بررسی نرخ بهره‌برداری از ظرفیت اقتصادی در صنعت تولید برق کشور طی سال‌های 1350-1388

سررب ی هرهب خرن رادرب

ي فرظ زا ي داصتقا ت ي

لوت تعنص رد ي

قرب د

روشک ط

ی لاس اه ي 1350 ـ 1388

س دمحا ي ف

1ی ،*

ناقهد اضردمحم

2روپ

1 . ه وضع ي ئ ت ملع ی شناد ک د ۀ رادا مولع ي داصتقا و ي سودرف هاگشناد ی

دهشم

، seifi23@yahoo.com

2 . ک سانشرا

ِيداصتقا مولع دشرا دهشم یسودرف هاگشناد

، mo_economic@yahoo.com

خیرات :تفایرد 2 / 10 / 1392

، :شریذپ خیرات 14

/ 7 / 1394

کچ ي هد

ای م دروآرب لابند هب هعلاطم ن ی

فرظ ناز ی داصتقا ت ی

و،

نآ عبت هب

، بساحم ة ررن ررهب رادررب ی زا

فرظ ی داصتقا ت ی

للت تععرص رد ری

لارس رد ررب د اره

ی 1350 ر 1388 داد ترسا اره

ی درلرم

س ترلص هب دافتسا ر

ی نامز ی لک هب طلبرم و ی

ة ن ی اگور اه ی ترارح ی للت ی رلشک رب د ترسا

رد

ای اب هعلاطم ن ق نتفرگرظنرد

ی عگمه د ی زا جرد ة ق هب تبسن رفص ی

دارهن ترم ار اضت عبارت ،اره

ی

امرس ی شور ارب و اررترسا ه دروآرربOLS

یرم دلرش فرظ هرلداعم نآ زا و ری

دارصتقا ت ی

للت ری د

اررتسا یم

دلش سپس

، رن رهب رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

للت تبسن زا ی

عقاو د ی فرظ هب ری ت

للت ی داصتقا د ی ارب ی للت تععص ی

ا رب د ی م هبساحم نار ی

دلرش ،،ااناررس دروآررب ارب

عبارت ررن

رهب رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

لمالع ، رثؤم رب نازیم رهب رادرب ی فرظ زا ری دارصتقا ت ی

رسررب ی

م ی لش اتن د ی ضحت ج ری رم نارشن ق ی

ت درهد ز توارف ری دا ی رب ی ن ررهب ررن رادررب

ی فرظ زا ری رد ت

د ی اگد اه ی سدعهم ی داصتقا و ی دراد دلجو

نازیم ررهب رادررب ی فرظ زا ری دارصتقا ت ی

تععرص

للت ی ا رب د ی نار رد ا ک لاس رث اه ک زا رتم کی تسا

؛ دب ی ععم ن ی ک م ه ی للت ناز ی عقاو د ی فرظ زا ی ت

للت ی داصتقا د ی ک تسا رتم

هقبط يدنب :JEL D92, D21

هژاو اــه ي ک ل ــي د ي : عباررت ،هیامرررس یارر اضت عباررت رررن

رررهب ،یداررصتقا ترریفرظ زا یرادرررب

للت تععص ی

فرظ ، رب د ی

داصتقا ت ی

للت ی فرظ ،د ی سدعهم ت ی

دعسیلن*

ة للئسم ، :نفلت 09153093254

1 . همدقم

رهب رادرب ی فرظ زا ی

1ت عل لم ی سب ی مهم را زات رد ی لحت و ه ری ل اره ی دارصتقا ی و ترسا

بلغا نآ زا ارب ی زادنا گ ی ر ی رهب رو ی مصت و ی م اه ی امرس ی ه راذگ ی رم دافتسا ی

لرش رد د

کی رعت ی لک ف ی :زا تسا ترابع رهب

رادرب ی فرظ زا ی ترلص هب ت

« للت تبسن ی

عقاو د

2ی هب

للت ی لضلاب د »3

ارب ی رشت ی ا ح ی ،لهفم ن اب

دی للت ی لضلاب د ار د رد ی اگد اه ی سررب فلترم ی

رک د ود د ری رسدعهم اگد ی

دارصتقا و ی

مز رد ی رع ة للت ری لرجو لضلارب د دراد د

: رد د ری اگد

سدعهم ی

، للت ی لضلاب د حطس ی للت زا ی فرعم د ی م ی دلش ک نآ رد ه زا

ادح ک رث نالت للت ی د ی

اگعب ر امررس ترشابنا هرب هجلت اب ی

ة ک ارتل ارگعب نآ تدرم ر

دلرش دافترسا د رد

ری اگد

داصتقا ی ، ارب ی للت ی لضلاب د دراد دلرجو توافتم شرگن ود :

رد لوا شررگن

، للت ری لضلارب د

حطس ی للت زا ی د فرعم ی م ی دلش رک ه نآ رد زه ی رع ة رسلتم ک

ارتل تدرم دلرش لقادرح4

لساک(

، 5

1937

؛ نمکیه

، 6

1964 )

؛ للت ،،ود شرگن رد ی

حطس لضلاب د ی

للت زا ی درهالخ د

دلب ک نآ رد ه عحعم

ی زه یع ة اتلک سلتم تدم

رعحعم ررب ی

زه ی رع ة تدرمدعلب رسلتم

7

سامم م ی حطس نامه رد دلش نی

ز عحعم ی اه ی زه یع ة اهن یی اتلک

8تدم و زه ی رع ة ارهن یی

تدمدعلب کی9

د ی عطق ار رگ م

ی ک دعع

10میک(

، 1999

؛

11نیلک

، 1960

؛ سیرلم

،12

1985a

)

