اطم ل ةع یشیامیپ تهج
یریگ یاه گنهرف یسایس
عم ل نام
و ماوع ل طبترم اب نآ
دیما هدازرداق
1
بوقعی یدمحا
2
اخ ل دی جنغرایم
3
خیرات :تفایرد 18 / 09 / 95 خیرات
:شریذپ 23 / 04 / 96
چ یک هد گنهرف یسایس رد عماوج رصاعم و هب هژیو رد عماج ۀ رد اح ل راذگ ناریا
، یروحم یشقن رد
هعسوت و
تکراشم یسایس و یندم دراد . رد نیا نایم
، ناگبخن و ۀقبط طسوتم
، رد نیوکت و میکحت گنهرف
یسایس کیتارکومد
، دنراذگرثا رایسب .
ژپ شهو رضاح
، رد بوچراچ هاگتسد یموهفم ست ل ر
، هب اطم ل ۀع
تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا و ماوع ل طبترم اب نآ یم دزادرپ . شهوژپ هب شور شیامیپ ی
و اب هدافتسا زا همانشسرپ
، درومرد 310 رفن زا ملعم نا رهش ناکوب ماجنا هتفرگ تسا هک اب شور
هنومن یریگ هقبط یا یبسن باختنا هدش دنا . اب هجوت هب داعبا یتخانش و یراجنه گنهرف یسایس
،
نیگنایم تهج یریگ گنهرف یسایس عم ل نام رد دح طسوتم تسا . یمین زا عم ل نام دروم یسررب
، رد
نوگ ۀ گنهرف س ی یسا کیتارکومد رارق
دنراد و سپ زا نآ
، رثکا ی ت اب نوگ ۀ یب نتعا ا ، هب یعون یامنزاب
عضو ی ت گنهرف یسایس ۀعماج ا ی نار .تسا هتفای اه ناشن یم دهد یعون ییوسمهان و دشر نزاوتمان
،
رد داعبا یتخانش و یشنک گنهرف یسایس عم ل نام هدید یم دوش . یانبمرب هتفای یاه ینییبت
، گنهرف
یسایس عم ل نام
، اب یاهریغتم نس
، هاگیاپ یداصتقا - ا یعامتج
، براجت تکراشم یسایس و
تهج یریگ یاه یموق و یبهذم طبار ۀ تبثم و رادانعم .دراد یاهریغتم هدشدای
، 52 دصرد زا تارییغت
تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا ار نییبت یم دنک .
ژاو ه یاه ک ل :یدی ییارگرثکت
،یسایس تهج یریگ یاه یموق و
،یبهذم یریگرد یلمع رد
،تسایس
گنهرف یسایس
، عم ل نام .
1 هعماج رایشناد . ،یسانش
هراپ رگشهوژپ
ناتسدرک هدکشهوژپ تقو
یسانش ،)لوئسم ۀدنسیون( ناتسدرک هاگشناد
[email protected] 2 هعماج رایشناد . ،یسانش
هاگشناد مایپ ،جدننس رون [email protected]
3 هعماج دشرا سانشراک . ،ناتسدرک هاگشناد ،یسانش
همدقم و نایب ئسم ل ه
گنهرف یسایس یکی زا صخاش یاه یساسا ۀعسوت عماوج رد نارود دیدج تسا هک اب رگید داعبا
هعسوت طابترا دراد
؛ هب هنوگ یا هک ماع ل ی رد نییبت تیعضو هعسوت
ی گتفا ی عماوج تخم ل ف هب رامش
یم ر دو . هزیگنا اه و تهج یریگ یاه یمومع تبسن هب راک
، یاهرواب یبهذم
، شرگن هب تیسنج
،
هاست ل و ارادم
، اهراتسیا و تهج یریگ اه تبسن هب ماظن یسایس و شنک یسایس ...و زا داعبا و
ؤم ل هف یاه گنهرف یسایس هب رامش یم نور د . ،هنیمز نیا رد سب
ی را ی زا حت لی ل نارگ
، مهس یدایز ارب ی
گنهرف س ی سا ی هب ناونع داز ۀ نا ک ذپانرا ی ر گنهرف مومع ی ئاق ل هدش دنا هکارچ ؛ رد رتسب گنهرف تسا
هک تسایس خر یم دهد
، تیوه اه هب مه هرگ یم دنروخ و ۀنیمز ریسفت شنک اه و هزیگنا اه مهارف
یم دوش .
رد اس ل یاه سپ زا گنج یناهج مود
، هب تازاوم شرتسگ ثحابم
تسایس یقیبطت هب هژیو
عوضوم ۀعسوت یسایس
، ت لا ش یریگمشچ یارب
شرگن هب گنهرف یسایس تروص .تفرگ رد وترپ
نیا ت لا ش اه
، هیرظن یاه گنهرف یسایس هب ناونع یرازبا یارب اقتنا ل ثحب زا حطس حت لی ل
ناور ۀناسانش خ ر د و یدرف هب حطس حت لی ل یعامتجا و
گنهرف روحم
، رد زکرم حت لی ل اه و
هیرظن یزادرپ یاه ۀعسوت یسایس تفرگ رارق (
یچ ل توک
، 1377 : 323 .) هزورما یسررب گنهرف
یسایس
، رد رتشیب هزوح یاه یشهوژپ ع
ل م تسایس و هعماج یسانش یسایس هاگیاج ژیو ه یا تفای ه
تسا ( گ ل یدمحم
، 1386 : 131 - 153 .)
یرایسب زا بحاص نارظن و رگشهوژپ نا
ۀزوح گنهرف یسایس
، شقن ناگبخن و ۀقبط طسوتم
یرهش ار رد نیوکت و ییایوپ گنهرف یسایس کیتارکومد رثؤم
ملق داد هدرک دنا ( نوتگنیتناه
، 1373 :
540
؛ ل تسپی
، 1383 : 171 .) نیارب ساسا
، یسررب تهج یریگ یاه گنهرف یسایس عم ل نام هب ناونع
یشخب زا رشق طسوتم هعماج تیمها هژیو یا .دراد
یکی زا هزوح یاه یداهن هعماج هک هب ۀطساو درکراک گنهرف یریذپ و هعماج یریذپ یسایس
، اب
وت ل دی و وتزاب ل دی گنهرف یسایس طابترا ادیپ یم دنک
، شزومآ و شرورپ .تسا
« خیرات شزومآ و
شرورپ ناشن یم دهد هچره زا هتشذگ هب تمس اح ل تکرح یم مینک
، دودح وئسم ل تی و فیاظو و
رف ا یاهدنی وحت ل نیرفآ عم ل نام شیازفا هتفای و ره هزور رب داعبا و صخاش اه و شقن یاه یعامتجا
هب یاکتا تیبرت یاه یصصخت و
شزومآ یاه بسانم و هتخومآ یاه هب زور و هدنیآ هنارگن هدوزفا
یم دوش
» یدیمح(
فیرش
، 1382 : 90 .) عم ل نام
، طساو نایم هتشذگ و هدنیآ دنا و یشقن نیبام تفاب
ک لا ن و س ل و ل یاه ناوج هعماج راد .دن نانآ هب ناونع یشخب زا قبط ۀ طسوتم و بخن ۀ هعماج
، رد
وحت لا ت یگنهرف و یسایس میهس دنا و زا قیرط تخاسرب ا ل وگ
، رب یاضف یگنهرف و یسایس هعماج
تاریثأت یعیسو یم راذگ دن . عم ل نام اب هعماج یدنویپ ینتسسگان دنراد
و شرگن نآ اه
، یکی زا
یاهارجم مهف
گنهرف یسایس .تسا شرگن اه و یاهراتسیا عم
ل نام
، نمض هکنیا تسا نکمم
اب ز بات گنهرف یسایس یشخب زا هعماج دشاب
، هب امتحا ل دایز اب رصانع دوجوم رد گنهرف هعماج
دنویپ گنتاگنت .دراد
نینچمه س
ل س ل ه بتارم یشزرا و یگژیو یاه یشنک عم ل نام
، رد شرگن و
یاهرادرک یسایس
و یعامتجا نآ
اه باتزاب یم دبای و اح ل ت یاه تخم ل ف نهذ
، رادنپ و رادرک
یسایس نآ اه ار کش ل یم دهد . نیدب بیترت
، دیاب هب نیا عون اح ل ت اه میزادرپب ات تهج یریگ یاه
یسایس و یگنهرف عم ل نام هب ناونع یشخب مهم زا عامتجا ییاسانش دوش .
