o
Selasa
4 5
20
o
Mar
o
Sabtu
12 13
27 28
OSep OOIrt
o Rabu 0 Kamis . Jum..t
6
7
8
9
10
11
21
22
23
24
25
26
OApr
OMei
OJun
.Jul
0 Ags
() Minggu
14 15 16
29 30 31
ONov ODes
Nyaksian Upacara Kawin
Urang Baduy Luar
Ku Johan Iskandar
~
;;uring masih inget keneh. Harita teh ~i awal taun 1996, ku-;-'ringbada duhur nganjang ka saung huma kulawarga Ayah aisah, manten pangurus adat Baduy, manten Jaro Tanggungan 12. Ayah Caisah sanajan panganjrekan aya di Kampung Kaduketer, Baduy Luar, tapi, harita saung humana ayadisisiwalunganCisimeut,DeSaNayagati,wewengkonluar
desa Baduy. Memang kulawarga Ayah Caisah, saperti kulawarga Urang Baduy Luar galibna, remen nganjor ka Juar desana, nyaeta pikeun ngadon ngahuma sawatara waktu di desa tatanggana, wewengkon muslim. Utamana, lamun leuweung ngara (reuma ngora) urut ngahuma di kampungna enggeus werit. Taean ayalahan reuma anu cukupumurpikeun'dihumakeun
deui.
. Beda ti sasari, harita di saung h4(Oa,Ayah Caisah kas,ampak eukeur ngarumpul sabondoroyol Salah saurang mantuna, Juned katingali eukeur jongjon nganyam daun kalapa, nyieun kisa wadah kotok. Satutas nimbrung ngiluan ngobrol jeung Ayah Caisah katut kulawarga, kuring mimitiengeuh, kunaon harita para kulawarga Ayah Caisah sabondoroyot ngarumpul di saung. Pon kitu deui, kunaon katingalina Juned sibuk pisan nyieunan kisa. Marga lantaranana, maranehna keur babadamian, reneanana Ayah Caisah P<>eisuk bakal boga hajatan, nyaeta arek ngawin-keun incuna, Sadi (17) ka Sawi (16 taun), anu masih sabanaldulur deukeutna keneh, di kampung Kaduketer. Kusabab kitu, engke . pasosore, rengse gawe di huma, sakumna kuwargaAyah Caisah arek baralik ka kampung Kaduketer. Masing-masing bakal ngaja-ringjingkotok ti saung huma. Kotok ami sok biasa dikurungan dikolongsaung salilamaranehna nganjor.Waktubada
asarkuring
pamit. Ayah Caisah omat-omatan pisan ka kuring, rehna kuring dina poe isukna kudu datang ka.imahna, pikeun nyaksian aeara hajatan ngawinkeun incuna. Sanajan kuring kaasup remen nyak-sian upaeara adat kawinan Urang Sunda, tapi, pikeun nyaknyak-sian upaeara kawinan Urang Baduy mah taean pemah. Kukituna, ku-ring ngarasa bungah pisan diondang ku Ayah Caisah pikeun nyaksian aeara hajatan ngawinkeun incuna. .. Nurutkeun adat Urang Baduy, aeara hajatan saperti sunatan (sudatan) jeung kawinan di Baduy, waktuna tiap taun kudu tetep. Biasana dilaksanakeun dina bulan Kalima (Mei-Juni nurutkeun kalender Urang Baduy. Dina bulan Kalima, biasana sakabeh warga Baduy enggeus rengse panen huma, jeung beres seba ka bupati di Rangkasbitung jeung ka gubemur di Serang.
Saluyu jeung jangji kuring ka Ayah Caisah, harita isuk-isuk keneh, kuring enggeus jebul di Kampung Keduketer. Kuringmilih natamu ka kulawarga Juned, mantu Ayah Caisah, anu imahna pagigir-gigirjeung kulawargaAyah Caisah, kusabab di imahAyah Caisah mah rame pisan ku nu oganan.