لکش 1 س للت حط ی داصتقا ،ود شرگن اب لضلاب د ی

ررشم هرب هجلت اب و ترشابنا ندلرب

امرس ی م ناشن ار ه ی

دهد

رد لکش 1 هعیزه نّیبم یدلمع رلحم ارتلک ییارهن و رسلتم یاه

و تدرمدعلب و تدرم

ناشن یضفا رلحم ةلضلارب دریللت حطرس و ترسا دریللت حطرس ةدعهد

،ود شررگن قبارطمY*

اتلک رد لضلاب دیللت حطس ،یداصتقا ،ود شرگن قباطم تسا یداصتقا هب تدم

رحابم مرغر

1.Capacity utilization

2.Current output 3. Potential output

4. Short-Run Average Cost (SRAC) 5.Cassels

6.Hickman

7. Long-Run Average Cost (LRAC) 8. Short-Run Marginal Cost (SRMC) 9. Long-Run Marginal Cost (LRMC) 10.Kim

11.Klein 12. Morrison

اتلک سلتم ةعیزه لقادح هطضن یداصتقا للمعم ( تدم

دریللت زا یحطرس هرکلب ،ترسین )B

یم یفرعم ش

اتلک سلتم ةعیزه یعحعم ود هک دل رد( سارمم رگیدرکی ررب تدرمدعلب و تدم

ةطضن هعیهب ةیامرس تشابنا تبسن یارش نیا رد دنلش )H یرعقاو ةیامرس تشابنا هب1

رربارب2

تسا کی اب

لکش 1 . هنیزه و تدمدنلب ياه هاتوک

تدم

علاطم :ذخأم ة

نلسلن یدنر

م ی رهب ناز رادرب ی فرظ زا ی ت ر رعت رد هک ی

ف

« للت تبسن ی

رعقاو د ی للت هرب ری د لضلارب »

بی دش نا ر م زا تسا نکمم ی

د ترابع هب دعک زواات دحاو ناز ی

ررگ

، م ری للت ناز ری رعقاو د ی

بی للت زا رتش ی

دلش لضلاب د ی

ب ا ر ع ک ا رگا س ی

ب تبرسن ن ی

زا رترش کری درشاب

، ربم

ّی ا ن ری ن

عقاو ی تسا ت ک

م ه ی للت ناز ی عقاو د ی للت حطس زا ی

داصتقا شرگن رد لضلاب د ی

هرتفر ررتارف

و،

نآ عبت هب

، زه ی هع اه ی للت ی رد د ک اتل ب تدم ی دعلب رد نآ رادضم زا رتش دلرب دهالخ تدم

ثم

ًلا

، عک ضرف رگا ی

للت د ی عقاو د ی طضن رد ة قباطم ،دشابB لت

ی رهب رن تاح رادررب

ی زا

فرظ ی ب ت ی زا رترش ری اکرش و دلرب درهالخ ک رلرخرد

هجلرت ی رب ی زه ن ی هرع رود رد اره ة

اتلک دعلب و تدم نآ تدم

لخ دلجو هب اه رد( دمآ دها

لکش 1 ا ی ب اکش ن ی

طضن ن ة ردB

1. Optimal Capital (K*)

2. Current Capital (K)

عحعم ی سلتم ةعیزه اتلک

طضن و تدم ة

عحعم رد نآ لباضم ی

رسلتم ةعیزه تدرمدعلب

دهاشم یم دلش )

ای لابند هب هعلاطم ن سررب

ی رهب رن رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

ن ی اگور اره ی للت ری د

ا رب ی تسا نار ن رد

ی اگور اه

، ش ک ل اه ی رنا نلگارنلگ ژر

ی لوا ری ه ژررنا هرب ی ررب دربت ی ل

م ی دلش هب رلط ک ل ی

، نی اگور ترارح علن ود هب اه ی

غ و ی ترارحر ی ( بق زا ری ل ربآ ی رسضت ) ی م

م ی دنلش شرب دمع ة للت ی د رب ن رد ی اگور اه ی ترارح ی طرساو هب ة

رناوارف ی رنازرا و ی ارب

تخلس اه ی سف ی ل ی م ،اانا ی گ ی در ا رد ی هعلاطم ن

، ن زا رلظعم ی

ًافررص اگور ن

ی ارگور اره ی

ترارح ی داد تسا اه

ی ا رد دافتسا درلم ی

هعلاطم ن ر

ق لماش ی ن ترم ری ور ی ق ،رارک ی ترم

تخلس ئوزاگ( اه ی زاگ ،ل بط ی ع ی ق ،) رلک تفن و ی

امررس تم ی

م ،ه ری امررس ناز ی

م و ه ری ناز

للت ی عقاو د ی ر عمج تقد اب روآ

ی ش د تسا

دیاب رکذ درک هب طم مه یرظن ینابم ظاحل هب مه عل لم نیا زا رارخ رد یعف تاعلا

رلشک ش هتخادرپ تسا د

، ات یلو یرتح هرن دش نییبت یملهفم نیعچ هن ناریا رد نلعک

هعلاطم ،اانا صلصخ نیا رد یا تفای

ه تسا

ترت ی ا رد بلاطم ب ی

م ن نیدب هعلاط ترلص

رد :تسا شررب

هرب ،ود عیرشیپ ة قریضحت

هتخادرپ و

رد شرب بلچراچ ،لس یرظن

فیرعت عسداصتقا لدم و ا

ی یرفرعم یرم دلرش

شرب ه ا ی صلت هب ماعپ و ،راهچ ی

داد ف م صاصتخا لدم دروآرب شور و اه ی

ی ارتن دبا ی

ِج

رد لدم دروآرب شرب

تن و مشش ی

ها گ ی ر ی اهداهعشیپ و رد

شررب مترفه مترشه و هرئارا

م ی لش د

2 . نيشيپ ة قيقحت

،اانا تاعلاطم هتفای

رد ةراب رهب رن رادرب ی فرظ زا ی ک زا راخ رد ت ز علرعت زا رلرش

ری دا ی

تسا رادرلخرب

، لخاد رد اما ک

رلش

، مها هب هجلت اب ی

ز ت ی دا ی ک ا ه ی رحابم رد عل لم ن

داصتقا ی ،دراد نآ هب ا رد تسا دشن هجلت ی

ن شرب خرب رورم هب ی

ضحت ی ت ارضم و تارض

،اانا هتفای رد ةراب نیا م هتخادرپ عل لم ی

دلش

جراخ تاعلاطم )فلا ی

پ ی اد ی رظن ش ی ة نا تباقر راصح ی لربمچ سلت ی

1ن لاس رد 1933 عل لم زات ا ی پ ی نلمار

فرظ ی فا ا ت ی اعص رد ی ع

، رازاب راتخاس هب هجلت اب

، دروآ دلجو هب علر لم نیا ؛

ررب شرضن

فرظ ی فا ا ت ی عت رد یی امرس ن ی ه راذگ ی رش ک ت عت ،اه یی ق ن ی تم رازارب تردرق قرفح و اره

