ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﺷور ﻲ ﻮﻧ ﻳ ﻦ اﺮﺑ ي ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ
ي هداد هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
رﻮﮕﻟا زا ﻳ
ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔرﺎﻬﭼ
ي
ﻤﺠﻋ ﻪﻟﻻ ﻲ ﺘﺨﺑ ﻴ ﺪﻧورﺎ ﺘﺸﻬﺑ اﺮﻫز و ﻲ
ﻜﭼ ﻴ هﺪ : ﻪﺷﻮﺧ ،هزوﺮﻣا يﺪﻨﺑ
هداد ﻴﻟد ﻪﺑ ﺎﻫ ﻞ هداد عﻮﻨﺗ و ﻢﺠﺣ ﺴﺑ ﺎﻫ
ﻴ رﺎ درﻮﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ .
ﻠﺻا ﻞﻜﺸﻣ ﻲ شور ﺎﻫ ي ﻪﺷﻮﺧ ﺎﻫﺪﻨﺑ ي ا لﻮﻤﻌﻣ ﻳ ﻦ ﺖﺳا
ﻬﺑ ماد رد ﻪﻛ ﻴ
ﻪﻨ ﻠﺤﻣ ﻲ ﻣ رﺎﺘﻓﺮﮔ ﻲ آ ﻳ ﺪﻨ . رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي ﻟد ﻪﺑ ﻴ ﻞ ﻦﺘﺷاد
ﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻳ ﻬﺑ زا راﺮﻓ ﻴ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﻠﺤﻣ ﻲ
، ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻘﻓﻮﻣ ﻲ ﻪﺷﻮﺧ رد ار ﺪﻨﺑ
ي هداد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
هداد ﺪﻧا . ﻳرﻮﮕﻟا ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
ا ﻪﻠﻤﺟ زا ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻪﺘﺳد ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ا ﺖﺳ
ﻠﺑﺎﻗ ﻪﻛ ﻴ ﺖ هﺮﻬﺑ ادﺮﺑ ير ﺑﻮﺧ ﻲ ﺧﺮﺑ رد و دراد ﻲ
ﺎﺴﻣ زا ﻳ ﺒﺳﺎﻨﻣ ﻞﺣ هار ﻞ ﻲ
هداد ﻪﺋارا
ﺖﺳا
، ﻌﺿ نآ فﺎﺸﺘﻛا ﺎﻣا ﻴ
ﻒ ﻀﻌﺑ رد و ﺖﺳا ﻲ
ﺎﺴﻣ زا ﻳ ﻬﺑ ﻪﺑ ﻞ ﻴ ﻪﻨ ﻠﺤﻣ ﻲ اﺮﮕﻤﻫ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ا رد ﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ اﺮﺑ ي ﻪﺷﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﻨﺑ
ي هداد دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺨﺴﻧ ،ﺎﻫ ﻳ
ﻪﺘﻓﺎ ا ي زا
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
رﻮﮕﻟا مﺎﻧ ﻪﺑ ﻳ
ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ گﺮﮔرﺎﻬﭼ
ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ ي ﺮﺘﻬﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻳ
ﻦ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ گﺮﮔ مرﺎﻬﭼ ﻪﺘﺳد ﻪﺑ ﺎﻫ
گﺮﮔ مﺎﻧ يﺎﻫ ﺎﮕﻣا ي ﭘ ﻴ وﺮﺸ ﻐﺗ رد ﻴﻴ ﺮ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺑﺎﻗ ،گﺮﮔ ﺮﻫ ﻠﻴ
ﺖ دﻮﺒﻬﺑ فﺎﺸﺘﻛا
ﻣ ﻲ ﻳ ﺪﺑﺎ . ﺘﻣا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﺑ ﻴ
زﺎ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ گﺮﮔ ﺮﻫ ﻳ
ﻦ هار نآ ﺖﻛﺮﺣ هﻮﺤﻧ ،ﻞﺣ
ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ دﻮﺷ
. ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﭘ ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ﺎﻬﭼ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔر ي
ﺎﺑ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
، ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﻧﻮﻠﻛ ،تارذ مﺎﺣدزا ﻲ
ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز
ﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲ
، ﻧﺎﮔرا ﻴ ﻢﺴ ﺎﻫ ي ﻢﻫ ز ﻳ ﺖﺴ ﻬﺑ و ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ ﻪﻟﺄﺴﻣ رد ﭗﻟﺎﺳ مﺎﺣدزا
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ور ي زرا نﺎﮔداد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ هدرﺎﻬﭼ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺖﺳا هﺪﺷ . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ دﺮﻜﻠﻤﻋ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﭘ ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ﻮﺒﻬﺑ ﻪﺨﺴﻧ ﺪﻨﭼ ﺎﺑ د
ﻳ ﻪﺘﻓﺎ رﻮﮕﻟا زا ﻳ ﻢﺘ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ
ﺖﺳا هﺪﺷ . ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ رﻮﮕﻟا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ دﺮﻜﻠﻤﻋ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻳ
ﻢﺘ ﭘ ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ار ﺖﺒﺴﻧ
ﺎﺳ ﻪﺑ ﻳ ﺮ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ اﺮﻓ رﺎﻜﺘﺑا ي ﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﻳ ﻪﺴ ﻪﺷﻮﺧ ﻪﻟﺄﺴﻣ رد ﺪﻨﺑ
ي نﺎﺸﻧ
ﻣ ﻲ ﺪﻫد . ﺮﺑ ﻣ سﺎﺳا ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﻌﻣ ﻴ Fرﺎ ور ي ﭘ شور ،نﺎﮔداد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ مﺎﻤﺗ ﻴ
دﺎﻬﻨﺸ ي
/172 82 % ا و رﻮﮕﻟ ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ تارذ
/284 78 % ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻲ ﺪﻫد ﺎﻘﻣ رد و ﻳ ﻪﺴ ﺎﺑ
ﻪﺨﺴﻧ يﺎﻫ دﻮﺒﻬﺑ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ رﻮﮕﻟا ،گﺮﮔ ﻳ
EGWOﻢﺘ ﺪﻌﺑ ﻪﺒﺗر رد ﻪﻛ ي
ﺖﺳا
اراد ي ﻣ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﻌﻣ ﻴ Fرﺎ ﺮﺑاﺮﺑ
/656 80 % ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻠﻛ ﻴ هژاوﺪ : رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي
، رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ يزﺎﺳ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
،
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ ﺎﺳ يز ﻪﺷﻮﺧ ،گﺮﮔرﺎﻬﭼ يﺪﻨﺑ
.
