يروانف و تاقيقحت ،مولع ترازو يليبدرا ققحم هاگشناد
:هدكشناد يناسنا مولع و تاّيبدا
:هورگ
يسراف تاّيبدا و نابز
:شهوژپ ناونع
یسراف ینافرع بدا رد یسانش سیلبا )یرجه مشش نرق نایاپ ات(
:يرجم
یهللادسا شخبادخ رتکد :لاس
1388
هديكچ
هسیسد زا ،یمدآ ،هّیفوص ِدّدعتم ِتامیلعت رد هک ،سیلبا یارجام هب یقلاخا ِهاگن زا رظن فرص هدش هتشاد رذحرب وا یاه تسا
ةلئسم ،
« مدآ رب دوجس ِرما رد سیلبا ِینامرفان (»
،هراومه ،)ع
دوب ناملسم نافراع زا یهورگ ِثحب عوضوم .تسا ه
« جاّلح روصنم نب نیسح
» ،
« دمحا
یلازغ
» ،
« هاضقلا نیع ینادمه
» ،
« راطع یروباشین »
و
« یبرع نبا
» ، ع ةلمج زا ا
افر ین دنتسه هک
و ون ًاتبسن ِهاگدید زا ،هنیمز نیا رد یّلقتسم
رادروخرب دن
ِیرکف ةموظنم رد . زا هتسد نیا ِبلغا
،نافراع
« هاضقلا نیع ینادمه
» یلبا ِندرکن هدجس ، )ع(مدآ رب س
ار وا ِنیتسار قشع زا یشان ،
یهلا ریدقت ملق نایرج زین و لزا قوشعم هب تبسن دناد یم
رب یو ةدجس زا عنام هک یقشع .
تّیدحا هاگرد زا ار وا ،هلاس نارازه تدابع دوجو اب و هاوخان هب هک یملق و دیدرگ ریغ .تخاس دورطم ةناگود ِشرگن قبط هب ،نافراع نیا زا یخرب
،هژیو
« هاضقلا نیع
» یگناگی ِتابثا ِنّمضتم هک ،
یدمحم ِدیپس رون و یلیزازع ِهایس ِرون ود ِدوجو ،تسادخ ِدوجو ِیریذپ هنیرق ِمدع و ،)ص(
ِناونع هب یرگید و یقیقح ِقشع ِنایعدم زا ناصلخم صیخشت یارب یکحِم ِناونع هب یلوا ورض یتسه ِملاع رد ،یناسنا ِیلااو ِتلاامک کرد أشنم ،ینافرع ِهاگن نیمه ِقبط .دراد تر
یدّمحم ِماقم هب ندیسر دصق هب ار نآ ،سیلبا ِماقم هب دورو زا سپ دیاب ،کلاس
،)ص(
کرت
تلاامک هب نتفای تسد ،تیاهن رد و یناحور ِقیمع لّوحت یارب ار هنیمز و دیامن یدّمحم
،)ص(
.دزاس اّیهم
یدیلک ناگژاو :
نافراع
، قشع ،ریدقت ،نافرع ،سیلبا .)ص(دّمحم ،
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفص
شهوژپ شور و تاّيلک :لوا لصف
...
...
...
...
...
...
12 - 1
1 همدقم- ...
...
....
...
...
2
2 هلئسم نايب- ...
...
...
...
...
4
3 حرط یارجا فادها - ...
..
...
...
...
7
4 حرط تلااؤس و اه هيضرف- ...
...
...
...
8
5 - حرط ترورض و تّيمها ...
...
...
...
...
...
10
6 - قيقحت شور ...
...
...
..
...
...
...
10
...اه تشون یپ ...
11
قيقحت هنيشيپ و یرظن ینابم :مود لصف ...
...
...
...
...
44 - 13
گن زا سيلبا یقلاخا ها
یعرش و ..
...
...
. ..
...
...
...
...
14
-1 ...جاّلح روصنم نیسح ...
...
...
...
...
. ...
...
14
-2 ریخلاوبا دیعسوبا ...
...
...
..
...
15
-3 یریوجه یلع ...
...
....
...
...
16
4 - یراصنا للهادبع هجاوخ ...
..
...
...
17
-5 یلازغ دمحم دماحوبا .
...
...
...
...
...
18
-6 یلازغ دمحا ..
...
...
...
...
...
19
-7 یونزغ ییانس ...
...
...
...
...
20
8 - یدبیم نیدلادیشر لضفلاوبا ...
. ...
...
...
...
24
9 - ...یروباشین راطع نیدلادیرف ...
...
27
10 - ...یبرع نب نیدلا یحم ...
...
...
...
....
32
فلا - ...یناطیش سابتلا زا زیهرپ ...
32
ب - ینمیا هار ...ناطیش زا
...
33
ج - ...میرک نآرق رظنم زا ناطیش ...
34
قيقحت ۀنيشيپ ...
...
. ...
36
...اه تشون یپ ...
43
یريگ هجيتن و ثحب :موس لصف ...
. ...
...
...
..
. ...
...
