آنالیز تغییرات کاربری اراضی بر تخریب سرزمین و بیابان‌زایی در مناطق ساحلی جنوب ایران

زیلانآ رییغت

تا ربراک ی

ضارا ی رب رخت ی ب رس مز ی ن و ب ی نابا از یی

رد قطانم لحاس

ی بونج ا

ی نار

س  ی د لع ی اضر سح ی ن ی

؛ وجشناد ی رتکد ی ب ی نابا ادز یی

، دکشناد ۀ زرواشک ی و عبانم بط ی ع ی

، هاگشناد

،ناگزمره ا

ی .نار

نسح  یورسخ

؛ *

رایشناد دکشناد ۀ عبانم عیبط ی

، هاگشناد

،نارهت ،جرک ای نار .

مح 

ی د ملاغ ی

؛ شناد ی را دکشناد ۀ زرواشک ی و عبانم بط ی ع ی

، هاگشناد ناگزمره

، ای نار .

ی  ح یی عامسا ی ل روپ

؛ داتسا ی را دکشناد ۀ زرواشک ی و عبانم بط ی ع ی

، هاگشناد

،ناگزمره ا

ی نار .

مترآ  ی

؛ادرس تسا دا اسرف هورگ ی

ش کاخ

، سنلاو هاگشناد یا

- ناپسا یا .

هدیکچ غت

یی ر ربراک ی ضارا ی و غت یی ر ششوپ مز ی

،ن زا مهم رت ی ن ثحابم ز ی تس حم ی ط ی دروم هجوت رد ند ی ا م ی دنشاب . نچ ی ن غت یی تار ی

ًلاومعم رد

رثا لماوع بط ی ع ی و لاعف ی ت اه ی ناااسنا ی ا ی داج م ی دوااش حاااس قطانم . ی

مها زا ناهج رد ی

ت ژولوکا ی ک ی

، یداااصتقا و

ااس ی ااسا ی ز ی یدا

دنرادروخرب رضاح شهوژپ رد .

دنور غت یی تار ربراک ی ضارا ی حاس قطانم ی

ا بونج ی نار ناتسا هس لماش س

ی ناتس ،ناگزمره ،ناتسچو ب

ط رهش وب ی رود ۀ 31 ( هلاس –1367 1398 س ررب دروم ) ی

ا رد .تفرگ رارق ی

ن واص ت زا اتس ار ی

ر هراوهام ا ی ،تس دنل هدنجنس اه ی

، TM

ETM+

و وOLI

زا شور رثکادح لامتحا ن ی ز ارب ی هقبط دنب ی وااااصت ی ر هراوهام ا ی هداهتاااسا درگ

ی د . نچمه ی ن تهج راذگرثا ی تاقبط

ربراک ی ضارا ی رب دنور رخت ی ب مزرس ی ن زا صخاش اه ی ششوپ گ ی ها ی

(SAVI)

و صخاش روش ی

(SI1)

هداهتسا دش . اتن ی ج دنور غت یی تار

ربراک ی ض ارا ی ناش ن داد هک غت یی تار تاقبط ربراک ی قطانم ناس نا تخاس و ض ارا ی روش هب ناونع وپ یا رت ی ن تاقبط ربراک ی هب ترت ی

،ب

دنور ازفا ی ش ی 72 / 2 و 14 / 1 دص رد ار لابند م ی دنک . ی هتفا اه ی لی حت نویس رگر ی دنچ غتم ی هر ناش ن ،داد غتم هس ی ر گ شش وپ ی ها ی

،

ضارا ی گ ششوپ ریغتم راهچ و تخاس ناسنا قطانم و روش ی

ها ی

، ضارا ی هسام و تخاس ناسنا قطانم ،روش ترت هب راز

ی ب 3 / 22 و 8 / 37

صخاش هتس باو ریغتم تارییغت دص رد اه

ی گ شش وپ ی ها ی و روش ی یم نییبت ار دننک

. اربانب ی ن رد ب ی ش زا 60 دص رد تارییغت

، رگید

یاهریغتم حم

ی ط ی م راذگ رثا ی دنش اب ا زا . ی ن اتن هب هجوت اب ور ی

ج ب ه ربراک تاقبط تحاس م زا هدمآ تس د ی

حت و ی ل س رگر ی نو ی دنور و

غت طسوتم یی

تار

SAVI

و قبط ،نآ رد هکSI1

ۀ ربراک ی گ ششوپ ی ها ی و دنورSAVI

شهاک ی قبط و ۀ ضارا ی و روش ازفا دنورSI1

ی ش ی

م ناش ن ار ی

،دهد م ی ناوت تن ی هج تفرگ هک غت یی تار ربراک ی ض ارا ی دپ ی هد س وکا تامدخ هک تس ا یا ی

متس غت ار یی ر م ی هک دهد رقت ی

ًاب

تارثا نآ غ ی لباقر ذپان تشگرب و ناربج ی

ر م ی .دشاب ای ن تن ی هج سوکا لداعت ندروخ مهب زج یا ی

متس دشت و ی دنور د رخت ی ب مزرس ی ن رد

قطانم حاس ی .تشاد دهاوخن هارمه هب

ناگژاو دیلک :

رخت ی ب مزرس ی

،ن ربراک ی ضارا ی

، سرگر لدم ی

نو ی

، ،SAVI

، SI1

خ ی ج سراف .

سامت هرامش :لوئسم هدنسیون * :

982632249313 +

Email: hakhosravi@ut.ac.ir

:بیوصت خیرات 14

/ 04 / 1399

ص 320 - 305

1 همدقم .

دهت ی د رخت ی ب مزراااس ی ن ا رد ی

،نار رواااشک ی داعبا هک

سآ ی ب ذپ ی ر ی اپان و ی راد ی اه هصرع ی

بط ی ع ی شا مه زا ی هش

نارحب ی م رظن هب رت ی

،دس ر رد هک ،هقطنم حطس رد اهنت هن

مامت ی رک ۀ مز ی ن اقم رد و ی هااس اهروااشک ب غا اب ی

ناهج

پ ی ش هدنرب رت و رتزاااسرطخ تااسا

8]

، 25 .]

