یهایگ ششوپ شنکردنا و
رد بوسر لاقتنا نایرج
اه لاناک زاب ی
یروباشین یحلاص ربکا یلع دیس ،
1هدازرفص ربکا نیمشیدنگ
،
2نایردیحریم منبش
3
-
1بآ هورگ داتسا سردم تیبرت هاگشناد
نارهت
2 - شناد رای بآ هورگ یلیبدرا ققحم هاگشناد
-
3سردم تیبرت هاگشناد بآ هورگ یرتکد یوجشناد نارهت
هصلاخ
دراد بوسر و نایرج لاقتنا رد یروحم شقن هک دشاب یم اه ههاربآ رد مهم یاه هفلوم زا یکی یهایگ ششوپ .
لیبق زا یهایگ ششوپ یاه هصخشم
هژیوب نایرج یاه راتخاس رد یمهم شقن عافترا ،یریذپ فاطعنا ،لکش ،مکارت نایرج یگتفشآ
لاب و دنراد بوسر تشابنا خرن عبت .
نینچمه تیریدم
اه هناخدور یطیحم تسیز هزورما هک
هجوت دروم رایسب دشاب یم
تسا بوسر و هایگ ،نایرج نیب لباقتم رثا زا یهاگآ دنمزاین .
هلاقم نیا رد ورنیا زا
هنیمز رد ریخا تاعلاطم رب یرورم هک تسا هدش یعس نایرج
یهایگ ششوپ اب زاب یاه لاناک ا
دبای ماجن . یسررب هب هدمع روطب اتسار نیا رد رثا
لباقتم
رب یهایگ ششوپ تسا هدش هتخادرپ ،دشاب بوسر لاقتنا ریثات تحت دناوت یم هک ناهایگ دشر هلاسمو بوسر لاقتنا
.
یدیلک تاملک :
مکارت ،بوسر لاقتنا ،بآ نایرج ،یهایگ ششوپ ،شنکردنا
1 . همدقم هفلوم زا یکی یهایگ ششوپ دراد بوسر و نایرج لاقتنا رد یروحم شقن هک دشاب یم اه ههاربآ رد مهم یاه
. گ ی ناها سم رد دوجوم ی
ر رج ی نا نکمم
عاب تسا ث ازفا ی ش و یا شهاک رج تمواقم ی
نا دنوش . ازفا روظنم هب رود نادنچ هن هتشذگ رد ی
ش فرظ ی ت ارب لاناک ی روبع س ی
،اهبلا گ ششوپ ی ها ی دوجوم
ههاربآ رد فذح اتدمع اه م
ی درگ ی
،د صخشم نامز تشذگ اب اما درگ
ی د ا هک ی هنوگن راکتسد ی اه ی بط رد ناسنا ی
،تع بولطمان تارثا ی
ک رب ی ف ی ت ،بآ
اپ ی راد ی و نچمه ی ن ژولوکا ی اج رب ههاربآ ی
م ی دراذگ . [1]
نیلاآ ریاس و تازلف ،یذغم داوم ،بوسر لرتنک رد یمهم شقن یبآ یاه هندب رد دوجوم ناهایگ ،تشاد هجوت دیاب میقتسم بذج قیرط زا اه هد
دنراد نایرج یکیمانیدوردیه تایصوصخ رییغت ای و اه نآ .
تارییغت نیا تخانش یارب ،یگدیشخپ و یگتفشآ تدش ،اسپ یورین رد یهایگ ششوپ ریثات
تسا تیمها زئاح یکیمانیدوردیه .
هجیتن رد و نایرج طسوتم تعرس شهاک ثعاب هایگ یوس زا یلامعا یفاضا یاسپ یورین
اب یراذگ بوسر شیازفا
شهاک رتسب کیدزن یشرب شنت دوش یم
. تاریثات و هناماس رد فقوت نامز و نایرج قمع شیازفا هب رجنم دناوتیم اسپ یورین رد شیازفا نیا نینچمه
ددرگ فلتخم یاه هنوگ یکیژولویب یاه راتفر رب ن آ بقاعتم . [2]
شبآ و بوسر لرتنک رد یهایگ ششوپ درکراک دراوم زا ماد هب و اه جوم ندومن اریم هلیسوب هک تسا هایگ زا هدیشوپ یلحاس یحاون رد ،یگتس
فح ،یهایگ ششوپ نورد بوسر نتخادنا ا
دروآ یم مهارف یگتسش بآ لباقم رد یبسانم ظ .[3]
دشاب یم رثوم زین یبآ یضارا یناتحت یحاون رد رون تفایرد رب یهایگ ششوپ .
اک بجوم یهایگ ششوپ دوجو هک ارچ زا یروبع نایرج شه
دوش یم تارذ قیلعت زاب زا یریگولج و یراذگ بوسر شیازفا عبتلاب و یناتحت هیحان .
هب رون رت شیب ذوفن هب رجنم قلعم تارذ شهاک ،تلاح نیا رد
دوش یم یهایگ ششوپ نورد .
یهایگ ششوپ یرهاظ تلاح یفرط زا (
یریذپ فاطعنا هجرد )
ب یم رثوم هایگ طسوت رون تفایرد رد دشا
. رد هایگ هکیروطب
دراد رارق یرتشیب رون تدش ضرعم رد هداتسیا تلاح .
اما ،دبای یم شیازفا رون بذاج عطقم حطس فرط کی زا ،نایرج روبع زا یشان هدیمخ تیعضو رد
دراد رارق دوخ راوجمه ناهایگ هیاس ضرعم رد هایگ رگید یوس زا .