45 - 96
ینافرع هاگن زا سيلبا ...
...
...
...
...
...
...
46
1 - یرون نسحلاوبا ...
...
...
...
..
...
...
...
46
2 - یدادغب دینج ...
...
...
...
....
...
...
...
...
...
46
3 - جاّلح روصنم نیسح ...
...
....
. ...
47
4 - یناقرخ نسحلاوبا ...
...
. ...
. ...
...
...
50
5 - یدادغب رهاقلادبع ...
...
...
...
...
...
...
....
52
-6 ریخلاوبا دیعسوبا .
...
...
52
7 - یریوجه یلع ...
...
...
...
...
53
8 یناگرگ مساقلاوبا- ....
....
...
...
...
...
54
9 - یراصنا للهادبع هجاوخ ...
..
...
...
...
...
...
54
10 - یلازغ دمحا ...
...
..
...
..
57
11 - ینادمه هاضقلا نیع ...
...
...
59
فلا - ...سیلبا ینامرفان ...
60
ب - هاضقلا نیع ةناگود شرگن ...
...
...
...
...
. ...
60
ج - ...سیلبا و )ص(دمحم دوجو لباقت ...
...
...
...
...
62
د - یدمحم دیپس رون ...
..
...
...
..
...
...
64
ه - سیلبا هایس رون ی
...
...
. ...
...
...
. ...
66
و - سیلبا ینامرفان تقیقح ...
...
. ...
...
...
...
...
68
ز - سیلبا یقشاع ...
...
...
...
...
...
69
ح - سیلبا یمیلگ هیس ...
...
....
...
...
...
...
70
12 - یونزغ ییانس ...
...
...
....
...
...
...
...
..
73
13 - یدبیم نیدلادیشر لضفلاوبا ...
...
..
...
...
75
14 - یروباشین راّطع نیدلادیرف ...
...
. ...
...
...
78
15 - دلو نیدلا ءاهب ...
...
..
...
...
. ...
84
16 - حم ی ب نیدلا ی یبرع ن
...
...
..
...
...
...
...
85
...اه تشون یپ .
...
88
ذخآم و عبانم ...
...
...
...
...
...
89
( یسیلگنا هدیکچ Abstract
) ...
....
...
...
97
کی لصف
شور و تاّيّلک
شهوژپ
- 1 همدقم
او ةدام زا سیلبا ةژ
« سلب » ( تسا یدیمون زا یشان ِهودنا ینعم هب 1
ةیآ رد و )
« وی م
ت
ّ سلا ُموق عا یّ ة
ُسلب
ُملا
ِرج نوم » ( مور : 12 زیخاتسر زور رد ینعی ؛تسا هدمآ ینعم نیمه هب )
ار سیلبا مان یخرب .دننادرگرس و شوماخ نامرجم
« ثراحلا »
ار شا هینک و
« هّرموبا » رکذ
د .دنا هدرک وا مان یربع ر
« لیزازع » ردص( تسا ،
1375 : 1 / 292 .)
«ّ سیلبا » رد راب هدزای
« دیجم نآرق »
ناتساد نمض یو زا اج همه، دروم کی زجو رکذ
رضح ت
« مدآ » یلئازخ( تسا هدش دای )ع(
، 1371 : 83 .)
سیلبا نآرق رد ، هب
ىنعم دوجوم ی تسا هک تمحر زا ادخ
دورطم هدش و هاگ رد ینعم
و ماع لداعم ناطیش اب هب
هتفر راک تسا
؛ هک دنچ ره ناطیش ةملک
نآرق رد زین هاگ
هب
ىنعم سیلبا هدمآ تسا . سیلبا هب ببس
ِربارب رد ینامرفان ِرما
ِدوجس ادخ
، یور زا و رورغ
رابکتسا زا دودرم و دورطم ، م
ماق برق ىهلا تسا زور ات و تمایق
،
« تقو مولعم » رجح(
:
18 ؛ :ص 8 ) ىعس هارمگ رد نتخاس
ناسنا نیا زا و درک دهاوخ اه تهج
«
ِراکشآ ِنمشد »
ناسنا تسا ( هرقب : 2 ، 208 :فسوی ؛ 5
) زین و
« ع
ُد
ُّو
ِللها » هدناوخ هدش
ىکی و زا
تافص وا
« میجر » تسا رجح(
: 17 ، 34 ن ؛ :لح 98 ).
نارّسفم نیا رد
هک سیلبا ناگتشرف زا هدوب
ای هن
، فلاتخا رظن
هتشاد ا دن . زا هدافتسا اب
ِتایآ رهاظ هروس
یاه هرقب
، فارعا
، و رجح ءارسا
، تسناد ناوت یم هک
سیلبا ةلمج زا
ناگتشرف هدوب
تسا رد . میرک نآرق هدمآ
تسا :
« انْلُق
ْسا ِة کِئلا مْلِل م دِلا اودُج
ِ ّلاِا اود ج س ف
سیلْبِا ...
« » ...
ناگتشرف ار
نامرف میداد هک مدآ رب هدجس همه ،دننک هدجس
رگم ،دندرک
سیلبا ...