1 - ﻣ ﻪﻣﺪﻘ
ﻟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻴ
ﺪ ﻻﺎﺑ ﻢﺠﺣ ي ﻣز رد تﺎﻋﻼﻃا ﻴ
ﻪﻨ ﺎﻫ ي ا و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻳ
ﻦ
ﻘﺣ ﻴ ﺖﻘ ﻛﺮﺗ ﻪﻛ ﻴﺒ ﻲ هداد زا ﺎﻫ ي ﻔﻣ ﻴ ﺪ ﻏ و ﻴ ﺮ ﻔﻣ ﻴ ﺪ ﺘﺧا رد ﻴ رﺎ راﺮﻗ داﺮﻓا
ﻲﻣ ﻴﮔ
،دﺮ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا موﺰﻟ ﺎﻫ
ي هداد وﺎﻛ
1ي
تﺎﻋﻼﻃا جاﺮﺨﺘﺳا ﺖﻬﺟ
ﻔﻣ ﻴ ﺪ ﻫﻮﺒﻧا ﻢﺠﺣ زا ﻲ
هداد زا ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻲ ﻣ سﺎﺴﺣا ﻲ ددﺮﮔ ] 1 .[
هداد وﺎﻛ ي
اﻳ ﻣ ﻦ رﺎﺗ رد ﻪﻟﺎﻘ ﻳ ﺦ 18 هﺎﻣ رذآ هﺎﻣ 1399 رد ﻳ ﺖﻓﺎ رد و رﺎﺗ ﻳ ﺦ 2 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ 1400
ﺮﮕﻧزﺎﺑ ي ﺷ ﺪ .
ﻪﻟﻻ ﻤﺠﻋ ﻲ ﺘﺨﺑ ﻴ
،ﺪﻧورﺎ ﻒﺠﻧ ﺪﺣاو ،ﺮﺗﻮﻴﭙﻣﺎﻛ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ هﺪﻜﺸﻧاد دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،دﺎﺑآ
ﻣﻼﺳا ﻲ
، ﻒﺠﻧ ﻳا ،دﺎﺑآ (email: [email protected])،ناﺮ .
ﺘﺸﻬﺑ اﺮﻫز ﻲ ) ﻮﻧ ﻳ هﺪﻨﺴ لﻮﺌﺴﻣ ( ﻒﺠﻧ ﺪﺣاو ،ﺮﺗﻮﻴﭙﻣﺎﻛ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ، هﺎﮕﺸﻧاد ،دﺎﺑآ
ﻣﻼﺳا دازآ ﻲ
، ﻒﺠﻧ ﻳا ،دﺎﺑآ (email: [email protected])،ناﺮ .
1. Data Mining
ا جاﺮﺨﺘﺳ زا ﺶﻧاد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺎﻫ ي هداد ا ي ﺪﺒﺗ و ﻳ ﻞ ﻪﺑ نآ ﻳ ﻚ ﻞﺑﺎﻗ رﺎﺘﺧﺎﺳ
اﺮﺑ ﻢﻬﻓ ي هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ ﻲﻳ آ رد ﻳ هﺪﻨ ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ] 2 .[
ﺑ دﻮﺟﻮﻣ فﺎﻜﺷ ﻴ
ﻦ هداد ﺎﻫ و
تﺎﻋﻼﻃا
، ﻳا ﺐﺒﺳ دﺎﺠ ﻧﻴ زﺎ ﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺑ ي هداد وﺎﻛ ي هداد ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ يﺎﻫ
ﺑ ﻲ ﺸﻧاد ﻪﺑ ار شزرا ﻲ
ﻨﻤﺷزرا ﺪﺒﺗ ﺪ ﻳ ﻞ ﺪﻨﻛ ] 3 .[
اﺮﺑ ي اﻳ ﻦ ا رﺎﻛ رﻮﮕﻟ ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي
دﺪﻌﺘﻣ ي ﺮﻫ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻳ
ﻚ اﺮﺑ ي ﺻﺎﺧ فﺪﻫ ﻲ
ﺪﻧراد دﺮﺑرﺎﻛ .
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﻢﻬﻣ زا ﺮﺗ ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي هداد وﺎﻛ ي ﺴﺑ دﺮﺑرﺎﻛ و ﺖﺳا ﻴ
رﺎ ي
دراد . رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي
، ﺗﺎﻋﻼﻃا ﻲ ار و ﻪﻛ ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﻢﻫ ﻪﺑ
ﻪﺘﺳد رد ،ﺪﻧراد ﻪﺑﺎﺸﻣ و ﺎﻫ
ﻲﻳ ﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺷﻮﺧ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲ
دﻮﺷ ﻣ راﺮﻗ ﻲ ﺪﻨﻫد .
رﻮﮕﻟا ﺮﺜﻛا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ار ﻪﺷﻮﺧ ﺰﻛاﺮﻣ ﻲ
ﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻲ ﺪﻨﻨﻛ و هار
ﺎﻬﻧ ﻞﺣ ﻲﻳ ﺘﺴﺑاو ﻲﮕ ﻟوا بﺎﺨﺘﻧا ﻪﺑ ﻴ
ﻪ اﻳ ﻦ دراد ﺰﻛاﺮﻣ ]
4 .[
ا زا ﻳ ﻦ نﺎﻜﻣا ور
ﺎﺟ ﻪﺑ دراد ي
ﻬﺑ ﻪﺑ نﺪﺷاﺮﮕﻤﻫ ﻴ
ﻪﻨ ﺮﺳاﺮﺳ ي ﻬﺑ ﻪﺑ ﻴ ﻪﻨ ﻠﺤﻣ ﻲ دﻮﺷ اﺮﮕﻤﻫ .
ﻪﺷﻮﺧ ﻪﻟﺄﺴﻣ ﺪﻨﺑ
ي ﻳ ﻚ نا ﻪﻟﺄﺴﻣ ﭘ ﻲ -
2ﺖﺨﺳ
] 5 [ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻲ
دﻮﺷ و
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﻗد ﻴ
3ﻖ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺣ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻲﻳﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻚﭼﻮﻛ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ نآ زا .
ا زا ﻳ ﻦ ور ﻲﻣ ناﻮﺗ زا رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ
4ي رﻮﮕﻟا ﻪﺘﺳد زا ﻪﻛ ﻳ
ﻢﺘ يﺎﻫ
ﺮﻘﺗ ﻳﺒ ﻲ اﺮﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ي
ﺎﺴﻣ ﻞﺣ ﻳ ﭘ ﻞ ﻴ ﭽ ﻴ هﺪ ﺪﻧراد دﺮﺑرﺎﻛ ﻻﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
دﺮﻛ ] 6 [ ﺎﺗ ] 11 [.
