SNI SNI 13-4703-1998
Standar Naslonal Indonesia
Penentuan kadar debu di udara dengan .penangkap debu jatuh
(Dust fall collector)
ICS 13.040.01 Badan Standardlsasi Nasionai
Udara rnenipilka~l cilrllptlrnn gas yiing ,teitliri i~tns l) i ~ ~ ~ y i ~ k I ~ O I I ~ ~ ) O I I C I ~ diln ~ e r d i s l f i b ~ ~ s i secara ltias.
Pencem,u udni;! dapat dial-tikar~ sebngi~i ntl;l~~y;t bi~l~i~n-l);~llilr~ itsitlg i ~ t ; ~ t ~ zat-zat a 5 n g di ud;lra ilalern jt!mlall (!at, wnkiu lerienia yi111g tiilpat nicnyeb;lbki~n 11cl.tlb;1li:ln komposisi udarn bersili sehinggii riienimhrlkat) ganssuan icrll;ltl;q) t ~ l ; t l ~ l u h - Iticlulr tl.;111 berdng-bnrang berharka lainnya.
Salnll satti bahnn !>erice111;1r t~tl;~r;l terscl)u1 i ~ t l i ~ l i ~ l : ~ C ! I I I .
Guna rnknentukan tercenlilr ;I~;ILI likli~kt~yn utl;u;l su;rl~t tl;lcr;tlt ulcll ~ l c l n ~ rnaka tlisust~nlah penentun11 kntlar tlcbu tli utlara y;lrig l)i~ku.
Warner,
P.O..
1975, "hialysis oFhit. I'oiitrtitnts", p. 74, Jtll~rl Wiley Sr Suns, New Yolk.3. PRMSII'
4.
PENENTUAN
4.1. Pereaksi 4.2. Peraletati
4.3. Cara Penganlbilan .Contoll 4.4. Prosedur
4.4.1. Jumlall Debu Total
4.4.2. Fmksi Debu l'itlnk Terlnn~t 4.4.3. Fraksi ?'c;rla~ut
1. RUANG LTNGKUP
Standar ir~i lneliputi delinisi, prillsil] t1n11 cars u!ltnlk I I ~ kiitlai deSu yang I terkandung dalnlu contoh ud+r:i sekcliling (irrtr6iot;) d:111 [ic111ilil1;111 lokesi.
Kadar debu pada standar i l ~ i adilli~l~ jul~iliil~ piltlnt;~~~ bc~.ukuri!n Icbil~ besrr dari 10 mikron, yang terdapat tlalnm utlara sekeliling, tliyatilkiln ~ ~ I ~ ; I I I I g / ~ n ~ h t ~ l a n .
Debu yang berada dalarn udar;~ sekelillng tlikurnpulki~i~ ;Itnu tlitiingkap secarn pasif dengan penangknp debu jntuh sel;lnla waktu tertentu.
Selnnjutnya debu yang tertanyknp tlibersil~kan dal-i pcilyolor, rli sill.ing clan ditentukan secara gravirnetri untuk penel1tu;ui julnli~l~ tlebu tot;ll, li.i!l<si tlebu (el-lnn~t dan fraksi debu tidnk terlnnlt.
4. PENENTUAN 4.1 Pereaksi
L m t a n CuSO, (I mdl)
Tirnbang 1 nig CuSO, dan 1;1rutk:111 tl;~l;~m nki~nrlcs S ~ ~ I ~ I I L , , ~ : I \ , o l u ~ n c ~ ~ y a nienjatli 1 1.
-
DusffiN collecfor (Gmnb;ir I) ~~lcl-up;~knl~ nlat 11c1igu1111)ul tlcbu icrbu;~t tlnl-i polietilena yang berkapnsitas 5 -10 1 Iel~gkap de11g:111 I L I I U I I I I Y ~ I .Saringan ben~kuran 20 mesh terbui~t clilri kuning;ln i1t;lu l ~ i ~ j ; ~ . Corong Bucllner clan corong gelils tlel~gan tli;ln~etcl 12,s cnl Penangas air berkapasitas I
-
12 bunli cawell pengu;ip.Oven pengering Botol tilnbang.
Corong g e l a s
I I
C o r m 9 penghubung
i
I1 1 Botol pengumpul
E
(1 I
, --
-
:-l . - ~
!
' I
I Kaki tiga
I
; ,;..
.
: . I
. .