» :هرقب(
34 :فارعا ؛ 11
:ءارسا ؛ 61
) رد و رگید یاهاج هدمآ
تسا :
« د ج س ف
ُة کِئلا مْلا مُهُّلُک
ْ نوع مْج ا سیلْبِا ّلاِا ،
...
« » سپ ناگتشرف ةمه هدجس
رگم ،دندرک سیلبا
...
»
:رجح(
30 ، 31 :ص ؛ 73 ، 74 ) نیا رد . تایآ
هب ناگتشرف باطخ
هدش تسا هک هب مدآ
هدجس و دننک همه
هدجس ىم دننک
؛ ب ه سیلبا زج لیلد ءانثتسا .
نآ تسا هک سیلبا زا
ناگتشرف هدوب
تسا
؛ رد اما سیلبا ،ییاج :تسا هدش بوسحم نایّنج ةلمج زا
« انْلُقْذِا و
اودُجْسا ِة کِئلا مْلِل م دِلا
سیلْبِا ّلاِا اود ج س ف
ناک نِم نِجْلا ق س ف ف ن ع
ْ
ِرْم ا هِب ر ...
»
« ىتقو هک هب
ناگتشرف نامرف
میداد هک مدآ رب هدجس سپ ،دینک هدجس
سیلبا زج ،دندرک هک
زا نج دوب
نامرف زا و شراگدرورپ
...دیچیپ رس »
:فهک(
50 ؛) تایآ رگید ددعتم زین
، ِلوق تقلخ
سیلبا شتآ زا .دنک یم دییأت ار
تبسن هب ،هدش لقن سیلبا هب عجار ثیداحا و نآرق رد ،مومع روط هب هک ییاهارجام گآ اهنآ زا دارم و دراد یقلاخا ةبنج و تسا رظان )ع( مدآ اب سیلبا رذحرب و نداد یها
تاّیبدا و ینافرع بتک ،ریسافت رد ،ور نیمه زا .تسا بیرف و رکم زا مدآ نادنزرف نتشاد نایفوص .دراد یم زاب سیلبا نامرف یوریپ زا ار یمدآ هک تسه یدّدعتم تامیلعت ،هّیفوص یقلاخا ةدودحم زا ،دننک یم یسررب ناسنا اب یو ِتبسن ثیح زا ار سیلبا یتقو زین راخ او ار وا هب نداتسرف تنعل یتح .دندرگ یمن ج هک نانچ .دنناد یم بج
« هاضقلا نیع »
( درک سیلبا بیصن ناوت یمن یرگید زیچ تنعل زج هک دیامن یم حیرصت ینادمه
، 1377 :
1 / 97 - 98 .)
:نوچ ینامّلکتم ِتادقتعم قبط
« ماّظن
» ،
« رّمعم » و
« یطوف ماشه
» رد هچ نآ هب ناطیش ،
یم خر اه لد تسا فقاو ،دهد
، .تسا هداد رارق نآ یارب دنوادخ هک یناشن ةطساو هب
نآ زا هلیسو نیدب ؛ورب ای ایب :ییوگ یم یدرم هب یهاگ هک تسا نانچ تقیقح نیا ِلاثم یترت نیمه هب .دبای یم یهاگآ ،دنک یم هدارا وت لد هچ یم ماجنا یراک ناسنا یتقو ،ب
،دهد هنوگچ وا هک ددرگ یم هاگآ ناطیش درومرد یتقو ًلاثم ؛تسا هداد ماجنا ار راک نیا
،میمصت نیا زا یکاح ناشن ةلیسو هب ناطیش ،دریگب نتشیوخ اب یمیمصت یکین ای هقدص زا یا هدع .دنک یم یهن نآ ماجنا زا ار یمدآ و دبای یم یهاگآ نآ زا
« نایلزتعم »
ریغ و
نانآ ادن یهاگآ ،تسا بلق رد هچ نآ زا ناطیش :دنا هتفگ مه اب ،ناسنا هک ینامز و در
و نامگ ساسا رب ناطیش ،دریگ یم یرگید کین راک هنوگ ره ای هقدص هب میمصت دوخ ،یودب( دراد یم زاب راک نیا زا ار وا ،نیمخت 1374
: 1 / 291 .)
،دوش یم بوسحم نیرخآ و نیلوا طرش هچ نآ و سیلبا دیاب یدرف ره هک تسا نیا
کیدزن ،دوخ دوجو هب ار نمیرها ب دوخ نورد رد یتح و دنادب
،ییوجهاش( دبای 1384
:
323 .)
