SISTEM
PENT ADBIRAN NEGARA
Dr. ZAHRUL AKMAL BIN HJ. DAMIN
PENTADBIRAN AWAM | ANALISIS DASAR
FELO PENYELIDIK PENSYARAH KANAN INSTITUT TRANSFORMASI SOSIAL & PUSAT PENGAJIAN UMUM &
PEMBANGUNAN WILAYAH, UTHM KOKURIKULUM, UTHM
Isnin | 28 Mac 2022 | 1400-1600 1
2
1
Pengenalan
3
Pentadbiran Persekutuan
4
Pentadbiran Negeri
5
Rumusan
K andungan
2
Sistem Pentadbiran
1. Pengenalan
• Malaysia adalah negara persekutuan
[Perkara 1(1)].
• Terdapat pembahagian kuasa yang jelas di antara kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri
[Jadual Kesembilan].
Bentuk Negara
5
Syed Ahmad Hussein (1996)
“Satu rangkaian institusi yang mentadbir
masyarakat dan negara; ia lebih merupakan alat atau jentera negara yang antara fungsinya
ialah untuk mencapai matlamat, dasar dan cita-citanya.”
K erajaan
2. Sistem Pentadbiran
(1) Raja Berperlembagaan
[Perkara 32]
- Raja: ketua negara - Warisan tradisi
(2) Demokrasi Berparlimen
[Perkara 113]
- Pilihanraya - Suara rakyat
Sistem Pentadbiran
8
Raja Berperlembagaan
Kuasa budi bicara
[Perkara 20 (2)], iaitu:
1. melantik seorang Perdana Menteri,
2. bersetuju atau tidak pembubaran Parlimen, 3. mengadakan mesyuarat Majlis Raja-Raja.
Memerintah atas nasihat Jemaah Menteri atau menteri yang diberi kuasa oleh Jemaah Menteri
[Perkara 39 dan 40].
9
• Terdiri 9 Sultan/Raja Melayu dan 4 YDP Negeri.
1. Berkaitan kepentingan Raja-raja Melayu dan soal agama Islam.
Cth. Pelantikan @ pemecatan YDA.
2. Hal ehwal pentadbiran negara.
Cth. pelantikan Ketua Hakim Negara
Cth. pelantikan ahli Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Cth. kedudukan istimewa Melayu @ Bumiputera.
Majlis Raja-raja
11
Bermaksud Demokrasi secara
‘Perwakilan’.
Demokrasi Berparlimen
Pemerintahan oleh rakyat. Wakil dipilih oleh rakyat dalam pilihan raya.
Keputusan dibuat melalui bilangan undi majoriti.
Sistem pilihanraya bebas setiap 5 tahun sekali.
Demokrasi Berparlimen
mencerminkan kuasa rakyat dalam sistem pemerintahan negara (pemilihan kerajaan).
Sistem pilihanraya bebas setiap lima tahun sekali merupakan mekanisme pelaksana.
12
13
Membuat dan menggubal undang-
undang
Melaksanakan dan menguatkuasakan
undang-undang
Mengadili dan mentafsir undang-undang
Kehakiman Eksekutif
Parlimen Kabinet Mahkamah
Yang di-Pertuan Agong
Legislatif
Perdana Menteri Jemaah Menteri
Kementerian Parlimen
Dewan Rakyat Dewan Parlimen
Ketua Hakim Mahkamah Tinggi Mahkamah Rendah
Majlis Raja-Raja
Carta Organisasi
14
Eksekutif
Perundangan
Kehakiman
Doktrin Pengasingan Kuasa Mewujudkan keseimbangan
kuasa dengan mempunyai
peranan atau tanggungjawab tersendiri.
Mengelak campur tangan
mana-mana pihak ke atas
pihak yang lain.
Sistem Pentadbiran K erajaan
Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
Pentadbiran Kerajaan Negeri Pentadbiran Kerajaan Tempatan
Senarai Persekutuan, Negeri dan Bersama
Persekutuan
Luar negeri, Pertahanan, Undang-undang Sivil dan Jenayah, Kewarganegaraan, Perkapalan, Perikanan,
Pengangkutan, Kerja Raya, Pendidikan, Kesihatan, Buruh, Kebajikan, Orang Asli.