عم ل نام هب ناونع نارازگراک صا
ل ی شزومآ و شرورپ
، رد رانک همانرب یاه یشزومآ و داوم یسرد
،
زا قیرط ا ل یاق دنیارف هعماج یریذپ یسایس هب شناد نازومآ
، ماع ل صا ل ی وت ل دی و وتزاب ل دی گنهرف
یسایس دنتسه و هب لیلد هکنآ اب تهج یریگ یاه یسایس رب گنهرف یسایس شناد نازومآ رثا
یم راذگ ن د
، یسررب نیا تهج یریگ اه ترورض .دراد
هجوت هب گنهرف یسایس عم ل نام
، زا هبنج یاه
یرگید زین زئاح تیمها تسا . یرایسب زا نادنمشیدنا ع
ل مو یسایس
، یارب ققحت یسارکومد
، نتشاد
کی گنهرف یسایس رظانتم اب نآ ار ا ل یماز یم دنناد ( صفم ل ی داژن
، 1386 : 1 ).
نیوکت و میکحت
یسارکومد
، تسم ل مز نآ تسا هک ۀعومجم شزرا
اه و شیارگ یاه کیتارکومد هب
سن ل یاه هعماج
قتنم ل .دوش شزومآ و شرورپ
، هب باثم ۀ ماع ل راذگرثا رد روهظ
، دشر و ۀعسوت هورگ یاه یعامتجا
دیدج و ناگبخن
، یاهاضاقت یدیدج
ار هب کش ل تکراشم یسایس
و یافیا شقن یاه یعامتجا و
یسایس دیدج باجیا یم دنک ( ع ل یم
، 1388 : 58 - 67 ) و زا اجنآ هک عم ل نام هب ناونع یشخب زا رشق
طسوتم هعماج
، زا نارازگراک ۀعسوت
یسایس هب رامش یم دنیآ
، هجوت هب گنهرف یسایس نانآ تیمها و
ترورض یرتشیب
یم بای د . رب نیا ساسا
، شهوژپ رضاح هب هجوت اب ثحابم
یرظن طوبرم هب گنهرف
یسایس
، بوچراچ ی یموهفم ار یپ یزیر یم دنک و نمض ییاسانش تهج
یریگ یاه گنهرف یسایس
عم ل نام هب ناونع یشخب زا قبط ۀ طسوتم و یکی زا ناکرا صا ل ی گنهرف یریذپ و هعماج یریذپ
یسایس
، هب نییبت ماوع ل تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا یم .دزادرپ
یرورم رب تایبدا یبرجت
شهوژپ آل دنوم و ابرو ( 1965 ) گنهرف رد یندم
، یکی زا مهم نیرت ییاهراک تسا هک رد زوح ۀ
گنهرف یسایس ماجنا ش هد تسا . نآ اه اب هدافتسا زا شور یمک و کی ۀنومن 5000 یرفن رد
بوچراچ تسایس
یقیبطت گنهرف یسایس
، جنپ روشک اکیرمآ
، گنا ل ناتس
، آل نام
، اتیا ل ای و کیزکم ار
اطم ل هع و ساسارب تهج یریگ دارفا هب ماظن یسایس
، گنهرف یسایس نیا اهروشک ار هقبط یدنب
درک دن . نآ اه ناشن دنداد هک مدرم گنا ل ناتس
، زا همه رتشیب صخاش یاه گنهرف یسایس یتکراشم ار
دنراد .
پ ل دنومگیز ( 1
1998 ) رد یاکیرمآ لا
نیت
، هب یسررب گنهرف یسایس و ریثأت تیحیسم رب
نآ
ادرپ تخ . یو رد
« یسارکومد یحیسم
، یزاسدازآ ینید
و گنهرف یسایس رد یاکیرمآ لا
نیت
» نایب
ک ر د هک بهذم
، عبنم ی مهم یارب تهج یریگ یاه یشزرا تسا و ریثأت نییعت هدننک یا رب گنهرف
یسایس و یسارکومد دراد
( هب قن ل زا یریگناهج و
یناتسوب
، 1380 : 173 - 191 .)
ست ل ر و آل گنیت ل و ( 1997 ) گنهرف یسایس رد هیکرت ار یسررب و تهج یریگ یاه نادنورهش هب
یسارکومد
، یماظن ییارگ و سا لا م ار هزادنا یریگ درک دن و هب ۀعلاطم ۀطبار هاگیاپ یصخش و
تهج یریگ یاه یبهذم اب یسارکومد تخادرپ
دن . هتفای اه ناشن داد هک تهج یریگ یاه یسایس
نادنورهش هیکرت
، زا تیسنج
، نس
، هاگیاپ یعامتجا و
تعفنم یصخش یم ریثأت دریذپ .
دنوماید ( 2
1999 ) یسارکومد رد احرد
ل هعسوت : هب یوس میکحت درک نایب هک
یسارکومد دیاب
هب ناونع هدیدپ یا ماکت ل ی یسررب دوش . هب معز یو
، ۀعسوت یداصتقا هب
ۀطساو تارییغت رثؤم
رد
راتخاس یعامتجا و
گنهرف یسایس رد ققحت یسارکومد رثؤم
تسا ( هب قن ل زا یدمحا و اکمه نار
،
1391 : 32 - 34 .)
گنت ( 2003 ) رد یسررب
« فاکش یتیسنج رد گنهرف یسایس و تکراشم یسایس
رد نیچ
»
ناشن داد هک توافت یاه یتیسنج
، رب یاهریغتم هجوت
هب هناسر اه
، یهاگآ یسایس و تکراشم یسایس
ریثأت .دراد نوسردنه (
2007 ) اب دیکأت رب تیمها یاهزرم ایا ل یت و یموق د ر گنهرف یسایس
، هب هنوگ یسانش
گنهرف یسایس و عون یگتسباو یموق
- ایا ل یت رد اداناک .تخادرپ هب
معز یو
، یاهزرم
،یلحم رتهب
زا تفاب ک ل ی هعماج یاهرواب یسایس دارفا ار نییبت یم دننک .