1
4.3 Cara Pengambilan C o ~ ~ t o l r
Alat clll.yl
frill
col(ec/or tlil,;lsnng p;lda lok;~si-lok;rsi yiing i~r~w;ll;ili t1;ri.i sualu t\nerall yang debunya aka11 tliukur.UntLlk menghin(lari kesalallan, seb;lgai p e ~ l l b a ~ l ( J i ~ r ~ bi:!!;nt~)l;r t~ilc~ll~~:rl~;;ul 2 bunll (/I;.s[
fall collec~or pacla suatu lokirsi );ir~~g diillui~ti.
Isi botol pcngumpul drbu de;lg;rn 500 1111 I ~ L ~ U L I I I I CuSO.1, I;cnrutliir~r tlitulup.
Tempatlian botol per.ga~:l~ul tieill: pnd:~ lr,k;!si yi!n& lcii~lr tlipilil'l 1li111 0 ~ 1 k a lLItUI)~Y.1.
Biarkan sclama kilrang lebilr I bul;ul, caial \v;rklr111~3 ScCili:l 1cllill.
Setelnh kurang lebih 1 ~ L I ~ ~ I I I , tuluplill~ 00101 I ) C ~ I ~ ~ I I I ~ ~ ~ I I I I IICI>LI ilirn bawa 'ke laboratoria~n.
Periksa isi botol (Ian bcrsilrkan t l ; ~ r i i)enl',otor scl,cili ~I;IIIII, SC~;III!:!:.;I tl;rn 1;rinnya.
Saring dengarr saringan 20 ineslr (I;III k u ~ ~ r l ) t ~ l k i r ~ ~ IilIt~;~t~ry~.
B i l l botol pe~lgumpul clebu pad;! saat dikcnlbalikan !;e l;~l;o~-storiu~n kering atau volume larutannya tinggal sedikit tamh~lrkan nku:ltles sn~illriii volunrenyn menjadi 5 0 0 ml..
Bersihkan botol p e n y m p u l debu tlcilgnn sl)atuli~ tl:111 bilns tle~lgnn nkuades J a n tambahkan patla filtrat di atas.
Catat volume akliir dari liltrat (V) dan kcmut1i;ln lil~;lrc. tlil~:tgi 2. Sebi~gian digunakall untuk penentuan jumlalr debu total clan birgiirn Iainnyir u~rtuk pznentunn h k s i terlnnrt dan fraksi tidak terlarut.
4.1 Prosedur
4.4.1 Jumlah Dzbu Total
Siapkan cawan pengering yang bersill dan berillnya telall tlikelnll~~i dengan tepat
( ~ 1 ) .
Ambil 250 ml filtrat dan lnasukkan kedalam cawirn pengcring Uapkan cawan besena isiny;~ di atits pr;nangiis air s;l~rll)i~i k c i i ~ ~ g
Setelah kering, penguapalr tlilnnjutkai~ tlal;rm ovetr clcny;~tr SIIIIU I05 "C selama 1 jam.
Masukkan dalanl tlesiki~tor.
Timbang tlengnn telili (w,).
I-Iitung jurnlnlr debu total (D,) tlerrgiln lulnus sebngai beril,lli:
D l adalalr jumlah debu total ( d m ' h ~ ~ l a n )
w2' adalah berat cawan pengering dengnn isinya (g) w l atlalnlr beritt cawan pelrgerirrg kosong (g)
30 adalall juiiilali 11ariIbuli111
V adalnh v o l ~ ~ ; l i e lillrilt y i u ~ g I ~ I ~ I I I I I ~ I L I ~ (I)
' A ailali~l~ luas nlulul botol ~ ~ I ~ S U I I I I ~ I I tlel~u (1112) T iltlalal~ wi~kLu ~ ~ I I ~ L I I I I ~ I ~ ~ ; I I I co111ol1 tlcl)u (Ili~ri)
0,250 atlal;~h volulnc liltrill Y ; I I I ~ tligun;lki~n (li1li1111 i~l~illisis (I)
Bagian filtrat u ~ i t u k pencnIu;~n lixksi tcrlill.ul tliln titlill: IL!II:IIII~ tlil~il~~lnhkan kednlam
gelas ukur 1 I. Catat volu~ncnyi~ (vl I). I i i l a V O ~ I I I I I ~ I I ~ : I ~ I I ~ ~ I I I ! : 1Ii11.i 1 1 t a ~ ~ ~ b i t l ~ k a ~ i skui~des sanlp;~i v o l u ~ l l c ~ ~ y n ine~ljildi I 1.
Masukkan ke dalnrn gelas Iliala tlan p a n i ~ s k ; ~ ~ ~ sn~npni I I ~ I I I I ~ I ~ I . ~lie~ltlidill ~ t n t u k mclarutka11 bogian-bngii~n yang larut.