غت یی ر ربراک ی

اااضارا ی و غت یی ر شاااشوپ مز

ی

،ن ی ک ی زا مهم رت ی ن ثحابم

حم ی ط بط ی ع ی دروم هجوت رد ند ی ا م ی داااشاب 7]

.[

غت یی تار

ربراک ی ااضارا ی هب ناونع کرحم ااصا ی غت یی تار ناهج ی اب

ثأت ی تار رگااش رب

ااسوکا ی متااس

،اه بآ و اوه و رک ۀ مز ی ن

هتخانااش هدااش

تااسا 14]

.[

رد لاح رااضاح غت یی ر یربراک

مز ی ن هب تروص غ ی ر یلوص ا زا مهم رت ی ن تلاض عم یص قا

طاقن روش ک ا ی نار

،تس ا ارچ هک غت یی ر رثکا یربراک اه

ًابلاغ

یب هم ان رب و نودب رد رظن نتفرگ دودح م ی ت یاه حم ی ط

ز ی تس ی تروص یم گ ی در 4]

] . غت یی تار رد یربراک

ًلاومعم

هب ود ترواااص بط

ی یع و ینااااسنا و

رد رثا هرهب یرادرب

هنادرخبان نااااسنا

زا عبانم ای داج م ی ددرگ . لماوع بط ی یع

دننام قا ی

،م س ی

،ل شتآ یزوس و هلزلز رد ا ی ن م ی نا شقن

یااساااسا ار

یزاب یم دننک هک ثعاب ااشخ ندااش

،اهدور

ناااسون بآ رد ی اها و غت یی ر و دبت ی ل شااشوپ یاه یااضارا

یم دنوش . رد عون غ ی بطر ی

،یع ناس نا شقن ی ص ا ار هدهعرب

دراد هک ثعاب غت یی تار هدرتسگ یا رد حطس مز ی ن یم ددرگ

و

ًلاومعم ا ی ن غت یی تار ب ی رتش ی ن سآ ی ب ار هب حم ی ط بط ی یع

دراو هت خااااس و

ثعاب یم دواااش هک لگ نج

،اه عتارم و

مز ی ن یاه یزرواااشک زا

ب ی ن هتفر و هب یاج نآ اه یااضارا

نااااسنا تخااااس لثم

هداج اه و رهاااش ا ی داج ددرگ 13]

] .

تاعلاطا قد

ی ق رد دروم غت یی ر ربراک ی و ششوپ ارب ی کرد

ل ع غت یی ر و ن ی ز ودت ی ن س ی تسا اه و اهدربهار ی رثؤم ارب ی

شهاک تعرااس و

سوکعم رخت ی ب مزرااس ی ن ااسب ی را مهم

تسا . اربانب ی ن اپ و یزاسزراب ی

ش غت یی تار رد یربراک تهج

لوا تخاناااش ی

ه زرا و ی یبا غت دنور یی تار نآ یم اه دناوت هب

دم تهج رد دنمدواااس یرازبا ناونع ی

ر ی ت همانرب و ر ی یز حم

ی ط هم ی د .ددرگ عقاو

عیاااش زا یکی کاخ یروااش رخت یاهدنیآرف نیرت

ی ب و

نابایب همین و اااشخ قطانم رد ییاز بواااسحم اااشخ

یم دوش 11]

] . نوچ روش ندش

،کاخ مدقم ۀ بیرخت نآ

ار مهارف یم دزاااااس و

هااب داااجیا ی ماوع ریظن

عاونا

شیاااسرف یاه

یبآ و

،یداب شیازفا

،اهدرگزیر زا

نیب ندرب

ششوپ

،یهایگ شهاک ناوت دیلوت کاخ و ...

رجنم یم دوش

هک دوخ زا مهم نیرت لماوع دیداااشت نابایب

ییاز تاااسا .

کاخ یاه روش رتشیب رد یقطانم دوجو دراد هک می قا یاه

مرگ و شخ رب نآ اه مکاح تسا . نیرخآ تاعلاطا یروش

کاخ هک زا اااشقن ۀ ی مینوی یم عبانم

و دادعتاااسا کاخ

ناریا رد سایقم نیمزرس هتفرگرب

هدش

،تسا یضارا یاراد

کاخ ییاه اب تاجرد ف تخم

،یرواااش یتحااااسم

غلاب رب

6 / 55 نوی یم راتکه ینعی 34 دصرد زا تحاسم لک

ناریا

ار لماش یم دوش هک رتشیب رد تلاف

،یزکرم تشد ی حاس

بونج و تشد ناتسزوخ رارق

دنراد 15]

، 24 ].

شااشوپ گ

ی ها ی ی هقطنم لحم قلات ی قا ی

،م کاخ و

ااااس ی ر لماوع نااااسنا ی و غ ی هر م ی داااشاب . سپ ارختاااسا

تاعلاطا غت

یی تار شااشوپ گ

ی ها ی م ی دناوت ب ی رگنا غت یی تار

دااشاب 19]

، 24 ] . ییاااسانااش و

هنهپ یدنب کاخ یاه روااش

،ًابلاغ هب لیلد رییغت یریذپ ینامز و یناکم نآ و زاین هب

هنومن یرادرب و یاهراک یهاگشیامزآ لکشم

تسا 22]

] . رد

لوط هس هد ۀ

،هتشذگ هداهتسا

زا هداد اه ی شجنس زا هار

رود ی ک ی زا رتهب ی ن و قد ی ق رت ی ن و مک زه ی هن رت ی ن شور

ارب ی اسانش یی ا ی ن غت یی تار ا ی داج هدش تسا و یم دناوت د ر

صیخشت تارییغت

هدیدپ اه رایسب اشگهار دشاب 21]

].