ضاف ل ی ( 1384 ) رد شهوژپ یشیامیپ
« گنهرف یسایس مدرم ناریا
» و اب هنومن ا ی 4879 رفن ی زا
هن ناتسا روشک
، هب یسررب صخاش اه ی عونتم رد زوح ۀ گنهرف س ی یسا زا مج ل ه تیامح زا یدازآ
هناسر اه
، ارگرادتقا یی
، هاست ل ...و .تخادرپ اتن
ی ج اطم ل هع رگنایب هاستم ل ندوب
، یماح ۀناسر دازآ
1. Paul Sigmund 2. Diamond
ندوب و اخم لف ت اب هعلاطم دروم ۀنومن ارگرادتقا
یی تسا ( زکرم یجنسراکفا نایوجشناد
ناریا
،
1385 .) یمیرک و ییاضر ( 1385 ) رد یسررب
« گنهرف یسایس مدرم ناردنزام
»،
اب ا ل ماه زا خنس یسانش
آل دنوم و ابرو
، هب ییاسانش پیت گنهرف یسایس مدرم ناردنزام د
ر کی نومن ۀ 331 یرفن دنتخادرپ .
یانبمرب هتفای اه
، گنهرف یسایس یعبت رد ناردنزام
، رب ود عون ید رگ نآ
، ینعی یتکراشم و
دودحم
غ ل هب دراد و یاهریغتم اغتشا
ل
، نس
، داوس و دمآرد
، با عون گنهرف یسایس رد طابترا .تسا
عیرس ا لق ل م ( 1389 ) گنهرف رد یسایس ناریا
، نمض نایب ییارگدرف یفنم
، یب یدامتعا
،
یزیرگداهن
، دوجو فلاتخا رظن
، ییارگدنواشیوخ
، یمافرازه ل ی
، یب ینوناق
، ینماان
، نارحب تیوه و
دنیارف صقان روشک - م ل ت یزاس هب ناونع تاصخشم گنهرف
یسایس ناریا
، داد حیضوت هک
نیا
یگژیو اه
، هشیر رد گنهرف یسایس هریشع یا نیا نیمزرس .دنراد
یدمحا ( 1390 ) رد ۀعلاطم
« یاهدرکیور یموق
و هنوگ یسانش یگنهرف
»،
اب ت أ دیک رب هنوگ یسانش
گنیا ل تراه و و ل ز ل
، گنهرف یسایس دارفا 18 ات 50 اس ل رد ار جدننس درک هعلاطم .
یانبمرب هتفای اه
،
یعون گنهرف یسایس م دعتس یسارکومد رد
جدننس یم هدهاشم
دوش و هاگیاپ یعامتجا - یداصتقا
،
اب عون گنهرف یسایس ۀطبار تبثم دراد .
یکیناخ و راشرس ( 1391 ) گنهرف یسایس نایوجشناد شناد
گ ها ناتسدرک ار
هعلاطم دندرک .
قباطم جیاتن
، نایوجشناد هب
ناونع رگیزاب یسایس
، ساسحا راختفا و رورغ ن ینادنچ دنراد و یبایزرا
و تواضق نآ اه زا صرع ۀ یسایس عماج ه تسا یفنم .
نینچمه اب اب لا نتفر عطقم یصحت ل ی و شیازفا
برجت ۀ تسیز ۀ نایوجشناد
، گنهرف یسایس نانآ هب یوس ا ل یوگ یتکراشم ریس
یم دنک و هعماج یریذپ
یسایس کیتارکومد رد
هداوناخ
، هسردم و هورگ اسمه لا ن
، گنهرف یسایس یتکراشم ار
تیوقت
یم زاس د . ینمهب زارط و د لا یرو ( 1393 ) رد شهوژپ یشیامیپ
« ۀقبط طسوتم دیدج و گنهرف
مدرم اس لا یر رد ناریا
، یسررب یدروم : رهش نادمه
»،
نازیم شیارگ مدرم اس لا هنار ار رد نایم تسا ا د نا
هاگشناد و ملعم نا ۀرود ۀطسوتم رهش نادمه یسررب دندرک . قباطم جیاتن
، رد نایم نیا ود
،رشق
شیارگ هب داعبا یراجنه مدرم اس لا یر
، طسوتم و شیارگ هب داعبا یراتفر رایسب مک .تسا
یرورم دنچره ارذگ رب تایبدا یبرجت رگنایب نآ تسا هک رد ۀنیمز گنهرف یسایس
،
شهوژپ یاه یرایسب تروص هتفرگ .تسا رتشیب نیا شهوژپ اه
، رد چ بوچرا هاگتسد یموهفم
آل دنوم و ابرو
، و گنیا ل تراه
، موهفم یزاس و مع ل یتای هدش .تسا یانتبا شهوژپ رضاح رب هاگتسد
یموهفم ست ل ر تسا هک رد بوچراچ نآ
، گنهرف یسایس رد داعبا یتخانش و یشنک
، و رتارف و
عماج رت زا هنوگ یسانش یاه تروص هتفرگ
، وقم ل ه یدنب و یلمع ا یت هدش .تسا نیا موهفم یزاس
،
ب ه د لی ل تیهام ت ل یقیف و یانتبا نآ رب تایبدا یرظن گنهرف یسایس و زکرمت رب گنهرف یسایس رد
عماوج سا لا یم
، تبسانم یرتشیب اب عوضوم و ۀعماج یسررب دروم دراد
. نمض یا هکن رب تیعمج
دروم اطم ل هع ( ملعم نا ) شهوژپ قتسم ل ی تروص هتفرگن .تسا
رورم ی رب تایبدا یرظن
نیتسخن مأت لا ت رد گنهرف یسایس ار یف ل نافوس ینانوی ماجنا هداد دنا . ینانوی اه یگژیو یاه ینهذ
یتوافتم یارب ینتآ اه
، یتراپسا اه و اهربرب ئاق ل دندوب . طارقس زا توافت یاه یگنهرف و باتزاب نیا
توافت اه رد گنهرف اه و ماظن یاه یسایس عماوج تخم ل ف هاگآ دوب و نیمز ۀ توافت یاه یوهام نایم
یایند نانوی و نانویریغ ار
رد تینهذ توافتم نامدرم عتم ل ق ب ه نیا ود یایند توافتم تسج و وج
یم درک ( گ ل یدمحم
، 1386 : 108 ).
رد نارود نردم
، وا ل نی راب ویکستنم دوب
هک درومرد گنهرف
یسایس نخس .تفگ هب معز ویکستنم
، گنهرف رب تموکح و
نید ریثأت دراد و صخ ل ت یاه یگنهرف
،
مدقم رب یاهداهن یقوقح .تسا گنهرف یسایس ، یعبات زا طیحم تسا و ماظن یسایس زین یعبات زا
گنهرف یسایس ( یوخ و صخ ل ت م ل ی ) هب رامش یم یآ د ( نامه : 133 .)
ود یوکوت ل رد حت لی ل یسارکومد عماج
ۀ اکیرمآ رد یپ نآ دوب ات لیلاد توافت اکیرمآ و اپورا ار
کرد دنک . هب معز یو
، اکیرمآ بادآ و ننس کیتارکومد هژیو
یا یارب دوخ دراد و نیمه ئسم ل ه ار
یم ناوت ماع ل دننکداجیا ۀ
توافت نایم اپورا و اکیرمآ درک یقلت .
نیا تنس اه ، نامه شرگن و
تاداقتعا نادنورهش
ۀرابرد ماظن یسایس ( گنهرف یسایس ) .تسا اکشا ل نوگانوگ ود
ل ت ، اب طیارش
فلتخم یعامتجا هطبار
دراد و تایصوصخ یگنهرف
عماوج ، رب تشرس یسایس نآ اه ریثأت یم دراذگ
( عیرس ا لق ل م
، 1386 : 20 .)
