Potensi Arang Aktif dari Tulang Kerbau sebagai Adsorben Ion Besi, Timbal, Sulfat dan Klorida dalam Larutan

(1)

! " ! # #" $% & ! &

% & ! ' ( # &

' ! # !)& ! ' & ) %)! &

&* # " )' + ,- $ )# . ! ! " # $ % & " " ! ' % " '! ' ' % " '! ' " ! (! ! ' % # ' $ ( ) * ! # ' ' + ,! ! '! ' & ' - ! ' - " " # " ' -..+/ - +/ - 0 (1( " - 0 1( # ' % $ ' % " '! ' " # ' # $ # $ " ' " # *2 " 2 $ 33-3* " 33-3 +- ! $& " ( 4 ! - " # 4 5 -3*+ ! $& " ( 6 5 # ' #! ! ! ! "- ( " (! )5 # 7 ! + ! '! $& " ( ! " ( $ 8 $ " 9 " # - *2- 2- 4 5- )5 -, ( 7 # 7 ! $ ( " 7 ' # 4 ! # $ " ! " ( 7 ( " " 7 ( 7 ( 7 " # ! 7 % " ( (( 7 ) * " ( 7 # + : 7 7 7 " - 7 " - " # " " # 7 " " # 7 (5 ( -..+/ - +/ - 0 (1( " - 0 1( 8 # # ( 7 # 7 # 7 # *2 " 2 33-3* " 33-3 + $ ( " (( 7 44 4 # 4 5 -3*+ $ ( " (( 7 # 7 65 ( 7 7 ( 7 7 # )5 $ 7 - + $ ( " (( 7 " ( 8 7 ' 9 " # - *2- 2- 4 5- )5- ( 7

(2)

0 " # 7 ( $ ( " ( ; ! # " " 7 $ ( ' 7 # $ 7- ! (( 7 ! ! # ( 7 (7 8 # 7 ! $ ( 7 # 7 " 77 ( # (! " " ( ( 8 " ( ( 7 7! $ " # % < " ( ! 7! (7 " 7 = ; 7 > *? $ 7 ! # " 7 " ( ( 7 " " ! < " ! -" * 5 " ! / . 0 " . * 1 ! (7 $ 7 ! " ( ( 7 $ 7 (( $ ! ( 7 $ ( " ! 7 " -# ! ( 7 ! $ ( ! 7 ; " " # $ ' # $ 7 # ! -7 " ( 7 $ ( " " " ! & $ ( # $ ( 7 7 # " # 7 " ( ; # " # " # >4 7 "; - ? = $ > 3? 7 " ( ( 7 # $ ( 7 * + 1% 8 " ( 7 " ( $ ( ' 7 # $ 7- ! (( ( (7 7 " ; " 7 ( ! 7 # ( 7 ( 7 # 7 $ $ ( " # " ! 7 " ! 5 ! $ ( ( " ( 7 " ( $ ( " # 7 7 " ( ' 7! 7 " # 7 # 7 ! @ # 7 ( 7 7 50 1( " ( 7 # 5 A ( ( 7 " $ # $ ( (( - 7 ( ( # $ # 5# " ; ! >, $ -*? = ! " 7 " (7 ( - 7 (7 $ # ' $ ( ; " # " 7 (( (( 7 ( 7 7 ! " # 7! 7 ! " # " 7 ! # 4 > ? $ 7 ! 7 " ( " 7 " " " , ; 7 (5 ( - 3* " * - (1@ : # < " > ? $ 7 ! 7 " ( " # " ( " ( " (7 8 ( (5 ( - 0 " -*. (1@ , (( $ (7 # ' " (7 ( 7 # 7 7 ! ' 7 ( ( $ $ 7 7 ( 7 " ( 7 ( " -- " 7 " " ( ; # " ! # ! > *? $ 7 ! ( 7 ( $ ! " # 7 " ( 7 ## " ## 5 " ! 33- *+ " 33-33+ = ( " 7 - ( 7 " ( 7 ; ( " ( 7 7 # $ # - " 7 " / ! $ ( " ( 7 " ! 4# 7 4 # >44 ? > 7 B $ ?-4# 7 6 5 - ( 7 > # B ?-7 # # - ! # > ) ?- " 7

(3)

