اولین کنفرانس بین المللی آب

(1)

رادیاپ هعسوت و تسیز طیحم ،بآ یللملا نیب سنارفنک نیلوا

،نارمع یسدنهم هورگ هدکشناد

ینف ، ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ات6

رهم8 9315





تسیز طیحم رب قح اقترا رد رشب قوقح شقن ملاس

دابآ رد ینابرق دازهب

1

[email protected]

هصلاخ

نآ زا ندوب ناسنا مکح هب ناسنا ره هک تسا یقوقح زا هتسد نآ رشب قوقح زا تسیز طیحم زا تیامح .تسا رادروخرب و ناسنا یگدنز ظفح یارب یتایح یاهزاین

هس .تسا تایح قح و تشادهب قح هلمج زا رگید قوقح زا یرایسب ساسا و مزلا طرش ینابم ناونع هب ،ناسنا شزرا ،ناسنا تعفنم ،ناسنا زاین ناونع تحت یساسا ناینب یم نایب تسیز طیحم رب قح لصتم مهب تسیز طیحم ظفح و رشب قوقح .ددرگ

لا، دنا هتب

یمن ییاهنت هب تسیز طیحم اب رشب قوقح طابترا فرص تسیز طیحم ظفح ثعاب دناوت

جرد ، یوق یقوقح ماظن هلمج زا یوق یارجا تنامض و مزیناکم دنمزاین هکلب ،دوش رد لقتسم یاههاگداد و اه تایه دوجو ، اهروشک یساسا قوقح رد تسیز طیحم رب قح ظن زا هدافتسا و نآ زا تنایص یاتسار . تسا ناققحم و نادنمشیدنا ر

یاهلسن عاونا و رشب قوقح ، تسیز طیحم یوتحم ، موهفم نییبت نمض قیقحت نیا رد قوقح یاهمیزیناکم تیاهن رد و هتخادرپ تسیز طیحم و رشب قوقح طایترا هب نآ

. دوش یم نایب ، ددرگ تسیز طیحم زا تظافح ثعاب دناوت یم هک یرشب :يدیلک تاملک رشب قوقح

تسیز طیحم ، یللملا نیب عبانم، ملاس تسیز طیحمرب قح ، The Role of Human Rights in promoting the right to a healthy environment Behzad ghorbany darabad

Abstract:

Human rights are those rights that every human being is entitled to human judgment Environmental protection requirements vital to maintain human life and a necessary condition and by many other rights, including the right to health and right to life tuesday as the foundation of human needs, human interest, human values, as expressed Principles of the right on the environment. Human rights and environmental protection connected together, of course, related to human rights, the environment alone can help preserve the environment, It requires strong mechanisms, and enforcement, including a strong legal system, insert the constitutional law on the environment, There delegations and independent courts in order to preserve it and to scholars and researchers. Research in this regard, including the environment, human rights and the associated generation of human rights and the environment And finally human rights mechanisms that could protect the environment, can be expressed.

Key words: Human rights, the right to a healthy environment, international resources, environment

یلیبدرا ققحم هاگشناد یملع تایه ریغ وضع9

(2)

رهم8 9315





1

همدقم

. دوخ یاهزاین عفر یارب و هتشاد تسیز طیحم اب یگنتاگنت طابترا زابرید زا رشب ریثأت تسیز طیحم رب میقتسمریغ ای میقتسم روط هب هک تسا هدز یتامادقا هب تسد تسا هتشاذگ .

هدنیازف دشر رشب یاه هدافتسا

هك لصاح نف تفرشیپ ،دوب یروآ

انم و تسیز طیحم هصرع رد يیاهدمایپ هب هك تشاد يعیبط عب

ثعاب جیردت داجیا

ينارگن ظفح رد

مدرم زا معا مدرم همه یارب هدافتسا لباق و ملاس یتسیز طیحم

لسن و لسن نیا دعب یاه

نیب زا .دش هنوگ نتفر

للاتخا داجیا و يناویح و يتایح ياه

تسیز هخرچ رد و اوه يگدولآ ،يطیحم

بآ

، نیب زا نایاپ عبانم نتفر

رد و ریذپ ضرعم

دیدجت عبانم نتفرگرارق رطخ هب ينارگن زا يشخب ،ریذپ

دوب هدمآ دوجو

.

