οδός Ερμού_22092002

Â

_{H M E P E Σ}

πτα

Â

_{H M E P E Σ}

πτα

KYPIAKH 22 ΣEΠTEMBPIOY 2002

√¢Ÿ˜ Eƒª√⁄

H ÂÌÔÚÈ΋ ηډȿ Ù˘ Aı‹Ó·˜

√¢Ÿ˜ Eƒª√⁄

H ÂÌÔÚÈ΋ ηډȿ Ù˘ Aı‹Ó·˜

OΔOΣ EPMOY

H εμπορικ

καρδι της Aθνας

Eνας δρμος για

τον θε του εμπορου

Tης M¿Úˆ˜ K·Ú‰·Ì›ÙÛË-A‰¿ÌË

Tα πρτα εμπορικ

Tου °È¿ÓÓË K·ÈÚÔʇϷ

Mνημεα που σθηκαν,

μνημεα που χθηκαν

Tου NÈÎÔÏ¿Ô˘ °ÎÈÔϤ

Eξυπηρτηση υψηλν

προδιαγραφν

Tης EϤÓ˘ ¶··Ó‰Ú¤Ô˘-BÏ¿¯Ô˘

Tα καλλιτεχνικ φωτογραφεα

Tου AÏÎË •. •·Óı¿ÎË

H μδα πει στην Eρμο!

Tης ™¿ÓÙ˘ TÛ·ÓÙ¿ÎË

«Tο προς την οδν Eρμο!

παρθυρον...»

Tου °È¿ÓÓË ™·Ó‰ˆÓ‹

Kαφενεον «H Ωραα Eλλς»

Tου °È¿ÓÓË ¶··ÎÒÛÙ·

Kαφεζαχαροπλαστεον

«Zαβορτη»

Tης AÚÙ¤ÌȉԘ ™ÎÔ˘ÌÔ˘Ú‰‹

O δρμος στολζεται

με γκρφιτι

Tου K˘ÚÈ¿ÎÔ˘ IˆÛËÊ›‰Ë

H ανπλαση της Eρμο!

Tου ¢ËÌ‹ÙÚË PËÁfiÔ˘ÏÔ˘

Eνας δρμος, πολλ πρσωπα

Tου ™‡ÚÔ˘ K¿Ú·ÏË EÍÒÊ˘ÏÏÔ H Ô‰fi˜ EÚÌÔ‡ ÛÙÔ ‡„Ô˜ Ù˘ Ï·Ù›-·˜ K·ÓÈηڤÏ·Ù›-·˜. M ÙËÓ Â˙Ô‰ÚfiÌË-ÛË Ù˘ Ô‰Ô‡, ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· ™˘-ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ Ô‰fi AÈfiÏÔ˘, ·-Ú·‰fiıËΠÛÙÔ˘˜ ÂÚÈ·ÙËÙ¤˜ ¤Ó·˜ ¯ÒÚÔ˜ ··ÏÏ·Á̤ÓÔ˜ ·fi ÙË Î·Ù·-‰˘Ó¿ÛÙ¢ÛË ÙˆÓ ÙÚÔ¯ÔÊfiÚˆÓ (ʈÙ.: XÚ‹ÛÙÔ˜ K˘Ú›ÙÛ˘).

H KA£HMEPINH

E

E¶

¶T

TA

A H

HM

ME

EP

PE

E™

™

KYPIAKH 22 ™E¶TEMBPIOY 2002

2-31

A º I E P ø M A

Yπεθυνη «Eπτ Hμερν» E § E Y £ E P I A T P A ´ O Y

H

_{Nεοκλασικ κτριο στη γωνα Eρμο και Kαπνικαρας. Aναπαλαιωμνο}

σχε-τικ πρ σφατα ανδειξε την κομψ τητα και τον πλοσιο δικοσμο της ψης,

που χαρακτηρζεται απ τα ζεγη των Kαρυατδων στα παρθυρα του πρτου

ορ φου (φωτ.: Γιννης Mπαρδ πουλος).

Eνας δρμος για

Õ

_{«Πλλης»,}

μια παλι

φρ-μα που κρατει

ακ μη και

ξυ-πν τρυφερς

αναμν"σεις,

ναρξη

σχολι-κ"ς χρονις,

πε-νηντφυλλα

τε-τρδια

αριθμη-τικ"ς,

φρεσκο-ξυσμνα

μολ-βια, πνες

καλ-λιγραφας

(φωτ.: Γ.

Mπαρ-δ πουλος).

Tης

M

Õƒø˜

K

∞ƒ¢∞ªÿΔ™∏

- A

¢Õª∏ Aν. καθηγτριας EMΠ

O

Δ∞¡ ÙÔ 1834 Ë Aı‹Ó· ·Ó·ÎËÚ‡Û-ÛÂÙ·È Ì B.¢. B·ÛÈÏÈ΋ K·ı¤‰Ú·, ÔÈ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ˜ ™Ù·Ì¿Ù˘ KÏ¿Ó-ı˘ Î·È EÓÙÔ˘·ÚÓÙ ™¿Ô˘ÌÂÚ٠›¯·Ó ‹‰Ë ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ ÏÂÙÔÌÂÚ‹ ·ÔÙ‡ˆÛË Ù˘ ·-ÏÈ¿˜ fiÏ˘ Î·È Â›¯·Ó ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙË Û‡-ÓÙ·ÍË ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ Ù˘ Ó¤·˜. H ÚfiÙ·ÛË ÛÙË-Ú›˙ÂÙ·È Û ÌÈ· ¿ÌÂÛË Û˘Ó‡·ÚÍË Ù˘ ·ÏÈ¿˜ Ì ÙË Ó¤· fiÏË, Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ÚÔ¤ÎÙ·Û‹ Ù˘ ÚÔ˜ ‚ÔÚÚ¿ Î·È ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ ÙÔÓ ˘ÊÈ-ÛÙ¿ÌÂÓÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ˘Ú‹Ó·. EÓ· ÈÛfiÏ¢ÚÔ ÔÚıÔÁÒÓÈÔ ÙÚ›ÁˆÓÔ ·Ô-ÙÂÏ› ÙË ‚·ÛÈ΋ ȉ¤· Ù˘ Û‡ÏÏ˄˘. ™ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ Ù˘ ÔÚı‹˜ ÁˆÓ›·˜, ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ Ï·Ù›· OÌÔÓÔ›·˜, ÙÔÔıÂÙÔ‡Û·Ó ÔÈ ‰‡Ô ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ˜ ÙËÓ ¤‰Ú· Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, Ù· AÓ¿ÎÙÔÚ·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Û‡ÓıÂÛ˘ Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. Afi Ù· AÓ¿ÎÙÔÚ· ÍÂÎÈÓÔ‡Û·Ó ÔÈ ÙÚÂȘ ·ÚÈÔÈ Ô‰ÈÎÔ› ¿ÍÔÓ˜, Ë Ô‰fi˜ ™Ù·-‰›Ô˘ Î·È Ë Ô‰fi˜ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜ (ÔÈ ‰‡Ô οıÂÙ˜ Ï¢ڤ˜ ÙÔ˘ ÙÚÈÁÒÓÔ˘) Î·È Ë Ô‰fi˜ AıËÓ¿˜ (ÙÔ ‡„Ô˜ ÙÔ˘), ÂÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡˜ ÏfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ §ÂηÓÔ‰›Ô˘. H ÙÚ›ÙË Ï¢-Ú¿ ÙÔ˘ ÙÚÈÁÒÓÔ˘, Ë ˘ÔÙ›ÓÔ˘Û·, Â›Ó·È Ë Ô‰fi˜ EÚÌÔ‡. M ηÙ‡ı˘ÓÛË ·fi ·Ó·ÙÔÏ‹ ÚÔ˜ ‰‡ÛË, Ë EÚÌÔ‡, Ì ̋ÎÔ˜ 1.300 Ì. Î·È Ï¿ÙÔ˜ 10, Ù¤ÌÓÂÈ Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ ÙËÓ ·ÏÈ¿ fiÏË. TÔÓ ¿ÍÔÓ· ·˘Ùfi ÚÔfiÚÈ˙·Ó ÔÈ ·Ú¯È-Ù¤ÎÙÔÓ˜ ÁÈ· ‚·ÛÈ΋ ÂÌÔÚÈ΋ ·ÚÙËÚ›· Ù˘ Ó¤·˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ¿Ïψ-ÛÙ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔÓ ‚¿ÊÙÈÛ·Ó EÚÌÔ‡, ·ÊÈÂ-ÚÒÓÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ ÛÙÔÓ ıÂfi ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘. H ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙ·ıÂ-Ú‹ ·ÎfiÌË Î·È ÌÂÙ¿ ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ AÓ·-ÎÙfiÚˆÓ (ÛËÌ. BÔ˘Ï‹) ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ (OÌfiÓÔÈ·) ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ı¤ÛË. H ΋ڢÍË Ù˘ Aı‹Ó·˜ ˆ˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ¤¯ÂÈ ˆ˜ Ê˘ÛÈÎfi Â·ÎfiÏÔ˘ıÔ ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÏË-ı˘ÛÌÔ‡ Ù˘ Ì ٷ¯‡ Ú˘ıÌfi. H ·ÓÔÈÎÔ‰fi-ÌËÛË Ù˘ fiÏ˘ ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ ÚÈÓ ·ÎfiÌË ÂÈÎ˘Úˆı› ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙˆÓ KÏ¿ÓıË Î·È ™¿Ô˘ÌÂÚÙ. A̤ۈ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘, ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1833, ·Ú¯›˙Ô˘Ó ÔÈ ‰È·ÓÔ›ÍÂȘ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ô‰ÒÓ. TÔ 1835 ·Ô-Ê·Û›˙ÂÙ·È Ë ‰È¿ÓÔÈÍË Î·È Ë ‰È·ÚÚ‡ıÌÈÛË Ù˘ EÚÌÔ‡ Î·È Ù˘ AıËÓ¿˜. H EÚÌÔ‡, Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·˘Ùfi˜ ‰ÚfiÌÔ˜ Ô˘, ˆ˜ Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ù˘ Ô‰Ô‡ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜, ‹Ù·Ó Ô Î‡ÚÈÔ˜ ‰ÚfiÌÔ˜ Ô˘ ¤ÓˆÓ ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Ì ÙËÓ Aı‹Ó· ›¯Â, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, ÙË ÌÂ-Á·Ï‡ÙÂÚË Î›ÓËÛË ·fi fiÏÔ˘˜. ™ÙȘ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÎÙ›˙ÔÓÙ·È Ù· ÚÒÙ· ÎÙ›-ÚÈ·: Ë ÔÈΛ· MfiÙÛ·ÚË ÛÙË ÁˆÓ›· ¶ÏÔ‡-ÙˆÓÔ˜ Î·È K·ÓÈηڤ·˜, ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Û›ÙÈ 16 ‰ˆÌ·Ù›ˆÓ, Ô˘ ÛÙ¤Á·Û ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ÙˆÓ OÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·È Î·ÙfiÈÓ ÙÔ Aã °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Ù˘ Aı‹Ó·˜, Ë ÔÈΛ· BÏ·-¯Ô‡ÙÛÈ, Ì 12 ‰ˆÌ¿ÙÈ·, fiÔ˘ ÛÙÂÁ¿ÛÙËΠÙÔ ÁÚ·ÊÂ›Ô Ù˘ AÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜, ÔÈ Î·ÙÔÈ-˘ ÙÔ˘ §Ô˘Î¿ ¶‡ÚÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ KfiÓÈ·ÚË, Î·È Ë ÔÈΛ· ÙÔ˘ ¶·ÙÔ‡Û·, fiÔ˘ ÛÙÂÁ¿ÛÙË-Π·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô EÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ-ÎÒÓ Î·È ¶·È‰Â›·˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ B.¢. Ù˘ 15˘ M·˝Ô˘ 1856, Ù· ÎÙ›ÚÈ· ¤ÚÂ ӷ ¤¯Ô˘Ó ÈÛfiÁÂÈÔ Î·È ¤Ó· ·ÓÒÁÂÈÔ ¿ÙˆÌ·, Ó· Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÛÂÈÚ¿ Û˘Ó¯‹ Î·È ·‰È¿ÎÔÔ, Ù· ‰Â Û¯¤‰È· fiÏˆÓ ÙˆÓ ÚÔ˜ ·ÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÎÙÈ-Ú›ˆÓ Ó· ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÛÙËÓ ÂͤٷÛË ÙÔ˘ Áˆ̤ÙÚË Ù˘ fiÏ˘ Î·È ÛÙËÓ ·Ó·-ıÂÒÚËÛË Î·È ¤ÁÎÚÈÛË ÙÔ˘ Ì˯·ÓÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ÓÔÌÔ‡. T·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÚÔ¯ˆÚ› Ë ÏÈıfiÛÙÚˆÛË ÙˆÓ Â˙Ô‰ÚÔÌ›ˆÓ, Ï¿ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ̤ÙÚˆÓ, Ì ÁÎÚÈ˙ÔÁ¿Ï·Ó˜ ÔÚıÔÁÒÓȘ ϿΘ ·fi Ì¿ÚÌ·ÚÔ YÌËÙÙÔ‡ Ì «¤ÍÔ‰· ÙˆÓ È‰ÈÔÎÙË-ÙÒÓ ÙˆÓ ÔÛËÙÈÒÓ ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÂȘ ÙËÓ Ô‰fiÓ». M ÙȘ ‚ÚÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ¯ÂÈÌÒÓ· Ë EÚÌÔ‡ ÌÂÙ·-ÙÚÂfiÙ·Ó Û˘¯Ó¿ Û ÔÙ¿ÌÈ Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈο ·‰È¿‚·ÙÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Â˙Ô‡˜, ÂÓÒ Ù· ·Ì¿ÍÈ· ‚Ô‡ÏÈ·˙·Ó ̤¯ÚÈ ¿Óˆ ·’ ÙÔ˘˜ ÙÚÔ¯Ô‡˜.

