Bu kitabýn tamamýnýn ya da bir kýsmýnýn, kitabý yayýnlayan þirketin önceden izni olmaksýzýn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayýt sistemi ile çoðaltýlmasý, yayýmlanmasý ve depolanmasý yasaktýr. Bu kitabýn tüm haklarý, Copyright © Sürat Basým Reklamcýlýk ve Eðitim Araçlarý Sanayi Ticaret A.Þ. ye aittir. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the Publisher.
Bu kitabýn hazýrlanmasýnda Türk Dil Kurumunun Ýmla Kýlavuzu (2009) esas alýnmýþtýr. Hazýrlayanlar Tuncay ÖZTÜRK Sezgin AKÇAY Salih GÜN Ercan TAÞDEMÝR Murat CUMA Ahmet YÝÐÝT Hacý Ömer AYYILDIZ Kadir YILDIRIM Adem ÇALIÞKAN Mehmet ARMAÐAN Ahmet KAMALAK Erkan YILMAZ Deðerlendirme Kurulu Ahmet GÜRDAL Mehmet MÜJDE Ahmet YILDIRIM
Kapak ve Sayfa Tasarýmý
Ayhan KARAKUÞ Murat ALTINDAÐ Turgay ABLAK
Yayýna Hazýrlýk Dilset Dizgi ve Grafik
Film Çýkýþ
S.G.S.M.
ISBN:978-9944-450-83-6
Basým Yeri ve Yýlý
Elma Basým
Halkalý Cad. Nu: 164 B4 Blok Sefaköy-K.Çekmece-ÝSTANBUL Tel: +90 (212) 697 30 30 Mayýs 2012
Cumhuriyet Mah. Libadiye Cad. Haminne Çeþmesi Sok.
Baran Ýþ Merkezi Nu. 13 34696 ÜSKÜDAR-ÝSTANBUL
---Telefon : +90 (216) 522 09 00 (Pbx)
Faks : +90 (216) 443 98 39
LALE TÜRKÇE ÖÐRETÝM SETÝ
Kit
ap
Hakk
I
nda
KÝTAP HHAKKINDADünyanýn geniþ bir coðrafyasýnda konuþulan Türkçe, yurt içinde ve yurt dýþýnda, özellikle yabancýlarýn öðrenmeye çalýþtýklarý dillerden biri olmuþtur. Yurt dýþýnda Türkçe öðretmek amacýyla, modern dil öðretim tekniklerine uygun ders kitaplarýnýn hazýrlanmasý zaruret hâline gelmiþtir.
Türkçeyi en modern dil öðretim teknikleriyle öðretmeyi hedefleyen yayýnevimiz 20 yýldan beri yabancýlara Türkçe öðretimi konusunda çalýþmalar yapmaktadýr. Dilset Yayýnlarý’nýn 130 ülkede okutulan yaklaþýk 150 parçalýk Türkçe öðretim setleri bulunmak-tadýr. Dilset Yayýnlarý’nýn yazarlarý bu dokümanlarý yurt dýþýnda uygulamakta ve Türkçe öðretimi konusundaki tecrübelerini yeni eser-lere yansýtmaktadýrlar. Dilset Yayýnlarý son yýllarda bölgesel farklýlýklara göre Türkçe öðretim kitaplarý hazýrlamaktadýr. Bu çalýþmalar-dan biri de “Lale Türkçe Öðretim Seti”dir.
Lale Türkçe Öðretim Seti, Avrupa Dil Kriterleri çerçevesinde, modern dil öðretim teknikleriyle hazýrlanmýþ, Türkçeyi kolay ve eðlenceli bir þekilde öðretmeyi hedeflemektedir. Çoklu zekâ kuramýna uygun hazýrlanan bu set 12-18 yaþ aralýðýndaki Türkçeyi yeni öðrenen öðrencilere hitap etmektedir.
Lale Türkçe Öðretim Seti; Ders Kitabý, Çalýþma Kitabý, Dil Bilgisi Kitabý, Öðretmen Kitabý, Okuma Kitaplarý, Etkileþimli CD, Seslendirme CD’si ve Posterlerden oluþan zengin bir içeriðe sahiptir.
Ders kitaplarý 12 üniteden oluþmaktadýr. Üniteler kolaydan zora, yakýndan uzaða ilkelerine göre öðrencilerin günlük hayatta kul-lanabilecekleri konulardan ve etkinliklerden oluþmaktadýr. Kitaplar renkli olup öðrencilerin yaþ seviyelerine uygun resim ve fotoðraflarla tasarlanmýþtýr.
Çalýþma ve Dil Bilgisi kitaplarý da resimlerle ve fotoðraflarla desteklenmiþtir. Bu kitaplarda ders kitabýndaki ünitelerde iþlenen konularla ilgili etkinliklere yer verilmiþtir.
KÝTAPLARIN GGENEL ÖÖZELLÝKLERÝ
! Ders kitabý; “Kelimeler, Okuma-Anlama, Dinleme-Anlama, Konuþma, Yazma, Dil Bilgisi, Ýzleme-Anlama, Deðerlendirme, Oyun Eðlence, Sözlükçe ve Proje Ödevi” bölümlerinden oluþmaktadýr.
! “Kelimeler” bölümünde üniteyle ilgili hedef kelimeler verilmiþtir.
! “Okuma-Anlama” bölümünde konuyla ilgili metinler ve diyaloglar verilmiþtir. Metinler için özel fotoðraflar çekilmiþtir. ! “Dinleme-Anlama” bölümünde kolaydan zora doðru farklý dinleme metinleri verilmiþtir.
! “Konuþma” bölümlerinde öðrencilerin günlük hayatta kullanabilecekleri diyaloglar verilmiþtir. Bu bölümdeki diyaloglar resimlendirilmiþtir.
! “Yazma” bölümünde konuyla ilgili yazma etkinlikleri verilmiþtir.
! “Dil Bilgisi” bölümünde ünitede öðretilecek dil bilgisi yapýlarý özet hâlinde verilmiþtir. Dil bilgisinde kaynak kitap olarak Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ýn “Türkiye Türkçesi Grameri” adlý eser esas alýnmýþtýr.
! Ders kitabýndaki dil bilgisi bölümü, öðretmenin yapýlarý bu bölümden faydalanarak anlatmasý için konmamýþtýr. Bu bölüm; ünitede hangi yapýlarýn öðretileceði konusunda öðretmene bilgi vermek amacýyla konmuþtur.
! Öðretmen, dil bilgisi bölümünde öðrencileri dil bilgisi kitabýna yönlendirmeli ve konuyu dil bilgisi kitabýný dikkate alarak anlat-malýdýr.
! “Ýzleme-Anlama” bölümünde 3-4 dakikalýk bir film ve bu filmle ilgili etkinlikler verilmiþtir. Bu bölümün amacý öðrencilerin görsel ve iþitsel olarak Türkçe öðrenme becerilerini geliþtirmektir. Bu bölümdeki filmler ders kitabýndaki konulara paralel olarak senarize edilmiþtir. Filmlerin çekimi gerçek mekânlarda yapýlmýþtýr. Filmler; normal ve kontrollü olmak üzere iki farklý þekilde seslendirilmiþtir.
! “Deðerlendirme” bölümünde konunun geneliyle ilgili deðerlendirme sorularý bulunmaktadýr. ! “Oyun-Eðlence” bölümünde konularla ilgili, öðrencileri eðlendirecek oyunlar hazýrlanmýþtýr. ! “Sözlükçe” bölümünde üniteyle ilgili isimler ve fiiller verilmiþtir.
! “Proje Ödevi” bölümünde öðrencilerin üniteyle ilgili yapacaklarý proje ödevleri verilmiþtir.
! Çalýþma kitabý; “Resimli Sözlük, Kelimeler, Okuma-Anlama, Dinleme-Anlama, Yazma, Dil Bilgisi ve Deðerlendirme” bölüm-lerinden oluþmaktadýr.
! Çalýþma kitabýnýn baþýnda üniteyle ilgili iki sayfalýk “Resimli Sözlük” bölümü bulunmaktadýr. Bu bölümde ünitede geçen en önemli kelimeler resimli olarak verilmiþtir.
! Çalýþma kitabýndaki “Okuma-Anlama ve Dinleme-Anlama” bölümündeki metinler de seslendirilmiþtir.
! Dil bilgisi kitabýnda, ünitelerde iþlenen konular ayrýntýlý olarak anlatýlmýþ; ünitelerde iþlenen konularla ilgili pekiþtirici alýþtýr-malara yer verilmiþtir.
! Dil bilgisi yapýlarýnýn daha iyi kavranmasýný saðlamak amacýyla ünitelerde anlatýlan yapýlar görsellerle desteklenmiþtir. Lale Türkçe Öðretim Seti’nin yurt dýþýnda Türkçe öðretimine çok önemli bir yenilik getireceðini umuyoruz.
i
çindekiler
Sinema / Sinemaya gitmek Tiyatro / Tiyatroya gitmek Konser / Konsere gitmek Müze / Müzeye gitmek Sergi / Sergiye gitmek Panel / Panele gitmek Kitap fuarý / Kitap fuarýna gitmek
Festival / Festivale gitmek Halk oyunlarý gösterisi / Halk oyunlarý gösterisine gitmek Opera / Operaya gitmek Resim kursu / Resim kursuna gitmek Müzik kursu / Müzik kursuna gitmek
"Benimle Sinemaya Gelir misin? "Kültürel Etkinlikler
#$
Kültürel Etkinlikler
KELÝMELER Sayfa12-13 Sayfa14-15 OKUMA-ANLAMA Yükseklik fobisi Uçak fobisi Ýðne fobisi Kalabalýk fobisi Kedi fobisi Palyaço fobisi Karanlýk fobisi Sayý fobisi Örümcek fobisi Asansör fobisi Yýlan fobisi Þimþek fobisi "Kemal Sunal "Yýldýz Tilbe "Kim Basinger "Prof. Dr. Nevzat Tarhan ileRöportaj
#$
Fobiler
Sayfa24-25 Sayfa26-27 Baþ aðrýsý Mide aðrýsý Nezle Kýzamýk Kulak aðrýsý Boðaz aðrýsý Öksürük Diþ aðrýsý Grip Bel aðrýsý"Emre ve Annesi Hastanede "Aslý Acil Serviste
#$
Hastalýklar
Sayfa36-37 Sayfa38-39 Pusula Matbaa Bilgisayar Otomobil Teleskop Ampul Telefon Uçak Ýnternet Cep telefonu Hesap makinesi Mikroskop Daktilo Radyo Telgraf Televizyon"Hüseyin Cahit Fýrat ile Röportaj "Ýlk Uçak "Elektrikli Bisiklet
#$Bulu
þ
lar
Sayfa48-49 Sayfa50-51 Düzenli olmak Saðlýklý beslenmek Egzersiz yapmak Kumar oynamak Daðýnýk olmak Dedikodu yapmak Kitap okumak Sigara içmek Planlý olmak Yüksek sesle konuþmak Kavga etmek Erken kalkmak Alkol kullanmak Yalan söylemek Diþlerini fýrçalamak Saðlýksýz beslenmek Derse geç kalmak Týrnak yemek Tartýþmak Alay etmek"Hasan Bey Çok Hasta "Emre Planlý Bir Ýnsandýr "Serdar Çok Sinirli Bir Ýnsan "Ayþe Çalýþkan ve Doðru
Sözlüdür
#$
Alýþkanlýklar
Sayfa60-61 Sayfa62-63 Ev almak Para kazanmak Araba almak Ýþ bulmak / Ýþe girmek Yüksek lisans yapmak Takýma girmek Tatile gitmek Emekli olmak Evlenmek Albüm yapmak Zengin olmak Yabancý dil öðrenmekÜniversiteyi bitirmek / Mezun olmak Üniversiteyi kazanmak / Üniversiteye girmek
"Gelecekle Ýlgili Nasýl Bir Planýn Var?
