یسررب ۀطبار
یلع هاتوک تدم نيب تدمدنلب و ۀعسوت
و یلام
ناتسا رد يداصتقا دشر ناریا ياه
ینابش ناقهد ارهز
1
حور ،*
يزانهش هلا
2
1 رایداتسا . زاريش هاگشناد داصتقا شخب
2 رایداتسا . زاريش هاگشناد داصتقا شخب
خیرات :تفایرد 11 / 11 / 1393 :شریذپ خیرات 25
/ 11 / 1394
هديکچ ا نیب طابتر ۀعسوت
اهل رهر ههب .تسا هدرک بلج دوخ هب ار یدایز هجوت یداصتقا دشر و یلام
یسررب رد هاگدید فلاتخا ریثأت
رکلمع و دراد دوجو یداصتقا دشر رب یلام د یضرف
ه یار یتوافتم
هک تسا نیا هیضرف کی .تسا هدش حرطم ۀعسوت
و تهسا یداهصتقا دهشر هماع یلام ۀیهضرف
رگید
، داصتقا دشر ماع ار ی
ۀعسوت یم رظن رد یلام هولاع .دریگ
،هیضرف ود نیا رب ۀیضرف
یموس
هک تسا هدش حرطم ،نآ ساسارب
ۀعسوت تیلع کی یاراد یداصتقا دشر و یلام هفرطود
ا .دن نهیا
قیقحت یپ رد یسررب هک تسا عوضوم نیا ۀطبار
نیهب ۀعهسوت رد یداهصتقا دهشر و یلاهم هک
ناتسا تسا هنوگچ ناریا یار
؟ یارب نهیا ههب ییوگگهساپ هسرپ
، ۀهطبار تهیلع هاهتوک دهم و
نیب دمدنلب ۀعسوت
ناتسا یداصتقا دشر و یلام یهط نارهیا یار
رود ۀ یناهمز 1380 - 1390 )
یسررب هدش و زا روظنم نیا یارب هداد یارب یرجنرگ تیلع نومزآ
ناپ یار .تهسا هدش هدافتسا
رد هلاقم
، ت هب یصوصخ گب ارابتعا تبسن صخاش تبهسن و یهلخاد صلاهخان دهیلو
دررهس ۀ
کناب ناتسا یلخاد صلاخان دیلوت هب ار ار
، صخاش ۀعسوت .تهسا هدش هتفرگ رظن رد یلام یاهتن
یم ناشن قیقحت نیا تیلع هک درد
هفرطود و یداصتقا دشر نیب ۀعسوت
یلاهم صخاهش ود رهر
ۀعسوت رد )یلام هاتوک دم دمدنلب و رد
ک ناتسا یار ناریا د دوجو .درا
هقبط يدنب :JEL
،G21
،R11
.C23
هژاو ياه :يديلک ۀعسوت ،یلام حلاصا اعبرم قادل ،هدش
هداد رد تهیلع ،یداهصتقا دشر یاهر
رواتشگ ، ناپ میمعت
هتفای .
وئسم ۀدنسیون*
، 07136134438
همدقم هیاپ یار یرظن نیب طابترا ۀعسوت
یداصتقا دشر و یلام رتیرموهش یاهرراک رد
1
1911 و )
ًادعب یارراک رد کم
نونیک 1973 2
وش و ) 3
1973 یم هدید ) دوش
. رب ساهسا ناهشیا رهظن ،
ۀعسوت یم یداصتقا دشر بجوم یرادکناب دوش
، تیلاعف اریز کناب یار
یلاهم عبانم ماغدا ار
4
یازفا ار یم
رد د بجوم و ییاراهک یازهفا
یهم عباهنم .دوهش
نانادداهصتقا نهیا راهنک رد
،
هیرظن نازادرپ بوچراچ رد دم
دشر یار نورد
از ین ز تهیمرا هب ۀعهسوت
دهشر یارهب یلاهم
قیرط زا دمدنلب یداصتقا ریثأت
تهشابنا رهب یلاهم گب امدخ هپ
ارزادهنا اعادهبا و
یژولونکت دیکأت
.دهنراد نانادداهصتقا راذهگریثأت
ی نوهسنیبار دهننام 5
1952 تنزوهک و )
6
1955 اعدا ) دنراد هقن رد هک ۀعهسوت
تهسا هدهش شارهغا یلاهم و
ۀعهسوت ههجیتن یلاهم
.تسا داصتقا یعقاو گب شرتسگ کعرب هک دراد نیا هب هراشا رما نیا
کم وهش و نونیک
و هیرظن نازادرپ دم دشر یار نورد
از هب دشر زا دراد دوجو یتیلع رگا ۀعسوت
.تسا یلام
هب رر ال
، رد هاگدید فلاتخا ۀنیمز
یلام درکلمع و
.دراد دوجو یداصتقا دشر نهیا هب
هک روص ۀعسوت
م ار یلاهم هگب دشر یداصتقا دشر ای ؟تسا یداصتقا دشر کرحم یلا
یم حیضوت ؟درد