- 2
هلئسم نايب
زا
« مرکا ربمایپ »
داد نامرف )ع( مدآ رب ندرک هدجس هب ار ناگتشرف ادخ هک تسا تیاور )ص(
زج هب و
« سیلبا » ههب تبسن لد رد هک یکشر ببس هب وا و دندرک هدجس وا رب ناگتشرف ةمه
« مدآ (»
شیپ یو ربارب رد ،تشاد )ع ههک دهنا هدروآ زهین و داهنن کاخ رب ینا
« سیهلبا » ههلمج زا
هک دوب یناگتشرف
« ّنج » یو نیرهفن راهتفرگ ،درهک یچیپرس ادخ نامرف زا نوچ و دنتشاد مان
هب و دش
« ناطیش » و دوب نیمز و ناشیا یاورنامرف و ناگتشرف نیرت گرزب وا ؛ تشگ فورعم
رظن زا و رتاشوک کئلام رگید زا ادخ شتسرپ رد دوب رترب نانآ زا زین شناد
،ردص(
1375 : 1 /
سیلبا لیذ .)
« سیلبا » ناتساد رد رد هک یبلاطم و اه
:تهسورود یاراد ،تسا هدمآ وا دروم یهیور ،یهکی
بهناج ههب ههک تسا ییور ، یرگید و دراد ادخ یوس هب هک تسا
« مدآ » ههک اهجنآ .دراد )ع(
« سیلبا » یم رظن رد ناسنا اب ههجاوم رد ار میریگ
یهم ،ثهیداحا و تایآ هب هّجوت اب،
ههک مینیب
یاوغِا تهج رد وا ششوکو شلات مامت
« مدآ » یم راک هب وا نادنزرف و )ع(
، ناهیاپ رد هک دور
ندروخ بیرف هب
« مدآ » و )ع(
« اّوح » یم یههتنم تهشهب زا نانآ ندش دورطم و قباهطم ؛ دوهش
، ثیداحا
« سیلبا
» گر رد،نوخ نوچمه تسا یراج ناسنا یاه
مدآ نادهنزرف یاوهغِا یارهب و
یمن راذگورف یششوک چیه زا )ع(
نیهمه وا تهّیلاّعف ةزوهح هک تشاد رظن رد دیاب هّتبلا ،دنک
زا یورهیپ زا ار یهمدآ ههک دراد دوهجو یدّدعتم تامیلعت ،هّیفوص تاّیبدا و ریسافترد.تسایند نیمارف
« سیلبا » یم عنم
،یداوجروپ( دنک 1365
: 157 ه 158 ناتساد .) ییاه
و نآرق رد ًامومع هک
تبسن هب رظان ، تسا هدش لقن ثیداحا
« سیهلبا » اهب
« مدآ » ناتهساد نهیا .تهسا )ع(
ةهبنج اه
نآ زا روظنم و دراد یقلاخا .تهسا بهیرف و رکم زا ناسنا نتشاد رذحرب اه
« هّیفوهص »
یهتقو
« سیلبا » یم رظن رد ناسنا اب وا تبسن ثیح زا ار زا ههجو چیهه ههب ناشنانخس ، دنریگ
ةرهیاد
یمن جراخ یعرش و یقلاخا لئاسم یم بهجاو ار وا رهب نداتهسرف تنعل یّتح ،دوش
،دنرامهش
هک نانچ
« هاضقلا نیع »
یم حیرصت دنک
رب ناوت یمن یرگید زیچ تنعل زج هک
« سیلبا » داتسرف
( ینادمه ، 1377 : 1 / 97 ه 98 ) هک یتبسن رد اّما ؛
« سیلبا » ،هلئهسم ،دراد ادهخ یوهس ههب یور
رگید یتروص یم دوخ هب
ناهنآ لامعا و وا نادنزرف و )ع( مدآ زا ،رگید ،تبسن نیا رد ، دریگ
یمن نایم هب ینخس وا دنگوس و ناطیش گنرین و هعدخ و .دهیآ
« سیهلبا » رد هاهگرظن نهیا رد
یم حرطم ایند یارو یتحاس .دوش
تبسن
« سیلبا » بسن نیا رد .دراد طابترا توکلم ملاع هب قلطم روط هب ،ادخ اب هبنج ت
یاه
ناتساد یقلاخا
« سیلبا » تسین حرطم ا هکلب ،
راضح
« سیلبا » وا اهب ادهخ یوگتفگ ،
، یناهمرفان
ل ،یو یو هب نداد تلهم و وا رب ادخ تنع
، یم رارق یسررب دروم هبنج نیا زا یگمه ره ؛دریگ
ر نیا رسارس رد دنچ ةیاس دادیو
« مدآ » یم هدید )ع(
دوش شهقن ارجام نیا رد لاح ره هب یلو ؛
« مدآ » و دراد رارق موسةبتر رد )ع(
« سیلبا » اهب زونه
« مدآ » ( تهسا هدرهکن رارهقرب یتبهسن )ع
:نامه(
158 ه 160 ).