"Ýyi Bir Üniversitede Okumak Ýstiyorum
"Ýyi Bir Ýþe Girmek Ýstiyorum "Biz Avrupa Turuna Çýkmak
Ýstiyoruz
#$
Gelecekle Ýlgili Planlar
5 "Sinemaya Gidelim mi?
"Ýki Kiþilik Bilet Almak Ýstiyorum
Kültürel Etkinliklerle Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Kültürel Etkinliklerle Ýlgili
Yazma Etkinlikleri "Ýsim-Fiil
Kültürel Etkinliklerle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa16 Sayfa17 Sayfa18-19 Sayfa19 Sayfa20
DÝNLEME-ANLAMA KONUÞMA YAZMA DÝL BÝLGÝSÝ ÝZLEME-ANLAMA
"Ünlülerin Fobileri "Erdem ve Arkadaþlarý
Fobilerle Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Fobilerle Ýlgili
Yazma Etkinlikleri "Sýfat-Fiil
Fobilerle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa28 Sayfa29 Sayfa30-31 Sayfa31 Sayfa32
"Arkadaþým Elif Hasta Hastalýklarla Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Hastalýklarla Ýlgili
Yazma Etkinlikleri "Zarf-Fiil
Hastalýklarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa40 Sayfa41 Sayfa42-43 Sayfa43 Sayfa44
"Steve Jobs Buluþlarla Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Buluþlarla Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Türkçe Cümle Yapýsý ve Cümlenin Ögeleri "Etken Çatý "Edilgen Çatý "Ettirgen Çatý Buluþlarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa52 Sayfa53 Sayfa54-55 Sayfa55 Sayfa56
"Meltem ile Gönül "Yalancý Çoban Alýþkanlýklarla Ýlgili Konuþma Etkinlikleri Alýþkanlýklarla Ýlgili Yazma Etkinlikleri "Ýþteþ Çatý "Dönüþlü Çatý "Aktarma Cümleleri Alýþkanlýklarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa64 Sayfa65 Sayfa66-67 Sayfa67 Sayfa68
"Orhan Bey’in Planlarý "Herkesin Bir Planý Var
Gelecek Planlarýyla Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Gelecek Planlarýyla Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Tezlik Fiili "Yaklaþma Fiili "Özne-Yüklem Uygunluðu
Gelecek Planlarýyla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
i
çindekiler
Ýlan Kiralýk Ýþ görüþmesi Tecrübeli (Deneyimli) Randevu Maaþ Reklam Tercüman Saðlýk - Bakým Özel ders Satýlýk Elektronik Aday Öz geçmiþ Giyim - Aksesuar Emlak Ýnsan kaynaklarý müdürü Vasýta (Araç) "Ýþ Görüþmesi"Zirve Ýnþaat’tan Konya’da Bir Ýlk "Özel Ders
#$Ýlanlar
KELÝMELER Sayfa84-85 Sayfa86-87 OKUMA-ANLAMA Kameraman Çaðrý merkezi Faks Gazete Ýnternet Dergi Uydu Program yapýmcýsý Canlý yayýn Uydu alýcýsý Gazeteci Sunucu Muhabir Köþe yazarý"Geçmiþten Günümüze Ýletiþim Araçlarý
"Dünyanýn En Çok Gezen Türkleri
"Bu Dil Olimpiyatýna Tam 140 Ülke Katýlýyor "Ýletiþim Araçlarý
#$
Medya
Sayfa96-97 Sayfa98-99 Uzay Ameliyat Eðitim Bilim adamý Teknoloji Ýletiþim Kredi kartý Ulaþým Deney Gezegen Trafik kazasý Robot Uzaktan öðretim Nüfus Atlý araba "Teknolojideki Geliþmeler "Eðitim "Ulaþým "Alýþveriþ#$
Dün Bugün Yar
ý
n
Sayfa108-109 Sayfa110-111 Mimar Sanat Politika Yazar Tiyatro Müzik Edebiyat Politikacý Þair Bilim Sinema Asker "Röportaj"Mustafa Kemal Atatürk "Mehmet Akif Ersoy "Mimar Sinan
#$Biyografi
Sayfa120-121 Sayfa122-123 El sanatlarý Turistik eser Tarihî yer Turist Millî giysi Turizm Modern giysi Döviz Tören Rehber Tarihî eser Yemek kültürü Kutlama "Farklý Kültürler "Suman Kurbanova "Nafisa Ahmet "Haris Berkoviç#$
Farkl
ý
Kültürler
Sayfa132-133 Sayfa134-135 Kumsal (Plaj) Hamam Bilet Harita Sahil Yolculuk (Seyahat) Tur Pusula Resepsiyon Kaplýca Festival Yayla Bavul Sauna Tatil köyü Deniz Pasaport Otel "Tatil Planý "Osman’ýn Tatil Planý "Selin’in Tatil Planý "Ömer’in Tatil Planý#$
Tatil
7 "Tercüman Aranýyor "Ýþ Planý Ýlanlarla Ýlgili Konuþma Etkinlikleri Ýlanlarla Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Þimdiki Zamanýn Hikâyesi "Duyulan Geçmiþ Zamanýn
Hikâyesi
"Gelecek Zamanýn Hikâyesi
Ýlanlarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa88 Sayfa89 Sayfa90-91 Sayfa91 Sayfa92
DÝNLEME-ANLAMA KONUÞMA YAZMA DÝL BÝLGÝSÝ ÝZLEME-ANLAMA
"Mehmet Ali Birand "Ekrem Dumanlý
Medyayla Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Medyayla Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Geniþ Zamanýn Hikâyesi "Dilek-Þart Kipinin Hikâyesi "Gereklilik Kipinin Hikâyesi
Medyayla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa100 Sayfa 101 Sayfa102-103 Sayfa103 Sayfa104
"Dünden Bugüne Teknolojinin Geliþimi
Ýnsanlýðýn Dünden Bugüne Geliþimiyle Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Ýnsanlýðýn Dünden Bugüne Geliþimiyle Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Þimdiki Zamanýn Þartý "Görülen Geçmiþ Zamanýn Þartý "Duyulan Geçmiþ Zamanýn Þartý
Ýnsanlýðýn Dünden Bugüne Geliþimiyle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa112 Sayfa 113 Sayfa114-115 Sayfa115 Sayfa116
"Lionel Messi Biyografiyle Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Biyografiyle Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Geniþ Zamanýn Þartý "Gelecek Zamanýn Þartý
Biyografiyle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa124 Sayfa 125 Sayfa126-127 Sayfa127 Sayfa128
"Türkçe Olimpiyatlarý Kültür Þöleni Renkli Görüntülere Sahne Oldu
Kültürlerle Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Kültürlerle Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Þimdiki Zamanýn Rivayeti "Gelecek Zamanýn Rivayeti "Geniþ Zamanýn Rivayeti
Kültürlerle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa136 Sayfa 137 Sayfa138-139 Sayfa139 Sayfa140
"Türkiye Turu "Boþ Odanýz Var mý?
Tatille Ýlgili Konuþma Etkinlikleri
Tatille Ýlgili Yazma Etkinlikleri
"Gereklilik Kipinin Rivayeti "Dilek-Þart Kipinin Rivayeti
Tatille Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Neden
Türkçe?
TÜRK D
DÝLÝ: D
DÜNYA D
DÝLÝ
Prof. DDr. ÞÞükrü HHalûk AAkalýnBugün yaklaþýk 220 milyon konuþuru bulunan Türk dili, Moðol ve Mançu-Tunguz dillerinin de yer aldýðý Altay dil ailesinin en fazla konuþura sahip koludur.
Türk DDilinin KKýsa TTarihi
Türk yazý dilinin tarihi VII. ve VIII. yüzyýllarda Orhon vadisinde dikilmiþ olan yazýtlarla baþlar. Gerek Orhon Yazýtlarýnda kul-lanýlmýþ olan geliþmiþ ve iþlek dil gerekse komþu ülke kaynaklarýnda yer alan bilgiler, Türk yazý dilinin baþlangýcýnýn çok daha eskiye gittiðini gösterir. Yakýn dönemde bulunan yeni yazýtlarýn okunmasý Türk yazý dilinin tarihini daha da gerilere götürmemizi saðlaya-caktýr. Ayrýca karþýlaþtýrmalý ses ve biçim bilimi çalýþmalarý ve diðer dillerdeki alýntý sözlerden Türkçenin yaþýnýn ortaya konulmasý yolunda önemli veriler elde edilmiþtir. Türkçeden Sümerceye geçmiþ olduðu kanýtlanan 168 Türkçe kökenli sözcük, Sümerce ile Türkçenin yaþýt olduðu görüþünün geliþtirilmesini saðlamýþtýr. Esik kurganý buluntularý arasýnda yer alan ve MÖ 4’üncü yüzyýla ait olduðu saptanan bir çanaktaki Orhon yazýsýna benzer harflerle yazýlan iki satýrlýk yazýnýn en eski Türkçe metin olduðu bilinmektedir. Çin yýllýklarýndaki bir Hun aðýtýna ait iki dize ile birkaç sözcük MS 4’üncü yüzyýl Türkçesi hakkýnda fikir vermektedir. Ancak, edebî metin niteliðindeki ilk büyük metinler Tonyukuk (725), Bilge Kaðan (731) ve Köl Tigin (732) adýna dikilmiþ olan Göktürk Yazýtlarý’dýr. Türk dilinin ilk sözlüðü ve dil bilgisi kitabý Divanü Lugati’t-Türk ise 1072 yýlýnda Kâþgarlý Mahmud tarafýndan yazýlmýþtýr. Yaklaþýk 9 bin sözü içeren eser, yalnýzca bir sözlük, yalnýzca bir dil bilgisi kitabý deðil, ayný zamanda Türk yazý dilinin ve aðýz-larýnýn ele alýndýðý, kültür deðerlerinin kayda geçirildiði anýtsal bir kaynaktýr. Kâþgarlý Mahmud; Karahanlý, Uygur, Oðuz, Kýpçak, Kýrgýz ve diðer akraba topluluklarýnýn söz varlýðýný bir araya getirerek hazýrladýðý eserine Divanü Lugati’t-Türk, yani Türk Lehçeleri Sözlüðü adýný vermiþtir. Kâþgarlý Mahmud’un yirmiyi aþkýn yazý dilini ve aðzýný Türk adý altýnda toplamasý, bilimsel bir gerçekliði ortaya koy-maktadýr. Büyük ölçüde ortak dil ögelerine dayanan bu yazý dilleri ve aðýzlar, zaman içerisinde kendi iç geliþmelerini sürdürerek bugün yazý dilleri ve resmî diller hâline gelmiþlerdir.