τον θε του εμπορου

Eπιμλεια αφιερματος:

™Δ∞ª∞Δπ∞ ª∞ƒ∫∂Δ√À

EÚÌÔ‡: H ÎÂÓÙÚÈ΋

_{›ÛÔ‰Ô˜ Ù˘ fiÏ˘}

·fi ÙÔÓ

ÛȉËÚfi‰ÚÔ-ÌÔ Î·È ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ

Yfi ÙËÓ ›ÂÛË ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ Ô ‰‹ÌÔ˜ ÚÔ¯ˆÚ› ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜ ÛÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ˘ÔÓfiÌÔ˘ ηٿ Ì‹ÎÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ˘, Î·È ÛÙË ÏÈıfiÛÙÚˆÛ‹ ÙÔ˘. TËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹ ÔÏϤ˜ ÌÈÎÚ¤˜ ‚˘-˙·ÓÙÈÓ¤˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ηÙ‰·Ê›ÛÙËÎ·Ó ÁÈ· Ó· ·ÓÔȯıÔ‡Ó ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Î·È Ù· ˘ÏÈο Ù˘ ηÙ‰¿ÊÈÛ˘ ¯ÚËÛÈÌÔ-ÔÈ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ MËÙÚÔÔÏÈÙÈÎÔ‡ N·Ô‡. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡Ó„ ӷ ηÙ‰·ÊÈÛÙ› Î·È Ë K·ÓÈηڤ·, Ô˘ ÛÒıËΠ¯¿ÚË ÛÙË ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ Ù˘ B·˘·Ú›·˜, ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ OıˆÓ·. TÔ 1856, ·fi ÙËÓ ÚÔÌÂϤÙË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ Ù˘ ηٷÛ΢‹˜ ÙÔ˘ ÛȉËÚÔ-‰ÚfiÌÔ˘ AıËÓÒÓ - ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜, ÚԤ΢-Ù fiÙÈ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÛÙ·ıÌfi˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Aı‹Ó· ı· ‹Ù·Ó Ô ÛÙ·ıÌfi˜ ÙÔ˘ £ËÛ›Ԣ ·Ú¿ ÙËÓ Ô‰fi EÚÌÔ‡. O ‰Úfi-ÌÔ˜ ʈٛ˙ÂÙ·È ÙÒÚ· Ì ηÈÓÔ‡ÚÁÈÔ˘˜ «Ê·ÓÔ‡˜ Ì ·ÓÙ·˘Á·ÛÙ‹ÚÈ·», ÒÛÙ ÙÔ ·‰‡Ó·ÙÔ Êˆ˜ ·fi ÙÔ «Î·ÈfiÌÂÓÔÓ ¤Ï·ÈÔÓ» Ó· Á›ÓÂÙ·È ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔÓ. T·˘-Ùfi¯ÚÔÓ·, ‰È·Ï·Ù‡ÓÂÙ·È ·fi 10 Û 15 ̤ÙÚ·, ÒÛÙ ӷ ÌÔÚ› Ó· ÂÎÏËÚÒ-ÛÂÈ ÙÔÓ ÛÎÔfi ÙÔ˘, Ó· Â›Ó·È ‰ËÏ·‰‹ Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ›ÛÔ‰Ô˜ Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÙÔÓ ÛȉËÚfi‰ÚÔÌÔ.

AÓ·ÌfiÚʈÛË

TË Ó¤· Ú˘ÌÔÙfiÌËÛË ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ˘ ·ÎÔ-ÏÔ˘ıÔ‡Ó ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÂȘ Î·È Î·Ù‰·-Ê›ÛÂȘ ·ÎÈÓ‹ÙˆÓ. «™‹ÌÂÚÔÓ ¿Ó¢ ÚËÁÔ˘Ì¤Ó˘ ·Ô˙ËÌÈÒÛˆ˜, ÙÂÙÚ·-ÎfiÛÈ·È Û¯Â‰fiÓ ÔÈΛ·È ÙˆÓ AıËÓ·›ˆÓ ÂÎÚËÌÓ›ÛıËÛ·Ó Î·È ÙÂÛÛ·Ú¿ÎÔÓÙ· ÌfiÓÔÓ Î·Ù¿ ÙËÓ Ô‰fiÓ EÚÌÔ‡ Î·È ÔÈ Î‡ÚÈÔÈ ·˘ÙÒÓ, ·›‰Â˜, Á˘Ó·›Î˜, Á¤ÚÔ-ÓÙ˜, ̤ÓÔ˘ÛÈÓ ¿ÛÙÂÁÔÈØ ÂÍ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ ÙÈÓ¤˜ ‹Û·Ó ·Ú¯·ÈfiٷٷÈ, Î·È Â›‰ÔÓ ›Ûˆ˜ Mˆ¿ÌÂı ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂÚÔÓ Î·È Z¿Á·ÓÔÓ, ÙÔÓ BÈ˙‡ÚËÓ ·˘ÙÔ‡, ÂÈ-ÛÂÏıfiÓÙ˜ ÂȘ Aı‹Ó·˜Ø ¿ÏÏ·È ÌÂÙ·ÁÂ-Ó¤ÛÙÂÚ·È Â›‰·Ó ÙÔÓ MÔÚÔ˙›ÓËÓ ˘ÚÔ-‚ÔÏÔ‡ÓÙ· ÙÔÓ ¶·ÚıÂÓÒÓ· Î·È ÙˆÓ ÓÂ-ˆÙ¤ÚˆÓ ÂÊ›ÛıËÛ·Ó Ô ¤ÏÂ΢˜ Î·È Ô ‰·˘Ïfi˜ ÙÔ˘ KÈÔ˘Ù·¯‹», ÁÚ¿ÊÂÈ Ë ÂÊË-ÌÂÚ›‰· «HÏÈÔ˜». O ‰‹ÌÔ˜ ηٷ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙÔ˘˜ ȉÈÔÎً٘ ÙȘ ·Ô˙ËÌÈÒÛÂȘ. T· Ó¤· ÎÙ›ÚÈ· Ô˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ı¤ÛË ÙˆÓ ·ÏÈÒÓ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ·, ‰ÈÒÚÔÊ· ‹ ÙÚÈÒÚÔÊ· Ì ηٷÛÙ‹Ì·-Ù· ¿ÓηٷÛÙ‹Ì·-Ù· ÛÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ Î·È ÙËÓ Î·ÙÔÈ-Λ· ÙÔ˘ ȉÈÔÎÙ‹ÙË ÛÙÔÓ fiÚÔÊÔ. AÓ¿-ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ·ÚÎÂÙ¿ ÍÂÓԉԯ›·. «AÓ ÛÙ·ı›Ù ̛· ÒÚ· ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡-ÚˆÛË ÙˆÓ Ô‰ÒÓ EÚÌÔ‡ Î·È AÈfiÏÔ˘», ÁÚ¿ÊÂÈ Ô A. ¶ÚÔ˘ÛÙ, ÂÈÛΤÙ˘ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÙÔ 1857, «ÌÚÔÛÙ¿ ·fi ÙÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô Ë øÚ·›· EÏÏ¿˜, ı· ¤¯ÂÙ ÙËÓ ÈηÓÔÔ›ËÛË Ó· ‰Â›Ù ӷ ·ÚÂ-Ï·‡ÓÂÈ ÌÚÔÛÙ¿ Û·˜ fiÏÔ˜ Ô ·ıËÓ·˚-Îfi˜ ÎfiÛÌÔ˜». O K·Ó¿Ú˘, Ô KÚÈÂ˙‹˜, Ô MÂÙ·Í¿˜, Ô M·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜, Ô P·-Áη‚‹˜, Ô MÈ·Ô‡Ï˘. TÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô Ù˘ øÚ·›·˜ EÏÏ¿‰Ô˜ ‹Ù·Ó ¤Ó· ›‰Ô˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ‚·ÚfiÌÂ-ÙÚÔ˘ Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ ÁÓÒÌ˘: ·fi ÙȘ ·ÓÙÈ-‰Ú¿ÛÂȘ ÙˆÓ ı·ÌÒÓˆÓ ÁÈÓfiÙ·Ó Â‡ÎÔ-Ï· ·ÓÙÈÏËÙfi ·Ó ÌÈ· ΢‚ÂÚÓËÙÈ΋ ·fiÊ·ÛË Â‡ÚÈÛΠ‹ fi¯È Û‡ÌʈÓÔ ÙÔÓ Ï·fi. EÌÔÚÔÈ, ‰ÈÎËÁfiÚÔÈ, ηıËÁËÙ¤˜, ‰ÈηÛÙ¤˜, ÁÂÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ¤˜, ‚Ô˘ÏÂ˘Ù¤˜, Û‡¯Ó·˙·Ó Â‰Ò Î·È Û˘˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ÂÈηÈÚfiÙËÙ·. MÔ˘ÛÈ΋ ˘fiÎÚÔ˘ÛË, «ÙÔ ˘ÁÚfiÓ Î·È ‚ÔÚ‚ÔÚ‡-˙ÔÓ ÎÂÏ¿Ú˘ÛÌ· ÙˆÓ Ó·ÚÁÈϤˆÓ». MÂÚÈο ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÛÙ·˘ÚÔ‰ÚfiÌÈ, Û ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÓÂÔÎÏ·-ÛÈÎfi ÎÙ›ÚÈÔ, ÛÙÂÁ¿ÛÙËÎÂ Ë EÌÔÚÈ΋ §¤Û¯Ë, Ì ·Ó·ÁÓˆÛÙ‹ÚÈÔ Ô˘ ‰È¤ıÂÙ ͤÓ˜ Î·È ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜, ·ÏÏ¿ ‹Ù·Ó ·ÓÔÈÎÙfi ÌfiÓÔ ÁÈ· Ù· ̤ÏË Ù˘ Ϥۯ˘ Î·È ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÁˆÓ›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÙÔ Bã AÛÙ˘ÓÔÌÈÎfi TÌ‹Ì· Ù˘ ÚˆÙ‡Ԣ-Û·˜. Afi ÙÔ MÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ·, Ë EÚÌÔ‡ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ‰ÚfiÌÔ˜ ÎÔÛÌÈÎfi˜, Ì ˙·¯·ÚÔÏ·ÛÙ›·, ÍÂÓÔ-‰Ô¯Â›· Aã Î·È Bã ηÙËÁÔÚ›·˜, ÂÌÔÚÈ-ο Ì ›‰Ë ¤Ó‰˘Û˘, ˘Ê¿ÛÌ·Ù·, Á˘·-ÏÈο. ™ÙÔ˘˜ ÔÚfiÊÔ˘˜, ÂÎÙfi˜ ·fi η-ÙÔÈ˘, ÛÙÂÁ¿˙ÔÓÙ·È ·ÛÚÔÚÔ˘¯Ô‡-‰Â˜, ÎÂÓÙ‹ÛÙÚ˜, ÌÔ‰›ÛÙÚ˜. ¶Ôχ Û¿ÓÈ· Û˘Ó·ÓÙ¿˜ οÔÈÔ È·ÙÚÂ›Ô ‹ ‰È-ÎËÁÔÚÈÎfi ÁÚ·Ê›Ô. ™Ù· ηٷÛÙ‹Ì·Ù· Ù˘ EÚÌÔ‡ ˘¿Ú-¯Ô˘Ó «¿·ÓÙ· Ù· ÛÎÂ‡Ë Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È ¿Û· Ë ÎÔÌ„fiÙ˘ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚-ÎÒÓ ÂÓ‰˘Ì¿ÙˆÓ... H Ì›· ÒÚ· ÌÂÙ¿ ÌÂ-ÛËÌ‚Ú›·Ó ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ÙˆÓ Î˘ÚÈÒÓ Ô-Ú¢ÔÌ¤ÓˆÓ ÂȘ Ù· ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ÙÔ˘ Î.

H

Tο κατστημα

Aλε-ξανδρκη

ανακαινι-σμνο. Kτσμα του

Mεσοπολμου,

συγκα-ταλγεται στα πρτα

αρχιτεκτον"ματα του

μοντρνου κιν"ματος

στην Aθ"να (φωτ.: Γ.

Mπαρδ πουλος).

I·ÓÓ·ÎÔ‡, Ù˘ Î. ZÈÚÒ˜, ÙÔ˘ Î. °Î›Ó·-η, ÙˆÓ Î˘Ú›ˆÓ ºÈÏ›ˆÓ Î·È ¿ÏψÓ. I‰¤Ù ٷ˜ ·Ì¿Í·˜ ÛˆÚ¢Ô̤ӷ˜ ηٿ Ù·˜ Ô‰Ô‡˜ ÙÔ˘ EÚÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ AÈfiÏÔ˘ Î·È ¿Û·Ó ΢ڛ·Ó ˆ˜ ̤ÏÈÛÛ·Ó Ï·Ì-‚¿ÓÔ˘Û·Ó ÂÓ ¿ÓıÔ˜ Î·È ·Ó·¯ˆÚÔ‡-Û·Ó», ÁÚ¿ÊÂÈ Ë ÂÊËÌÂÚ›‰· «HÏÈÔ˜» ÙÔ 1859.