تبسن رد هک دنراد داقتعا نایفوص
« سیهلبا » ناهسنا ههک تهسا ههتفهن یرارهسا ،ادهخ اهب
یمن دوجو زا هبنج نیا هب دناوت
« سیلبا » گدنهسیون زا یهضعب ،نیا دوجو اب .دربب یپ یعهس نا
لاهثم ناوهنع ههب ؛دهننک حرطم هنیمز نیا رد ار یلئاسم دنا هدرک
« راهّطع » رد
« ههمان تبیهصم »
یم :دیوگ
« لیزازع » یم مان هب ادخ تاقولخم زا یکی هک تسناد
« لبا سی » عقاو ادخ تنعل دروم
یم وب لفاغ نآ زا اّما ؛دوش دوب دهاوخ وا دوخ نوعلم نیا هک د
:
ازه دص لّوا تفگ
نم لاملاام ماج نیا ما هدروخ نم لاس نار
نورب شریز زا دمآ تنعل درد نوگنرس مدرک ماج رخآ هب ات
یمدرک تمعن رکش ار نتشیوخ یمدرک تنعل سیلبا رب هک سب
یم دب نیا هک متسناد هچ نم یم دوخ تنعل بش ات زور منک
منک
،راطع(
1373 : 241 )
« للاج انلاوم یمور نیدلا
» یلوزن ریس زین
« سیلبا » کهلم و توکلم ملاع هب توربج ملاع زا ار
:تسا هدرک ریوصت ّصاخ ییابیز اب هدوب هتشرف لّوا ام تفگ
هدومیپ ناج هب ار تعاط هار میا میا
میدُب مدمه ار شرع نانکاس میدُب مرحم ار هار ناکلاس
... دوش نوریب لد ز یک لّوا رهم دور لد زا اجک لّوا ةشیپ
یم مه لاب رد
وا تام میوا تام میوا تام وا تاّذل مشچ
،یولوم(
:ات یب 1 / 392 ه 393 )
(یقارشا دیحوت ساسا رب 1
،یرهصیق( دهنک یهم راکنا ار یدبا مّنهج هنوگ ره هک ) 1383
:
726 سیهلبا ،نهیا رهب اهنب .دوبن شیب یشیامزآ ،راگدرورپ یوس زا )ع( مدآ رب هدجس نامرف ،)
تسا :نامه( درادن ار دیواج باذع قاقح 3
/ 237 - 239 ةلئهسم ههب هاگدید نیا زا هک ییافرع .)
.دنراد ترهش سیلبا نایماح هب ،دنرگن یم سیلبا
-3 حرط یارجا فادها
یارجا زا فده نافراع شرگن هک تسا نیا رضاح قیقحت
گرزهب و یرهجه مهشش نرهق اهت
نیا هب کیدزن نافراع رگید هاگن زین یهاگ نارود
شرهگن اهب ،لوا هاگن رد تسا نکمم هک ار
نیبرهاظ ِنافراع کب سیلبا باب رد ،دشاب ریاغم
یاهه هاهگن تهّیفیک و تّیِمک هک مینادب و میوا
ِینافرع یاه هاگن اب نانآ
ِینید و یقلاخا رگید
نا ، نیهنچمه و تهسا ییاهه توافت هچ یاراد
رب ییاه ضارتعا هچ ،دنرگن یم سیلبا ةلئسم هب یقلاخا رظنم زا اهنت هک یناسک زا هک یناسک
.دنروآ یم دراو ،دنشیدنا یم نادب ینافرع هاگن
-4 ضرف حرط تلااؤس و اه هي
)ع( مدآ رب هدجس نامرف ،دنک یم راکنا ار یدبا مّنهج هنوگ ره هک یقارشا دیحوت ساسا رب
.دوبن شیب یشیامزآ ،راگدرورپ یوس زا هجیتنرد
دیواج باذع قاقحتسا سیلبا ، اهب .درادهن ار
یمهم تلااؤس ،حیضوت نیا ،ریز ِتلااؤس ریظن
هنیمز نیا رد :تسا حرط لباق
ؤس حرط ِتلاا
-1
ع ا افر
،دنموسوم سیلبا ِنایماح هب هک ین یم تیامح سیلبا زا یلیلاد و لوصا هچ یانبم رب
؟دننک 2 - ع زا کی مادک لیوأت و رظن ا
افر ن
؟تسا رترّثؤم و رتمهم هنیمز نیا رد مادک هب
؟لیلاد
3 - هاگدید
،دننک یم هاگن هلئسم نیا هب نید و قلاخا ِرظنم زا رتشیب هک ینافراع هچ و تسیچ
؟دنزاس یم دراو ،دنیامن یم عافد سیلبا ِعضوم زا هک ینافراع ِهاگدید هب تبسن ییاه ضارتعا اه هيضرف
-1 لوا ةیضرف
، هک تسا نآ ،جاهّلح :رهیظن ،دهنراد ترههش سیهلبا ِنایماح هب هک ینافراع
،یلازغ دمحا ،... و راطع ،ینادمه هاضقلا نیع