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي ﻣ رد بﻮﺧ ﺰﻛاﺮﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ ﻴ
نﺎ ﺳو ﻢﺠﺣ ﻴ ﻌ ﻲ
هداد زا ﻪﺷﻮﺧ ،ﺎﻫ ﺪﻨﺑ ي مﺎﺠﻧا ار ﻲﻣ ﺪﻨﻫد ﭘ ﺮﻈﻧ زا و ﻴ ﭽ ﻴ ﮔﺪ ﻲ ﻧﺎﻣز ﻲ فﺮﺼﻣ و
ﻪﻈﻓﺎﺣ
، اﺮﺷ ﻳ ﻂ ﺮﺘﻬﺑ ي رﻮﮕﻟا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﻳ
ﻢﺘ يﺎﻫ ﻗد ﻴ ﻖ ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . زا
ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ ﻮﺠﺘﺴﺟ ي اﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ اﺮﺑ ي ﻮﺠﺘﺴﺟ ي ﺰﻛاﺮﻣ ﻪﺷﻮﺧ ﺎﻫ ي ﺎﻨﻣ ﺐﺳ
ﺎﻀﻓ رد ي و ﻳ ﮔﮋ ﻲ هداد ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﻲ
دﺮﮔ د . ا رد ﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ،ﺎﺘﺳار ﻴ تﺎﻘ زﻳ دﺎ ي
ور ي ﻛ دﻮﺒﻬﺑ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي رﻮﮕﻟا ﺎﺑ ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﻧ زور ﺮﻫ و ﻴ
ﺰ ﺎﻫرﺎﻛ ي ﺪﺟ ﻳ ﺪ ي ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ ﻲﻣ
ددﺮﮔ . رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﻧﻮﻠﻛ ﻲ ﻪﭼرﻮﻣ
(ACO)ﺎﻫ ] 12 [ ﻛ ، ﻧﻮﻠ ﻲ ﻋ رﻮﺒﻧز
(ABC) ﻞﺴ
] 13 [ ﻠﺿﺎﻔﺗ ﻞﻣﺎﻜﺗ ،
(DE) ﻲ ] 14 [ شﺎﻔﺧ ، ](BA)
15 [ ﻪﺘﺧﺎﻓ ،
(CA)
] 16 [ ﺳ ، ﻴ هﺎ
(BH)ﻪﻟﺎﭼ ] 17 [ ﺘﻤﻣ ، ﻴ ﻚ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي تارذ ﺶﻧاﺮﮔ
(MPGO)
] 18 [ ﻮﺠﺘﺴﺟ ، ي ﺸﻧاﺮﮔ
(GSA)ﻲ ] 19 [ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ،
(GWO)ي ] 11 [ ،
هدﺮﮔ ﻧﺎﺸﻓا ﻲ
(FPA) ﻞﮔ ] 20 [ ﻮﺠﺘﺴﺟ ، ي ﻧﺎﮔرا ﻴ ﻢﺴ ﻢﻫ زﻳ
(SOS) ﺖﺴ
] 21 [ ﺘﻧژ ، ﻴ
(GA) ﻚ ] 22 [ ﻬﺑ ، ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي تارذ مﺎﺣدزا
(PSO)
] 23 [ ﺷ ، ﻴ ﺮ
ﻪﭼرﻮﻣ
(ALO)
] 24 [ ﻣ هوﺮﮔ ، ﻴ
(KHA) ﺎﻫﻮﮕ ] 25 [ ﺒﺷ ، ﻴ ﻪ زﺎﺳ ي ﺮﺒﺗ ﻳ ﺪ
](SA)
26 [ ﭗﻟﺎﺳ مﺎﺣدزا ،
(SSA)
] 27 [ رﻮﮕﻟا و ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﮓﻨﻬﻧ
(WOA)
] 28 [ رﻮﮕﻟا ﻪﻠﻤﺟ زا ﻳ
ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي ﻪﺷﻮﺧ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻨﺑ
ي
هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ا
ﺪﻧ .
ﻟد ﻴ ﻞ ز دﺮﺑرﺎﻛ ﻳ دﺎ اﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ رد ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي آ ن ا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻳ
ﻦ
2. NP-Hard 3. Exact Algorithm 4. Meta-Heuristic Algorithm
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ﻫار ﺎﻫرﺎﻜ ﻳ ﻲ ﭘ ار ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ﻬﺑ ماد زا راﺮﻓ رد ﻪﻛ ﻴ
ﻪﻨ ﺎﻫ ي
ﻠﺤﻣ ﻲ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺛﺆﻣ .
رد ﻢﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻳ
ﻦﺘﻓﺎ ﺣ هار ﻞ يﺎﻫ ا رد بﻮﺧ ﻳ
ﻦ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ
،ﺎﻫ ﺑ نزاﻮﺗ ﻴ ﻦ ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ يﺎﻫ فﺎﺸﺘﻛا هﺮﻬﺑ و1
يرادﺮﺑ ﺖﺳا2
. ﺑﺎﻗ ﻠﻴ ﺖ
ﻮﺠﺘﺴﺟ ﻪﺑ فﺎﺸﺘﻛا ي
ﺎﻀﻓ رد هدﺮﺘﺴﮔ ي
ﻠﺑﺎﻗ و دراد هرﺎﺷا باﻮﺟ ﻴ
ﺖ
هﺮﻬﺑ رادﺮﺑ ي
، ﺑﺮﺠﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻴ
تﺎ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ
ﺰﻛﺮﻤﺗ و ﻮﺠﺘﺴﺟ
ﺣاﻮﻧ ﺮﺑ ﻲ ﻣا ﻴ ﺪ ﺎﻀﻓ ﺶﺨﺑ ي
ﻣ باﻮﺟ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ] 29 .[
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ا ﺎﺑ ﻳ دﺎﺠ نزاﻮﺗ
ﻮﭘ ﻳﺎ ﺑﻴ ﻦ اﻳ ﻦ ﻠﺑﺎﻗ ود ﻴ
،ﺖ هدوﺪﺤﻣ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﻮﺠﺘﺴﺟ ﺎﻫ
ﻲﻳ ﺎﻀﻓ زا ي باﻮﺟ
ﻮﺳ ق ﻣ هداد ﻲ دﻮﺷ باﻮﺟ ﻪﻛ ﺎﻫ ي ﺮﺘﻬﺑ ي ﺎﻬﻧآ رد ﻳ ﺖﻓﺎ هﺪﺷ فﺮﻃ زا و
د ﻳ ﺮﮕ
، ﺑ نﺎﻣز فﻼﺗا مﺪﻋ ﺐﺟﻮﻣ ﻴ
ﺮﺘﺸ ﺸﺨﺑ رد ﻲ ﺎﻀﻓ زا ي ﻣ باﻮﺟ ﻲ دﻮﺷ
ا زا ﻞﺒﻗ ﻪﻛ ﻳ
ﻦ ﺳرﺮﺑ ﻲ و هﺪﺷ ﻳﺎ باﻮﺟ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ
ي ﺑﻮﻏﺮﻣﺎﻧ ﻲ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﻣا
اﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ﺎﺠﻧآ زا ﻲﻳ رﻮﮕﻟا ﻪﺘﺳد رد ﻪﻛ ﻳ
ﻢﺘ يﺎﻫ ﺮﻘﺗ ﻳﺒ ﻲ مﺎﻤﺗ و ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻓ ﺎﻀ ي ﻮﺠﺘﺴﺟ ار باﻮﺟ ﻲﻤﻧ
،ﺪﻨﻨﻛ ﻬﺑ ماد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻴ
ﻪﻨ ﻠﺤﻣ ﻲ رﺎﺘﻓﺮﮔ
آﻳ ﺪﻨ ﺎﻫر نآ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﻧ و ﻲﻳ
ﻳ ﺪﻨﺑﺎ ﻪﻛ ا رد ﻳ ﻦ ﺑﻮﺧ باﻮﺟ ﺖﻟﺎﺣ ﻲ
ار
ﻤﻧﺮﺑ ﻲ ﺪﻨﻧادﺮﮔ . ﻳ ﻜ ﻲ رﻮﮕﻟا زا ﻳ ﻢﺘ ﻲﻳﺎﻫ ﺴﺑ رد ﻪﻛ ﻴ رﺎ ي ﺎﺴﻣ زا ﻳ ﻬﺑ ﻞ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي
رﻮﮕﻟا ،ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻳ
ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي گﺮﮔ يﺎﻫ ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ ي ] 30 [ ﺖﺳا
ﻪﻛ ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ هﺮﻬﺑ ادﺮﺑ ير ﺑﻮﺧ ﻲ ﻟو دراد ﻲ راﺮﻗﺮﺑ و فﺎﺸﺘﻛا رد ي
ﺎﺑ نزاﻮﺗ
هﺮﻬﺑ ادﺮﺑ ير ﻌﺿ ﻴ ﻒ ﻞﻤﻋ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ا رد ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ
، گﺮﮔ ﺖﻛﺮﺣ ﺎﻫ
ﺮﺑ
ﺳا ﻴﻌﻤﺟ ﺮﺗﺮﺑ گﺮﮔ ﻪﺳ سﺎ ﺖ
ترﻮﺻ ﻲﻣ ﻴﮔ دﺮ ا ﺮﮔا و ﻳ ﻦ گﺮﮔ ﻪﺳ
ﻬﺑ ﻪﻄﻘﻧ رد ﻴ
ﻪﻨ ﻠﺤﻣ ﻲ ﻌﻤﺟ ﻞﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻴ
ﺖ ﺖﻛﺮﺣ ﻪﻄﻘﻧ نآ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ
ﺪﻨﻫاﻮﺧ دﺮﻛ .