هلاقم نیا

یم یریثأت هچ رشب قوقح هک تسا عوضوم نیا یسررب لابند هب رب قح اقترا رد دناوت

.دشاب هتشاد ملاس تسیز طیحم

.2 ملاس تسیز طیحم رب قح

2-1 اوتحم و موهفم ـ ینعم هب تسیز طیحم یوغل رظن زا تایح و یگدنز هژاو فدارتم هک تسا رب و رود

یم ( هژاو یسیلگنا نابز رد و )هینبا( هژاو یبرع نابز رد دشاب Envivonment

ار )

یم راک هب نآ یارب هبنج مه ودراد یدرف هبنج مه ملاس تسیز طیحم رب قح .دنرب

تیلاعف و لامعا هار زا نادنورهش زا کی چیه وس کی زا یعمج یسآ قح دوخ یاه

ندز ب

تلود رگید یوس زا و دنرادن ار تسیز طیحم بیرخت و رگیدکی اب یراکمه هب فظوم اه

. .تسا یطیحم تسیز تلاکشم لح رد ]

،نژیب ،یسابع 1390

254 ص ، [

شزرا هدننک سکعنم ملاس تسیز طیحم هب قح هیاپ و یلاعتم یاه

زاین شیپ و هدوب یا

لسن و ینونک لسن تایح موادت بترا هدنیا یاه

و ناسنا لسن ظقح.دراد کیناگرا طا

و هدوب دحتم للم نامزاس فادها زا گنج زا یراع طیحم رد ناسنا تایح موادت ساسا و مزلا طرش و ناسنا یگدنز ظفح یارب یتایح یاهزاین زا تسیز طیحم زا تیامح . .تسا تایح قح و تشادهب قح هلمج زا رگید قوقح زا یرایسب ]

، ،فسوی ،ییلاوم

1386 475 ص ،

[

ناونع هب ،ناسنا شزرا ،ناسنا تعفنم ،ناسنا زاین ناونع تحت یساسا ناینب هس یم نایب قح نیا ینابم . .ددرگ

] ، ،لیعامسا زرواشک ،یلع یدهشم 1391

21 ص ، [

ملاس تسیز طیحم رب قح انبم ،ناسنا زاین )فلا حم هب ناسنا زاین .تسا ناسنا قح انبم ناسنا زاین ،هیرظن نیا هیاپ رب تسیز طی

تسیز طحم رب قح ببس نیمه هب .تسا تسیز طیحمزا یرادروخرب رد ناسنا قح انبم یم رارق ناسنا یدنم هرهب و قح عوضومار تعیبط هچنآ و تسا هبلاطم لباق یقح ،دهد

. .تسا یعامتجا یدوجوم یدنمزاین ]

، ، ،ریشدرا ،دنمجراریما 1373

343 ص ، [

طیحم رب قح یانبم ،تعفنم هیرظن )ب ملاس تسیز

رد قح هاگدید نیا هیاپ رب .هدش نیمضت تعفنم ینعی قح ،تعفنم هیرظن اب قباطم یم حرطم تعفنم کی ای وس کی زا تیامح و ظفح یاتسار تعفنم هک ییاجنآ زا .ددرگ

هب تعفنم هیرظن دنتسه یعفام بحاص زین ناهایگ و تاناویح تسین ناسنا هب رصحنم هدیاف ای یدنمدوس تلاصا بتکم یم زاب ییارگ

یقلاخا شزرا هیرظن نیا قبط و ددرگ

ود رد ندناسر لقادح هب و تذل ندناسر رثکادح رد نآ هدیاف هلیسوهب ًافرص لمعکی یم نیعم جنر .دوش

حرطم روحم ناویح و روحم ناسنا یانبم رب ییارگ هدیاف ،تعفنم هیرظن یاتسار رد .تسا هدیدرگ ]