رمت ک تشاد ز یه(

ل

2ک

، 1984 ؛ سردنو

، 3

1971 ) رن ررهب رب رادر ی فرظ زا ری عرقاو رد ت

عل لم ت ک لما ی تفا ة فرظ ی فا ا ت ی تسا

؛ ا اب ی توافت ن ک

فرظ زا رلظعم ه ی

فا ا ت ی زوررما

فرظ ی داصتقا ت ی

تسا

؛ لاح رد ی ک اعبم ه ی ادح هتشذگ تاعلاطم ک

للت نالت رث ی

د ی للت ا ری د

سدعهم رظعم زا ی

دلب

م رد ط لا ع ه ا ی اب نالعع

« م ی رهب ناز رادرب ی فرظ زا ی هضطعم ت ا

ی رهد رد ة 1980 » ررن

رهب رادرب ی فرظ زا ی ارب ت ی قرش لامش قطاعم ی

رم ، ک لاتآ بلرعج و ز نت

کری رساپ و ی ف ی ک

دش دروآرب فرظ

ی سررب درلم ت ی

ا رد ی شرگن اب هعلاطم ن ی

لئن ک سلا یکی کش هب ل امررس ی ه

و للت دشر ی دشر و تدمدعلب رد د رهب

رو ی تسا اتن ی ا ج ی اح هعلاطم ن یک

تسا نآ زا رک

ه

قرش لامش ی

، رم ک بلعج و ز تنلاتآ

کی م زا ی رهب ناز رادرب ی ب ی رتش ی م هرب تبسن ری

گنا ی ن

ک رلش اه فرظ زا ی تسا رادرلخرب ت (

للافورگ ،ناراکمه و4

1997 )

نلسلن (5

1989 هلاضم رد ) ا ی نالعع اب

« م ی رهب ناز رادرب ی فرظ زا ی ت » ترسرن رعت هرب ری ف

د ود ی سدعهم فلترم اگد ی

داصتقا و ی رد ةراب فرظ ی للت ت ی درپ د سپرس تخا

، اررب ی رمرت ی ن

عم ی اهرا ی داصتقا ی رهب رن رادرب ی عبات ساسا رب ةعیزه

غتم ی گللسنارت ر یبلچراچ

داد هرئارا

رب نلسلن داد ساسا

اه ی رش ک ت اه ی صلصخ ی رمآ رب رکی رود رد ا ینارمز ة 1961

رر 1983

عم ی اهرا ی سدعهم ی داصتقا و ی رهب رن رادرب ی فرظ زا ی اضم و دروآرب ار ت ی

هس دررک ارتن ی و ج ی

م ناشن ی دهد ک عم ه ی اهرا ی داصتقا ی رهب رن رادرب ی فرظ زا ری زا رت ارب رسلتم رلرط هرب ت

عم ی سدعهم را ی

رهب رن رادرب ی فرظ زا ی رش ت ک ت اه ی صلصخ ی دلب رب

یک ( م 1999 هعلاطم رد ) ا

ی اب نالعع

« م ی رهب ناز رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

رظن ، ی و ه

دهاشم اه » رهب ،لهفم ادرب

ر ی فرظ زا ی شرتسگ ار ت یم

دهد هب راتفر رب و ی

ع ة اگعب و اره

1.Chamberlin

2.Hilke 3.Wenders 4.Grofalo 5.Nelson

عت یی م ن ی للت ناز ی هب د ی ع ة اگعب اه أت ریک د یرم رعک د و ی ر رع عبارت ود زا ة

ک ارتل و تدرم

ا اضت ی امرس ی ارب ه ی رهب رن دروآرب رادرب

ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

دافتسا یم دعک علاطم ة

میک ارب ی تععص ت لصحم شرب ی

رمآ کی داد اب ا اه ی لاس اره ی 1948 رر 1981 ،ارانا

تسا دش اتن

ی ج ای ن ضحت ی اح ق یک زا آ ن هک تسا ازفا

ی ش ق ی تم م هطساو دال ا

ی ق و ی تم

امرس ی ه بجلم ک شها رهب رن رادرب ی فرظ زا ی ت ش د

؛ رد لاح ی ک ه ازفا ی ش ق ی ژرنا تم ی

رثا ضتسم ی و م تبثم ی رب رن رهب رادرب ی فرظ زا ی ت تسا هتشاذگ

علاطم )ب تا

د لخا ی

( رفن 1385 ضحت رد ) ی ض ی نالعع اب

« فرظ ی هب ت ی ع ة للت ری زارسوردلخ تععرص رد د ی

ا ری نار

»

