1 1
1 1
‘Ó\T>∑T˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±e´eTT\T - ø£<∏ëqTo\qeTT
|æôV≤#Y.&ç. &çÁ^ ø√dü+
ôV’≤<äsêu≤<é $X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ düeT]ŒdüTÔqï dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ä+
‘Ó\T>∑T XÊK
ôV’≤<äsêu≤<é $X¯«$<ë´\j·T+
ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 046 (Ä+.Á|ü.)
&çôd+ãs¡T ` 2013.
|ü]XÀ<Ûäq |üs¡´y˚ø£åD
Ä#ês¡´ q&ÉT|ü*¢ lsêeTsêE
($ÁXÊ+‘· Ä#ês¡T´\T)
‘Ó\T>∑TXÊK
ôV’≤<äsêu≤<é $X¯«$<ë´\j·T+
|ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT
|ü≥º|ü⁄ •e≈£îe÷sY
(|æôV≤#Y.&ç.‘Ó\T>∑T)
08HTPH04
‘Ó\T>∑T˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±e´eTT\T - ø£<∏ëqTo\qeTT
|æôV≤#Y.&ç. &çÁ^ ø√dü+
ôV’≤<äsêu≤<é $X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ düeT]ŒdüTÔqï dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ä+
‘Ó\T>∑T XÊK
ôV’≤<äsêu≤<é $X¯«$<ë´\j·T+
ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 046 (Ä+.Á|ü.)
&çôd+ãs¡T ` 2013.
|ü]XÀ<Ûäq |üs¡´y˚ø£åD
Ä#ês¡´ q&ÉT|ü*¢ lsêeTsêE
($ÁXÊ+‘· Ä#ês¡T´\T)
‘Ó\T>∑TXÊK
ôV’≤<äsêu≤<é $X¯«$<ë´\j·T+
|ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT
|ü≥º|ü⁄ •e≈£îe÷sY
(|æôV≤#Y.&ç.‘Ó\T>∑T)
08HTPH04
TELUGULO VISHNUMAYAVILASA KAVYAMULU- KATHANUSEELANAMU
Researcher
PATTAPU. SIVAKUMAR
08THPH04
Research Supervisor
Prof. NADUPALLI SRIRAMARAJU
A DISSERTATION SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY
Department of Telugu School of Humanities University of Hyderabad.
Hyderabad - 500 046 2013
DECLARATION
I , hereby declare that the research work embodied in the present dissertation entitled "TELUGULO VISHNUMAYAVILASA KAVYAMULU-KATHANUSEELANAMU" is an original research work carried out by me under the supervision of Prof. N.S. RAJU, Department of Telugu, University of Hyderabad. This dissertation or a part there of, has not been submitted for the award of research degree or diploma to this to this or any other university or institution.
Date :
Place : Hyderabad. (PATTAPU SIVAKUMAR)
Department of Telugu, School of Humanities University of Hyderabad.
CERTIFICATE
This is to certify that the present dissertation entitled "TELUGULO VISHNUMAYAVILASA KAVYAMULU-KATHANUSEELANAMU" by PATTAPU SIVAKUMAR. (08HTPH04) for the award of Doctor of Philosophy in TELUGU under my guidance and supervision. This dissertation or a part there of has not been submitted for the award of any other degree or diploma to this or any other University or Institution.
Date :
Place : Hyderabad. (Prof. N.S. RAJU)
Research Supervisor Department of Telugu
Dean Head
School of Humanities Department of Telugu
University of Hyderabad University of Hyderabad
ø£è‘·»„‘·\T
Hê #·<äTe⁄˝ÀqT, n+<äT≈£îqï Á|ü‹$»j·T+˝ÀqT yÓqTï<äqTï>± ñ+≥÷, á |ü]XÀ<Ûäq≈£î qqTï ns¡TΩ&ç>± #˚dæq ne÷àHêqï\≈£î ø£è‘·»„‘·\T #Ó|ü≈£îH˚ neø±X¯+ ø£\>∑&É+ Hê n<äèwüº+>± uÛ≤$düTÔHêïqT.
Hê≈£î á neø±XÊìï ø£*Œ+∫q ôV’≤<äsêu≤<äT $X¯«$<ë´\j·T+ ‘Ó\T>∑TXÊKyê]øÏ, Hê˝Àì
|ü]XÀ<ÛäHê|üs¡yÓTÆq ÄdüøÏÔøÏ dü÷Œ¤]Ôì ø£*Zdü÷Ô, ìs¡+‘·s¡+ yÓqTï‘·{Ϻ Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ |üs¡´y˚ø£å≈£î\T Ä#ês¡´
q&ÉT|ü*¢ lsêeTsêE>±]øÏ H˚qT m|ü&É÷ ø£è‘·E„&ÉqT. ø£ì|æ+∫q Á|ü‹kÕ] ªu≤>∑THêïyê!µ n+≥÷
ÄbÕ´j·T+>± |ü\ø£]+#˚ yê‘·‡\´eT÷]Ô, ‘Ó\T>∑TXÊK n<Ûä´≈£åîsê\T Ä#ês¡´ düTs¡b˛>∑T X¯s¡‘YCÀ‘ê‡ïsêDÏ y˚T&É+>±]øÏ, m+.@.˝ÀqT, m+.|òæ˝Ÿ.˝ÀqT bÕsƒê\T uÀ~Û+∫q >∑Ts¡Te⁄\T Ä#ês¡´ ‘·TeTà\ sêeTø£èwüí>±]øÏ, Ä#ês¡´ sêeTø£èwüíXÊÅdæÔ>±]øÏ, Ä#ês¡´ ns¡TD≈£îe÷]>±]øÏ, &܈ˆ|æ\¢\eTÁ] sêeTT\T >±]øÏ, &܈ˆ <ës¡¢
y˚+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄>±]øÏ, &܈ˆ |ü$Tà |üeHé≈£îe÷sY >±]øÏ, &܈ˆ<˚yê¬s&ç¶ $»j·T\øÏåà y˚T&É+ >±]øÏ Hê ø£è‘·»„‘·\T.
|ü]XÀ<Ûäq≈£î á n+XÊìï m+#·Tø√e&ÜìøÏ ø±s¡≈£î\T, Áù|s¡≈£î\T, $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´\qT
<äj·T‘√ Hê≈£î n+~+∫q ø°ˆˆX‚ˆˆ e»sa\ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´X¯s¡à>±]øÏ Hê ø£è‘·»„‘·\T. n<˚$<Ûä+>±
$wüßíe÷j·÷ $˝≤dü+ ~«|ü<äø±yê´ìï m+‘√ÁX¯eT‘√ |ü⁄qs¡TàÁ~+∫q Á|ü‹ì Ä<äs¡+‘√ Hê≈£î Ç∫Ãq l ñqï+ CÀ´‹yêdüT >±]øÏ Hê <Ûäq´yê<ë\T. m+.@. qT+∫ nìï$<Ûë\T>± düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T n+~+∫q Hê ∫s¡ø±\ $TÁ‘·T&ÉT sêJyéu≤ãT á |ü]XÀ<Ûäq≈£î dü+ã+~Û+∫q düe÷#êsêìï n+~+#·&ÜìøÏ
#˚dæq düVü‰j·T+ ø£è‘·»„‘·\T#Ó|æŒ dü]|ü⁄#·Ã˝Òì~.
dæ<ë∆+‘·Á>∑+<∏ëìï Ç+‘· #·ø£ÿ>± f…Æ|t #˚dæ∫Ãq lyê]Á>±|òæø˘‡ <äX¯s¡<∏ä>±]øÏ, z|æ>±Z Á|üP|òü⁄\T
~~›q >∑TDuÛÑ÷wüDY >±]øÏ, f…Æ|t #˚dæq düTo\ >±]øÏ Á|ü‘˚´ø£+>± ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïqT.
á |ü]XÀ<Ûäq $wüj·T+˝À H˚qT eTTK´+>± Hê leT‹ XÊ+‹≈£îe÷]øÏ ø£è‘·»„‘·\T #ÓãT‘·THêïqT.
∫es¡>± á |ü]XÀ<Ûäq˝À Hê≈£î Á|ü‘·´ø£å+>±qT, |üs√ø£å+>±qT düVü≤ø£]+∫q yês¡T m+<äs√
eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T. n+<ä]øÏ ù|s¡T ù|s¡THê ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\T|ü⁄‘·÷...
MT
|ü≥º|ü⁄ •e≈£îe÷sY
Á|ükÕÔeq
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À Á|üã+<Ûä s¡#·Hêø±\+ dü«s¡íj·TT>∑+>± Á|üdæ<ä∆yÓTÆ+~. sêj·T\ yê]
ø±\+˝À yÓ\Te&çq Á|üã+<Ûë\ Á|üuÛ≤e+‘√ <äøÏåD≤+Á<Ûäj·TT>∑|ü⁄ kÕVæ≤‘·´+ yÓ’$<Ûä´uÛÑ]‘·+>±
yÓ\dæ+<äì #Ó|üŒe#·TÃ. <äøÏåD≤+Á<Ûäj·TT>∑|ü⁄ kÕVæ≤‘·´˝Àì j·Tø£å>±q+, ~«|ü<ä, ñ<ëVü≤s¡Dø±e´+
yÓTT<ä˝…’qe˙ï |üPs¡« Á|üã+<Ûë\ Á|üuÛ≤e+‘√ ø£*–qy˚qì yê{Ï˝Àì Á|üã+<Ûä s¡#·HêXË’* yÓ\¢&çdüTÔ+~.
