ANALISIS KOVARIANSI
part 2
• Model Analisis Kovariansi dengan Satu variabel bebas dan satu
variabel konkomitan :
ij
iji
ij
X X
Y
Uji Efek Perlakuan
, 1, ( 1) 1
rasio 0
rasio 1
0
F jika ditolak
H : DK
. F
: Uji Statistika
.
% 5
.
, 2 , 1 ,
, 0 :
H
, 0 :
H .
) (
) (
r t t S
P i
i
F iv
RK RK iii
ii
t i
i i i
adj adj
Tabel Analisis Kovariansi satu faktor dengan satu kovariat
Tabel Analisis kovariansi sebagai koreksi dr ANAVA
Analisis Variansi untuk Y
SY Py
Ty
i j
i ij
Sy
i
i i
i j
Py
i j
ij
i j
ij Ty
JK JK
JK
Y Y
JK
tr Y r
Y Y Y
JK
tr Y Y
Y Y
JK
2 .
2 ..
2 2 .
.
2 2 ..
2
..
..
Analisis Variansi untuk X
Sx Px
Tx
i j
i ij
Sx
i
i i
i j
Px
i j
ij
i j
ij Tx
JK JK
JK
X X
JK
tr X r
X X X
JK
tr X X
X X
JK
2 .
2 ..
2 2 .
.
2 2 ..
2
..
..
Analisis Variansi untuk XY
Sxy Pxy
Txy
i j
i ij
i ij
Sxy
i
i i i
i i
i Pxy
i j
ij ij
i j
ij ij
Txy
JK JK
JK
Y Y
X X
JK
tr Y X r
Y Y X
Y X
X n
JK
tr Y Y X
X Y
Y X
X JK
. .
. . .
.
..
.. ..
..
..
.. ..
..
1 )
1 (
1
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
2 )
(
2 )
(
r t RK JK
t RK JK
JK JK
JK
JK JK JK
JK
JK JK JK
JK
adj S
adj S
adj P
adj P
adj S
adj T
adj P
Sx Sxy Sy
adj S
Tx Txy Ty
adj T
Aplikasi
Ada suatu percobaan dalam bidang industri yang ingin mengetahui mesin terhadap respon kekuatan serat yang dihasilkan (Y) dan dipergunakan dalam industri tekstil.
Terdapat 3 perlakuan mesin, masing-masing
5x. Telah diketahui bahwa kekuatan serat
yang dihasilkan juga tergantung pada
diameter serat tersebut. Untuk itu digunakan
concomitant variabel (X) yaitu diameter serat
yang dihasilakn (10-3cm)
data
-i j
X
i X
X Y
Y
X X
Y
ij i
ij
ij ij
ij
ij i
ij ij
ke mesin pada
- ke ulangan
pada timbul
yang lat
sesatan/ga komponen
i - ke mesin pengaruh
efek/
diukur yang
serat diameter
rerata nilai
..
- ke mesin dihasilkan
yang serat
diameter pengukuran
pada n
menunjukka yang
regresi koefisien
ya sesungguhn
serat kekuatan
rerata nilai
j - ke ulangan pada
i - ke mesin dihasilkan
yang
serat kekuatan
pengamatan nilai
i = jumlah perlakuan, i=1,…,t j= jumlah perulangan, j=1,…,r
Asumsi
• Diameter serat bersifat tetap dan tidak berkorelasi (bebas) dengan mesin-mesin yang dicobakan,
• Hubungan pengaruh antara kekuatan serat dan diameter serat bersifat linier serta koefisien regresi setiap mesin adalah sama,
) ,
0 (
~
2
ij NIDEstimasi Parameter
36 40.2 0.954
21.2 24.13
1.40478ˆ ˆ
21602 .
1 13 . 24 26
954 . 0 2 . 40 2
. ˆ 43
ˆ
17922 .
0 13 . 24 2
. 25 954 . 0 2 . 40 4
. ˆ 41
ˆ ˆ ˆ
954 . 6 0
. 195
6 . ˆ 186
13 . 3 24
x 5 .. 362 ,
2 . 3 40
x 5 .. 603 ˆ
..
. 3 ..
. 3 3
..
. 2 ..
. 2 2
..
. 1 ..
. 1 1
..
. ..
.
X X
Y Y
X X
Y Y
X X
Y Y
X X
Y Y
JK JK
x y
i i
i
Sx Sxy
Perhitungan
Analisis Variansi untuk Y
206 4
. 140 4
. 346
4 . 5 140
x 3 603 5
180 216
207
4 . 5 346
x 3 32 603 41
36
2 2
2 2
..2 2.
2 2 2
2 2 2 ..