، ارب

زه عبات زا دافتسا یع

ة ک اتل زاسوردلخ تععص تدم ی

ا ی رط نار ی رود ینارمز ة 1355

ر 1375 ،

زه مهس ت داعم ی

هع ا ی للت لمالع ی

بساحم هب و درک دروآرب ار د ة

فرظ ی هب ت ی ع ة للت ری ا رد د ری ن

تععص درپ تخا اتن ی ا ج ی ضحت ن ی م ناشن ق ی

زه مهس دهد یع

ة ن ی ور ی ک زه رد را یع ة غتم ری ا ر ری ن

ارب تععص ی

لاس اه ی سلتم رلط هب هعلاطم درلم 34

زه مهس و دصرد ی

رع ة لوا دالرم ری ه 63

زه مهس و دصرد یع

ة ژرنا ی ک زا رتم کی ا تسا دصرد ری

رعنمه هرعلاطم ن ی

هدزارب ن ی رلوزن ی

ضم هب تبسن ی

ارب سا ی لاس اه ی ی دشدا اررب ار ی ا ری رم ترسد هرب تععرص ن ی

فرظ دروآ ری

ت

رهب رادرب ی هبساحم ا رد دش ی هعلاطم ن رتشیب

زا کی ربارب و 74 1/

تسا و بی ررهب رگنا رادررب

ی

بی فرظ زا زادنا زا ش ی

ت اه ی دلجلم تسا ارب ی ازفا ی للت ش ری رحارط هرب د ی

فرظ و ری ت زارس ی

دج ی د تسا زاین زه ات

ی هع اه ی غتم ی للت ر ی د ک و شها تردق تباقر ی ازفا ی ش ی دبا

3 . بوچراچ يرظن

رد ای ن شرب شور اه ی ارب بساعم ی

دروآرب رن رهب رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

یرسررب

رظن لدم و ی

هئارا یم دلش عک ضرف ی

للت عبات اگعب د ی

د ی ب ةلداعم لکش ه 1

تسا

( 1 ) )

, , ,

(L K ET f

Y 

ا رد ی ااع و L وK هب E ترت ی ن دادعت ب ی

ور ی امررس تشابنا ،راک ی

نارشن ار تخلرس و ه

م ی و دعهد غت خاشT

یی عف تار ی رود رد تسا ة

ارتلک دارهن تدرم اره

ی للت ری ود هرب د

غتم و تباث لکش ی

دارهن دنراد دلجو ر ة

امررس ی رد ه ک ارتل رم ضررف ترباث تدرم ی

دلرش

،نیارباعب لقادح

زه ندلمن ی

هع اه ی للت ی د زادنا نتسناد هب طورشم ة

هرناخراک رسا1

ت لارح

رگا یارب لقادح زاس ی زه یع ة غتم ی للت ر ی امررس تشابنا د ی

( ه زه عبارت رد ار )K ی

رع ة غتم ری ر

ک هد رارق ل ی

زه عبات ،م یع

ة غتم ی للت ر ی دب د ی لکش ن ةلداعم

2 دلب دهالخ

2و ( ، 1976 )

( 2



^{P Y K T}



) Vc _i, , ,

رد لداعم ة 2

، Pi

ق لماش ی غتم تم ی ارهر ی ارگ ز ( Pgas

) ئوزاگ ، ری ل ( Pg

،) رلرک ترفن

( Pn

)،

( راک یورین Pl

) و ( هیامرس Pr

) تسا و زهVc یع ة غتم ی ر ک ل ترسا زه عبارت ی

رع ة

اتلک ( تدم ةلداعم 2 ح ود زا ) ی

زه عبالت اب یع

ة م رف تدمدعلب ی

دعک : ا لوا ی غتم هکع ری ر

زه عبات رد هتسباو یع

ة زه تدمدعلب یع

ة لک ترسا

؛ لارح رد ی غتم هرک ری عبارت رد هترسباو ر

زه یع ة اتلک زه تدم یع ة غتم ی تسا ر

؛ ا ،ود ی ق هکع ی امرس تم ی

غتم نالعع هب ه ی

رد لضتسم ر

عبات تدمدعلب ةعیزه م رارق

ی گ ی در

؛ لاح رد ی دلجلم هک ی

امرس ی ررط رد ه عبارت ترسار

زه یع ة غتم ی اتلک ر امن تدم ی م نا ی دلش نلسلن(

، 1989 )

ش ک گللسنارت ل ی

لداعم ة زه یع ه ( ةلداعم 2 ) ةلداعم ترلص هب 3

تسا :

( 3 )

Y i i YY ij i j

i i j

Yi i t tt tY ti i kk

i i

k kY ki i tk lf

i

lflf lfi

LnVC a β LnY a LnP β (LnY) a LnP LnP β LnYLnP δ t δ (t) δ tLnY δ tLnP β (LnK) β LnK γ LnYLnK β LnKLnP δ tLnK β LnLF

δ (LnLF) δ LnLFLnP

  

 



    

     

     



 

 



5 5 5

2 0

1 1 1

5 5

2 2

1 1

5

1 2

1 1

2 2

1 1

2 2

12 _i ⁱ δ LnLFLnY δ tLnLF δ LnLFLnK^{lfY tlf lfK}



  



⁵

1

غتم ی ر بLF ی ر رگنا ی راب ب عگمه طورش تسا3

ی دودحم نراضت و ی

ت اره ی رصاخ ی اررب ار ی

ا اهرتماراپ ی

داا م ی ک ا لف گللسنارت عبات بلچراچ رد دعع ی

دودحم ن ی

ت ق( اه ی ترابع )دل ا

:زا دن

( 4 )

i i

a





⁵ 

1

1

( 5 )

ij ij Y i Ki Lfi it

i j i i i i

a a    

     

     



⁵



⁵



⁵



⁵



⁵



⁵

1 1 1 1 1 1

0

1.Plant size

2.Lau 3.Load Factor

زه مهس ت داعم ی

ارب هع ی داهن قترشم زا اه رارگل نتفررگ

ی مت ی رلداعم ة 3 هرب تبرسن

ق ی داهن تم اه

ی غتم ی م تسد هب ر ی

آ ی ا د ی داعم ن ت

مره رلرط هب )مهس(

عبارت ارب نارمز

زه یع ة م دروآرب گللسنارت ی

دنلش

( 6 )

i Y i Ki ij i LFi it

i i

LnVC a LnY LnK a LnP LF t

LnP    



      





⁵

1

نایاش تسا رکذ هک

زادنا گ ی ر ی رن رهب رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

زه بسح رب یع

ة

اتلک لک ( تدم

)SRTC تسا ارب ی هب تسد زه ندروآ یع

ة ک ل ک ارتل ،تدرم ترسرن ،ز

زه تسا یع ة تباث ک رعت ل ی :دلش ف

( 7 )