Türk DDilinin CCoðrafyasý
Yayýlma alaný Kuzey Buz Denizi’nden baþlayýp Hindistan’ýn kuzeyine, Çin Halk Cumhuriyeti’nin içlerinden Avrupa’nýn en uç nok-tasýna kadar uzanan yaklaþýk 12 milyon kilometrekarelik bu coðrafyada en geçerli dil, Altay dil ailesinin en büyük kolu olan Türk dilidir.
19’uncu yüzyýlda ünlü Türkolog Á. H. Vámbéry, Türk dilinin yayýlma alanýnýn geniþliðini yaptýðý gezi sýrasýnda görmüþ ve Balkanlardan Mançurya’ya kadar yolculuk yapacak bir kiþinin Türk dilini bilmesi durumunda bu yolculuðunu en kolay bir biçimde yapabileceðini, çünkü bu coðrafyada en geçerli dilin Türk dili olduðunu söylemiþti. Bugün bu alan daha da geniþlemiþtir. Özellikle 1960’lý yýllardan itibaren çalýþmak ve okumak baþta olmak üzere çeþitli nedenlerle endüstrileþmiþ Avrupa ülkelerine Türklerin göçmesi sonucunda Türk dilinin yayýlma alaný Balkanlarý da aþarak Atlas Okyanusu kýyýlarýna ulaþmýþtýr.
Türk dili, yoðunluðu Orta Asya ve Orta Doðu’da bulunan ve en azýndan son bin yýldýr yerleþik halklar hâlinde olan; Türkiye Cumhuriyeti, Eski Sovyetler Birliði’nden baðýmsýzlaþmýþ Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kýrgýzistan gibi Türk Cumhuriyetleri, Balkan Ülkeleri, Rusya Federasyonu, Ýran, Irak, Afganistan, Çin Halk Cumhuriyeti gibi devletler içinde konuþma dili veya yazý dili olarak yaþayan yirmi yazý dili koluna ayrýlmaktadýr.
Öte yandan büyük çoðunluðu Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olan ve Avrupa Birliði ülkelerine yerleþen yaklaþýk 6 milyon Türk bulunmaktadýr. Avrupa Birliði üyesi olmayan bazý Avrupa ülkelerinde de önemli ölçüde Türk nüfusu bulunmaktadýr. Bu nüfusun önemli bir bölümü, yaþadýðý ülkenin vatandaþýdýr. Ayrýca Avrupa Birliði’nin yeni üyelerinden Romanya’da, özellikle de Bulgaristan’da
9 bu ülkelerin vatandaþý olarak çok sayýda Türk yaþamaktadýr. Makedonya, Kosova gibi diðer ülkelerdeki yerleþik Türklerle birlikte bütün Avrupa kýtasýndaki Türk nüfusun 7 milyonu aþtýðý düþünülmektedir. Avrupa’daki bu nüfusun tamamýnýn dili Türkiye Türkçesidir. Bu ülkelerde Türkler tarafýndan yayýmlanan gazeteler, dergiler, kitle iletiþim araçlarý Türkiye Türkçesini kullanmaktadýr. Çeþitli dönemlerde Arabistan yarýmadasýndaki ve Kuzey Afrika’daki ülkelere; Güney ve Kuzey Amerika kýtasýnda baþta ABD olmak üzere çeþitli ülkelere ve Avustralya’ya yerleþen konuþurlarý sayesinde, bugün Türk dili dünyanýn dört bir köþesinde yaþayan, konuþulan, kullanýlan dil konumuna ulaþmýþtýr. Uydudan yapýlan radyo ve televizyon yayýnlarý, að ortamýnda yayýncýlýk, yurt dýþýnda da yayýmlanan gazetelerimiz ve dergilerimiz, öðretim kurumlarý ve kurslar aracýlýðýyla bugün Türk dili yeryüzünde etkin bir biçimde iþlevini sürdüren dil konumuna ulaþmýþtýr.
Ana DDili KKonuþurlarýna GGöre DDiller vve TTürk DDili
Dillerin nüfus sýralamasý ana dili (birinci dil), ikinci dil, yabancý dil konuþurlarý bakýmýndan birkaç ölçüt göz önünde bulun-durularak yapýlmaktadýr. Ana dili, birinci dil, ikinci dil ve yabancý dil olarak konuþurlar bakýmýndan Ýngilizcenin 2 milyara yaklaþan bir konuþuru olduðu kestiriminde bulunulmaktadýr. Ana dili konuþurlarý bakýmýndan yapýlan sýralamalarda ise Çince farklý lehçeleri olmasýna karþýn birinci dil olma özelliðine sahiptir. Birbirinden ses, biçim ve söz varlýðý özellikleri bakýmýndan ayrýlan sekiz ayrý lehçesiyle Çincenin, pek çok lehçesinin yaný sýra Urduca ile birlikte Hintçenin tek dil kabul edildiði ve buna göre dünyada en fazla konuþuru bulunan diller sýralamasýnda Çincenin birinci, Hintçenin dördüncü dil kabul edilmesi karþýsýnda Türk dili de 220 milyona ulaþan konuþuruyla sýralamada tek bir dil olarak kabul edilmelidir. Bu ölçütlerle Türk dili dünyada en fazla konuþuru bulunan diller arasýnda beþinci sýrada yer almaktadýr.
Çince 1.300.000.000 Sekiz lehçesiyle birlikte
Ýngilizce 427.000.000
Ýspanyolca 266.000.000
Hintçe 260.000.000 Bütün lehçeleriyle ve Urduca ile birlikte Türk dili 220.000.000 Bütün lehçeleriyle birlikte
Arapça 181.000.000 Bütün lehçeleriyle birlikte
Portekizce 165.000.000 Bengalce 162.000.000 Rusça 158.000.000 Japonca 124.000.000 Almanca 121.000.000 Fransýzca 116.000.000
Dünyada TTürk DDilinin ÖÖðretimi
Ana dili konuþurlarý dýþýnda Türk dili lehçelerinin birinci dil, ikinci dil veya yabancý dil konuþurlarý da bulunmaktadýr. Özellik-le Türkiye Türkçesinin pek çok ülkede konuþuru olduðu saptanmýþtýr. Ethnologue veriÖzellik-lerine göre Türkiye Cumhuriyeti dýþýnda 34 ülkede Türkiye Türkçesi konuþuru bulunmaktadýr. Konuþur nüfusunun yaný sýra Sovyetler Birliði’nin daðýlmasý, Körfez Savaþý gibi yakýn tarihte yaþadýðýmýz olaylar, Türkiye Cumhuriyeti’nin bölgesinde ve dünyadaki önemini artýrmýþ, Türkiye çekim merkezi hâline gelmiþtir. Bu geliþmeler, Türkiye Türkçesinin Türk cumhuriyetlerinde ve diðer ülkelerde öðretimi konusunda çeþitli aþamalardaki yeni öðretim kurumlarýnýn, üniversitelerde yeni bölümlerin kurulmasýný ve özel dershanelerde kurslarýn açýlmasýný saðlamýþtýr.
Ülkelerdeki Türk nüfusun yoðunluðuna ve isteme göre ortaöðretim kurumlarýnda Türkçenin öðretildiði seksen yedi ülke bulun-maktadýr. En az bir ortaöðretim kurumunda Türkçenin öðretildiði bu ülkeler þunlardýr: ABD, Afganistan, Almanya, Angola, Arjantin, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bangladeþ, Belçika, Benin, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina-Faso, Burma, Çad, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ekvator Ginesi, Endonezya, Etyopya, Fas, Fildiþi Sahilleri, Filipinler, Fransa, Gabon, Gana, Gine, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Kore, Gürcistan, Hindistan, Hollanda, Irak, Ýngiltere, Japonya, Kamboçya, Kamerun, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kýrgýzistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kosova, Laos, Letonya, Liberya, Litvanya, Macaristan, Madagaskar, Makedonya, Malavi, Maldiv Adalarý, Malezya, Mali, Meksika, Moðolistan, Moldova, Moritanya, Mozambik, Nepal, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Pakistan, Papua Yeni Gine, Polonya, Romanya, Rusya, Senegal, Sýrbistan, Sri Lanka, Sudan, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Tayvan, Togo, Türkmenistan, Uganda, Ukrayna, Ürdün, Vietnam, Yemen.
Bazý ülkelerde ortaöðretim kurumlarýnda Türkçenin öðretilmesinin yaný sýra özel kurslarda da talebe göre Türkçe öðretilmekte-dir. Kurslarýnda Türkçenin öðretildiði kýrk altý ülke saptanmýþtýr. Bu ülkeler þunlardýr: ABD, Almanya, Belçika, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Çin, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Hollanda, Irak, Ýngiltere, Ýrlanda, Ýspanya, Ýsveç, Ýsviçre, Ýtalya, Ýzlanda, Japonya, Kýrgýzistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Makedonya, Malta, Meksika, Mýsýr, Moðolistan, Norveç, Peru, Polonya, Portekiz, Rusya, Singapur, Slovakya, Slovenya, Þili, Türkmenistan, Vietnam, Yunanistan. Dokuz ülkede Türkçe öðretiminin yapýldýðý üniversite bulunmaktadýr. Bu ülkeler þunlardýr: Arnavutluk, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Gürcistan, Irak, Kazakistan, Kýrgýzistan, Romanya, Türkmenistan.
Bünyesinde Türkçe öðretilen, Türk dili ve edebiyatý araþtýrmalarýnýn yapýldýðý, Türkoloji bölümlerinin bulunduðu yirmi sekiz ülke vardýr. Bu ülkeler þunladýr: Almanya, Avustralya, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Endonezya, Fildiþi Sahilleri, Gürcistan, Irak, Ýran, Ýsveç, Japonya, Kamerun, Kazakistan, Kýrgýzistan, Kolombiya, Kosova, Litvanya, Macaristan, Mýsýr, Moldova, Romanya, Rusya, Türkmenistan, Ukrayna, Venezuela, Yemen.