رد شهوژپ اه ی تروااص هتفرگ

16]

]،

ط ی لاااس اه ی

1987 ات 2010 اب هداه تاااسا زا

واااااصت ی ر هراوهام ا ی

،

گتااسبمه ی

صخاااش اه

ی ف تخم اب ز ی تااس موب قطنم ۀ

تظاهح دااش

ۀ نوماه ار دروم ااسررب ی رارق دنداد و اتن ی ج

ناش ن داد هک

1صخاش بSAVI

ی رتش ی ن گتس بمه ی

ار اب

بی سامو هقطنم دراد 17]

]،

رد هعلاطم ا ی شیاپ ناونع اب

نابایب یضارا یربراک تارییغت صخاش ی حاس یاه

SAVI

1. Soil adjusted vegetation Index

یگتااسبمه بیرااض اب 95

لاااس رد دااصرد 2014

و 92

ص رد د رد لاس 2001 علاطم رد ۀ حطس شش وپ تارییغت

همین و ااشخ قطانم یااضارا ه ارا یرتهب جیاتن ااشخ

م ی .ده د 9]

، [

رد هع لاط م ا ی زرا ته ج ی

با ی عاااضو ی ت و

غت یی تار هروااش از یی ناتااسا ناااسارخ وااضر

ی

، صخاااش زا

روااش ی

1SI

2، هداهتااساNDSI

.دااش 3]

، [

رد ااشهوژپ ی تحت

ناونع تارثا ربراک ی و شش وپ ض ارا ی رب ارف ی دن رخت ی ب رد

قطانم حاس ی دراس ی ن ی ا ای لات ی ا هب ا ی ن اتن ی ج س ر ی

،دند هک

ود لماع اااصا ی رخت ی ب رد

،هقطنم اهر زااااس ی مز ی ن و

داهتاسا ۀ اپان ی راد زا قطانم اتاسور یی و قطنم ۀ رهاش ی م ی

دش اب . نچمه ی ن ی هتفا اه ی قحت ی ق 2]

، [

ناش ن داد هک غت یی ر

ربراک ی اضارا ی و غت یی ر شاشوپ مز

ی ن زا رط ی ق اش ی هو اه ی

بس انمان زرواش ک

ی و راش ف لااب ی عمج ی ت و

،ماد رجنم هب

رخت ی ب دش ی د ضارا ی رد تاعاهترا تا

ی پو ی هدش تسا . 23]

، [

رد ط ی ااشهوژپ ی رد قطانم

، ااشخ صخاااش

اه ی

،SI3

وSI2

زاااسزراب رد ارSI1

ی روااش ی بااسانم کاخ حطااس

بی نا م ی دنک . 6]

] یروش صخاش بس انمSI1

شور نیرت

یهت یارب ۀ هااشقن .تااسا کاخ یروااش یاه ی

هتفا اه ی 1]

، [

لماع صا ی غت یی تار ربراک ی

، ازفا ی ش عمج ی ت دوب .

حااااس قطانم ی

مها زا ناهج رانک و هاااشوگ رد ی

ت

ژولوکا ی

، یدااااصتقا و

اااس ی اااسا ی ز ی یدا دنرادروخرب هب .

یروط هک دودح 60 دااصرد زا عماوج رد قطانم ی حاااس

یگداانز یم

دااننک 5،10]

.[

اربااانب ی ن دااه ا ی ن شهوژپ

اااسررب ی راذگ رثا ی اهرتماراپ ی

غت یی تار ربراک ی رب دن ور

رخت ی ب مزرس ی ن و ب ی نابا از یی اب هداهتسا زا صخاش ششوپ

گ ی ها ی

SAVI

رواااش صخااااش و ی

SI1

رد لاااصاوف ب ی ن

لاااس یاه 1367 ات 1398

، رد دودحم ۀ لحاوااس بونج

ی

ای نار رد هااس ناتااسا حاااس ی ااس ی ناتااس و

،ناتااسچو ب

ناگزمره و

رهاااشوب اب

هرهب گ ی یر زا وااااصت ی ر هراوهام یا

تسدنل م ی دشاب .

2 . شور سانش ی

2.1 . یفرعم قطنم ۀ هعلاطم دروم

دودحم ۀ دروم هعلاطم رد ا ی ن قحت ی

،ق انهپ ی قرااش ی ات

برغ ی بونج ا ی نار ار رد رب م ی گ ی

،در هک رد ا ی ن هدودح م

قطانم حاااس ی ناتااسا اه ی ااس ی ناتااس و ،ناتااسچو ب

م لمااااش ار رهاااشوب و ناگزمره ی

ددرگ . زرم قطنم ۀ دروم

هعلاطم ب ه ترواااص 60

ک ی رتمو حااااس طخ زا ی

رظن رد

هتفرگ دش هک ب ی رتش ی ن صوصخ ی تا قطانم حاس ی ار اراد

دشاب 20]

.[

ای ن هدودحم رد هقطنم ا ی ب ی ن لوط قرش ی 50

هجرد 6 قد ی هق ات 61 هجرد 54 قد ی هق و ضرع لامش ی 25

هجرد 4 قد ی هق ات 30 هجرد 15 قد ی هق رارق هتفرگ تسا . ا ز

یطیحم طیارش و می قا ظاحل

، مرگ یحاون زج ی حاس راون

یم بوسحم بوطرم و ًاتبسن یاه ناتسبات .دوش

نلاوط ی و

ناتاسمز اه

، دراس یدح ات اوه نمهب و ید هام ود رد طقف

ایرد اب ترواجم ت ع هب هنارک نیا .تاااسا

، تبوطر یاراد

لااب رایاااسب تاااسا

، رد قطانم نیا رد اوه یامد رثکادح

هب ناتس بات 35

ات 40 جرد ۀ تناس ی دارگ و رثکادح تبوطر

بسن ی هب 70 دصرد م ی دسر .