ص ، نیشیپ ،زرواشک لیعامسا ،یدهشم 53

52- [

ملاس تسیز طیح رب قح انبم ناسنا شزرا )ج یب شزرا ندش لئاق ینعی قح هدیا ،شزرا هیرظن بوچراچ رد دوجو یارب طرش و دیق

رگیدکی هب تبسن تورث ای تردق ساسارب دارفا شزرا نتفرگ رظن رد نودب یسک ره ].تسا

، ،دمحم ،خسار 9389

918 ص ، [

هب ملاس تسیز طیحم رب قح نیاربانب لمع لوصحم و نیداینب قوقح زا یکی ناونع

ناسنا لسن ظفح یاتسار رد اه .تسا یعیبط طیحم و اه

.

3 یللملا نیب عبانم رد ملاس تسیز طیحم رب قح

یداصتقا قوقح قاثیم و یسایس و یندم قوقح قاثیم ،رشب قوقح یناهج هیملاعا س تسیز طیحم هب قح ینمض و یحیولت تروص هب یعامتجا و یگنهرف دییأت دروم ار ملا

یم رارق قح دننام دوجوم رشب قوقح زا یخرب دانسا نیا بوچراچ رد تقیقح رد دنهد

. تسا هتفرگ رارق هجوت دروم یگدنز هب

(3)

رهم8 9315





حرطم مود یناهج گنج زا سپ یللملا نیب هصرع رد ملاس تسیز طیحم نتشاد رب قح لاس رد و دیدرگ 9161

لاس رد و زاغآ تسیز طیحم زا تیامح شبنج 9174

سنارفنک

هیملاعا .درک دیکأت ملاس تسیز طیحم رب قح رب ملهکتسا رد للم نامزاس یناهج و ناسنا یدرف نیب هطبار حیرص یلیخ هک تسا یللملا نیب دنس نیتسخن ملهکتسا یم رارق ییاسانش دروم ار تسیز طیحم تیفیک ررقمروکذم هیملاعا لوا لصا .دهد

یم دراد

« آ نیداینب قح زا ناسنا هک یطیحمرد یگدنز بسانم طیارش و یربارب ،یداز

دشاب هدرک مهارف ناسنا یارب ار دنمتداعس و تمارک اب یگدنز ناکما نآ تیفیک یتآ و یلعف لسن یارب تسیز طیحم ظفح و تیامح رد یدج تیلوئسم و هدوب رادروخرب ز طیحم هب رشب نیداینب قوقح ملاعا هب ،ملهکتسا هیملاعا.دراد هدهع هب ار تسی

یمن ملاس یم رکذتم یلو دزادرپ

هرهب یارب ملاس تسیز طیحم هیاپ و انبم هک ددرگ

یم یرورض رشب قوقح لامعا و یدنم .دشاب

لاس رد 9181

موهفم شرتسگ یاتسار رد تسیز طیحم ظفح یارب یللملا نیب سلاجا

وبرم فیلاکت و قوقح هعومجم تعیبط زا تیامح یارب و تشادرب ماگ رادیاپ هعسوت ط

( تعیبط یناهج روشنم رد ار تسیز طیحم هب World chater fornature

.دومن روظنم )

لاس رد 9184

شزرا زا یکی ناونع هب للم نامزاس طسوت تسیز طیحم یناهج کرتشم یاه

لاس رد .دش هتخانش 9187

رد ار رادیاپ هعسوت موهفم ،دحتم للم یناهج نویسیمک ،

اک هب کرتشم هدنیآ هب موسوم شرازگ درب ر

زا یتسرهف تسیز طیحم و هعسوت نویسیمک ،تسیز طیحم ناسانشراک هورگ رظن هبانب دروم ار رشب نیداینب قح هباثم هب تسیز طیحم هب قح هلمج زا یقوقح لوصا نیداینب قح درومرد ناسانشراک هورگ شرازگ کی هدامرد .تسا هداد رارق ییاسانش :تسا هدمآ رشب

« هب نیداینب قح یناسنا ره تداعس و یتملاس یارب بسانم تسیز طیحم

دراد ار دوخ .»