-3 >C 7 # ' D4 & ?-% >C 7 # : E % 4 & ?- 7 ( 5 ( " @ ! $ ( " ( 7 " ! ( 7 -7 " > )*?- > > *? ?- > 4 ?-7 > ) * ?-7 " > ) ?-> 4 *?- 7 7 >8 ) ?-# 7 > ( *?- " > ?->).: ? - 7 7 " > ) ?- 7 " 7 " / )* # &*) 4 # $ ( " ( 7 " ! ( 7 " 7 $ ( " " # 7 ' ' 7 " # " ( ( 7 $ ( " " # , (7 (- 8 # ( # ( 7 " " ' ' ! " " # !7 " " ( ( $ 4 # " 7 (7 " ! ! - ! 7 ( 7 " # " # ( 7 ' 57 ' " 7 " # # " 7 0/ $#)# $ # # 1 2342-5-32 ,,67 , ( 7 $ ( ! " !7 " " 7 (7 " ( $ 7 - 7( 8 " " 77 7 " ' ' ! # " ' " # ( " " 7 7 77 7 " # " ! 0 ) F ; = " 7 ! (( ( ( 7 " ( - 7 " " # !7 ( ( 7 " ( 7 $ ( " 7 7 " " ( ( $ ( " ! 7 / $#)# '! 8 # 7 % ( ( 7 " 7 7 " ( ' - ( 7 $ ( " ! " 7 ; " (- " ( ! (( ! " " $ 7 7 ! ! (( " " # 7 ( , ! # # 7 % 7 - $ " ( ( * ( 7 ( ( 7 = " " ( * @ ) * - +/ + " - + " " 7 ( @- " " 7 ; - " ( " " # 7 " % # " ! ) -7 " " # " ! 0 ) - ; $ " " ( 7 " " ' ' " ( 7 " ( 7 # #: -7 " " 7 (7 " % # " ! ) " " 77 7 " " 7 * ( 7 # 7 " 7 7 )/ '!) # # % '! 9 / % '! 9 8 " ! " 7 " ( ' $ 7 ( ( 7 " ( " ( - 7 " " 7 (7 " % # " ! ) ! (( 7 4 ; $ # " 77 " " 7 8 " " ( ! (( 7 G E + > ? G 8 " >+? G $ >(? )G # >(? )

(4)

/ % '! 9 8 " " 7 " ( ' $ 7 ( ( 7 " 77 7 " ' # 4 ! " 77 7 " # " ! 0 ) # 7 4 ; $ # " 77 " " 7 " " ( ! (( 7 HG E + > ? HG 8 " >+? =G >(? )G # >(? -/ #) * !) * ! $ & 1 2342-5-32 ,,67 = $ # # ! " # " " " ( # # " " % # " ! ) ; 4 # $ ( " # 7 ; $ " " ( 7 " " 7 * 4 ! # " ( - " - ( " " # 7 " ( # ! @ " -" -" 7 " " " 7 8 " " @ " " 7 7 # " ( (( 7 > 4 *? -# 7 7 (- ; 7 7 ( ! 7 7 # ! @ + ( " 7 " ( 7 ! (( ! ( G > ? 8 ( 9 G " " # > (1(? G @ " $ ( " > @? G @ $ ( " # 7 > @? G " G I G # >(? # G 7 # ( ' :/ # *) & ' % '! 9 ) # ' #$ *# &)! ) 1 2342-5-32 ,,67 " # # ! " # " " ( 7 7 # # # # " ! ) ; " " % - " " ; 7 " ( # # " ( " " " 7 8 " $ 7 - ( ( 7 " 77 7 " B $ 8 " " ! ## $ 7 @ ) # " " 7 " ( # ( " 7 ( 7 " " " 7 # " 7 (( 7 # 7 %5% # " # ; ( ( ( .. 9/ $#) ) ) ! / ) ) ! $ )# ) % &)!$ ) " ( - ( ( 7 7 " ( 7 -" 77 7 " 7 ( @ ) # 7 " ( @ 7 ; )* - - * - - " . ## ; $ " " 7 " " " 7 ; 8 " " (( 7 # # ( $ ( ; ! 4 ; $ " (( 7 44 # " # ; ( ( ( 0-* > J ? E -.3 E # I = )

(5)