TFC PrK

ا رد ی ااع زه TFC یع ة ،لک تباث Pr

ق ی امرس تم ی

و ه امرس تشابناK ی

ه تسا سپس

،

م ی زه نالت ی ع ة اتلک لک عچ ار تدم

ی :تشلن ن

( 8 )

( _r )

SRTC Vc P K

ا رد ی ضحت ن ی للت ،ق ی حطس لضلاب د ی

للت زا ی رم هرتفرگ رظن رد د ی

دلرش رک رعحعم نآ رد ه ی

سلتم ةعیزه ک

ل ک اتل ( تدم عحعم رب )SRAC

ی رسلتم ةعیزه رک

( تدرمدعلب ل )LRAC

طضن رد دشاب سامم ة

رادلمن ردH 1

دارهن زا دافترسا هرب تبرسن اگعب ، ة

امررس ی لدارعت رد ه

تدمدعلب د ترابع هب دراد رارق

ی اگعب ،رگ لک ةعیزه

ک اتل ( تدم دارهن هرب تبرسن ار )SRTC

ة

امرس ی ة هب تسا دناسر لقادح هبK ی

هع زاس ی ندنارسر لقادرح هب( اگعب سلت لرک ةرعیزه

ک اتل داهن هب تبسن تدم ة

امرس ی زا دافتسا اب ار )ه ةلداعم

8 ر ترلرص هب ی

ر ا ی ارگعب رسلت

بی م نا ی ک ع ی :م

( 9 )

r r

SRTC Vc Vc

P P

K K K

     

  0 

لح اب

ِندرک طبار ة اب ارب ی داهن ة امرس ی ة ا اضت عبات ،K ی

امرس ی رش رد ه ک ل ک رل ی هرب

ترلص ةلداعم 10 هب م تسد ی آ ی د :

( 10



Y P P T



) k

K^ ^ , _i, _r,

رد ةلداعم 10 ، Pi

غتم لماش ی

اهر ی ق ی زاگ تم ( Pgas

) ق ، ی ئوزاگ تم ی

ل ( Pg

) ق ، ی تم

رلک تفن (

Pn

) ق ، ی ن تم ی ور ی راک ( Pl

) ق و ی امرس تم ی

ه ( Pr

) ترسا رطبار ة 11 لکرش

قد ی ا اضت عبات ق ی

امرس ی ارب هک تسا ه ی

هب تسد نآ ندروآ اب

دی زه عبات زا ی

ع ة گللرسنارت

( ةلداعم 3 دافتسا ) رک

د

( 11 ) T

Du P

p y

K _{r r t}

i i i

y    



     





 ln ln ln

ln ₀

سلرکعم و لرف عبات دروآرب اب

ررک رم نآ ند ی

فرظ هرب نالرت ری

دارصتقا ت ی

للت ری رد د

اتلک تسد تدم ی

تفا رلخرد ارب هک تسا رکذ ی

طبار قفح ة

عگمه ی جرد زا ة ،رفص اب دی

ق ی د

0



ii^r لداعم هب ار

ة ا اضت ی امرس ی هفا ا ه رک د ا ی ب ضرف ن ری

رم نا ی ک درع

هک

، غت اب یی ر ی سک ق نا ی داهن تم م ،اه

ی ا اضت ناز ی

دلجلم ی امرس ی غت ه ریی رمن ر ی رد درعک

لداعم ة 11

، غتمDu ی زاام ر ی تسا ارب هک ی لاس نتفرگرظنرد اه

ی هرتفر رارک هرب گعج

تسا لداعم دروآرب زا سپ ة

ا اضت ی امرس ی ه

، م ی نالرت

، ر رباور زا نتفررگ کرمک ارب ی

ر ا ی

فرظ ، داس ی

للت ت ی داصتقا د ی ار اتلک رد ب تدم ترلص ه ةلداعم

12 اررتسا رک

د :

( 12 )

ln * _{i i}ln _{i r}ln _{r T} ln

y

K P P Du t

LnY a

    

  ⁰    

رط زا ی لداعم ق ة 12 م ی م نالت ی فرظ ناز ی داصتقا ت ی

للت ی هبرساحم ار د ررک

د للت و ری د

عقاو ی اضم نآ اب ار ی

لصا شسرپ دلمن هس ی

مها زئاح و ی

ا ت ی اکش هک تسا ن ب1

ی للت ن ی د

عقاو ی فرظ و ی داصتقا ت ی

للت ی اتلک رد د

ردضچ تدم ترسا

؟ رب د ی رلرظعم ن

، رم ی زا نالرت

طبار ة 13 ارب ی بساحم ة ا ی م ن ی اکش ناز دافترسا

دررک ررن ررهب رادررب ی فرظ زا ری ت

داصتقا ی للت تبسن زا ی

عقاو د ی فرظ هب ی للت ت ی داصتقا د ی اتلک رد ب تدم ه م تسد ی آ ی :د

( 13 )

 