آ اب هطبار رد سیلبا یارجام هب یتقو ،مد
رد ار سیهلبا ههک یماهگنه اهّما ؛دنوهش یمن جراخ قلاخا ةریاد زا هاگ چیه ،دنرگن یم و دهننک یهم هاهگن هلئهسم نهیا هب ینافرع رظنم زا ،دنریگ یم رظن رد دنوادخ اب هطبار رود هب ،مدرم مومع مهف زا هک تسا هتفهن یرارسا و تمکح هطبار نیا رد هک دندقتعم
ِنامرف ،هاگن نیا قبط .تسا و دوهبن شیهب یهشیامزآ ،راگدرورپ یوس زا ،مدآ رب هدجس
حطهس رد ناگتهشرف رهگید زا یو ِمههف و کرد و دوهب ناگتشرف ِمّلعم هک سیلبا نوچ ؛درهکن هدجهس ادهخ ریغ هب و درب یپ یهلا ناحتما و هلئسم هب سپ ،تشاد رارق ییلااب ریغ هب ،دندوبن فقاو هدجس نیا رارسا هب هک اج نآ زا نارگید یلو .دندرک هدجس ادخ
وا راهشرس ِقشع زا تیاکح ،نامرف نیا یارجا زا سیلبا یراددوخ ،نافراع نیا رظن هب .دراد یهلا ریدقت نایرج زین و لزا بوبحم هب
-2 :هک نیا مود ةیضرف زا عاهفد ةهّیرظن ِراذهگ ههیاپ ناونع هب ،جاّلح روصنم نیسح ِدیاقع
نیع و یلاّزغ دمحا ِراکفا و سیلبا ِینامرفان شرتهسگ ناوهنع ههب زهین ینادهمه هاضقلا
یّصاخ ِتّیّمها زا ،سیلبا ِنایماح ِنیب رد ،جاّلح ةّیرظن ِناگدنهد ههب ؛تهسا رادروهخرب
ینادمه هاضقلا نیع هک هژیو رد یهسیلبا ِهایهس روهن دوهجو ِنتسناد یرورض ةطساو هب
ح ِنافراع ِنیب رد ،دوجو ِملاع ِبطق ود لیکشت رد یدمحم ِدیپس رون ربارب ،سیلبا ِیما
.دور یم رامش هب یو ِعفادم نیرت گرزب -3 ،دهنیامن یهم عاهفد سیهلبا زا هک ینافراع ِراکفا و دیاقع رب هک ینادنمشناد ای و نافراع ههب یقلاخا ِدعُب زا رتشیب ،دننک یم دراو ییاه ضارتعا نانآ رب یتح و دنریگ یم هدرخ سنا اب هطبار رد ار وا و دننک یم هاگن سیلبا یارجام و دهنهد یهم رارق یسررب دروم نا
هفیرش ةیآ ّصن هب
« ...
ٌنیبُم ٌّودع مک ل ُهّنا »
:فرخز(
62 ،) یهم یهفرعم مدآ ِنمشد ار وا
.دنیامن مرکا ربمایپ (
ص تسا هدومرف سیلبا دنگوس ةنیمز رد ) :
،دنگوس وت تّزع هب اراگدرورپ تفگ ناطیش تهسه ناهشنت رد وت ناگدنب حور یتقو ات هک
هتسویپ (منک یم هارمگ ار اه نآ ،یناوریش
1385 : 102 .)
رهگا ههک تهسا نیا ،دننک یم دراو سیلبا ِنایماح رب ،هورگ نیا هک ییاه ضارتعا هلمج زا هارهمگ تهسار هار زا ار ادهخ ِناگدنب تسا هدرک دای مسق ارچ سپ ،تسادخ قشاع سیلبا
؟دزاس سیلبا ِینامرفان رد یشقن چیه یهلا ریدقت دنیوگ یم ای و یهاهگ هک یلاح رد ؛درادن
.دوش ماجنا راک نآ دهاوخن اّما ،دهد نامرف یراک هب دنوادخ تسا نکمم
-5 حرط ترورض و تّيّمها
هنیمز رد هک اجنآ زا هئارا ناقّقحم یوس زا لقتسم و بسانم یقیقحت ،سیلبا ینافرع تخانش
ریظن یلیلاد هب ،دشاب هدش هئارا مه رگا و تسا هدشن :
هف یراوشد ینافرع رثن و مظن نوتم م
یافرع رظن میهفت و ندناسانش هنیمز رد ات مدش نآ رب هدنب اذل ؛تسا یفاکان و هاتوک ،یسراف
ِقیقحت هب ،تسا مهم رایسب و یرورض یراک هک نایوجشناد و نادنم هقلاع هب ،سانش سیلبا .مزادرپب رضاح -6 قيقحت شور
قیقحت نیا رد شهوژپ شور
، تسا یا هناخباتک :دشاب یم ریز حرش هب نآ لحارم و
-1 قیرط زا ،هلحرم نیا رد :رضاح قیقحت هب طوبرم کرادم و عبانم ،عوضوم ییاسانش