Sonuç
Bugün Türk dili, yaklaþýk 12 milyon kilometre karelik bir alanda 220 milyon nüfusun konuþtuðu, yüze yakýn ülkede öðretiminin yapýldýðý, kökleri tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan, 600 bini aþkýn söz varlýðýna sahip bir dünya dilidir. Geçmiþi boyunca Çinceden Farsçaya, Arapçadan Macarcaya kadar pek çok dille etkileþim içerisine girmiþ olan Türk dilinin bir kolu olarak yalnýzca Türkiye Türkçesinin dünya dillerine verdiði sözcüklerin sayýsý 11 binin üzerindedir. Genel Türk dili olarak diðer dillere verdiðimiz sözcük sayýsý ise 20 binin üzerindedir. Özellikle giyim, yiyecek, askerlik baþta olmak üzere hemen her alanda çok sayýda Türk dili kökenli sözcük ile tarihte ve bugün Türk soylu halklarýn yaþadýðý coðrafyalardaki Türk dili kökenli çok sayýda yer adý dünya dillerinde varlýðýný bugün de sürdürmektedir.
Dünyanýn hemen her bölgesinde öðretimi yapýlan, bilimsel araþtýrmalara konu olan, dünya dillerine katkýda bulunan Türk dili, en yaygýn ve en köklü dünya dillerinden biridir.
2 4 6 1 3 5
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
Kelimeler
1. Sinema / Sinemaya gitmek 2. Tiyatro / Tiyatroya gitmek 3. Konser / Konsere gitmek 4. Müze / Müzeye gitmek
5. Sergi / Sergiye gitmek 6. Panel / Panele gitmek 7. Kitap fuarý / Kitap fuarýna gitmek 8. Festival / Festivale gitmek
8 10 12 7 9 11 13
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altý -na yazýnýz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz. 9. Halk oyunlarý gösterisi / Halk oyunlarý gösterisine gitmek
10. Opera / Operaya gitmek
11. Resim kursu / Resim kursuna gitmek 12. Müzik kursu / Müzik kursuna gitmek
Örnekleme
A: Ne tür kültürel etkinliklere katýlýrsýn? B: Genellikle konsere giderim.
BENÝMLE SÝNEMAYA GELÝR MÝSÝN?
Okuma
-
Anlama
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Emre : Merhaba Osman, nasýlsýn? Osman : Sað ol Emre. Ýyiyim. Sen nasýlsýn?
Emre : Eh, þöyle böyle. Bu akþam ne yapýyorsun? Bir iþin var mý?
Osman : Hayýr, yok. Niçin sordun?
Emre : Elimde sinema için iki kiþilik bilet var. Benimle gelmek ister misin?
Osman : Olabilir. Hangi filme gideceðiz? Emre : “New York’ta Beþ Minare” filmine. Osman : Saat kaçta?
Emre : Saat sekizde. Osman : Hangi sinemada?
Emre : Üsküdar Kültür Sinemalarý’nda.
Osman : Olur, gelirim. Saat kaçta, nerede buluþalým? Emre : Akþam saat yedi buçukta, Üsküdar sahilinde
bulu-þalým.
Osman : Tamam, akþam yedi buçukta sahilde buluþuruz. Emre : Kendine iyi bak. Görüþmek üzere.
Osman : Görüþürüz.
1.2 Doðru cevabý diyaloða göre iþaretleyiniz. (%) 1. “Osman’ýn bugün ...”
iþi var. iþi yok.
müzik kursu var. dersi var. 2. “Emre bu akþam ... istiyor.”
tiyatroya gitmek konsere gitmek sinemaya gitmek kitap fuarýna gitmek
3. “Emre ve Osman ... buluþacaklar.”
sahilde parkta
okulda sinemanýn önünde
1.3 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yan-lýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz.
1. ( ) Osman, bu akþam meþgul deðil. 2. ( ) Osman, Emre’yi sinemaya davet ediyor. 3. ( ) Film saat sekizde baþlýyor.
4. ( ) Emre ve Osman, saat yedide buluþacaklar. 5. ( ) Emre ve Osman, “Av Mevsimi” filmini seyredecekler.
Örnekleme
1. A: Tiyatroya gider misin? B: Evet, ara sýra giderim.
Hayýr, gitmem.
2. A: Hiç resim sergisine git-tin mi?
B: Evet, gittim. Hayýr, gitmedim.
15
Ne? Nerede? Hangi gün? Saat kaçta?
Ertuðrul Erkiþi (Konser) Prof. Dr. Ýlhan Özkeçeci (Sergi) Prof. Dr. Nevzat Tarhan (Konferans) Ýstasyon (Tiyatro Oyunu)
New York’ta Beþ Minare (Film) Anadolu Ateþi (Gösteri)
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
2.2 Aþaðýdaki tabloyu metinlere göre doldurunuz.
2.3 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Ertuðrul Erkiþi, hangi türlerde þarký söyleyecek?
... 2. “Sevgi Dilinden Hikâyeler” adlý sergiyi kim açýyor?
... 3. “Ýstasyon” adlý oyunda kaç kiþi oynuyor?
...
4. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuk eðitimi konusundaki gö-rüþlerini nerede anlatacak?
... 5. “New Yorkta Beþ Minare” filminin türü nedir?
... 6. “Anadolu Ateþi” neyi anlatýyor?
...
Sanatçý; Türk Sanat Müziði, Türk Halk Müziði ve Türk Tasavvuf Müziði türlerinde þarkýlar söyleyecektir.
Tarih: 23 Þubat Pazartesi Saat: 14.00 Ertuðrul EErkiþi
Yer: Altunizade Kültür ve Sanat Merkezi
Çok sayýda bilimsel çalýþma yaptý. Yurt içinde ve dýþýnda “Sevgi Dilinden Hikâyeler” adýnda birçok sergi açtý. Sanatçý, bu sergisinde çok deðerli eserlerini sergileyecektir. Tarih: 24 Þubat Salý Saat: 16.00 Prof. DDr. ÝÝlhan ÖÖzkeçeci
Yer: Ünalan Kültür ve Sanat Merkezi
Ünlü psikolog, çocuk eðitimi konusundaki görüþlerini anlatacaktýr.
Tarih: 25 Þubat Çarþamba Saat: 11.00 Prof. DDr. NNevzat TTarhan
Yer: Burhaniye Kültür ve Sanat Merkezi
Hikâye, bir istasyonda geçiyor. 80 dakikalýk oyunda yedi oyuncu oynuyor. Oyunun türü dramdýr.
Tarih: 26 Þubat Perþembe Saat: 18.30 Ýstasyon
Yer: Çamlýca Kültür ve Sanat Merkezi
Olay, New York’ta geçmektedir. Filmin türü aksiyon ve dramdýr. Filmde iki polis memuru, bir suçluyu yakalamak için Türkiye’den New York’a gider. Tarih: 27 Þubat Cuma Saat: 16.00 New YYork’ta BBeþ MMinare
Yer: Çengelköy Kültür ve Sanat Merkezi
Gösteri, Doðu ve Batý kültürlerinin buluþmasýný anlatmaktadýr. Gösterinin yönetmeni Mustafa Erdoðan’dýr.
Tarih: 28 Þubat Cumartesi Saat: 19.30 Anadolu AAteþi
Di
nle
m
e
-
A
nla
m
a
1. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz.
4. Diyaloðu dinleyiniz.
5. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Ahmet Bey, kaç kiþilik bilet almak istiyor?
... 2. Ahmet Bey, hangi filme gitmek istiyor?
... 3. Ahmet Bey, hangi gün sinemaya gitmek istiyor?
... 4. Ahmet Bey, hangi seanstaki filme gitmek istiyor?
... 5. Ahmet Bey, ödemeyi nasýl yapýyor?
... 2. Diyaloðu dinleyiniz.
3. Dinleyiniz ve uygun kelimeyi yuvarlak içine alýnýz.
1. Murat’ýn cumartesi ggünü // hhafta ssonu bir iþi yok. 2. Mehmet henüz bir plan // pprogram yapmamýþ. 3. Mehmet // MMurat, MMurat’a // MMehmet’e sinemaya
gitmeyi teklif ediyor.
4. Murat ve Mehmet sinemaya gitmekten vazgeçi-yorlar. Çünkü bütün salonlar // sseeanslar dolu. 5. Mehmet ile Murat resim ssergisine // ttiyatro o
oyu-nuna gitmeye karar veriyor.
17 1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
A: Kültürel etkinliklerden hoþlanýr mýsýn? B: Evet.
A: En çok hangi tür etkinliklerden hoþlanýrsýn? B: Tiyatrodan ve sinemadan hoþlanýrým. Sen? A: Ben hat sanatý sergilerinden hoþlanýrým.
5. Aþaðýdaki film afiþi hakkýnda konuþunuz. 1. Filmin baþrol oyuncularý kimlerdir?
2. Filmin yapýmcýsý kimdir? 3. Filmin türü nedir? 3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
A: En son ne zaman sinemaya gittin? B: Ýki hafta önce gittim.
A: Film nasýldý? B: Çok güzeldi.
Konu
s¸m
a
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz. Müzeye ve sergiye gitmek Konsere gitmek
1. Festival ve panele gitmek
Müzik kursuna gitmek
2. Tiyatroya gitmek Geçen hafta Eðlenceli 1. Konsere gitmek Ýki gün önce Sýkýcý 2. Yapým : 2005 Türü : Dram Süre : 108 dakika Yönetmen : Çaðan Irmak
Oyuncular : Çetin Tekindor, Fikret Kuþkan, Hümeyra, Þerif Sezer Senaryo : Çaðan Irmak
2. Gittiðiniz bir kültürel etkinliði anlatýnýz.
Hangi etkinliðe gittiniz? ... Ne zaman gittiniz? ... Kimle gittiniz? ... Etkinlik neredeydi? ... Etkinlik nasýldý? ... 3. Aþaðýdaki tabloyu kendinize göre doldurarak örnekteki gibi cümleler yazýnýz.
A: ...? B: ... A: ...? B: ...
resim sergisi / resimler / ilginç A: ...? B: ... A: ...? B: ...
tiyatro / oyun / komik
Ya
zm
a
1. Örnekteki gibi yeni diyaloglar yazýnýz. A: Nereden geliyorsun?
B: Sinemadan geliyorum. A: Film nasýldý?
B: Çok duygusaldý.
Her zaman Genellikle Sýk sýk Bazen Asla / Hiçbir zaman
Sinemaya gitmek %
Tiyatroya gitmek Kitap fuarýna gitmek Resim sergisine gitmek Konsere gitmek Operaya gitmek Konferansa gitmek
Örnek: Genellikle sinemaya giderim. 1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... 4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz.
1. ...? “Arabalar 3” filmi, gelecek ay gösterime girecek. 2. ...?
Hafta sonu resim kursuna gideceðim.
