iii
8-9 Ogos 2017 / 15-16 Zulkaedah 1438H
Universiti Kebangsaan Malaysia
Bangi, Selangor, Malaysia
disunting oleh
Ezad Azraai Jamsari, Azmul Fahimi Kamaruzaman, Farid Mat Zain, Kaseh Abu Bakar, Zamri Arifin,
Firuz Akhtar Mohamad Bohari & Ammalina Dalillah Mohd Isa
FAKULTI PENGAJIAN ISLAM
UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA
iv
PROSIDING NADWAH ULAMA NUSANTARA (NUN) VII 2017 Ulama dan Pemikiran Wasatiyyah Nusantara
Cetakan Pertama, 2017
Hak cipta Jabatan Pengajian Arab dan Tamadun Islam, FPI, UKM 2017
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada
dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Penerbit terlebih dahulu.
Diterbitkan di Malaysia oleh
FAKULTI PENGAJIAN ISLAM
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi, Selangor Darul Ehsan, Malaysia Tel: +603 8921 5550/5291/5558 Faks: +603 8921 3185
http://www.ukm.my/fpi/ http://www.ukm.my/nun/
Diatur huruf oleh
RAJA MUHAMMAD IMRAN RAJA ABDUL AZIZ
rajaimranukm@gmail.com
NOORSAFUAN CHE NOH
safone2448@gmail.com
EZAD AZRAAI JAMSARI
eajsti@gmail.com
v
Kandungan
_________________________________________________________________________
Kandungan … v
Globalisasi dan Tantangan Dakwah
Abdul Hamid… 1
Haluan Peranan Baitulmal ke Arah Pemegang Amanah Wang Tak Dituntut di Malaysia: Sorotan Literatur
Nurul Husna Mohamed @ Ismail, Md Yazid Ahmad & Ezad Azraai Jamsari… 8
Peran Konselor Sekolah dalam Mencegah Tawuran di Kalangan Pelajar
Afnibar… 16
M. Quraish Shihab dan Dinamika Pro-Kontra Pemikiran Tafsirnya
Afrizal Nur & Muhd. Najib Abdul Kadir… 22
Alam Melayu dan Arab dalam Manuskrip Hidayah al-Muta‘allim wa ‘Umdah
al-Mu’allim Karangan Syeikh Daud al-Fatani Ahmad Sharifuddin Mustapha… 34
Islam dan Budaya Nusantara di Bumi Perth, Australia
Napisah Karimah Ismail & Rosila Bee Mohd Hussain… 41
Ulama Sufi dalam Arena Politik di Kalimantan Selatan pada Abad ke-19M
Noor Syahidah Mohamad Akhir… 51
Perbahasan Ilmu Perubatan dalam Kitab Hadiqat al-Azhar wa al-Rayyahin Karya Syeikh Ahmad al-Fatani
Nur Farrayanna Haris, Noorsafuan Che Noh, Azmul Fahimi Kamaruzaman, Ahmad Faathin Mohd Fadzil, Norazila Aniah
& Raja Muhammad Imran Raja Abdul Aziz… 58
Senjata Api Buatan Masyarakat Melayu di Asia Tenggara
Amirul Mukmin Derus & Izziah Suryani Mat Resad @ Arshad… 66
Peristiwa Pemberontakan Pahang (1891-1895): Analisa Peranan dan Kepimpinan Ulama
Amnah Saayah Ismail, Wan Kamal Mujani, Burhanuddin Jalal & Norshima Zainal Shah… 72
Pembangunan Sumber Ekonomi Institusi Masjid di Negeri Sembilan
vi
Brigadier Jeneral Dato’ Haji Najmi Haji Ahmad: Penggerak Daie Askari dan Dakwah Wasatiyyah dalam Angkatan Tentera Malaysia
Burhanuddin Jalal, Amnah Saayah Ismail & Sayuti Ab Ghani… 81
Dakwah dan Pemikiran Syaikh Muhammad Mahfuzh al-Tarmasi al-Makki: Ulama Tanah Suci dari Tanah Jawi
Dzulkifli Hadi Imawan… 90
Stailistik Arab dalam Syair Ashiqin Karya Tuk Shihabuddin
Salmah Ahmad & Ahmad Murtadha Abd. Jalil… 98
Ilmu Perubatan Melayu Berasaskan Haiwan dalam Kitab Tibb Versi Terengganu
Siti Muthi’ah Hassan, Noorsafuan Che Noh, Azmul Fahimi Kamaruzaman, Roziah Sidik @ Md Sidek & Ahmad Faathin Mohd Fadzil… 102
Peranan Tok Ku Paloh dalam Pemantapan Islam ke atas Penduduk Terengganu pada Awal Abad ke-20M
