ یم دزادرپ .
قیقح رد ت یدمآ اب رکذ للع یدقن
، هب یوس شور یملع حیحص یدقن ماگ داهن و
یشور رب فلاخ شور یاه لوادتم ار رد شیپ تفرگ . وا نودب بناج
،یراد راهظا رظن
نادقان رد دروم نيا ود رعاش ار هب شراگن دروآرد و سپس شور یدقن دوخ ار هک
هسياقم یا ینف
،تسا ذاختا و هدرک یعس یم رد ديامن مکح
تی یکي ار ًاتحارص رب یرگيد
یرترب دهدن ات هدنناوخ
، دوخ دناوتب ديامن تواضق .
یو اب نيا شور مامت سایقم یاه
یدقن ار هک دقن یبرع زا ادتبا ات نآ نامز هتخانش دوب ار رد باتک شيوخ هضرع یم دنک .
4-4 . تغل یسانش
تغل یسانش مولع هلمج زا دوب ی
هک ع رد رعش جاور ببس هب سابع رص
،ی تیمها زا
یناوارف دوب رادوخرب .
نيا ملع هک ه و داوم و رهاوج زا ی
تائ م ثحب تادرفم ی
دنک هب و
ناعم و تاملک تلاولدم ی
نآ اه یم ،دزادرپ دروم علاطم ة یاملع ناملسم درک رارق .تفرگ
1-4-4 . نبا ج ین
ًارهاظ نبا ت هک تسا یسک نیلوا ینج أ
یوغل ثحابم هب ار یلقتسم فیل نش اوآ و
یسا
لأا ملع حلاطصا و داد صاصتخا تاوص
ار درب راک هب
صئاصلخا
.،وا اد ي ر ة فراعملا ی تسا هک
مه ة تاعوضوم نکمم
باب رد نابز سانش ی نآ رد روآدرگ ی هدش ا تس هلمج زا . تاعوضوم
نآ م ی ناوت هب عم ،نابز أشنم ی
را تسرد ی هدعاق ،نخس دنم
ی ق و ی سا نابز رد صا ، لو
رظنارف ی نابز سانش ی
، وگ ي ش اه ی پ ی ش لاسا زا م
، ضورع هشير ، ،هملک قاقتشا و ىسانش
طابترا م ی نا تروص نعم و ی
، دنچ انعم یي مه و انعم یي
، جاو دعاوق ی
، ارف ي اهدن ی اوآ یي
،
فذح اهاطخ ،زاجم ، ی
نابز ی غ و ی هر هراشا ا زا .دومن ي
ن م ی نا ثحب راتفگ أشنم دروم رد
هک پ ات ی ش نرق زا مراهچ اج یي رد نابز سانش ی تشادن طسوت نبا نج ی هب بوخ ی
فاکشوم ی هدش تسا .
نبا ینج تسا هدوب ىجيردت تاغل عضو هک تسا دقتعم .
او رارق و ىعامتجا أشنم
وحن و ىداد ة
شرتسگ و ىيادیپ تاغل
ىم ناشن هعماج رد ار دهد
و ندمآ ديدپ نآ
ار
زا ىشان تاناویح و قرب و دعر و بآ و داب ىاوآ دننام ،طیحم و تعیبط رد دوجوم تاوصا
ىم دناد . نبا ینج مادا رد ة سم ،ظافلا ثحب أل
ة طبار ة ىگژيو و تاوصا ىخرب حرطم ار اه
ىم دنک هنومن ناونع هب . ىم
فرح دوجو ديوگ
« ق »
،تاملک رد
« ىتشرد » ىم ار دناسر
فرح هکنآ لاح
« خ »
ًابلاغ ىواح
« خر تو » لیلد نیمه هب و تسا
« مصق » ىنعم هب
ىاهزیچ ندروخ
« تخس » و
« مصخ » ىاهزیچ ندروخ ىنعم هب
« مرن » هطبار نيا .تسا
توص ود لباقت تلع هب
« خ » و
« ق » تسا روکذم هملک ود رد
( نج نبا ی : ت.د : 1 / 47 - 40
.)
وا مز رد ی ن ة سانشاوآ ی ملع و تاوصا ن ی ز پ زا رتهب ی ش ی ن ی نا ثحب دوخ درک
ه تسا و
هچنآ لخ ار ی ل نب شراگن رد دمحا
ینعلا
س و ی وب ي ه
باتکلا
رد هدروآ رد دناعانصلارس ة
دوخ
شرتسگ هداد
تسا باتک . هب وا ترت ی ب فورح جهت ی فلا زا ات ي ءا بترم تسا هن و رب
بسح جراخم فورح .
و ی جراخم فورح ن ار ی ز هب تقد ب ی نا هدرک و عضوم ره ي ک هاگتسد رد ار توص
ی
ناسنا ضراوع و و
صوصخ ی تا لاوحا و بق زا ار اهنآ
ی ل للاعا لادبا ، ماغدا ، سب و ی را ی