3. ...? Bu haftaki konferansýn konusu “Bilim ve Ýnsan”.
4. ...? “Ýstasyon” oyunu çok güzeldi.
5. ...? Film, öðretmen-öðrenci iliþkilerini anlatýyor. 6. ...?
19 Yapýlýþý: Ýsim + Bildirme Eki
Bildirme Ekleri: -DIr / -DUr, -DIrlAr / -DUrlAr Örnek:
öðrenci - dir & öðrencidir soðuk - dur & soðuktur O þimdi öðretmendir.
Sanýrým Ankara’da hava sýcaktýr. Yapýlýþý:Fiil + Ýsim-Fiil Eki + (Ýsim Çekim Eki)
Ekleri:-mAk, -mA, Iþ / Uþ
Her gün saat ikide okuma saatimiz var. Sinemaya gitmek için evden ayrýldý. Biletleri giriþteki giþelerden alacaksýnýz. Örnek:
1 ÝSÝM - FÝÝLLER 2 BÝLDÝRME EKLERÝ
Di
l B
ilg
isi
5. Aþaðýdaki sorularý tabloya bakarak cevaplayýnýz. SAVAÞ ATI
(Film)
Seanslar: 13.30 / 16.30 / 19.00 Tarih: 5 Mart Pazartesi Yer: Üsküdar Kültür
Sinemalarý
NASREDDÝN HOCA (Tiyatro Oyunu)
Yönetmen: Mehmet Saklý Süre: 50 dakika
Tarih: 6 Mart Salý Saat: 16.30
Yer: Çamlýca Kültür Evi TÜRKÜLER GEÇÝDÝ
(Konser) Sanatçý: Kubat Süre: 90 dakika Tarih: 7 Mart Çarþamba Saat: 19.00
Yer: Kadýköy Sanat Evi
KADIN VE AÝLE (Konferans)
Konuþmacý: Nevzat Tarhan Tarih: 8 Mart Perþembe Saat: 15.00
Yer: Ümraniye Kültür Sarayý
6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Sinema kültürel bir etkinliktir.
... 2. Van Gogh, ünlü bir ressamdýr.
... 3. Cumartesi günü kitap fuarýna gideceðiz.
... 4. Bugün okulda “eðitim” konulu bir konferans var.
... 5. “Ýstanbul Caz Festivali” yarýn baþlýyor.
... 6. Kültürel etkinliklere katýlmaktan hoþlanýrým.
... 1. Filmin adý nedir?
... 2. Film hangi seanslarda gösterilecek?
... 3. Konseri kim verecek?
... 4. Konser kaç dakika sürecek?
... 5. Nasreddin Hoca oyunu, hangi tarihte sahnelenecek?
... 6. Oyunun yönetmeni kimdir?
... 7. Konferansý kim verecek?
... 8. Konferans ne hakkýndadýr?
...
Not
Güzel ssanatlar: Seramik, resim, heykel, hat Sahne ssanatlarý: Tiyatro, bale, opera, dans Edebiyat: Kitap, þiir dinletisi, söyleþi Müzik: Konser
-mma, -mme -mmak, -mmek -ýýþ, -iiþ, -uuþ, -üüþ
Okuma
Gelme YazGitmekmak AlOturýþuþ GörGelüþiþ
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Ne kkadar ssýklýkta kkültürel eetkinliklere kkatýlýrsýnýz?
Haftada bir Yýlda bir
Ýki haftada bir Ne zaman vakit bulursam
Ayda bir Hiçbir zaman
2. Genellikle nne ttür eetkinliklere kkatýlýrsýnýz?
Tiyatro Sinema
Konser Sergi
Fuar Söyleþi / Sohbet
3. Kültürel eetkinlikleri ggenellikle nnereden ttakip eedersiniz? Broþür ve dergilerden
Reklam panolarýndan ve afiþlerden Televizyon veya radyo reklamlarýndan E-posta veya internetten
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak ce-vaplayýnýz.
1. Emre nerede?
... 2. Emre ne yapýyor?
...
1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. 2. Seyrediniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) D Y 1. Osman, Ali ve Emre, cumartesi günü
sinemaya gidecekler.
2. Onlar “Zoraki Kral” adlý filme gidecekler. 3. Film, saat beþte baþlýyor.
4. Film, Kadýköy ART Sinemasý’nda. 5. Osman ve Emre, otobüs duraðýnda
bulu-þacaklar. Osman : Merhaba Emre. Ne ...?
Emre : Kültürel etkinlik ... bakýyorum. Kültürel etkinliklerden hoþlanýr mýsýn? Osman : Evet.
Emre : En çok hangi ... etkinliklerden hoþlanýrsýn?
Osman : ... ve sinemadan hoþlanýrým. Sen?
Emre : Ben de sinemadan hoþlanýrým.
Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz.
i
zleme
-
Anlama
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
B. ÝZLEME SIRASINDA
C.ÝZLEME SONRASINDA
21 1. Aþaðýdaki resimlerin altýna uygun kelimeleri yazýnýz.
De
ge
rle
nd
irm
e
2. Aþaðýdaki sorularý tabloya bakarak cevaplayýnýz.
festival / resim sergisi / kitap fuarý / resim kursu / konser / konferans
ÝSTANBUL LÝSESÝ MAYIS AYI ETKÝNLÝK TAKVÝMÝ
Pazartesi Salý Çarþamba Perþembe Cuma Cumartesi Pazar
1 2 Sinema 3
4 5 6 Tiyatro 7 8 9 10
11 12 13 14 Konferans 15 16 Türkçe OAçýlýþ PProgramOlimpiyatlarý ý 17
18 Sergi 19 20 21 22 23 Halk OOyunlarý GGösterisi 24
25 26 27 MüzeZiyareti 28 29 30 31 Kitap FFuarý
1. Ýstanbul Lisesi, 6 Mayýsta nereye gidecek?
... 2. Ýstanbul Lisesi, sergiye gidecek mi?
... 3. Ýstanbul Lisesi, ne zaman sinemaya gidecek?
...
4. Türkçe Olimpiyatlarý açýlýþ programý ne zaman? ... 5. Ýstanbul Lisesi, 31 Mayýsta ne yapacak?
... 6. Ýstanbul Lisesi, 14 Mayýsta hangi etkinliðe katýlacak?
... 1. koþ___ 2. sev___ 3. yürü___ 4. al___ 1. seyret___ 2. git___ 3. çalýþ___ 4. oyna___ 1. gül___ 2. kalk___ 3. bul___ 4. gir___ 3. Aþaðýdaki boþluklarý uygun eklerle doldurunuz.
-mmak/-mmek -mma/-mme -ýýþ, -iiþ, -uuþ, -üüþ 1. öðretmen___ 2. doktor___ 3. çocuk___ 4. hasta___ 5. sözlük___ 6. mühendis___ 7. göz___ 8. kýþ___
4. Aþaðýdaki boþluklarý uygun eklerle doldurunuz. -dýr, -dir, -dur, -dür, -týr, -tir, -tur, -tür
8 & 9 & 10 & 2 & 3 & 4& 5& 6 &
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz. % afiþ % bazen % bilet % dinleti % drama % duygusal % edebiyat % eðlenceli % eser % etkinlik % festival % fotoðraf % fuar % genellikle % giþe % gösteri % güzel sanatlar % halk oyunlarý % hat % her zaman % heyecanlý % ilginç % komik % konferans % konser % kurs % kültür % müze % olimpiyat % opera % oyun % oyuncu % panel % psikolog % sahne % sahne sanatlarý % sanat % sempozyum % sergi % sýkýcý % sinema % söyleþi % tiyatro % tören % beðenmek % buluþmak % çalmak % dinlemek % gitmek % gösterime girmek % göstermek % hoþlanmak % izlemek % katýlmak % oynamak % sergilemek % ziyaret etmek ÝSÝMLER FÝÝLLER
Aþaðýdaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz.
Oyun
-
Eg
lence
Sözlükçe
Pr
oje
Ö
dev
i
1 2 3 4 7 8 9 10 5 61. Ülkenizde ne gibi kültürel etkinlikler düzenlenmektedir? Resimlerle anlatýnýz. 2. Ülkenizde yapýlan kültürel etkinlikleri içeren bir etkinlik takvimi hazýrlayýnýz.
7 1
&
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
Kelimeler
2 4 6 1 3 5 1. Yükseklik fobisi 2. Uçak fobisi 3. Ýðne fobisi 4. Kalabalýk fobisi 5. Kedi fobisi 6. Palyaço fobisi 7. Karanlýk fobisi 8. Sayý fobisiÖrnekleme
25
A: Fobin var mý?
B: Evet, kalabalýk fobim var. Hayýr, fobim yok. 9. Örümcek fobisi 10. Asansör fobisi 11. Yýlan fobisi 12. Þimþek fobisi 8 10 12 7 9 11
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun res-min altýna yazýnýz.
Okuma
-
Anlama
1.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
1.2 Metinlere göre uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) D Y 1. Kemal Sunal’ýn yükseklik fobisi var.
2. Kemal Sunal, bir uçak kazasýnda hayatýný kaybetti.
3. Yýldýz Tilbe, karanlýktan korkuyor. 4. Yýldýz Tilbe, gideceði yerlerin kalabalýk
olmasýna çok dikkat ediyor.
5. Kim Basinger’ýn kalabalýk korkusu var.
1.3 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Kemal Sunal, hayatýný nasýl kaybediyor?
... 2. Yýldýz Tilbe, þarkýlarýný nasýl yazýyor?
... 3. Yýldýz Tilbe, korkusunu yenmek için kime gidiyor?
... 4. Kim Basinger, niçin evinden dýþarý çýkmýyor?
... 5. Kim Basinger, Oscar Ödülü kazandýðý yýl ödül törenine
nasýl gidiyor?
... KEMAL SUNAL
Ünlü komedyen Kemal Sunal’ýn uçak fobisi vardý. Sanatçý, seyahatlerinde genellikle uçak dýþýndaki ulaþým araçlarýný tercih etti. Kemal Sunal bir film çekimi için Trabzon’a gitmeliydi. Uçakla gitmek zorundaydý çünkü yol çok uzundu. Kalp hastasý olan ünlü sanatçý bindiði uçakta aniden rahatsýzlandý ve hayatýný kaybetti.
YILDIZ TÝLBE
Ünlü þarkýcý Yýldýz Tilbe’nin en büyük fobisi karan-lýkta kalmak. Þarkýcý karanlýk yerlerde hiç du-ramýyor. Gideceði yerlerin aydýnlýk olmasýna çok dikkat ediyor.
Ünlü sanatçý, þarkýlarýný spot ýþýklarýnýn altýnda yazýyor. Geceleri ýþýklarý açýk býrakýyor, öyle uyu-yor. Þarkýcý, bu korkusunu yenmek için psikoloða gidiyor.