ۀنیشیپ حت لی ل و نییبت یگنهرف تسایس
رد نرق متسیب ، ۀهد 1930 تسا هک اب کش ل یریگ
ۀصیصخ م
ل ی مه نامز دوب . زا یوس رگید ، ۀشیر زیخاتسر گنهرف
یسایس یشهوژپ ، ۀهد 1980
تسا ( گ ل یدمحم
، 1386 : 131 - 151 )
؛ اریز وحت لا یت دننام روهظ شبنج یاه یسارکومد یهاوخ
،
زیخاتسر انویسان
مسیل و شبنج یاه تیوه روحم
، یخرب شبنج یاه تسار ییارگ و هظفاحم یراک
یسایس و یشاپورف ماظن
یاه یتسینومک
، مادکره هب یعون زاسرتسب و
هنیمز زاس یایحا گنهرف
یسایس هدوب دنا ( نامه : 131 - 151 ).
زا رظن آل دنوم و ابرو
، گنهرف یسایس هعومجم یا زا یاهرواب یسایس
، شزرا یاه یسایس
،
تاساسحا یسایس
و شناد یسایس رد راهچ دعب یگدنز یسایس تسا ( ماظن یسایس هب ناونع کی
ک ل
، هبنج یاه یدورو ای دنیارف
، هبنج یاه یجورخ ای
تسایس یراذگ و دوخ هب ناونع کی عوضوم )
( آل دنوم و ابرو
، 1963 .) نآ اه ساسارب عون شرگن و هج ت یریگ هب تسایس و تکراشم نادنورهش
کی هعماج رد ماظن یسایس
، گنهرف یسایس ار هب هس عون میسقت :دندرک 1 . رد گنهرف یسایس
دودحم
، ا رف ا د هن زا مع ل تای ای طخ یشم یاه ماظن یسایس هاگآ دنراد ی و هن دوخ ار هب ناونع یوضع
زا کی م ل ت یم دنسانش . دارفا ، تسد خ شو دامجنا یرکف دنتسه و زا ماظن یسایس چیه یراظتنا
دنرادن . 2 . رد گنهرف یسایس یعبت
، دارفا زا جیاتن راک تموکح هاگآ
د ی ا ر دن
، اما رد ییاهدنیارف هک
هب تسایس یراذگ رجنم یم دوش ، تکرش یمن دننک . نیدب
،بیترت دارفا یارب تکراشم دوخ
رد ماظن و
روما یسایس
، هاگیاج ینشور ئاق ل دنتسین ای تبسن هب نآ انتعا یی رادن دن ( یچ ل توک
، 1377 : 346 ).
3 . رد گنهرف یسایس یتکراشم
، دارفا رد یاهدنیارف یسایس
، تکراشم اب
ل عف ل و اب ل هوق دنراد
، زا
ئاسم ل یسایس هاگآ دنتسه
، اضاقت یاه یسایس ار حرطم یم دنزاس و تیامح یاه یسایس دوخ ار رد
رایتخا ناربهر یسایس رارق یم دنهد . نیا دارفا ، هب هب لاعف تروص تازرابم
یتاباختنا و
روما یبزح
دراو یم دنوش ( نامه : 355 .)
مانتاپ یسارکومد رد
و تنس یاه یندم
، نیا شسرپ ار حرطم یم دنک هک ارچ اب دوجو
مکاح ندوب راتخاس ینوناق هباشم رب قطانم امش ل و بونج اتیا ل ای
، قطانم امش ل ی هتفرشیپ دنرت و
نامکاح یرتوگخساپ .دنراد
مانتاپ
، تیقفوم قطانم امش ل ی اب هسیاقم رد بونج
نیا روشک ار هب
دوجو تنس یاه یندم تبسن یم دهد هک بجوم تکراشم نادنورهش
رد ئاسم ل یمومع
، یوریپ زا
نیناوق و زین داجیا هکبش یاه یعامتجا و
یسایس یقفا هدش تسا ( مانتاپ
، 1379 : 58 .)
ای گن ل تراه و و ل ز
1ل یزاسون رد
، رییغت یگنهرف و ومد ک یسار
، هب تدم هس ههد هب اطم ل ع ۀ أشنم
،
دنور وحت ل و یاهدمایپ شزرا
یاه یناسنا دنتخادرپ . هب داقتعا نآ اه ، رد طیارش یواسم
، حوطس
اب لا ی ۀعسوت یداصتقا بجوم
یم دوش دارفا
،نارگید اب طابترا رد هاست
ل و هب نآ اه دامتعا یرتشیب
هتشاد دنشاب ؛ یدارفا هک رب زاربا دوجو و تکراشم رد
میمصت یریگ دیکأت یرتشیب دنهاوخ تشاد
( 1389 : 14 .) ا ی گن ل تراه لزلو و
، ود عون گنهرف ای ماظن یشزرا یدام ارگ و یدامارف ارگ ار زا
رگیدکی زیامتم هدرک دنا . رد گنهرف یدام ارگ
، رب ؤم ل هف یاه هزرابم اب مروت
، شرتسگ دشر یداصتقا
،
ظفح تابث یداصتقا
، ظفح مظن
، هزرابم اب ازفا ی ش مرج و انج ی ت و ظفح و وقت ی ت ن ی اهور ی ن ماظ ی ،
1. Inglehart and Welzel
و رد گنهرف یدامارف ارگ رب صخاش یاه دقن ب ی رتش ح ک تمو
، دازآ ی ب ی نا
، رس رب وگتفگ م
ک نا ک را
،
ز ی اب یی اهرهش و حم ی ط گدنز ی
، دشر یگژیو یاه ناسنا ی و ۀعماج ناسنا ی دیکأت یم دوش . عوضوم
صا ل ی گنیا ل تراه و و ل ز ل رد ۀراب گنهرف یسایس
« شزرا یاه زاربا دوجو
» ای
« شزرا یاه هدنیاهر
»
.تسا شزرا یاه زاربا دوجو ای هدنیاهر
، دعتسم داجیا گنهرف یسایس ارکومد کیت تسا ( نامه :
250 - 285 .)
یناد ل ا لا
1راز
، اردف رد ل مسی :اکیرمآ ییامن زا ایا ل ت اه
، ب ه یسررب گنهرف یسایس رد ایا ل ت یاه
فلتخم اکیرمآ تخادرپ . گنهرف یسایس
، یوگلا هژیو یا زا تهج یریگ هب شنک یسایس تسا هک
رد ماظن یاه یسایس هنیداهن هدش تسا ( 1966 : 78 .) یو تهج یریگ دارفا هب ماظن یسایس
،
یگنوگچ تلود درکلمع
و تاماقم یتموکح و
شزرا یاه یبهذم و یموق ار رد کش ل یریگ گنهرف
یسایس رثؤم یم دناد . رد هنوگ یسانش ا لا راز
، گنهرف س ی سا ی هب هس ۀتسد صا ل ی خا لا ق ییارگ
،
ارگدرف یی و تنس ییارگ سقت ی م هدش تسا ( ئوز ل کی
، 2000 .)
یکی زا یاهدرکیور نیون
و رخأتم رد زوح ۀ گنهرف یسایس
، هنوگ یسانش کرام ست ل ر تسا .
