HD-05
December - Examination 2018 B.A. Pt. III Examination
AmYw{ZH$ H$mì¶
Paper - HD-05
Time : 3 Hours ] [ Max. Marks :- 100
{ZX}e : ¶h àíZ nÌ VrZ IÊS>m| "A', "~' Am¡a "g' ‘| {d^³V h¡& IÊS> "A' A{V bKyÎmamË‘H$ h¡, IÊS> "~' bKyÎmamË‘H$ h¡ Am¡a IÊS> "g' ‘|
{Z~ÝYmË‘H$ àíZ h¢&
IÊS> - "A' 10 × 2 = 20 (A{V bKw CÎmar¶ àíZ)
{ZX}e : g^r àíZm| Ho$ CÎma A{Zdm¶© h¢& Amn AnZo CÎma H$mo EH$ eãX, EH$
dm³¶ ¶m A{YH$V‘ 30 eãXm| ‘| n[agr{‘V H$s{OE& à˶oH$ àíZ 2 A§H$m| H$m h¡&
1) (i) bå~r H${dVm H$s Xmo {deofVm±E {b{IE&
(ii) {H$Ýht Xmo bå~r H${dVmAm| Ho$ boIH$ Ho$ Zm‘ d H${dVmAm| Ho$ Zm‘
~VmBE&
(iii) gw{‘ÌmZ§XZ n§V {H$g àd¥{Îm Ho$ H${d h¢?
(iv) ‘wp³V~moY H$s "~«÷amjg' H${dVm H$m ‘yb à{VnmÚ ³¶m h¡?
HD-05 / 1900 / 5 (2) (Contd.)
(v) Yy{‘b Ho$ H$mì¶ H$s Xmo {deofVmAm| H$mo aoIm§{H$V H$s{OE&
(vi) Ako¶ H$s bå~r H${dVm "Am±JZ Ho$ nma X²dma' H$s {deofVm H$mo {b{IE&
(vii) h[ad§eam¶ ~ÀMZ H$s Xmo H${dVmAm| Ho$ Zm‘ {b{IE&
(viii) {H$Ýhr Xmo ‘hmH$mì¶ aM{¶Vm d H¥${V Ho$ Zm‘ {b{IE&
(ix) IÊS>H$mì¶ H$mo n[a^m{fV H$aVo hþE CgH$s Xmo {deofVmAm| na àH$me S>m{bE&
(x) Zaoe ‘ohVm Ho$ H$mì¶ H$s {H$Ýht Xmo {deofVmAm| H$mo CX²Km{Q>V H$s{OE&
IÊS> - ~ 4 × 10 = 40
(bKw CÎmar¶ àíZ)
{ZX}e : {H$Ýht Mma àíZm| Ho$ CÎma Xr{OE& Amn AnZo CÎma H$mo A{YH$V‘
200 eãXm| ‘| n[agr{‘V H$s{OE& à˶oH$ àíZ 10 A§H$m| H$m h¡&
2) IÊS>H$mì¶ H$mo n[a^m{fV H$aVo hþE CgHo$ ñdê$n {ZYm©aU H$mo {ddo{MV H$s{OE&
3) gw{‘ÌmZ§XZ n§V H$s bå~r H${dVm "n[adV©Z' H$m à{VnmÚ AnZo eãXm| ‘|
H$s{OE&
4) gy¶©H$m§V {ÌnmR>r "{Zambm' H$s bå~r H${dVm "gamoOñ‘¥{V' Ho$ AZw^y{V nj H$s {deofVmAm| H$mo CX²Km{Q>V H$s{OE&
5) gd}ída X¶mb g³goZm H$s bå~r H${dVm "Hw$AmZmoZXr' Ho$ ‘yb à{VnmÚ H$mo ~VmBE&
6) Zaoe ‘ohVm Ho$ IÊS>H$mì¶ "àdmX nd©' Ho$ A{^ì¶§OZm nj na àH$me S>m{bE&
7) gàg§J ì¶m»¶m H$s{OE&
""¶h {hÝXr H$m ñZohmonma h¡ Zht hma ‘oar, ^mñVa
¶h aËZhma-bmoH$moÎma da&'' - AݶWm Ohm± h¡ ^md ewÕ gm{h˶ H$bm H$m¡eb à~wÕ h¢ {X¶o hþE ‘oao à‘mU
Hw$N> Zht àmpßV H$mo g‘mYmZ nmíd© ‘| Aݶ, aI Hw$eb hñV JÚ ‘| nÚ ‘| g‘mä¶ñV&''
8) gàg§J ì¶m»¶m H$s{OE&
""a{d {ZH$bVm
bmb {MÝVm H$s é{Ya g[aVm àdm{hV H$a Xrdmam| na C{XV hmoVm M§Ð d«U na ~m±Y XoVm ídoV-Ym¡br n{Q>²Q>¶m±
C{Õ½Z ^mbm| na
{gVmao Amg‘mZr N>moa na ’¡$bo hþE AZ{JZ-Xe‘bd go Xe‘bd-q~XþAm| Ho$ gd©V
HD-05 / 1900 / 5 (4) (Contd.)
ngao hþE CbKo J{UV ‘¡XmZ ‘|
‘mam J¶m, dh H$m‘ Am¶m Am¡a dh ngam n‹S>m h¡
dj ~m±h| Iwbr ’¡$br EH$ emoYH$ H$s&
9) gàg§J ì¶m»¶m H$s{OE&
""Aho {ZîRw>a n[adV©Z Vwåhmam hr VmÊS>d ZV©Z {díd H$m H$éU {ddV©Z!
Vwåhmam hr Z¶ZmoÝ‘rbZ {Z{Ib CËWmZ, nVZ Aho dmgw{H$ ghñÌ ’$Z&
bú¶ Ab{jV MaU Vwåhmao {MÝh {ZaÝVa N>mo‹S> aho h¢ OJ Ho$ {djV djñWb na
eV-eV ’o$ZmoÀN>dm{gV, ñ’$sV ’w$VH$ma ^¶§H$a Kw‘m aho h¢ KZmH$ma OJVr H$m Aå~a
‘¥Ë¶w Vwåhmam Jab X§V, H§$MwH$ H$ënmÝVa A{Ib {díd H$s {d³a
dH«$ Hw§$S>b {X½‘§S>b&''
IÊS> - g 2 × 20 = 40 (XrK© CÎmar¶ àíZ)
{ZX}e : {H$Ýht Xmo àíZm| Ho$ CÎma Xr{OE& Amn AnZo CÎma H$mo A{YH$V‘
500 eãXm| ‘| n[agr{‘V H$s{OE& à˶oH$ àíZ 20 A§H$m| H$m h¡&
10) h[ad§eam¶ ~ÀMZ H$s bå~r H${dVm "Xmo MQ²>Q>mZ|' H$s AZw^y{V Ed§ A{^ì¶§OZm nj na {dñV¥V àH$me S>mb|&
11) AmYw{ZH$Vm H$m Ame¶ ñnîQ> H$aVo hþE CgH$s n¥îR>^y{‘ na {Z~ÝY {b{IE&
12) bå~r H${dVm d IÊS>H$mì¶ H$mo n[a^m{fV H$aVo hþE CgH$m VwbZmË‘H$
Aܶ¶Z àñVwV H$s{OE&
13) gy¶©H$m§V {ÌnmR>r "{Zambm' H$s bå~r H${dVm "gamoOñ‘¥{V' Ho$ AZw^y{V d A{^ì¶§OZm nj H$s gmoXmhaU {ddoMZm H$s{OE&