H «Î¿Ùˆ» EÚÌÔ‡

Afi ÙÔ MÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ Î·È Î¿Ùˆ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ·ÏÏ¿˙ÂÈ ÌÔÚÊ‹. B·ÚÂÏÔÔÈ-›·, ÔÙÔˆÏB·ÚÂÏÔÔÈ-›·, ÛȉËÚÔˆÏB·ÚÂÏÔÔÈ-›·, η-ÚÔÔÈ›·, ¯ÚˆÌ·ÙÔˆÏ›·, ÎÈ‚ˆÙÔ-ÔÈ›·, ÌÈÎÚ¤˜ ‚ÈÔÙ¯ÓÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜. º˘ÛÈο Ë ·ÏÏ·Á‹ ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È ·fi-ÙÔÌ·. ™Ù· ÚÒÙ· ÌÂÙ¿ ÙÔ MÔÓ·ÛÙË-Ú¿ÎÈ ÙÂÙÚ¿ÁˆÓ·, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ÌÂÚÈ¿ ÙÔ˘ æ˘ÚÚ‹, Û˘Ó·ÓÙ¿ ηÓ›˜ ·ÎfiÌ· ÓÂÔÎÏ·ÛÈο ·Ú¯ÔÓÙÈο, ÛÙ·-‰È·Î¿ fï˜ Ë EÚÌÔ‡ ˘Ô‚È‚¿˙ÂÙ·È. §›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ 1863, Ë ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ΢‚¤ÓËÛË Ì ÂȉÈÎfi ı¤-ÛÈÛÌ· ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË Ù˘ K·ÓÈηڤ·˜, Ì ÙËÓ ·ÈÙÈÔÏÔÁ›· fiÙÈ ¤ÙÛÈ ı· ·Úı› Ë ‰˘ÛÎÔÏ›· Ù˘ ΢-ÎÏÔÊÔÚ›·˜ ÙˆÓ ·Ì·ÍÈÒÓ «EÎ Ù˘ ÈÛÔ-‰ÒÛˆ˜ Ù˘ EÚÌ·˚΋˜ Ô‰Ô‡ Î·È Ù˘ ÂÚ› ÙÔ˘ N·Ô‡ Ï·Ù›·˜ ÙÔ ÔÈÎÔ‰fiÌË-Ì· ÙÔ˘ N·Ô‡ ÂÂÛ¯ÒÛıË Î·Ù¿ ÙÔ ÙÚÈ-ÙËÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ‡„Ô˘˜ ·˘ÙÔ‡ Î·È ÂÔ̤-Óˆ˜ ·ÒÏÂÛ ÙËÓ ÚˆÙfiÙ˘ÔÓ ·˘ÙÔ‡ ηÏÏÔÓ‹Ó». ™Î¤ÊÙÔÓÙ·È ÏÔÈfiÓ Ó· η-Ù‰·Ê›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ Ó·fi Î·È Ó· ÙÔÓ ·ÓÔÈ-ÎÔ‰ÔÌ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË Û˘ÓÔÈΛ· °ÂÚ¿ÓÈ (AÁ. KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘), ÛÙË Ì¤ÛË ÂȉÈ-΋˜ ‰È·ÌÔÚʈ̤Ó˘ Ï·Ù›·˜. E˘Ù˘-¯Ò˜, Ë ·fiÊ·ÛË ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ˘ÏÔÔÈ‹-ıËΠÔÙ¤ Î·È Ë K·ÓÈηڤ· ÛÒ˘ÏÔÔÈ‹-ıËΠÁÈ· ¿ÏÏË ÌÈ· ÊÔÚ¿. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1870 Ë Aı‹Ó· ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÔ‰ÔÌÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·. KÙ›˙ÔÓÙ·È ¿Óˆ ·fi ÙÂÙÚ·ÎfiÛÈ· Û›ÙÈ·, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÌÂÁ¿Ï· Î·È ÔÏ˘‰¿·Ó·, Ì ÂÌÔÚÈο ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ. H EÚÌÔ‡ ¤¯ÂÈ Î·È ·˘Ù‹ ÙÔ ÌÂÚ›‰Èfi Ù˘. ™ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÙÌ‹Ì· Ù˘ Ô‰Ô‡ ÂΛ fiÔ˘ Ë EÚÌÔ‡ ‰È·ÛÙ·˘ÚÒÓÂÙ·È Ì ÙËÓ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜, ··ÏÏÔÙÚÈÒÓÔÓÙ·È Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÔÈÎfi‰·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈΤ˜ ¤Ú¢Ó˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ KÂÚ·ÌÂÈ-ÎÔ‡ Î·È Ó· ÎÙÈÛÙ› ÙÔ MÔ˘ÛÂ›Ô KÂÚ·-ÌÂÈÎÔ‡. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ÂÚ›Ô˘ ˘‹Ú¯Â ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ OıˆÓ· ÙÔ ÂÚ›ÊË-ÌÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô - Ï¤Û¯Ë ÙˆÓ B·˘·ÚÒÓ, «TÔ ¶Ú¿ÛÈÓÔ ¢¤ÓÙÚÔ», ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Ô˘ ‰È¤ıÂÙÂ Î·È ÌÈÎÚfi ·Ó·ÁÓˆÛÙ‹ÚÈÔ. EΛ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó Û˘¯Ó¿ ÌÈÎÚ¤˜ ·ÔÁÂ˘Ì·ÙÈÓ¤˜ Û˘Ó·˘Ï›Â˜, ¯ÔÚÔ› Î·È ·È¯Ó›‰È· Î·È ÎÏ‹ÚˆÛË Ï·¯ÓÒÓ.

°˘Ó·ÈΛԘ

ÂÌÔÚÈÎfi˜ ‰ÚfiÌÔ˜

™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ· Ë EÚÌÔ‡ ¤¯ÂÈ ¿ÚÂÈ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ Ù˘ ÌÔÚÊ‹. M·˙› Ì ÙËÓ AÈfiÏÔ˘ Î·È ÙË ™Ù·‰›Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ÂÌÔÚÈ-ÎÔ‡˜ ¿ÍÔÓ˜ Ù˘ fiÏ˘. ¢ÂÍÈ¿ Î·È ·ÚÈ-ÛÙÂÚ¿ ‰ÈÒÚÔÊ· Î·È ÙÚÈÒÚÔÊ· ÂÌÔÚÈ-ο, ÌÂÁ¿Ï· ÓÂÔÎÏ·ÛÈο Î·È ÂÎÏÂÎÙÈ-ÛÙÈο ÎÙ›ÚÈ·. K¿Ô˘ οÔ˘ Û˘Ó·ÓÙ¿˜ Î·È fiÌÔÚʘ ÛÙÔ¤˜ Ì ÙÔÍÔÛÙÔȯ›Â˜. ™ÙÔ˘˜ ÔÚfiÊÔ˘˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ë ¯Ú‹ÛË

Õ

«Mογερ, απ

το 1900», τα

πρ-τα μας παποτσια.

O «βασιλες της

υποδ"σεως» Γ.

Mογερ

εμφανζε-ται τον 19ο αι.

στον χρο του

υποδ"ματος και το

1914 τον

βρσκου-με στην οδ

Σταδ-ου 46, στο Mγαρο

του Aρσακεου.

Eνα καταστημα

που δεν θα

μπο-ροσε να λεπει

απ την Eρμο

(φωτ.: Γ. Mπαρδ

-πουλος).

H

Στο τμ"μα της οδο Eρμο ανμεσα στο Mοναστηρκι και στην πλατεα Aγων

Aσωμτων εντυπωσιζει το αρραγς μτωπο των παλαιν διροφων ως επ το

πλε-στον, κτισμτων με σμμεικτα νεοκλασικ και εκλεκτικιστικ μορφολογικ

στοι-χεα. H επικεμενη αποκατστασ" τους θα αλλξει το φος της περιοχ"ς (φωτ.: Γ.

Mπαρδ πουλος).

Ù˘ ηÙÔÈΛ·˜, ÂÓÒ Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó ¿-ÓÙ· οÔȘ ÌÈÎÚ¤˜ ‚ÈÔÙ¯ӛ˜ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈΤ˜ ÛÙ¤Á˜. ™ÙȘ ‰‡Ô ÁˆÓ›Â˜ Ù˘ EÚÌÔ‡ Ì ÙËÓ Ï·Ù›· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ù· ‰‡Ô ÌÂÁ¿Ï· ÍÂÓԉԯ›· Ù˘ AÁÁÏ›·˜ ‰ÂÍÈ¿, ÙÔ ·ÏÈfi ̤Á·ÚÔ KÔÚÔÌËÏ¿: «OÙÂ Ô Ú¤ÎÙ˘ ‚ÈÔÌ‹¯·ÓÔ˜ AÓ‰Ú¤·˜ KÔÚÔÌËÏ¿˜ ‹ÁÂÈÚ ÙËÓ ÂÓ ÙË Ï·Ù›· ÌÂÁ¿ÏË ÔÈΛ·Ó ÙÔ˘ ÔÈÎÙ›ÚÈ˙ÔÓ ·˘ÙfiÓ Î·È ¤ÛΈÙÔÓ ÔÈ ·ÊÂÏ›˜ ÂΛÓÔÈ ÙËÓ ¿ÛÙÔ¯ÔÓ ‰·¿ÓËÓ, ϤÁÔÓÙ˜, fiÙÈ Â› Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘, ‰È¿ Ù·˜ ÙfiÙ Aı‹Ó·˜, ÔÈ-ÎÔ‰ÔÌ‹˜ ÂΛӢ ¤ÌÂÏÏÔÓ Ù·¯¤ˆ˜ Ó· “Ï·Ï‹ÛÔ˘Ó ÎÔ˘ÎÔ˘‚¿ÁȷȘ”» (X. AÓÓÈ-ÓÔ˜, “E‚‰ÔÌ¿˜”, 1886), Î·È ÙÔ BÈÎÙÒ-ÚÈ· ·ÚÈÛÙÂÚ¿, Ì ٷ ˙·¯·ÚÔÏ·ÛÙ›· ÙÔ˘ °È·ÓÓ¿ÎË Î·È ÙÔ˘ Z·‚ÔÚ›ÙË ÛÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ. Y‹Ú¯·Ó Â›Û˘ ¿ÏÏ· ‰¤Î· ÍÂÓԉԯ›·, Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ӷ Ù· Â-ÚÈÛÛfiÙÂÚ· Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ Ï·Ù›· ÛÙÔ MÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ. Afi Ù· 360 ηٷÛÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ó·-ʤÚÔÓÙ·È Ì¤¯ÚÈ ÙÔ MÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ˆÏÔ‡Ó ˘Ê¿ÛÌ·Ù· Î·È ‰È¿ÊÔÚ· „ÈÏÈο. Y¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏÏ¿ η-ÂÏ¿‰Èη, ÌÔ‰›ÛÙÚ˜, ÎÂÓÙ‹ÛÙÚ˜ Î·È ·ÛÚÔÚÔ˘¯Ô‡‰Â˜, Ù¯ÓËÙ¿ ¿ÓıË Î·È ‚·ÊÙÈÛÙÈο, ‚ÈÔÙ¯ӛ˜ ÂÛˆÚÔ‡¯ˆÓ Î·È ÛÙËıÔ‰¤Û̈Ó, ·ÚÎÂÙ¿ ˘·ÏÔˆ-Ï›· Î·È Î˘ÙÈÔÔÈ›·, ‚È‚ÏÈÔˆ˘·ÏÔˆ-Ï›· Î·È ¯·ÚÙÔˆÏ›·, ¯Ú˘ÛÔ¯Ô›·, ˆÚÔ-ÏÔÁÔÔÈ›·, ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÔÙÈÎÒÓ, Ï›Á· ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÂȉÒÓ, οÔÈ· ·ÓÙÚÈο ÈÏÔÔÈ›·, ¤Ó· ÎÔ˘Ú›Ô, ¤Ó· ·Ú¯·ÈÔ-ˆÏÂ›Ô Î·È ¤Ó· ηٿÛÙËÌ· ÂȉÒÓ Ù·-Íȉ›ˆÓ. M ÂÍ·›ÚÂÛË Ù· ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÂȉÒÓ Î·È Ù· ÈÏÔÔÈ-›·, Ë EÚÌÔ‡ Â›Ó·È Ô Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó Á˘-Ó·ÈΛԘ ÂÌÔÚÈÎfi˜ ‰ÚfiÌÔ˜ Ù˘ Aı‹-Ó·˜. O‡Ù ¤Ó·˜ Ú¿ÊÙ˘, Ô‡Ù ¤Ó· η-Ù¿ÛÙËÌ· ·Ó‰ÚÈÎÒÓ ˘Ê·ÛÌ¿ÙˆÓ. A˘Ù¿ ı· Ù· ‚ÚÂÈ Î·Ó›˜ ÛÙËÓ AÈfiÏÔ˘ Î·È ÙË ™Ù·‰›Ô˘, ÙÔ ›‰ÈÔ Î·È ÙȘ ‚ÈÔÙ¯ӛ˜ ˘Ôη̛ۈÓ.

Afi ÙÔÓ MÂÛÔfiÏÂÌÔ

™ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ MÂÛÔÔϤÌÔ˘ ·Ú-¯›˙Ô˘Ó Ó· ÎÙ›˙ÔÓÙ·È Ù· ÚÒÙ· ÎÙ›ÚÈ· ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÚÓÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜, ÔÈ ÚÒÙ˜ ÔÏ˘Î·ÙÔÈ˘. H ÔÏ˘Î·ÙÔÈΛ· A·-˙fiÁÏÔ˘, EÚÌÔ‡ Î·È ºˆÎ›ˆÓÔ˜, Û ۯ¤-‰È· ÙÔ˘ N›ÎÔ˘ X·Ù˙Ë·Ó·ÁÈÒÙÔ˘. TÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ BÔ˚‚fiÓ‰· –K·ÛÌ‹ÚÈ· YÊ¿ÛÌ·Ù·– Ì ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔ-Ó· ÙÔÓ Mȯ·Ï¤·, Ë ÔÏ˘Î·ÙÔÈΛ· X·Ú-‚·Ï›· Î.¿. MÂÁ¿Ï· ÂÌÔÚÈο ηٷ-ÛÙ‹Ì·Ù·, ÔÏ˘ÒÚÔÊ·, fiÔ˘ Û˘¯Ó¿ ÛÙÔ˘˜ Â¿Óˆ ÔÚfiÊÔ˘˜ ‰È·ÙËÚÂ›Ù·È Ë ¯Ú‹ÛË Ù˘ ηÙÔÈΛ·˜. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ͯˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ ÎÙ›ÚÈÔ fiÔ˘ ÙÔ Î·Ù¿ÛÙË-Ì· ÙÔ˘ AÏÂÍ·Ó‰Ú¿ÎË Ì ÙȘ ÏÈÙ¤˜, ·‰Ú¤˜ ÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘. MÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ·-Ï·ÈfiÙÂÚ· ÎÙ›ÚÈ· ηÙ‰·Ê›˙ÔÓÙ·È Î·È ·ÓÙÈηı›ÛÙ·ÓÙ·È ·fi ÔÏ˘Î·ÙÔÈ˘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ù· ÓÂÒÙÂÚ· ·Ú¯ÈÙÂ-ÎÙÔÓÈο Ú‡̷ٷ. TÔ ÌÂÙfiÓ, ÙÔ Á˘·-Ï›, ÙÔ ·ÏÔ˘Ì›ÓÈÔ, ·ÓÙÈηıÈÛÙÔ‡Ó Ù· Á›۷, Ù· ·ÎÚÔΤڷ̷, Ù· ÂÎÏÂÎÙÈÛÙÈ-ο ÛÙÔÏ›‰È·. KÙ›ÚÈ· ÔÏ˘ÒÚÔÊ·, Ì ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔ, ÁÚ·Ê›· Î·È ‚ÈÔÙ¯ӛ˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÚfiÊÔ˘˜. H η-ÙÔÈΛ· ÂÎÙÔ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÂÌÔÚÈÎfi ÙÚ›ÁˆÓÔ.