ست ل ر گنهرف یسایس ار ماش ل هبنج یاه یتخانش و یراتفر نادنورهش و
مدرم یداع یم دناد . هب نایب
وا
، ۀبنج یتخانش گنهرف یسایس
، ماش ل ود ریغتم
« داقتعا هب یربارب یتیسنج
» و
« یارادم یسایس
»
یم دوش . ۀبنج یراتفر گنهرف یسایس زین ماش ل یاهریغتم
« دامتعا یسایس
»،
« تکراشم یندم
»،
« ع لا ی ق یسایس
» و
« شناد یسایس
» تسا . وا یاهریغتم یتخانش
ار اب ناونع
« ییارگرثکت یسایس
» و
یاهریغتم یراتفر
ار اب ناونع
« یریگرد مع ل ی رد تسایس
» وقم ل ه یدنب یم دنک ( ست ل ر
، 2011 : 270 .)
ست ل ر اب ل ظاح درک ن یاهرایعم یتخانش
و یراتفر نادنورهش یداع
، گنهرف یسایس رد عماوج
سا لا یم ار هب راهچ عون میسقت یم دنک : 1 . رد گنهرف یسایس کیتارکومد
،2
دارفا دیاقع یسایس
عونتم ار محت ل و زا یربارب یتیسنج تیامح یم دننک یم ار تسایس ،
.دنراد هقلاع نآ هب و دنسانش
نینچمه رد یگدنز یندم و یعمج تکراشم یم
ک نن د و هب نادنورهش دامتعا
.دنراد 2 . رد گنهرف
یسایس یب انتعا
،3
ا دارف دیاقع یسایس عونتم ار محت ل و زا یربارب یتیسنج تیامح یم دننک
، اما زا
تسایس نآ هب و تخانش ع
لا هق یا دنرادن
، رد یگدنز یندم و یعمج تکراشم یمن
دننک و هب
نادنورهش دامتعا
.دنرادن نیا دارفا هب روما یسایس ای راتفر نارگید یتیمها یمن دنهد . 3 . رد گنهرف
یسایس مع ل
4ارگ
، دارفا اب ههجاوم رد دیاقع
یسایس عونتم رابدربان دن و زا یربارب یتیسنج تیامح
1. Elazar
2. Democratic political culture 3. Indifferent political culture 4. Activist political culture
یمن دننک
، اما هب تسایس ع لا هق دنم دن و درومرد نآ شناد یفاک دنراد
؛ رد یگدنز یندم و یعمج
تکراشم یم
ک نن د و هب نادنورهش دامتعا
دنراد . نیا دارفا
، دوخ ار اب یگدنز یسایس و یعامتجا قفو
یم دنهد
، اما اب راکفا آل ویتانرت
، تیزم اه و کبس یگدنز نارگید ۀنایم یبوخ .دنرادن 4 . رد گنهرف
یسایس دودحم
،1
دارفا دیاقع یسایس عونتم و اخم ل ف ار محت ل یمن دننک
، زا یربارب یتیسنج
یمن دننک
، تخانش تسایس زا ی و
ع لا هق یا هب نآ دنرادن
، رد یگدنز یندم و یعمج تکراشم یمن
دننک
و هب نادنورهش دامتعا
دنرادن ( ست ل ر و ا لا ونر
، 2009 : 197 - 207 .)
بوچراچ یرظن
یرورم رب تایبدا یرظن و یبرجت برم و ط ب ه گنهرف یسایس ناشن م ی دهد ماوع ل برم و ط ب ه گنهرف
یسایس ددعتم دن و ره کی زا نادنمشیدنا
، کی ای هعومجم ا ی زا ماوع ل ار رد نیوکت گنهرف یسایس
رثؤم م ی دنناد . رد نیا اطم ل هع
، زا ت ل قیف ثحابم یرظن هئارا هدش زا مانتاپ
، گنیا ل تراه و و ل ز ل و اب
دیکأت رب درکیور یرظن ست ل ر
، و زین اب هجوت هب ا ی هکن دحاو حت لی ل نیا شهوژپ درف تسا
، دم ل ی
یارب اطم ل ۀع ماوع ل برم و ط ب ه تهج گ ی ر ی اه ی گنهرف یسایس ملعم نا نیودت دش . زا رظن
گنیا ل تراه و و ل ز ل
، ع لا هو رب نس
، ماع ل دمآرد ای زنم ل ت یعامتجا - یداصتقا
، هب تروص میقتسمریغ
رد تارییغت یگنهرف رثؤم تسا ( گنیا ل تراه و و ل ز ل
، 1389 : 285 .) زا رگید یاهریغتم راذگرثا
رب
گنهرف یسایس
، تهج گ ی ر ی اه ی یموق و یبهذم .تسا رد نیع ا ی هکن تهج گ ی ر ی اه ی یموق و
یبهذم
، زا هاگیاپ یداصتقا - یعامتجا رثا
م ی ذپ ی در
، دوخ زین رب هاگیاپ یداصتقا - یعامتجا راذگرثا
تسا . ا لا راز گنهرف یسایس ار ۀجیتن شزرا اه ی یبهذم و یموق نانکاس شخب اه ی فلتخم روشک
م ی دناد . ست ل ر ناشن م ی دهد هک تهج گ ی ر ی اه ی ذم یبه
، یاراد طبار ه یا میقتسم اب تهج گ ی ر ی اه ی
گنهرف یسایس تسا نینچمه . پ
ی دنو رات ی خ ی ن ی دنمور ی م یا ن بهذم و س ی تسا رد ناهج سا لا م
دوجو دراد ک ه سکعنم دننک ۀ تشرس سا لا م هب ۀباثم بهذم ی قوقح ی تسا ک ه مه ارب ی هدناماس ی
عامتجا ی و مه خا لا ق درف ی نوناق دراد . زا ا ی ن ور
، سا لا م رد کش ل هد ی گنهرف س ی سا ی
، یاراد
شقن ی ح ی تا ی تسا
؛ شقن ی ک ه ه ی چ ی ک زا ک اهروش ی سم ل نام مرواخ ی هنا رداق ن ی دنتس هب روط ک ما ل زا
ۀرتسگ گارف ی ر نآ رگب ی دنز ( ست ل ر
، 2002 : 229 - 249 .) رد ناریا زین اطم ل تاع ماجنا هدش یم ناشن دهد
شزرا اه ی مدرم ۀنارلااس ش نادنوره
، زا نازیم د ی رادن ی و عون د ین راد ی ( تئارق )ینید نادنورهش ریثأت
م ی ذپ ی در ( اوذ ل یراقف و یدحوم
، 1388 .) زا رگید یاهریغتم طبترم
اب گنهرف یسایس
، جت ۀبر
1. Parochial political culture
تکراشم یسایس
.تسا اب هجوت هب تفاب یتیموق و یبهذم نادیم دروم اطم ل هع
، براجت تکراشم
سایس ی عم ل نام رد رانک یاهریغتم مز
ی هن ا ی و هاگیاج یداصتقا - یعامتجا
، زا تهج گ ی ر ی اه ی یبهذم
و یموق نانآ زین ریثأت م ی ذپ ی در . مانتاپ ( 1993 : 303 ) راشم ک ت یندم و گنهرف یسایس ار رد طابترا
اب رگیدکی م ی ب ی دن . هب رظن ست ل ر زین تکراشم یندم
رب تهج گ ی ر ی اه ی گنهرف یسایس نادنورهش
رثا م ی دراذگ و تکراشم یندم
، یخرب زا اناوت یی اه یی ار هک یارب نادنورهش کیتارکومد
دیفم تسا
،
شرورپ م ی دهد ( ست ل ر و ا لا وتر
، 2009 : 197 - 207 .) رد هنوگ سانش ی ست ل ر
، دارفا یاراد گنهرف اه ی
یسایس کیتارکومد و
مع ل ارگ
، اعف لا هن رد یگدنز یندم و یعمج تکرش م ی دننک و ریگرد ا روم
،
ئاسم ل و ثحابم یسایس م ی دنوش
، اما یدارفا هک گنهرف یسایس ب ی انتعا ای دودحم دنراد
، رد
یگدنز یندم و یعمج تکرش من ی دننک و رد ۀصرع عامتجا و تسایس روضح .دنرادن یانبمرب
ۀیرظن ست ل ر
، یاهریغتم یراتفر
ینعی
« یریگرد مع ل ی رد تسایس
»
، رد ناملعم تکراشم نازیم رب
یسایس و یندم یگدنز رثا
م ی راذگ د و زا نیا قیرط
، عون گنهرف یسایس نانآ ار تحت ا ل عاعش رارق
م ی دهد . هکنانچ هراشا دش
، نیا دم ل ساسارب تایرظن حرطم هدش رد نیا هزوح یحارط هدش تسا و
نکمم تسا هداد اه ی یبرجت قیقحت
، نآ ر ا دییأت ای در نک .د
رادومن 1 . دم ل حت لی ل ی ماوع ل برم و ط ب ه تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا
یضرف ه یاه شهوژپ
1 . نیب تهج یریگ یاه بهذم ی و تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا
، طبار ۀ رادانعم دوجو .دراد
2 . نیب تهج یریگ یاه یموق و تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا
، طبار ۀ رادانعم دوجو دراد .