KÝM BASÝNGER
Film oyuncusu Kim Basinger’in açýk alan ve kalabalýk fobisi var. Sanatçý bu yüz-den genellikle evinyüz-den dýþarý çýkmýyor.
Kim Basinger, bir seferinde tam dört ay boyunca evinden çýkmamýþ. Tedavi gören oyuncu, kalabalýk fobisi yüzünden uzun yýllar Oscar törenlerine bile katýlmamýþ. Sanatçý, Oscar Ödülü kazandýðý yýl sakinleþtirici ilaç almýþ ve törene katýlmýþ.
27 PROF. DR. NEVZAT TARHAN
ÝLE RÖPORTAJ
Mehmet Bey, bir gazetecidir. O, büyük bir gazetede çalýþýyor. Zaman zaman röportajlar yapýyor.
Mehmet Bey, fobi konusunu araþtýr-mak için geçen hafta Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a gitti. Ona sorular sordu. Mehmet Bey’in yaptýðý röportaj, iki gün önce gazetede yayýnlandý.
Mehmet Bey : Nevzat Bey, fobi nedir?
Nevzat Bey : Fobi, korku demektir. Mehmet Bey : Ne tür fobiler
vardýr?
Nevzat Bey : Sosyal fobi, hayvan
fobisi, karanlýk fobisi gibi binlerce fobi vardýr. Mehmet Bey : Fobilerin bir belirtisi var mýdýr?
Nevzat Bey : Evet, vardýr. Fobilerin en bilinen belirtileri titreme, terleme, mide aðrýsý ve baþ aðrýsýdýr.
Mehmet Bey : Sizce fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr? Nevzat Bey : Bence fobisi olan insan, bir psikoloða gitmeli ve
korkusunun nedenini öðrenmelidir. Mehmet Bey : Size göre en ilginç fobi nedir?
Nevzat Bey : Bana göre en ilginç fobi, “yýkanmaktan korkmak”týr. Mehmet Bey : Sizin herhangi bir fobiniz var mý?
Nevzat Bey : Evet, benim yükseklik fobim var. 2.1 Aþaðýdaki diyaloðu
okuyunuz.
2.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yan-lýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz.
1. ( ) Mehmet Bey’in röportajý, iki hafta önce gazetede yayýnlandý.
2. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a göre birçok fobi çeþidi vardýr.
3. ( ) Titreme ve terleme, bir fobi belirtisidir.
4. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a göre en ilginç fobi “yýkanmaktan korkmak”týr.
5. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ýn herhangi bir fobisi yoktur.
2.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Mehmet Bey, ne iþ yapýyor?
... 2. Mehmet Bey, Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ýn yanýna niçin
gidiyor?
... 3. Fobinin anlamý nedir?
... 4. Ne tür fobiler vardýr?
... 5. Fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr?
...
Örnekleme
1. A: Sence herkesin bir fobisi var mýdýr? B: Evet, bence herkesin bir fobisi vardýr.
Hayýr, bence herkesin bir fobisi yoktur. 2. A: Sence en ilginç fobi nedir?
Di
nle
m
e
-
A
nla
m
a
3. Dinleyiniz ve aþaðýdaki tabloyu doldurunuz. 1. Dinleyiniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%)
4. Metni dinleyiniz. Fobisi Tarkan Mirkelam Sergen Yalçýn Teoman Gülben Ergen
6. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Erdem ve arkadaþlarý, nerede sohbet ediyorlar?
... 2. Erdem’in fobisi ne?
... 3. Orhan, ne zaman çok heyecanlanýyor? Niçin?
... 4. Suda boðulmaktan korkan kimdir?
... 5. Ýlhan, kaç yaþýndayken arýlarýn saldýrýsýna uðramýþ?
... 2. Dinleyiniz ve eþleþtiriniz.
1. Nazan a. Benim yangýn fobim var. 2. Özgür b. Palyaçolardan çok korkarým. 3. Doðan c. Benim kedi fobim var.
4. Perihan d. Doktora gitmekten korkuyorum. 5. Selçuk e. Belgesel seyretmiyorum.
5. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun bölüme yazýnýz.
Adý Soyadý Yaþý Nereli? Okuduðu Üniversite Sýnýfý
Erdem Yýlmaz
1. Annemin yarasa örümcek
kuþ kedi fobisi var. 2. Erkek kardeþimin baþarýsýzlýk hastalýk
sýnýfta kalma gök gürültüsü fobisi var. 3. Amcamýn yükseklik uçak
karanlýk kapalý alan fobisi var. 4. Halamýn kalabalýk böcek
Konu
s¸m
a
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Fobin var mý?
B: Evet, böcek fobim var. Senin fobin var mý? A: Evet, benim de yýlan fobim var.
3. Aþaðýdaki metni okuyunuz.
Benim yükseklik fobim var. Yüksek binalardan aþaðý bakamam. Hemen baþým döner. Çok heyecanlanýrým. Düþecek gibi olurum. Bu yüzden hemen oturacak bir yer bulur ve oraya otururum.
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
4. Örnekteki gibi bir fobinizi anlatýnýz.
5. Aþaðýdaki resimler hakkýnda arkadaþlarýnýzla konuþunuz.
29 Karanlýk fobisi
Þimþek fobisi
1. Yalnýz kalma fobisi
Suda boðulma fobisi
2. Baþarýsýz olma fobisi
Hastalýk fobisi
3. Kedi fobisi
Uçak fobisi
4.
A: Onun fobisi var mý? B: Evet, var.
A: O, neden korkuyor? B: O, uçaða binmekten
Ya
zm
a
1. Örnekteki gibi metinler yazýnýz.
2. Örnekteki gibi bir metin yazýnýz.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... Emre Ýpek Uçak fobisi 10 yýldan beri
Ailesine ve arkadaþlarýna anlattý. Þimdilik tedavi olmayý düþünmüyor.
Emre Ýpek, Ýzmirli. O, 35 yaþýnda. Öðretmenlik yapýyor. Emre Ýpek’in uçak fobisi var. O, on yýldan beri uçak fobisi yaþýyor. Emre Ýpek, bu problemini ailesine ve arkadaþlarýna anlattý. Onlar Emre’ye tedavi olmasýný tavsiye etti fakat Emre, þimdilik tedavi olmayý düþünmüyor.
Ali Iþýk / Konya / 42 / Mühendis Köpek fobisi
Çocukluðundan beri Eþine ve doktora anlattý. Psikoloða gidiyor. ... ... ... ... Ahmet Mert 35 Öðretmen Karanlýk Alper Sarý 33 Doktor Mikrop 1 3 Elif Kýzmaz 20 Öðrenci Kelebek 2 Fatma Kýlýç 28 Ev Hanýmý Hamam Böceði
Fatma Kýlýç, 28 yaþýnda. O, ev hanýmý. Fatma Haným’ýn en büyük fobisi hamam böcek-leri. Fatma Haným, hamam böceklerinden çok korkuyor.
31
Di
l B
ilg
isi
3. Yandaki sorularý metne göre cevaplayýnýz.
1. Bilim adamlarý, kaç tür fobi tespit etmiþtir?
... 2. Psikologlara göre en sýk görülen fobi hangisidir?
... 3. Bu fobiye sahip kiþiler nelerden rahatsýz olurlar?
... Bilim adamlarý birtakým araþtýrmalar sonunda 65 bin fobi
tespit etti. Bu fobilerden bazýlarý çok, bazýlarý ise az görülüyor. Psikologlara göre en sýk görülen fobi, kalabalýk fobisidir. Bu fobiye sahip kiþiler, kalabalýk yerlere girmekten korkarlar. Kalabalýk korkusu olan kiþiler, sinema, tiyatro, metro, otobüs gibi kalabalýk yerlerden çok rahatsýz olurlar.
4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ...?
Evet, iþsiz kalma fobim var.
2. ...? Hayýr, benim fobim yok.
3. ...? En çok yükseklikten korkarým.
4. ...? Bence en ilginç fobi karþýdan karþýya geçme fobisi. 5. ...?
Evet, bence herkesin bir fobisi vardýr.
5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz.
1. olumsuz / fobiler / insan / etkiler / yönde / hayatýný ... 2. olan / sosyal fobisi / kiþiler / konuþamaz / topluluk /
rahatça / önünde
... 3. ilginç / ünlü / birbirinden / vardýr / fobileri / insanlarýn
... 4. belirtisi / fobilerin / ve terlemedir / heyecanlanma / en
önemli
... 5. insanlar / deðildir / fobisinin / farkýnda / bazý
... 6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz.
1. Birbirinden ilginç fobiler vardýr. ... 2. Binlerce çeþit fobi vardýr. ... 3. Fobi, kadýnlarda daha sýk görülür. ... 4. Ýnsanlar, fobilerin gerçek sebebini bilmiyor. ... 5. Bütün fobilerin tedavisi mümkündür. ...
Yapýlýþý:Fiil + Sýfat-Fiil Eki + (Ýsim Çekim Eki) Ekleri:-An, -DIk / -DUk, -AcAk, -mAz, -mIþ / -mUþ, -r,
-Ar, -Ir / -Ur, AsI Örnek:
yaz - an & yazan
görün - mez & görünmez
En çok görülen fobi çeþidi, yükseklik fobisidir. Salonda tanýdýk kimse yoktu. Bu yüzden çok sýkýldým. Sýnýf çok kalabalýk. Bu yüzden oturacak yer bulamadým. Utanmaz adam, fobim yüzünden benimle alay etti. Iþýklarý sönmüþsokakta asla yürüyemem.
Fobinizden kurtulmanýn tek çýkar yolu tedavi olmaktýr. Kahrolasýbu fobiler yüzünden uyuyamýyorum. SIFAT - FÝÝLLER
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3
i
zleme
-
Anlama
Aþaðýdaki sorularý tahmini olarak cevaplayýnýz. A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
B. ÝZLEME SIRASINDA C.ÝZLEME SONRASINDA
1. Öðretmen ve öðrenciler ne hakkýnda konuþuyor? ... 2. Öðrenciler, röportaj için kimden randevu aldý?
... 3. Röportajý kimler yapacak?
... 4. Dokümanlarý bilgisayarda kimler yazacak?
...
1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Ýbrahim Bey : Çocuklar ... ilgili neler
yaptýnýz?
Ayþe : Öðretmenim, biz farklý gazete ve ... ... fobilerle ilgili yazýlar topladýk. Ýbrahim Bey : Çocuklar, siz ne yapmayý düþünüyorsunuz? Elif : Öðretmenim, biz okul ...
Metin Bey’le fobiler hakkýnda röportaj ya-pacaðýz.
Ýbrahim Bey : ... hazýr mý? Ama Metin Bey’den önce randevu alýn. Tamam mý? Elif : Randevu aldýk öðretmenim.
Ýbrahim Bey : Çok iyi, çocuklar.
2. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Psikoloða ggöre ffobi nne ddemektir?