á Ø‹>± sêj·T\ yê] ø±\+˝À yÓ\Te&çq Á|üã+<Ûë\˝À ‘·sê«‘· ø±\|ü⁄ ø£e⁄\T nqTdü]+∫q Á>∑+<∏ä+>± ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´ì ª$wüßíe÷j·÷ Hê≥ø£eTTµ eTq≈£î ø£ì|ædüTÔ+~. ù|s¡T˝À Hê≥ø£eTì ñqï|üŒ{Ïø° Ç~ Á|üã+<Ûä Ø‹˝À s¡∫+∫q ø±e´y˚Tqì #Ó|üŒe#·TÃ. Çø£ÿ&É ø±e´+ n+fÒ s¡#·q˝Òø£
ø£è‹ nì Á>∑Væ≤+#ê*. m\¢Hês¡T´&ÉT ‘·q s¡#·qqT Hê≥ø£eTì ù|s=ÿq&É+ ˇø£ $X‚wüyÓTÆ‘˚, Bìï nqTdü]+∫ Ä düMT|üø±\+˝ÀH˚ ˇø£ j·Tø£å>±q+, ~«|ü<ä Á|üã+<Ûä+, eTs√ ¬s+&ÉT #·+|üP Á|üã+<Ûë\T yÓ\Te&É≥+ eTs=ø£ $X‚wü+>± #Ó|üø√e#·TÃ.
á $wüßíe÷j·÷ $˝≤kÕ\˙ï y˚{Ïø£y˚ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq$. nsTTq|üŒ{Ïø° Ç‹eè‹Ô dü+ã+<ÛäyÓTÆq
@ø°uÛ≤e+ M≥ìï+{Ï˝Àq÷ ø£ì|ædüTÔqï~. m\¢q ª$wüßíe÷j·÷ Hê≥ø£eTTµ˝Àì •e<äs¡ŒuÛÑ+>∑+ ø£<∏ä Ä<Ûës¡+>± ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ª$wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ ù|s¡T‘√ j·Tø£å>±q+ s¡∫+#ê&ÉT. Ä
‘·sê«‘· m\¢q ø±yê´ìï nqTdü]+#˚ ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ª$wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ ù|s¡T‘√
~«|ü<ä Á|üã+<Ûä+ s¡∫+#ê&ÉT. •e<äs¡ŒuÛÑ+>∑+ ø£<∏äH˚ Á>∑Væ≤+∫ s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ªl$wüßíe÷j·÷
$˝≤düeTTµ nH˚ ù|s¡T‘√ #·+|üP Á|üã+<Ûä+ s¡∫+#ê&ÉT. m\¢qø±yê´ìï nqTdü]+∫, uÛ≤>∑e‘· ø£<∏ä Ä<Ûës¡+>± mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ª$wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ #·+|üP Á|üã+<Ûëìï s¡∫+#ê&ÉT.
$wüßíe÷j·÷ eTVæ≤eT\qT e]í+#˚ á ◊<äT ø±yê´\q÷ Á>∑Væ≤+∫, ª‘Ó\T>∑T˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±e´eTT\T ` ø£<∏ëqTo\qeTTµ nH˚ n+XÊìï Hê |ü]XÀ<Ûäq≈£î mqTï≈£îHêïqT.
á $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´\T n˙ï $wüßíe÷j·÷ Á|üuÛ≤yêìï Á|üø£{Ï+#˚ ø£<∏ä\T ø£*–q$.
m\¢q ø±e´+˝À ◊<äT Á|ü<Ûëq ø£<∏ä\T, ¬s+&ÉT ñ|üø£<∏ä\T ñHêïsTT. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ø±e´+˝À ˇø£ÿø£<∏ä, ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ø±e´+˝À ◊<äT Á|ü<Ûëq ø£<∏ä\T, ¬s+&ÉT ñ|üø£<∏ä\T, s√düq÷]
y˚+ø£≥|ü‹ ø±e´+˝À ˇø£ÿø£<∏ä, mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ø±e´+˝À Hê\T>∑T ø£<∏ä\T ñHêïsTT.
nqTdüs¡D\‘√ bÕ≥T>± yÓ’$<Ûä´+ ≈£L&Ü ø£*–q $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´˝À¢ì ø£<∏ä\qT >∑T]+∫
|ü]o*+#ê\ì á n+XÊìï Hê |ü]XÀ<Ûäq≈£î mqTï≈£îHêïqT. Á|üã+<Ûä+ es¡íHê Á|ü<Ûëq+ nH˚
uÛ≤eq e\q |üPs¡« |ü]XÀ<Ûäq\T Á|üã+<Ûä ø£<∏ä≈£î n+‘·>± ÁbÕ<Ûëq´‘·qT Çe«ø£b˛e&Üìï
>∑eTì+#·e#·TÃ. nsTT‘˚ @ es¡íq #˚j·T&Üì¬ø’Hê ø£<∏˚ Ä<Ûës¡eTe⁄‘·T+<äH˚ $wüj·÷ìï eTs¡Tesê<äT.
n+<äTe\q Á|üu+<Ûä+˝À ø£<∏ä ≈£L&Ü ñ+≥T+<äì, <ëì >∑T]+∫q |ü]o\q ≈£L&Ü #˚j·T<ä–q<˚
nH˚ ñ<˚›X¯´+‘√ á n+XÊìï mqTïø=ì Hê |ü]XÀ<Ûäq≈£î ˇø£ |ü]~Ûì ø£*Œ+#·T≈£îHêïqT.
∫+‘·\|üP&ç m\¢q ª$wüßíe÷j·÷Hê≥ø£eTTµ Á|ü<Ûëq+>± ø=qkÕ–q á |ü]XÀ<ÛäHê+XÊìï
◊<äT n<Ûë´j·÷\T>± $uÛÑõ+#êqT. yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·T+˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´\ |ü]#·j·T+
#˚XÊqT. ¬s+&Ée n<Ûë´j·T+˝À ø£$ |ü]#·j·÷\T, eT÷&Ée n<Ûë´j·T+˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´\˝Àì Ç‹eè‘·Ô+ >∑T]+∫ |ü]#·j·Te÷Á‘·+>± ù|s=ÿHêïqT. Hê\T>∑e n<Ûë´j·T+˝À $wüßíe÷j·÷
$˝≤dü ø±yê´\˝Àì ø£<∏ä\qT >∑T]+∫q |ü]o\qqT Á|ü<Ûëq+>± $e]+#êqT. m\¢q Á>∑Væ≤+∫q ø£<∏ä\≈£î >∑\ eT÷\+ >∑T]+∫ ù|s=ÿì, Ä ø£<∏ä\T ø±e´+˝À $düÔ]+∫q rs¡TqT >∑T]+∫ $e]+#êqT.
◊<äe n<Ûë´j·T+˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´\˝Àì bÕÁ‘·\T, s¡dü ìs¡«Vü≤D, es¡íq\T, n\+ø±s¡
Á|üjÓ÷>∑+ yÓTT<ä˝…’q n+XÊ\qT |ü]o*+#êqT.
á $<Ûä+>± $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±yê´\˝Àì ø£<∏ä\T, yê{Ï |ü]o\q Á|ü<Ûëq+>± á
|ü]XÀ<Ûäq ø=qkÕ–+~.