.2.2 راک شور

دودحم ۀ نامز ی قحت ی

،ق ی زاب ۀ 31 هلااااس زا لااااس

1367 ات 1398 م ی دش اب . ک ی ه هداد اه ی دروم هداهتس ا رد

قحت ی ق لماااش واااصت ی ر هراوهام ا ی

، ااشقن ۀ فارگوپوت ی دروم

نی زا تهج صخااشم ندومن

زرم

،هقطنم ا رد ی ن زاب ۀ نامز ی

عمج روآ ی هت و ی ه واص ت .دش ی

ر هراوهام ا ی تس دنل (

TM,

, OLI ETM+

) رد لص ف ور ی ش شش وپ گ ی ها ی رد ی زاب ۀ

نام ز ی 5 / 22 هزور رد هام اه ی و دن هاااسا اوا

ی ل درورف ی ن

سرام(

و رپآ ی ل ) زا اپ ی هاگ نامزاااس مز

ی ن ااسانااش ی رمآ ی اک

رد ی تفا درگ ی د . زا مرن اهرازفا ی

ENVI 5.3

تهج شزادرپ

و لانآ ی ز وااااصت ی ر و هقبط دنب ی وااااصت ی ر و

Arc GIS 10.4

ارب ی ا ی داج هااااشقن اه

ی هن ومن عت ی م ی

، عقاو ی ت مز ی ن ی

1 Salinity index

2 Normalized Difference Salinity Index

هداهتااسا دااش

نچمه.

ی ن تهج مااسر

،رادومن تابااساحم

سرگر ی نو و لانآ ی ز تاعلاطا عمج

روآ ی هدش زا مرن رازفا اه ی

Excel

و

SPSS 21

هداهتسا درگ ی د .

لکش 1 . عقوم ی ت قطنم ۀ هعلاطم دروم

لودج 1 هراوهام ريواصت تاصخشم . قیقحت رد هدافتسادروم يا

رات ی خ سمش ی رات

ی خ م ی دلا ی تردق کهت ی در

ی ف / رذگ هدنجنس

هراوهام

1377 - 1367 1998

- 1988 30

43 - 39 / 164 - 156 Landsat -4-5 TM

1387 2008

30 40

- 42 - 41 / 161 - 163 - 164 ETM

Landsat - 7

1398 2019

30 –43

39 / 164 - 156 OLI

Landsat- 8

2.3 . ييیييپ شزادرييپ هييقييهييط

ديينييب ی هداد اييه ی

هراوهام ا ی و هت ی ۀ شقن ۀ ربراک ی ضارا ی

لب ق زا ب ه گراک ی ر ی وااااصت ی ر هراوهام ا ی دن یارف شیپ

شزادرپ هک

لم ااااش ود

ماگ تاح یحاااصت یاااسدن ه

و

یرتمویدار م

ی

،دشاب ماجنا دش ا ارختسا تهج.

تاعلاط

هم ی د زا هداد اه ی هراوهام ا ی باختنا روگلا ی مت بس انم ارب

ی

هقبط دنب ی تااسا . مه هب ی ن روگلا زا روظنم ی

مت هقبط دنب ی

رثکادح لامتحا داهتس ا زاین شیپ .دیدرگ هداهتس ا1

زا ه نیا

هقبط روظنم هب متیروگلا نب

د ی وااااصت ی ر

،هراوهام باختنا هنومن

اه ی عت ی م ی تس ا . رد ا ی ن هعلاطم اب هجوت هب ک ی ه ی ت

هداد اه ارب ی رود ۀ نام ز ی هن ومن اه ی عت ی م ی ارب ی تاق بط

ربراک ی و شاااشوپ اااضارا

ی هت ی ه داااش . سپ شزادرپ یاه

هقبط یدنب هب روظنم شیازفا تیهیک و تقد هقبط یدنب

ماجنا درگ ی د . رد قحت ی ق رضاح اب هداهتسا زا سهت ی ر مشچ ی

وااااصت ی ر هراوهام ا ی ناتاااسهوک قطانم هب طوبرم هاااشقن ی

روگلا زا هداهتس ا اب و دش ارختس ا ی

مت

update

رد حم ی ط

س ی متس تاعلاطا فارغج

ی ا یی هب شقن ۀ لصاح زا هقبط دنب ی

تراظن هدااش رب ساااسا روگلا ی مت رثکادح لامتحا هفاااضا

درگ ی د . هب نیا بیترت

، اب هجوت هب یربراک یاه دوجوم رد

1Maximum Likelihood

،هقطنم ادها قیقحت و تی باق یاه مک و شیب هتخاناااش

ۀدش ریواص ت دروم هداهتس ا رد ارختس ا تاعلاطا

دیهم هب

هژیو ۀیهت ۀااشقن یربراک یااضارا و شااشوپ

،نیمز شااش

قبط ۀ یربراک لماااش شااشوپ گ

ی ها ی

،

،بآ ااضارا ی

،روااش

هسام

،راز هوک و قطانم ناسنا تخاس دم رظن رارق تفرگ .

2.4 . هساحم ۀ صخاش شوپ

گ ی ها ی ( )SAVI

صخاش طسوت راب نیلواSAVI

Huete

لاس رد 1988

.دیدرگ ه ارا ارب

ی بساحم ۀ ا ی ن زمرق( موس دناب زا صخاش -

زمرق نودام ( مراه چ دن اب و )R

-

IR

وااااصت )N

ی ر راوهام ۀ

دجنس( تسدنل ۀ

وTM ETM +

زمرق( مراهچ دناب و ) -

و )R

زمرق نودام( مجنپ -

دنجنس ( )NIR

ۀ )OLI

هداهتس ا دش

.

ششوپ صخاش یهایگ

ی ،کاخ ساکعنا میظنت اب SAVI

طیحم یارب یلاع یهای گ صخااااش شاااشوپ اب ییاه

ک م

یم دشاب رض .