یذغم داوم تفایرد خرن رب یهایگ ششوپ یرهاظ تلاح رثوم زین نژیسکا لدابت و
اب دروخرب تعرس شیازفا ، هک یا هنوگ هب ؛تسا هدیمخ یهایگ ششوپ
تفایرد خرن هک ؛ددرگ یم هدننک شخپ یزرم هیلا تماخض شهاک هب رجنم
دشخب یم دوبهب ار نژیسکا لدابت و یذغم داوم .[4]
دش هراشا رصتخم روطب هکیروطنامه ارت لیبق زا یهایگ ششوپ یاه هصخشم
یاه راتخاس رد یمهم شقن عافترا ،یریذپ فاطعنا ،لکش ،مک
دنراد بوسر تشابنا خرن عبتلاب و نایرج یگتفشآ هژیوب نایرج .
دنمزاین دشاب یم هجوت دروم رایسب هزورما هک اه هناخدور یطیحم تسیز تیریدم نینچمه
تسا بوسر و هایگ ،نایرج نیب لباقتم رثا زا یهاگآ .
لاقم نیا رد ورنیا زا ششوپ اب زاب یاه لاناک هنیمز رد ریخا تاعلاطم رب یرورم هک تسا هدش یعس ه
صوصخلا یلع ،یهایگ شنکردنا
مرج لاقتنا رب یهایگ ششوپ بوسر و
، ماجنا یهایگ ششوپ دشر رب بوسر لاقتنا ریثات مهم هلاسمو دوش
.
2 . بوسر لاقتنا رب یهایگ ششوپ ریثات
تشرد تابوسر رتسب
قلعم تابوسر و رد شیاسرف دروم رد یمهم تاعلاطا لماش هناد زیر
رظن دم یحاون یم
دنشاب نیمز یاهدنیارف تخانش رد هک
یسانش تسا تیمها زئاح رایسب . [5]
دشاب هتشاد دوجو هیحان رد زین یهایگ ششوپ هک ینامز لاح یم رت هدیچیپ رایسب بوسر لاقتنا و نایرج راتخاس ،
دوش . نتفرگ رارق ماگنه هب هکارچ یاهگرب و خاش و هقاس ،نایرج ریسم رد یهایگ ششوپ
دوش یم نایرج یگتسسگ بجوم هایگ .
هتخیسگ بآ طوطخ
دیامن یم فیعضت ار بوسر لاقتنا و هداد شهاک ار فک یشرب شنت دنوش یم تابوسر ندش سوبحم بجوم یترایع هب ای و[6]
[10,9,8,7]
.
ایرج لباقم رد یعنام لثم یهایگ ششوپ دوجو یفرط زا دوش یم نایرج تعرس شهاک بجوم ن
. تسدلااب زا هک یتشرد تارذ زا یشخب اذل
دنوش یم رتسب حطس نتفرلااب بجوم و هدش نیشن هت دنیآ یم نایرج ادودح یهایگ ششوپ اه لاناک زا یخربرد هکیروطب[6]
٪08 هب یرذگ تابوسر
دراد یم هگن دوخ رد ار تسد نییاپ تمس . [11]
سو رد هایگ رگا یفرط زا بیش یگدروخ بجوم ههاربآ یاه هبل یکیدزن رد نایرج تعرس شیازفا اتعیبط ،دشاب هدش عقاو ههاربآ ط
( بیش زج هب
یگنس یاه ) دوب دهاوخ ضیرع و قمع مک یا ههاربآ نتشاد نآ هجیتن هک دوش یم .[6]
رد یهایگ ششوپ هک داد ناشن ناراکمه و چیردارب تاعلاطم
یردنائم یاه لاناک لکش ظفح ثات
راذگ ری دشاب یم .[12]
نیمات یاهروتکاف نیرتمهم زا یکی ناونعب یهایگ ششوپ شقن،هتفای ماجنا تاعلاطم هب هجوت اب
دسر یم رظن هب هدش تابثا لاناک یرادیاپ هدننک [17,16,15,14,13]
.
اد اه لاناک یرادیاپ و یزبآ نینکاس تایح ،بآ تیفیک رد ناهایگ هک یا هدنزاس و تبثم تارثا لیلدب رد ناهایگ زا یرادهگن و شرورپ ،دنر
تسا هتفرگ رارق نیققحم تیامح و هجوت دروم یا هژیو روطب اه هناخدور [19,18]
.
،یرادهگن و میمرت رادیاپ یاهوگلا یحارط یارب ،لاح نیا اب زونه ام
یاپ رد یهایگ ششوپ مکارت و عیزوت ریثات یگنوگچ زا یرتهب کرد ات میراد زاین یرتشیب یسررب هب میشاب هتشاد لاناک یراد
.[20]
و تاقیقحت نیاربانب
دبای ماجنا یتسیاب اه هدنیلاآ ریاس و تابوسر یارب هلت ناونعب یزبآ یهایگ یاه ششوپ زا هدافتسا دروم رد یرایسب یاه یراذگ تسایس .
لاخ نیا
دشاب یم ندرک رپ لباق یژولوفروموئژ و هناخدور کیلوردیه ملع ود تکراشم اب یتاقیقحت . [21]
تسا رت دیدش رتشیب هایگ هقاس مکارت اب قطانم رد یراذگ بوسر هک دهد یم ناشن هتشذگ تاعلاطم . [22]
ششوپ اب هیحان نورد تارذ سابتحا
یهایگ تساه ههاربآ ریسم رد نیگنس تازلف و یذغم داوم ،کیناگرا داوم لرتنک هدننک کمک [25,24,23]
. هک دهد یم ناشن تاعلاطم یفرط زا
شیاسرف دوش دیدشت تسا نکمم نایرج ندش رود لیلدب یهایگ ششوپ یاه هبل فارطا رد [27,26]
. ششوپ نورد ،یلآ داوم و هناد زیر تابوسر
دننک یم روبع تسا رتشیب تعرس هک یهایگ ششوپ نیب رد هناد تشرد تابوسر و هدش عمج هتفای شهاک تعرس هک یهایگ .