E
$wüj·T dü÷∫ø£
$wüj·T+ |ü⁄≥dü+K´
ø£è‘·»„‘·\T i
Á|ükÕÔeq ii-iii
$wüj·Tdü÷∫ø£ iv-xx
$wüj·Tdü÷∫ø£
1. ‘Ó\T>∑T˝À $wüßíe÷j·÷$˝≤dü ø±e´eTT\T ` |ü]#·j·T+ 1`12
ñb˛<ëÈ‘·+ 1
1.1. Á|üã+<Ûä+ 1
1.1.1. Á|üã+<Ûä s¡#·q≈£î H˚|ü<∏ä´+ 2
1.1.2. Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\T 2`4
1.2. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` ø±e´s¡#·q≈£î H˚|ü<∏ä´+ 4`6
1.2.1. |üPs¡«ø£e⁄\ Á|üuÛ≤e+ 6
1.2.2. HêeTÚ∫‘·´+ 7`8
1.3. $˝≤düø±e´+ 8`9
1.3.1. $wüßíe÷j·÷$˝≤dü ø±e´eTT\T ` |ü]#·j·T+ 9`10
1.3.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` $wüßíe÷j·÷Hê≥ø£eTT 10`11
1.3.1.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTT 11
1.3.1.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTT 11
1.3.1.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTT 12
1.3.1.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTT 12 2. $wüßíe÷j·÷$˝≤dü ø±e´eTT\T ` ø£$ |ü]#·j·÷<äT\T 13`26
ñb˛<ëÈ‘·+ 13
2.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT (Áø°.X¯. 1500`1560) 13
2.1.1. |ü]#·j·T+ 13
2.1.2. ìyêdüÁbÕ+‘·+ 14
2.1.3. #ê]Á‘·ø£ H˚|ü<∏ä´+ 14`15
2.1.4. s¡#·q\T 15
sê<Ûëe÷<ÛäeeTT 16
‘ês¡ø£ ÁãVü≤àsêJj·TeTT 16
2.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE (Áø°.X¯. 1575`1632) 16
2.2.1. |ü]#·j·T+ 16`17
2.2.2. ìyêdüÁbÕ+‘·+ 17
2.2.3. #ê]Á‘·ø£ H˚|ü<∏ä´+ 17`19
2.2.4. s¡#·q\T 19
ñ‘·Ôs¡ sêe÷j·TDeTT 20
2.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ (Áø°.X¯.17e X¯‘êã›+) 20
2.3.1. |ü]#·j·T+ 20`21
2.3.2. ìyêdüÁbÕ+‘·+ 21
2.3.3. #ê]Á‘·ø£ H˚|ü<∏ä´+ 21`22
2.3.4. s¡#·q\T 22
2.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ (Áø°.X¯.1700`1760) 22
2.4.1. |ü]#·j·T+ 22`23
2.4.2. ìyêdüÁbÕ+‘·+ 23
2.4.3. #ê]Á‘·ø£ H˚|ü<∏ä´+ 23`24
2.4.4. s¡#·q\T 24
2.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ (Áø°.X¯.1750) 24
2.5.1. |ü]#·j·T+ 24`25
2.5.2. ìyêdüÁbÕ+‘·+ 25
2.5.3. #ê]Á‘·ø£ H˚|ü<∏ä´+ 25`26
2.5.4. s¡#·q\T 26
3. $wüßíe÷j·÷$˝≤dü ø±e´eTT\T ` Ç‹eè‘·Ô+ 27`48
ñb˛<ëÈ‘·+ 27
3.1. Ç‹eè‘·Ô+ 27
3.1.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` Ç‹eè‘·Ô ìs¡«Vü≤D 27
|ü]#·j·T+ 27`28
3.1.1.1. Á|ü<∏äe÷XÊ«dü+ 28`29
3.1.1.2. ~«rj·÷XÊ«dü+ 29`30
3.1.1.3. ‘·èrj·÷XÊ«dü+ 30
|ü⁄+&ÉØø√bÕU≤´q+ 30`31
3.1.1.4. #·‘·TsêúXÊ«dü+ 31
3.1.1.5. |ü+#·e÷XÊ«dü+ 32
#·+&É<äeTqTìø£<∏ä 32`33
3.1.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` Ç‹eè‘·Ô ìs¡«Vü≤D 33
|ü]#·j·T+ 33`34
3.1.2.1. •e<äs¡ŒuÛÑ+>∑+ø£<∏ä 34`35
3.1.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` Ç‹eè‘·Ô ìs¡«Vü≤D 35
|ü]#·j·T+ 35
3.1.3.1. Á|ü<∏äe÷XÊ«dü+ 35`36
dü‘·´uÛ≤eTø£<∏ä 36
3.1.3.2. ~«rj·÷XÊ«dü+ 36`37
3.1.3.3. ‘·èrj·÷XÊ«dü+ 37
|ü⁄+&ÉØø√bÕU≤´q+ 37`38
3.1.3.4. #·‘·TsêúXÊ«dü+ 38`39
3.1.3.5. |ü+#·e÷XÊ«dü+ 39
#·+&É<äeTqTìø£<∏ä 39`41
3.14. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` Ç‹eè‘·Ô ìs¡«Vü≤D 41
|ü]#·j·T+ 41
3.1.4.1. Á|ü<∏äe÷XÊ«dü+ 41`42
3.1.4.2. ~«rj·÷XÊ«dü+ 42
3.1.4.3. ‘·èrj·÷XÊ«dü+ 42`43
3.1.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` Ç‹eè‘·Ô ìs¡«Vü≤D 43
|ü]#·j·T+ 43
3.1.5.1. Á|ü<∏äe÷XÊ«dü+ 43`44
3.1.5.2. ~«rj·÷XÊ«dü+ 44`45
3.1.5.3. ‘·èrj·÷XÊ«dü+ 45`47
3.1.5.4. #·‘·TsêúXÊ«dü+ 47
3.1.5.5. |ü+#·e÷XÊ«dü+ 48
4. $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±e´eTT\T ` ø£<∏ëqTo\qeTT 49`146
ñb˛<ëÈ‘·+ 49
4.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` ø£<∏ëqTo\q 49
4.1.1. ø£<∏ëeT÷\+ 49`50
4.1.1.1. lø£èwüßíì ãVüQs¡÷|üø£‘·«+ 50`51
4.1.1.2. ÁãVü≤à düèwæºìsêàD+ #˚j·TT≥ 51
4.1.1.3. e÷s¡ÿ+&˚j·TTì eè‘êÔ+‘·+ 51
4.1.1.4. ø°ås¡düeTTÁ<ä eT<∏äq eè‘êÔ+‘·+ 51`52
4.1.1.5. yÓ÷Væ≤˙ eè‘êÔ+‘·+ 52
4.1.1.6. <˚yêdüTs¡T\ j·TT<ä∆+ 52
4.1.1.7. •e<äs¡ŒuÛÑ+>∑+ 53
4.1.2. ø±yê´s¡+uÛÑ+ 53`54
4.1.2.1. dü‘·´uÛ≤eT >∑s¡«uÛÑ+>∑+ø£<∏ä 54`57
4.1.2.2. leTVü‰\øÏåà >∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 58`62
4.1.2.3. ÁãVü≤à>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 62`66
4.1.2.4. •e>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 66`70
4.1.2.5. Hês¡<ä>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 70`74
4.1.2.6. ñ|üø£<∏ä\T 75
|ü⁄+&ÉØ≈£îìø£<∏ä 75`78
#·+&É<äeTqTìø£<∏ä 78`81
4.1.3. ø£\Œq\T 81
4.1.3.1. yê´düT&ÉT, <Ûäs¡àsêE\ dü+yê<ä+ 81`82
4.1.3.2. bÕ]C≤‘·e÷*ø± ÁbÕ|æÔ eè‘êÔ+‘·+ 82`83
4.1.3.3. e÷j·÷p<ä+ 83`84
4.1.3.4. e÷j·÷\øÏåà eè‘êÔ+‘·+ 84`85
4.1.3.5. ÁãVü≤às¡CÀ>∑TD+ 85`86
4.1.3.6. e÷j·÷düs¡dü«‹ eè‘êÔ+‘·+ 86`87
4.1.3.7. •e⁄&ÉT, Hês¡<äT\ dü+yê<ä+ 87
4.1.3.8. $wüßíe÷j·÷ø±+‘· Ç+Á<äC≤\+ 87`88
4.1.3.9. |ü⁄+&ÉØ≈£îì eè‘êÔ+‘·+ 88`89
4.1.3.10. #·+&É<äeTqTì eè‘êÔ+‘·+ 89`90
4.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` ø£<∏ëqTo\q 90
4.2.1. ø±yê´s¡+uÛÑ+ 90
4.2.1.1. •e>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 90`94
4.2.2. ø£\Œq\T 94`95
4.2.2.1. düeTTÁ<ä eT<∏äq eè‘êÔ+‘·+ 95
4.2.2.2. Á|üeT<∏äT\ <äTs¡Vü≤+ø±s¡+ 95`96
4.2.2.3. •e⁄&ÉT, yÓ÷Væ≤qT\ dü+uÛ≤wüD 96`97
4.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` ø£<∏ëqTo\q 97
4.3.1. ø±yê´s¡+uÛÑ+ 97-98
4.3.1.1. dü‘·´uÛ≤eT >∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 98-101