Negeri
Adat Istiadat, Hal Ehwal Agama Islam, Tanah, Pertanian,
Kerajaan Tempatan, Sumber Air, Pentadbiran Kerajaan Negeri, Kerajaan Tempatan, Hari
Kelepasan Am Negeri.
Bersama
Kebajikan, Kemasyarakatan, Kesihatan Awam, Pertanian, Pengairan / Tali Air, Biasiswa.
[Jadual Kesembilan]
3. Pentadbiran Persekutuan
Kuasa memerintah terletak pada YDA yang dijalankan oleh Perdana Menteri bersama Jemaah Menteri atau mana-mana Menteri yang diberi kuasa [Perkara 39].
YDA memilih ahli DR yang mendapat kepercayaan sebahagian besar ahli dewan – membentuk Jemaah Menteri yang akan menasihatkannya dalam
pemerintahan [Perkara 43].
Badan Eksekutif
Oleh itu, Badan Eksekutif:
• Bertanggungjawab melaksanakan kuasa eksekutif melalui Jemaah Menteri yang diketuai oleh Perdana Menteri.
• Jemaah Menteri mengetuai Kementerian dan
Majlis/Suruhanjaya tertentu dalam mentadbir negara.
• Dibantu oleh Kementerian/Jabatan di peringkat pusat, negeri dan daerah termasuk agensi-agensi pelaksana.
Yang di-Pertuan Agong
Kabinet J/Kuasa
Kabinet
Majlis Pembangunan Negara
Majlis Keselamatan Negara
Perbadanan Awam Jabatan
Cawangan Negeri Cawangan Daerah
J/Kuasa Pembangunan Negara
J/Kuasa Perancang Pembangunan Negara
P e r s e k u t u a n
Suruhanjaya
Kementerian
Jabatan Perdana Menteri
21
Berapakah kementerian yang ada di Malaysia dan siapakah menterinya?
Peranan:
- Menggubal, meminda dan meluluskan termasuk membatalkan undang-undang.
- Setiap rang perlu melalui perbahasan dan bacaan sebelum diluluskan termasuk
mendapat perkenan YDA.
Badan Legislatif
Parlimen memiliki kuasa berkaitan undang- undang dan perlembagaan
[Perkara 74].
3 komponen Parlimen:
1. Yang Dipertuan Agong
Ketua Negara Utama setiap 5 tahun yang dipilih secara giliran daripada 9 orang Sultan / Raja Melayu.
2. Dewan Negara
Ahli-ahli yang dilantik dari setiap negeri dan individu/
komuniti/ masyarakat yang berjasa [Perkara 45].
3. Dewan Rakyat
Ahli dipilih melalui pilihan raya umum [Perkara 46]
(2020: 222 ahli parlimen).
- Badan ke-3 dalam pentadbiran negara
[Perkara 121].
- Melibatkan hakim/majistret dan mahkamah- mahkamah Persekutuan, Rayuan,Tinggi,
Seksyen serta Majisret.
- Pelantikan ketua hakim/hakim melalui perkenan YDA atas nasihat PM dan Suruhanjaya Kehakiman.
Badan Kehakiman
• Menjaga Keluhuran Perlembagaan seperti mana dalam Rukun Negara.
• Bertanggungjawab mentafsir undang-undang.
• Melaksanakan keadilan dengan mengadili semua kesalahan yang berlaku dalam Persekutuan yang
melibatkan individu/masyarakat/organisasi/kerajaan dalam negara (bertindak sebagai ‘pengadil’).
Fungsi dan Peranan
Hierarki Mahkamah
4. Pentadbiran Negeri
29
Membuat dan menggubal undang- undang
Melaksanakan dan menguatkuasakan
undang-undang
Eksekutif
Dewan Undangan Negeri Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
Raja/Sultan/YDP Negeri
Perundangan
Exco Adun
Majlis Jumaah
Carta Organisasi
30
Sultan/Raja/Y ang Di-Pertuan Negeri
Kuasa budi bicara iaitu:
1. melantik seorang Menteri Besar/Ketua Menteri, 2. bersetuju atau tidak pembubaran DUN,
3. mengadakan mesyuarat Jumaah Raja.
Memerintah atas nasihat Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri yang diketuai oleh Menteri Besar/Ketua
Menteri.
31
Dewan Undangan Negeri.
Ahli dipilih menerusi pilihanraya.
Tempoh jawatan: 5 tahun.