•¤ÚÂÈ Ó· Ï·Ó‡ÂÈ

™‹ÌÂÚ· Ë EÚÌÔ‡ ¤¯ÂÈ ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÚfiÛˆ-Ô. ¶Â˙Ô‰ÚÔÌ‹ıËÎÂ, ¤ÁÈÓ ÂÚ›·-ÙÔ˜, ÛÙ· ÎÙ›ÚÈ¿ Ù˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÏ˘ÂıÓÈΤ˜ ·Ï˘Û›‰Â˜ ηٷÛÙËÌ¿-ÙˆÓ, Beneton, Marks and Spenser, Zara, Mothercare... ¢ÂÓ Â›Ó·È È· ÙÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ÂÌÔÚÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ Úˆ-ÙÂ‡Ô˘Û·˜. K¿ı ÁÂÈÙÔÓÈ¿, οı ÚÔ¿-ÛÙÈÔ ¤¯ÂÈ ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ΤÓÙÚÔ, ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ·ÁÔÚ¿. T· ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ˘Ê·-ÛÌ¿ÙˆÓ fiÏÔ Î·È ÏÈÁÔÛÙ‡ԢÓ. AÓÙÈ-ηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÂÙÔ›ÌˆÓ ÂÓ‰˘Ì¿ÙˆÓ, Ô˘ ·¢ı‡ÓÔÓÙ·È fï˜ Î·È ¿ÏÈ ÛÙÔ Á˘Ó·ÈÎÂ›Ô ÎÔÈÓfi. TÔ ›‰ÈÔ Î·È Ù· ·-Ô‡ÙÛÈ·, Ù· ·ÍÂÛÔ˘¿Ú, ÔÈ ÙÛ¿ÓÙ˜, Ù· ÂÛÒÚÔ˘¯·. M¤Û· Û ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ Îfi-ÛÌÔ Â›Ó·È Û˘ÁÎÈÓËÙÈÎfi Ó· Û˘Ó·ÓÙ¿˜ ·ÎfiÌË Î¿ÔȘ ·ÏȤ˜ ÁÓˆÛÙ¤˜ Ê›Ú-̘, Ô˘ ̤ÓÔ˘Ó ÂΛ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ ¿Óˆ ·fi ÂηÙfi ¯ÚfiÓÈ·. K·ÓÂÏÏfi-Ô˘ÏÔ˜ - ¶ÂÙÚfiK·ÓÂÏÏfi-Ô˘ÏÔ˜, MÂÓÙ˙ÂÏfi-Ô˘ÏÔ˜, ¶¿ÏÏ˘ Î·È KÔÙ˙È¿˜, ¶··-ÁÈ¿ÓÓ˘. K¿ÔȘ ¿ÏϘ ¿ÏÈ ¤ÎÏÂÈÛ·Ó ÔÚÈÛÙÈο ÚÈÓ ·fi Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ‹ ¿Ï-Ï·Í·Ó ı¤ÛË. M·ÁÁÈÒÚÔ˜, M¤ÓÙ˘, ™‚ÔÏfiÔ˘ÏÔ˜, KÔ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜, ºÏÂÚÈ·-Ófi˜, ™È‰¤Ú˘, KÔÚÔÌËÏ¿˜. KÏ›ӈ Ù· Ì¿ÙÈ· Î·È ı˘Ì¿Ì·È. OÈ ÚÒÙ˜ ÎÔ‡ÎϘ Ô˘ ‰È¿ÏÂÍ· ÌfiÓË ÌÔ˘ ÛÙÔÓ M·ÁÁÈÒÚÔ, Ë M¿Á‰· Î·È Ô T¿ÛÔ˜, ÁÂÚÌ·ÓÈΤ˜, Ì ˙ˆÁÚ·ÊÈṲ̂ӷ ÛÙÔ ¯¤ÚÈ ÚfiÛˆ·... EÓ· Ô˘Ú¿ÓÈÔ Ùfi-ÍÔ ·fi ¯ÚÒÌ·Ù· ÛÙ· ÌÂÙ¿ÍÈ· ÁÈ· ÙÔ Î¤ÓÙËÌ· Ù˘ ÁÈ·ÁÈ¿˜ ÛÙÔ˘ M¤ÓÙË, Ù· ÙÂÙÚ¿‰È· ÙÔ˘ ¶¿ÏÏË Î¿ı ÊıÈÓfiˆ-ÚÔ, ÎÈ ‡ÛÙÂÚ· ΤڷÛÌ· ÛÙÔ˘ Z·‚ÔÚ›-ÙË, ΈΠ‹ ÌÈÏʤÈÁ, Î·È ·È¯Ó›‰È ÛÙËÓ Ï·Ù›· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. K·È ÌÂÙ¿ ÂÈ-ÛÙÚÔÊ‹ ÛÙÔ Û›ÙÈ, ηıÈṲ̂ÓË ·Ó¿Ô-‰· ÛÙÔ ÛηÌÓ¿ÎÈ ÙÔ˘ Ù·Í›. ¢ÂÓ Î·Ù‚·›Óˆ È· Û˘¯Ó¿ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡. O ¯ÚfiÓÔ˜ ÌÔ˘ ‰ÂÓ ÊÙ¿ÓÂÈ. AÏÏ¿ ·ÎfiÌË Î·È ÙÒÚ·, fiÙ·Ó ÂÚ·-Ù¿ˆ, ÓÈÒıˆ Û·Ó Í¤ÓË, Û·Ó ÙÔ˘Ú›-ÛÙÚÈ·, οı ÊÔÚ¿ Ô˘ ı· ‚ÚÂıÒ ÂΛ οÙÈ ¤¯ÂÈ Î·È ¿ÏÈ ·ÏÏ¿ÍÂÈ, ·ÚΛ ÌÈ· ÁˆÓ›·, ÌÈ· Ù·Ì¤Ï·, ¤Ó· οÙÈ ÙÈ ÌÈÎÚfi Î·È ·Û‹Ì·ÓÙÔ, ÁÈ· Ó· ͢Ó‹ÛÂÈ ÓÔ-ÛÙ·ÏÁ›Â˜ Î·È ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ. IÛˆ˜ Ó· ÁÂÚÓ¿ˆ Î·È Ó· ÌËÓ ÙÔ Î·Ù·Ï·‚·›Óˆ. Ö˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ·ÏÈ¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡-ÓÙ·È Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó¤· ÂÚÂı›ÛÌ·Ù·, Ӥ˜ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ‰¤ÓÔ˘Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û ¤Ó· ÛÊÈÎÙÔÏÂÁ̤ÓÔ ˘Ê¿‰È. H EÚÌÔ‡ ›¯Â, ¤¯ÂÈ Î·È ı· ¤¯ÂÈ ¿ÓÙ· ÙË ‰È΋ Ù˘ Ì·ÁÈ΋ ‰‡Ó·ÌË. E›Ó·È ¤Ó·˜ ‰Úfi-ÌÔ˜ Ô˘ ͤÚÂÈ Ó· Ï·Ó‡ÂÈ Î·È Ô˘ Û ÚÔηÏ› Ó· ÍÔ‰¤„ÂȘ ‰Ú·¯Ì¤˜ ‹ ¢-ÚÒ, ÙË ÛËÌ·Û›· ¤¯ÂÈ. AÚΛ Ó· „ˆÓ›-ÛÂȘ...

H

_{H οδ ς Eρμο απ το ψος της οδο Bουλ"ς προς την πλατεα}

Συ-ντγματος: το πιο φροντισμνο, «εξευρωπαϊσμνο» τμ"μα της

κε-ντρικ"ς εμπορικ"ς αρτηρας της νεοελληνικ"ς Aθ"νας, με κτρια

οικοδομημνα στις προδιαγραφς ειδικν βασιλικν διαταγμτων.

Kαρτ ποστλ εποχ"ς ( συλλογ" N. Πολτη).

Tα πρτα

εμπορικ

Tου

°

πÕ¡¡∏

K

∞πƒ√º⁄§∞ Δημοσιογρφου - Συγγραφα

¶

OTE AKPIBø™¿ÓÔÈÍ ÙÔ ÚÒÙÔ ÂÌÔ-ÚÈÎfi ηٿÛÙËÌ· ÛÙËÓ Ô‰fi EÚÌÔ‡, ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi. TÔ 1837, fï˜, ÌÈ· ¿ÏÏÔÙ ·È‰·ÁˆÁfi˜ ÙË ‚·Û›ÏÈÛÛ·˜ AÌ·Ï›·˜, Ô˘ ÙËÓ Â›¯Â Û˘Óԉ‡ÛÂÈ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔ˘˜ Á¿ÌÔ˘˜ Ù˘ Ì ÙÔÓ OıˆÓ·, ¤ÁÚ·Ê Û ÂÈÛÙÔÏ‹ Ù˘ fiÙÈ ·ÁfiÚ·Û·Ó Ì ÙËÓ AÌ·Ï›· η¤Ï· Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÊÔÚ¤ÛÔ˘Ó Î·È ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È fiÙÈ ·Ó¿ ‰ÂηÂÓı‹ÌÂÚÔ ¤ÊÙ·Ó·Ó ·fi ÙË M·ÛÛ·Ï›· ÏÔ›· Ô˘ ÌÂÙ¤-ÊÂÚ·Ó Â›‰Ë ÙÔ˘ Û˘ÚÌÔ‡, Ù· ÔÔ›· ÂˆÏÔ‡-ÓÙÔ ·˘ÙÔÛÙÈÁÌ›. EÂȉ‹ ÙÔ 1837 ‰ÂÓ ˘‹Ú-¯Â ¿ÏÏË ÂÌÔÚÈ΋ Ô‰fi˜ ÏËÓ Ù˘ EÚÌÔ‡, Û˘-ÌÂÚ·›ÓÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ ÙfiÙ Ú¤ÂÈ Ó· ¿ÓÔÈÍ·Ó Ù· ÚÒÙ· ÂÌÔÚÈο ηٷÛÙ‹Ì·Ù·.