ۀیضرف هضرع یربرر بوچراچ رد ، وا یم حرطم7
ههک دوش ۀعهسوت
یلاهم
یپ طرش .تسا یداصتقا دشر ساسارب
هیضرف نیا ۀعسوت
یداهصتقا دهشر هب یلام رهجنم
یم تمس زا تیلع و دوش ۀعسوت
هسا یداهصتقا دهشر تمهس هب یلام ت
نیوهل و هنیک ،8
1993 ) . ۀیضرف مود یوریپ اضاقت یم اعدا هک تسا9
بهجوم دشر دنک ۀعهسوت
تهسا یلاهم
،نوسنیبار 1952
.) یم اعدا هیضرف نیا رد یهم دهشر داهصتقا کی هک ینامز هک دوش
،دهنک
یارب اضاقت اسسؤم
یم یازفا رازاب رد یلام امدخ و لاوصحم ،یلام .دبای
هولاههع ود رههب ۀیههضرف ،لااههب ۀیههضرف هههک هدههش حرههطم یموههس ۀعههسوت
دههشر و یلاههم
یمکت دننک ۀ نیب هفرطود تیلع و دنرگیدکی ۀعسوت
.دراد دوجو دشر و یلام ساسارب
رظن
1.Schumpeter 2. McKinnon 3. shaw
4. Mobilization of the Saving 5. Robinson
6.Kuznets 7. Supply-Leading 8. King and Levine 9. Demand Following
،هیضرف نیا نارادفرط ۀعسوت
یداهصتقا دهشر و تهسا یرورهض یداصتقا دشر یارب یلام
هب راچان دنمزاین سا یخرب ال نیا اب .تساراک و بوخ یلام متسیس یهم لادت
ههک دهننک
چیر هکنیا رب ینبم ینابیتشپ ۀعسوت
یم دشر بجوم یلام درادهن دوهجو دوهش
اهینم
1ه و
،ناراکمر 2014
).
هب خساپ یپ رد هلاقم نیا سرپ نیا
ار ایآ هک تس ۀعسوت
یداصتقا دشر کرحم یلام
رد ک ناتسا ناریا یار یداصتقا دشر ای ؟تسا
ک ناتسا ار حیهضوت ار یلام گب دشر
یم تیلع ای ؟درد هفرطود
و یداصتقا دشر نیب ۀعسوت
؟دراد دوجو یلام
اب هلاقم نیا نیا هب ییوگگساپ فدر
سرپ ار رد نپ هدهش یردنامزاهس یلصا گب
.تسا
،همدقم زا دعب نیب طابترا یرظن ینابم
ۀعسوت هدهش یهسررب یداصتقا دشر و یلام
.تسا
،مود گب رد اقیقحت
نیشیپ هدش رورم .تسا
هگب رد ههلاقم نیا یوگلا موهس
گب رد و هدش هداد حیضوت مراهچ
رب آ و یاتن .تسا هدش هدروآ دم درو داهنشیپ
اهر رد
گب مجنپ هلاقم نایب .تسا هدش
يرظن ینابم هاگدید ود ههب یداهصتقا دهشر رد یلاهم گب تیمرا دروم رد ار تهسد
ۀ میهسقت یلهصا
یم دوش . رد هشیر هک هاگدید نیلوا رظن
یار ش رتیرمو 1911 دراد )
، 2
هگب تهیمرا ههب
رد یلام رف ا دنی ۀعسوت یداصتقا دیکأت
دراد . رد هشیر هاگدید نیمود اهعلاطم
نوهسنیبار
ار یلام متسیس هک دراد هب
ناونع روتکاف کی هب
تبسن مک تیمرا رد رف ا دنی رهظن رد دهشر
نوسنیبار .تسا هتفرگ لادتسا
یم دنک شاب تباث ماوع ریاس هچنانچ هک ،د
ۀعسوت یلاهم
رد جیتن ۀ داجیا یداصتقا دشر یم
دوش
، اریز اب یازفا داهصتقا رد وصحم
، یارهب اهضاقت
یازفا یلام امدخ یم
دبای زا تهج و ۀعسوت
.تسین یداصتقا دشر هب یلام
کیرتاپ 1966 3
ایبدا رد ) ۀعسوت
ار هاگدید ود نیا یداصتقا دشر و یلام اهب
ناوهنع
1. Menyah
2 یداصتقا دشر دنیارف رد یلام امدخ تیمرا رب هک تسا ینادداصتقا نیلوا رتیرموش . کأت
درهک ناهیب و تشاد دی
یم یروآون قیوشت بجوم ،دنشاب اعف یلام یارداهن هک ینامز یهم یازفا ار هدنیآ دشر و دنوش
و راهک دهنرد
،ناراکمر 2011 .) 3. Patrick
یم حرطم وگلا ود .دنک
وگلا نیلوا یهم ناهیب هک تسا هضرع یربرر