/ ) % ' $ ! & ) % &)!$ ) " ( - ( ( 7 7 " ( 7 -" 77 7 " 7 ( @ = !7 " ( @ 7 ; > *? - - * -- " . ## ; $ " " 7 " " " 7 ; 8 " " (( 7 # # ( $ ( ; ! 4 ; $ " (( 7 44 # " # ; ( ( ( 0*-* -/ ) ) ! $ # 9 ! ) % &)!$ ) #*)'! $9$!$&)! 4 $ 7 - ( ( 7 7 " ( 7 " 77 7 " 7 ( @ = !7 @ " ( 7 - - * -- " . ## ; $ " " 7 " " " 7 ; " # # $ 7 @ " " 77 7 " B $ < ( 7 " " !7 $ 7 @ ' # " ! (( ! ( 8 ) : $ 7 - 0 ( " !7 " 7 @ " 7 ! (( ' # 7 7 -$ " 7 # " # ; ( ( ( # " ( # 7 $ 7 :/ ) ) ! ' $ ) % &)!$ ) %) !$&)! 1 7 $ 7 - ( ( 7 7 ( 7 " 77 7 " 7 ( @ = !7 @ 7 " " ( 7 - -- - * " * ## - 7 " " " 7 " " 7 ; 4 ; $ " # # ; ! " 7 " " ( 7 7 " ( (( 7 " ( 4 $ 7 @ ' " # " " 77 7 " B $ @ = !7 -@ " 7 8 ) + 8 " " " ( 7 ( * - # 7 7! $ ( " " " ( 7 $ " # ! 7 ' 7 " () " " ' % ( * $ ( " ( 7 = 7 7 7 - # (7 ! $ ! " # @ ( = ( ( 7 " " 5 7 % ( * $ ( " # ! ( " ( 7 $ ( ! " 7 % (( 7 ) * " ( % 7 - +/ - + " - + " 7 7 " ( ' 7 7 " - 7 " -" # " " # 7 ,

(6)

, 8 7 ( 7 ( 7 $ &)!) $ #) ! # '! 8 !$ 1 . -7 3 3; 6; 6 3; 5 6; 8 " >+? -33 3- 3 6 44 - * 8 " >+? - *-0 3 -0 * " # " > (1(? .-0 0- 35 :+ *- * @ # 7 > 1(? - 33 - 00 6 36+ -* . " , - ! ! " $ # " 7 7 7 % " ( # 7 % ! ; 7 % ) * " " 7 # " 5 $ $ ( ! " 7 7 # (( 7 7 " ( $ " 7 7 ; 7 ! ; " ! ( $ ( " 7 % 7 ! 7 7 $ ( ( - ! (( " ( " 7 7 % ( # ( ! ! 7 7 8 7 ( 7 " 7 7 7 ( ! 7 " " ( 7 # $ " $ # $ ( # ( 7 " 7 ! 7 7 - " " # 7 7 % # $ 7 ) * - + : " 7 7 # " 7 - + 7 # 7 7 # 5 # ( ! " 7 - " (7 # " - + ! ' # $ 7 " # ! (( 7 # 7 7 # 5# ( 7 ! - " (7 # " 7 - + 7 # # $ 7 ( 7 # " 7 % " ( 7 $ ( (( 7 7 7 $ 7 7 " # # 5# ( 7 : $ ( ; ( " " # 7 # " # C > *? $ 7 % ( " # ( 7 # (( 7 7 % ) * / -" - + " " # 7 7 % # $ 7 # " ) * - + ! " > ?- # " ; ! 7 " $ ( (( 7 7 ( 7 7 # 5# ( 7 ! # ! 7 " 7 % - +/ - + " - + 7 " $ ( " ! " # " 7 7 % - +- ! " 7 7 7 % " # " 7 " $ ( # - ! (( ! $ 7 ( 7 7 5 7 " # " 7! $ 7 # " ! # # 7 # " # = # C > ? $ 7 ! " 7 " 7 ( ( ; ( 7 7 " $ ( (( 7 # ( ! 7 ( 7 4 ! $ " ( # $ " ! " > ?- 7 " $ ( (( 7 7 7 # ( 7 7 # 5# ( 7 # ! $ ( 7 " : # ! ! 7 " $ ( " ! " # " 7 % - + $ 7 - + " " 7 ; ! " ; 7 " " (7 " ( " " # C > ? $ 7 + 7 7 " " ( C > *? $ 7 ! 7 " $ ( (( " 7 7 7 " ( 7 " 7 " 7 ' # ! 7 % # " # "

(7)

* " # " " 7 7 7 ( ! 7 # ( 7 ! " # # $ # > ! " - ? , ! ! # " 7 % ) * - + ; 7 7 " $ ( # - ! " 7 7 $ ! " 7 $ ( (( # " # 7 ( ( # # " 7 7 % # 7 " ( 7 " # (( 7 " " # = ! $ ( " " # 7 ! ! # $ # $ ( 7 " # # " 7 % ) * - + , ; " $ # (7 # 7 " 7 7 7 % " # ! 7 % ! " ! 7 7 " # 5 # $ ( ( 7 7 " 5 " $ ( (( # " # 7 ( ! " ! 7 # ( 7 " ( 7 % 7 > ) * - +? " # 7 7 7 # $ # - " 7 " " ! # " , , B # $ # ( 7 " ( 7 ! " # - " 7 " # " 7 # $ &)!) $ #) ! # *) ) *