ی ب بL

ی ن 1

% ارب ی ات تخل کاخ 100

% ارب ی

گ شش وپ ی

ها ی غتم ی ر ومعم هک تس ا

ًلا ا ی ن رض ی ب 5 / 0 رد

رظن هتفرگ م ی دواااش .ا ی ن صخااااش اراد

ی اتن ی ج بو طم ی رد

قطانم شخ بونج روشک م ی دشاب 12]

، 17 .[

( 1 )

SAVI =(1+𝐿)(𝑁𝐼𝑅−𝑅𝐸𝐷) 𝑁𝐼𝑅+𝑅𝐸𝐷+𝐿

( 2 )

𝐿 =1− (2× 𝑎 × 𝑁𝐷𝑉𝐼 × 𝑊𝐷𝑉𝐼)

= (2× 𝑁𝐼𝑅²× 𝑅²) + (1.5× 𝑁𝐼𝑅 +0.5× 𝑅) 𝑁𝐼𝑅 + 𝑅 +0.5

نودام دن اب بات زاب شزرا اب ربارب NIR

دزن زمرق ی

-

زمرق دناب باتزاب شزرا اب رباربR

- واز اب ربارب A

ی ۀ ب ی ن طخ

روحم و کاخ

NIR- WDVI

وپ صخاش اب ربارب گ شش

ی ها ی

نزو ی - گ ششوپ صخاش اب رباربNDVI

ی ها ی هدش لامرن

2.5 . هساحم ۀ صخاش روش

ی ( (SI1

رد رواااش اب هطبار ی

دودحم رد ۀ

قحت ی ق داقم ی ر هاااس

صخاااش

SI1

،

SI2

،

SI3

و حمNDSI

هبااسا دندااش . ارب ی

بساحم ۀ ا ی ن صخاش اه زبس( مود دناب زا -

موس دناب و )G

زمرق(

- وااااصت )R

ی ر راوهام ۀ دجناااس( تاااسدنل ۀ

وTM

)ETM

و دن اب مواااس زباااس(

- زمرق( مراه چ و )G

- )R

هدنجنااس(

صخاااش هااس اب هطبار رد .دااش هداهتااسا )OLI

روااش ی ااسررب ی قطنم رد هدااش ۀ

قحت ی

،ق داقم ی ر هب طوبرم

عم ارحنا ی

را ارب ی صخاش

SI1

رتمک زا صخاش اه ی

SI2

،

SI3

و مNDSI

ی

،دنشاب اربانب ی ن بساحم روظنم هب ۀ

روش ی

صخاش زا ،هقطنم رد

SI1

هداهتسا دش 8]

، 23 .[

( 3

SI1 = √𝐺 × 𝑅 )

2.6 . لدم زاس ی و لحت ی ل سرگر ی نو ی

هب روظنم هت ی ۀ ارب هداد ی س رگر لدم ی

نو ی زا ی کبش ۀ

×30 30 ک ی رتمو عبرم هداهتااسا

،دااش ا ی ن هکبااش قطنم ۀ

قحت ی ق ار هب 150 دحاو سقت ی م دومن و رد همادا رد ره ی

زا ا ی ن اهدحاو هرامآ اه ی حطس ربراک ی اه و طس وتم داقم ی ر

صخااااش اه

ی وSAVI

درگ هباااساحمSI1

ی د اپ رد . ی نا اب

تسا هداه زا لدم اه ی سرگر ی نو ی

، رثا تاقبط ربراک ی ضارا ی

رب لحارم رخت ی ب و ب ی نابا ی ندش هقطنم دروم زرا ی با ی ارق ر

تفرگ . ب ه روط ی هک تاقبط ربراک ی ا اااضار ی ب ه ناونع غتم ی ر

لقتس م و صخاش اه ی شش وپ گ ی ها ی و روش ی هب ناونع

غتم ی ر هتااسباو باختنا

دااش و اتن ی ج هب تروااص ی لدم

سرگر ی نو ی طخ ی ه ارا درگ ی د .

3 . اتن ی ج

اسررب ی دنور غت یی ر ربراک ی اضارا ی رد قطانم حااس ی

بونج ط ی 31 لااااس نااااشن م ی دهد غت هک یی تار قبط ۀ

ازفا اب تخاس ناس نا قطانم ی

ش 72 / 2 دص رد ی

، بی رتش ی ن

برد ار دشر ی

ن ربراک تاقبط ی

،تساراد هک

تحاسم نآ رد

زا 41441 هب راتکه

112638 ازفا راتکه

ی ش .تاااسا هداد

سپس قبط ۀ ض ارا ی روش اب دش ر 14 / 1 دص رد رارق دراد و

نچمه ی ن دااصرد غت یی تار تاقبط ربراک ی شااشوپ گ

ی ها ی

،

هااسام راز و بآ هب ترت ی ب اب رادقم 89 / 0 ، 86 / 0 88 / 0 دنور

شهاک ی لابند م ی دنک .

لکش 2 . رادومن لحارم ماجنا قحت ی ق

ربراک ی گ ششوپ ی

ها ی ن ی ز زا 541408 رادقم هب راتکه

483580 اااسر

ی هد .تاااسا زا ب ی ن تاقبط ربراک ی

، لااااس

1367 ، بی رتااش ی ن تحاااسم اب

رادقم 36 دااصرد طوبرم هب

ربراک ی ضارا ی روش تسا هک ا ی ن م ی ناز رد لاس 1398 هب

م ی ناز 42 دصرد ازفا ی ش هتشاد تسا لودج(

2 .)

3.1 غت . یی تار طسوتم وSAVI

SI1

سررب ی غت دنور یی تار صخاش طسوتم هک داد ناش ن اه

زاب رد ۀ نامز ی –1367 1398 گ شاااشوپ صخااااش ی

ها ی و

صخاااش روااش

ی دنور ااشهاک ی و ازفا ی ااش ی م لابند ی .دنک

نچمه ی ن ب ی رتش ی ن غت یی تار طوبرم هب لاس 1387 م ی دشاب

دنور SAVI

اااشهاک ی و ازفا دنورSI1

ی اااش ی ار نااااشن م

ی دهد لکش(

5 .)