یلاهم یاهررازاب دهنک
هعسوت هتفای یم یازفا ار یداصتقا دشر .دنرد
ریثأت ۀعسوت یلاهم رد یداهصتقا دهشر رهب
یروئت یروهئت نهیا .تهسا هدهش هتهسجرب هیامرهس راتخاس یار یروهئت ماهش اهر
یاهر
کناب
1روحم ، رازاب
2روحم امدخ ، یلام
3روحم نیناوهق یروئت ، یلاهم روهما و
روهحم .تهسا4
کناب یروئت رب روحم
ریثأت کناب تبثم رد یراجت یار
ۀعسوت یلام دیکأت یروئت نیا .دراد
یم حرطم کناب هک دنک
ار یم دنناوت نک کمک کسیر راک و عبانم یسب هب هن
د راوهنا ،5
2012 یاررازاب یایازم رب روحمرازاب یروئت .) یلام
لمع یاهقترا رد بوهخ درکلمع اب درهک
قفوم یداصتقا دهیکأت
رب .دراد ساهسا اهب یاهررازاب یروهئت نهیا درهکلمع
هزهیگنا بوهخ
رتشیب ار یروآدوس ار یداصتقا دشر و
عیرس رت یم نک ن هولاع .د درهکلمع اب یاررازاب ،نیا رب
بوخ رادا ۀ تکرش روما ار کهسیر عونت و تیریدم ،ار
یهم دوهبهب رد
هن ،نیوهل د 2005
.)
امدخ یروئت یلام
روحم کهناب هاگدید ود رر یانبمرب هک رهب تهسا روحمرازاهب و روهحم
تیمرا هک یدیلک یلام امدخ هب
لیسو ۀ ،تسا هدش مرارف یلام متسیس دیکأت
نیا .دراد
یم حرطم یروئت رد یلاهم امدخ هک دنک
ۀعهسوت یتعنهص تکراهشم یداهصتقا دهشر و
دنراد
6سوک ،ناراکمر و 2010
)؛
یلام یارداهن و اررازاب اریز عیزوت هب
هنیهب ۀ و کهسیر
یردزاب یم کمک7 8دنک
.
،هاگدید یلاهم روما و نیناوق یروئت یهم حرهطم روهحم
ههک دهنک
هاگنب یارب یلام متسیس یتاهیل یهلم داهصتقا تهیقفوم و عیانهص ،ار
ا دهن ،راوهنا 2012 .)
هب یلد تسایس و اررقم ،نیناوق دراد دوهجو کاکطصا اررازاب رد ار
. رد حلاهصا و دوهبهب
اوق و اررازاب رتهب درکلمع بجوم یلام نین هاگنب
یداصتقا یار دراوخ
دش .
نیمود هب وگلا یوریپ اضاقت روهشم تسا هک دراد داقتعا ارداهن داجیا
یلاهم امدخ و
1. Bank-based 2. Market-based
3. Financial service based 4. law and finance based 5. Anwar
6. Kose
7. Optimal Allocation of Risk and Returns
8 عمج اب ، اثم یارب . پ یروآ
هیامرس و دارفا زا یرایسب یارزادنا هژورپ زا یعونتم و عیسو ۀنماد رد اهنآ یراذگ
اهر
یم کسیر عیزوت هب لاع .دنزادرپ
هو هدررس اسسؤم نیا رب پ هب یتل یراذگ
زادهنا ساهسارب کهچوک ناگدهننک
یم ار نئمطم یردزاب خرن تفایرد هزاجا گرزب دادعا نوناق .دنرد
هیامرس طسوت امدخ نیا یارب اضاقت هب خساپ رد نردم و ناراذگ
هپ زادنا رد ناگدهننک
یم کش یعقاو گب دریگ
،کیرتاپ 1966
) . نیاربانب ۀعسوت دهشر دهمایپ یلاهم هگب
.تسا یعقاو یداصتقا روهظ یرظن ۀ دشر نورد از رد رد ۀ 1980 رگید راب ار هجوت
هب نیب طابترا تمس ۀعسوت
.درک بلج یداصتقا دشر و یداصتقا هنیمز نیا رد یدایز اعلاطم
حیهضوت دندرک شلات
ا دهشر خرهن رهب تسا نکمم یلام گب درکلمع هنوگچ هک دنرد بوچراهچ رد یداهصتق
دم دشر یار نورد
از ریثأت دراذگب . ، اعلاطم نیا رد هطساو
یاهر اهب یلاهم عهمج
یروآ و
،کسیر رد تکراشم ، اعلاطا یلحت و
نیمأت هدش یزاسلدم یگنیدقن و دنا
ساسارب نهیا
یزاسلدم ،ار
ۀعسوت یلام هب روط یم یازفا ار یداصتقا دشر یلک درد
.