$*! & & 1**&7

9 # ) # *) ) * 1;7 *2 33-3* 2 * 33-3 * 4 5 -3* )5 -" # $ # 7 " 7 " # " ! # " C >7 ? " C > ? C B # $ # 7 C B # $ # " , ! ! " $ # " # $ # # -! " 7 7 " (5 ( $ ( " B # $ # # *2 " # # " 7 ## 9 #)# )) * 1;7 $ #) ! # 1**&7 9 #)# )) * 1;7 $ #) ! # 1**&7

(8)

$ 7 33-3*+ $ # $ # ( 7 " ( " # ( ! ! " $ 7 " ( 7 > ! - *? 4 - ( 7 # $ $ 7 7 # ! (( *2 ! " ! # 7 7 " ( 5 7 = ; ( " ; 7 ! " $ # " $ ( ! " # " 7 " $ # ! " # " ; 7 " $ 7 # " # > ; - ? : $ ( ; ( ; " # " # $ # " ( # $ # # 33-3 + $ ( ; " # " 7 * ## , ! ! " # " # " # $ # ; 7 " " (7 " ( " # ( 7 ! " # -$ 7 # $ # *2 ! " ! " " (7 " ( 2 : " 7 ! # " ; 5; $ ( ! 7 ' " " (7 " ( ; 5; $ 7 - A " (7 - A " 7 ! # ! ! ( 7 " ( 7 # 7 # $ # 7 " ! *2 " 2 " " (7 : " 7 7 ( 7 $ ( 7 ! ( " ( ( ( 7 " $ ( ( ! (( " $ # " # $ ( 7 $ 7 ; " $ # $ # $ ( ! $ 7 " 7 ! # ! > *? ; ( $ 7 ! " ( 7 " ( $ $ ( " 7 % (( 7 ) * ( " ( ( ( *5 ( $ ( ; " ( ! # " # ; ! ! 7 ' " " (7 7 8 # # ! " " (7 " ( 7 " - ! 7 ( $ 7 ( " ( 7 " ( ! (( 7 ! " ! 7 ( 5( " # $ # ! - # $ # # " # " 7 ## $ 7 -3*+ : $ ( " " # 7 ! ; 7 " " (7 " ( # $ # 7 " -# $ # 7 " ( " 7 $ 7 5 +- $ ( # $ # $ ( # " # # " 7 ## $ 7 + : " 7 7 7 " # 7 $ ( 7 ' ! (( 7 " ! ; " # " # -7 " 7 7 ( $ ( ! (( 7 ; " 7 7 " ( ( $ ( ; ( ( " 7 ! # " # " # 7 ! 7 % " ( ) * + 7 ! 7 $ ( " " 7 # " ! 7 7 7 " - 7 " -" # " " # 7 (5 ( -..+/ - +/ - 0 (1( " - 0 1( ( 7 " ( 7 # ( " # $ # -- " 7 " " ( # $ # (5 ( 33-3*+/ 33-3 +/ -3*+ " - + . ( ' #7 7 ! 7 # " # ! 7 $ ( ! $ # 7 # " 9 = ( "

(9)

-@ 7 7 7 = ( ! 6 % < " @ ( ; 6 7 , 7 ( ; = 7 ; 6 % < = $ 3 (( 4 7 , ( $ 4 ( I C 6 % 4 6 - " C - < : - I - - " -- % ( ,! B ' )! ' ' % " )! ' & )! 9 ) 9* 5 C - 4 - K - < K -< '! !- " - B * 8 7 = ( , # ( 8 # = ( 7 % L ) = ) * 4 ( " 6 7 ( ( 8 " = @ ! - !> ?- .5 ! * , ( $ 4 ( " 8 , = @ 6 % < -7 ! "- - ; - - -" -) # % $ " )! ' & " " # -> ? < " - 8 @ ( - - " 4 " @ ! , ( " " 4 ( " ( = (7 8 ( 6 % < -7 4 7 "; $ % B" < 7 ) # - 7 4 - B 8 " ( - ( - " 8 " " @ " , ; 7 6 % < - 7 , $ - - 4 - 4 " , - 4 * 6 % 4 6 - "