Y CU Y

م همادا رد ی

ثأت نالت ی غت ر یی ق ر ی داهن تم اه

ی للت ی ار د ضتسم ی ًام رب رهب رن رادررب ی زا

فرظ ی داصتقا ت ی

هبساحم ؛درک رلط هب ی رشم هک دلش

غت یی ق ر ی هرچ دارهن رره ترم

رهب رن رادضم رادرب

ی غت ار یی م ر ی د ترابع هب دهد ی

غت ،رگ یی ق ر ی داهن تم اه

ی للت ری رد د

1.Gap

اتلک ثأت هچ تدم ی

ر ی رب فرظ ی للت ت ی و د

، نآ عبت هب

، رب رهب رن رادرب ی زا فرظ ی للت ت ی د

م ی ب دراذگ د ی رلظعم ن

، طبار زا ة 14 ارب ی بساحم ة م ی راذگرثا ناز ی

ق ی دارهن رره تم ررب

رهب رن رادرب ی فرظ زا ی م دافتسا ت ی

دلش

4 . صوت ي هداد ف اه

داد اه ی ا رد دافتسا درلم ی

رس ترلص هب هعلاطم ن ی

نامز ی ن علمام هب طلبرم و ی

اگور اره ی

ترارح ی للت ی ط رلشک رب د ی

رود ینامز ة 1350 ر 1388 تسا ا ی داد ن ررشن زا ًاتدرمع اره ی

ة

لهچ وی ا رب تععص لاس ک ی

آ رد نار یی ع ة روآدرگ رامآ ی

اس تسا دش ی

رارمآ عباعم ر ی

درلرم

ترابع دافتسا ا

مانزارت :زا دن ة

ژرنا ی ماعلاس ، ة رامآ ی اپ و ی تععرص دارصتقا رارمآ اگ

1ی داد اره ی

رامآ ی مسا تردق ی

ن ی اگور رب اه ک رازه( تاواگم بسح ی

للت ،)تاولل ی

رب رب د م بسح

یل ری نل

ک ی ئوزاگ ،تعاس تاولل ی

م بسح رب رلک تفن و ل یل

ی ل نل ی بط زاگ ،رت ی

رع ی م برسح ررب یل

ری نل

ر و بعکم رتم ی

رشن زا دصرد بسح رب راب ب ی

لهچ ة ةرعییآ رد نارریا رب تععص لاس کیو

رامآ تسا دش هتفرگ یارجا

ای ن هعلاطم ن ی

برساحم دعمزا ة

رخرب ی غتم زا ی دلرب ارهر

؛ ا رد ی اراع

گنلگچ ی بساحم ة نآ هئارا اه یم دلش

4 . 1 . بساحم ة ق ي تخوس تم اه

ق نلچ ی تخلس تم اه

ی سف یل ی ن سرتسد رد ی

تس ارب ، ی بساحم ة نآ ترسا ،ز اره ترسرن

م ی زا دافتسا اب تخلس ره رصم ناز ی

رر ک ی دربت ب ی ل رترارح ی لوژارگم (

هبرساحم )mj

دلش سپس

، سضت اب ی م زه ی هع اه ی لاس ی هب رادضم رب هنا تسد

ق دمآ ی تخلس تم دلرش هبرساحم

رلخرد ن هک تسا رکذ ی

اگور اه ی دعکارپ رلشک فلترم طاضن رد رب دنا

زه حطرس و ی

هرع اره ی

لمع ی تا ی نآ اه توافتم تسا سرتسد هک اانآ زا ی

زه هب ی هع اه ی هرگن و لمح راد

ی تخلرس اره

سب ی زه نآ ،تسا لکشم را ی

هع عت رد اه ی ی ق ن ی تخلس تم رلظعم اه

دشن

4 . 2 . بساحم ة ق ي ن تم ي ور ي راک

ق زا رلظعم ی

ن تم ی ور ی ازم و لضح و دزم راک یا

ی رتخادرپ ی رلرط هرب هرک ترسا هن ارس

ره هب سلتم ی

م تخادرپ لغاش دارفا زا ک ی

اررب دلش ی

پ ری اد رک ق ند ی دارهن ترم ة

،رارک

1.www.mim.gov.ir/industry

زه ی هع اه ی تخادرپ لضح و دزم ی

لاغاش دادعت رب ناعکراک ن

سضت ی لد هرب درش م ری

،درع ل

سرتسد ی ارب رلکذم رامآ هب ی

رب تععص هب

م زا راچان ی

گنا ی رتخادرپ دزمترسد ن ی

لرک رد

اعص ی دش دافتسا ع

4 . 3 . بساحم ة ق ي امرس تم ی

ه

ا رد ی ضحت ن ی ق ارب ی تسد ی با ی ق هب ی دارهن تم ة

امررس ی م تبرسن زا لارس رره رد ه ری

گنا ی ن

امرس رارم ی

ه راذگ ی فرظ هب ی ا ت ی ( دشداا ی

عع ی فرظ ی هفار ا ت ن هرب درش

ی ارگور اره ی

)رلشک ط ی دافتسا لاس هس ارب دش

ی بساحم ة ق ی امررس تم ی

ق هرب ه ی لارس( ترباث ترم

1376 ،) زا اهرلشک ،رلت خاش ی

هعرسلت ی دافترسا هرتفا درش

لد ری ا ل ری تادراو ررما ن

سب ی را ی هات زا ی ن تاز ی هاگور ی ا زا ی ن تسا دلب هتشذگ رد اهرلشک هنلگ

5 . دروآرب شور لدم

ا رد ی هعلاطم ن

، ارب ی بساحم ة ررن ررهب یرادررب فرظ زا

ری دارصتقا ت ی

، ترسرن رلداعم

ة

ا اضت ی امرس ی ق ارمه هب ه ی

عگمه د ی جرد زا ة شور اب رفص دروآربOLS

یم ش ل د ارب هرک

کمک نآ یم نالت رهب رن یرادرب

زا فرظ ی داصتقا ت ی

ار زادرنا ررک یرریگ د

برساحم زا ة

للت تبسن ی

عقاو د ی فرظ هب ی ت داصتقا ی للت ی م د ی رهب ناز رادرب ی فرظ زا ی دارصتقا ت ی

هرب

م تسد ی آ ی د ،،اانارس ارب

ی سررب ی ثأت ی رب فلترم لمالع ر م

ی رهب ناز رادرب ی فرظ زا ی ت

داصتقا ی شور زا م دافتساOLS

ی دلش

6 . اتن ی

ِج لدم دروآرب

اتن ی ا اضت عبات دروآرب ج ی

امرس ی ه

، ق هب هجلت اب ی

عگمه د ی جرد زا ة هب تبسن رفص ق

ی ترم

داهن لودج رد اه 1

دهاشم یم دلش ق ی عگمه د ی جرد زا ة ب رفص ی م نا ی ک دع ک ه غت اب یی ر

ق ی داهن تم هب اه

کی م تبسن ی ا اضت ناز ی

امرس ی غت ه یی من ر ی دعک

( 14

* ln ln ln )

ln ln ln ln

g n gas l r

y g g n n

gas gas l l r r

LnK Y a P a P

a P a P P Du t

    