E›Ó·È ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ Ë EÚÌÔ‡ Ì ÙËÓ AÈfiÏÔ˘ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ ‰‡Ô ÚÒÙÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Ô˘ ¯·Ú¿-¯ÙËÎ·Ó ÛÙÔ Û¯¤‰ÈÔ Ù˘ Ó¤·˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ·fi ÙÔ˘˜ KÏ¿ÓıË Î·È ™¿Ô˘ÌÂÚÙ. TÔ 1834 Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ¯Ù›˙ÔÓÙ·È Î¿ÔÈ· Û›ÙÈ·, ·Ú¿ ÙËÓ ··ÁfiÚ¢ÛË Ô˘ ›¯Â ÂÈ‚¿ÏÂÈ Ë ¢ËÌÔÁÂÚÔÓÙ›· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Î‡-ÚˆÛË ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ ·fi ÙËÓ AÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· Î·È ÙËÓ ·Ó¿ıÂÛË ·fi ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ B·˘·ÚÒÓ ÛÙÔÓ °ÂÚÌ·Ófi ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· KϤÓÙÛ ӷ ο-ÓÂÈ ¤Ó· Ó¤Ô Û¯¤‰ÈÔ. H EÚÌÔ‡ fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÂÓ Î·Ù·ÚÁ‹ıËΠÛÙÔ Ó¤Ô Û¯¤‰ÈÔ, ·ÏÏ¿ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ôχ Û‡ÓÙÔÌ· –ÙÔÓ OÎÙÒ‚ÚË ÙÔ˘ 1835– ο-ÔÈ· ¤ÚÁ· ‰È·ÌfiÚʈۋ˜ Ù˘. EÂȉ‹ ·fi ÙËÓ EÚÌÔ‡ ÂÚÓÔ‡Û·Ó fiϘ ÔÈ ¿Ì·Í˜ Ì ÙȘ Ôԛ˜ ÂÎÈÓÔ‡ÓÙÔ ÔÈ AıË-Ó·›ÔÈ, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Í¤ÓÔÈ ÂÒÓ˘ÌÔÈ Ô˘ ›-¯·Ó ηٷÎχÛÂÈ ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙËÓ Aı‹Ó·, ıˆÚÂ›Ù·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ‚¤-‚·ÈÔ fiÙÈ ÙfiÙ ¿ÓÔÈÍ·Ó Ù· ÚÒÙ· ηٷÛÙ‹-Ì·Ù·. E›Ó·È ·ÔÎ·Ï˘ÙÈÎfi ¤Ó· ΛÌÂÓÔ Ì ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÂÓfi˜ PÒÛÔ˘ ηıËÁËÙ‹, ÙÔ˘ BÏ·‰›ÌËÚÔ˘ NÙ·‚›ÓÙÔÊ, Ô˘ ‹Úı ÛÙËÓ Aı‹Ó· ÙÔ 1835. AӷʤÚÂÈ fiÙÈ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ˘‹Ú¯·Ó ÂÚ› Ù· ‰¤Î· ÌÂÁ¿Ï· ÔÈ΋̷ٷ, ÙËÓ ›‰È· ÒÚ· Ô˘ ÛÙËÓ ˘fiÏÔÈË Aı‹Ó· ‹Ù·Ó ¯ÙÈṲ̂ӷ fiÏ· ÎÈ fiÏ· ÌÂÚÈο ÊÙˆ¯fi-ÛÈÙ·. ™Ù· ÚÒÙ· ·˘Ù¿ ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ‚¤‚·È· ‚ÈÙÚ›Ó˜ Ì ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ÌÔÚÊ‹. K¿ÔÈ· fï˜ ·fi Ù· ÂÌÔ-Ú‡̷ٷ ‹Ù·Ó ÂÎÙÂıÂÈ̤ӷ Ì ηϷ›ÛıËÙÔ ÙÚfiÔ ÛÙ· ·Ú¿ı˘Ú·, Ô˘ ¤·È˙·Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÚÔıËÎÒÓ. EÙÛÈ, ÔÈ ‰ÈÂÚ¯fiÌÂÓ˜ AıËÓ·›Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ·ÏÏÔ‰·¤˜, ΢ڛˆ˜ Û‡˙˘ÁÔÈ B·˘-·ÚÒÓ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ, ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÔÊ·-Û›ÛÔ˘Ó Û ÔÈÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· ı· ÌÔ˘Ó ÁÈ· Ó· οÓÔ˘Ó ÙȘ ·ÁÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜. Y¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏϤ˜ ÂÚÈÁڷʤ˜ Í¤ÓˆÓ ÂÚÈËÁËÙÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›-¯·Ó ÂÈÛÎÂÊı› ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ÙËÓ Aı‹-Ó· Î·È ·Aı‹-ӷʤÚÔÓÙ·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛÙËÓ ÂÌÔÚÈ΋ ΛÓËÛË ÂΛӢ Ù˘ ÚÒÙ˘ ÂÚÈfi‰Ô˘. °Ú¿-ÊÔ˘Ó ÁÈ· ·ÊıÔÓ›· ÂȉÒÓ ÙÔ˘ Û˘ÚÌÔ‡, ÂΛӷ Ù· ÚÒÙ· ‰‡ÛÎÔÏ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÈ·˜ ·Ó‡·ÚÎÙ˘ ۯ‰fiÓ fiÏ˘. MÈÏ¿Ó ÁÈ· ÌÔÓ٤Ϸ ·ÚÈ˙È¿-ÓÈη, ÁÈ· ÊÔڤ̷ٷ Î·È Î·¤Ï· fiÌÔÈ· Ì ÂΛӷ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û ηÓ›˜ Ó· ÚÔÌËı¢-ı› ÛÙȘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ÚˆÙ‡ԢÛ˜ Ù˘ E˘-ÚÒ˘. Afi Ù· ΛÌÂÓ· ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ ÂÚÈËÁË-ÙÒÓ Î·È ¿ÏÏ· ÔÏÏ¿ ‰ËÌÔÛȇ̷ٷ Ù˘ Â-ÚÈfi‰Ô˘ ÂΛӢ Û˘ÌÂÚ·›ÓÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ ·fi ÙfiÙ Ú¤ÂÈ Ó· ¿ÓÔÈÍ·Ó Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· Óˆ-ÙÂÚÈÛÌÒÓ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡. TÔ ÌfiÓÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Î·È ÂȂ‚·ÈˆÌ¤ÓÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È ÂΛÓÔ Ô˘ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ ηٷÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ÂÍÂÏ›¯ıËΠ۠ÂÌÔÚÈÎfi ΤÓÙÚÔ, Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ۯ‰fiÓ Ô˘ ͤÚÔ˘Ì ۋÌÂÚ·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÂÌÔÚÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘ Ì ÙËÓ ÂˆÓ˘-Ì›· «EÚÌ›ÔÓ», ÙÔ˘ Iˆ¿ÓÓÔ˘ K. TÛ¿ÙÛÔ˘, ÛÙËÓ Ô‰fi EÚÌÔ‡ 33-35, ÙÔ 1850. H ÔÈÎÔÁ¤-ÓÂÈ· TÛ¿ÙÛÔ˘ ›¯Â ηٿÛÙËÌ· ÛÙÔ N·‡ÏÈÔ ·fi ÙÔ 1828 Î·È Ô Iˆ. TÛ¿ÙÛÔ˜, Ô˘ ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ·fi ÙÔ 1839 ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË Ù˘ ÂÈ-¯Â›ÚËÛ˘, ÚԂϤÔÓÙ·˜ ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Ù˘ Aı‹Ó·˜ Û·Ó ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜, ›‰Ú˘Û ÙÔ ÎÂ-ÓÙÚÈÎfi ηٿÛÙËÌ· ÛÙËÓ Ô‰fi EÚÌÔ‡ Î·È ¿ÊË-Û ÛÙÔ N·‡ÏÈÔ ÙÔ ˘ÔηٿÛÙËÌ·. E͢ÓÔ˜ ¤ÌÔÚÔ˜, Ô TÛ¿ÙÛÔ˜ ›¯Â ÂÌÔÚÈΤ˜ Û˘Ó·Ï-Ï·Á¤˜ Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÁÓˆÛÙÔ‡˜ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ Ô›ÎÔ˘˜, Ô˘ ÙÔ˘ ¤‰ÈÓ·Ó Ù· ÚÔ˚-fiÓÙ· ÙÔ˘˜ Î·È ¤ÙÛÈ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ¤Ó· ÛÔ˘-‰·›Ô ÁÈ· Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ ÂÌÔÚÈÎfi ηٿ-ÛÙËÌ·. E¯ÔÓÙ·˜ ‚Ϥ„ÂȘ ÁÈ· ·ÎfiÌË ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚË ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÂÌÔÚÈ΋˜ ÙÔ˘ ‰Ú·ÛÙË-ÚÈfiÙËÙ·˜, ¤ÛÙÂÈÏ ÙÔÓ ÁÈÔ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ Ó· ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·, Î·È ·˘Ùfi˜, fiÙ·Ó Â¤ÛÙÚ„Â, ·Ó·‚¿ıÌÈÛ ÙÔ «EÚÌ›ÔÓ» ÙÔ 1872 ηٿ Ù· Â˘Úˆ·˚ο ÚfiÙ˘·. ™Â Û¯ÂÙÈÎfi ‰ËÌÔÛ›Â˘Ì· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ·Ó·Ê¤ÚÂ-Ù·È fiÙÈ «Ô Î. TÛ¿ÙÛÔ˜ Â›Ó·È ·Û›ÁÓˆÛÙÔ˜ ˆ˜ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÔ˜ ¤ÌÔÚÔ˜ Ù˘ Ô‰Ô‡ EÚÌÔ‡, ¤ÎÙÈ-Û ϷÌÚfiÓ ·Ì̤ÁÈÛÙÔÓ, ˆÚ·ÈfiÙ·ÙÔÓ Î·È Â˘Ú‡¯ˆÚÔÓ Î·Ù¿ÛÙËÌ·, ÙÔ «EÚÌ›ÔÓ», ˆÏ› ‰Â ¿·ÓÙ· Ù· ·Ó‰ÚÈο Î·È Á˘Ó·ÈΛ· ›‰Ë, ˆ˜ Î·È ¿ÓÙ· Ù· ›‰Ë ÔÈÎȷ΋˜ ¯Ú‹Ûˆ˜, ȉ›· ÊËÌ›˙ÂÙ·È Ë ÏÔ˘Û›· Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ Ù·‹ÙˆÓ ÙÔ˘». ™ÙÔ ›‰ÈÔ ‰ËÌÔÛ›Â˘Ì· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Â›Û˘ Ù· ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ PÔ‡ÊË, Ì Á˘Ó·ÈΛ· ÊÔڤ̷ٷ, ÙÔ K·ÙÂÏÔ‡˙Ô˘, Ì Á˘Ó·ÈΛ· Â›-Û˘ ›‰Ë, ÙˆÓ M¿ÚÎÔ˘ Î·È B·ÚÎÔ‡ÙË, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ «ı¤ÏÔ˘ÛÈ Ù·˜ Aı‹Ó·˜ ÂÊ·Ì›ÏÏÔ˘˜ ÚÔ˜ Ù·˜ Â˘Úˆ·˚ο˜ fiÏÂȘ Î·È ÚÒÙÔÈ ·˘-ÙÔ› ÂȘ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ, fi,ÙÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÂÍ·Ú-Ù¿Ù·È ÂÓÓÔÔ‡ÛÈ Ó· ÌË ÙÔ ·Ú·Ï›„ˆÛÈ». °›-ÓÂÙ·È Â›Û˘ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· οÔÈÔÓ AÚÁ˘Ú¿ÎÔ, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ «ÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· ÂÚȤ¯ÂÈ ·Ó fi,ÙÈ ÚÔÛÂÏ·ÂÈ ¿ÓÙ· ÂÚ·ÛÙ‹Ó ÙÔ˘ ηÏÔ‡ Î·È Ù˘ ÚÔfi‰Ô˘».

Ã

«... Tα καλλτερα και

πλουσιτερα δρα της

πρωτοχρονις... ».

Διαφ-μιση του καταστματος

Pο-δλφου Mιφαρτ στην οδ

Eρμο, δημοσιευμνη

πα-ραμονς Xριστουγννων του

1886 στην εβδομαδιαα

εφημερδα «Tο Aστυ».

Ã

Pεκλμα του «Eλληνικο Eργοστασου

Πλων Γερασμου Λευκαδτου και

Aδελ-φν» δημοσιευμνη στο «Aστυ» της 28ης

Aυγοστου 1888.

H EÚÌÔ‡ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ηÙ›¯Â Î·È Ù· Û΋ÙÚ· ÙˆÓ ¯Ú˘ÛÔ¯Ô-›ˆÓ Î·È ·‰·Ì·ÓÙÔˆÏ¯Ú˘ÛÔ¯Ô-›ˆÓ. AӷʤÚÔ-ÓÙ·È ÙÔ˘ ™·Ì›Ô˘ Î·È ™›·, ÙÔ˘ ¶ÔÌfiÓË, ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ M·Ú·ÁÎÔ‡, ÙÔ˘ TÛÈÙÛfi-Ô˘ÏÔ˘ Î·È ÙÔ˘ §ÂÔÓ¿Ú‰Ô˘, Ù· ÔÔ›· «Î·ıˆÚ›˙Ô˘ÛÈ, Ï·ÌÚ‡ÓÔ˘ÛÈ Î·È ÊˆÙ·-ÁˆÁÔ‡ÛÈ ÙËÓ Ô‰fiÓ EÚÌÔ‡». TÔ ·‰·Ì·-ÓÙÔˆÏÂ›Ô ÙÔ˘ ¶ÔÌfiÓË ÙÔ Â›¯Â ȉڇÛÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ™ËÏÈfiÔ˘ÏÔ˜, ÂÓÒ ÔÈ ·‰ÂÏ-ÊÔ› M·Ú·ÁÎÔ‡ ‹Ù·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ Iˆ. §È˙ȤÚË Ô˘ ›¯Â ȉڇÛÂÈ Î·È ÙËÓ ÔÌÒÓ˘ÌÁË ÛÙÔ¿ ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ÛÙÔ¿ ÙÔ˘ MÂÏ¿. O TÛÈÙÛfiÔ˘ÏÔ˜, Ù¤ÏÔ˜, ›¯Â ¤ÚıÂÈ ·fi ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÛÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ¿ ÙÔ˘ ‰È¤ıÂÙ ÎÔÛÌ‹Ì·-Ù· Ì ÔχÙÈÌÔ˘˜ Ï›ıÔ˘˜.

K·ÂÏ¿‰Èη

™ÙËÓ EÚÌÔ‡ ˘‹Ú¯·Ó ¿Ú· ÔÏÏ¿ η-ÂÏ¿‰Èη. EÓ· ·fi ·˘Ù¿, Ô˘ ¿ÓÔÈÍ ÙÔ 1879, ‹Ù·Ó ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘, Ô˘ Ì·˙› Ì ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘ ›¯·Ó ¿-ÓÙ· ÛÙË ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ Ù˘ Aı‹Ó·˜ ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË Û˘ÏÏÔÁ‹ η¤-ÏˆÓ Î¿ı ›‰Ô˘˜ Î·È ÔÈfiÙËÙ·˜. A˘-Ùfi˜ Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙË Ì›ˆÛË ÙˆÓ ÂÈÛ·-ÁˆÁÒÓ Á˘Ó·ÈΛˆÓ η¤ÏˆÓ ·fi ÙËÓ E˘ÚÒË. ™ÙËÓ EÚÌÔ‡ ˘‹Ú¯Â Î·È ÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· Ù˘ ΢ڛ·˜ OÈÎÔÓfiÌÔ˘, ÛÙË ‚ÈÙÚ›Ó· ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó Ô-χ¯ÚˆÌ· ÊÙÂÚ¿ Î·È ¿ÓıË, ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ›‰Ë ÎÔÌ„fiٷٷ, ÚÔÔÚÈ˙fiÌÂÓ· ÁÈ· ÙÔ ÛÙfiÏÈÛÌ· ÙˆÓ Á˘Ó·ÈΛˆÓ ÎÂÊ·ÏÒÓ. ™ÙÔÓ ÙÔ̤· ÙˆÓ Ù¯ÓËÙÒÓ ·Óı¤ˆÓ ‹Ù·Ó ÁÓˆÛÙÔ› ÛÙËÓ Ô‰fi EÚÌÔ‡ Î·È ÔÈ ·‰ÂÏÊÔ› ¶··ÁÈ¿ÓÓË. T¤ÏÔ˜, ÛÙË Áˆ-Ó›· EÚÌÔ‡ Î·È AÈfiÏÔ˘ ‹Ù·Ó ÂÁηÙÂ-ÛÙË̤ÓÔ˜ Ô ÁÓˆÛÙfi˜ ÂȉÈÔÚıˆÙ‹˜ Á˘Ó·ÈΛˆÓ η¤ÏˆÓ ™. MÔÓ¿ÓÔ˜. EÓ· ·fi Ù· ÈÔ ÁÓˆÛÙ¿ ηٷÛÙ‹-Ì·Ù· ·Ó‰ÚÈÎÒÓ ›ÏˆÓ Ù˘ Aı‹Ó·˜ ‹Ù·Ó Î·È ÂΛÓÔ ÙÔ˘ Iˆ. K·Û‰fiÓË Ô˘ ÙÔ 1886 ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 45, ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ K·ÓÈηڤ·. E›¯Â ÛÙË ‰È¿ıÂÛ‹ Ù˘ ·Ó‰ÚÈ΋˜ ÂÏ·Ù›·˜ ÙÔ˘ Ù· ·ÚÈÛÈÓ¿ η¤Ï· Laville Î·È Ù· ·Á-ÁÏÈο Vohnson. E›Û˘, ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ‰È·Ê‹ÌÈ˙Â Î·È Ù· ·ÚÈÛÈÓ¿ ÎÏ·Î (Â›ÛËÌÔ „ËÏfi ΢ÏÈÓ‰ÚÈÎfi ·Ó-‰ÚÈÎfi η¤ÏÔ, Ù˘ÛÛfiÌÂÓÔ, Ì ÂÏ·Ù‹-ÚÈ· ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘). O K·Û‰fiÓ˘ ‰È¤ıÂÙ Â›Û˘ ÎÔ‡ÎÔ˘˜ Î·È Ï·ÈÌÔ‰¤-Ù˜, Ì·ÛÙÔ‡ÓÈ· Î·È ÔÌڤϘ. MÂÙ¤-ÂÈÙ·, ÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· K·Û‰fiÓË ÌÂÙ·-ʤÚıËΠÛÙËÓ Ô‰fi ™Ù·‰›Ô˘. K·Ù¿-ÛÙËÌ· Ô˘ ÂÎÙfi˜ ·fi η¤Ï·, Ô˘-ÏÔ‡ÛÂ Î·È Ï·ÈÌÔ‰¤Ù˜, Á¿ÓÙÈ·, Ì·ÓÙ›-ÏÈ· Î·È Ì·ÓÈÎÂÙfiÎÔ˘Ì· ‹Ù·Ó, ·fi ÙÔ 1876, Î·È ÂΛÓÔ ÙÔ˘ °ÂÚ. §Â˘Î·‰›ÙË ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË EÚÌÔ‡ Î·È AÈfiÏÔ˘. YÔηٿÛÙËÌ· ÙÔ˘ ηÂÏ¿‰ÈÎÔ˘ §Â˘Î·‰›ÙË ˘‹Ú¯Â ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 20, ‰›-Ï· ÛÙÔ ‚È‚ÏÈÔˆÏÂ›Ô ÙÔ˘ B·˘·ÚÔ‡ B›ÏÌÂÚÁÎ. AÏÏ¿ Î·È Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· Ì ·È‰Èο ÊÔڤ̷ٷ ˘‹Ú¯·Ó ÛÙËÓ EÚÌÔ‡, fiˆ˜ ÂΛÓÔ Ù˘ ΢ڛ·˜ MÔÚÔ˙›ÓË, ÁÓˆÛÙfi Ì ÙÔ fiÓÔÌ· «¶·Ú¿‰ÂÈÛÔ˜ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ». ™Â ¤ÓÙ˘Ô Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È: «TÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ¿ Ù˘, Û˘-ÌÏËÚÔ‡Ó ÙËÓ ÂÌÔÚÈÎ‹Ó Î›ÓËÛÈÓ, Ù¿ÍÈÓ Î·È ·ÚÌÔÓ›·Ó Ù˘ EÚÌ·˚΋˜ Ô‰Ô‡, Â›Ó·È ·Î·Ù··‡ÛÙˆ˜ ÂÏËÚˆ-̤ÓÔÓ ‰È¿ ¿ÓÙˆÓ ÙˆÓ ÓÂˆÙ¤ÚˆÓ ÂÈ-‰ÒÓ ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·È‰ÈÎÔ‡ ‰È·ÎfiÛÌÔ˘».