4.3.1.2. leTVü‰\øÏåà >∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 101-105
4.3.1.3. ÁãVü≤à>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 105`108
4.3.1.4. •e>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 108`111
4.3.1.5. Hês¡<ä>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 111`113
4.3.1.6. ñ|üø£<∏ä\T 114
|ü⁄+&ÉØ≈£îìø£<∏ä 114`116
#·+&É<äeTqTìø£<∏ä 116`117
4.3.2. nqTdüs¡D\T 117
4.3.2.1. yê´düT&ÉT, <Ûäs¡àsêE\ dü+yê<ä+ 118
4.3.2.2. >√$+<äX¯s¡à eè‘êÔ+‘·+ 118`119
4.3.2.3. e÷j·÷\øÏåà eè‘êÔ+‘·+ 119`120
4.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` ø£<∏ëqTo\q 121
4.4.1. ø±yê´s¡+uÛÑ+ 121
4.4.1.1. •e<äs¡«uÛÑ+>∑+ø£<∏ä 121`124
4.4.2. ø£\Œq\T 124
4.4.2.1. Hês¡<äTì ¬ø’˝≤dü Á|üj·÷D+ 124`125
4.4.2.2. •e⁄ì yÓ’≈£î+sƒ¡ Á|üj·÷D+ 125
4.4.2.3. •e⁄ì $s¡Vü≤+ 126
4.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` ø£<∏ëqTo\q 126
4.5.1. ø±yê´s¡+uÛÑ+ 126`127
4.5.1.1. ø°ås¡kÕ>∑s¡eT<∏äq+ ø£<∏ä 127`129
4.5.1.2. •e>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 129`131
4.5.1.3. ÁãVü≤à>∑s¡«uÛÑ+>∑+ ø£<∏ä 131`136
4.5.1.4. Hês¡<ä>∑s¡«uÛÑ+>∑+ø£<∏ä 136`139
4.5.2. ø£\Œq\T 139
4.5.2.1. düeTTÁ<ä eT<∏äq eè‘êÔ+‘·+ 140
4.5.2.2. \ø°åàHêsêj·TDT\ ø£fi≤´D+ 140
4.5.2.3. <˚e<ëqe⁄\ j·TT<ä∆+ 141
4.5.2.4. •e⁄&ÉT, Hês¡<äT\ dü+yê<ä+ 141`142
4.5.2.5. •e⁄ì yÓ’≈£î+sƒ¡ Á|üj·÷D+ 142
4.5.2.6. ÁãVü≤à>∑s¡«uÛÑ+>∑+ 142`143
4.5.2.7. e÷sTT≈£îì eè‘êÔ+‘·+ 143`144
4.5.2.8. lø£èwüßí&ÉT, Hês¡<äT\ dü+yê<ä+ 144`145
4.5.2.9. #·+Á<äπø‘·Tì eè‘êÔ+‘·+ 145`146
5. $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTT\T ` ø±yê´qTo\qeTT 147`391
ñb˛<ëÈ‘·+ 147
5.1. bÕÁ‘·ìsêàD+ ` Hêj·T≈£î&ÉT 147`148
5.1.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` Hêj·Tø£bÕÁ‘· ìs¡÷|üD 148`150
5.1.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` Hêj·Tø£bÕÁ‘· ìs¡÷|üD 150`151
5.1.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` Hêj·Tø£bÕÁ‘· ìs¡÷|üD 151`152
5.1.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` Hêj·Tø£bÕÁ‘· ìs¡÷|üD 152`153
5.1.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` Hêj·Tø£bÕÁ‘· ìs¡÷|üD 153`155
5.1.2. Ç‘·s¡ bÕÁ‘·\ |ü]#·j·T+ 155
5.1.2.1. ∫+‘·\ |üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` bÕÁ‘·\ |ü]#·j·T+ 155`156
Á|ü<Ûëq bÕÁ‘·\T 156
dü‘·´uÛ≤eT 156`157
s¡TøÏàDÏ 157
>√$+<äX¯s¡à 158`159
eTVü‰\øÏåà 159`160
e÷j·÷\øÏåà 160`161
ÁãVü≤à 161`162
e÷j·÷düs¡dü«‹ 162`163
•e⁄&ÉT 163`165
bÕs¡«‹ 165
yÓ÷Væ≤ì 165`167
Hês¡<äT&ÉT 167`168
|ü⁄+&ÉØ≈£î&ÉT 169`170
#·+&É<äeTqT&ÉT 170`172
nÁ|ü<Ûëq bÕÁ‘·\T 172
<Ûäs¡àsêE 172
yê´düT&ÉT 173
dü‘·´uÛ≤eT #Ó*ø£‘ÓÔ 173`174
s¡TøÏàDÏ #Ó*ø£‘ÓÔ 174
e÷s¡ÿ+&˚j·TT&ÉT 174`175
uÀj·Tø±+‘· 175`176
kÕ$Á‹ 176
<˚e‘·\T ` sêø£ådüT\T 176`177
Á|üeT<∏äT\T 177
ø£|ü≥eTTì 177`178
#·+Á<äπø‘·T&ÉT 178
eè<ä∆Áu≤Vü≤àDT&ÉT 178`179
5.1.2.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` bÕÁ‘·\ |ü]#·j·T+ 179
•e⁄&ÉT 179`180
bÕs¡«‹ 181
Hês¡<äT&ÉT 181`182
yÓ÷Væ≤ì 182`183
Á|üeT<∏äT\T 183`184
5.1.2.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` bÕÁ‘·\ |ü]#·j·T+ 184
>√$+<äX¯s¡à 184
dü‘·´uÛ≤eT 184`185
s¡TøÏàDÏ 185
eTVü‰\øÏåà 186`187
e÷j·÷\øÏåà 187`188
ÁãVü≤à 187`188
e÷j·÷ düs¡dü«‹ 188
e÷s¡ÿ+&˚j·TT&ÉT 188`189
•e⁄&ÉT 189`190
bÕs¡«‹ 190`191
yÓ÷Væ≤ì 191
Hês¡<äT&ÉT 191`192
#·+Á<äπø‘·T&ÉT 192`193
|ü⁄+&ÉØ≈£î&ÉT 193`194
kÕ$Á‹ 194
uÀj·T|ü&ÉT#·T 194`195
#·+&É<äeTqT&ÉT 195`196
5.1.2.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` bÕÁ‘·\ |ü]#·j·T+ 196
•e⁄&ÉT 196`198
bÕs¡«‹ 198`199
Hês¡<äT&ÉT 199`200
yÓ÷Væ≤ì 200`201
Á|üeT<∏äT\T 201
5.1.2.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` bÕÁ‘·\ |ü]#·j·T+ 201`202
Á|ü<ÛëqbÕÁ‘·\T 202
Ç+Á<äT&ÉT 202`203
ã*#·Áø£e]Ô 203`204
•e⁄&ÉT 204`206
yÓ÷Væ≤ì 206`207
ÁãVü≤à 207`208
düs¡dü«‹ 208`209
e÷sTT≈£î&ÉT 209`210
eTTìø£q´ 210`211
Hês¡<äT&ÉT 211`212
#·+Á<äπø‘·T&ÉT 212
nÁ|ü<Ûëq bÕÁ‘·\T 212
<˚e‘·\T ` sêø£ådüT\T 213
qs¡Hêsêj·TDT\T 213`214
nwüºeTTK ÁãVü≤à 214
uÛÑs¡Tà&ÉT 214`215
<Ûäs¡Tà&ÉT 215`216
5.2. s¡dü<äs¡ÙqeTT 216
ñb˛<ëÈ‘·+ 216`217
5.2.1. n+–s¡dü+ 217
X¯è+>±s¡ s¡dü+ 217`218 5.2.1.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` X¯è+>±s¡ s¡düìs¡«Vü≤D 218
dü+uÛÀ>∑ X¯è+>±s¡+ 218`221
$Á|ü\+uÛÑ X¯è+>±s¡+ 221`223
5.2.1.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` X¯è+>±s¡ s¡düìs¡«Vü≤D 223`225 5.2.1.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` X¯è+>±s¡ s¡düìs¡«Vü≤D 225
dü+uÛÀ>∑ X¯è+>±s¡+ 225`227
$Á|ü\+uÛÑ X¯è+>±s¡+ 227`228
5.2.1.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` X¯è+>±s¡ s¡düìs¡«Vü≤D 228`230 5.2.1.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` X¯è+>±s¡ s¡düìs¡«Vü≤D 230
$Á|ü\+uÛÑ X¯è+>±s¡+ 231`233
dü+uÛÀ>∑ X¯è+>±s¡+ 233
5.2.2. n+>∑s¡kÕ\T 234
5.2.2.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` s¡dü ìs¡«Vü≤D 234
Ms¡s¡dü+ 234`237
ø£s¡TDs¡dü+ 238
uÛÑj·÷qø£+ 238`239
;uÛÑ‘·‡e+ 239
söÁ<ä+ 240
n<äT“¤‘·s¡dü+ 240`241
XÊ+‘·s¡dü+ 241`242
5.2.2.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` s¡dü ìs¡«Vü≤D 242
Ms¡s¡dü+ 242`243
Vü‰dü´+ 243`244
ø£s¡TDs¡dü+ 244
;uÛÑ‘·‡+ 244`245
söÁ<ä+ 245
n<äT“¤‘·+ 246