نیول 1997 وهسنیبار ،) ن
1952 ساهکول ،) 1988 1
زتیلگیتهسا ،) 1994 2
اکراوادهناک ،)
3
1992 یو و قنیس و ) 4
1998 ) یازفا رد یلام متسیس تیمرا ر
دروهم ار یداهصتقا دهش
.دندادرارق دیدرت هب
هژیو ساکول 1998 یم نایب ) هک دنک
"
زا یهب یهلیخ یلام گب تیمرا
دروم دل دیکأت
تسا هتفرگ رارق
"
،ساکول 1998 هب راهک زا هقن ه 20115
).
نیهس هیو و
1998 ) دیکأت و یلام یگتسکشرو رطخ و کسیر هک دراد یپ رد
آ نهکمم یداهصتقا دوکر ن
رد تسا اررقم ۀجیتن متسیس عیرس ییادز
یلام یار بوکرس
اکراوادهناک .دهشاب هدش 1992
)
نایب یم دنک
" هک چیر کی ناماگشیپ زا ۀعسوت
...یداصتقا ار یلام گب یتل
هب ه ناوهنع کهی
روتکاف ۀعسوت تسرهف هدرکن
"دنا ،ساکول 1998
، راک زا قن هب ،ناراکمر و
2011 ).
ثحب نیا یار
یرظن یم ناشن هک درد
عامجا ی یمومع ریثأهت ۀرابرد رهب یلاهم هگب
تهیلع تهج و یداصتقا دشر درادهن دوهجو دهشر و یلاهم هگب نیهب
و نانادداهصتقا و
تسایس گ ذ یگناگود اب نونکات نارا و هضرع یربرر درکیور
یوریپ بور اضاقت ه
هدوهب ور دهنا .
یداهصتقا دشر هب یلام گب ایآ هک ثحب نیا ، ال رر هب رهجنم
یهم کعرهب اهی دوهش
و هعهسوت اهل رد یارروشک یارب یمهم یتسایس یدربراک هعهسوت
ههتفای یهسررب .دراد
نیب تیلع یبرجت ۀعسوت
یداصتقا دشر و یلام م
ی دناوت هب تلود ار رد نیمز ۀ ئاق تیولوا
1. Lucas 2. Stiglitz 3. Chandavarkar 4. Singh and Weisse 5. Kar
یارب ندش رد اللاصا
گب اهر ی کهمک یلاهم .دهنک
هاگدهید نارادهفرط
1 وا حرهطم
یم دننک تسایس هک دیاب تلود یار
هب روط میقتسم هب فوطعم
دشاب یلام متسیس دوبهب
،
اریز ۀعسوت یلام اریثأت ینعی ،دراد یداصتقا دشر رب یمهم تهج
زا تیلع ۀعسوت
یلاهم
هب داصتقا دشر نارادهفرط ،رگید یوس زا .تسا ی
مود هاگدهید یهم لادتهسا2
نک هن ههک د
تسایس تلود یار ۀنیمز رد
یلام متسیس دوبهب اریثأت
اریز ،دراد دشر رب یمک ۀعهسوت
رد یلام جیتن ۀ تسا یداصتقا دشر .
نيشيپ ۀ قيقحت
رد یداههیز اهعلاطم ۀههنیمز
طاههبترا ۀعههسوت ماههجنا یداههصتقا دههشر و یلاهم ههتفرگ
ه هههک
یدج نیرتد اهنآ رد اجنیا .تسا هدش هدروآ
اینم ه ناراکمر و
2014 ) هلاقم رد طابترا یسررب هب یا ۀعسوت
یلام یداهصتقا دشر و
یارب 21 .دهنتخادرپ ییاهقیرفآ روشک ناهنآ
درهکیور اهب یلناهپ رهجنرگ تهیلع کهینکت زا
وب .دندرک هدافتسا پرتسا قیقحت یاتن
نانآ یم ناشن هک درد
ۀعسوت و یلام آ یزاهسداز
.درادن دشر رب یرادانعم رثا راجت
3ویدآ و ناراکمر 2013 و دهشر دمدنلب ارثا یسررب هب ) ۀعهسوت
ههتخادرپ یلاهم
دشر ارثا هک دنتفایرد ناشیا .تسا ۀعسوت
صخاش باگتنا هب یلام ۀعسوت
ساسل یلام
.تسا آ هکنیا هک دنتفایرد اهن ۀعسوت
هصخاش ههب دهب ای تسا بوخ دشر یارب یلام ههک ی
یسکارپ ۀعسوت یم هتفرگ رظن رد یلام دوش
یگتسب .دراد
4ول ناراکمر و 2013
هلاقم رد ) یسررب هب یا
ۀطبار ۀعسوت اب یداصتقا دشر و یلام
هناتسآ دروآرب شور زا هدافتسا یم ناشن هلاقم نیا یاتن .دنتخادرپ یا
رثا کی هک درد
هناتسآ یا نیب ۀعسوت د دوجو یداصتقا دشر و یلام و درا
هب روط زا هطبار نیا صاخ
ۀعسوت .تسا تبثم یداصتقا دشر هب یلام
1. Schumpeter, 1911; Gurley and Shaw, 1955; Goldsmith, 1969; McKinnon, 1973; Shaw, 1973; Greenwood and Jovanovic, 1990; Bencivenga and Smith, 1991; King and Levine, 1993a,b; Roubini and Sala-i Martin, 1992, Pagano, 1993
2. Robinson,1952; Lucas, 1988; Stern, 1989; Chandavarkar, 1992; Stiglitz, 1994 3. Adu
4.Law
ناژ و
1 ناو 2012 هلاقم رد ) یا
یسررب هب ۀعسوت
ههجوت اهب یداصتقا دشر و یلام
یط نیچ رد ریخا دراوش هب رود
ۀ 2001 - 2006 هتخادرپ دنا . نانآ و یهعطقم نویسرگر زا
متسیس یاررگدروآرب یاربGMM
هداد یار ناپ هدرک هدافتسا ایوپ یاتن .دنا
هب تسد هدمآ
ناشن یم درد یتل هک یتنس
نیرت صخاش یار ۀعسوت یاراد یلام ۀطبار
دهشر اهب تهبثم
یداصتقا تسا
.