لاس رد 9181

ماود لباق تسیز طیحم کی رد تمارک اب یگدنز هب قح

دش نایب ههلا هیملاعا رد یحیرص روط هب .

لاس رد 9111

یم ملاعا تحارص اب ککشیپ هیملاعا ، :دراد

« ای یدرف تروص هب یسک ره

تسیز طحم زا یدنم هرهب قح یعمج تسد ار )یکیژولوکا ظاحل هب( نزاوتم و ملاس

دراد .»

ملاس تسیز طیحم اب یایند تیوقت ویر هیملاعا رد للم نامزاس رشب قوقح نویسیمک رشب قوقح نویسیمک نینچمه و داد رارق دییأت دروم ار رشب قوقح زا تیامح هب

و یتملاس ،یگدنز زا یدنم هرهب رب یفنم راثآ یاراد ار یطیحم تسیز تاراسخ .دومن یبایزرا ،یگدنز شخب تیاضر یاهدرادناتسا لاس رد 9116

( اپورا یارب للم نامزاس یداصتقا نویسیمک UNECE

زا دوخ ریسفت )

هب تسیز طیحم هب قح ریسفت نیا رد .دومن هئارا ار تسیز طیحم و رشب قوقح هطبار نیا رد .تسا هدش یفرعم فده کی دوخ یدوخ هب هن و دنور و شور کی ناونع قح اج

هلیسو تسیز طیحم هب هدش دادملق یگدنز نیداینب قح زا ناسنا یدنم هرهب یارب یا

.تسا یم طبترم رگیدمه اب ار تسیز طیحم و رشب قوقح زا تیامح نویسناونک نیا و .دناد

طیحم هب نیداینب قح ییاسانش رد یللملا نیب قوقح رد ینشور نایب کی نویسناونک یم تسیز کی هدامرد.دشاب

قح کی ناونع هب ملاس تسیز طیحم هب قح هک نویسناونک

یم یفرعم هدش هتفریذپ و ینیع تکراشم روظنم هب هک تسا هدمآ هدام نیا رد .دوش

لسن رد و رضاح لاح رد یناسنا ره قح زا تیامح رد کی رد یگدنز یارب هدنیآ یاه

تلود زا کی ره ،وا تداعس و یتملاس یارب بسانم طیحم وضع ره یاه

هب یسرتسد

یزاس میمصت رد یمومع تکراشم،تاعلاطا قباطم یتسیز لیاسم رد تلادع هب یسرتسدو اه

طیحم هب قح دوخ کی هدام رد نویسناونک .دروآ مهارف ار نویسناونک نیا تاررقم یم رارق ییاسانش دروم ار تسیز .دهد

لاس رد ا ندنام رود رادیاپ هعسوت هب یبایتسد عناوم زا یکی ریخا یاه

و لوصا ز

شزرا لاس رد.تسا یرشب قوقح هدش هتفریذپ یاه 4194

للم نامزاس رشب قوقح نویسیمک

یرشب قوقح تادهعت ندومن فافش یارب لقتسم یسانشراک هتیمک داجیا هب دحتم میمصت نامزاس اقترا یارب بوخ لامعا و تسیز طیحم زا تظافح هب تبسن اهروشک .تفرگ لاس اهروشک للم نامزاس سنارفنک رد 4195

یراک یاه هورگ داجیا هب اهروشک ، ،

( یرادیاپ هعسوت فادها هب یبایتسد روظنم هب دازآ SDG

) .دنتفرگ میمصت 1

هتسویپ مه هب تسیز طیحم و رشب قوقح طابترا سرام هلجم رد.دنا

4192 نویسیمک

یرشب قوقح دراوم زا یرایسب رب وضع اهروشک رشب قوقح درادناتسا هب قح هلمج زا

.دندرک قفاوت نکسم و اذغ ،بآ قح لیبق زا یگدنز یارب بسانم و یفاک

1- Sustainable Development Goals

(4)

رهم8 9315





یاتسار رد تسیز طیحم زا تیامح روظنم هب للم نامزاس رشب قوقح نویسیمک نینچمه هیور فیلاکت لماش حطس هس رد یتادهعت رشب قوقح فیلاکت و یوهام فیلاکت ،یا