 

  

    

    

   

0

0

لودج 1 . اهرتماراپ دروآرب ي

اضاقت عبات ي امرس ی ه

تماراپ ر دروآرب

هرامآ لامتحا حطس t

a0

36 6/

22 5/

000 0/

aY

58 0/

71 5/

000 0/

ag

21 0/

- 54 3/

- 0042

0/

an

02 0/

12 2/

1517 0/

agas

11 0/

- 92 1/

- 2658

0/

al

036 0/

84 3/

0024 0/

ar

06 0/

- 51 1/

- 3256

0/

u

18 0/

02 3/

0001 0/



21 0/

33 2/

001 0/

ذخأم ضحت تابساحم : ی

ق / ... / R²0 97 dW 1 68

نامه لودج رد هک رلط 1

م هظحلام ی

ار ،دلش ی

غتم ب ی اهر ی للت حطس ری

ق ،د ی ترم

ئوزاگ ی ق ،ل ی تفن تم ک

ق ، رل ی ن تم ی ور ی نامز دنور و راک ی

لداعم رد ة ار اضت ی امررس ی زا ه

رامآ ظاحل ی

ععم ی راد دن غتم ، ولاع هب ی

زاام ر ی ارب هک ی لاس اه ی هرتفرگ رظن رد گعج

ن تسا دش ی

ععم ز ی راد ا تس غتم ی اهر ی ق ی ئوزاگ ترم ری

بط زارگ و ل ی

رع ی ثأرت ی رفعم ر ی و

غتم ی للت ر ی ثأت د ی تبثم ر د ر ا اضت ی امرس ی غتم دنراد ه ی

ق ر ی امرس تم ی

ثأت ه ی رععم ر ی راد ی

د ر ا اضت ی امرس ی درادن ه

یب لیلد دعچ هب ناریا رب دیللت تععص یارب یرامآ ظاحل زا هیامرس تمیق ندلباععم

ن راظتنا زا رود ی

تس :

تسرن آ هکن ریخذ یی اک رب یندشان

و تسا ریاب د برصن تریفرظ درش

ة ارگورین اره

خساپ رود رد رصم یلگ کیپ ینامز یاه

دشاب

هکنآ رگید رسلت نارریا ررب دریللت تععرص رد دریدج تریفرظ دارایا تامیمرصت

یرم ،ارانا یلارم تاناکما و رلشک زاین هب هجلت اب ًاتدمع یتلود یاهدحاو ًارمازلا و دریذرپ

سح عیزه هب یتیسا ة

اگورین تخاس درادن هیامرس تمیق و اه

رلخرد طبار هیامرس یا اضت هک تسا رکذ ة

دراد دیللت حطس اب یلق و میضتسم

6 . 1 . ر نومزآ ی ش ة ارب دحاو ي تلامج دنامسپ

اتن ی ر نلمزآ ج ی

ش ة م ناشن دحاو ی

ازرجا هک دهد ی

رلداعم دنامرسپ ة

ار اضت ی امررس ی رد ه

حطس ی اپ دصرد ک ی

ا سا ت ارباعب ی ن

، م ی هرطبار هرک درک طابعتسا نالت یا

رب تدرمدعلب ی

ن

غتم ی اهر ی دراد دلجو لگلا لودج

2 اتن ی ج رلکذم یم ناشن ار درهد

دریاب ذ رک ر دررک هرک

رامآ اه ی ف ی ل ی سپ - نورپ د و ی ک ی -

1رللف معت ی م ی سررب رد هتفا ی

ا ی اتس یی دنامرسپ تلامج

اتن ی ج ی ناسک ی پ رد ی هتشاد تسا

لودج 2 . آ ر نومز ی ش ة ارب دحاو ي دنامسپ تلامج

غتم مان ي ر عضو

ي ت رامآ رادقم ۀ نارحب رادقم DF ی

حطس

ا اضت دنامسپ ی

امرس ی

) ه

0 (

2751 I

4/

- 0125

4/

-

% 1

ذخأم ضحت تابساحم : ی

ق

6 . 2 . هرهب خرن دروآرب رادرب

ي فرظ زا ي داصتقا ت ي

سررب و ی لماوع رثؤم نآ رب

اپ نلمزآ زا سپ یا

یی ور ی لداعم ة ا اضت ی امرس ی م ،ه ی لداعم نالت ة

فرظ ی للت ت ی داصتقا د ی

اتلک رد دلجلم ندادرارق اب ار تدم ی

عقاو ی امررس ی اررب ه ی دلرجلم ی هب ی رع ة امررس ی رد ه

لداعم ة 14 هب لداعم دروآ تسد ة

15 ناشن دعهد ة فرظ ی داصتقا ت ی

للت ی د تسا

( 15 )