Py Ty
Sy
i Py i
i j
ij Ty
JK JK
JK
tr Y r
JK Y
tr Y Y
JK
Analisis Variansi untuk X
6 . 195
13 . 3 66
x 5 362 5
106 130
126
73 . 3 261
x 5 15 362
20
2 2
2 2
..2 2.
2 2 2 2
2 ..
Px Tx
Sx
i Px i
i j
ij Tx
JK JK
JK
tr X r
JK X
tr X X
JK
Analisis Variansi untuk XY
6 . 186
3x5 96 62x603 3
5
180 x 106 216
x 130 207
x 126 ..
..
6 . 3x5 282
62x603 32 3
x 15 36
x .. 20
..
. .
Pxy Txy
Sxy
i
i Pxy i
i j
ij ij Txy
JK JK
JK
tr Y X r
Y JK X
tr Y Y X
X
JK
Tabel ANACOVA faktor tunggal dengan satu
kovariat
54 . 11 2
99 . 27 1
) 1 5 ( 3
99 . 27 1
) 1 (
64 . 1 6
3 28 . 13 1
28 . 13
99 . 6 27
. 195
6 . 206 186
27 . 73 41
. 261
6 . 4 282
. 346
) ( )
(
) ( )
(
) ( )
( )
(
2 2 )
(
2 2 )
(
r t RK JK
t RK JK
JK JK
JK
JK JK JK
JK
JK JK JK
JK
adj S adj
S
adj P adj
P
adj S adj
T adj
P
Sx Sxy Sy
adj S
Tx Txy Ty
adj T
206 4 . 140
4 . 346
Sy Py Ty
JK JK JK
6 . 195
13 . 66
73 . 261
Sx Px Tx
JK JK JK
6 . 186
96 6 . 282
Sxy Pxy Txy
JK JK JK
Tabel ANACOVA sebagai koreksi dari
ANAVA
Uji Efek Perlakuan
3.98maka H tidak ditolak
61 . 2 F
karena
98 . 3 61
. 2 F
jika ditolak H
: DK
.
61 . 2 F
: Uji Statistika
.
% 5
.
, 2 , 1 ,
, 0 :
H
, 0 :
H .
0 11
, 2 , 05 . 0 rasio
11 , 2 , 05 . 0 rasio
0 rasio
1 0
) (
) (
F
F iv
RK RK iii
ii
t i
i i i
adj adj
S P i
i
5 58 6538 180
8 . 5 54
9386 216
2 . 5 93
8663 207
2 2
2 3 3 3
2 2
2 2 2 2
2 2
2 1 1 1
r y y
SS
r y y
SS
r y y
SS
y y y
UJI KOMPARASI GANDA ANTAR MESIN 1, MESIN 2, DAN MESIN 3
MESIN I MESIN II MESIN III
X Y X2 Y2 XY X Y X2 Y2 XY X Y X2 Y2 XY
Total 126 207 3250 8663 5299 130 216 3436 9386 5664 106 180 2312 6538 3872
rerata 25.2 41.4 26.0 43.2 21.2 36.0
MESIN I MESIN II MESIN III
X Y X2 Y2 XY X Y X2 Y2 XY X Y X2 Y2 XY
Total 126 207 3250 8663 5299 130 216 3436 9386 5664 106 180 2312 6538 3872
rerata 25.2 41.4 26.0 43.2 21.2 36.0
1. Hipotesis
Ho : μ1-adj=μ2-adj H1 : μ1-adj≠μ2-adj Ho : μ1-adj=μ3-adj H1 : μ1-adj≠μ3-adj Ho : μ2-adj=μ3-adj H1 : μ2-adj≠μ3-adj
2. Tingkat signifikansi 0,05 3. Statistik uji :
j adj i
S
j j i
i
n RK n
adj X
adj F X
1
) 1
(
2
DK={F|F>(3-1)F
0,05;3-1,15-3-1}
Ho 1-2 diterima.Ho 1-3 diterima.
Ho 2-3 diterima.
001 .
25 28 . 23
11 . 24
54 . 2
3 2 1
) (
adj x
adj x
adj x
RKS adj
j adj i
S
j j i
i
n RK n
adj X
adj F X
1
) 1
(
2
SOAL
• Peneliti ingin mengetahui apakah ketiga metode mengajar, yaitu metode A, B dan C mempunyai efek yang sama dalam pembelajaran matematika pokok bahasan bangun ruang. Ketiga metode tersebut dicobakan kepada tiga kelas, yaitu kelas IA (untuk metode A), kelas IB (untuk metode B) dankelas IC (untuk metode C). Akan tetapi seperti yang sudah diketahui bahwa nilai siswa untuk pokok bahasan bangun ruang tidak lepas dari kemampuan siswa pada pokok bahasan bangun datar. Untuk keperluan tersebut dari masing- masing kelas diambil secara random sejumlah anak, dan hasilnya adalah sebagai berikut :