ا لامعا زا تظافح هب طوبرم . دندومنررقمار تسیز طیحم هب ررض یارب یدار

تسیز طیحم هب یسرتسد هب اهتلود تادهعت رب ینبم یرشب قوقح یلصا قفاوت ـ فلا یریگ میمصت رد یمومع تکراشم روظنم هب تلایهست داجیا و یرشب قوقح ناونع هب

ض هب تراسخ ناربج هب یارب رثؤم ینوناق متسیس کی ندومن مهارف و تسیز طیحم رر

.تسیز طیحم یطیحم تسیز میارج هب یگدیسر یارب لقتسم هاگداد داجیا ـ ب

.دارفا هب مارتحا یارب تلود فیلاکت ـ ج .

4 رشب قوقح

4-1 رشب قوقح موهفم ـ یم حرطم یناهج حطس رد هک یتاعوضوم زا یکی رشب قوقح .تسا رشب قوقح عوضوم ،دوش

یلاع قوقح هب تبسن هک تسا یقوقح راجنه نیرت هبترمرد یصخش قوقح زین و هعوضوم

لباقریغ و تسا ناسنا تکرح و تمرح هیاپ رب رشب قوقح .دراد رارق یرتلااب یم نخس رشب و قوقح زا رشب قوقح .یرگید هب لاقتنا زا هتسد نآ رشب قوقح .دیوگ

رظان ًاموزل و .تسا رادروخرب نآ زا ندوب ناسنا مکح هب ناسنا ره هک تسا یقوقح تیعضو رب .دشابن وا یصاخ نامز ،ناکم ،درف

] واج

،دی داوجدمحم 9314،

86 ص ، [

4-2 لسن عاونا ـ رشب قوقح یاه

و یداصتقا ،یعامتجا ،یسایس ،یندم قوقح زا یا هعومجم ناونع هب رشب قوقح شزرا و لوصا نمضتم یگنهرف .دراد قلعت رشب انبا یمامت هب هک تسا ییاه

رشب قوقح یناهج هیملاعا رد 9128

قاثیم و قاثیم یسایس و یندم یاه

،یعامتجا یاه

.تسا هتفرگ رارق دیکأت دروم رشب قوقح یگنهرف و یداصتقا نآ هب ضرعت قح تلود دننام یمومع صاخشا هک تسا یدارفا نآ و قوقح لماش یخرب ضرعت دصق هک تسا یناسکاب دروخرب و نآ زا یرادساپ هب فلکم تلود و درادن ار

لوا لسن( دنراد هتسد ،)یسایس و یندم قوقح ای رشب قوقح

،رشب قوقح زا رگید یا

تلود هلخادم هب طونم نآ یارجا و ققحت یسایس و یندم قوقح فلاخرب هک تسا یقوقح یدنمزاین عفر تهج مدرم هب تامدخ هیارا یارب یمومع صاخشا رگید و ناسنا یاه

نهرف ،یداصتقا ،یعامتجا قوقح ای رشب قوقح مود لسن( .تسا لباق قوقح ای یگ

،موس هتسد .تسا یناسنا تلادع و یگدنز قح همزلا قوقح نیا .)تسا تلود زا هعلاطم و هیاپ .تسا مود و لوا لسن قوقح همزلا هک تسا یگتسبمه قوقح لماش ،رشب قوقح تشونرس طابترا هب هجوت اب .تسا یگتسبمه و یردارب قوقح زا هتسد نیا ساسا ییعت قح رگیدکی اب یناسنا ءزج تاطابترا قح ،ملاس تسیز طیحم رب قح عتشونرس ن

.دنتسه هتسد نیا ]