*

/ / / / / / / /

/

g n gas l r

LnY

LnK P P P P P Du Lnt



6 36 0 21 0 02 0 11 0 036 0 06 0 18 0 21 0 58

م ی فرظ ناز ی داصتقا ت ی

ت لل ی لداعم زا هک د ة

16 هب م تسد ی آ ی ارعبم د ی برساحم ة ررن

رهب رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

ارب ی لاس اه ی م رارق فلترم ی

گ ی در ی س ک ؤ لصا لا ی رد

ای ب اکش رادضم هعلاطم ن ی

للت ن ی عقاو د ی فرظ و ی داصتقا ت ی

للت ی للت تععص رد د ی

رب د

رلشک تسا ارب ی تسد ی با ی م ،خساپ هب ی

رطبار زا نالرت ة

13 اررب ی برساحم ة ا ری اکرش ن

دافتسا رک د قباطم

،هلداعم نیا رن

رهب رادرب ی فرظ زا ی داصتقا ت ی

للت تبسن ی

رعقاو د ی

فرظ هب ی داصتقا ت ی

للت ی رعت د ی تسا دش ف

،نیارباعب ارب

ی بساحم ة رن ررهب رادررب ی زا

فرظ ی داصتقا ت ی

للت ی اب د ی د تبسن زا نیا

دافتسا هلداعم رک

د لودج 3 اتن ی ج هرب طلربرم

1.Phillips- Perronand Dickey- Fuller

ای هبساحم ن یم ناشن ار

دهد ا رد ی لودج ن

، رب ولاع امن ی ش رن رهب رادرب ی فرظ زا ری ت

داصتقا ی ، رن رهب رادرب ی فرظ زا ی ن ت ی اگور د قباطم اه ی

رسدعهم اگد ی

ن ری ز رلرظعم هرب

اضم ی رلظعم و هبساحم هس ش

د

ِ،اقرا تسا لودج

3 عم ی ارهرا ی رسدعهم ی دارصتقا و ی

زا

نازیم رهب ب رادر ی فرظ زا ی ن ت ی اگور ارب ار اه ی لاس اه ی م ناشن برتعم ی

دهد

لودج 3 . خرن هرهب رادرب ي فرظ زا ي د رد ت ی هاگد اه ي رود رد فلتخم ینامز ۀ

1350 ـ 1388

لاس د

ی سدنهم هاگد ی

* د ی داصتقا هاگد ي

32 1350 0/

65 0/

43 1355 0/

11 1/

1360 26

0/

59 0/

1365 35

0/

89 0/

1370 43

0/

69 0/

43 1375 0/

56 0/

50 1380 0/

69 0/

1385 56

0/

86 0/

1386 55

0/

79 0/

1387 58

0/

85 0/

56 1388 0/

85 0/

ذخأم ضحت تابساحم : ی

ق

د رد*

ی سدعهم اگد ی

، للت ی عقاو د ی فرظ هب ی سدعهم ت ی للت(

ی مسا د ی سضت ) ی م تسا دش

نامه عشور هب هک رلط ی

پ ی تساد دروآرب ، رن ررهب رادررب ی فرظ زا ری رم ت ی رد درنالت

همانرب ر ی ز ی اه ی اتلک و تدمدعلب سب رلشک تدم

ی فم را ی لوا نلتس رد دشاب شربرمث و د

رد لودج 3 رن رهب رادرب ی فرظ زا ی ن ت ی اگور اه ی د رد رلشک ی

رسدعهم اگد ی

ررشم

ا رد تسا دش ی

د ن ی للت اکش اگد ی

عقاو د ی للت نالت رثکادح و ی

نتفررگ رظن رد نودب د

غت یی ق ر ی هن تم دا رظن دم اه تسا

ا رد ،اقرا ی

اکرش نلترس ن ًاتبرسن

ز ری رب دا ی للت ن ری د

عقاو ی للت و ی ا زا لضلاب د ی

د ن ی م ناشن ار اگد ی

د نلترس رد دهد ی

ا ررگ ری ن ،لودرج ررن

رهب رادرب ی د زا ی داصتقا اگد ی

رد تسا دش داد ناشن ةرمه

رود ة ،هرعلاطم درلرم ررن

رهب رادرب ی ن زا ی اگور د رد اره ری اگد دارصتقا ی ب ترشی زا ر ررن ررهب رادررب ی د رد ری اگد

سدعهم ی تسا ب و ی ا رگنا ی عقاو ن ی فرظ هک تسا ت ی

للت ت ی د رد د ری اگد اره ی رسدعهم ی و

داصتقا ی سب ی توافتم را تسا

فرظ ی للت ت ی د رد د ی دارصتقا اگد ی

حطرس رد ی

هرک ترسا

رف ای للت دع ی رد د ی گ رارق تدمدعلب لداعت ک ی

زه ًافرص هن در ی

هع اه ی ک سلتم اتل

تدم ری ا

للت تدمدعلب ی

دنلش لقادح د رلخرد

رکذ ترسا هرک ررن اره ی ررهب رادررب ی فرظ زا ری ت

داصتقا ی ارب ی خرب ی لاس ب اه ی زا رتش ی ک

؛تسا دب ی للت هک ،لهفم ن ی

عقاو د ی فرظ زا ری ت

داصتقا ی ضعب رد ی لاس ب اه ی برلطم ترسا دش رتش رلرخرد

ا هرجلت ری هرک ترسا ن

، رد

د ی سدعهم اگد ی

للت ، ی عقاو د ی من ی فرظ زا دنالت ری

عت ت یری ن درش رد ارما ،دوررب ررتارف شا

د ی داصتقا اگد ی

زه لمحت اب ی

هع اه ی ب ی ا رتش ی ن عل لم نارکما ذرپ ی ارما ترسا ر

، ا رد ری ن

ع و ی للت ،ت ی درادن رارق تدمدعلب لداعت رد د

ای سررب هب کع ی

آ ثا غتم ر ی اهر ی لضتسم رب رن ررهب رادررب ی دارصتقا ی ن زا ی ارگور اره

م ی زادرپ ی م لودج 4 تن ی ا ة لداعم دروآرب ة

14 ار ناشن یم دهد

( 16

Lnt )

Du LnP a LnP a LnP a LnP a LnP a LnK a LnY a a LnCu

r r l l gas gas n n g g k

Y        





0

لودج 4 . تن ي ج ة دروآرب عبات

خرن

هرهب رادرب ي فرظ زا ي داصتقا ت ي

رتماراپ دروآرب

ۀرامآ لامتحا حطس t

a0

32 16/

06 8/

000 0/

ay

95 0/

92 4/

000 0/

ak

87 2/

- 3

11/

- 000

0/

ag

69 0/

- 85

3/

- 0001

0/

an

06 0/

36 0/

3126 0/

agas

09 0/

- 95

0/

- 362

0/

al

63 0/

49 2/

058 0/

ar

17 0/

- 36

1/

- 072

0/

29 

0/

68 3/

001 0/



35 0/

69 5/

000 0/

ذخأم ضحت تابساحم : ی

ق / ... / R²0 92 dW 2 48