EÊ¿ÌÈÏÏ· ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ

Afi ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1860 ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó Ù· ηٷÛÙ‹Ì·Ù· Ì Á˘Ó·ÈΛ· ›‰Ë ÓˆÙÂÚÈÛÌÒÓ. O Â-ÚÈËÁËÙ‹˜ K¿ÚÔÏÔ˜ T¿ÎÂÚÌ·Ó, Ô˘ ‹Ú-ı ÛÙËÓ Aı‹Ó· Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Aã, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Û ‚È‚Ï›Ô Ì ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ EÏÏ¿‰·, fiÙÈ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ˘‹Ú¯·Ó ÔÏÏ¿ ÂÌÔÚÈο ηٷÛÙ‹Ì·Ù·, Ù· ÂÎ-ı¤Ì·Ù· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Â› ÙˆÓ ·Ú·ı‡-ÚˆÓ ÙˆÓ –‹Ù·Ó ÔÈ ‚ÈÙÚ›Ó˜ Ù˘ ÂÔ-¯‹˜– ·ÓÙ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó ÚÔ˜ Ù· ÙÔ˘ «¶·Ï¤ PÔ·ÁÈ¿Ï» ÙÔ˘ ¶·ÚÈÛÈÔ‡, ›Ù ÎÔÛÌËÌ·ÙÔˆÏ›· ‹Ù·Ó ›Ù ÂÌÔ-ÚÔÚÚ·Ê›· ‹ ÌÂÙ·ÍÔˆÏ›·. M ÌÈ· ·Ú¿Áη ÛÙË ÁˆÓ›· EÚÌÔ‡ Î·È K·Ï·ÌÈÒÙÔ˘ ÍÂΛÓËÛ ÙÔ 1863 Ô ÌÂÙ·ÍÔ˘ÚÁfi˜ B·Û›ÏÂÈÔ˜ ™‚ˆÏfiÔ˘-ÏÔ˜, fiÙ·Ó ‹Úı ÛÙËÓ Aı‹Ó· ·fi ÙËÓ TÚ›ÔÏË. ™ÈÁ¿ ÛÈÁ¿, Î·È Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ·ÓÈ„ÈÒÓ ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÒÓ KÔ˘ÙÚÔ˘-Ì‹, Ë Âȯ›ÚËÛË ·Ó·Ù‡¯ıËΠ۠ÌÂÁ¿ÏË ‚ÈÔÌ˯·Ó›· Ì ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›· «BfiÌ‚˘Í» Î·È ÙËÓ ·Ú¿Áη Ù˘ EÚÌÔ‡ ‰È·‰¤¯ıËΠ¤Ó· Ï·ÌÚfi ÎÙ›ÚÈÔ. ø˜ ÌÂÁ¿Ï· ÂÌÔÚÈο ΤÓÙÚ· Ù˘ Aı‹Ó·˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ Ô T¿ÎÂÚÌ·Ó ÙȘ Ô‰Ô‡˜ EÚÌÔ‡ Î·È AÈfiÏÔ˘, ·ÏÏ¿ ˘Ô-ÛÙËÚ›˙ÂÈ fiÙÈ ÙÔ Îfi„ÈÌÔ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÈÎÒÓ ÂÓ‰˘Ì¿ÙˆÓ Î·È «Ë ÂÈÌ‹Î˘ ÌÂٷ͈-Ù‹ ÂÛı‹˜, Ë ·ÓÂÁ›ÚÔ˘Û· Ó¤ÊË ÎÔ-ÓÈÔÚÙÔ‡ ÂȘ ÙËÓ Ô‰fiÓ EÚÌÔ‡» ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÂΛÓË ÙËÓ ÎÔÌ„fiÙËÙ· ÙÔ˘ MÔ˘Ï‚¿Ú ÓÙÂ˙ IÙ·ÏÈ¤Ó ÙÔ˘ ¶·ÚÈÛÈ-Ô‡. ¶ÚÈÓ ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·, ο-ÔÈÔ˜ Iˆ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˜ ‰ËÌÔÛȇÂÈ ÛÙËÓ Â‚‰ÔÌ·‰È·›· ÂÊËÌÂÚ›‰· «EÏÏ¿˜», Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÛÙÔ Ê‡Ï-ÏÔ Ù˘ 22 NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1909, ÙȘ ‰ÈΤ˜

Ã

Kατηφορζο-ντας την Eρμο

να ηλιλουστο

μεσημρι του

1907. O πλος

απαρατητο

ενδυ-ματολογικ

συ-μπλρωμα κθε

μεσοαστο –και οι

Aθηναες ατθδες

προτιμον

πανα-μδες με πλατ

γεσο και

προσ-κοντα στολισμ,

πειτα απ

επ-σκεψη σε κποιο

απ τα «εφμιλλα

των ευρωπαϊκν»

καπελδικα της

Eρμο.

Φωτογρα-φα του Edmond

Boissonas, απ το

λεκωμα «L’

Image de la

Grece. Athenes

moderne»,

Editions d’ art

Boissonas, Γενεη

1920 (πηγ:

EΛIA).

ÙÔ˘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ EÚÌÔ‡: «OÈ ‚ÈÙÚ›Ó˜ Ù˘ ÊÈÏÔÙÈÌÔ‡ÓÙ·È Ó· Ì·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó, fiˆ˜ ÂȘ Ù·˜ ·ÚÈÛÈ-Ó¿˜ ·È Ù˘ Ô‰Ô‡ Ù˘ EÈÚ‹Ó˘, fi,ÙÈ ˆÚ·ÈfiÙÂÚÔÓ ÂÂÓfiËÛÂÓ Ë ÂÊÂÙÈÓ‹ Ìfi-‰·: Ù· ϤÔÓ ·Ú¿ÍÂÓ· Û¯‹Ì·Ù· η-¤ÏˆÓ, Ù· ηχÙÂÚ· ÂȘ ÔÈfiÙËÙ· ÁÔ˘Ó·ÚÈο, Î·È ÔÈ AÙı›‰Â˜ Ì·˜ ÙËÓ ‰È·Û¯›˙Ô˘Ó, ÂÙÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ ¤Ó· Â˙Ô‰ÚfiÌÈÔ ÛÙÔ ¿ÏÏÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÊÔ-‚Ô‡ÓÙ·È ϤÔÓ, ¯¿ÚȘ ÂȘ ÙÔ... ı·‡Ì· Ù˘ ·ÛÊ·ÏÙÔÛÙÚÒÛˆ˜, Ó· Ï·ÛÒ-ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÓÙ·ÓÙÂϤÓÈÔ˘˜ Ô‰fiÁ˘ÚÔ‡˜ ÙˆÓ». O Iˆ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˜ ÙÔÓ›˙ÂÈ fiÙÈ Ë EÚÌÔ‡ ‰›ÓÂÈ ÌÈ·Ó ·Ì˘‰Ú‹ ȉ¤· Ù˘ Û˘-Ó·‰¤ÏÊÔ˘ Ù˘ ·ÚÈÛÈÓ‹˜ Ô‰Ô‡ Ù˘ EÈ-Ú‹Ó˘, ‰ËÏ. Ù˘ ÊËÌÈṲ̂Ó˘ Rue de la Paix. TÔ 1900, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ «EÚÌ›ÔÓ», ¤¯Ô˘Ì ٷ ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ K·Ó‰ÚÂ-‚ÈÒÙË, ÙÔ˘ ™·Î΋, ÙÔ˘ £ÂÔÊ·ÓfiÔ˘-ÏÔ˘, ÙÔ˘ AÎÚÈ‚Ô‡ Î·È ÙÔ˘ ™ÎÔ˘ÚϤÙË. ™ÙËÓ Âȯ›ÚËÛË K·Ú˘ÔÊ›ÏË, Ô˘ ȉڇıËΠÙÔ 1860 ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 76, ÂÚ-Á¿˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ 1886 Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ AÏÂÍ·Ó‰Ú¿Î˘. MÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ K·Ú˘ÔÊ›ÏË È‰Ú‡ÂÈ ÙÔ 1907, Ì·˙› Ì ÙÔÓ AÓÙ. B·ÛÈÏÔÁÂÒÚÁË, ÂÙ·ÈÚ›· Ô˘ Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ù˘ Âȯ›ÚË-Û˘ K·Ú˘ÔÊ›ÏË. EÂÈÙ· ·fi ‰‡Ô ¯Úfi-ÓÈ· ·Ô¯ˆÚ› Ô B·ÛÈÏÔÁÂÒÚÁ˘ Î·È Ô AÏÂÍ·Ó‰Ú¿Î˘ ‰È·ÙËÚ› ÌÈ·Ó ·ÙÔÌÈ΋ Âȯ›ÚËÛË, Ô˘ ÙÔ 1933 ÌÂÙ·ÛÙÂÁ¿-˙ÂÙ·È Û ȉÈfiÎÙËÙÔ Ô›ÎËÌ· Ù˘ Ô‰Ô‡ EÚÌÔ‡ 27. O AÏÂÍ·Ó‰Ú¿Î˘ ‹Ù·Ó ·-Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ÙÔ˘ AÏ‚·ÓÈÎÔ‡ MÂÙÒÔ˘ AϤͷӉÚÔ˘ AÏÂÍ·Ó‰Ú¿ÎË. O ¿ÏÏÔ˜ ÙÔ˘ ÁÈÔ˜, Ô E˘-Ù‡¯ÈÔ˜, ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ıËΠÛÙËÓ Âȯ›-ÚËÛË Ù˘ Ô‰Ô‡ EÚÌÔ‡, ‰›ÓÔÓÙ¿˜ Ù˘, Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, Ó¤· ÌÔÚ-Ê‹. ™ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ ’60 ¿ÓÔÈÍ ¤Ó· ‰Â‡ÙÂÚÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· ÛÙÔ KÔψӿÎÈ. TÔ 1890 ¿ÓÔÈÍ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 79 η-Ù¿ÛÙËÌ· Á˘Ó·ÈΛˆÓ ˘Ê·ÛÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ AÓÙ. T˙Ô‡‚ÂÏÔ Î·È ¶. KÔ˘ÚfiÔ˘-ÏÔ. H ÂÙ·ÈÚ›· ‰È·Ï‡ıËΠÙÔ 1894 Î·È Ô KÔ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ Ì ٷ ·‰¤Ï-ÊÈ· ÙÔ˘. TÔ 1905 ÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· ÌÂÙ·-ʤÚıËΠÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 25 Î·È BÔ˘Ï‹˜, fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1920. ™ÙËÓ EÚÌÔ‡ 51 ¿ÓÔÈÍÂ, ÙÔ 1882, η-Ù¿ÛÙËÌ· ˘Ê·ÛÌ¿ÙˆÓ Ô E˘ı‡ÌÈÔ˜ ¶·-·ÁÈ¿ÓÓ˘ Ì·˙› Ì ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ HÏ›·. TÔ 1903 Ù· ·‰¤ÏÊÈ· ¯ÒÚÈÛ·Ó Î·È Ô E˘ı‡ÌÈÔ˜ ¿ÓÔÈÍ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 47 ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ηٿÛÙËÌ·, Ô˘ ÂÍÂÏ›¯ıËΠ۠¤Ó· ·fi Ù· ÈÔ ÁÓˆÛÙ¿ ηٷÛÙ‹-Ì·Ù· ÓˆÙÂÚÈÛÌÒÓ Ù˘ Aı‹Ó·˜. Afi ÙÔ 1928 ÙËÓ Âȯ›ÚËÛË ·Ó¤Ï·‚·Ó ÔÈ Ù¤ÛÛÂÚȘ ÁÈÔÈ ¶··ÁÈ¿ÓÓË. ™ÙËÓ EÚÌÔ‡ 56 ›¯Â ηٿÛÙËÌ· Ì ˘Ê¿ÛÌ·Ù· Î·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ X·Ù˙Ëʈٛ-Ô˘ ·fi ÙÔ 1910. Y‹ÚÍ ¤Ó·˜ Ú·Á-Ì·ÙÈÎfi˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·ÎfiÌË ÛÙ· ÚÒÙ· ÙÔ˘ ‚‹Ì·Ù· Î·È ¤ÌÂÈÓ ÁÓˆ-ÛÙfi˜ ˆ˜ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ Û˘ÓÂ›˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Ù˘ Aı‹Ó·˜ Î·È ˆ˜ Ôχ ÌÂ-ÙÚÈfiÊÚˆÓ ¿ÓıÚˆÔ˜. °ÈÔ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Ô ÁÓˆÛÙfi˜ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ Î·È Û˘ÁÁÚ·-ʤ·˜ Z¿¯Ô˜ X·Ù˙ËÊˆÙ›Ô˘.