ص ،رشب قوقح ،نژیب ،یسابع 33

86- [

قح و رشب قوقح .5 رب

ملاس تسیز طیحم

تسا ناسنا صتخم هک یقوقح عقاو رد رشب قوقح تسا يتازایتما ينعم هب رشب قوقح

خ ماقم و نأش و تاذ ، عبط ساسا رب يناسنا درف ره هك

، شیو ناسنا سفن هب مه

هصرع رد و يتسه ناهج رد يلك شقن ظاحل هب مه و ) ينورد و يدرف شرگن ( ندوب

، يعمج دركیور ( يعامتجا نامزاس نوردنا رد و يعمج طباور زا ) ينوریب و يجراخ

هك تسا يگدنز زا يطیارش ءاقترا و داجیا ، رشب قوقح دوصقم . تسا رادروخرب نآ ونع هب ناسنا هب ناكما يلزا و قلطم مكاح نیشناج و يرشب هعماج تاقولخم فرشا نا

دزاس يلجتم ار دوخ ياهدادعتسا و تیلباق دناوتب عناوم نودب ات دهد يم .

زا یکی

ملاس تسیز طیحم رب قح . دشاب یم ملاس یگدنز و تایح قح نتشاد ، اهناسنا قوقح زج و تسا هدش هتخانش تیمسر هب یللملا نیب دانسا رد یم رشب قوقح موس لسن

. دسشاب

لصتم مهب تسیز طیحم ظفح و رشب قوقح بسک یاتسار رد ود ره رگید لیلد هب دنا

و نما راک طیحم رب قح ،یتملاس رب قح.دنتسه مدرم همه یگدنز یارب تیفیک نیرتلااب هعسوت.دنتسه رشب قوقح نیداینب لوصا ءزج اهنآ همه ،بسانم اذغ رب قح ،ملاس نم رادیاپان یم بآ یگدولآ هلمج زا رشب قوقح ضقن هب رج

تیمها هب هجوت اب .ددرگ

(5)

رهم8 9315





یم تسیز طیحم ظفح و رشب قوقح یاتسار رد شور هس اهناسنا یگدنز رد تسیز طیحم رادیاپ هعسوت ملاس تسیز طیحم رب قح و هتفرگ رارق رظن دم اهتلود طسوتدناوت : دبای فلا ا حیرشت اب ملاس تسیز طیحم رب قح ظفح ـ لماک یارجا یارب نکمم یاهرازب

.یرشب قوقح یاهدرادناتسا ب زا نانیمطا روظنم هب رثؤم یاهرازبا اب اهتلود طسوت رشب قوقح ینوناق ظفح ـ ظفح رازبا ناونع هب رشب قوقح شقن هجوت اب تسیز طیحم زا یرادهگن و تظافح

.تسیز طیحم ج للملا نیب ،تسیز طیحم و رشب قوقح ،رازبا نیموس ـ تسیز طیحم دعاوق ندومن ی

، دوش کیکفت مه زا )تسیز طیحم و زبس قوقح( تسین یرورض یلک روطب هتبلا ، نییبت و هئارا یرشب قوقح یدرادناتسا ساسارب تسیز طیحم ایازم .دوش

یریگ هجیتن :

هدش زکرمتم رشب قوقح اقترا و تیامح رب یلصا فادها للم نامزاس سیسأت زا دعب ب حطس رد .تسا مکتسا رد هیملاعا نیلوا یللملا نی

9174 هیملاعا 9184

یناهج روشنم ،

تعیبط یارب 9181

نامزاس رد یرادیاپ هعسوت سنارفنک ، 4114

4195 ات یگمه

ینارگنءزج .تسا تسیز طیحم اب طابترا رد یناهج هعماج یاه

اهسنارفنک نیا همه یلصا رهوج

کمم هک تسیز طیحم ندش هتفرگ هدیدان لیلد هب ن

هچرگ .تسا هتفرگ تروص ،دشاب هتشاد رشب قوقح ضقن و تیرشب رب یبرخم تارثا تسا یگنتاگنت طابتر ا اما .تسا هدش حرطم رشب قوقحزا دعب تسیز طیحم تنایص عوضوم .دراد رشب قوقح اقترا و هعسوت اب طیحم تیفیک ،تسا یرورض ناسنا هبناج همه هعسوت یارب رشب قوقح هک یلاح رد

زین تسیز .تسا مهم ثحبم هعسوت ریظن یتیعقوم نیمضت یارب نآ دننامه

زا تظافح یاه تلود نیب فیلاکت و قوقح داجیا ثعاب یللملا نیب تسیز طیحم قوقح طیحم هب رجنم تسیز طیحم و رشب قوقح طابترا.یطیحم تسیز تراسخ لابق رد تسیز