Diketuai oleh Yang di-Pertua (Speaker).
Fungsi: membincang dan meluluskan perundangan negeri.
Badan Legislatif
32
Diketuai oleh Sultan / Yang Di Pertuan Negeri.
Kuasa Eksekutif Sebenar dijalankan oleh Menteri Besar / Ketua Menteri.
Semenanjung (Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri), Sabah (Kabinet) dan Sarawak (Majlis Tertinggi).
Organisasi pembentukan dasar negeri.
Badan Eksekutif
33
Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
Diketuai oleh Menteri Besar / Ketua Menteri.
MB/KM boleh lantik ahli dari kalangan ADUN.
Mengandungi 3 orang ex-officio (1) Setiausaha Kerajaan Negeri, (2) Pegawai Kewangan Negeri, (3) Penasihat Undang-undang Negeri.
1. Daerah (Jajahan di Kelantan) ---> Pegawai Daerah 2. Mukim (Daerah di Kelantan) ---> Penghulu
(Penggawa di Kelantan) 3. Kampung ---> Ketua Kampung
(Penghulu di Kelantan) 1. Bahagian ---> Residen
2. Daerah ---> Pegawai Daerah
3. Daerah Kecil ---> Pegawai Perkhidmatan Tadbir Sarawak 4. Kampung ---> Penghulu (Dahulu dikenali Tuai Rumah) 1. Daerah ---> Pegawai Daerah
2. Kampung ---> Ketua Kampung Semenanjung
Sarawak
Sabah
Raja/Yang Dipertua Negeri
Majlis Mesyuarat Kerajaan (MMK) JK Majlis
Mesyuarat Kerajaan Majlis Tindakan
Negeri
JK Keselamatan Negeri
JK Pembangunan Negeri
Pejabat S/U Kerajaan Negeri SPA Negeri
Agensi Negeri Cawangan Agensi Persekutuan Pihak Berkuasa
Tempatan
Pejabat Daerah
& Tanah JK Tindakan Daerah
JK Keselamatan Daerah
JK Pembangunan Daerah
Pejabat Penghulu Ketua Kampung
JK Pembangunan & Keselamatan Mukim JK Pembangunan & Keselamatan Kampung
N e g e r
i
Cawangan Agensi Persekutuan Cawangan Agensi
Negeri
Akta Kerajaan Tempatan (1976), kerajaan tempatan terdiri daripada:
a. Dewan Bandaraya / Majlis Bandaraya b. Majlis Perbandaran
c. Majlis Daerah
Tujuan:
Memberi peluang kepada penduduk mengambil bahagian dalam pentadbiran kawasan mereka.
Kerajaan T empatan
Mengutip cukai/hasil dan membelanjakan untuk faedah penduduk tempatan.
Meluluskan permohonan lesen, tanah termasuk menyelesaikan pertikaian hal ehwal tanah dll
Menjaga kebersihan bandar, mengatur dan mengawal bangunan termasuk membuat undang-undang kecil.
Fungsi dan Peranan
Pejabat Daerah & Tanah
JK Pembangunan
& Tindakan Daerah
JK Tindakan Daerah JK Kerja Penerangan
Cawangan Agensi Persekutuan Cawangan Agensi Negeri
Pejabat Penghulu
JK Penyelarasan Peringkat Mukim Ketua Kampung
JK Pembangunan & Keselamatan Kampung
Rakyat
D
a
e
r
a
h
5. Rumusan
40
Pilihanraya (DR)
Kabinet Parlimen
Perundangan Eksekutif
Rakyat
Kehakiman Mahkamah Yang di-Pertuan
Agong Pemerintah
Perkara 32, 40(1)
Perkara 43(2)(b) Perkara 121 Perkara 74, 77
Perkara 113-120
Sistem pentadbiran adalah asas meneruskan agenda dan matlamat sesebuah negara.
Sistem pentadbiran adalah alat untuk
menggerakkan kemajuan sesebuah negara.
42
SEKIAN
TERIMA KASIH
Research Fellow
Institute for Social Transformation & Regional Development Universiti Tun Hussein Onn Malaysia
Senior Lecturer
Department of Social Science
Centre for General Studies & Co-Curricular Universiti Tun Hussein Onn Malaysia
Field of Expertise
Public Administration, Policy Analysis, Social Science & Qualitative Research
[email protected] +6013-7942882