Dinginka~i sampai S U ~ I U kainar tian ke~lludiall saring tlengan cawan bucliner yang dilengkapi tlengan kertas sating what ma^^ nomor I I . Kcl.tas saring yang digunakan hams ditiybang terlebill dulu (Dl).
masukkan kcrtas snring de~ignn isit~ya kc d a l a ~ n bolo1 t i l ~ l l ~ i ~ ~ ~ g (tIc11gi111 berat kosong
B1)
dnn kcringitan tlnlam ovc11 pnda s u l ~ u 105 "C selama 1 j u n .Dinginkan Lotol timbang tlengan i:il~y.l d a l a n ~ tlesikator clan timbi~ng dengan teliti (B3) I-litung fraksi debu titlak l a n ~ t (F,) clct~gan rulnlls scbngsi be~-ikul :
PI acia!;r.h fral:zi debu tidak lalut (gInl2h\~lan)
D3 adalah berat botol timbil~lg besertit isinya (kcrlils sari~l?: (I;III tle1111 tidak larut) (g) w l adalal~ berat cawnli pc~lgcl-ing knsong (g)
30 adalsll junllah I l a r i h u l u ~ ~
V adalnh volt~rne fillrat ynng ~ e r k u ~ n p u l (I) A ndal+ luas mulul botol I ) ~ I I ~ I I I I I ~ I I ~ tlcbu (III*) T a t l a l ~ l ~ \vaktu p c l ~ g u ~ n l ~ ~ ! l : ~ ! ~ &ntoll t l c b ~ ~ ( I I ~ I I ~ ) vl arlalih volume filtrat yilng tligunilk;ln dal;im n~liliisis (I)
4.4.3 Fraksi Terlanlt
a Pindalikk~l filtrat saringan (corolig b ~ ~ c l i ~ l e r ) ke d;~li~m cawiin penguap yang telall diketahui betatnya (CI) sebanyak 250 1111.
Uapkan cawnn bersnma isinya di alas 1)cnallg;ls siln~l);li ;~il.nyi~ Ilabis dan tinggal residunya yang le~nbab.
• Teruskan pe~iguap;~n dill;1111 OVCII tlc~~garl st11111 I ' I I I I I 1 j;1111'ila11 rnasukkan ke dalam desikator. '
Setelah dingin ditinlbang tlengan
teliti (Cl).
Hitung fraksi yang terlarut (I:!) ilcng;ln rt~nius scl~:~g;li l ~ c l i l ; ~ ~ ~ :
F adalah fraksi tlebu titlilk I:II.LIL (y/n~'/bul;l~~) C2 adalal~ bcrat cawan bescrta i s i ~ ~ y ; ~ (y)
C1 nd;ll;111 l)cl-i~t ~ ; I W ; I I I koso~ll; ( g ) . 30 adalah jumlah hnrihuliln
V adalal~ volunle filtrat yang terku~n!~ul (I) A adalall luas mulut botol pengumpul tlebu (1112) T . adalah waktu pengurnp~llan contoll debu (lii~ri) v, adalah volumc Eltrat yang digunakan di~lam analisis (I)
1 adalal~ volume filtrat diencel-kan ~l~enjatli I I sebelu111 tl i l i ~ k ~ ~ k : ~ ~ ~ pengujian (I) 0,250 adalah volume filtrat yang digunak;ln setelah pcrigellceran (I).
Untuk mengl~indari kesi~l;lllal~ y;u~g tid;lk d i i ~ ~ g i ~ l k i ~ n , ~ ~ ~ L I I ~ ; I ~ ; : I I I ~ ) ~ ~ i ~ l ~ i ~ ~ l d i n y a n yaitu : pada daerilll yilng ditclili ilipasil~~y 2 I > I I ; I ~ clrirf/rrll collct.lot..
Perbedaan hasil penentuan dari ketluanya tirlak bole11 lebil~ t l ; ~ r i I0 %
Penempatan d~tsf fall collecfor harus memenulii persyarntan seb;~g;~i beriktrt : bebas g a n g y a n langsung dari cerobong asnp,
mulut boto! pengumpul debu hams beratla pada ketir~ygi:tn 1,s
-
?,5 111 dari permukaan tanah,jika pengambilan contoll dilakukan tli tlner;lh p e ~ ~ ~ u k i t i i a n , ;~lat I ~ i ~ n r s ditempatkan pada jarak tidak kurang tlari 10 x pn11ji111g cerobong yang atln, litlok bole11 tlekat dinding
vertikal atau atap.