5.2.2.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` s¡dü ìs¡«Vü≤D 246
Ms¡s¡dü+ 247`249
Vü‰dü´+ 249
ø£s¡TDs¡dü+ 249`250
uÛÑj·÷qø£+ 250
;uÛÑ‘·‡+ 250`251
söÁ<ä+ 251
n<äT“¤‘·+ 251`252
XÊ+‘·s¡dü+ 252`253
5.2.2.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` s¡dü ìs¡«Vü≤D 253
Ms¡s¡dü+ 253`254
Vü‰dü´+ 254
ø£s¡TDs¡dü+ 255
;uÛÑ‘·‡+ 255
söÁ<ä+ 255`256
n<äT“¤‘·+ 256`257
5.2.2.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` s¡dü ìs¡«Vü≤D 257
Ms¡s¡dü+ 257`259
Vü‰dü´+ 259`260
ø£s¡TDs¡dü+ 260
uÛÑj·÷qø£+ 260`261
;uÛÑ‘·‡+ 261
söÁ<ä+ 262
n<äT“¤‘·+ 262`263
XÊ+‘·+ 263
5.3. ncÕº<äX¯ es¡íq\T 263
ñb˛<ëÈ‘·+ 263`264
5.3.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` es¡íHêHÓ’|ü⁄D´+ 265
5.3.1.1. |ü⁄s¡ es¡íq 265`266
5.3.1.2. düeTTÁ<ä es¡íq 266`267
5.3.1.3. |üs¡«‘· es¡íq 267`268
5.3.1.4. #·+Á<√<äj·T es¡íq 268`269
5.3.1.5. dü÷s√´<äj·T es¡íq 269
5.3.1.6. ñ<ë´qeq es¡íq 270`271
5.3.1.7. »\Áø°&É 271
5.3.1.8. $s¡Vü≤+ 271`273
5.3.1.9. $yêVü≤+ 273
5.3.1.10. s¡‹ es¡íq 273`274
5.3.1.11. |ü⁄Á‘√<äj·T es¡íq 274`275
5.3.1.12. Á|üj·÷D es¡íq 275`276
5.3.1.13. j·TT<ä∆ es¡íq 276`278
5.3.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` es¡íHêHÓ’|ü⁄D´+ 278
5.3.2.1. |ü⁄s¡ es¡íq 278`279
5.3.2.2. düeTTÁ<ä es¡íq 279
5.3.2.3. |üs¡«‘· es¡íq 279`280
5.3.2.4. ñ<ë´qeq es¡íq 280
5.3.2.5. »\Áø°&É 280`281
5.3.2.6. $s¡Vü≤+ 281
5.3.2.7. s¡‹ es¡íq 282
5.3.2.8. Á|üj·÷D es¡íq 282`283
5.3.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` es¡íHêHÓ’|ü⁄D´+ 283
5.3.3.1. |ü⁄s¡ es¡íq 283`284
5.3.3.2. düeTTÁ<ä es¡íq 284`285
5.3.3.3. |üs¡«‘· es¡íq 285
5.3.3.4. #·+Á<√<äj·T es¡íq 285`286
5.3.3.5. dü÷s√´<äj·T es¡íq 286`287
5.3.3.6. ñ<ë´qeq es¡íq 287
5.3.3.7. »\Áø°&É 287`288
5.3.3.8. $s¡Vü≤+ 288
5.3.3.9. s¡‹ es¡íq 288`289
5.3.3.10. |ü⁄Á‘√<äj·T+ 289`290
5.3.3.11. Á|üj·÷D es¡íq 290
5.3.3.12. j·TT<ä∆ es¡íq 290`291
5.3.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` es¡íHêHÓ’|ü⁄D´+ 291
5.3.4.1. |ü⁄s¡ es¡íq 291
5.3.4.2. düeTTÁ<ä es¡íq 291`292
5.3.4.3. |üs¡«‘· es¡íq 292
5.3.4.4. #·+Á<√<äj·T es¡íq 293
5.3.4.5. dü÷s√´<äj·T es¡íq 293`294
5.3.4.6. ãTT‘·T es¡íq 294
5.3.4.7. ñ<ë´qeq es¡íq 294`295
5.3.4.8. »\Áø°&É es¡íq 295
5.3.4.9. $s¡Vü≤+ 295`296
5.3.4.10. Á|üj·÷D es¡íq 296
5.3.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` es¡íHêHÓ’|ü⁄D´+ 296
5.3.5.1. |ü⁄s¡ es¡íq 296`297
5.3.5.2. düeTTÁ<ä es¡íq 297
5.3.5.3. |üs¡«‘· es¡íq 298
5.3.5.4. ãTT‘·T es¡íq 298`299
5.3.5.5. #·+Á<√j·T es¡íq 300
5.3.5.6. dü÷s√´<äj·T es¡íq 300
5.3.5.7. $s¡Vü≤+ 301
5.3.5.8. ñ<ë´qeq es¡íq 301`302
5.3.5.9. »\Áø°&É 302`303
5.3.5.10. $yêVü≤+ 303`304
5.3.5.11. |ü⁄Á‘√<äj·T+ 304
5.3.5.12. Á|üj·÷D es¡íq 304`305
5.3.5.13. j·TT<ä∆ es¡íq 305`306
5.4. Ä\+ø±]ø£‘· 306
ñb˛<ëÈ‘·+ 306
5.4.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` Ä\+ø±]ø£ Á|üjÓ÷>∑+ 307
5.4.1.1. X¯u≤›\+ø±sê\T 307
eè‘Ô·´qTÁbÕdü 307
#Û˚ø±qTÁbÕdü 308
n+‘ê´qTÁbÕdü 308`309
eTTø£Ô|ü<äÁ>∑düÔ+ 309
5.4.1.2. nsêú\+ø±sê\T 309
ñ|üe÷\+ø±s¡+ 310
ñÁ‘˚Œøå±\+ø±s¡+ 311`212
ñ˝Ò¢U≤\+ø±s¡+ 312`313
s¡÷|üø±\+ø±s¡+ 313`314
nsêú+‘·s¡Hê´dü+ 314`315
dü«uÛ≤y√ø£Ô´\+ø±s¡+ 315
Äπøå|üeTT 315`316
n‹X¯jÓ÷ø£Ô´\+ø±s¡+ 316`317
B|üø±\+ø±s¡+ 317
<äècÕº+‘·+ 317`318
|üsê´j·T+ 318
dü+<˚Vü‰\+ø±s¡+ 318`319
ÁuÛ≤+‹eT<ä\+ø±s¡+ 319`320
düôVAø£Ô´\+ø±s¡+ 320
$H√ø£Ô´\+ø±s¡+ 320`321
|ü]ø£sê\+ø±s¡+ 321
nsêú|ü‘·´\+ø±s¡+ 321`322
$wüe÷\+ø±s¡+ 322`323
kÕsê\+ø±s¡+ 232
n~Ûø±\+ø±s¡+ 323`324
$X‚c˛ø£Ô´\+ø±s¡+ 324
ø±e´*+>∑+ 324`325
Á|ürbÕ\+ø±s¡+ 325
ø±s¡De÷˝≤\+ø±s¡+ 325`326
nqTe÷Hê\+ø±s¡+ 326`327
$uÛ≤eHê\+ø±s¡+ 327
yê´»Hê<ë\+ø±s¡+ 327`328
5.4.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` Ä\+ø±]ø£ Á|üjÓ÷>∑+ 328
5.4.2.1. X¯u≤›\+ø±sê\T 328
Ä~ÁbÕdü 328`329
eè‘·Ô´qTÁbÕdü 329`330
n+‘ê´qTÁbÕdü 330
#Û˚ø±qTÁbÕdü 330
eTTø£Ô|ü<äÁ>∑düÔ+ 331
5.4.2.2. nsêú\+ø±sê\T 331
ñ|üe÷\+ø±s¡+ 331`332
s¡÷|üø£+ 332
ñÁ‘˚Œøå±\+ø±s¡+ 332`333
dü«uÛ≤y√ø£Ô´\+ø±s¡+ 333
B|üø±\+ø±s¡+ 333
|üsê´j·÷\+ø±s¡+ 334
X‚¢cÕ\+ø±s¡+ 334`335
dü+<˚Vü‰\+ø±s¡+ 335
ÁuÛ≤+‹eT<ä\+ø±s¡+ 335`336
nsêú|ü‘·´\+ø±s¡+ 336
ø±e´*+>∑+ 336`337
5.4.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` Ä\+ø±]ø£ Á|üjÓ÷>∑+ 337
5.4.3.1. X¯u≤›\+ø±sê\T 337
eè‘·Ô´qTÁbÕkÕ\+ø±s¡+ 337
#Û˚ø±qTÁbÕkÕ\+ø±s¡+ 337
n+‘ê´qTÁbÕkÕ\+ø±s¡+ 338`339
5.4.3.2. nsêú\+ø±sê\T 339
ñ|üe÷\+ø±s¡+ 339
ñÁ‘˚Œøå±\+ø±s¡+ 340
ñ˝Ò¢U≤\+ø±s¡+ 340`341
s¡÷|üø±\+ø±s¡+ 341
nsêú+‘·s¡Hê´kÕ\+ø±s¡+ 342
dü«uÛ≤y√ø£Ô´\+ø±s¡+ 342`343
ÄπøåbÕ\+ø±s¡+ 343
n‹X¯jÓ÷ø£Ô´\+ø±s¡+ 343`344
B|üø±\+ø±s¡+ 344
<äècÕº+‘ê\+ø±s¡+ 344`345
|üsê´j·÷\+ø±s¡+ 345`346
dü+<˚Vü‰\+ø±s¡+ 346
ÁuÛ≤+‹eT<ä\+ø±s¡+ 346`347
$H√ø£Ô´\+ø±s¡+ 347
$wüe÷\+ø±s¡+ 347`348
kÕsê\+ø±s¡+ 348`349
n~Ûø±\+ø±s¡+ 349
$X‚c˛ø£Ô´\+ø±s¡+ 349`350
Á|ürbÕ\+ø±s¡+ 350
nqTe÷Hê\+ø±s¡+ 350`151
yê´»ì+<ë\+ø±s¡+ 351`352
5.4.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` Ä\+ø±]ø£ Á|üjÓ÷>∑+ 352
5.4.4.1. X¯u≤›\+ø±sê\T 352
eè‘·Ô´qTÁbÕkÕ\+ø±s¡+ 352`353
Ä~ÁbÕkÕ\+ø±s¡+ 353
5.4.4.2. nsêú\+ø±sê\T 353
ñ|üe÷\+ø±s¡+ 353`354
ñÁ‘˚Œøå±\+ø±s¡+ 354
ñ˝Ò¢U≤\+ø±s¡+ 355
s¡÷|üø±\+ø±s¡+ 355`356
|üsê´j·÷\+ø±s¡+ 356`357