بیترت نیدب یوگلا
یناکم
یبوسر تفاب یتن رد
هج عیزوت ددجم یم داجیا نایرج [28]دوش
.
دشاب یم هقاس مکارت زا یعبات یهایگ ششوپ اب یاه ریسم رد تابوسر ددجم عیزوت هک دنداد ناشن تاعلاطم نینچمه [30,29]
. یاه دنور
یهایگ ششوپ هکت کی نورد زا تارذ فذح زا یکاح تسا هدش هدهاشم مه یداضتم .
وتاک نف درک هدهاشم ناراکمه و گ زارت لیلدب لامتحم هک دبای یم شهاک ،یهایگ هدنکارپ مکارت اب اه هکت نورد یلآ داوم و زیر تارذ هک دن
یم ششوپ زا یراع یحاون هب تبسن اه هکت نیا نرود یگتفشآ یلااب [31]دشاب
. نورد تعرس هک دشاب مک یا هزادنا هب اه هقاس مکارت رگا هکارچ
جیا یگتفشآ ،دشاب لااب نانچمه ششوپ دهد یم شیازفا ار هکت نورد یگتفشآ زارت ،اه هقاس کت کت یاه هبادرگ رثا رد هدش دا
.[2]
هک ییاج ینعی
تسا یراذگ بوسر لحم . [32]
دریگ یم لکش اه هقاس زا کی ره نییاپ رد یبسا لعن هبادرگ کی ،هولاعب [34,33]
یشرب شنت و یگتفشآ اب یا هیحان یریگ لکش بجوم هک
دوش یم دایز رتسب دریگ یم لکش هقاس ره فارطا رد یگتسشبآ هرفح هجیتن رد و
( لکش 1 [27] ) . زونه تابوسر یناکم طسوتم لاقتنا رد هرفح نیا ریثات
تسا هدشن فیصوت لماک روطب .
لکش
–1 هب رجنم هدش هتشابنا بوسر هک یطاقن رد یهایگ ششوپ ندوزفا یا هسام رتسب اب هناخدور کی رد
ح زا رتسب لکش رییغت تلا
( )
aاه نوید (
)
bهب هرفح تسا هدش هایگ فارطا رد رادیاپ .
[27]هجو نورد یگتفشآ یلااب زارت لباقم
هجیتن رد ،دوش یم هدهاشم زین یهایگ هکت لاع
ر طسوتم تعرس شهاک مغ
، رد صلاخ یراذگ بوسر
دوش یم رتمک هایگ فارطا هب تبسن هایگ لباقم هجو [35,32,9]
. مه نینچ یر تابوسر تشابنا یهایگ هکت تشپ رد هدش داجیا هلابند رد ز
هدهاشم یم
[36]دوش . بوسر شیازفا و لباقم هجو رد یراذگ بوسر شهاک نیمه ،دننک یم دشر تسد نییاپ تهج رد اتدمع یهایگ یاه هکت هکنیا لیلد دیاش
دشاب یهایگ هکت تشپ رد یراذگ .[28]
یسررب هب دوخ ریخا تاعلاطم رد فن و یل اتسار نیمه رد دنتخادرپ تابوسر قیلعتزاب رد نایرج تعرس ریثات
. یاه تعرس رد هک دش هدهاشم
هایگ هکت فارطا و لخاد رد صلاخ تابوسر زا یتخاونکیریغ یناکم عیزوت و دتفا یم قافتا قیلعتزاب ،ششوپ زا یراع یحاون رد ،نایرج ی لااب هدهاشم ی
دوش یم . دوجو قیلعتزاب ،نییاپ یاه تعرس رد هکیلاح رد درادن
( دشاب یم دودحم ای )
دوش یم هدهاشم صلاخ تابوسر زا یتخاونکی عیزوت اذل ، .
روطب
تسا رتلااب ششوپ زا یراع یحاون هب تبسن هدمع لیلد ود هب اهنت یهایگ هکت نورد یراذگ بوسر یلک :
و یشان یگتفشآ دوبن رد بوسر قیلعتزاب دوجو
ششوپ نودب یحاون . [37]
ن ناراکمه و نچ تادهاشم رادیاپ هلابند هدودحم رد زیر تارذ تشابنا هک داد ناش
( لکش 2 ) ییاج ،دشاب یم شهاک هتفشآ و نیگنایم تعرس هک
دبای یم . یریگ لکش گ
یاهتنا رد یبسا لعن هبادر هلابند
رادیاپ
، ار یگتفشآ زارت یا هظحلام لباق روطب
یم رتلااب رب د یم یراذگ بوسر بجوم و
[36]دوش . گ هکت یبناج شرتسگ تسا یکیمانیدوردیه یاه لرتنک ریثات تحت یهای
. یهایگ ششوپ اب هیحان فارطا رد نایرج فارحنا نینچمه
، شیازفا
هتشاد لابندب اه هبل رد ار نایرج یعضوم
، دوش یم نآ یبناج شرتسگ عنام و دهد یم جیورت ار شیاسرف [42,41,40,39,38]
. نیب لماعت یاه هنومن نیا
ایگ یاه هکت دشر و نایرج دشاب یم یژولوفروموئژ و هایگ ،نایرج شنکردنا هدنهد ناشن ،یه
. رد یتایح شقن بوسر و هایگ ،نایرج شنک ردنا هکنیا اب
ز نیا رد تاعلاطم زونه یلو دراد یزاسزاب و ایحا یاه هژورپ دراد یرایسب یسررب یاج هنیم
.
لکش
–2 یهایگ هکت کی یلااب یامش قرغتسم ریغ
رطق هب .