رد اﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ اﺮﺑ ي ﻪﺷﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﻨﺑ
ي هداد ﻪﺨﺴﻧ ﺎﻫ يا ﻮﮕﻟا زا ﻳ ﻢﺘ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي گﺮﮔ يﺮﺘﺴﻛﺎﺧ رﻮﮕﻟا مﺎﻧ ﻪﺑ
ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي گﺮﮔرﺎﻬﭼ
GWO)3
(4 ﻣ ﻪﺋارا ﻲ ددﺮﮔ . رد رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
، ﻪﺑ
ﺒﺷ رﻮﻈﻨﻣ ﻴ ﻪ زﺎﺳ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﻓر ﻲ
گﺮﮔ
،ﺎﻫ ﻳ ﻚ ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ﻓدﺎﺼﺗ ﻲ هار زا
ﻞﺣ ﻟﻮﺗ ﺎﻫ ﻴ ﺪ هﺪﺷ ﻟوا و ﻴ ﻦ ار ه ﺣ ﻞ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ ﺎﻔﻟآ مﺎﻧ ﻪﺑ و
ﻣود ﻴ ﻦ ﻣﻮﺳ و ﻴ ﻦ هار
ﻞﺣ ﺎﻫ ي ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻴ ﺐ ﻓﺮﻌﻣ ﺎﺘﻟد و ﺎﺘﺑ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻲ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﺎﺳ ﻳ ﺮ گﺮﮔ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻴﻌﻗﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖ
اﻳ ﻦ ﻐﺗ گﺮﮔ ﻪﺳ ﻴﻴ
ﺮ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻫد اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ا ﺮﮔا ﻳ ﻦ
ﻬﺑ رد گﺮﮔ ﻪﺳ ﻴ
ﻪﻨ ﻠﺤﻣ ﻲ ﺎﺳ ﺪﻧﻮﺷ رﺎﺘﻓﺮﮔ ﻳ
ﺮ ﺎﻀﻋا ي ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ﻧ ار ﻴ ﺰ ﻪﺑ
ا ﺖﻤﺳ ﻳ ﻦ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺧ ﺪﻨﻫاﻮ ﺪﻧﺎﺸﻛ . رﻮﮕﻟا رد ﻳ ﻢﺘ ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي
، ﻪﺘﺳد دﺮﻜﻠﻤﻋ زا
گﺮﮔ ﻪﻛ مرﺎﻬﭼ يﺎﻫ
ﺎﮕﻣا ي ﭘﻴ
4وﺮﺸ ﻣﺎﻧ ﻴ هﺪ ﻲﻣ ﻮﺷ ﻧ ﺪ اﺮﺑ ي ﻬﺑ زا راﺮﻓ ﻴ ﻪﻨ يﺎﻫ
ﻠﺤﻣ ﻲ ﻠﺑﺎﻗ دﻮﺒﻬﺑ و ﻴ
ﺖ هدﺎﻔﺘﺳا فﺎﺸﺘﻛا ﻲﻣ
دﺮﮔ د . ا ﻪﺑ ﻳ ﻦ اﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ي ﺮﻫ
ﻌﻤﺟ گﺮﮔ ﻴ
ﺖ
، ﺘﻣا ﻴ زﺎ ي ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﻣ ددﺮﮔ ﺮﺑ و ﺖﻛﺮﺣ عﻮﻧ ،نآ سﺎﺳا
ﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻲ
دﻮﺷ . ﭼﺮﻫ ﻪ گﺮﮔ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺮﺘﻬﺑ ي ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد )
ﻳ ﻨﻌ ﻲ باﻮﺟ ﻪﺑ
دﺰﻧ بﻮﺧ ﻳ ﻚ ﺪﺷﺎﺑ ( ﺘﻣا ﻴ زﺎ ﺑ نآ ﻴ ﺮﺘﺸ ﺖﺳا . اﺪﺘﺑا رد ي اﺮﺟا ي رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻪﻛ
گﺮﮔ ﻬﺑ ﻪﻄﻘﻧ زا ﺎﻫ ﻴ
ﻪﻨ ﺘﻣا ،ﺪﻧراد ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻴ
زﺎ ﻤﻛ ﻲ ﺪﻧراد و اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﺳا ﺮﺑ سﺎ
ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺮﺘﻬﺑ ﻳ ﻦ گﺮﮔ يﺎﻫ ﺎﮕﻣا ي ﭘﻴ وﺮﺸ ﻌﻗﻮﻣ ﻪﻛ ﻴﺘ ﻲ ﻓدﺎﺼﺗ ﻲ ﺎﻀﻓ رد ي
ﻐﺗ ،ﺖﺳا ﻮﺠﺘﺴﺟ ﻴﻴ
ﺮ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﻲﻣ ﺪﻨﻫد فﺎﺸﺘﻛا ﻪﺑ و ﻲﻣ
ﺪﻧزادﺮﭘ . گﺮﮔ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻳرﺪﺗ ﺞ هﺮﻬﺑ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ فﺎﺸﺘﻛا تﻻﺎﺣ زا ﻪﻛ رادﺮﺑ
ي ﺖﻛﺮﺣ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻨﻛ اراد ي
ﺘﻣا ﻴ زﺎ ﺮﺘﻬﺑ ي ﻣ ﻲ ﺮﺑ و ﺪﻧدﺮﮔ ﻌﻤﺟ ﺮﺗﺮﺑ گﺮﮔ ﻪﺳ ﺖﻛﺮﺣ سﺎﺳا
ﻴ ﺖ ﺖﻛﺮﺣ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . اﻳ ﻦ ﭘ ﺚﻋﺎﺑ ،ﺖﻛﺮﺣ هﻮﺤﻧ ﻴ
ﺎﻤ ﻳ ﺶ ﺎﻀﻓ ﺮﺘﻬﺑ ي ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻲﻣ ددﺮﮔ و
ﻗد ﻪﺷﻮﺧ ﺰﻛاﺮﻣ ﻴ
ﻖ ﺮﺗ ا بﺎﺨﺘﻧ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ .
رد ﻪﻣادا و ﺶﺨﺑ رد 2
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺧا ﻴ ﺮ ﻣز رد ﻴ ﻪﻨ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﺎﺑ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي هداد حﺮﺷ ﻲﻣ
ﻮﺷ ﻧ ﺪ و رﻮﮕﻟا ،نآ زا ﺲﭘ ﻳ
ﻢﺘ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
ﺿﻮﺗ ﻴ ﺢ هداد ﻲﻣ دﻮﺷ . ﭘ شور ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ﻞﻣﺎﺷ
1. Exploration 2. Exploitation
3. 4-Gray Wolf Optimization Algorithm 4. Scout Omega Wolf
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔرﺎﻬﭼ ي
ﻪﺷﻮﺧ رد نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻨﺑ
ﺪ ي
هداد ﺎﻫ ﺶﺨﺑ رد 3 ﺑﻴ نﺎ ﻲﻣ ددﺮﮔ . ا ﻪﻣادا رد ﻳ ﻦ ﻟﺎﺜﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﺨﺑ ﻲ
،
ﭘ شور دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ
دﺎﻬﻨﺸ ي اﺮﺑ ي ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي هداد ﺎﻫ ﻲﻣ هداد نﺎﺸﻧ دﻮﺷ
.
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺶﺨﺑ رد ﺚﺤﺑ و 4
ﻪﺋارا ﻲﻣ ددﺮﮔ ﺶﺨﺑ رد و 5
ﺘﻧ ، ﻴ ﻪﺠ ﮔ ﻴ ﺮ ي و
ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ آﻳ هﺪﻨ ﺪﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺧ هداد حﺮﺷ .
2 - ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ
و يﺎﻫرﺎﻛ دﻮﺟﻮﻣ
2 - 1 ﮋﭘ ﺶﻫو يﺎﻫ ﺧا ﻴ ﺮ ﻣز رد ﻴ ﻪﻨ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي
رد ﻳ ﻜ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ زا يﺎﻫ
ﺧا ﻴ ﺮ ] 31 [
، ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﺳا ﺮﺑ رﻮﮕﻟا سﺎ ﻳ ﻢﺘ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي اﺮﺑ ﻪﺘﺧﺎﻓ ي ﻪﻜﺒﺷ يﺎﻫ ﺑ ﺮﮕﺴﺣ ﻲ ﻴﺳ ﻢ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
فﺮﺼﻣ
ﻳ ﺖﺧاﻮﻨﻜ ژﺮﻧا ي ﻬﺑ و ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي نآ
، ﻳ ﻚ ﻧاﺮﮕﻧ ﻲ اﺮﺑ هﺪﻤﻋ ي ﺣاﺮﻃ ﻲ ﻞﻜﺗوﺮﭘ
ﺧ ﻪﺷﻮ ﺪﻨﺑ ي ﺴﻣ و ﻴ ﺮ ﻳ ﺑﺎ ﻲ اﺮﺑ ي ﻪﻜﺒﺷ ﺎﻫ ي ﺮﮕﺴﺣ ﻲﺑ ﻴﺳ ﻢ ﻘﻣ رد ﻴ سﺎ گرﺰﺑ
ﺖﺳا . ار ﺮﺜﻛا ه ﻞﺣ ﺎﻫ ي ﻨﺘﺒﻣ ﻲ رﻮﮕﻟا و تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﺑ ﻳ
ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻬﻟا
ﺒﻃ زا هﺪﺷ ﻴ ﺖﻌ اﺮﺑ ي ﺴﻣ ﻞﻜﺸﻣ ﻴ
ﺮ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ اﺮﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﺮﺑ ي
رﻮﺴﻨﺳ ﻪﻜﺒﺷ
ﺑ ﻲ ﺳ ﻴ
،ﻢ اراد ي ژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻞﻜﺸﻣ ي
ﻣ نزاﻮﺘﻣﺎﻧ ﻲ
ﻟد ﻪﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻴ
ﻞ ﻪﻛ نآ
هﺮﮔ ﺎﻫ ي دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﺳ ﻪﺑ ﻴ ﻚﻨ ﻓاﺮﺗ رﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻴ
ﻜ ﻲ ﺑﻴ ﺶ ﮔرﺎﺑ ﺪﺣ زا ﻴ
ﺮ ي
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﻘﺤﺗ رد ﻴ ﻖ ا مﺎﺠﻧ ،هﺪﺷ ﻳ ﻚ شور ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ژﺮﻧا نزاﻮﺘﻣ ي
ﻨﺘﺒﻣ ﻲ
رﻮﮕﻟا ﺮﺑ ﻳ ﻢﺘ ﻮﺠﺘﺴﺟ ي هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻪﺘﺧﺎﻓ زا ﻪﻛ
ﻳ ﻚ ﺪﺟ فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ ﻳ
ﺪ اﺮﺑ ي
زﻮﺗ ﻳ ﻊ ﻳ ﺖﺧاﻮﻨﻜ ﻪﺷﻮﺧﺮﺳ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ .
ﺎﺑ رﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻳ
ﻢﺘ يﺎﻫ ﻧﻮﻠﻛ ﻲ ﻧز ﻋﻮﻨﺼﻣ رﻮﺒ ﻲ
د ﻞﻣﺎﻜﺗ و ﻳ
ﺴﻧاﺮﻔ ﻴ
،ﻞ
ﻳ ﻚ ﻛﺮﺗ شور ﻴﺒ ﻲ ﻪﺋارا ﻳدﺮﮔ اﺮﺑ نآ زا ﻪﻛ ﺪ ي
زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺮﺘﻬﺑ ﻳ ﻦ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ
ﻪﺷﻮﺧﺮﺳ ﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﺑ نزاﻮﺗ رد ]
32 .[
ياﺮﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﺪﻣارﺎﻛ
،رﺎﺑ نزاﻮﺗ و ﻳ
ﻚ ﺪﺟ فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ ﻳ
ﺪ ﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻴ
ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ژﺮﻧا ي
، نورد ﻪﻠﺻﺎﻓ
ﺧ ﻪﺷﻮ يا ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و ي
ﺧﺄﺗ ﻴ ﺮ ﺣاﺮﻃ ﻲ دﺮﮔ ﻳ هﺪ ﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ ﻴ
ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ فﺮﺼﻣ
ژﺮﻧا ي
، ژﺮﻧا ﻞﻛ فﺮﺼﻣ ي
، ژﺮﻧا ي ﻗﺎﺑ ﻴ هﺪﻧﺎﻤ اراد ﻪﻜﺒﺷ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ و ي
ﺮﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ي
ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻳ
ﺮ شور يﺎﻫ ﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﻳ ﻪﺴ دراد .
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﻨﻣا ﻴﺘ ﻲ زﻳ دﺎ ي اﺮﺑ ي ﻪﻜﺒﺷ زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﺎﻫ
ي ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ هﺪﺷ
مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ راﺰﻓا
(SDN)5
ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ا ﺎﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻳ
ﻦ ﺮﺜﻛا لﺎﺣ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻬﻧآ
ارﺎﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﻼﻤﺣ ﻲﻳ
ﺎﭘ ﻴﻳ ﻨ ﻲ ﺪﻧراد . اﺮﺑ ي اﻳ ﻦ ﻜﺷ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻴ
ﻞ نارﺎﻜﻤﻫ و
] 33 [
، ﻳ ﻚ ﻓاﺮﺗ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ بﻮﭼرﺎﭼ ﻴ
ﻚ ﻮﭘ ﻳﺎ د ار ﻪﻜﺒﺷ و ﺪﻨﻛ هرادا ار ر
تﻼﻤﺣ ﺮﺑاﺮﺑ
DDoS6
هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﻨﻛ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ زا
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي سﺎﺳا ﺮﺑ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺣاﺮﻃ ﮓﻨﻬﻧ ﻲ
اﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ي
ﺨﺸﺗ ﻴ ﺺ د ﺖﺳاﻮﺧر ﺎﻫ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻠﻤﺣ عﻮﻧ زا .