¶·È¯Ó›‰È·, ¯·ÚÙÈο,

ÎÔÛÌ‹Ì·Ù·

™ÙËÓ EÚÌÔ‡ ·ÓÔ›ÁÔ˘Ó ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÔÏÏ¿ ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ·È¯ÓȉÈÒÓ. Afi ÙÔ 1876 Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ fiÙÈ ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ¯ÚÔÓÈ¿˜ ÛÙËÓ EÚÌ·˚΋, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ AÈÔÏÈ΋ Ô‰fi «ÂȉÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È ıÔÚ˘‚ˆ‰Ò˜ fiÛ· ÔÈ ÂÚÁ·ÙÈÎÔ› ¶·Ú›ÛÈÔÈ ·ÔÛÙ¤ÏÏÔ˘ÛÈÓ Ë̛ӻ. AӷʤÚÂÙ·È ÂÍ¿ÏÏÔ˘ fiÙÈ ÙÔ 1876 ÂÈÛ‹¯ıËÛ·Ó ·È¯Ó›‰È· ·Í›·˜ 100.000 ‰Ú¯., Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÚÔÂÚ-¯fiÌÂÓ· ·fi ÙË °ÂÚÌ·Ó›·. ™ÙËÓ EÚÌÔ‡ 130 ˘‹Ú¯Â ÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· ¶. M. °ÎÈfiÚ·, Ì ·È¯Ó›‰È· fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂȉÒÓ, ÂÚÁfi¯ÂÈÚ·, ÎÂÓÙ‹Ì·Ù·, οÏÙÛ˜, ÔÌڤϘ Î·È ¿Ï-Ï· ›‰Ë. ™ÙËÓ EÚÌÔ‡ 45 ‹Ù·Ó ÙÔ Î·Ù¿ÛÙËÌ· M·Á-ÁÈÒÚÔ˘ Î·È PÔ˘-ÛfiÔ˘ÏÔ˘, Ì ·È¯Ó›‰È·, ηÚÔ-ÙÛ¿ÎÈ·, ÎÔ‡ÎϘ, ·ÏÏ¿ Î·È Á¿ÓÙÈ·, ÎψÛÙ¤˜, ‚ÂÏfi-Ó˜, ÎÔ˘ÌÈ¿ Î.Ï. TÔ 1892 Ô M·ÁÁÈÒÚÔ˜ ·ÓÔ›ÁÂÈ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ηٿ-ÛÙËÌ· ·È¯ÓȉÈÒÓ Î·È ÙÔ ‰È·ÙËÚ› ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ̤¯ÚÈ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1970, ÔfiÙ ÌÂٷʤÚÂÙ·È ÛÙËÓ KÚÈÂ-˙ÒÙÔ˘ 14 Î·È Z·ÏÔÎÒÛÙ·. IÛÙÔÚÈÎfi ÌÔÚ› Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙ› Î·È ÙÔ ¯·ÚÙÔˆÏÂ›Ô ¶¿ÏÏË Î·È KÔ-Ù˙È¿, Ô˘ ȉڇÂÙ·È ÙÔ 1870 ÛÙËÓ EÚÌÔ‡, ÏËÛ›ÔÓ Ù˘ Ï·Ù›·˜ ™˘ÓÙ¿Á-Ì·ÙÔ˜. •ÂΛÓËÛ ˆ˜ ¯·ÚÙÔˆÏÂ›Ô «¶¿ÏÏË Î·È §›ÙÛ·». O KÔÙ˙È¿˜, Ô˘ ˘‹ÚÍ ˘¿ÏÏËÏÔ˜ ÛÙËÓ ·Ú¯‹, Û˘ÓÂ-Ù·ÈÚ›ÛÙËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ §›ÙÛ· Ì ÙÔÓ ¶¿ÏÏË Î·È Ë ÂˆÓ˘Ì›· ÙÔ˘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘ ¯·ÚÙÔˆÏ›Ԣ ¤ÁÈÓ «A. ¶¿ÏÏ˘ Î·È °. KÔÙ˙È¿˜». TÔ 1882 ÔÈ ¶¿ÏÏ˘ Î·È KÔÙ˙È¿˜ ›‰Ú˘Û·Ó ÂÚÁÔ-ÛÙ¿ÛÈÔ Ê·Î¤ÏˆÓ, ηٷÛ··˙·Ó ÂÌÔÚÈο ‚È‚Ï›·, ‰È¤ıÂÙ·Ó ·Ôı‹ÎË ¯¿ÚÙÔ˘ Î·È Î·Ù·Û΢·ÛÙ‹ÚÈÔ ÛÊÚ·-Á›‰ˆÓ, ÂÎÙ‡ˆÓ·Ó, Ù¤ÏÔ˜, Û ٤ÛÛÂÚ· Ù·¯‡Ù·Ù· ÂȉÈο ÈÂÛÙ‹ÚÈ· ÂÈÛÎÂ-Ù‹ÚÈ·, ÂÈÛÙÔÏfi¯·ÚÙ· Ì ÂÈÎÂÊ·Ï›-‰Â˜ Î·È ¿ÏÏ·. Afi ÙËÓ ÔıˆÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› Î·È ÙÔ Ê·ÚÌ·ÎÂ›Ô «O OÊȘ» ÙˆÓ Iˆ. §ÂÔÓÙ›‰Ë Î·È •·Ó-ıÔ‡. AÓÔÈÍ ÙÔ 1852 Î·È ÙÔ‡ÙÔ Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, ÁÈ·Ù› ÌfiÏȘ ÙÔ 1843 ÂΉfiıËΠ‰È¿Ù·ÁÌ· ÂÚ› Û˘ÛÙ¿-Ûˆ˜ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ Aı‹Ó·˜ º·Ú̷΢ÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ, ÂÓÒ ÙÔ 1856 ¿ÏÏÔ ‰È¿Ù·ÁÌ· Ú‡ıÌÈ˙ ٷ ÙˆÓ ÂÁÁÚ·ÊÒÓ Î·È Ù˘ ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋˜ ¿ÛÎËÛ˘ ÙˆÓ ÊÔÈ-ÙËÙÒÓ. ™¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÎÔÛÌËÌ·-ÙÔˆÏ›ˆÓ Î·È ˆÚÔÏÔÁÔÔÈ›ˆÓ ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ ı· ÌÔÚÔ‡Û ηÓ›˜ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ ·‰·Ì·ÓÙÔˆÏÂ›Ô T˙›ÓË, Ô˘ ˘‹Ú¯Â ·fi ÙÔ 1915 ÛÙËÓ EÚÌÔ‡ 35, Î·È ÙÔ ÎÔÛÌËÌ·ÙÔˆÏÂ›Ô M¿ÚÎÔ˘ Î·È K·-ÙÛÈÎfiÔ˘ÏÔ˘, ÛÙË ÁˆÓ›· EÚÌÔ‡ Î·È ¢ÈÔÌ›·˜.

«º·ÓÔÔÈ›ÔÓ N. I. ¶›ÙÛÔ˘»

H EÚÌÔ‡ ›¯Â ÁÓˆÚ›ÛÂÈ Î·È ¤Ó·Ó ¿Ï-ÏÔ ÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÌÔÚÔ, ÙÔÓ B·˘·Úfi M¿È-Ê·ÚÙ, Ô˘ ÌÂÛÔ˘Ú·ÓÔ‡Û ·fi Ù· ̤-Û· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·. O EÌÌ. PÔ˝‰Ë˜ Û οÔÈÔ ÔÚÙÚ¤ÙÔ Ô˘ ¤Î·Ó ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÂÌfiÚÔ˘, ·ÊÔ‡ ÂÚȤÁÚ·Ê Ì ÎÔϷ΢ÙÈο ÏfiÁÈ· ÙËÓ ÂÌÔÚÈ΋ ÙÔ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, ¤ÏÂÁ fiÙÈ ÌÔÚ› Ë ‚·˘·ÚÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙÔ˘ OıˆÓ· Ó· ÂͤÏÈ ÚÔ ÔÏÏÔ‡, ·ÏÏ¿ Ë ÁÂÚÌ·ÓÈ-΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙÔ˘ M¿ÈÊ·ÚÙ ¤ÌÂÈÓ ·ÎfiÌË ÛÙÂÚ¿ Î·È ·ÎÏfiÓËÙË. ™ÙÔ ÌÈ-ÎÚfi ÙÔ˘ ηٿÛÙËÌ· ‰È¤ıÂÙ ·ÏËıÈ-ÓÔ‡˜ ıËÛ·˘ÚÔ‡˜ Ô˘ ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ÙÔÓ ı·˘Ì·ÛÌfi. MÈ· ÌÂÁ¿ÏË Ê›ÚÌ·, Ô˘ ÂÈ˙› ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, Ë ÂÙ·ÈÚ›· ¶›ÙÛÔ˜, ÍÂΛÓËÛ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ· ·fi ÙËÓ EÚÌÔ‡ 199, ·Ú¿ ÙÔÓ EηÙfiÁ¯ÂÈÚ·, ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ‰ËÏ. ¢ËÌÔÚ·Ù‹ÚÈÔ, ˆ˜ Ê·-ÓÔÔÈÂ›Ô ÙÔ˘ NÈÎ. I. ¶›ÙÛÔ˘, Ô˘ η-Ù·Û··˙ ÙfiÙ ÎÏÔ˘‚È¿ Ô˘ÏÈÒÓ Î·È Ê·ÁËÙÔ‡, Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ÛÙÔ˘˜ ·ÏÈfiÙÂ-ÚÔ˘˜ «Ê·Ó¿ÚÈ·», Ô˘ ¤·È˙·Ó ÙÔÓ Úfi-ÏÔ ÙˆÓ ÛËÌÂÚÈÓÒÓ „˘Á›ˆÓ, ·ÏÏ¿ ¯ˆ-Ú›˜ „‡ÍË, ·ÊÔ‡ ·ÏÒ˜ ·ÈˆÚÔ‡ÓÙÔ ·fi ÙȘ ÔÚÔʤ˜ ÙˆÓ ÎÔ˘˙ÈÓÒÓ ÁÈ· Ó· ÚÔ-ÛÙ·ÙÂ‡Ô˘Ó Ù· Ê·ÁËÙ¿ ·fi Ù· ¤ÓÙÔÌ· Î·È Ù· ÔÓÙ›ÎÈ·. ™ÙËÓ EÚÌÔ‡ ˘‹Ú¯·Ó ·fi Ù· ·ÏÈ¿ ¯ÚfiÓÈ· Î·È ˙·¯·ÚÔÏ·ÛÙ›·. ™Â ÂÊË-ÌÂÚ›‰Â˜ ÙÔ˘ 1888 ‰ËÌÔÛȇÂÙ·È ‰È·-Ê‹ÌÈÛË ÙÔ˘ ˙·¯·ÚÔÏ·ÛÙ›Ԣ ™Ù·‡-ÚÔ˘ AÎÚÈ‚fiÔ˘ÏÔ˘ Î·È ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ˆ˜ ·Ú¯·ÈfiÙ·ÙÔ Î·È ÁÓˆÛÙfiÙ·ÙÔ, Ì ÂÏ·Ù›· ÌÂÁ¿ÏË, ÁÈ·Ù› ›¯Â ¿ÓÙ· ÁÏ˘Î¿ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ Î·È Û ÙÈ̤˜ ÏÔÁÈΤ˜. Y‹Ú¯·Ó Î·È ¿ÏÏ· ˙·-¯·ÚÔÏ·ÛÙ›·, fiˆ˜ ÂΛÓÔ ÙÔ˘ ¢Ú¿-ÎÔ˘, ·ÏÏ¿ Ù· Û΋ÙÚ· ÁÈ· ¿Ú· ÔÏ-Ï¿ ¯ÚfiÓÈ· ÎÚ·Ù¿ÂÈ ÙÔ ˙·¯·ÚÔÏ·-ÛÙÂ›Ô «A˚ §¿ÈÊ», ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Z·‚Ô-Ú›ÙË, Ô˘ ÌÂÛÔ˘Ú·Ó› ÛÙËÓ Ï·Ù›· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È EÚÌÔ‡ ÙÔ 1896, ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ Î·È ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·. A˘Ùԉȷ-ÊËÌ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÙÔ ÂÏ΢ÛÙÈÎfiÙÂÚÔ Î¤-ÓÙÚÔ ·Ó·„˘¯‹˜ Î·È ÛËÌÂ›Ô Û˘Ó¿ÓÙË-Û˘ ÙˆÓ AıËÓ·›ˆÓ ÂÚÈ·ÙËÙÒÓ. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ MÂÛÔÔϤÌÔ˘, ÁÈ·Ù› ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ̤¯ÚÈ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1950, ÔÏÏÔ› ηÎÂÓÙÚ¯›˜ ÙÔ ¯·Ú·-ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó Î·È ˆ˜ ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ Ó˘ÊÔ-¿˙·ÚÔ Ù˘ Aı‹Ó·˜, ÁÈ·Ù› Ú¿ÁÌ·ÙÈ Â›¯Â ÌÂÙ·ÙÚ·› Û ÙfiÔ Û˘Ó¿ÓÙËÛ˘ ÔÏÏÒÓ ÎÔÛÌÈÎÒÓ AıËÓ·›ˆÓ Ì AıË-Ó·›Â˜ ˘Ô„‹ÊȘ Ӈʘ. TÔ 1903 Ô Z·‚ÔÚ›Ù˘ ¿ÓÔÈÍÂ Î·È ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈÔ ÛÔ-ÎÔÏ·ÙÔÔÈ›·˜. H ÛÔÎÔÏ¿Ù· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÂÎÏËÎÙÈ΋˜ ÔÈfiÙËÙ·˜, Ì ¤Ó· ı·˘Ì¿ÛÈÔ ¿ÚˆÌ· Ô˘ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È ·ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· ÌÂÚÈÎÔ› ·ÏÈÔ› AıËÓ·›ÔÈ, Ì·ÓÈÒ‰ÂȘ ηٷӷψ٤˜ ÙˆÓ ÂÎÏËÎÙÈÎÒÓ ÛÔÎÔÏ·Ù›ÓˆÓ ÙÔ˘. AÛÊ·ÏÒ˜, οÔÈÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒ-ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Ù˘ EÚÌÔ‡ ‰ÂÓ ÌÓËÌÔ-Ó‡ÔÓÙ·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ ÛËÌ›ˆÌ·. ¢ÂÓ Â›Ó·È ·fi ÚfiıÂÛË, ·ÏÏ¿ ·fi ÙËÓ ¤Ï-ÏÂÈ„Ë ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ‰ÂÓ Î·ÙÔÚıÒıËΠӷ ‚ÚÂıÔ‡Ó, ·Ú¿ ÙȘ Â›ÔÓ˜ ¤Ú¢Ó˜ ÛÙȘ ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ˘¿Ú¯Ô˘Û˜ ËÁ¤˜.