Dک تعرس لانا
U0
،دشاب یم
L1هیحان لوط
دشاب یم رادیاپ هلابند اب
.
[36]بوسر لقن و لمح زا یبوخ فیصوت زونه ،نگمهان ناهایگ هب طوبرم ثحابم یگدیچیپ زا ندرک رظن فرص اب رد
نگمه قطانم اب
ششوپ
هچراپکی یهایگ مه
میرادن . تسا هجاوم هدمع لکشم ود اب فیصوت نیا رضاح لاح رد .
ا ،لاوا هک دشاب نیا رب ضرف رگ لاناک بوسر لاقتنا یاه لدم زا
وش یم حرطم دشاب یم یلوقعم شور ،شور نیا ایآ هک لاوس نیا ،مینک هدافتسا یهایگ ششوپ اب یحاون رد بوسر لاقتنا ینیب شیپ یارب زاب یاه د
. ارچ
دنریگ یم رظن رد رتسب طسوتم شرب شنت زا یعبات ار بوسر لاقتنا اه لدم نیا هک . [43]
تکرح عورش رد یگتفشآ شقن رب ریخا تاعلاطم هکیلاح رد
دنراد دیکات بوسر [44,45,46]
. امیقتسم یگتفشآ،زاب لاناک رد هک ییاجنآ زا و بوسر لاقتنا یمیدق یاه شور ،تسا طبترم رتسب طسوتم شنت اب
تسا نکمم ،دنشاب یم رتسب یشرب شنت ساسا رب هک یبرجت روطب
د یگتفشآ شقن زا دننک هدافتسا دوخ یاه رتماراپر
. هکیتروص رد ،یهایگ یحاون رد
تسا یشوپ مشچ لباق و مک رایسب رتسب یشرب شنت هب یهایگ گرد اب هدش داجیا یگتفشآ زارت یگتسباو . [2]
شقن بوسر لاقتنا رد یگتفشآ رگا اذل
سرد ،یهایگ یحاون یارب زاب لاناک نایرج طباور زا هدافتسا ،دشاب هتشاد یمهم دشاب یمن ت
. مود لکشم ششوپ اب قطانم رد بوسر لاقتنا فیصوت رد
تسا یهایگ یحاون رد رتسب طسوتم یشرب شنت ینیب شیپ لوقعم شور نادقف یهایگ .
اه هقاس یکت سایقم رد رتسب شنت رد یرایسب عونت ،نیا رب هولاع
دراد دوجو
، دوش یم هدهاشم اه هیاپ فارطا رد هچنآ دننامه . [47]
ضف یوگلا هدش هدهاشم یگتسشبآ هرفح اب هژیوب ،اه هقاس طسوت یلامعا رتسب شنت ییا
دشاب یم صخشم یکت یاه هقاس فارطا رد . [47]
رجنم رتسب مرف رییغت هب دناوتیم هایگ ندرک هفاضا ،یا هسام یاه هناخدور رد ،دش رکذ لابق هکیروطنامه
لکش دننامه ،دوش 1
رد هرفح هب نوید زا رتسب لکش رییغت هک دهد یم ناشن ار هقاس فارطا
. [27]
و دنک یم کمک بوسر لاقتنا هب اه نوید نیا دوجو
اهنآ فذح یصاخ روطب داد دهاوخ رارق ریثات تحت ار رتسب راب لاقتنا
.
یم رارق ریثات تحت زین ار بآ یکیژولوکا تسیز طیحم هکلب دوش یم اه هناخدور رتسب لکش رییغت بجوم هکنیا رب هولاع هایگ دوجو دهد
.
یاه یچراکش و راکش تلاماعت و اه نوتکنلاپوئز ،هیلوا یاه هدننکدیلوت یوررب یددعتم تاریثات بآ یروش شیازفا عبتلاب و تابوسر قیلعتزاب دوجوم
دراد بآ رد .[48]
هد یم شهاک ار تابوسر یگدروخ و قیلعتزاب یرثوم روطب یزبآ ناهایگ نینچمه ن
[49]د . زیناکم زا یکی کیمانیدوردیه یاه م
دنهد یم شهاک ار تابوسر لاقتنا و لقن نآ رب ریثات اب ناهایگ هک تسا یمهم .
نایرج یگتفشآ و تعرس یریگمشچ روطب یهایگ ششوپ دوجو هکارچ
دهد یم شهاک ار .[50]
قرغتسم ریغ و قرغتسم ناهایگ هک دنهد یم ناشن تاعلاطم رب
قیلعتزاب شهاک بجوم و هتشاذگ رثا نایرج کیمانیدوردیه یم تابوسر
[50,49]دنوش . زا شیب لخلخت اب لخلختم طیحم کی دننامه قرغتسم یهایگ یاه ششوپ هک دهد یم ناشن اه یسررب 08
دشاب یم دص رد .
لخلخت نیا
دشاب یم راذگ ریثات ییایمیشوئژویب یاه دنیآرف رب هک ؛ددرگ یم یهایگ ششوپ لخاد هب عیرس مئاق لاقتنا هب رجنم لااب .