3.2 غتم کت نویسرگر لیلحت . ی

هر یضارا یربراک

صخاش اب SAVI

رب ساااااسا هت فای

یاه

،قیقحت نیرتاااشیب یراذگ رثا

یربراک یاه ضارا ی رب صخاش ششوپ گ ی ها ی

SAVI

طوبرم

هب ششوپ گ ی ها ی و ضارا ی روش یم دشاب . اربانب ی ن ی طبار ۀ

ینعم یراد رد حطاااس 05 / 0 داااصرد نیب

ریغتم یربراک اه

ششوپ(

گ ی ها ی

، ضارا ی

،روش ضارا ی هسام ا ی

، ناسنا قطانم

گ ششوپ صخاش و )تخاس ی

ها ی .دراد دوجو

لودج 2 . تحاسم ربراک تاقبط دصرد و )راتکه(

ي ضارا ی زاب رد ۀ نامز ی –1367 1398

تحاسم )راتکه(

غت یی تار )دصرد(

لاس

تاقبط ربراک 1367 ی

1377 1387

1398 1367

- 1377 1377

- 1387 1387

- 1398 1367 - 1398

گ ششوپ ی ها ی 541408

647858 420293

483580 29

/ 2 89

/ 4 - 36

/ 1 89

/ 0 -

بآ 140901

137221 115578

122228 07

/ 0 - 46

/ - 14

/ 0 86

/ 0 -

ضارا ی روش 1705310

1559549 2025474

1959810 13

/ 3 - 02

/ 10 41

/ 1 - 14

/ 1

هسام راز 2217920

2249630 2009620

1968724 68

/ 0 16

/ 5 - 88

/ 0 - 88

/ 0 -

تخاس ناسنا قطانم 41441

52722 76015

112638 24

/ 0 50

/ 0 78

/ 0 72

/ 2

لکش 3 . شقن ۀ يربراک یضارا قطنم ۀ دروم هعلاطم زاب رد ۀ نامز ی –1367 1387

لکش 4 . شقن ۀ يربراک یضارا قطنم ۀ دروم هعلاطم زاب رد ۀ نامز ی –1387 1398

لکش 5 . دنور غت یی تار طسوتم صخاش روش ي و ششوپ گ ی ها ی رد زاب ۀ نامز ی 1367 - 1398

لکش 6 . دروآرب صخاش ششوپ گ ی ها ی قطنم ۀ دروم هعلاطم رد زاب ۀ نامز ی 1367 ات 1398

لکش 7 روش صخاش دروآرب . ي

قطنم ۀ زاب رد هعلاطم دروم ۀ

نامز ی 1367 ات 1398

لکش ( 8 شش وپ( لقتس م یاهریغتم طاقنربا رادومن )

گ ی ها ی

، اضارا ی هاسام ،رواش و )تخااس نااسنا قطانم ،راز

گ شاشوپ صخااش( هتاسباو ریغتم ی

ها ی )SAVI

ار نااشن

یم دهد . 3.3

. لیلحت نویسرگر غتم کت

ی ر ۀ یضارا یربراک

صخاش اب SI1

رب ساااااسا هت فای

یاه قیقحت نیرتاااشیب یراذگ رثا

یربراک یاه ضارا ی رب صخاش روش ی طوبرم SI1

هب نازیم

را ض ا ی روش و هس ام راز یم دش اب . انب ارب ی ن طبار ۀ ینعم یراد

رد حطاااس 05 / 0 داااصرد نیب

ریغتم یربراک اه شاااشوپ(

گ ی ها ی

، ض ارا ی

،روش هس ام راز و قطانم ناس نا تخاس ) و

صخاش روش ی دوجو SI1

.دراد

لکش ( 9 ) رادومن ربا طاقن یاهریغتم لقتس م

شش وپ(

گ ی ها ی

، ضارا ی

،روش ام هس

،راز ضارا ی غتم و )هدش هتخاس ری

روش صخاش( هتسباو ی

)SI1

ار ناشن یم دهد .

3.4 . ریغتم دنچ نویسرگر لیلحت ۀ

ربراک ی ضارا ی

صخاش و SAVI

ات ن هب هج وت اب ی

ج لودج ( 3

ریغتم ،ماگ نیلوا رد ،)

گ ششوپ ی

ها ی یگتسبمه بیرض رادقم .دیدرگ هلداعم دراو ( هناگدنچ

ربارب )R

396 / 0 ربارب نییبت بیراااض و 156

/ 0

ب ه تااسد دمآ

؛ ینعی 6 / 15 دااصرد تارییغت ریغتم

تااسباو ۀ

صخاش ششوپ گ ی ها ی ار نیا ریغتم نییبت یم دنک ماگ رد .

اااضارا ریغتم ،لی حت مود ی

نیا .دیدرگ هلداعم دراو رواااش

هب ار هناگدنچ یگتس بمه بیرض ریغتم 449

/ 0 بیرض و

هب ار نییبت 202

/ 0 یازفا هب ریغتم نیا عقاو رد .داد ش

ییاهنت 6 / 4 دصرد تارییغت ریغتم

تسباو ۀ صخاش ششوپ

گ ی ها ی ار نییبت یم دنک قطانم ریغتم لی حت موس ماگ رد .

بیراااض ریغتم نیا .دیدرگ هلداعم دراو تخااااس نااااسنا هب ار هناگدنچ یگتاااسبمه 472

/ 0 هب ار نییبت بیراااض و

223 / 0 اب ریغتم نیا عقاو رد .داد شیازفا ییااهنت ه

1 / 2

دااصرد تارییغت ریغتم

تااسباو ۀ رادناتااسا د

دااش ۀ صخاااش

ششوپ گ ی ها ی ار نییبت یم دنک .