Õ

_{O Eυτχιος Aλεξανδρκης}

στο κατστημ του στην

Eρμο, με τη Λλα

(Kαλλιρ-ρη) Zολτα, δεκαετα 1950.

Oταν διαδχθηκε τον πατρα

του στη διεθυνση της

επιχε-ρησης, της δωσε ευρωπαϊκ

«αρα», συνεργαζμενος με

μεγλους οκους μδας του

εξωτερικο (συλλογ E.

Aλε-ξανδρκη).

OÙ·Ó Ë Ô‰fi˜ EÚÌÔ‡

‹Ù·Ó Ô ÌÔÓ·‰ÈÎfi˜

ÂÌÔÚÈÎfi˜ ‰ÚfiÌÔ˜

Ù˘ Aı‹Ó·˜

Õ

H Kαπνικαρα

γ-ρω στα 1870 σε

φω-τογραφα του Πτρου

Mωρατη. O

βυζαντι-νς αυτς νας της

Θεοτκου, κτσμα του

11ου αι. επρκειτο να

κατεδαφιστε

σμφω-να με το ρυμοτομικ

σχδιο του

αρχιτκτο-να Λο φον Kλντσε.

Σ!θηκε στερα απ

παρμβαση του

Bαυα-ρο βασιλι#

Λουδοβ-κου, πατρα του

Oθω-να (πηγ$: Aλκης

Ξαν-θ#κης, «H Eλλ#δα

του 19ου αι. με τον

φακ του Πτρου

Mω-ρατη», εκδ.

«Ποτα-μς» 2001).

Tου

N

π∫√§Õ√À

°

∫π√§Œ Kαθηγητ της Bυζαντιν ς Aρχαιολογας του Πανεπιστημου Aθηνν

™

TH ME™HÙ˘ Ô‰Ô‡ ∂ÚÌÔ‡ ÛÒ˙Â-Ù·È Ô ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi˜ ÌÂÛÔ‚˘˙·-ÓÙÈÓfi˜ Ó·fi˜ Ù˘ ∫·ÓÈηڤ·˜. ∏ ÂÎÎÏËÛ›· ÎÈÓ‰‡Ó¢Û ӷ ηÙ‰·ÊÈ-ÛÙ› Ì ı¤ÛÈÛÌ· ÙÔ 1834, ÁÈ· Ó· ÂÊ·ÚÌÔÛÙ› ÙÔ Ú˘ÌÔÙÔÌÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ Ù˘ Ó¤·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ÙÔ˘ B·˘·ÚÔ‡ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· §¤Ô ÊÔÓ KϤ-ÓÙÛÂ, Ô˘ ÚÔ¤‚ÏÂ ¢ı›· ÙËÓ Ô‰fi ∂ÚÌÔ‡. ∂˘Ù˘¯Ò˜ fï˜, ¯¿ÚË ÛÙË Êˆ-ÙÈṲ̂ÓË ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÔÏ¿ÙÚË ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ μ·˘·Ú›·˜ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘, ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ OıˆÓ·, Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ·Ôʇ¯ıËÎÂ. ∞Ó fï˜ Ë ∫·ÓÈηڤ· ›¯Â ·˘Ù‹ ÙË ÌÂÁ¿ÏË Ù‡¯Ë, ‰ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë ÙÔ ›‰ÈÔ Ì ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· ÌÂ۷ȈÓÈο ÌÓËÌ›· Ù˘ ·ÏÈ¿˜ ∞ı‹Ó·˜, Ù· ÔÔ›· ¤ÂÛ·Ó ı‡Ì·Ù· Ù˘ ·ÓÙÂÏÔ‡˜ ·‰È·ÊÔÚ›·˜ ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ. ¶ÔÏϤ˜ ÌÂ۷ȈÓÈΤ˜ ÂÎ-ÎÏËۛ˜ ·ÔÛ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙË ¯ÚÈ-ÛÙÈ·ÓÈ΋ Ï·ÙÚ›· Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıË-Î·Ó ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙÔ‡Ó ÔÈ ÈÂ-ÛÙÈΤ˜, ÎÚ·ÙÈΤ˜ ÛÙÂÁ·ÛÙÈΤ˜ ·Ó¿-ÁΘ Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ÙÔ˘ ÓÂÔÛ‡-ÛÙ·ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË Ï¢-Ú¿ Î·È Ô ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÂÎÙfi˜ ÂÏ·¯›ÛÙˆÓ ÂÚÈÙÒÛÂ-ˆÓ, ‰È·ÔÙÈṲ̂ÓÔ˜ ·fi ÙË Ï·ÙÚ›· Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÌfiÓÔÓ ·‰È·ÊfiÚËÛ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË ÌÓË-Ì›ˆÓ ÙÔ˘ ¿ÌÂÛÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡ ·-ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ Ù˘ fiÏ˘ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÔÎ·Ï˘Êı› Ë ÎÏ·ÛÈ΋ ∞ı‹Ó·. ™Ù· ÌÓËÌ›· Ô˘ ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ Ô‰Ô‡ ∂ÚÌÔ‡ Â›Ó·È Ë ¶·Ó·Á›· Ë ƒÔ‰·ÎÈÒÙÈÛÛ· ÛÙË ‰È·-ÛÙ·‡ÚˆÛ‹ Ù˘ Ì ÙËÓ Ô‰fi μÔ˘Ï‹˜ Î·È Ë ¶·Ó·Á›· ÙÔ˘ ∞ÁÁ¤ÏÔ˘ (ªÂÓÈ˙¤ÏÔ˘) ÛÙË ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË Ì ÙË ºˆÎ›ˆÓÔ˜. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ Ô‰Ô‡ ∞Á›·˜ £¤ÎÏ·˜ ÛÙÔ ªÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ ˘‹Ú¯Â ÔÌÒÓ˘ÌË ÂÎÎÏËÛ›· ÁÓˆÛÙ‹ Î·È ·fi ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ȉÈÔÎÙ‹ÙË ˆ˜ ∞Á›· ÙÔ˘ √ÈÎÔÓfiÌÔ˘. ∏ ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ˆ˜ ·Á›· £¤ÎÏ·, ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ÔÔ›·˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ÂÎÎÏËÛÈ¿˜ ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂·-Ó¿ÛÙ·Û˘ ÌÂٷʤÚıËΠ·Ú¯Èο ÛÙË ™·Ï·Ì›Ó· Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤Úˆ-ÛË Ê˘Ï¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ¶·ÓÙ¿Ó·ÛÛ· ÛÙÔ ªÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ, ÚÔ‹Ïı ·fi ·-Ú·ÊıÔÚ¿ ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ·Á›·˜ ∞Á·ıÔÎÏ›·˜, Ù˘ ÔÔ›·˜ ·Ï·ÈÔ¯ÚÈ-ÛÙÈ·ÓÈ΋ ÂÎÎÏËÛ›· Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ·fi ÂÈÁÚ·Ê‹.

K·ÓÈηڤ·

∏ ÂÎÎÏËÛ›· Ù˘ ∫·ÓÈηڤ·˜ Â›Ó·È ·ÊÈÂڈ̤ÓË ÛÙËÓ ¶·Ó·Á›· Î·È ·fi ÙÔ 1935 ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·-Îfi˜ Ó·fi˜. ∏ ·Ú¿‰ÔÛË ÙËÓ ¤¯ÂÈ ·Ô-ηϤÛÂÈ Î·È ÂÎÎÏËÛ›· Ù˘ μ·ÛÈÏÔÔ‡-Ï·˜, ı¤ÏÔÓÙ·˜ Ó· ÙË Û˘Ó‰¤ÛÂÈ Ì ο-ÔÈ· ·fi ÙȘ ÙÚÂȘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ·˘ÙÔ-ÎÚ¿ÙÂÈÚ˜ Ô˘ ηٿÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∞ı‹Ó·. HÙ·Ó ÁÓˆÛÙ‹ Â›Û˘ ÙÔ 19Ô ·È. Î·È ˆ˜ ¶·Ó·Á›· ÙÔ˘ ¶Ú¤ÓÙ˙· ·fi ÙÔÓ ÔÌÒÓ˘ÌÔ ÔÏ·Ú¯ËÁfi Ù˘ ∂·Ó¿-ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1821, Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘Ó-‰¤ıËΠ·ÊÂÓfi˜ ÙÔ ÎÙ›ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ·ÚÂÎ-ÎÏËÛ›Ô˘ Ù˘ ·Á›·˜ μ·Ú‚¿Ú·˜ Î·È ·ÊÂ-Ù¤ÚÔ˘ ÔχÙÈÌË ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Ô˘ ·ÊÈÂÚÒıËΠÛÙÔ Ó·fi. ∂ÈÎÚ¿ÙË-Û fï˜ Ë ÂˆÓ˘Ì›· ∫·ÓÈηڤ·. °È· ÙËÓ ÚԤϢÛË ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·ÙÔ˜ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› ‰È¿ÊÔÚ˜ ·fi„ÂȘ: ·) OÙÈ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÚfiÏËÛË Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÙÔ 1690 ‚Ú¤ıËÎÂ Ë ÂÈ-ÎfiÓ· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ·Î¤Ú·È· ÌÂÓ, ·ÏÏ¿ ηٷηÓÈṲ̂ÓË. ‚) ∞·ÓÙ¿ fï˜ Î·È Ë ·Ú·ÏÏ·Á‹ ∫·ÌÔ˘¯·Ú¤·. ΔÔ‡ÙÔ ÚÔ‹Ïı Èı·ÓfiÓ ·fi ÙËÓ ‡·ÚÍË ÔχÙÈÌÔ˘ ÌÂٷ͈ÙÔ‡ ˘Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜, Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·ÌÔ˘¯¿˜, Ô˘ ı· Ï·ÈÛ›ˆÓ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ‹ ·fi ÙÔ fiÙÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ˘‹Ú¯·Ó ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· Ù¤ÙÔÈˆÓ ˘Ê·ÛÌ¿ÙˆÓ. Á) ∏ ÂÈÛÙÈÎfiÙÂ-ÚË ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›· Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔÓ ÎÙ‹ÙÔÚ· ÙÔ˘ Ó·-Ô‡, ÙÔ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÚÔÂχۈ˜ Â›ıÂÙÔ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘, fiˆ˜ Û˘ÓËı›˙Â-Ù·È, ÂÚÈ‹ÏıÂ Î·È ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·. √ ÎÙ‹ÙÔÚ·˜ ·˘Ùfi˜ ı· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ∫·-ÓÈοÚ˘, ı· ‹Ù·Ó ‰ËÏ·‰‹ ÂÈÛÚ¿-ÎÙÔÚ·˜ ÙÔ˘ ηÓÈÎÔ‡ ÊfiÚÔ˘. ∂Ófi˜ ÊfiÚÔ˘ Ô˘ ÂÈ‚Ï‹ıËΠÙÔ ÚÒÙÔÓ ·fi ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ¡ÈÎËÊfiÚÔ ∞ã ÙÔÓ §ÔÁÔı¤ÙË (802-811). √ ¡ÈÎËÊfi-ÚÔ˜ ı¤ÏÔÓÙ·˜ Ó· ·ÓÔÚıÒÛÂÈ ÙË ‚˘˙·-ÓÙÈÓ‹ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Â¤‚·Ï ‰¤Î· Ó¤Ô˘˜ ÊfiÚÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ÁÓˆÛÙÔ‡˜ ˆ˜ ηÎÒÛÂȘ ÙÔ˘ ¡ÈÎËÊfiÚÔ˘. ªÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Î·È Ô Î·ÓÈÎfi˜, ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û ٷ ηÙÔÈÎË̤ӷ ÎÙ›ÛÌ·Ù·, ‰ËÏ·‰‹ ·˘Ù¿ fiÔ˘ ˘‹Ú¯Â ÂÛÙ›· Î·È ÂͤıÚˆ-ÛΠηÓfi˜. √ Ó·fi˜, ·Ú¯Èο ηıÔÏÈÎfi ÌÈÎÚ‹˜ ÌÔÓ‹˜, ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ‰‡Ô Û˘ÓÂÓˆ-̤ÓÔ˘˜ Ó·Ô‡˜. √ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜, ÛÙ· ÓfiÙÈ·, Â›Ó·È ÙÚÔ˘Ï·›Ô˜ Û‡ÓıÂÙÔ˜ ÛÙ·˘ÚÔÂȉ‹˜ ÂÁÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔ˜ Î·È ¯ÚÔ-ÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ÙÔȯÔÔÈ›· ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·È. ΔÔ ‚fiÚÂÈÔ ·ÚÂÎ-ÎÏ‹ÛÈÔ Ù˘ ·Á›·˜ μ·Ú‚¿Ú·˜ Â›Ó·È ÌÔ-Ófi¯ˆÚÔ˜ Ì ÙÚÔ‡ÏÔ Î·È ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘ ÌÔÚÊ‹, fiˆ˜ ÚÔ‰›‰ÂÈ Ë ·ÌÂÏ‹˜

Mνημεα που σθηκαν,