Izziah Suryani Mat Resad @ Arshad… 108
Status dan Kedudukan Wanita dalam Islam menurut Perspektif Dr. Faisal Othman
Kamarudin Salleh & Mohd Syahmi Ismail… 118
Pemikiran Syeikh Abd al-Samad al-Falimbani dalam Tasawuf di Alam Melayu
Khadher Ahmad… 133
Rehabilitasi Pecandu Narkoba dalam Perspektif Konseling Islam
Mellyarti Syarif… 143
Wasatiyyah dan Wajah Negara: Warisan Melayu, Wawasan Islam dan Wadah Malaysia
Mohamad Abu Bakar… 153
Hubungan Sosial Kerajaan Kelantan-Campa sehingga Abad ke-20M
Mohd Khairul Nizam Mat Yusoff & Izziah Suryani Mat Resad @ Arshad… 159
Biografi Nik Abdul Aziz Nik Mat: Ulama Pembangun Kelantan
Mohd Muslim Amerruddin Khalil & Farid Mat Zain… 173
Wakaf Pendidikan Tinggi: Universiti al-Azhar sebagai Model
Mohd Syakir Mohd Taib, Wan Kamal Mujani, Ermy Azziaty Rozali,
Kartini Aboo Talib @ Khalid, Roziah Sidik, Khairul Izwan Ripin, Ezad Azraai Jamsari, Noorsafuan Che Noh, Ahmad Faathin Mohd Fadzil, Kamal Faezi Mahzir
& Raja Muhammad Imran Raja Abdul Aziz… 180
Syeikh Ahmad al-Khatib al-Minangkabawi dan Ilmu Falak: Satu Kajian Teks
al-Jawahir al-Naqiyyah fi al-A‘mal al-Jaybiyyah
Muhammad Alif Fitri Abdul Halim & Farid Mat Zin… 189
Wasatiyyah dalam Berpolemik: Analisis Sikap dan Metode Buya Hamka
vii
Biografi Datu Patinggi Abang Haji Abdillah: Tokoh Nasionalisme Negeri Sarawak
Ninie Amira Drahim & Farid Mat Zain… 215
Gerakan Pembaharuan di Sambas, Kalimantan Barat: Satu Tinjauan Awal terhadap Peranan Haji Muhammad Basiuni Imran
Norahida Mohamed & Mohamad Zaidin Mat @ Mohamad… 222
Sayyid Mashhor bin Sayyid Muhammad as-Sahab Tokoh Nasionalisme Selangor: Kajian Biografi
Norfaizah Yahya & Farid Mat Zain… 231
Konsep Wasatiyyah dalam Falsafah Pendidikan Malaysia
Nur Fadillah Mohamed Fadzil & Izziah Suryani Mat Resad @ Arshad… 239
Kajian Sumbangan Sayyid Alwi bin Tahir al-Haddad dalam Pengembangan Islam di Johor: Analisis Sumbangan dalam Fatwa-fatwa Negeri Johor
Nur Zainatul Nadra Zainol, Syed Muhammad Dawilah al-Edrus & Intan Farhana Saparudin… 246
Audit Sosial dan Transformasi Kepemimpinan Islam: Satu Kajian Kes dalam Parlimen Pagoh, Malaysia
Othman Ab. Rahman… 252
Pendekatan Wasatiyyah Ulama Melayu dalam Penghasilan Manuskrip Melayu Islam di Tanah Melayu
Rahimin Affandi Abdul Rahim, Muhamad Sayuti Mansor, Ahmad Farid Abd Jalal, Abd Halim Ismail, Huzaimah Ismail, Mohd Ikhlas Roslee,
Ahnaf Said & Siti Maimunah Kahal… 263
Peranan Tok Ku Paloh menerusi Tinjauan Kes Pahlawan Pahang dan Penggubalan Itqan al-Muluk
Razi Yaakob, Hanif Md Lateh @ Junid, Izziah Suryani Mat Resad @ Arshad, & Mohd Fadli Shah Abdul Aziz… 274
Educational Based Da’wah: A Review of Educational Concept of Muhammad ‘Athiah al-Abrasyi
Sabiruddin Juli… 280
Sumbangan Rahmah al-Yunusiah dalam Bidang Pendidikan di Minangkabau
Salmi Edward & Izziah Suryani Mat Resad @ Arshad… 289
Sejarah Kehidupan Muhammad ‘Uthman El-Muhammady di Malaysia (1943-2013): Satu Tinjauan Ringkas Terhadap Pemikiran dan Perjuangannya
Ummi Zainab Mohd Ghazali & Muhammad Azizan Sabjan… 295
Itqan al-Muluk: Pemeliharaan Kedaulatan Watan dan Peranan Ulama’
Wan Ahmad Fauzi Wan Husain, Mohamed Anwar Omar Din, Anisah Che Ngah & Hanif Md Lateh @ Junid… 305