dü+<˚Vü‰\+ø±s¡+ 357
$H√ø£Ô´\+ø±s¡+ 357`358
dü«uÛ≤y√ø£Ô´\+ø±s¡+ 358
kÕsê\+ø±s¡+ 358`359
ÁuÛ≤+‹eT<ä\+ø±s¡+ 359
n~Ûø±\+ø±s¡+ 359`360
ø±e´*+>∑+ 360
yê´»ì+<ä 360`361
5.4.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` Ä\+ø±]ø£ Á|üjÓ÷>∑+ 361
5.4.5.1. X¯u≤›\+ø±sê\T 361
eè‘·Ô´qTÁbÕdü 361`362
Ä~ÁbÕdü 362
n+‘·´ÁbÕdü 362
#Û˚ø±qTÁbÕdü 363
˝≤{≤qTÁbÕdü 363`364
eTTø£Ô|ü<äÁ>∑düÔ+ 364
5.4.5.2. nsêú\+ø±sê\T 365
ñ|üe÷\+ø±s¡+ 365
s¡÷|üø±\+ø±s¡+ 365`366
ñÁ‘˚Œøå±\+ø±s¡+ 366
dü«uÛ≤y√ø£Ô´\+ø±s¡+ 366`367
j·T<∏ëdüU≤´\+ø±s¡+ 367
ñ˝Ò¢U≤\+ø±s¡+ 368
n‹X¯jÓ÷ø£Ô´\+ø±s¡+ 368
B|üø±\+ø±s¡+ 369
|üsê´j·÷\+ø±s¡+ 369`370
nsêú+‘·s¡Hê´dü+ 370`371
dü+<˚Vü‰\+ø±s¡+ 371
ÁuÛ≤+‹eT<ä\+ø±s¡+ 371`372
|ü]ø£sê\+ø±s¡+ 372
$wüe÷\+ø±s¡+ 372`373
n~Ûø±\+ø±s¡+ 373
$X‚c˛ø£Ô´\+ø±s¡+ 374
ø±s¡De÷˝≤\+ø±s¡+ 374`375
ø±e´*+>∑+ 375
nqTe÷Hê\+ø±s¡+ 375`376
yê´»düTÔ‹ 376`377
yê´»ì+<ä 377
5.5. W∫‘·´+ 377
ñb˛<ëÈ‘·+ 377
5.5.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` W∫‘·´b˛wüD 378`379
5.5.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` W∫‘·´b˛wüD 379`381
5.5.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` W∫‘·´b˛wüD 381`382
5.5.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` W∫‘·´b˛wüD 382`383
5.5.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` W∫‘·´b˛wüD 383`385
5.6. <˚oj·T‘· 385
ñb˛<ëÈ‘·+ 385
5.6.1. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` <˚oj·T‘· 385
5.6.1.1. C≤rj·÷\T ` |ü\T≈£îã&ÉT\T 385`386
5.6.1.2. kÕyÓT‘·\T ` ˝Àø√≈£îÔ\T ` ˙‘·T\T 386`387
5.6.1.2. ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE ` <˚oj·T‘· 387
5.6.2.1. C≤rj·÷\T ` |ü\T≈£îã&ÉT\T 387
5.6.2.2. kÕyÓT‘·\T ` ˝Àø√≈£îÔ\T 387
5.6.3. ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ ` <˚oj·T‘· 388
5.6.3.1. C≤rj·÷\T ` |ü\T≈£îã&ÉT\T 388
5.6.3.2. kÕyÓT‘·\T ` ˝Àø√≈£îÔ\T 389
5.6.4. s√düq÷] y˚+ø£≥|ü‹ ` <˚oj·T‘· 389
5.6.4.1. C≤rj·÷\T ` |ü\T≈£îã&ÉT\T 389`390
5.6.5. mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ ` <˚oj·T‘· 390
5.6.5.1. C≤rj·÷\T ` |ü\T≈£îã&ÉT\T 390
5.6.5.2. kÕyÓT‘·\T ` ˝Àø√≈£îÔ\T 390`391
ñ|üdü+Vü‰s¡+ 392`393
|ü]o\q Á>∑+<∏ë\T 394
ñ|üj·TTø£Ô Á>∑+<∏ë\T 394`397
Y
1. ‘Ó\T>∑T˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤düø±e´eTT\T `
|ü]#·j·T+
2. $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±e´eTT\T `
ø£$ |ü]#·j·÷<äT\T
3. $wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø±e´eTT\T `
Ç‹eè‘·Ô+
4. $wüßíe÷j·÷$˝≤dü ø±e´eTT\T `
ø£<∏ëqTo\qeTT
5. $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTT\T `
ø±yê´qTo\qeTT
1.‘Ó\T>∑T˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤düø±e´eTT\T ` |ü]#·j·T+
ñb˛<ëÈ‘·+
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTH˚ ù|s¡T‘√ ◊<äTø±yê´\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT. á
◊<äT ø±yê´\≈£î HêeTkÕeT´+ ‘√bÕ≥T ø=+‘· Ç‹eè‘·ÔkÕeT´+ ≈£L&Ü ñ+~. á $wüßí e÷j·÷
$˝≤düø±yê´\˝À yÓTT<ä{Ï~, $T>∑‘ê ø±yê´\≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùø£yÓTÆq~ ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´ì (Áø°.X¯.1500`1560) ª$wüßíe÷j·÷Hê≥ø£eTTµ nH˚ Á|üã+<Ûä+. Bìì nqTdü]+#˚ ‘·sê«‘· ø±\+˝À ø£+ø£+{Ï bÕ|üsêE (Áø°.X¯. 1575 `1632) ª$wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ j·Tø£å>±q+, ø£+ø£+{Ï Hês¡dæ+Vü≤ø£$ (Áø°.X¯ 17e X¯‘êã›+) ª$wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ (~«|ü<ä) Á|üã+<Ûä+, s√düq÷]
y˚+ø£≥|ü‹ (Áø°.X¯. 1700`1760) ªÁo $wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ Á|üã+<Ûä+, mi>∑T&çbÕ{Ï y˚+ø£≥ø£$ (Áø°.X¯ 1750) ª$wüßíe÷j·÷ $˝≤düeTTµ nH˚ Á|üã+<Ûää+ s¡∫+#ês¡T.
∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´ì ø±yê´ìï |ü]o*+#˚ eTT+<äT>± Á|üã+<Ûä+, <ëì H˚|ü<∏ä´+,
\ø£åD≤\T, Ä<ÛäTìø£ |ü+&ç‘· $eTs¡Ù≈£î\ n_ÛÁbÕj·÷\T yÓTT<ä˝…’q n+XÊ\qT >∑T]+∫q |ü]o\q á n<Ûë´j·T+˝À #˚j·Tã&ç+~.
1.1. Á|üã+<Ûä+
ÁbÕNq Ä\+ø±]≈£î\T ø±yê´ìï ìã<ä∆+, nìã<ä∆+ nì ¬s+&ÉT s¡ø±\T>± ù|s=ÿHêïs¡T.
ªø£<∏ë≈£Ls¡TŒµ ø£*–q~ ìã<ä∆ø±e´+. ø£<∏ë s¡Væ≤‘·yÓTÆ, πøe\+ uÛ≤yêÁX¯j·TyÓTÆq~ nìã<ä∆ø±e´+.
Ç‹Vü‰dü+, |ü⁄sêD+, Á|üã+<Ûä+ yÓTT<ä˝…’q$ ìã<ä∆ø±yê´\T. X¯‘·ø£+, <ä+&Éø£+, #ê≥Te⁄\T yÓTT<ä˝…’q$
nìã<ä∆ø±yê´\T. ªÁ|üø£èwüíyÓTÆq ã+<ÛäeTT ø£*–q~ Á|üã+<Ûä+µ nì |æ+>∑[ \ø°åàø±+‘·+ >±s¡T ù|s=ÿHêïs¡T. (\ø°åàø±+‘·+, |æ+>∑[. 2005. 371) Á|üø£èwüí+ nH˚ e÷≥≈£î ªn‹X¯j·T+µ, ªy˚T\Tµ nH˚ nsêú\T ì|òüT+≥Te⁄˝À ø£ì|ædüTÔHêïsTT. (d”‘êsêe÷#ês¡T´\T, ãVüQ»q|ü*¢ 2010.634) ã+<Ûä+ n+fÒ ª≈£Ls¡TŒµ ˝Ò<ë ªìsêàDeTTµ nH˚ nsêú\T ñHêïsTT. Á|üã+<Ûä+ n+fÒ y˚T˝…’q ˝Ò<ë ÁX‚wü˜yÓTÆq ≈£Ls¡TŒ ø£*–q<äì #Ó|üø√e#·TÃ.
Á|üã+<Ûë\ô|’ yÓTT<ä≥>± |ü]XÀ<Ûäq #˚dæq ¬ø.$.ÄsY. qs¡dæ+Vü≤+ >±s¡T ªªø£<∏Ó’ø£´eTTqT qcÕº<äX¯
es¡íq\TqT >∑*–, X¯è+>±s¡ s¡düÁ|ü<ÛëqyÓTÆ j·Tsêú‹XÊsTTjÓÆTq X¯ã›eTTqT Á>∑Væ≤+∫, j·÷\+ø±]ø£
kÕ+πø‹ø£eTT\≈£î $<Û˚j·TyÓTÆ j·Tq‹ $düÔè‹ >∑\ sTT‹eè‘·ÔeTT\‘√ uÛ≤cÕ+ø£Øø£s¡DeTT >±ø£ dü«‘·+Á‘·
s¡#·qj˚T jÓÆTq ‘Ó\T>∑T ø±e´eTT Á|üã+<ÛäeTTµµ (qs¡dæ+Vü≤+, ¬ø.$. ÄsY. 1965.13) nì Á|üã+<Ûä+
>∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T.
1.1.1. Á|üã+<Ûä s¡#·q≈£î H˚|ü<∏ä´+
‘Ó\T>∑T˝Àì Á|üdæ<ä∆yÓTÆq Á|üã+<Ûë\T m≈£îÿe>± Áø°.X¯. 16e X¯‘êã›+˝ÀH˚ yÓ\Te&çHêsTT.