Aeara kawinanincu
Ayah Caisahdilaksanakeuntilu poean. Dinapoekahiji,sakabehbarayakatuttatanggadeukeutkulawar-gaAyah CaisahjeungAyah Sawi ngumpu~i1gariung di imahAyah
Caisah.
Kaum ibu pada
saribuk
masakdahareunpikeun
nyuguhan
oganan anu daratang. Para ibu masakna
hampirMangle No. 2227
sapoe jeput, ti isuk-isuk keneh tepi ka sore atawa peuting. Par~.
oganan umumna warga Baduy Luar nungtutan daratang ba~f'
rebo ku babawaan, saperti beas, eau, kalapa, jeung kolok.
Sawareh puluhankotokhasilkiriman ti semah teh dipeuncitan
jeung dipasakku para ibu, pikeun nyugLihanoganan anu
daratang.Pasosore,rombonganpanganten
lalaki,Sardi, dianteurku
dulur-duluma, katut bapa Sawi, ngawakilan pangantenawewe,
dianteur jeung anu lianna, ngalabring laleumpang mapay-mapayjalan satapakngajugjug ka panghulu di Kampung Cipeureu, desa tatangga Baduy. Sabenema mah salian di Cipeureu, Urang
Baduy, hususna pikeun Urang BaduyJero, biasana ngawinkeun
panganten ku panghulu anu aya di Kampung Cicakal Girang. Kampung muslim enclave di wewengkon Baduy. Satutas rengse
ti aeara panghulu, aeara peutingna di mah Ayah Caisah, aya
aeara hiburan mangrupa kasenian pantun. Juru pantunati Cibeo,
Baduy Jero, dihadiran ku sakumna kulawarga pasangan pangan-ten jeung anu oganan.
Dinapae kadua, anu oganan masih
terus datangnarungtu-tan ka imah
anu
bogahajat,Ayah Caisah. Acara pamungkas,
dina poe katilumangrupacara kawinbatun,upaeara adat husus kawinan Urang Baduy. !suk-isuk keneh, juru rias panganten (juru
aes) ti KampungCikopeng,jeung tangkesanldukunBaduy
ti Cieatang anu bakal ngabantu upaca kawinan batin disuguhandahar ku Ambu Caisah. Satutasna sarapan, terus juru aes
ngadangdanan pasangan
panganten. Beungeut pangantendioles-olesmakecikur,
lerus
ditotoJ-totol pake beas bOOasdieam-pur jeung apu make sapu pare. Kira-kira jam sapuluhan, Junedngamparkeun lambaran samak di handapna ditilaman ku plastik
di buruan imah Caisah. Tuluy, pasangan panganten Sardi jeung Sawi kaluar Ii jero imah. Maranehna dariuk dina amparan samak,
nyanghareupan dulang, parawanten, diisiku cau, beas,
seupah-eun, jeung kalapa hejo. Pasangan panganten duanana dititah
ng~lek kotok. Panganten lalaki ngelek kotok bikang. Sabalikna, panganten lalakina ngelek kotok jagona. Upaeara dimimitian,
Tangkesan ngadoa bari leungeun anu katuhuna ditempelkeun
kana sirah panganten lalaki. Leungeun sabeulah deui, leungeun
kencana ditempelkeun kana sirah panganten awewe. Satutas
beresdoa, Ayah Sawi, bapa panganten awewe nyawer.
Ngawur-. ngawurkeun duit logam anu dieampurjeungbeas anu diwadahan
dinabakul. Barudakrame pisan parebut marulungan duit
sawer-an. Nurutkeun adat Urang Baduy,saweran ngadunakeun duit,
beas, jeung sapasang kotak. Hal ieu teh ngandung harti
simbo-lik, nyaeta panganten dibekelan harta jeung bibit rumah tangga. Supaya panganten engkena dina ngalakonan laki rabina, bisa salamet digampangkeun milikna, jeung bakal meunang
kabag-jaan salawasna. ***
-Johan Iskandar Dosen jeung panalungtik lingkungan fj Unpad
t
15
- --
---- -_.
--Kllplnt