viii
Biografi Syed ‘Alwi bin Tahir al-Haddad (1884-1962): Mufti Johor Terkenal
Wan Kamilah Hadana Wan Razali, Farid Mat Zain & Mohd Jasmy Abd Rahman… 311
Sejarah Penubuhan Kor Agama Angkatan (KAGAT) dalam Angkatan Tentera Malaysia (ATM): Satu Sorotan
Zamri Ab Rahman, Azmul Fahimi Kamaruzaman, Ezad Azraai Jamsari,
Adibah Sulaiman @ Mohamad & Raja Muhammad Imran Raja Abdul Aziz… 318
Pertimbangan Mashlahat dalam Perubahan Fatwa: Analisis terhadap Fatwa MUI Sumatera Barat
Zulkarnaini… 327 يملعلا هراثآو هتايح : يكملا مرحلا خيش يليدنملا ة 1900-1965 … 334 دبع & دمحأ هجيدخ نايمس فيطللا
Naratif Sejarah Islam di Alam Melayu dalam Historiografi
Hadiqat al-Azhar wa al-Rayyahin
Ahmad Faathin Mohd Fadzil, Azmul Fahimi Kamaruzaman & Hanif Md Lateh @ Junid … 342
Perbahasan Doa dalam Kitab Hadiqat al-Azhar wa al-Rayyahin
Amier Hafizun Ab Rashid, Ahmad Nabil Afif Jaafar & Ezad Azraai Jamsari… 348
Ketokohan dan Sumbangan Tok Wan Ali Kutan Kelantan terhadap Masyarakat Islam
Amir Sharifuddin Ahmad & Wan Haslan Khairuddin… 360
Kedatangan Islam di Nusantara: Kajian Tokoh-Tokoh Penyebaran Islam di Pulau Jawa, Indonesia
Mohd Roslan Mohd Nor & Cecep Miftahul Hasani… 367
Ketokohan serta Sumbangan Haji Daud Che’ Man dalam Pengajian al-Quran di Terengganu
Mohd Samsuddin Harun & Ermy Azziaty Rozali… 376
Kefahaman Mahasiswa UKM terhadap Konsep Kesederhanaan dalam Beragama
Muhamad Faisal Ashaari & Wan Amirul Syafiq Wan Mazlan… 388
Analisis Strategi Peperangan Nabi Muhammad S.A.W dan Sultan Muhammad al-Fatih
Muhammad Anas Alias & Ermy Azziaty Rozali… 396
Kebehenaan Bilal Ismail pada Era Pemerintahan Dato’ Undang Syed Ali al-Jufri di Jajahan Bergajah Tunggal
Muhammad Iqbal Haq Ibrahim & Ermy Azziaty Rozali… 404
Pemerintahan Sultan Mohammad Hassan di Brunei
Muhammad Shahmi Baharudin, Nurul Fadzliatul Naziha Norkhirin, Ain Jamil, Ahmad Faathin Mohd Fadzil, Rabitah Mohamad Ghazali
ix
Sirah Rasul dan Sahabat di Alam Melayu: Kajian terhadap Kitab
Badr al-Tamam wa al-Nujum al-Thawaqib
Nurhanis Ab Manaf, Afiqah Aiman Kamaruddin, Ahmad Faathin Mohd Fadzil, Azmul Fahimi Kamaruzaman, Noorsafuan Che Noh
& Raja Muhammad Imran Raja Abdul Aziz… 418
Penterjemahan Arab-Melayu di dalam Manuskrip Jawi cUmdat al-Muhtajin Nurul Wardah Nazifah Razali & Suhaila Zailani @ Ahmad… 425
ت( دادحلا الله دبع نب رهاط نب يولع ؤتاد ةملاعلا ةحامسلا بحاص 1382 ه ـ) اهفيلاخمو تومرضح خيرات يف لماشلا هباتك يف هجهنمو … 432 ينايرغلا زيزعلا دبع دمحم لداع
Peranan Kiyai Dato’ Hj Sohali bin Hj Solihin dalam Membudayakan Sistem Pembelajaran Pondok di Daerah Batu Pahat
Halimi Mohd. Khalid, Nur Zainatul Nadra Zainol & Shakila Ahmad… 453
Cikgu Mohd Noor bin Mohd Yusof: Aktivis Falak, Syariah dan Kemasyarakatan
Ibnor Azli Ibrahim, Nazrin Arsraf Zahrin & Mohd. Hafiz Safiai… 457
Skop Sejarah dalam Karya Islam dalam Sejarah dan Kebudayaan Melayu
Noratiqah Ahmad Kazmar & Azmul Fahimi Kamaruzaman… 467
Perempuan dan Radikalisme Agama: Memahami Peran Perempuan dalam Membangun Keberagaman
Wanda Fitri… 478
Sejarah Pembangunan Kor Agama Angkatan Tentera (KAGAT) di Markas 2 Briged, Ipoh, Perak
Norfazilah Azami, Ezad Azraai Jamsari, Zamri Ab Rahman, Adibah Sulaiman @ Mohamad & Badlihisham Mohd Nasir… 483