د مرج لدابت رب یهایگ ششوپ نور
دشاب یم رثوم ناهایگ دشر یارب زاین دروم یذغم داوم لاقتنا [52,51]
. ؛دنریگب لکش تابوسر زا هدز نوریب عناوم تشپ رد هیوناث یاه نایرج ،نینچمه
نایرج اب هدش لمح و تابوسر زا هدش ادج تارذ و هدرب هرهب هیوناث یاه نایرج نیا روضح زا هدنز تادوجوم زا یخرب دنیامن یم بذج ار هیوناث یاه
. هب
هباشم قیرط ماجنا زین ار تسا هدوبن هدنز تادوجوم تفاب هیزجت زا هک ینبرک ای لولحم یلآ ریغ نبرک لاقتنا تسا نکمم ،یدوعص هیوناث یاه نایرج نیا
دنیامن عیرست ار هدننک زتنسوتف یاه تفاب هیذغت و هداد . [53]
3 . دشر رب بوسر لاقتنا ریثات یهایگ ششوپ
یطیحم تسیز تایح دراد یزبآ یاه متسیسوکا راتخاس رد یساسا شقن هک یهایگ ششوپ
، ریثات تحت یرایسب یاه روتکاف دشاب یم
. روتکاف نیا نیب رد
تسا هدش هتفریذپ تسیز طیحم هدننک لرتنک روتکاف نیرت یدیلک لاونعب بوسر لاقتنا شقن اه [55,54]
. قلعم تارذ یلک هبنج هس زا
ناهایگ دشر رد
دنراذگ یم ریثات :
1 - ماجنا لامرن تروصب هچنآ اب یزبآ ناهایگ زتنسوتوف لمع هک دنوش یم ثعاب و هداد شهاک ار یفاک رون و تیفافش قلعم تادماج
دشاب هتشاد توافت تفریذپ یم . [5]
2 - م شهاک ار یزتنسوتوف تیفرظ و هدیبسچ ناهایگ گرب و خاش هب قلعم تارذ زا یشخب زا عنام نینچمه و دنهد ی
دشاب یم راذگریثات رایسب ناهایگ دشر رب هک دنوش یم ناهایگ و بآ نیب یذغم داوم و زاگ لدابت . [56]
3 - یرادیاپان بجوم بوسر لاقتنا نینچمه
دراد ییازسب ریثات ناهایگ دشر رد هک دوش یم ناهایگ هشیر متسیس .
رثا دروم رد یرایسب تاعلاطم ،ریخا یاهلاس رد تسا هتفرگ تروص بوسر لاقتنا زا ناهایگ دشر یریذپ
. ریثات یسررب هب ناراکمه و ویخ
یهایگ صاخ هنوگ ود دشر رد بوسر قیلعتزاب (
Potamogeton و
Vallisneria دنتخادرپ)
. ریثات تحت هک ینامز هایگ ود نیا هک دنداد ناشن تاعلاطم
یرتکچوک یتسیز هدوت دنریگ یم رارق تابوسر قیلعتزاب بوسر لاقتنا و دنراد للاز بآ هب تبسن
، دهد یم شهاک ار ناهایگ گرب و خاش و دادعت .
یفنم یریذپرثا نینچمه Potamogeton
زا رتمک بوسر قیلعتزاب زا Vallisineria
دشاب یم . [57]
دایز راب دورو هک دنداد ناشن ناراکمه و کناز
دشر رد یا هظحلام لباق ریثات بآ رد قلعم تارذ هایگ
Potamogeton crispus دراد نآ هزات نزو و لیفورلک یاوتحم رد هژیوب
.[58]
تاعلاطم نیا
ایحا ملع رد ماگشیپ ناهایگ باختنا رد یمهم یانبم زین و دنداد هئارا قلعم تارذ هب تبسن ناهایگ لمحت و دروخزاب دروم رد یبوخ تاعلاطا ششوپ ی
دندش ناهایگ .
یا رد تیمها زئاح لئاسم رگید زا رجنم تسا نکمم هک ؛دشاب یم نایرج عیزوت رب یهایگ ششوپ عیزوت رد تارییغت ریثات هوحن تخانش ،هزوح ن
ددرگ ناهایگ دشر شهاک ای و شیازفا هب .
دنشاب یم رت دودحم یذغم داوم هب یسرتسد ظاحل هب ؛دنراد رارق یگتسش بآ ضرعم رد هک ییاه لحم هکارچ
ر یارب یبسانم ناکم ظاحل نیا زا و دنتسین ناهایگ دش
. [59]
ه رد م اتسار نی ناراکمه و فن ب
فارطا رد یراذگ بوسر یوگلا یسررب ه ود
رواجم یاه هکت مه
دنتخادرپ داد ناشن جیاتن ،
، هکینامز هکت ود
هدش داجیا یاه جوم لماعت ،دنشاب یم رگیدکی زا رود هایگ اهنآ یراذگ بوسر و نایرج یاهوگلا و هدوب فیعض اهنآ کت کت زا
یاه ششوپ هباشم
دشاب یم یدارفنا .
نیب یزکرم طخ رد یفاضا یراذگ بوسر و دتفا یم قافتا اه جوم شنکردنا ،دنوش یم کیدزن مه هب یهایگ یاه هکت هک ینامز اما
هایگ هکت ود دوش یم هدهاشم
. تلاح یصاخ هلصاف زا هدش عطق تسدلااب رد دوجوم یهایگ هکت جوم تسا نکمم هک دراد دوجو زین یهایگ هکت جوم و
د ؛دنک ادیپ یرتشیب لوط تسد نییاپ ر تادهاشم نیا یمامت
نایرج عیزوت رد یگیاسمه شنکردنا ریثات هدنهد ناشن اه شنکردنا نیا اسب هچ و دشاب یم
دوش یهایگ ششوپ دشر بجوم (
لکش 3 [60]) .
لکش
–3 گ رارق ،درفنم هایگ یاه هکت زا عورش ،یهایگ زادنا مشچ کی لماکت مه یگیاسمهرد هتفر
.
[60]4 . یتاعلاطم صقاون و اه لاخ دنتخادرپ هعلاطم هب یهایگ ششوپ یاراد یاه ههاربآ اب هطبار رد یرایسب نیققحم .