لکش 8 . طبار طاقن ربا رادومن ۀ

ب ی ن صخاش ربراک تاقبط وSAVI

ي ضارا ی

لکش 9 . طبار طاقن ربا رادومن ۀ

ب ی ن صخاش ربراک تاقبط وSI1

ي ضارا ی

لودج 3 ت ياهریغتم نییعت بيارض . أ

گ ششوپ صخاش رب راذگریث ی

ها ی هرود عومجم(SAVI )اه

ماگ ریغتم

R² بیرض

لیدعت هدش R² Ad

1 ششوپ

گ ی ها ی 156

/ 0 6

/ 15 155

/ 0

2 تخاس ناسنا قطانم

202 / 0 6

/ 4 199

/ 0

3 ضارا

ی روش 223

/ 0 1

/ 2 220

/ 0

3.5 . نویيييسرگر ریغتم دنچ

ۀ ربراک ی يييضارا ی و

صخاش SI1

سااااسا رب ی

هتفا اه ی لودج(

4 ،) رد نیلوا

،ماگ ریغتم

ض ارا ی روش دراو هلداعم دیدرگ . رادقم بیرض یگتس بمه

هناگدنچ (

ربارب )R

557 / 0 ربارب نییبت بیراااض و 309

/ 0

ب ه ینعی ،دمآ تاااسد 31

داااصرد تارییغت ریغتم

هتاااسباو صخاااش

روااش ی ار نیا ریغتم نییبت یم دنک مود ماگ رد .

گ ششوپ ریغتم لی حت ی

ها ی ریغتم نیا .دیدرگ هلداعم دراو

هب ار هناگدنچ یگتسبمه بیرض 585

/ 0 ار نییبت بیرض و

هب 341 / 0 ییاهنت هب ریغتم نیا عقاو رد ،داد شیازفا 2

/ 3

دصرد روش صخاش هتسباو ریغتم تارییغت ی

یم نییبت ار

ا قطانم ریغتم لی حت موس ماگ رد .دنک دراو تخاس ناس ن

هب ار هناگدنچ یگتس بمه بیرض ریغتم نیا .دیدرگ هلداعم 604 / 0 هب ار نییبت بیرااض و 363

/ 0 عقاو رد ،داد شیازفا

ییاهنت هب ریغتم نیا 3

/ 2 دااصرد تارییغت ریغتم

تااسباو ۀ

صخااااش رواااش

ی ار نییبت یم دنک . رد حرم ۀ دعب لی حت

ریغتم هاااسام راز ریغتم نیا .دیدرگ هلداعم دراو هقطنم رد هب ار هناگدنچ یگتسبمه بیرض

615 / 0 ار نییبت بیرض و

هب 375 / 0 ییاهنت هب ریغتم نیا عقاو رد ،داد شیازفا 3

/ 1

دااصرد تارییغت ریغتم

تااسباو ۀ صخاااش روااش

ی ار نییبت

یم دنک .

لودج 4 ت ياهریغتم نییعت بيارض . أ

گ ششوپ صخاش رب راذگریث ی

ها ی هرود عومجم(SI1 )اه

ماگ ریغتم

R² بیرض

لیدعت هدش R² Ad

1 ضارا

ی روش 310

/ 0 31

191 / 0

2 ششوپ

گ ی ها ی 342

/ 0 2

/ 3 250

/ 0

3 هسام

راز 365

/ 0 3

/ 2 281

/ 0

4 تخاس ناسنا قطانم

378 / 0 3

/ 1 292

/ 0

لودج 5 . رادقم ت أ ریث ياهریغتم ت أ راذگریث رب صخاش ششوپ گ ی ها ی SAVI عومجم(

هرود اه )

ریغتم هدش درادناتسا بیرض B

t Beta Sig

تباث بیرض 081 b0

/ 0 ---

336 / 46 000 / 0

ششوپ گ ی ها ی 2

/ 2 357

/ 0 517

/ 10 000 / 0

ناسنا قطانم تخاس

2 / 1 235

/ 0 953

/ 6 000 / 0

ضارا ی روش 8

/ 3 - 148

/ 0 - 479

/ 4 - 000 / 0

لودج 6 . ت رادقم أ ت ياهریغتم ریث أ

روش صخاش رب راذگریث ي

هرود عومجم(SI1 )اه

ریغتم هدش درادناتسا بیرض B

t Beta Sig

تباث بیرض 204 b0

/ 0 ---

750 / 65 000 / 0

ضارا ی روش 1

/ 2 542

/ 0 047

/ 18 000 / 0

ششوپ گ ی ها ی 39

/ 1 - 157

/ 0 - 216

/ 5 - 000 / 0

هسام راز 02

/ 1 157

/ 0 249

/ 5 000 / 0

ناسنا قطانم تخاس

818 / 8 - 118

/ 0 - 925

/ 3 - 000 / 0

رب ساسا اتن ی ج ( لودج 3 درگ هدهاشم ،) ی

د هس نیا هک

،ریغتم 3 / 22 دصرد تارییغت ریغتم

تسباو ۀ صخاش ششوپ

گ ی ها ی ار نییبت یم دنک و 7 / 77 داااصرد تارییغت

ار رگید

یاهریغتم حم

ی ط ی قا(

ی م ی

، دااااصتقا ی

- عامتجا ی ) بی نا

م ی دنک . دب ی ن روظنم اب هجوت هب تاحیااضوت ه ارا

هدااش و

جیات ن لودج ( 3 و 5 ) ل داع م ۀ یطخ لاااصاح زا

لی حت نویسرگر

هب تروص طبار ۀ ( 4 ) یم دشاب . نچمه ی ن اب هجوت

هب ات ن ی ج لودج ( 4 ،) نیا راه چ ریغتم 8 / 37 داااصرد زا

تارییغت ریغتم

هتس باو صخاش روش ی ار نییبت یم

،دنک و

2 / 62 دص رد تارییغت ار

رگید یاهریغتم حم

ی ط ی قا(

ی م ی

،

داص تقا ی - عامتجا ی ب ) ی نا یم دیامن . اربانب ی ن اب تاحیض وت

ه ارا هدااش و جیاتن لودج ( 4 و 6 ) لداعم ۀ یطخ لااصاح زا

لی حت نویسرگر هب

تروص طبار ۀ ( 5 ) م ی دشاب .