2نسل ناراکمر و 2011
یسررب هب ) ۀطبار
ۀعهسوت یارروهشک رد دهشر و یلاهم اهب
دمآرد مک قیقحت یاتن .دنتخادرپ طسوتم و نانآ
یم ناشن هک درد
تیلع طابترا هفرطود
نیب ۀعسوت .دراد دوجو طاقن رتشیب رد دشر و یلام
ییاگس و ناییولملاسا 2011
طابترا یسررب هب )
ّلع ی ریغتم ود ۀعسوت
دهشر و یلاهم
یداصتقا طاهبترا زا یکاهل ههعلاطم نهیا یاتن .دنتخادرپ
هّلع ی هاهتوک دهم دهمدنلب و
هفرطود نیب ۀعسوت وشک رد یداصتقا دشر و یلام .تسانم وضع یارر
راک ناراکمر و 3
2011 ) ۀطبار ۀعسوت و ههنایمرواخ یارروهشک یداصتقا دشر و یلام
اقیرفآ امش ار
وط رد رود
ۀ 1980 - 2007 هدرک یسررب دنا
شور . نانآ قهیقحت نهیا رد
اینوک طسوت هک یلناپ تیلع نومزآ ساسارب 2006
نویهسرگر رهب یهنتبم و هدهش هئارا )
هب و طبترمان رراظ .تسا روشک رر صاخ پرتسا وب ینارحب ریداقم اب دلاو نومزآ
یاهتن
یم ناشن نیب تیلع تهج رب یراکشآ قفاوت هک درد
ۀعهسوت رد یداهصتقا دهشر و یلاهم
یارروشک نیب .درادن دوجو یسررب دروم
یلج ناراکمر و 4
2010 یسررب هب ) ۀطبار
رد یداهصتقا دهشر و یلاهم هگب نیهب
ور زا هدافتسا اب نیچ ش
زا هطبار دوجو قیقحت نیا یاتن .دنتخادرپARDL
ۀعسوت یلاهم
یم ناشن ار یداصتقا دشر هب .درد
ئافور دلوو 2009 5
یسررب هب ) ۀطبار
ۀعسوت هرود یارب اینک رد یداصتقا دشر و یلام
1996 - 2005 .دنتخادرپ یرادرب حیضوتدوخ دم زا هدافتسا اب جیتن
ۀ نیا یکال قیقحت
1. Zhang and Wang 2. Hassan
3. Kar, Nazlıoğlu, Ağır 4. Jalil, Feridun, Ma 5. Wolde-Rufael
هک تسا نآ زا ۀعسوت
و هدش اینک رد یداصتقا دشر بجوم یلام دوبهب
ۀعسوت گب
یلام یم دناوت بجوم یازفا .دوش یداصتقا دشر
نوردلاک ویل و
2003 1
نیب تیلع تهج یسررب هب ) ۀعسوت
اهب یداهصتقا دشر و یلام
هداد زا هدافتههسا یاههر
109 یههط یتعنههص و هعههسوت اههل رد روههشک رود
ۀ 1960 - 1994
یاتن .دنتخادرپ یم ناشن قیقحت نیا
تیلع هک درد هفرطود
نیهب ۀعهسوت یلاهم و دهشر
.دراد دوجو یداصتقا ناراکمر و فصنم
1392 صخاش نیب تیلع تهج یسررب هب ) و یلاهم یاررازاب یار
هتخادرپ تشر ید هورگ یارروشک رد یداصتقا دشر تیلع نومزآ روژپ نیا شور .دنا
اینوک یلناپ 2006
) هدوب پ یاتن .تسا یم ناشن روژ
نیب تیلع تهج هک درد ۀعهسوت
هن یداصتقا دشر و یلام تسا وافتم ارروشک رد اهنت
، لب صخاهش ههب صخاهش کی زا هک
زین رگید وافت
دراد .