3 . نیب ۀبرجت تکراشم یسایس
و تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا
، طبار ۀ رادانعم دوجو دراد .
4 . نیب هاگیاپ یداصتقا - یعامتجا و
تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا
، طبار ۀ رادانعم
دوجو .دراد
تهج یريگ يموق
تکراشم ةبرجت يسايس تهج
یريگ يبهذم
يسايس گنهرف هنيمز یاهريغتم
یا
يعامتجا هاگیاپ -
یداصتقا
5 . نیب یاهریغتم هنیمز
یا و تهج یریگ یاه گنهرف یسایس ملعم نا
، ۀطبار رادانعم دوجو .دراد
شور یسانش قیقحت
نیا شهوژپ رد
بوچراچ یمک
و هب شور یشیامیپ ماجنا
تفرگ . هداد یاه دروم زاین
، اب
کینکت یاه هناگدنچ یروآدرگ و
اب هدافتسا زا کینکت یاه یمک حت لی ل
؛دندش هب یروط هک پ س زا
فیصوت عاونا گنهرف یسایس عم ل نام
، اب هدافتسا زا کینکت یاه حت لی ل چ هریغتمدن زا مج ل ه حت لی ل
نویسرگر
، مهس کیره زا یاهریغتم قتسم
ل
، رد نییبت و شیپ ینیب تارییغت ریغتم هتسباو صخشم
.دش
عماج ة یرامآ و شور هنومن یریگ
عماج ۀ یرامآ شهوژپ
، ماش ل عم ل نام ناتسرهش ناکوب
رد اس ل یلیصحت 1394
- 1395 رد هس عطقم
یصحت ل ی ییادتبا ( 800 )رفن
، ۀطسوتم وا ل ( 324 رفن ) و ۀطسوتم مود ( 470 رفن ) .تسا دادعت ک ل
ملعم نا 1594 رفن .تسا 96 / 1 دادعت( t=
هابتشا درادناتسا لا
مز ارب ی بیرض نانیمطا باق ل وبق ل )
،
05 / 0 ( d=
تقد امتحا ل ی طم ل )بو
، و 25 / 0
S2=
سنایراو(
دیدپ ۀ دروم اطم ل )هع تسا و ساسارب
نارکوک لومرف
، مجح هنومن 310 رفن هب تسد دمآ تسا ه . رد نیا شهوژپ
، هب د لی ل یسرتسد هب
بوچراچ هنومن
یریگ و اب نتفرگرظنرد عطقم
یصحت ل ی
، زا شور هنومن یریگ یفداصت هقبط یا
بسانتم اب مجح هرهب هتفرگ دش . نیارب ساسا
، رد عطقم ادتبا ی ی 156 رفن ( 62 نز و 94 درم )
، رد
عطقم طسوتم ۀ وا ل 63 رفن ( 23 نز و 40 درم ) و رد عطقم طسوتم ۀ مود 91 رفن ( 40 نز و 51 درم )
دندش یسررب .
فیراعت یرظن
و مع ل یتای اهریغتم
گنهرف یسایس
، رظان رب
« زرط شرگن دارفا هب شزرا یاه یسایس
، دنیارف یهدانعم و تهج یهد هب
شنک یاه یسایس
، زرط ت ل یق دارفا زا ماظن یسایس و ۀویش دروخرب اب نآ
» .تسا رد شهوژپ رضاح
،
اب یسأت زا هاگتسد یرظن ست ل ر
، ریغتم گنهرف یسایس رد داعبا یتخانش و یراتفر
، موهفم یزاس و
مع ل یتای هدش .تسا ۀبنج یتخانش گنهرف یسایس
، ماش ل ود ریغتم
« داقتعا هب یربارب یتیسنج
» و
« یارادم یسایس
» .تسا ۀبنج یراتفر گنهرف یسایس زین ماش ل یاهریغتم
« دامتعا یسایس
»،
« تکراشم یندم
»،
« ع لا ی ق یسایس
» و
« شناد یسایس
» .تسا ست ل ر
، یاهریغتم یتخانش
ار اب ناونع
« ییارگرثکت یسایس
» و یاهریغتم یراتفر
ار اب ناونع
« یریگرد مع ل ی رد تسایس
» وقم ل ه یدنب هدرک
تسا ( ست ل ر
، 2011 : 270 .)
یارادم یسایس : رظان رب وبق ل قح ضارتعا یارب هورگ ییاه تسا هک دروم دییأت درف دنتسین
( یو ل
1مای
، 1997 : 1351 هب قن ل زا جارس هداز و اکمه نار
، 1383 .) رد شهوژپ رضاح
، اب یسأت زا
اطم ل تاع دوجوم
، یارادم یسایس رد اق ل ب 15 هیوگ ( یارب اثم ل
، یرادروخرب قا
ل تی یاه یموق و
یبهذم زا قح نییعت تشونرس
، زوجم اعف ل تی و ناکما یرازگرب گنیتیم
یسایس هب بازحا یسایس
فلاخم
، ۀزاجا راشتنا هب همانزور یاه یاراد قیلاس فلتخم
، دروخرب ینوناق و ناسکی اب بازحا
تخم ل ف
، نیکمت هب یأر تیرثکا
، بت ل غی دازآ دیاقع هب ۀلیسو قا ل تی یاه یموق و یبهذم
، یاطعا
نوبیرت هب اخم ل ناف
، اعف ل تی بازحا وکس لا ر
، یبایتسد قا ل تی یاه یبهذم و یموق هب بصانم یسایس
،
تصرف یاه یسایس و هناسر یا ربارب هب بازحا یسایس
، یدازآ نایب هب م ل ی - یبهذم اه
، یرادروخرب
قا ل تی یاه یموق و یبهذم زا )هیرشن و رد حطس یبیترت
، مع ل یتای و شجنس هدش تسا ( جارس هداز
و اکمه نار
، 1383 : 123 .)