á ø±˝≤ìï kÕVæ≤‘·´ #·]Á‘·˝À Á|üã+<Ûäj·TT>∑+ nHêïs¡T. ø£+<äT≈£L] MπsX¯*+>∑+ |ü+‘·T\T>±s¡T, ªªπøe\ uÛ≤cÕ+‘·Øø£s¡DeTT\T >±ø£ sêC≤<äs¡DeTT e\q q÷‘·q ø£\Œq\‘√ Á|üã+<Ûäsê»eTT\T
|ü⁄≥ºHês¡+uÛÑeTsTTq sT÷ ø±\eTTqT Á|üã+<Ûäj·TT>∑eTì #Ó|üŒe#·TÃqTµµ (MπsX¯*+>∑+, ø£+<äT≈£L]
1917.XII) nì Á|üã+<Ûä ø±˝≤ìï >∑T]+∫ ù|s=ÿHêïs¡T. ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûä+ Áø°.X¯. 16 e X¯‘êã›+˝À ˇø£ÿkÕ]>± Ä$s¡“¤$+#·˝Ò<äT. <ëìøÏ |üPs¡«|ü⁄ Áø£eT|ü]D≤eT+ ñqï<äì eTq+ >∑T]Ô+#ê*. ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûä s¡#·q≈£î >∑\ H˚|ü<∏ä´+ >∑T]+∫ |æ+>∑[ \ø°åàø±+‘·+>±s¡T, ªªuÛ≤s¡‘·eTT˝À ;»ÁbÕj·TeTT>±, mÁs¡q˝À n+≈£îs¡ ÁbÕj·TeTT>∑, k˛eTqï˝À yÓTT\ø£>∑ bı&çdü÷|æq Á|üã+<Ûä\‘· ÁoHê<∏äTì #˚‹˝À ø=q\TkÕ–, ∫–]à e÷sê≈£î y˚dæq~. n~ |ü⁄wüŒ |òü\düeTì«‘·eT>∑T≥ sêj·T\ ø±\eTT˝À eTqT#·]Á‘·j˚T Ä \‘·|üP∫q ‘=*|üPe⁄ |ü+&çq ‘=* |òü\eTTµµ (\ø°åàø±+‘·+, |æ+>∑[, 1974.608) nì Á|üã+<Ûä s¡#·q≈£î >∑\ H˚|ü<∏ä´+ >∑T]+∫ $e]+#ês¡T.
1.1.2. Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\T
ÁbÕNq Ä\+ø±]≈£î\T #Ó|æŒq Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\qT $X‚¢wæ+∫, Ä<ÛäTìø£ |ü+&ç‘· $eTs¡Ù≈£î˝…’q
|æ+>∑[ \ø°åàø±+‘·+ >±s¡T Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\qT á $<Ûä+>± ù|s=ÿHêïs¡T.
ªªÄ\+ø±]ø£ eT‘·eTTq Á|üã+<ÛäeTq>±
1. ncÕº<äX¯ es¡íHê uÛÑ÷sTTwüºeTT
2. ñ<ë‘˚Ô‹ eè‘·ÔeTT, qT‘·ÔeT Hêj·Tø±Á•‘·eTT,
3. @ø£ Hêj·Tø±ÁX¯j·TeTT. Ç~ Á|üã+<ÛäeTTqT |ü⁄sêDÒ‹Vü‰düeTT\ qT+&çj·TT ìã<ä∆ø±e´eTT\
qT+&çj·TT y˚iT#˚j·TTqT.
4. s¡dü ÁbÕ<Ûëq´eTT
5. Hê≥ø£eTT q+<äT e˝… eTTKeTT qT+&ç ìs¡«Vü≤D dü+~Û ei≈£î $ø±düeTT düÁø£eTeTT>±
»s¡T>∑e\j·TTqT.
6. ÄXÊ«düeTT\T>± $uÛ≤–+#·e˝…qT.µµ (\ø°åàø±+‘·+, |æ+>∑[ 2005.371) Ä\+ø±]≈£î\
eT‘êqTkÕs¡+>± Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\T ô|’ $<Ûä+>± ø£ì|ædüTÔHêïsTT.
Ä<ÛäTìø£ $eTs¡Ù≈£î\˝À ø√sê&É sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T ª|üs¡‘·‘·« s¡kÕj·TqeTTµ q≈£î sêdæq
|”]ƒø£˝À Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\qT á $<Ûä+>± ù|s=ÿHêïs¡T.
ªª|ü⁄sêDÒ‹ Vü‰düeTT\˝À H=ø£ ø£<∏ë uÛ≤>∑eTTqT d”«ø£]+∫ Ms¡X¯è+>±s¡ s¡düeTT\˝À H=ø£<ëìì Á|ü<ÛëqeTT>±qT $T–*q s¡düeTT\qT >öDeTT>±qT Á>∑Væ≤+∫ dü+düÿè‘· eTVü‰ø±e´eTT\˝À qT+&É<ä–q |ü⁄s¡es¡íHê<ä´cÕº<äX¯ es¡íq\˝À ø=ìï{ÏHÓ’qqT eTTK´eTT>± CÒ]à s¡dü dü+|üPs¡íeTT>∑
s¡∫+∫q ø£è‘·T\qT Áãã+<ÛäeTT\ì $X‚cÕK´‘√ e´eVü≤]+#·T≥ j·÷+Á<Ûäø£$ dü+Á|ü<ëj·T dæ<ä∆eTTµµ (<äTs¡Zj·T´, |ü˝≤¢ 1971.83) Ä\+ø±]≈£î\T #Ó|æŒq Á|üã+<Ûä\ø£åD≤\T, sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T ù|s=ÿqï \ø£åD≤\÷ #Ó|æŒq rs¡T˝À _Ûqï+>± ñHêïsTT. ø±ì ¬s+&ÉT n_ÛÁbÕj·÷\ kÕsê+X¯+ ˇø£{Ï>±H˚ ø£ì|ædüTÔqï~. Á|üã+<Ûä yêvàj·T $ø±dü+ nH˚ n+X¯+ MT<ä $X‚wü |ü]XÀ<Ûäq #˚dæq |ü˝≤¢ <äTs¡Zj·T´>±s¡T Á|üã+<Ûä+, <ëì
\ø£åD≤\qT >∑T]+∫ á $<Ûä+>± #ÓbÕŒs¡T.
ªª|ü⁄sêD≤<äT\˝Àì ª@ø£<˚X¯ø£<∏äµ Ç‹eè‘·ÔyÓTÆ ~yê´~e´Hêj·Tø£yÓTÆ dü<ä´ |üs¡ìs¡«è‹Ô kÕ<Ûës¡D
|òü\eTTqT, yÓ÷ø£ådæ~∆j·TT |üs¡eT Á|üjÓ÷»qyÓTÆ, uÛÑøÏÔ X¯è+>±s¡eTT (Ms¡eTT) \˝À H=ø£{Ï Á|ü<ÛëqyÓTÆ
<äèXÊ´<äèX¯´ ø±e´\ø£åD dü$Tà‘·yÓTÆ j·TcÕº<äX¯ es¡íHê\+ø£è‘·eTT>∑ <ä‘·‡eTXË’*˝À >±ì j·T#·Ã
‘Ó\T>∑T˝À>±ì #·+|üP |ü<ä∆‹ì Hê‹ $düÔs¡‘·eTT>∑ ≈£Ls¡Œã&çq $TÁX¯ã+<ÛäeTT Á|üã+<ÛäeTq <ä>∑TqTµµ.
(<äTs¡Zj·T´, |ü˝≤¢. 1971.86)
<äTs¡Zj·T´>±s¡T ù|s=ÿqï á \ø£åD≤\T ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûë\T nìï+{Ï˝Àq÷ Á|üeTTK+>±
ø£ì|æ+#˚ \ø£åD≤\T>± ñHêïsTT. @ ˇø£ÿ Á|üã+<Ûëìï $&ÉTeø£ nìï Á|üã+<Ûë\≈£L nq«sTT+#˚≥≥T¢>±
á Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT. ÁbÕsTTø£+>± Á|üã+<Ûë\T n˙ï X¯è+>±s¡ s¡kÕìï e]í+∫qy˚.
uÛÑøÏÔs¡kÕìï >∑T]Ô+∫ Á|ükÕÔ$+#·≥+ ªÄeTTø£Ôe÷\´<äµ e+{Ï Á|üã+<Ûë\qT <äèwæº˝À ñ+#·Tø=H˚ nì
‘Ó\TdüTÔqï~. n#·Ã‘Ó\T>∑TqT >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+#·≥+ ªj·Tj·÷‹ #·]Á‘·µ qT <äèwæº˝À ñ+#·Tø=ì e÷Á‘·y˚T nì #Ó|üŒe#·TÃ.
nsTT‘˚ |æ+>∑[ \ø°åàø±+‘·+ >±s¡T #Ó|æŒq Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\T düŒwüº+>± ñHêïsTT.
1. dü«‘·+Á‘· s¡#·q\T, uÛ≤cÕ+‘·Øø£s¡D\T ø±e⁄
2. |ü⁄sêD≤+‘·s¡Z‘· ñbÕU≤´qeTT\qT ì$T‘·ÔeTT>± ¬>’ø=ì j·÷j·Tdæú |ü+»s¡eTT\qT e÷+dü\eTT>± düsê«ej·Te düT+<äs¡eTT>± qT©à‘·eTT\T #˚dæq dü«‘·+Á‘· ∫Á‘·DeTT\T uÛ≤cÕ+‘·Øø£s¡DeTT>±ì dü«‘·+Á‘· s¡#·qj˚T sT÷ Á|üã+<ÛäeTTq ø±j·TTe⁄|ü≥Tº.