میوش یم انشآ قیقحت عوضوم اب ،قیقحت ةنیمز رد کرادم و عبانم یروآدرگ
-2 یتاعلاّطا هک یتلااقم و اه باتک ،اه هناخباتک هب هعجارم اب :یا هناخباتک قیقحت
خانش درومرد ،دنراد ینافرع هاگن زا سیلبا ت
ریگ یم رارق هعلاطم و یسررب دروم و د
دوش یم یرادرب شیف رظن دروم تاعلاّطا -3 دیدزاب دروم ،اه تّیصخش نیا زا هدنامزاب کرادم و راثآ هلحرم نیا رد :دیدزاب ةلحرم
.دریگ یم رارق -4 رم تاعلاطا زا هدافتسا اب زین هلحرم نیا رد :لصاح یاه هداد یسررب قیقحت هب طوب
ینافرع یاه هشیدنا یاه یگژیو و تّیّمها ،هدنامزاب راثآ زا دیدزاب و یا هناخباتک .ددرگ یم طبض طوبرم و کیدزن یاه عوضوم زین و سیلبا ةنیمز رد گرزب یافرع
-5 هتسد ،هدش یروآدرگ بلاطم ،رخآ ةلحرم رد :هجیتن لوصح یارب بلاطم یدنب هتسد
د و ذخا ییاهن جیاتن و یدنب زاغآ قیقحت ییاهن جیاتن شراگن و نیودت راک ،تیاهن ر
.دوش یم
ون یپ اه تش
( 1 ) - زا دارم یقارشا دیحوت«
» ِدیحوت ،
« دوجو تدحو »
هاگدید زا .تسا ینافرع
« یهبرع نبا
» ،
هب لین ِتردق اهنت ،عرش زا دادمتسا ِنودب ،دنوادخ ِتخانش ِماقم رد ،یرشب للادتسا و هشیدنا آ و دراد ار هیزنت ههک تسا نآ ،قح اّما ؛تسا نامّلکتم و ءاّشم ةفسلاف ِیددع ِدیحوت نامه ،ن
،)تافهص ِماهقم رد ،قهح ِندرمهش ریثک( هیبشت و )تاذ هنک رد ،قح ِنتسناد دحاو( هیزنت ِنیب ،یهبرع نهبا( تهسین نهکمم یههلا ِعیارهش ِمیلاعت زا یریگ هرهب اب زج ،رما نیا و ددرگ عمج 1972 م : 1 / 195
؛ ،یبرثی 1384 : 228 .) هک دسرب یا هجرد هب دناوت یم ،دیحوت ِماقم رد یفوص
طقاهس وا زا للها یوهسام و تافاهضا ،راچان هب ؛دنیبن ادخ زج و دنک شومارف ار اوسام و دوخ و ،قهح تاذ و دهبای یهم قّقحت تافاضا و رایغا ِطاقسا اب ،یلاعت ،قح دیحوت ،هچ ؛ددرگ یم ب ؛تساه یتسه ةمه ِریگارف ،وا تیدحا ههک هتهشگ قرغتهسم دوهخ یتاذ تدحو رد یروط ه
:تسا هتفگ هیهاتعلاوبا .دنیب یم قح تروص هب ار همه
ٌدحاو ُهَّنا یلع ُّلُدت ٌهیآ ُه ل ٍء ی ش ّلُک یف و ،یبرع نبا(
1972 م : 2 / 286 )
ِنخس ِیانبم رب ،نیا ربانب
« اهُنیع وه و ءایشلاا رهظا ن م ناحبُس ف »
،نوسلکین(
1382 : 140 ،)
هبترم و ماقم ره رد ناسنا ،صوصخب ،تادوجوم مامت لماش و تسا ماع ،راگدرورپ ِتمحر و دنک هبوت ِدیدجت دیاب هکلب ؛ددرگ دیمون یو ِتمحر زا دیابن ،صخش ،نیا ربانب .دوش یم یا دنک ششوک و ددرگ هاگآ یناطیش یاه هسیسد زا و دیامن تکرح ،یلاعت ،قح یوس هب هرابود چنآ زا ِقیفوت ،گرزب یادخ زا هک دشاب نآ یو ِمزع مامت و دنامب رذحرب ،هداد ماجنا ،لوا راب ه
ات یب ،یبرع نبا( دهاوخب ،دراد تسود ،یلاعت ،یادخ هچنآ :
47 .)
مود لصف
و یرظن ینابم
شهوژپ ۀنيشيپ
یقلاخا هاگن زا سيلبا زا هچ نآ ره ،ناملسم ِنافوسلیف و نافراع ِرظنم زا ییادخ ِتکربرُپ نوناک و ریخ ِروخشبآ
ماظن رد ،ناطیش ِدوجو یتح ،همدقم نیا اب و تسین قلطم ِیبوخ و ریخ زج ،دوش رداص ملاع رد ار یّصاخ ِشقن و ضحم ریخ ،ددرگ یم بوسحم نسحا یماظن هک شنیرفآ لک ِبجوم هب اّما ؛دراد هدهع رب شنیرفآ ...«
ٌنیبُم ٌّودع مک ل هّنإ »
( :فرخز 62
،) اب طابترا رد
دراد ار نمشد شقن ،ناسنا .