طبار ۀ ( 4 )

𝑆𝐴𝑉𝐼 =0.86+ (2.22× 𝑉) + (1.23× 𝐵) − (3.86× 𝑆)

طبار ۀ ( 5 )

𝑆𝐼1=0.20+ (2.1× 𝑆) − (1.39× 𝑉)+

(1.029× 𝐷) − (8.81× B)

صخاااش شااشوپ

گ ی ها

1ی - SAVI

صخاااش روااش

ی

12

SI

شااااشوپ -

گ اای ه ا

3ی - V

ااااضارا ی روااااش

4S

-

هسام

5راز -D

قطانم ناسنا

6تخاس

B

رادقم

Beta

نیب رد لقتااسم یاهریغتم یبااسن تیمها

یم ناشن ار هتسباو یاهریغتم

،دهد لصاح جیاتن ساسا رب

بیارض زا یم هدهاشمBeta

دوش هک ریغتم ربراک ی ششوپ

گ ی ها ی و ااضارا ی ترت هب روااش ی

ب رتااشیب ی ن رثا راذگ ی رب ار

گ شش وپ صخاش ی

ها ی و صخاش روش

ی یم اراد دش اب و

ربراک ی ض ارا ی و روش قطانم تخاس ناس نا هب

ترت ی ب رد

فیدر یدعب رارق م ی گ ی دنر .

4 تن و ثحب

.

ی هج گ ی ر ی

رد ا ی ن قحت ی ق دنور غت یی تار ربراک ی اااضارا ی قطانم

حاس ی بونج ا ی نار ط ی رود ۀ 31 هلاس ( –1367 1398 )

واااصت زا هداهتااسا اب ی

ر راوهام ۀ دنجنااس( تااسدنل ۀ

TM,

ETM+, OLI

و داااش ماجنا ) زا

شور لامتحارثکادح ن

ی ز

ارب ی هقبط دنب ی واااصت ی ر هراوهام ا ی هداهتااسا درگ

ی د اتن . ی ج

داد ناش ن غت

یی تار قبط ۀ ازفا اب تخاس ناس نا قطانم ی

ش

72 / 2 دااصرد ی

، بی رتااش ی ن برد ار دااشر ی

ن ربراک تاقبط ی

،تساراد هک

زا تحاسم نآ رد 41441

هب راتکه 112638

ازفا راتکه ی

ش .تسا هداد سپس

قبط ۀ ضارا ی دشر اب روش

14 / 1 نچمه و دراد رارق دص رد ی

ن غت دص رد یی

تار تاقبط

ربراک ی گ شااشوپ ی

ها ی

، هااسام ت هب بآ و راز تر

ی ب رادقم اب 89

/ 0 ، 86 / 0 و 88 / 0 دنور ااشهاک ی لابند م ی دنک . ربراک ی

شااشوپ گ

ی ها ی رد لاااس 1367 ن ی ز زا 541408 هب راتکه

رادقم 483580 لاس رد

1398 س ر ی هد تس ا ب و ی رتش ی ن

غت یی تار قبط ۀ ربراک ی گ شاااشوپ ی

ها ی

، رود هب طوبرم ۀ

–1377 1398 م ی داااشاب زا نآ تحااااسم هک 647858

هب راتکه 483580

پ شهاک ی اد .تس ا هدرک زا

ب ی ن تاقبط

ربراک ی

، لاس 1367 ، بی رتش ی ن تحاسم اب

رادقم 36 دصرد

طوبرم هب ربراک ی ضارا ی روش تسا هک ا ی ن م ی ناز رد لاس

1398 هب م ی ناز 42 دص رد ازفا ی ش هتش اد تس ا . مادا رد ۀ

رثا تهج ،شهوژپ راذگ

ی ربراک تاقبط ی

رخت دنور رب ی

ب

مزرس ی ن صخاش زا اه

ی گ شش وپ ی

ها ی صخاش وSAVI

روش ی س ب تاعلاطم رد .دش هداهتس اSI1

ی را ی صخاش

بو طم ناونع هبSAVI

رت ی ن گ شااشوپ صخاااش ی

ها ی رد

ن و ااشخ قطانم ی

هم مک روظنم هب ااشخ ی

زاااس ی دنور

رخت ی ب مزرااس ی ن وپ نداد ناااشن و یا

یی گ شااشوپ ی

ها ی

تااسا هدااش هداهتااسا 10]

، 17 .[

اتن ی ج قحت ی ق ن رااضاح ی ز

صخاش هک داد ناش ن روش وSAVI

ی م ی دنناوت ناونع هب

اااصخااااش ی

ت و مهم أث ی ر مک تهج راذگ ی

لحارم ندرک

رخت ی ب مزرااس ی ن درگ هداهتااسا ی

د نچمه . ی ن ااسررب ی دنور

غت یی تار صخاااش طااسوتم زاب رد هک داد ناااشن اه

ۀ نامز ی

–1367 1398 صخاش شش وپ گ ی ها ی روش صخاش و ی

شهاک دنور ی

ازفا و ی ش ی م لابند ی دنک ب و ی رتش ی ن غت یی تار

لااااس هب طوبرم 1387

م ی نآ رد هک داااشاب دنورSAVI

ااشهاک ی و

SI1

ازفا دنور ی ااش ی م ناااشن ار ی

.دهد ارب ی ا ی ن

روظنم رد لوط رود ۀ

،هع لاط م تاق بط

ربراک ی ب ه ناونع

غتم ی اهر ی لقتس م و صخاش اه ی ششوپ گ ی ها ی و روش ی

ب ه ناونع غتم ی اهر ی هتسباو رد رظن هتفرگ دش . یراذگرثا ره

ی زا یاهریغتم لقتس م

رب رییغتم هتس باو اب هداهتس ا زا

لی حت نویاااسرگر دنچ

غتم ی هر ماجنا داااش . رب سااااسا

1Soil-adjusted vegetation index

2 Salinity index

3 Vegetation Cover

4 Salty lands

5 Sandy dunes

6Built areas