یمامت نداد ناشن یارب رتماراپ کی زا هدافتسا متح روطب
رب یهایگ ششوپ تاریثات بوسر و نایرج لاقتنا
هنلاوقعم هدیدپ یگدیچیپ هب هجوت اب دشاب یمن
. روضح رد لاقتنا هدیدپ و نایرج راتفر ینیب شیپ یارب
دشاب یم زاین دروم اه رتماراپ زا یبیکرت یهایگ ششوپ . [61]
اه رتماراپ یمامت روضح رد یهایگ ششوپ اب نایرج زیلانآ هب نآ اب ناوتب هک یشور نیا ربانب
هلاسم هک ینامز هژیوب ،تسا صخشمان نانچمه ،تخادرپ ی
و شرتسگ میهد رارق رظن دم مه ار ناهایگ تخاونکی ریغ دشر [62].
.
داس یاه راتخاس زا هدافتسا هولاعب اب یاه هناخدور رد بوسر و نایرج لاقتنا یسررب یارب هداس یساکع یاه رازبا و اه مولف نوچ ،نایرج ه
میدنمزاین یرت هتفرشیپ یاه شور و اه رازبا هب و دشاب یمن لوقعم یهایگ ششوپ .
ه چم نین ؟دشاب یم هچ هایگ تمواقم حیرص لدم زین و ؟دراذگ یم ریثات نایرج رب روطچ یهایگ ششوپ هکنیا دروم رد تسا حرطم یتلااوس
تسا هتفای ماجنا هتسویپ یاه رتسب یور رب تاعلاطم رثکا ،خساپ یارب یلو .
و یهایگ توافتم یاه شیارآ رد هکیلاح رد شنت
زدلونیر یاه فلتخم
لاقتنا ،
رج یاه راتفر بوسر و نای عونتم
تشاد دنهاوخ ی .[63]
دننک یم هدافتسا دوخ تاعلاطم رد ار یهایگ هکت شور نیققحم رثکا هکینامز ات و دشاب یم مهم رایسب زدلونیر شنت لرتنک دهاوخن ققحم ،
[65,64]دش . متسیس دوش یم یگتفشآ لرتنک بجوم یا هکت یم فلتخم طیارش رد یسررب دنمزاین یگتفشآ و
دشاب .
تسا هتفای ماجنا یعونصم یهایگ یاه ششوپ یور رب تاعلاطم رثکا هولاعب .
هجیتن رد آ ماجنا یتسیاب یعقاو ناهایگ یور رب یرتشیب تاشیامز
دبای . دراد یرایسب ماهبا زونه یهایگ ششوپ اب یاه لاناک رد تابوسر نتخادنا ماد هب و لاقتنا ثحب نینچمه .
5 . هجیتن یریگ
رب هزورما شقن یسر ملع ناسدنهم و نیققحم زا یرایسب هجوت دروم یزبآ یاه متسیسوکا رد یبلایس یاه تشد و اه ههاربآ رد دوجوم یهایگ ششوپ
دشاب یم تسیز طیحم و کیلوردیه .
هدش تابثا ابیرقت بلایس زیلانآ و یشاوح یزاسرادیاپ ،نایرج تشادهگن یاه هژورپ رد یهایگ ششوپ ریثات هک ارچ
شاب یم د . نایرج دروخزاب و لماعت یاه هقلح و اه مزیناکم یلماک روطب نیشیپ تاعلاطم -
یهایگ ششوپ -
و دهد یمن رارق ششوپ تحت ار بوسر شخب
زا ییاه دنشاب یم هتخانشان زونه ،دنتسه مهم رایسب اه مزیناکم نیا یسررب یارب هک هایگ و نایرج تاصخشم نوچ یلئاسم .
یاه لاخ ندرک رپ یارب و
لاطم نایرج نیب دروخزاب و لماعت هنیمز رد یرایسب یاه تاقیقحت هب زاین دوجوم یتاع -
هایگ - نایرج یاه هصخشم و رتسب لکش ،بوسر لاقتنا -
ششوپ
دشاب یم یهایگ .
6 . عجارم
1 . رف یدیمح ح ، ( . 1302 ).
سررب ی امزآ ی هاگش ی ثات ی ر گ ششوپ ی ها ی س ی تشدبلا لاآ لاقتنا رب ی
هدن اه عطاقم رد بکرم
، اپ ی نا رتکد هرود همان ی
، هدکشناد
زرواشک ی
، هزاس هورگ اه ی بآ ی
، نارهت هاگشناد .
2. Nepf, H. (1999). Drag, turbulence, and diffusion in flow through emergent vegetation, Water resources research, 35(2), 479-489.
3. Zhu, L., and Chen, Q. (2015). Numerical modeling of surface waves over submerged flexible vegetation.
Journal of Engineering Mechanics, 141(8), A4015001.
4. Luhar, M. and Nepf, H.M. (2011). Flow-induced reconfiguration of buoyant and flexible aquatic vegetation, Limnology and Oceanography, 56(6), 2003–2017.
5. Madsen, J., Chambers, P. and James W. et al. (2001). The interaction between water movement, sediment dynamics and submersed macrophytes, Hydrobiologia, 444(1), 71-84.
6. Liu, C. and Shen Y.M. (2010). Numerical modeling of alluvial landforms with the impacts of aquatic vegetation, Journal of Hydraulic Engineering, 41(2), 127-133.
7. Abt, S., Clary, W. and Thornton, C. (1994). Sediment deposition and entrapment in vegetated streambeds, Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 120(6), 1098-1111.
8. Lopez, F. and Garcia, M. (1998). Open-channel flow through simulated vegetation: suspended sediment transport modeling,Water resources research, 34(9), 2341-2352.
9. Cotton, J., Wharton, G., Bass, J., Heppell, C. and Wotton, R. (2006). The effects of seasonal changes to in- stream vegetation cover on patterns of flow and accumulation of sediment, Geomorphology, 77(3), 320- 334.