تیامح زا
یربارب یتیسنج نازیم :
رواب دارفا تسا هب هکنیا تیسنج یریثأت
رد نازیم
یرادروخرب زا
قوقح و تازایتما یسایس درادن ( ست ل ر
، 2011 : 198 .) رد شهوژپ رضاح
، نیا ریغتم
رد اق ل ب 9 هیوگ ( یربارب رد تصرف یاه یتیریدم
، یسایس و یداصتقا
، اغتشا ل
، یشزرو و
هب یریگراک رد
بصانم یتیریدم (
گنیا ل تراه و و ل ز ل
، 2009 )
، تیحجرا یگتسیاش
و صصخت رب
تیسنج ...و ) ( جارس هداز و یرهاوج
، 1385 ) و رد حطس یبیترت
، مع ل یتای هدش تسا .
ع لا ةق یسایس : نازیم شیارگ و یامت ل دارفا هب تکرش رد ثحابم و روما یسایس .تسا یدارفا هک
هب تسایس ع لا هق دنم دن
، رتشیب ابند ل ه ور روما یسایس و تکراشم رد
اعف ل تی یاه یندم دنتسه ( ابرو و
اکمه نار
، 1995 هب قن ل زا ست ل ر و ا لا ونر
، 2009 : 197 - 207 .) نیا ریغتم
، رد داعبا شیارگ تبثم یفطاع
و یناور هب روما یمومع و تاعوضوم یسایس
، یریگیپ رابخا و یاهدادیور یسایس
، تکراشم رد
ثحب یاه یسایس
، یاشامت همانرب یاه یسایس
، ع لا هق یدنم هب اطم ل ۀع بتک
، تایرشن یسایس ...و
( ینمهب زارط و د لا یرو
، 1393 ) رد اق ل ب 7 هیوگ و رد حطس یبیترت
، شجنس هدش تسا .
شناد یسایس : آل دنوم و ابرو
، شناد ۀنیمز رد ماظن یسایس
، اهداهن و وئسم لا ن نآ اه و دورو ی اه
و یجورخ یاه نیا ماظن یسایس ار دعب یتخانش گنهرف یسایس یم دنناد ( عیرس ا لق ل م
، 1389 : 28 .)
1. William
ای ن غتم ی ر
، ساسارب اطم ل تاع یبرجت ینمهب زارط و د لا یرو ( 1393 ) رد اق ل ب 11 هیوگ طا(
لا ع دارفا
زا عون ماظن یتموکح
، دادعت ترازو هناخ اه
، اهدرکراک و
فیاظو یاوق جنپ ۀناگ ماظن
، یگنوگچ
باختنا یربهر
، ذیفنت مکح تسایر یروهمج
، شرگن بازحا هب یدازآ یاه یسایس
، ییانشآ اب
یماسا و اعف ل تی نایرج یاه صا لا ح ط ل ب و وصا ل ارگ
، یگنوگچ ۀرادا
روشک و یگنوگچ باختنا
)ناریزو و رد حطس یبیترت شجنس هدش تسا .
تکراشم :یندم
ژاو ۀ
« تکراشم
» هب یانعم تکارش و یراکمه رد
یراک
، یرما ای اعف ل یتی و
روضح رد یعمج
، یهورگ و ینامزاس هب روظنم ثحب و میمصت یریگ هب تروص اعف ل ای اعفریغ ل
.تسا رهوج صا ل ی تکراشم ار
دیاب رد دنیارف یریگرد
، اعف ل تی و یریذپریثأت تسناد
( ع ل یو رابت
،
1379 : 15 .) رد نیا قیقحت
، یارب شجنس تکراشم یندم
، زا صخاش یاه هب هتفرراک رد سایقم
نیپاچ - هک یواح وقم ل ه یاه
« تیوضع
، ماجنا نداد اعف ل تی
، کمک ام ل ی
، بحاص ماقم و وئسم ل تی
»
تسا - رد 12 نمجنا و داهن یندم اعف ل رد رهش ناکوب هرهب هتفرگ .دش یارب شجنس تیوضع رد
یاهداهن یندم زا حطس یمسا و یارب شجنس نازیم تکراشم ام
ل ی و وئسم ل تی یریذپ
، زا حطس
یبیترت هدافتسا هدش .تسا
دامتعا نیب یدرف دامتعا: ار یم ناوت هب ناونع نانیمطا هب یریذپدامتعا صخش
ای ماظن
، اب هجوت هب
کی هتشر اهدمایپ ای یاهدادیور نیعم
فیرعت درک ( زندیگ
، 1380 : 42 .) رد نیا شهوژپ
، اب یسأت زا
اطم ل تاع یبرجت ( یفاکریما
، 1374
؛ نوتسا
، 2001 هب قن ل زا ییاکذ و رکفنشور
، 1384 )
، دامتعا رد
داعبا میمعت هتفای ( رد اق ل ب هیوگ یاه ندوبنراکتسرد دارفا
رد بسک راکو
، باق ل دامتعا نتسناد داحآ
هعماج
، دامتعا هب هبیرغ اه
، یکی نتسناد رهاظ و نطاب مدرم
، نتسنادرادمدوخ مدرم
هعماج
، هاگن
یرازبا داحآ )هعماج و یداهن ( رد اق ل ب هیوگ یاه رواب هب تیاعر ادع ل ت رد هاگداد اه و مکاحم
ییاضق
، وبقم ل تی ماظن یسایس
، ناوت لا مز ماظن یسایس رد ح ل ئاسم ل هعماج
، نداداهب ماظن یسایس
هب یدازآ یاه یسایس
، عافد زا ماظن یسایس
، باق ل عافد ندوب مع ل درک یورین یماظتنا
، باق ل عافد ندوب
مع ل درک وئسم لا ن یسایس
، بسانم ندوب وئسم لا ن یسایس یارب یافیا وئسم ل تی
، رازگتمدخ ندوب
وئسم لا ن یسایس و ناوت وئسم لا ن یسایس لح رد لئاسم ) و رد حطس یبیترت
، موهفم یزاس و
مع ل یتای هدش .تسا
تهج یریگ یاه :یبهذم تهج یریگ یبهذم ار بیرقت
ًا یم ناوت داعم ل
« یرادنید
» ای
« نید یزرو
»
تسناد . هب رظن گ لا ک و کراتسا
،1
رد ۀمه نایدا ایند
، هب مغر توافت اه رد تایئزج
، هصرع یاه
1. Glok and Stark
یکرتشم یارب یلجت یرادنید دوجو .دراد نیا هصرع اه ترابع دنا :زا دعب یکسانم ( زا یبق ل زامن
،
هزور
، اعد و شیاین
، تیاعر خا لا ق سا لا یم و تکرش رد مسارم یبهذم )
، دعب یقطنم و قع ل ی ( شناد
یبهذم )
، دعب یبرجت ( نازیم ساسحا یکیدزن هب ادخ
، رواب هب عت ل ق تانئاک و یتسه هب ادخ
، مارتحا
هب نکاما یبهذم و هکربتم
، و ساسحا تمادن زا باکترا هانگ )
، دعب وئدیا ل کیژو ( داقتعا هب یگدنز
سپ زا گرم
، دوجو ادخ
، ناطیش
، تشهب و منهج ) و دعب یدمایپ ( ئاق ل ندش شقن یعامتجا نید
،
ندوبرایعم ماکحا