یرومیت و یرونوبا 1392
هلاقم رد ) رثا یسررب هب یا
ۀعسوت یداهصتقا دهشر رب یلام
یارروشک رد دمآرد اب یارروشک وOECD
رتشیب سوتم زا یارهب ط 26
روهشک وOECD
23 دمآرد اب روشک رتشیب
رود یط طسوتم زا ۀ
1980 - 2009 .دنتخادرپ زا ههلاقم نهیا رد
نپ دررس یصوصخ ارابتعا تبسن صخاش ۀ
کناب یلوپ ،یهلخاد صلاهخان دهیلوت ههب اهر
یردب تبسن دررس ییاراد تبسن ،یلخاد صلاخان دیلوت هب یدقن یار
ۀ کهناب یلوپ ههب اهر
لاخان دیلوت دررس یصوصخ ارابتعا تبسن ،یلخاد ص
ۀ کناب یلوپ ریاهس و اهر
اهسسؤم
دررس تبسن و یلخاد صلاخان دیلوت هب یلام ۀ
کناب یلخاد صلاخان دیلوت هب ار ههب
ناوهنع
یسکارپ ۀعسوت ههک تسا نآ زا یکال قیقحت نیا یاتن .تسا هدش هدافتسا یلام ۀعهسوت
یداصتقا دشر رب یرادانعم و یفنم رثا یلام .دراد بگتنم ارروشک
روپدیعس و یزابهش 1392
یسررب هب ) ریثأت
هناتسآ یا ۀعسوت یداصتقا دشر رب یلام
رود یط تشر ید یارروشک رد ۀ
1980 - 2011 هتخادرپ یم ناشن یاتن .دنا ههک دهنرد
هناتسآ دل ربارب یا
55 / 26 و تسا دصرد رتماراپ
بیش زین 24 / 0 رد .تهسا هدهش دروآرهب
، وا میژر سوت
ۀع یلاهم ریثأهت دهل زا روهبع زا هپ ههک دراد یداهصتقا دهشر رهب یهفنم
هناتسآ نازیم مود میژر رد ،یا یراذگریثأت
.تسا کدنا رایسب اما تبثم نآ
1. Calderón and liu
سرطف ناراکمر و
1389 یسررب هب ) ۀطبار
ۀعسوت اهب ناریا رد یداصتقا دشر و یلام
یلماع یلحت شور زا هدافتسا دنتخادرپ
اهنآ . 8 هسیس زا صخاهش ار یکناهب مت
ههب ناوهنع
صخاهش یاههر ۀعههسوت ،یلماههع ههیلحت یراههمآ شور یهفرعم اههب رههس و یههفرعم یلاهم
صخاش هیلقت صخاش کی هب روکذم یار تهفای
یلماهع هیلحت شور زا هصال یاهتن .
ناشن یم درد هک 1 . یارریغتم نیب ۀعسوت
یداصتقا دشر و یلام ۀطبار
دوهجو یمیقتسم
؛دراد 2 . ود نیا نیب تیلع تهج هب یداصتقا دشر زا ریغتم
ۀعسوت یلام تسا .
ناراکمر و یوقت 1390
یسررب هب ) ۀعسوت
اهنم یارروهشک رد یداصتقا دشر و یلام
ایوپ ناپ شور زا هدافتسا اب هتخادرپGMM
رد شزارهب یاهتن .دنا رود
ۀ 1960 اهت 2006
زا یکال ریثأت
یفنم ۀعسوت .دراد یداصتقا دشر رب یلام
ردیل و نایربکا ی
روپ 1388 ) هلاقم رد یا یهسررب ههب ریثأهت
ۀعهسوت دهشر رهب یلاهم
رد ناریا یداصتقا هاتوک
دم و دمدنلب هتخادرپ
دنا زا و ههفقو اب حیضوت دوخ دم یاهر
هدرتسگ هرهب )ARDL
هدرب دنا . ههک تهسا نآ زا یکاهل قیقحت نیا یاتن صخاهش
یاهر
ۀعسوت رد یلام هاتوک دم فنم رثا یداصتقا دشر رب دنراد ی
، رد اما دهمدنلب نهیا
هطبار ه
صخاش نایم یار
ۀعسوت .درادن دوجو یداصتقا دشر و یلام
ینامیلس یریما و
1388 یسررب هب ) ریثأت
ۀعسوت یارروهشک یداهصتقا دشر رب یلام
یم هعسوت ال رد یط یسررب نیا .دنزادرپ
رود ۀ 2004 - 1960 هداد زا هدافتهسا اب و یاهر
اجنا نزاوتمان ییولبات م
تفرگ ه یهم ناشن قیقحت نیا یاتن .تسا رود رد ههک دهرد
ۀ دروهم
یسررب ۀعسوت و تبثم رثا یلام نعم
ا راد .دراد یسررب دروم یارروشک یداصتقا دشر رب
نایاش هک تسا رکذ ب
ه روط رد هتفرگ روص یقیقحت اعلاطم هب هجوت اب یلک طابترا
اب ریثأت ۀعسوت اصتقا دشر و یداصتقا دشر رب یلام رب ید
ۀعسوت یمن یلام ناوت
ههب یعوهن
عمج صخاهش هکنیا هب هجوت اب هکلب ،تفای تسد عماج یدنب ناهشن یارهب یباهگتنا یاهر
نداد ۀعسوت یارروشک فیدر رد هعلاطم دروم روشک و هدوب هنوگچ یلام هعسوت
ههتفای رد ،
هتفای تسد یتوافتم یاتن هب ،هدوب ریقف یارروشک ای و هعسوت ال دنا
.