نیا یلو ؛میشاب رذحرب سیلبا ِللاضِا و دیک زا دیاب یمدآ هک دیآ یم رب نینچ نآرق زا هب و دنا هدش قلخ ریخ أشنم زا ،تادوجوم مامت هک میشاب هتشاد رظن رد دیاب زین ار لصا
ن دوجو یتسه ِملاع رد دب زیچ و رورش دوجوم ،قلطم ِروط .دراد
یاه هاگدید ادتبا ،سیلبا ةلئسم هب تبسن ،یقلاخا و ینید ِشرگن نیمه ةیاپ رب لاح
.مینک یم یسررب ار نابز یسراف ِناملسم گرزب نافراع
1 - جاّلح روصنم نيسح (
244 - 309 )ق.ه
هک تساج نیا تفگش یتسار هب
« جاّلح » و تیلاو یلاعا لثم ناونع هب ار حیسم هک
تفلاخ یهلا
رد یقیقح فوصت ةّیرظن یلاعا لثم ناونع هب ار سیلبا و نوعرف ،دنیب یم
هنوگچ هک دوش یم روآدای هیآ نیدنچ رد نآرق هک نانچ ؛دناوخ یم یهلا دیحوت ِباب نآ رد شمان هک سیلبا هنوگچ و دننک هدجس ار مدآ ات داد نامرف ار ناگتشرف دنوادخ ماگنه
« لیزازع » س مدآ دوجس زا ،دوب زا ار وا و یدیرفآ شتآ زا ارم :تفگ و دز زابر
( کاخ فارعا : 11 دنوادخ تنعل هب هنوگ نیدب و ) ینادواج شتآ و
دمآ راتفرگ (
نوسلکین ،
1382 : 67 - 68 .)
تسا هظحلام لباق
« جاّلح » ار دنوادخ دیحوت هک دیاتس یم ار سیلبا ترتف هک نیا اب
ف ربارب رد هک ور نآ زا اما ؛تسا هدرک ظفح یم موکحم ،تسا هدومن یچیپرس یهلا نامر
:نامه( دنک 69
.)
2 - ( ريخلاوبا ديعسوبا 375
- 440 )ق .ه
راتفر و لاوحا ،نانخس
« ریخلاوبا دیعسوبا خیش »
زا یو یتقو هک تسا نآ زا یکاح
یم هدننک هارمگ و نزهار ،رّبکتم یدوجوم ار وا ،درگن یم سیلبا ةلئسم هب یقلاخا ِهاگن یم( دبای ،ینه
1376 : 1 / 112 ِلها و سیلبا ِتاوهش ِدنمک ِناگدشدیص ار ایند لها و )
:نامه( دنک یم یفرعم ،یلاعت ،قح ِنزح و هودنا ِدنمک ِناگدشدیص مه ار ترخآ 291
و )
هب و دراد یم رذحرب یناطیش یاه یگژیو نیمه زا ار ناکلاس و نادیرم ،هناهب نیمه هب :دهد یم قلاخا سرد نانآ م خیش عضاوت ِسابل ،دشوپ هدنب هک یسابل نیرتوکین .تساه طرش ار تبحص :تفگ ا
زیزع ار هدنب زیچ چیه و تسین عضاوت ةیاریپ زا رتوکین ار هدنب یا هیاریپ چیه و تسا نیا رد نداهنرس و دوب یگتسکش عضاوت .ُللها ُه ع ف ر ِهلِل عضاو ت ن م .عضاوت رگم ؛دنادرگن ن دیدارف اهراک رد و هار رّبکت .تسین رتب رّبکت زا هار رد ار هدنب تفآ چیه و ندمآا
تعاط ،ینم کی هب .ُهنِم ٌریخ انأ :تفگ سیلبا هک نانچ ؛ندرک ینم و دوب یزارفرس
نامدرم ای :دیوگ یم و ددرگ یم اهرازاب رد سیلبا :دنیوگ و دش زیچان وا ةلاس رازهدنچ هک دییوگن و دینکن ینم ات رگن !اتسور و رهش
« نم » ینم زا نم رب دمآ هچ ات دیرگنب و
دنک تعزانم و دیآ ربارب رد دنوادخ اب هک ره سپ .تسوا تفص یراوگرزب و رّبکت .ندرک :نامه( دننک شرهق و دننکش ورف شندرگ ،دیامن رّبکت و 297
.)
ّ
ّ Abstract
ّ
Knowledge of Devil is discussion that groups of mystics to attend.
They have specially effort. Such as"Hoseyn Mansour Hllaj",
"Ahmad Ghazzali", "Eynalghozat" "Attar Neyshabouri", "Ebne Arabi" belives. However, Devil is quilty and unlucky hut he lover and believer. That is playing fairly and he has perfect faith. He is lover of god. According to his omonotheism in tuitionist. The human would not eternity torar
According to his, existence of devil, It is necessary for existence of prophet (Hazrate Mohammad) seeker Pass stage of primary and devil. Then he arrived to a Hainiments forarrived to God. In the deep look, light of black, unlucky, complete mirror of Mohammad (Apace
upon him) that he is joy and honest.
However, devil is caused of error and irreligion of human but he is honest w itness and way of distinction and claims of God.
Key words divel-fate-love-Mohammad-mysticism-Eynalghozat.