رد ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ د ﻳ ﺮﮕ ﻣز رد ﻴ ﻪﻨ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي
، رﻮﮕﻟا ﻪﺳ ﻳ ﻢﺘ ،تارذ مﺎﺣدزا
ﺘﻧژ ﻴ ﻚ اﺮﺑ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز و ي
ﻫدراﺪﻘﻣ ﻲ ﻟوا ﻴ ﻪ اﺮﺑ ي رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي
زﺎﻓ ي ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﻧﺮﻛ ﺮﺑ ]
34 .[
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي اﺮﺑ ي ﻞﺣ
ﻳ ﻚ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي
اﺮﺑ ي ﺗ ﺴﻘ ﻴ ﻢ ﺪﻨﺑ ي ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ رد ﻳ ﻜ ﻲ هﺎﮕﺷوﺮﻓ زا يﺎﻫ
ﻟ شوﺮﻓ سﺎﺒ ﺎﺗ رد ﻳ ناﻮ هدﺎﻔﺘﺳا ﻳدﺮﮔ ﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺪ ﻳ ﺞ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ،
ﻪﺷﻮﺧ رﺎﺘﺧﺎﺳ ا
ي ﺮﺘﻬﺑ ي ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻳ
ﺮ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﺎﻣزآ ﻳ ﺶ هﺪﺷ
ﻪﺋارا ﻲﻣ ﺪﻫد .
ﺎﺑ رﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻳ
ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي بآ جاﻮﻣا
(WWO)7
، ﻳ ﻚ شور
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﺪﺷ ﻪﺋارا ] 35 [ اﺮﺑ ﻪﻛ ي ﻳ ﻦﺘﻓﺎ ﺎﺴﻣ رد ،ﺮﺘﻬﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﺰﻛاﺮﻣ ﻳ
ﻞ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي وﺪﺤﻣ ﻳ ﺖ راد و ﻳﺎ دوﺪﺤﻣ نوﺪﺑ ﻳ
ﺖ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .
5. Software-Defined Network 6. Distributed Denial of Service 7. Water Wave Optimization
ﻘﻘﺤﻣ ﻴ ﻦ د ﻳ ﺮﮕ ي ﺰﻴﻧ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي د ﻳ ﺮﮕ ي ﻮﺠﺘﺴﺟ ﺪﻨﻧﺎﻣ ي
ﺸﻧاﺮﮔ ﻲ ] 19 [ ﺎﺧ گﺮﮔ ، ﺮﺘﺴﻛ ي ] 11 [ ﻮﺠﺘﺴﺟ و ي ﻧﺎﮔرا ﻴ ﻢﺴ ﻢﻫ ﺖﺴﻳز رد
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﮔداد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ار
زرا درﻮﻣ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺪﻧداد راﺮﻗ .
ﺎﺑ ﭘﻴ ﺖﻓﺮﺸ ﺎﻫ ي ﺧا ﻴ ﺮ شور رد يﺎﻫ ﻨﺘﺒﻣ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲ
ا ﺮﺑ ﻳ
،ﺖﻧﺮﺘﻨ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا ﺎﻫ ي ﻨﺘﺒﻣ ﻲ اﺮﺑ ﺮﺑا ﺮﺑ ي ﻬﺴﺗ ﻴ ﻞ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ يﺎﻫ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻧازور
ﻬﺟﻮﺗ ﻲ اﺰﻓا لﺎﺣ رد ﻳ
ﺶ ﺖﺳا . ﻟﺎﺳرا رﺎﻛ ﻢﺠﺣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻲ
ناﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ
اﺮﺑ ي ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
ي ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﻌﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺮﺑا ﺮﺑ ﻴ
ﺎﻫرﺎ ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ تﺎﻣﺪﺧ
ﻧ ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻴ
زﺎ ﺰﺠﺗ ﻪﺑ ﻳ ﻪ ﻠﺤﺗ و ﻴ ﻞ ﺎﺳﺎﻨﺷ و ﻲﻳ اﻳ ﻦ ﻢﺠﺣ يﺎﻫ رﺎﻛ ي
اﺮﺑ ﺮﺑا ﻦﮕﻤﻫﺎﻧ ي
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﻣارﺎﻛ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻳ ﻜ ﻲ زا ﻞﻳﺎﺴﻣ ﺶﻟﺎﭼ ﮕﻧاﺮﺑ ﻴ ﺰ ﺖﺳا .
ﺎﺒﻗ ﻲﻳ ﻬﺷ و ﻴ ﺪ ي داﮋﻧ ] 36 [ ﺷور ، ﻲ اﺮﺑ ي ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﻣارﺎﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﻟا ﺮﺑ رﻮﮕ ﻳ ﻢﺘ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي اﺮﺑ ي ﺰﺠﺗ ﻳ ﻪ و ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ رﺎﻛ ﻢﺠﺣ
ﺪﻧداد ﻪﺋارا ﺮﺑا .
شور ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ﻛﺮﺗ زا ﻴﺒ ﻲ رﻮﮕﻟا زا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ
ﺘﻧژ ﻴ ﻚ و ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي زﺎﻓ ي اﺮﺑ ي ﻳ ﻦﺘﻓﺎ ﻪﺷﻮﺧ ﺎﻫ ي ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ
ﻧﻴ ﺎﻫزﺎ ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻣ
ﻛ ﻨ ﺪ .
زا رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي اﺮﺑ ي ﻟا دﻮﺒﻬﺑ رﻮﮕ ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﺘﻨﺳ ﻲ
ﺪﻨﻧﺎﻣ
K
ﻣ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ
1ﻦ ﻬﺑ ماد رد ﺐﻠﻏا ﻪﻛ ﻴ
ﻪﻨ يﺎﻫ ﻠﺤﻣ ﻲ رﺎﺘﻓﺮﮔ ﻲﻣ ﻳآ ﺪﻨ و
اﺮﮕﻤﻫ خﺮﻧ ﻲﻳ
ﺪﻨﻛ ي اﺮﺑ ي هداد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺪﻧراد گرﺰﺑ ﻲﻣ
دﻮﺷ .
رﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻳ
ﻢﺘ ﻛﺮﺗ ﻴﺒ ﻲ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي هدﺮﮔ ﻧﺎﺸﻓا ﻲ ﻨﺘﺒﻣ ﻞﮔ ﻲ ﺮﺑ
ﻪﺸﻘﻧ يﺎﻫ آ و بﻮﺷ
K
ﻣ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ] 20 [ ارﺎﻛ ﻲﻳ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ور ي ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ
ﺳرﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﮔداد ﻲ
ﻳدﺮﮔ ﺎﻘﻣ رد ﻪﻛ ﺪ ﻳ
ﻪﺴ ﺎﺳ ﺎﺑ ﻳ ﺮ شور ﺮﻈﻧ زا ،ﺎﻫ
ﻴﻌﻣ ﺎﻫرﺎ ي ﻳ ﮕﭼرﺎﭙﻜ ﻲ ﺎﻫراﺮﻜﺗ داﺪﻌﺗ و اﺮﺟا نﺎﻣز ،ﻪﺷﻮﺧ ي
اﺮﮕﻤﻫ ﻲﻳ ارﺎﻛ ﻲﻳ
ﺮﺘﻬﺑ ي ﺖﺷاد .
ﻪﺘﺧاﺮﻓا ﻧﺎﺘﺴﺑ و ﻲ رﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻳ
ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي تارذ مﺎﺣدزا ]
37 [ ،
ﻪﺷﻮﺧ ﻪﺑ ﺪﻨﺑ ي هداد ﺎﻫ ي ﻧ رد دﺎﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﻴ
هﺎﮔوﺮ ﺎﻫ ي دﺎﺑ ي ﺎﺘﻧ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻳ
ﺞ
ﻪﺑ شور ﺎﺑ ار هﺪﻣآ ﺖﺳد ﺎﻫ
ي ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي زﺎﻓ ي
K و ﻣ
ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ
ﻛ ﺪﻧدﺮ . ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺒﺷ ﻴ ﻪ زﺎﺳ ي ﻪﺋارا شور ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ اﺮﮕﻤﻫ هﺪﺷ
ﻲﻳ ﺑ ﺮﺘﻬ ي
شور ود ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ د
ﻳ ﺮﮕ ﺖﺷاد . ﻘﺤﺗ رد ﻴ ﻘ ﻲ د ﻳ
،ﺮﮕ ﻪﺷﻮﺧ شور زا ﺪﻨﺑ
ي
ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺒﺗاﺮﻣ
BIRCH ﻲ رﻮﮕﻟا ﺎﺑ
ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺷ ﺶﻨﻛاو ﻴ ﻤ ﻴﺎ ﻲﻳ ﺖﻬﺟ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻣﻼﺳ هزﻮﺣ رد ﺐﻠﻘﺗ ﻒﺸﻛ ]
38 .[
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ شور ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ﺮﺘﻬﺑ ﺖﻗد و ﺖﻋﺮﺳ زا ي
ﺨﺸﺗ رد ﻴ ﺺ هداد ﺎﻫ ي هزﻮﺣ رد ﺐﻠﻘﺗ
ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻣﻼﺳ ﻳ
ﺮ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻫ يﺎ ﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﻳ ﻪﺴ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻳ ﻜ ﻲ د ﻳ ﺮﮕ ﻪﺷﻮﺧ عاﻮﻧا زا ﺪﻨﺑ
ي
،ﺎﻫ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ﺖﻴﻓﺮﻇ ي ﻪﻛ ﺖﺳا راد
ﺳو دﺮﺑرﺎﻛ ﻴ ﻌ ﻲ هداد رد دراد يوﺎﻛ . ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻚﻳ زاﺮﻓا فﺪﻫ ،ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻦﻳا رد
ﻪﺑ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻲﻳﺎﺗn
ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻪﺷﻮﺧ P
ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا راد ﻲﻣﺎﻤﺗ
ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﻚﻳ يﺎﻀﻋا ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﺷﻮﺧ نآ ﻞﻘﺛ ﺰﻛﺮﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻛ يا
ﻲﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ ،دﻮﺷ ﺪﻨﺑﺎﻳ
ﻞﻘﺛ ﺰﻛﺮﻣ زا ﻪﺷﻮﺧ ﻚﻳ طﺎﻘﻧ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻪﺑﺎﺸﺗ مﺪﻋ و
يرﻮﻃ ﻪﺑ ،ددﺮﮔ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺷﻮﺧ ﺮﻫ رد ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﺑﺎﻳ ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻪﺷﻮﺧ ﻚﻳ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﺮﺼﻨﻋ ﺮﻫ ﻪﻛ .
ﻳﻘ ﻴﻨ ﻲ شور ود نﺎﺴﻟ و
اﺮﺑ ي اﻳ ﻦ عﻮﻧ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي رﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻳ
ﻢﺘ ﻪﻴﺒﺷ و يﺪﻳﺮﺒﺗ يزﺎﺳ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺘﻧژ ﻴ ﻚ دﺮﻛ ﻪﺋارا ﺪﻧ ] 39 .[
اﺮﺑ لوا شور رد ي
زا باﻮﺟ يﻮﺠﺘﺴﺟ
يرﺎﻜﺘﺑا ﻪﻳور ﻚﻳ زا مود شور رد و ﻲﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻠﺤﻣ يﻮﺠﺘﺴﺟ .
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ رﻮﮕﻟا ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻳ
ﻢﺘ ﺘﻧژ ﻴ ﻚ
ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ارﺎﻛ ﻲﻳ ﺮﺘﻬﺑ ي ﺒﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻴ
ﻪ زﺎﺳ ي ﺮﺒﺗ ﻳ ﺪ رد ﻞﻳﺎﺴﻣ و ﻚﭼﻮﻛ
دراد ﻂﺳﻮﺘﻣ .
رد ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ د ﻳ
،ﺮﮕ ﻳ ﻚ ﺶﺨﺑ شور ﺪﻨﺑ
ي وﺎﺼﺗ ﻳ ﺮ ﮕﻧر ﻲ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺮﻬﭼ
زا ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ زﺎﻓ ي ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ رﻮﮕﻟا ﺎﺑ هﺪﺷ ﻳ
ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
ﻪﺋارا ﮓﻨﻬﻧ و
ﺪﺷ ] 40 .[
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﺑ ي ﭘ شور زا ﻴ
دﺎﻬﻨﺸ ي ﺶﺨﺑ رد ﺪﻨﺑ ي وﺎﺼﺗ ﻳ ﺮ
1. K-Means
ﮕﻧر ﻲ ﮕﻟا ﺎﺑ هﺮﻬﭼ رﻮ
ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ ﺘﻧژ ﻴ
،ﻚ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي رﻮﮕﻟا ،تارذ مﺎﺣدزا ﻳ
ﻢﺘ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي رﻮﮕﻟا و ﺦﻠﻣ ﻳ
ﻢﺘ ﻮﺠﺘﺴﺟ ي ﺎﻘﻣ غﻼﻛ ﻳ ﻪﺴ شور ﻪﻛ ﺪﺷ
ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي
، اﺮﮕﻤﻫ ﺖﻋﺮﺳ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﻲ ﺮﺘﻬﺑ ي ﺖﺷاد .
زا ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ مﺎﺠﻧا ور هﺪﺷ ي ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي رﻮﮕﻟا ﺎﺑ ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي
ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ا ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻳ
ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ارﺎﻛ ﻲﻳ
ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي ﻨﭽﻤﻫ و ﻴ ﻦ ﻪﺷﻮﺧ ﺪﻨﺑ ي يﺎﻫ ﺘﻨﺳ ﻲ ﺪﻨﻫد دﻮﺒﻬﺑ ار .