3. Ä\+ø±]ø£XË’*, nsêú‹XÊsTTjÓÆTq X¯ã›eTT, ÁbÕsTTø£eTT>± X¯è+>±s¡ s¡düÁbÕ<Ûëq´eTT ì‘·sê\+ø±]ø£ Á|üã+<Ûä \ø£åDeTT\Tµµ ( \ø°åàø±+‘·+, |æ+>∑[. 2005.372)
\ø°åàø±+‘·+ >±s¡T #Ó|æŒq Á|üã+<Ûä \ø£åD≤\˝À uÛ≤cÕ+‘·Øø£s¡D ø±ì dü«‘·+Á‘· s¡#·q nH˚~
Á|ü<ÛëqyÓTÆq~. n~ Á|üã+<ÛëìøÏ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq Á|üÁøÏj·÷ >ös¡yêìï ø£*–düTÔqï~.
Ç+‘·es¡≈£L Ä<ÛäTìø£ |ü+&ç‘· $eTs¡Ù≈£î\T #Ó|æŒq Á|üã+<Ûä\ø£åD≤\qT >∑eTìùdÔ yê{Ï kÕsê+X¯+ eTq≈£î øÏ+~ $<Ûä+>± ø£ì|ædüTÔ+~.
1. Á|üã+<Ûä+˝Àì Ç‹eè‘·Ô+ |ü⁄sêD≤\˝Àì ñbÕU≤´Hê\ qT+∫ Á>∑Væ≤+∫+<Ó’ ñ+&Ü*. <˚ìø°
nqTyê<ä+ø±ì<Ó’, #·‘·T]«<Ûä |ü⁄s¡TcÕs¡ú kÕ<Ûäq ø£*–, ñ<ë‘·ÔyÓTÆq<Ó’ ñ+&Ü*.
2. @ø£Hêj·Tø±ÁX¯j·TyÓTÆ, ñ‘·ÔeT ø£åÁ‹j·TT&ÉT>±ì, ~e⁄´&ÉT>±ì Hêj·T≈£î&ÉT>± ñ+&Ü*.
Hêj·T≈£î&ÉT BÛs√<ë‘·TÔ&Ó’, HêsTTø£ d”«j·T nsTT ñ+&Ü*.
3. X¯è+>±s¡ Ms¡ s¡kÕ\T Á|ü<Ûëq+>±, ‘·øÏÿq$ dü+<äs√“¤∫‘·+>± b˛wæ+#ê*.
4. ncÕº<äX¯ es¡íq\T s¡eTD°j·T+>± e]í+#ê*. n+<äT˝À @ø=ìï ˝À|æ+∫Hê Äø±e´
eTVü≤‘ê«ìøÏ ˝À|ü+ ø£\T>∑<äT.
5. eôdÔÌø£´+ ø£*– ñ+&Ü*. Ç‹eè‘·Ô ø£\Œq ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûä+ ø£*– ñ+&Ü*.
6. Ä\+ø±]ø£XË’* Á|ü<Ûëq+>± ñ+&Ü*.
7. Hê≥ø£+˝À ñqï≥T¢>± eTTKdü+~Û qT+∫ ìs¡«Vü≤D dü+~Û es¡≈£î Áø£eT$ø±dü+ ñ+&Ü*.
8. ÄXÊ«dü $uÛÑ»q ø£*– ñ+&Ü*.
á $<Ûä+>± ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûë\˝À ø£ì|æ+#˚ Á|ü<Ûëq \ø£åD≤\qT >∑T]+∫ #Ó|üø√e#·TÃ.
1.2. ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT ` ø±e´s¡#·q≈£î H˚|ü<∏ä´+
ªª ªsê<Ûëe÷<Ûäeµ eTqT Á|üã+<ÛäeTTqT s¡∫+∫j·T<ë›ì eT÷\eTTq Áoø£èwüí<˚esêj·T\ yÓT|ü
ø√sê&É.1933.i) nì ø√sê&É sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T ∫+‘·\|üP&ç m\¢Hês¡T´&ÉT sêj·T\ yê]ì dü+<ä]Ù+∫q≥T¢>± ù|s=ÿHêïs¡T. m\¢Hês¡T´&ÉT ª$wüßíe÷j·THê≥ø£eTTµ qT s¡∫+#·&ÜìøÏ á dü+<äs¡Ùq+
Áù|s¡D ø£*–+∫+~. m+<äTø£+fÒ sêj·T\ yê] Áb˛‘ê‡Vü≤+‘√H˚ n\¢kÕì ô|<ä›q ªeTqT#·]Á‘·µ qT s¡∫+#ê&ÉT. dü«j·T+>± sêj·T\ yêπs ªÄeTTø£Ôe÷\´<äµ qT s¡∫+#ês¡T. ‹eTàq sêj·T\yê]øÏ n+øÏ‘·+>± ªbÕ]C≤‘·|üVü≤s¡DeTTµ qT s¡∫+#ê&ÉT. á eTT>∑TZs¡T Á|üã+<Ûäø£e⁄\≈£L ÁoHê<∏äTì ªVü≤s¡$˝≤dü+µ Áù|s¡D ø£*–+∫+~. Ç~ ÁoHê<∏äTì dü«‘·+Á‘·s¡#·q.
ªªá Vü≤s¡ $˝≤düyÓTTø£ dü+düÿè‘· Á>∑+<∏äeTTq≈£î uÛ≤cÕ+‘·Øø£s¡DeTì #Ó|üŒqT e\qT |ü&É<äT.
dü+düÿè‘·eTTq Hêù|s¡T >∑\ Á>∑+<∏äy˚T ˝Ò<äTµµ (sêeTø£èwüíj·T´, ø√sê&É 1933.xi) nì ø√sê&É sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T ÁoHê<∏äTì ªVü≤s¡$˝≤düeTTµ dü«‘·+Á‘· ø±e´eTì ù|s=ÿHêïs¡T. á dü«‘·+Á‘· ø±e´s¡#·Hê Á|üuÛ≤e+‘√H˚ Áoø£èwüí<˚esêj·T\T Ä+Á<ÛäÁ|üã+<Ûä s¡#·q≈£î |ü⁄Hê~ y˚dæHê&Éì ‘Ó\TdüTÔqï~. á $wüj·÷ìï dü÷∫dü÷Ô ø√sê&É sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T,
ªªÁoHê<∏äT&ÉT #·÷|æqÁ‘√eH˚ b˛sTT ø£èwüí<˚esêj·T ˝≤+Á<ÛäÁ|üã+<Ûä ìsêàDeTTq≈£î X¯+KTkÕú|üqeTT #˚dæHê&ÉTµµ. (sêeTø£èwüíj·T´, ø√sê&É 1933.xviii)
nì ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûä s¡#·q≈£î >∑\ H˚|ü<∏ë´ìï $e]+#ês¡T. m\¢Hês¡T´&ÉT $wüßíe÷j·÷
Hê≥ø£ Á|üã+<Ûëìï s¡∫+#·&ÜìøÏ >∑\ H˚|ü<∏ë´ìï >∑T]+∫ sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T á $<Ûä+>± ù|s=ÿHêïs¡T.
ªªeTq jÓT\¢Hês¡T´&ÉT ˙sêj·T\ j·÷kÕúqeTTq »s¡T>∑T#·Tqï dü«‘·+Á‘ê+Á<Ûä Á|üã+<Ûä ìsêàD Á|üj·T‘·ïeTT\qìï{Ïì >∑eTì+#·TH˚j·TT+&ÓqT... ÁoHê<∏äTì ªVü≤s¡$˝≤düµ s¡#·qeTT ≈£L&É ˙‘·ì<äèwæº Hêø£]¸+∫q~. Vü≤s¡ $˝≤düeTT\ ø£+f… $wüßí $˝≤düeTT\T eTH√Vü≤s¡eTT\T, ∫‘·ÔdüyÓ÷àVü≤qeTT\T q>∑Tqì j·÷‘·&ÉT ‘·\+#ÓqTµµ (sêeTø£èwüíj·T´, ø√sê&É 1933.xviii)
sêj·T\ yê]øÏ ˝≤>±H˚, Ä‘·ì ÄkÕúq+˝À ñqï m\¢Hês¡T´ìøÏ ≈£L&Ü ÁoHê<∏äTì ªVü≤s¡$˝≤düeTTµ Áù|πs|üø£yÓTÆq<äì ô|’ e÷≥\ e\q ‘Ó\TdüTÔqï~. $wüßíe÷j·÷ Hê≥ø£ Á|üã+<Ûä+˝Àì
$wüßíe÷j·÷ $˝≤dü ø£<∏ää\≈£î ÁoHê<∏äTì Vü≤s¡$˝≤dü ø£<∏ä\T, ÄeTTø£Ôe÷\´<ä˝Àì $wüßíuÛÑ≈£îÔ\ ø£<∏ä\T Áù|πs|üø£eTT\T. Vü≤s¡$˝≤dü ø£<∏ä\qT ÁoHê<∏äT&˚ #ÓbÕŒ&ÉT. ø±ì m\¢Hês¡T´&ÉT $wüßíe÷j·÷ $˝≤düø£<∏ä\qT
‘êH˚ dü«j·T+>± #Ó|üŒ˝Ò<äT. Ä ø£<∏ä\ eT<Ûä´ ˇø±H=ø£ @ø°uÛ≤yêìï ø£*Œ+#ê&ÉT. >√$+<äX¯s¡à nH˚
bÕÁ‘·qT Áoø£èwüßíì qs¡àdüKT&ÉT>± ø£*Œ+#ê&ÉT. >√$+<äX¯s¡à #˚‘· á ø£<∏ä\qT #Ó|æŒ+#ê&ÉT. m\¢Hês¡T´&ÉT
#˚dæq á ø£\ŒqqT >∑T]+∫ ø√sê&É sêeTø£èwüíj·T´>±s¡T,