ینید رد یگدنز و تیمها تیاعر و یارجا تایئزج نید ) ( گ لا ک و کراتسا
،
1965 هب قن ل زا یناجیابرذآ
، 1380 .) رد نیا هعلاطم
، اب ا ل ماه زا شهوژپ یاه جارس هداز ( 1383 ) و
اط ل ناب ( 1380 ) دعب یقطنم یسررب دشن ه تسا . نیا ریغتم
، رد حطس یبیترت و رد اق ل ب 15 هیوگ
مع ل یتای و شجنس هدش .تسا
تهج یریگ :یموق یهاگآ یموق
، رتشیب ۀبنج یهاگآ هب عت ل ق یگنهرف اد در و رصنع نابز
، نید
، بادآ
و موسر
، خیرات و ۀرطاخ یموق کرتشم یانبم نآ تسا ( یروشآ
، 1381 : 307 .) رد شهوژپ رضاح
،
تهج یریگ یموق رد داعبا شیارگ هب نارعاش و ناگدنسیون یموق
، را ج نداهن هب گنهرف یموق
، مع ل
رب ساسا بادآ و موسر یموق
، را ج نداهن هب خیرات و ۀتشذگ یموق
، حیجرت وئسم لا ن یسایس یموق و
راختفا هب ناگدنیامن و
ناگبخن یسایس یموق
، رد اق ل ب 6 هیوگ و رد حطس یبیترت شجنس هدش .تسا
برجت ة تکراشم :یسایس
تکراشم یسایس
هب ناونع
« ره عون اعف ل تی یسایس طواد ل هناب رد هطبار
اب زارحا
، باختنا ندرک و باختنا ندش یارب تسپ یاه یسایس هعماج
، یراذگرثا رد
کش ل یریگ
تسایس اه و همانرب یاه یمومع و رد اهداهن و ماظن یسایس هعماج
» فیرعت هدش تسا ( یهانپ
،
1386 : 88 .) نیا ریغتم
، رد داعبا
« یأر نداد
، تکرش رد ییامیپهار اه
و تبسانم یاه یسایس
، نتشون و
ندناوخ مایپ یاه یسایس رد همانزور ای یاضف یزاجم
، وبق ل نیزه ۀ تکراشم یسایس
، تکرش و
تیوضع رد
ج ل تاس و کشت ل یاه یسایس
، یدزمان رد تاباختنا
، م لا تاق و هبتاکم اب وئسم لا ن و
تکراشم یفنم
( یراددوخ زا
یأر )نداد رد اق ل ب 14 هیوگ و رد حطس یبیترت و صاف ل ه یا یلمع یتا
هدش تسا .
هاگیاپ یعامتجا - :یداصتقا اپ
ی هاگ عامتجا ی - یداصتقا
، یهاگیاپ تسا ک ه درف رد م ی نا کی
هورگ .دراد هب ب ی نا د ی رگ
، عقوم یت ی ک ه کی درف ی ا هداوناخ
، اب عاجرا هب اهدرادناتسا ی
م ی گنا ی ن ار ی ج
رابرد ۀ یگژیو یاه گنهرف ی
، دمآرد رثؤم
، ییاراد یاه دام ی و راشم ک ت رد اعف ل تی یاه هورگ ی -
عامتجا ی هب تسد یم دروآ ( نئوک
، 1386 : 194 ).
رد شهوژپ رضاح
، نیا ریغتم رد داعبا ۀبتر یلغش
،
عون نکسم
، یبایزرا وگخساپ زا
زنم ل ت یداصتقا - یعامتجا دوخ
، تسر ۀ غش ل ی
، شزرا وردوخ
،
تلایصحت و
نیمه روط دمآرد رد اق ل ب 8 هیوگ و رد حوطس یمسا
، یبیترت و صاف ل ه یا شجنس
هدش .تسا
ارب ی شیازفا رابتعا همانشسرپ
، هافم ی م و وقم ل ه یاه شهوژپ
، ادتبا رابتعا یروص اب هرهب نتفرگ زا
هاگدید اه ی یدادعت زا ناصصختم و
رگشهوژپ نا
طبترم اب عوضوم قحت ی ق یسررب دش . داعبا و
ؤم ل هف اه زین زا همانشسرپ اه و عبانم ربتعم جارختسا دش
دن . ارب ی شیازفا اپ یا یی
، خرب ی زا هیوگ اه
فذح دش دن . ریداقم آل یاف طوبرم هب کیره زا اهریغتم هب نیا بیترت :تسا یارادم یسایس
( 782 / 0 )
، تیامح زا یربارب یتیسنج ( 823 / 0 )
، ع لا ۀق یسایس ( 854 / 0 )
، د شنا یسایس ( 761 / 0 )
،
تکراشم یندم
( 74 / 0 )
، دامتعا نیب یدرف ( 817 / 0 )
، گنهرف یسایس ( 791 / 0 )
، تهج یریگ یاه
یبهذم ( 912 / 0 )
، تهج یریگ یاه یموق ( 873 / 0 ) و براجت تکراشم یسایس
( 798 / 0 .)
هتفای یاه شهوژپ
و یگژی یاه یتیعمج و وم ق تیع یعامتجا نایوگخساپ
قباطم عیزوت یدصرد و
هرامآ اه ی ارگ شی یاه یزکرم یاهریغتم تیعمج
انش یتخ
، 6 / 40 دصرد
دارفا هنومن نز و 4 / 59 دصرد درم تسه .دن 5 / 16 دصرد درجم
، 80 دصرد تم أ ه ل و 5 / 3 دصرد زین
طم ل هق دنا . نینچمه نس دارفا هنومن نیب 20 ات 50 اس ل تسا هک 8 / 24 دصرد نآ اه نیب 20 ات 30
اس ل
، 1 / 46 دصرد نیب 31 ات 40 اس ل و 29 دصرد نیب 41 ات 50 اس ل اد نر د . نیگنایم ینس دارفا
هنومن 2 / 36 اس ل و فارحنا رایعم نآ 636 / 7 .تسا هب ل ظاح تیعضو یمادختسا
، 1 / 76 دصرد یمسر
و 9 / 23 دصرد ینامیپ تسه دن . زا رظن هاگیاپ یداصتقا - یعامتجا
، 6 / 21 دصرد هاگیاپ یعامتجا نییاپ
،
60 دصرد طسوتم و 4 / 18 دصرد هاگیاپ یعامتجا اب
لا یی اد ر دن . نینچمه نیگنایم هاگیاپ یداصتقا -
یعامتجا دارفا
هنومن ( 38 / 58 ) یمک اب لا رت زا دح طسوتم یبایزرا هدش تسا .
فیصوت یرامآ یاهریغتم قتسم
ل
عیزوت یدصرد و
هرامآ اه ی ارگ شی یاه یزکرم یاهریغتم قتسم
ل دارفا هنومن ناشن م ی دهد هک
تهج یریگ یبهذم 1 / 17 دصرد دارفا مک
، 3 / 51 دصرد طسوتم و 6 / 31 دصرد دایز هدوب تسا و
نیگنایم نآ 3 / 65 هدوب هک رتشیب زا دح طسوتم .تسا هب ل ظاح تهج یریگ یموق
، 4 / 18 دصرد دارفا
هنومن تهج یریگ یموق مک
، 8 / 45 دصرد طسوتم و 8 / 35 دصرد تهج یریگ یموق دایز اد نر د .
نیگنایم تهج یریگ یموق دارفا هنومن ( 73 / 62 ) رتشیب زا دح طسوتم ا یبایزر یم دوش . نینچمه