A) Endiþe B) Korku C) Hastalýk D) Rahatsýzlýk 2. Psikoloða ggöre kkaç ççeþit ffobi vvar?
A) Üç B) Onlarca C) Binlerce D) On binlerce 3. Aþaðýdaakilerden hhangisi ffobilerin een bbilinen b
belirti-lerinden ddeðildir?
A) Titreme B) Terleme C) Baþaðrýsý D) Diþaðrýsý 4. Psikolaða ggöre ffobisi oolan bbir iinsan nne yyapmalýdýr?
A) Fobisini arkadaþlarýna anlatmalý
B) Psikoloða gitmeli ve korkusunun nedenini öðrenmeli C) Fobisini ailesine söylemeli
D) Fobisine önem vermemeli 5. Brad PPitt, nnelerden kkorkuyor?
A) Arýlardan B) Yükseklikten C) Köpeklerden D) Böceklerden
2. Aþaðýdaki resimlerle cümleleri eþleþtiriniz. 1. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz.
1. Öðrenciler, fobilerle ilgili nasýl bir çalýþma yapacaklar? ... 2. Psikoloða göre ne tür fobiler vardýr?
... 3. Fobilerin en bilinen belirtileri nelerdir?
... 4. Psikoloðun fobisi nedir?
... 5. Psikoloða göre en ilginç fobi nedir?
...
a. Elif, Emre röportajý bekliyoruz çocuklar. b. Fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr? c. Evet, benim de yükseklik fobim var.
33 1. Resimlerin altýna uygun fobi isimleri yazýnýz.
Soner AArýca
Þarkýcý Soner Arýca’nýn yükseklik, yýlan ve kapalý mekân fobisi var. Þarkýcýnýn yükseklik ve kapalý yer korkusu sonradan oluþmuþ. Sörf yarýþlarýný izlerken helikoptere binen Soner Arýca, düþme tehlikesi yaþamýþ. Bu yüzden þarkýcýda yüksek-lik fobisi oluþmuþ.
Muhammed AAli
Dünya þampiyonu boksörün yükseklik ve uçak fobisi var-mýþ. Ünlü boksör yükseklik ve uçak fobisini yenmek için çok çalýþmýþ. Bu yüzden psikoloða gitmiþ.
Mustafa SSandal
Ünlü pop sanatçýsý Mustafa Sandal’ýn en büyük fobisi, tra-fikte tüp kamyonetlerinin arkasýndan gitmek. Gençliðinden beri bu fobiyle yaþayan þarkýcý, tüp kamyoneti gördüðü zaman arabasýný hemen kenara çekiyor.
Zeynep BBeþerler
Sinema oyuncusu Zeynep Beþerler’in ilginç bir fobisi var. Ünlü oyuncu, küçüklüðünden beri balýklardan korkuyor. Balýk gördüðünde denize bakamýyor ve giremiyor. Bu fobisi yüzün-den akvaryuma bile bakamýyor.
De
ge
rle
nd
irm
e
4. Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz.
1. Mustafa Sandal’ýn en büyük fobisi nedir?
... 2. Mustafa Sandal, bu fobisini ne zamandan beri yaþýyor? ... 3. Zeynep Beþerler’in nasýl bir fobisi var?
... 4. Zeynep Beþerler, niçin denize bakamýyor?
... 5. Zeynep Beþerler’in ne zamandan beri fobisi var?
... 2. Metinlere göre doðru cümlelerin baþýna “D”;
yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz.
1. ( ) Soner Arýca’nýn yýlan fobisi var.
2. ( ) Soner Arýca’nýn beþ yýldan beri yükseklik ve kapalý yer fobisi var.
3. ( ) Soner Arýca, helikopterden düþme tehlikesi yaþamýþ. 4. ( ) Muhammed Ali’nin uçak fobisi varmýþ.
5. ( ) Muhammed Ali, fobisini yenmek için uzun süre ilaç kullanmýþ.
3. Aþaðýdaki boþluklara uygun fobi isimleri yazýnýz. SOSYAL FFOBÝ HAYVAN FFOBÝSÝ DÝÐERLERÝ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5. Aþaðýdaki boþluklarý uygun sýfat-fiil ekleriyle dol-durunuz.
-dýk / -ecek / -an / -maz / -miþ 1. Çalýþ... öðrenciyi herkes sever. 2. Ýyi piþirilme... yemekleri yiyemem. 3. Koca þehirde taný... adam yok mu? 4. Gel... ay bize de gelin.
Oyun
-
Eg
lence
Sözlükçe
Pr
oje
Ö
dev
i
YÜKSEKLÝK FOBÝSÝ SAYI FOBÝSÝ
UÇAK FOBÝSÝ ÖRÜMCEK FOBÝSÝ
ÝÐNE FOBÝSÝ ASANSÖR FOBÝSÝ
KALABALIK FOBÝSÝ KARANLIK FOBÝSÝ
KEDÝ FOBÝSÝ YILAN FOBÝSÝ
PALYAÇO FOBÝSÝ ÞÝMÞEK FOBÝSÝ
T Ý S Ý B O F I Y A S A S G F K R S T Ý S Ý B O F R Ö S N A S A T Ý Ð N E F O B Ý S Ý R K Ý V L Ý B V M K K R N J L Z G S P N A S O V M G E F M V G B Ý A B P B Ý F D E K G D R D M B L H Y M A B K V K D Ý J Ý T O Y F G V G L O Ý T E M M K T F A C N K C U I F L Z J K F G K Ç O G M L Z L K K K B N N L A O D M B K Ý L Ý F E E Y N Ý Ç F D R J V Ý J F Y O Þ S R N U O L D R F R K S M G B M K J N B Y I L A N F O B Ý S Ý Ý Ü Y Ý G A J N R L P L R M N S Þ Y S Ö R Ü M C E K F O B Ý S Ý Z Ý Ý S Ý B O F K I L N A R A K Aþaðýdaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iþaretleyiniz. (%)
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
% asansör % aydýnlýk % baþ aðrýsý % baþarýsýzlýk % belirti % çalýþma % çeþit % endiþe % fobi % gök gürültüsü % hastalýk % heyecanlý % ilginç % kalabalýk % kapalý alan % korku % neden % olumlu % olumsuz % psikolog % randevu % röportaj % sakin % sanatçý % sebep % yükseklik
1. Ailenizdeki bireylerin fobilerini resim ve fotoðraflarla anlatan bir sunum hazýrlayýnýz.
2. Fobisi olan ünlü insanlarýn resimlerini internetten bulunuz. Bu resimleri 50*70 büyüklüðünde bir kartona ya-pýþtýrýnýz. Resimlerin altýna bu kiþilerin sahip olduklarý fobileri yazýnýz.
3. Size göre en ilginç fobiler nelerdir? Resim ve fotoðraflarla anlatýnýz. % boðulmak % dikkat etmek % endiþelenmek % farkýna varmak % farkýnda olmak % heyecanlanmak % korkmak % korkusunu yenmek % korkutmak % oluþmak % önermek % rahatsýzlanmak % randevu almak % sahip olmak % sohbet etmek % tedavi etmek % tedavi olmak % terlemek % titremek ÝSÝMLER FÝÝLLER
1 2
3 4
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
Kelimeler
1. Baþ aðrýsý 5. Kulak aðrýsý 9. Grip 2. Mide aðrýsý 6. Boðaz aðrýsý 10. Bel aðrýsý 3. Nezle 7. Öksürük
Örnekleme
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz. 1. A: Neyin var? B: Baþým aðrýyor. 2. A: Neyin var? B: Grip oldum. 6 8 10 37 5 7 9
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma
-
Anlama
EMRE VE ANNESÝ HASTANEDE Hatice Haným :Ýyi günler.
Sekreter :Ýyi günler.
Hatice Haným : Oðlumun diþi aðrýyor. Muayene ettirmek istiyoruz. Sekreter : Randevunuz var mý?
Hatice Haným : Evet, var. Sabah telefon açýp randevu aldýk. Sekreter : Hastanýn adý ve soyadý nedir?
Hatice Haným : Emre Aksoy.
Sekreter : Hastamýz daha önce burada muayene oldu mu? Hatice Haným : Evet, birkaç ay önce muayene oldu.
Sekreter : Bir dakika efendim, bilgilerinizi kontrol ediyorum. 30 saniye sonra
Emre’nin randevu saati on buçuk. Lütfen þurada biraz bekleyin. Doktorumuz müsait olunca size haber vereceðiz.
5 dakika sonra
Doktor : Geçmiþ olsun. Neyiniz var? Emre : Diþim çok aðrýyor. Doktor : Ne zamandan beri aðrýyor? Emre : Yaklaþýk olarak iki gündür aðrýyor. Doktor :Þuraya oturun, diþlerinizi kontrol edelim.
Lütfen aðzýnýzý açýn. Hýmm, sanýrým bu diþ olmalý.
Emre : Ahh!
Doktor : Ne oldu, canýnýz mý yandý? Emre : Evet, çok acýdý.
Doktor : Diþinizde çürük var. Bu yüzden tedavi etmemiz gerekiyor.
Size ilaç yazýyorum. Bu ilaçlarý kullanýp bir haf-ta sonra tekrar gelmelisiniz.
Hatice Haným : Bir hafta sonra ne yapacaksýnýz?
Doktor : Hastamýzýn diþlerini temizledikten sonra dolgu yapacaðýz.
Hatice Haným : Teþekkür ederim. Çok sað olun. Doktor : Rica ederim. Tekrar geçmiþ olsun.
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Emre’nin nesi var?
... 2. Hatice Haným, hastaneden ne zaman randevu alýyor?
... 3. Emre’nin ne zamandan beri rahatsýzlýðý var?
... 4. Emre, tekrar hastaneye ne zaman gelecek?
... 5. Doktor, Emre’nin ikinci geliþinde nasýl bir tedavi
uygu-layacak?
... 1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”;
yan-lýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Emre, hastaneye annesiyle gidiyor.
2. ( ) Hatice Haným, daha önceden randevu almamýþ. 3. ( ) Emre, bu hastaneye ilk kez geliyor.
4. ( ) Doktor, þu an müsait deðil.
39 ASLI ACÝL SERVÝSTE
Aslý, dün gece aniden hastalandý. Onun ateþi çýktý. Hüseyin Bey, çok telaþlandý. Hemen eþi Gülten Haným’a telefon açtý. Gülten Haným, evde deðildi. Çünkü o, dün gece hastanede nöbetçiydi.
Hüseyin Bey : Gülten Haným! Aslý çok hasta. Ateþi var.
Gülten Haným : Ateþini ölçtün mü? Hüseyin Bey : Evet, ölçtüm. 39 derece.