گلا قيقحت يو
قیقحت نیا یپ رد
یسررب ۀطبار تیلع هاتوک دم دمدنلب و نیب1
ۀعهسوت دهشر و یلاهم
ناتسا یداصتقا یار
یط ناریا رود
ۀ ینامز 1380 - 1390 تسا روهظنم نهیا یارهب ههک زا
هداد یارب یرجنرگ تیلع نومزآ ناپ یار
یرهجنرگ تیلع نومزآ رد .تسا هدش هدافتسا2
یش اب یلدم ،ارریغتم نایم و
ۀ اطخ حیحصت ی
یرادرب
، 3
هب روص ریز تسا هدش حیرصت :
1 )
1
1 11
1 12 1 1 1p p
it j q iq it q q iq it q i it it
FD FD Lrgdp ECT
2 )
2
1 21
1 22 2 1 2p p
it j q iq it q q iq it q i it it
Lrgdp Lrgdp FD ECT
لاداعم رد هک روکذم
وFD Lrgdp
هب بیترت صخاهش ۀعهسوت
دهیلوت متیراهگل و یلاهم
ناتسا یعقاو صلاخان یار
ناریا
،
و ضافت ، بترم
ۀ و ارریغتم وا ههفقو دادهعت رگنایبp
ار تس . ،ETC
لمج ۀ ،اطخ حیحصت هب
روص ریز تسا :
3
ˆ ˆ )
2
it it it i it
ECT Lrgdp FD
لمج ۀ اطخ حیحصت یارب
یسررب ۀطبار روم یارریغتم نایم دمدنلب تیلع یهسررب د
تسا هدش دراو لاداعم رد .
هلمج ندرک ادیپ یارب ۀ
اهطخ حیحهصت
، نیهمگت ههب طاهبترا
صخاش نیب دمدنلب ۀعسوت
یعقاو صلاخان دیلوت متیراگل و یلام زاین
ههک تسا ههب
نهیا
نیمگت شور زا روظنم
FMOLS
.تسا هدش هدافتسا
زا آ لاداعم رد هک اجن 1
و 2 یغتم هتسباو ر هب
روص هدهش رراظ تسار فرط رد هفقو
،تسا وآرب رگید یاررگدر
وئاهشیر تسین راگزاسOLS
،4
1986
؛ وهنلارآ دهناب و ،5
1991
؛
،یجاتلاب 1995
شور هب دیاب و ) دروآرب یار
هللرمود یا وئایهشر و نوسردنا 2SLS
6) اهی
یاررواتشگ معت
ی م ی هتفا رب یارب هلاقم نیا رد .دش سوتمGMM
آ لاداهعم درو 1
و 2 زا
یاررواتشگ یمتسیس دروآرب شور معت
ی م ی فا هت طسوت هک GMM
ونلارآ - دهنولب /رواهب -
1 . هب یرجنرگ تیلع طباور یپ ناکما یانعم
یگنوگچ ینیب .تسارریغتم ریاس ریداقم طسوت ریغتم کی رییغت
2. Panel Granger Causality 3. Vector Error Correction Model 4. Hsiao
5. Arrelano and Bonad 6. Anderson and Hsiao
1دناب هدش هئارا داهجیا یارهب .تهسا هدش هدافتسا
ندوهب بهسانم صوهصخ رد ناهنیمطا
ناگراس نومزآ زا یرازبا یارریغتم دادعت ندرک صگشم یارب و
هفقو راهیعم زا دهم یار
نیزیب زتراوش
)SQ
.تسا هدش هدافتسا
دعب رب زا آ دم درو 1
و 2 و زا نانیمطا هب بسانم
دو ههفقو ن ،یرازهبا یاهرریغتم و اهر
نومزآ ساسارب دهلاو یراداهنعم یار
رهظن دروهم یاهررتماراپ یراداهنعم یهسررب ههب2
رد
لاداعم 1
و 2 ) و ۀطبار نآ نیب تیلع یم هتخادرپ اه
.دوش هک روص نیا هب رد
لداعم ۀ 1
رد تهج نییعت و دوجو ابثا یارب ۀطبار
هاهتوک تهیلع زا دهم
Lrgdp
FD ههب در
ۀیضرف دلاو نومزآ رفص
:
0 12iq 0
H یماهمت یارب طاهبترا دوهجو اهبثا یارهب و اهرiq
در زین دمدنلب ۀیضرف
دلاو نومزآ رفص نومزآ ای
) t
1i 0
یمازلا تسا و رد هلداعم ۀ 2
تههج نیهیعت و دوجو ابثا یارب ۀهطبار
هاهتوک تهیلع زا دهم
ههب FD
Lrgdp
در
ۀیضرف دلاو نومزآ رفص
:
0 22iq 0
H یماهمت یارب یارهب و اهرiq
طاهبترا دوهجو اهبثا
در زین دمدنلب ۀیضرف
دلاو نومزآ رفص نومزآ ای
) t
2i 0
یمازلا تسا .