10. Gurnell, A., van Oosterhout, M., de Vlieger, B., Goodson, J. (2006). Reach-scale interactions between aquatic plants and physical habitat: River Frome, Dorset, River Research and Applications, 22(6), 667- 680.
11. Sand-Jensen, K. (1998). Influence of submerged macrophytes on sediment composition and near-bed flow in lowlands streams, Freshwater biology, 39(4), 663-679.
12. Braudrick, C.A., Dietrich, W.E., Leverich, G.T. and Sklar, L.S. (2009). Experimental evidence for the conditions necessary to sustain meandering in coarse-bedded riversProceedings of the National Academy of Sciences, 106(40), 16936-16941.
13. Afzalimehr, H. and Dey, S. (2009). Influence of bank vegetation and gravel bed on velocity and Reynolds stress distributions,International Journal of Sediment Research, 24(2), 236-246.
14. Li, S. and Millar, R. (2010). A two-dimensional morphodynamic model of gravel-bed river with floodplain vegetation,Earth Surface Processes and Landforms, 36(2), 190-202.
15. Wang, C., Yu, J., Wang, P. and Guo. P. (2009). Flow structure of partly vegetated open-channel flows with eelgrass,Journal of Hydrodynamics, Ser. B, 21(3), 301-307.
16. Pollen-Bankhead, N. and Simon, A. (2010). Hydrologic and hydraulic effects of riparian root networks on streambank stability: Is mechanical root-reinforcement the whole story,Geomorphology, 116(3), 353- 362.
17. Wynn, T. and Mostaghimi, S. (2006). Effects of riparian vegetation on stream bank subaerial processes in southwestern Virginia, USA, Earth Surface Processes and Landforms, 31(4), 399-413.
18. Mars, M., Kuruvilla, M. and Goen, H. (1999). The role of submergent macrophyte triglochin huegelii in domestic greywater treatment,Ecological Engineering, 12(1), 57-66.
19. Pollen, N. and Simon, A. (2005). Estimating the mechanical effects of riparian vegetation on stream bank stability using a fiber bundle model,Water Resources Research, 41(7).
20. Naden, P., Rameshwaran, P., Mountford, O. and Robertson, C. (2006). The influence of macrophyte growth, typical of eutrophic conditions, on river flow velocities and turbulence production, Hydrological Processes, 20(18), 3915-3938.
21. Noe, G. and Hupp, C. (2009). Retention of riverine sediment and nutrient loads by coastal plain floodplains,Ecosystems, 12(5), 728-746.
22. Bos, A., Bouma, T., de Kort, G. and van Katwijk, M. (2007). Ecosystem engineering by annual intertidal seagrass beds: sediment accretion and modification, Estuarine, Coastal and Shelf Science, 74(1), 344-348.
23. Schultz, M., Kozerski, H-P, Pluntke, T. and Rinke, K. (2003). The influence of macrophytes on sedimentation and nutrient retention in the lower River Spree(Germany), Water Research, 37(3), 569-578.
24. Brookshire, E. and K. Dwire (2003). Controls on patterns of coarse organic particle retention in headwater streams,Journal of the North American Benthological Society, 22(1), 17-34.
25. Windham, L., Weis, J. and Weis, P. (2003). Uptake and distribution of metals in two dominant salt marsh macrophytes, Spartina alterniflora and Phragmites australis, Estuarine, Coastal and Shelf Science, 56(1), 63-72.
26. Bouma, T., van Duren, L., Temmerman, S., Claverie, T., Blanco-Garcia, A., Ysebaert, T. and Herman, P. (2007).Spatial flow and sedimentation patterns within patches of epibenthic structures: Combining field, flume and modelling experiments,Continental Shelf Research, 27(8), 1020-1045
27. Rominger, J., Lightbody, A. and Nepf, H. (2010). Effects of added vegetation on sand bar stability and stream hydrodynamics,Journal of Hydraulic Engineering, 136(12), 994-1002.
28. Sand-Jensen, K. and Madsen, T.V. (1992). Patch dynamics of the stream macrophyte, Callitriche cophocarpa,Callitriche cophocarpa. Freshwater Biology, 27(2), 277-282.
29. Sharpe, R. and James, C. (2006). Deposition of sediment from suspension in emergent vegetation, Water Sa, 32(2), 211-218.
30. Mudd, S., D'Alpaos, A. and Morris, J. (2010). How does vegetation affect sedimentation on tidal marshes? Investigating particle capture and hydrodynamic controls on biologically mediated sedimentation,Journal of Geophysical Research: Earth Surface, 115(F3).
31. van Katwijk, M., Bos, A., Hermus, D. and Suykerbuyk, W. (2010). Sediment modification by seagrass beds:muddification and sandification induced by plant cover and environmental conditions, Estuarine, Coastal and Shelf Science, 89(2), 175-181.
32. Zong, L. and Nepf. H. (2012). Vortex development behind a finite porous obstruction in a channel, Journal of Fluid Mechanics, 691, 368-391.
33. Liu, D., Diplas, P., Fairbanks, J. and Hodges, C. (2008). An experimental study of flow through rigid vegetation,Journal of Geophysical Research: Earth Surface, 113(F4).
34. Nepf, H. and Vivoni, E. (2000). Flow structure in depth-limited, vegetated flow,Journal of Geophysical Research: Oceans, 105(C12), 28547-28557.
35. Zong, L. and Nepf H. (2011). Spatial distribution of deposition within a patch of vegetation, Water Resources Research, 47(3).
36. Chen, Z., A. Ortiz, L. Zong and H. Nepf. (2012). The wake structure behind a porous obstruction withimplications for deposition near a finite patch of emergent vegetation, Water Resources Research, 48(9).
37. Liu, C. and Nepf, H. (2016). Sediment deposition within and around a finite patch of modelvegetation over a range of channel velocity,Water Resources Research, 52(1), 600-612.