لتخم رشب یگدنز تسا نکمم هک تسیز طیحم طقف تسا قوقح داجیا تسیز طیحم ظفح.دوش

بوچراچ ساسارب یم یرشب قوقح یاه

.دوش نیمضت دناوت

یمن ییاهنت هب تسیز طیحم اب رشب قوقح طابترا فرص هتبلا طیحم ظفح ثعاب دناوت

هلمج زا. تسا یوق یارجا تنامض و مزیناکم دنمزاین هکلب ،دوش تسیز 9 ماظن دیاب ـ قح و رشب قوقح اب طبترم نیناوق اب یوق یاه

ملاس تسیز طیحم رب

.ددرگ صخشم یتسیز طیحم تادیدهت تسیز طیحم ظفح بوچراچ رد و میظنت 4 مزلا یاهراکهار، نآ جیاتن هیارا و قیقحت ماجنا اب ناققحمو نادنمشیدنا ـ

.دریگ رارق رظندم تسیز طیحم ظفح یارب 3 ونع ناونع تحت (اهروشک یساسا قوقح رد دیاب ملاس تسیز طیحم رب قح ـ قوقح نا

دریگ رارق رظن دم ) ملاس تسیز طیحم رب قح و رشب یساسا 2 تأیه ـ داجیا تسیز طیحم زا تنایص و ظفح روظنم هب لقتسم یاههاگداد و یاه

.دوش

: ذخام و عبانم 9 .

،نژیب ،یسابع )

9311 لوا پاچ ،رتسگداد رشن ،نیبامیف یدازا و رشب قوقح)

4 . (،فسوی ،ییلاوم 9386

قح موس لسن ) هرود ،یسایس مولع و قوقح هدکشناد هلجم ،قوقح همانلصف ،ملاس تسیز طیحم و رشب قو

37 هرامش ، 2 ،

3 . (لیعامسا زرواشک ،یلع یدهشم 9319

لاس ،یملاسا قوقح یشهوژپ یملع همانلصف ،ملاس تیز طیحم رب قح یقلخ ینابم رب یلمأت ،) 93

،

مود هرامش 2 . ،ریشدرا ،دنمجراریما 9373

ز طیحم زا تظافح ، هرامش ،یقوقح تاقیقحت هلجم ،یور شیپ یگتسبمه و تسی

95

5 . ،دمحم ، خسار 9389

ون حرط تاراشتنا ،نارهت ،تحلصم و قح ،

6 . (داوجدمحم ،دیواج 9314

،بطاخم رشن ،لوا پاچ ،رشب قوقح یفسلف ینابم دقن ،)

7 . رشب قوقح یناهج هیملاعا 9128

8 . قاثیم یسایس و یندم یاه

1 . قاثیم و یداصتقا ،یعامتجا یاه یگنهرف

(6)

رهم8 9315





10. Puneet Pathak(2014) , HUMAN RIGHTS APPROACH TO ENVIRONMENTAL PROTECTION, Centre for invironmental Law, School for Legal Studies and Governance , (online). Available at

http://www.ssrn.com/link/OIDA-Intl-Journal-Sustainable-Dev.html

11. Philippe Cullet(1995), DEFINITION OF AN ENVIRONMENTAL RIGHT IN A HUMAN RIGHTS CONTEXT,Published in: 13 Netherlands Quarterly of Human Rights, p. 25.

12. Boyle & Anserson M. (Eds.). (1996). Human Rights Approach to Environmental Protection . Oxford, Oxford University Press.

13. Giorgetta S. (2002). The Right to a Healthy Environment, Human Rights and Sustainable Development. International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics. Pp .173-194

14. Gormely W. Paul, (1998)The Rights to a Safe and Decent Environment , The Indian Journal of International Law, 1988, 1-32.

15. Shelton Danish(1991), Human Rights, Environmental Rights and the Rights to Environmental , 28 Standford Journal of International Law,9. 107.