نﻮﻨﻛ ﺎﺗ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي اﺮﺑ ي ﻪﺷﻮﺧ ﻪﻟﺄﺴﻣ ﺪﻨﺑ
ي ﻓﺮﻌﻣ ﻲ هﺪﺷ ﻧ زﻮﻨﻫ ﺎﻣا ،ﺪﻧا ﻴ
زﺎ
ا ﺎﺗ ﺖﺳا ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻳ
ﻢﺘ يﺎﻫ ﺪﺟ ﻳ ﺮﺗﺪ ارﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻳ ﺑﻮﺧ ﻲ
ور ي ﻞﻳﺎﺴﻣ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﻪﺘﺷاد ﻻﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﺪﻧا
ﻴﻧ ناﺪﻨﭼ و زﺎ
ي تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ
ﻣز ﻴ ﻪﻨ يا ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،ﺪﻧراﺪﻧ ﻪﻟﺄﺴﻣ زا ﻲ
ﺰﺠﺗ و ﻳ ﻪ ﻠﺤﺗ و ﻴ ﻞ ﮔ راﺮﻗ ﻴ دﺮ . زا
ا ﻪﻠﻤﺟ ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ﻲﻣ ناﻮﺗ رﻮﮕﻟا ﻪﺑ ﻳ ﻢﺘ يﺎﻫ رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي هرﺎﺷا ﻪﻛ دﺮﻛ
اراد ي اﻳ ﻦ ﺻﻮﺼﺧ ﻴ تﺎ ﻣ زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻴ
نﺎ اﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ،ﻪﺘﺳد ﻳ
ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي
ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
اﺮﺑ ي ﺴﺑ ﻞﺣ ﻴ رﺎ ي زا ﻞﻳﺎﺴﻣ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي درﻮﻣ ﻻﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ﻲ
اﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲ دﻮﺷ .
2 - 2 رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ گﺮﮔ ي
اﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ گﺮﮔ رﺎﺘﻓر زا ﺎﻫ
ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ ي ﺮﺒﻫر هﻮﺤﻧ و رﺎﻜﺷ رد ي
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺒﻃ رد ﺎﻬﻧآ ﻴ
ﺖﻌ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻬﻟا ]
30 [ ﻨﻧﺎﻤﻫ و د ﺪ ﻳ ﺮﮕ
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺎﻫ ي رﺎﻜﺘﺑااﺮﻓ ي
، ﺎﺑ اﺪﺘﺑا ﻳ ﻚ ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ﻓدﺎﺼﺗ ﻲ گﺮﮔ زا ﺎﻫ ) هار
ﻞﺣ ﺎﻫ ي ﺪﻧﺎﻛ ﻳ ﺪ ا ( ﺎﻏآ ز ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ا رد ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ
،ﻢﺘ ﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻘﺒﻃ ﻲ
گﺮﮔ ﺎﻫ
ﻪﺑ 4 هوﺮﮔ ﺎﻔﻟآ
( )
ﺎﺘﺑ ،
( )
ﺎﺘﻟد ،
( )
ﺎﮕﻣا و
( )
ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . رد
ﺎﻫراﺮﻜﺗ ي رﻮﮕﻟا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻳ
ﻢﺘ
، هار ﻪﺳ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ رود ﺮﻫ ﺮﺗﺮﺑ ﻞﺣ ﻴ
ﺐ ﺎﻔﻟآ هوﺮﮔ
( )
ﺎﺘﺑ ،
( )
و ﺎﺘﻟد
( )
ﻣﺎﻧ ﻴ هﺪ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . ا رد ﻳ ﻦ رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رﺎﻜﺷ
) ﺘﻬﺑ ﺮ ﻳ ﻦ ﻞﺣ هار ( ا ﻂﺳﻮﺗ ﻳ ﻦ اﺪﻫ ﺮﺗﺮﺑ گﺮﮔ ﻪﺳ ﻳ
ﺖ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . گﺮﮔ ﺎﻫ ي ﮕﻣا ﺎ
اﺮﺑ ي ﺳر ﻴ نﺪ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﺑ ﻳ ﻦ هار ﻞﺣ رود ﻪﺑ ﺎﻫ اﻳ
ﻦ ﻪﻘﻠﺣ گﺮﮔ ﻪﺳ ﻲﻣ
ﺪﻨﻧز و
ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ گﺮﮔ ﺎﻫ ﺮﺑ ﻳز ﻂﺑاور سﺎﺳا ﺮ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ
P ( ) D C X X t
) 1 (
( ) P .
X t 1 X A D
) 2 (
ﻪﻛ
XP
ﻧﺎﻜﻣ رادﺮﺑ
ﻲ ﻪﻤﻌﻃ ) رﺎﻜﺷ (
( ) ،
X t
ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﻠﻌﻓ ﻲ
( ) و
X t1
ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺪﻌﺑ ي نﺎﺸﻧ ار ﻲﻣ د ﺪﻫ . رادﺮﺑ ود ،قﻮﻓ ﻂﺑاور رد
C
A و ﻂﺑاور زا
زﻳ ﺮ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ
C 2 r2
) 3 (
. A2a r a1
) 4 (
ﻪﻛ نآ رد
a
ﻳ ﻚ ﺸﻫﺎﻛ رادﺮﺑ ﻲ
ﺖﺳا و اﺮﺟا لﻮﻃ رد ي
رﻮﮕﻟا ﻳ ﻢﺘ ﻪﺑ
ﻄﺧ ترﻮﺻ ﻲ
زا 2 ﺮﻔﺻ ﻪﺑ ﻲﻣ ﺪﺳر
r1 . و
r2
ﻓدﺎﺼﺗ داﺪﻋا رادﺮﺑ
ﻲ هزﺎﺑ رد
] 0,1 [ ﻣ ﻲ ﺷﺎﺑ ﻨ ﺪ .
ﻪﺑ ﺒﺷ رﻮﻈﻨﻣ ﻴ ﻪ زﺎﺳ ي رﻳ ﺿﺎ ﻴ ﺗﺎ ﻲ گﺮﮔ رﺎﺘﻓر ﺎﻫ
ي ﺮﺘﺴﻛﺎﺧ ي ،رﺎﻜﺷ رد
ﻌﻗﻮﻣ هراﻮﻤﻫ ﻴ
ﺖ هار ﻪﺳ ﺮﺗﺮﺑ ﻞﺣ ) ﺎﺘﻟد و ﺎﺘﺑ ،ﺎﻔﻟآ (
ﺮﺧآ ﺎﺗ ﻳ ﻦ ﺧذ ﻪﻈﺤﻟ ﻴ هﺮ
د و هﺪﺷ ﻳ ﺮﮕ گﺮﮔ
( ) ﺎﻫ ﻒﻇﻮﻣ ﺘﺴﻫ ﻌﻗﻮﻣ ﺪﻨ ﻴ ﺖ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ار دﻮﺧ
ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺑ ﺮﺗﺮﺑ گﺮﮔ ﻪﺳ ﻪ
زور ﻧﺎﺳر ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . ر لﺪﻣ ﻳﺎ ﺿ ﻴ ﺗﺎ ﻲ ﺑ ﻪ زور ﻧﺎﺳر ﻲ
ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ گﺮﮔ ﺎﻫ
ي ﻪﺑ ز ترﻮﺻ ﻳ ﺮ ﺖﺳا
. . .
D C X X
D C X X
D C X X
3
1
2
(5)