38. Fonseca, M., Zieman, J. and Thayer, G. (1983). The role of current velocity in structuring eelgrass (Zostera marina L.) meadows,Estuarine, Coastal and Shelf Science, 17(4), 367-380.
39. Temmerman, S., Bouma, T.J., de Koppel, V., van der, W., de Vries, M.B. and Herman, P.M.J. (2007), Vegetation causes channel erosion in a tidal landscape, Geology, 35(7), 631–634.
40. Bennett, S., Wu, W., Alonso, C. and Wang, S. (2008). Modeling fluvial response to in-stream woody vegetation: implications for stream corridor restoration, Earth Surface Processes and Landforms, 33(6), 890-909.
41. Bouma, T., Friedrichs, M., van Wesenbeeck, B., Temmerman, S., Graf, G. and Herman, P. (2009).
Density-dependent linkage of scale-dependent feedbacks: a flume study on the intertidal macrophyte Spartina anglica, Oikos, 118(2), 260-268.
42. Rominger, J. and Nepf, H. (2011). Flow adjustment and interior flow associated with a rectangular porous obstruction,Journal of Fluid Mechanics, 680, 636-659.
43. Julien, P. (2010). Erosion and Sedimentation, Cambridge University Press.
44. Nino, Y. and Garcia, M. (1996). Experiments on particle-turbulence interactions in the near-wall region of an open channel flow: implications for sediment transport,Journal of Fluid Mechanics, 326, 285-319.
45. Papanicolaou, A., Diplas, P., Evaggelopoulos, N. and Fotopoulos, S. (2002). Stochastic incipient motion criterion for spheres under various bed packing conditions, Journal of Hydraulic Engineering, 128(4), 369-380.
46. Vollmer, S. and Kleinhans, G. (2007). Predicting incipient motion, including the effect of turbulent pressure fluctuations in the bed,Water Resources Research, 43(5).
47. Escauriaza, C. and Sotiropoulos, F. (2011). Initial stages of erosion and bed form development in a turbulent flow around a cylindrical pier,Journal of Geophysical Research: Earth Surface, 116(F3).
48. Horppila, J. and Nurminen, L. (2003). Effects of submerged macrophytes on sediment resuspension and internal phosphorus loading in Lake Hiidenvesi (southern Finland), Water research, 37(18), 4468-4474.
49. Horppila, J. and Nurminen, L. (2001). The effect of an emergent macrophyte (Typha angustifolia) on sediment resuspension in a shallow north temperate lake,Freshwater Biology, 46(11), 1447-1455.
50. Pujol, D., Colomer J. and Serra, T. et al.(2010). Effect of submerged aquatic vegetation on turbulence induced by an oscillating grid, Continental Shelf Research, 30(9), 1019-1029.
51. Ghisalberti, M. M. A. (2005). Momentum and scalar transport in vegetated shear flows (Doctoral dissertation, Massachusetts Institute of Technology).
52. Ghisalberti, M.A. and Nepf, H.M. (2009). Shallow flows over a permeable medium: the hydrodynamics of submerged aquatic canopies, Transport in Porous Media, 78(2), 309-326
53. Nepf, H.M. and Koch, E.W. (1999). Vertical secondary flows in submersed plantlike arrays, Limnology and Oceanography, 44(4), 1072–1080.
54. Van Donk, E. and, Van De Bund, W. J. (2002). Impact of submerged macrophytes including charophytes on phyto-and zooplankton communities: Allelopathy versus other mechanisms, Aquatic Botany, 72(3), 261 274.
55. Haussmann, N.S., Mcgeoch, M.A. and Boelhouwers, J. C. (2009). Interactions between a cushion plant(Azorella selago) and surface sediment transport on sub-Antarctic Marion Island, Geomorphology, 107(3-4), 139-148.
56. Wang, H., Pang, Y. and Liu S.B. et al. (2008). Research progress on influencing of environmental factors on the growth of submersed macrophytes, Acta Ecologica Snica, 28(8): 3958-3968.
57. Xie, Y.F., Hu Y.Z. and Liu Z.W. et al. (2007). Effects of sediment resuspension on the growth of submerged plants, Acta Scientiae Circumstantiae, 27(1), 18-22).
58. Zhang, L.F., Zhu, W. and Cao J.S. et al. (2006). Effect of suspended matter in the polluted water on the growth of potamogeton crispus, Journal of Lake Sciences, 18(1), 73-78.
59. Ortiz, A.C., Ashton, A. and Nepf, H. (2013). Mean and turbulent velocity fields near rigid and flexible plants and the implications for deposition,Journal of Geophysical Research: Earth Surface, 118(4), 2585- 2599
60. De Lima, P.H.S., Janzen, J.G. and·Nepf, H.M. (2015). Flow patterns around two neighboring patches of emergent vegetation and possible implicationsfor deposition and vegetation growth, Environmental Fluid Mechanics, 15(4), 881-898.
61. Green, J.C. (2005). Modelling flow resistance in vegetated streams: review and development of new theory, Hydrological processes, 19(6), 1245-1259.
62. Darby, S.E. (1999). Effect of riparian vegetation on flow resistance and flood potential, Journal of Hydraulic Engineering, 125(5), 443-454.
63. Nepf, H. and Ghisalberti, M. (2008). Flow and transport in channels with submerged vegetation, Acta Geophysica, 56(3), 753–777.
64. Folkard, A.M. (2005). Hydrodynamics of model Posidonia oceanica patches in shallow water, Limnology and oceanography, 50(5), 1592-1600.
65. Folkard, A.M. (2011a). Flow regimes in gaps within stands of flexible vegetation: laboratory flume simulations, Environmental Fluid Mechanics, 11(3), 289-306.