Gülten Haným : Dolapta ateþ düþürücü ilaç var. Bir ölçek ateþ düþürücü ilaç ver ve hemen hasta-neye getir. Sizi acil serviste bekliyorum. Hüseyin Bey, Aslý’ya bir ölçek ateþ düþürücü ilaç verdi. Daha sonra onu hastaneye götürdü. Onlar hastaneye geldiklerinde saat gece birdi. Hemen acil servise, Gülten Haným’ýn yanýna gittiler.
Gülten Haným, Aslý’yý muayene etti. Ateþini ölçtü. Aslý’nýn ateþi yine çok yüksekti. Bu yüzden hemþire, Aslý’ya iðne yaptý. Bir süre sonra tekrar ateþini ölçtüler. Aslý’nýn ateþi þimdi 36,5 dereceydi.
Gülten Haným, reçeteye ateþ düþürücü bir þurup ve antibiyotik yazdý. Hüseyin Bey, reçeteyi alýp nöbetçi ecza-neye gitti. Eþi Gülten Haným’ýn yazdýðý ilaçlarý aldý. Onlar eve geldiklerinde gece saat iki buçuktu.
Aslý, bu ilaçlarý kullandý. Bugün okula gitmedi. Evde dinleniyor. Þimdi o, daha iyi.
2.1 Aþaðýdaki metni okuyunuz.
Örnekleme
1. A: Sýk sýk baþýnýz aðrýr mý? B: Evet, aðrýr.
Hayýr, aðrýmaz.
2. A: Hasta ziyaret saatleri ne zaman?
B: Hasta ziyaret saatleri her gün saat 12.00 ile 13.00 arasý. 2.3 Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz.
1. Aslý, ne zaman hastalandý?
... 2. Hüseyin Bey, kime telefon açtý?
... 3. Aslý’nýn annesi Gülten Haným, niçin evde deðildi?
... 4. Hüseyin Bey, hastaneye geldiðinde saat kaçtý?
... 5. Doktor, reçeteye hangi ilaçlarý yazdý?
... 2.2 Aþaðýdaki olaylarý metne göre sýralayýnýz.
Hüseyin Bey’in eczaneden ilaçlarý almasý Aslý’nýn ateþinin çýkmasý
Hüseyin Bey’in Aslý’ya ateþ düþürücü ilaç vermesi Hüseyin Bey’in Aslý’yý hastaneye götürmesi Gülten Haným’ýn Aslý’yý muayene etmesi Hüseyin Bey’in Gülten Haným’a telefon açmasý Hemþirenin Aslý’ya iðne yapmasý
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz isimlerle ilaçlarý eþleþ -tiriniz.
1. Hüseyin Bey a. Öksürük þurubu 2. Mehmet Bey b. Göz damlasý 3. Fatma Haným c. Aðrý kesici
3. Dinleyiniz ve boþluklarý uygun kelimelerle doldu-runuz. 1. Dinleyiniz ve eþleþtiriniz.
Di
nle
m
e
-
A
nla
m
a
ÖMER HASAN AYÞE FATMA SEVGÝ
4. Metni dinleyiniz.
5. Metni tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
1. Elif, niçin okula gitmemiþ?
... 2. Elif, hafta sonu nereye gitmiþ?
... 3. Elif, hafta sonu ailesiyle ne oynamýþ?
... 4. Elif’in boðazý niçin þiþmiþ?
... 5. Elif’i, doktora kim götürmüþ?
... Günde ... defa ... ölçek, ... karna Günde ... defa ... karna kul-lanýlacak. Sekiz gün boyunca ... önce 3 ... kullanýlacak.
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
A: Neyin var? B: Baþým aðrýyor. A: Geçmiþ olsun. B: Sað ol.
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Buyrun yardýmcý olabilir miyim? B: Bir kutu aspirin almak istiyorum. A: Buyrun bir kutu aspirin.
B: Teþekkür ederim. A: Geçmiþ olsun.
5. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Hasta mýsýn? Çok kötü görünüyorsun. B: Evet, grip olmuþum.
A: Doktora gittin mi? B: Hayýr.
A: Bence hemen doktora gitmelisin. 2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Konu
s¸m
a
41 Diþ aðrýsý
1 2 Kulak aðrýsý 3 Bel aðrýsý
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz. 1 kutu antibiyotik 1 1 þiþe göz damlasý 2 1 þiþe öksürük þurubu 3
6. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz. Nezle olmak 1 Üþütmek 2 Diþi aðrýmak 3
HASTA ... ... ... ... ... ... ... 1. Aþaðýdaki cümleleri uygun baþlýklarýn altýna yazýnýz.
Ya
zm
a
Bu ilaçlarý kullanmalýsýnýz. Baþým dönüyor.
Sað olun. Size birkaç ilaç yazýyorum.
Tansiyonunuzu bir ölçeyim. Bir hafta dinlenmelisiniz. Bu ilaçlarý kaç gün kullanmalýyým? Neyiniz var?
Þu testleri yaptýrýn. Tekrar ne zaman gelmem gerekiyor?
Geçmiþ olsun. Kan testi sonucumu öðrenebilir miyim?
Kendimi iyi hissetmiyorum. Muayene olmak istiyorum.
DOKTOR ... ... ... ... ... ... ...
4. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Çok kötü görünüyorsun. B: Evet, kendimi iyi hissetmiyorum. A: Neyin var?
B: Diþim aðrýyor. A: Aðrý kesici aldýn mý?
B: Evet, ama diþimin aðrýsý geçmedi. A: O zaman bir diþ doktoruna gitmelisin. B: Randevu aldým. Bugün gideceðim. 1. A: Neyin var? B: Midem aðrýyor. 2. A: ...? B: ... 3. A: ...? B: ... 4. A: ...? B: ... 5. A: ...? B: ... 3. Örnekteki gibi cümleler yazýnýz.
Örnek: Grip olduðunda ne yaparsýn? (Vitamin almak / dinlenmek) Vitamin alýrým ve dinlenirim.
1. Ateþin yükseldiðinde ne yaparsýn? (Ateþ düþürücü almak / doktora gitmek)
... 2. Boðazýn aðrýdýðýnda ne yaparsýn?
(Aðrý kesici kullanmak / süt içmek)
... 3. Üþüttüðünde ne yaparsýn?
(Meyve suyu içmek / aspirin kullanmak)
... 4. Baþýn döndüðünde ne yaparsýn?
(Tansiyon ölçmek / dinlenmek)
... 2. Resimlere bakarak örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz.
1
4 5
Di
l B
ilg
isi
A: ... B: ... A: ... B: ... A: ... B: ... A: ... B: ...Baþý aðrýmak - Aspirin - Doktor
A: ... B: ... A: ... B: ... A: ... B: ... A: ... B: ...
Boðazý aðrýmak - Þurup içmek - Hastane 5. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz.
6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Hastanýn ateþini ölçtünüz mü?
... 2. Saðlýðýmýza çok dikkat etmeliyiz.
... 3. Bugün kendimi iyi hissetmiyorum.
...
4. Reçetedeki ilaçlarý eczaneden alýn.
... 5. Babamýn yüksek tansiyonu var.
... 6. Doktor bana aðrý kesici verdi.
...
43 Yapýlýþý: Fiil + Zarf-Fiil Eki
Ekleri: -y(A), -(y)AlI, -(y)ArAk, -DIkçA / -DUkçA, -(y)IncA / -(y)UncA, -(y)Ip / -(y)Up, -ken, -mAdAn
Örnek: çalýþ - dýkça & çalýþtýkça gör - meden & görmeden
-aa, -ee: Koþa koþa hastaneye gitti. -aalý, -eeli: Hasta oldu olalý okula gelmiyor.
-aarak, -eerek:Ýlaçlarýnýzý kullanarak saðlýðýnýza kavuþabilirsiniz. -ddýkça, -ddikçe, -ddukça, -ddükçe: Spor yaptýkça daha iyi olacaksýnýz. -ýýnca, -iince, -uunca, -üünce: Antibiyotik kullanýnca iyileþti. -ýýp, -iip, -uup, -üüp: Reçeteyi alýp hemen eczaneye gitti. -kken: Koþarken ayaðýný incitti. Þimdi ayaðý çok aðrýyor. -mmadan, -mmeden: Bütün öðrenciler kýþ gelmeden grip aþýsý oldu.
Hey!, Ah!, Eh!, Ay!, Eyvah!, Vah! Ah! Diþim çok aðrýyor.
Vah vah! Zavallý çocuk çok kötü hastalanmýþ. BULAÞICI
HASTALIKLAR HASTALIKLARÖLÜMCÜL Kýzamýk, Kuduz, Tifo,
Verem, Kolera, Grip, Dizanteri, Hepatit...
Aids, Kanser, Sýtma, Veba...
-dan beri: Hastalandýðýndan beri okula gitmiyor. A: Ne zamandan beri hastasýnýz?
B: Dün akþamdan beri hastayým. A: Kaç günden beri öksürüyorsunuz? B: Üç günden beri öksürüyorum.
DÝLEK VE TEMENNÝLER Geçmiþ olsun.
Acil þifalar dilerim. Allah þifa versin.
Tez zamanda iyileþirsiniz inþallah. Allah saðlýk ve afiyet versin. Afiyettesinizdir inþallah.
1 ZARF - FÝÝLLER
2 ÜNLEM
Not
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 sayfa26-444’e bakýnýz.
Elif : Hasta mýsýn? Çok ... görünüyorsun? Ayþe: ... çok aðrýyor.
Elif : ... gittin mi?
Ayþe: Hayýr. ... telefon ettim. Birlikte gideceðiz. Elif : Geçmiþ olsun Ayþe.
1. En son ne zaman hastaneye gittiniz?
... 2. Hastaneye niçin gittiniz?
... 3. Hastaneye kimle gittiniz?
... 4. Rahatsýzlýðýnýz neydi?
... 5. Doktor nasýl bir tedavi önerdi?
...
1. Kýzýmýn kulaðý boðazý diþi beli çok aaðrýyor.
2. Sizin sigortanýz randevunuz saðlýk belgeniz kimliðiniz var mmý? 3. Ayþe ddaha öönce hhastanemizde kontrol muayene tedavi ameliyat oldu mmu?
4. Muayene üücreti 40 lira 50 lira 60 lira 80 lira hanýmefendi.
i
zleme
-
Anlama
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
B. ÝZLEME SIRASINDA
C.ÝZLEME SONRASINDA
1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. 1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz.
1. Ayþe, nerede?
... 2. Ayþe, kimle konuþuyor?
... 3. Ayþe, ne hakkýnda konuþuyor?
... 2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak
ce-vaplayýnýz.
2. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe’nin neyi var?
... 2. Ayþe hastaneye kimle gidiyor?
... 3. Ayþe’nin muayene için randevusu var mý?
... 4. Ayþe gittiði hastanede daha önce muayene olmuþ mu? ... 5. Ayþe ne zamandan beri hasta?
... 6. Doktor, Ayþe’ye nasýl bir tedavi uygulayacak?
... 2. Seyrediniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%)