1 . هداد اه دم دروآرب یارب 1
و 2 و یعقاو صلاخان دیلوت رامآ هب ۀعسوت
رد یلام ناتسا یاهر نارهیا
.تسا زاین ناتسا یمسا یلخاد صلاخان دیلوت رامآ
زهکرم تیاهس زا ناریا یار راهمآ
نارهیا
باسل هقطنم یار یا
عمج یروآ .تسا هدش یعقاو تمیق صخاش زا هدافتسا اب هک هدش
زا یکی مهم نیرت نیب طابترا یبایزرا و نییعت رد اعوضوم ۀعسوت
یداهصتقا دهشر و یلام
رایعم کی هنوگچ هک تسا نیا بسانم
هزادنا یارب یریگ
ۀعسوت ههب یلام یهم تهسد آ
نهیا .دهی
یراوشد صخاش نییعت رد
، زا موهفم ۀعسوت شن یلام أ یم دریگ . ۀعسوت یلاهم
، کهی ییاهناوت
اقتنا رد روشک راک
ا و دم رثؤم پ هیامرس هب ارزادنا یراذگ
زرم نورد رد ار روشک
ههب ههجوت اب
نیناوق بوچراچ و ارداهن تیفیک
، زادنا ۀ یلاهم یاررازاب کهی
و یلاهم یاهررازبا عوهنت ،روهشک
روشک رد یلام یاررازبا و اررازاب هب یصوصخ نارازگراک یسرتسد تلوهس
، یاهررازاب درهکلمع
تسا یگنیدقن و ییاراک بسل رب یلام یسورد
،ناراکمر و3
2009 .)
1. Arellano-Bover/Blundell-Bond 2. Wald Test
3. Dorrucci
رب صخاش ساسا نیا یار
ۀعسوت یلام یتواهفتم رد
نیهشیپ اهقیقحت هدهش حرهطم
تسا هک رابع دنا دمآرد هب دودحم وپ تبسن :زا ،1
هبش تبسن دهمآرد ههب وپ
تبهسن ،2
دمآرد هب هدرتسگ وپ
، 3
یردب تبسن کناب یار
ار هب روص دهمآرد ههب هدررهس تبهسن ،4
دمآرد هب یصوصخ گب ارابتعا و5
دمآرد هب یلخاد ارابتعا تبسن .6
صخاش یار دمآرد هب دودحم وپ تبسن و
دهمآرد هب هدرتسگ وپ تبسن
، هجرد ۀ بهسک
دمآرد ن ار داصتقا رد7
یم ناش رد بسک ریغتم .درد آ
زادهنا دهم ۀ
کهی رد یلاهم هگب یهعقاو
یم ناشن ار دشر هب ور داصتقا یارب هک درد
تخادرپ ار و پ زادنا یم مرارف وپ رهیخذ .دهنک
ۀ
دودحم وپ مجل یهم ناهشن ار تخادرپ امدخ رتشیب
رتهسگ وهپ مهجل و دهرد د
ه هقن
پ زادنا یم ناشن ار .درد
وپ مجل ،دراوم یخرب رد
هب صوصخ نهکمم وهپ دودهحم مهجل
صخاش تسا فیعض
ی دروم رد ۀعسوت
، اثم یارب .دشاب یلام یتودهیوگ و ویروگیرگ
8
1995 )
دندرک نایب رد هب دودحم وپ مجل تبسن زا هدافتسا هک
آ بهسک ههک ییارروهشک رد یلم دم
رد آ یهتنم دنراد ییلااب دم یم
دوش هکنیا هب
ًلاامتلا ۀعسوت دوجو یلام هن
.دراد یلاهلرد ههک رد
دمآرد اب یارروشک مک
هجیتن یریگ یم هجرد هک دوش ۀ
ییلااهب زا رازاهب رد هعهسوت و تفرهشیپ
دراد دوجو یلام نیاربانب .
نانآ یم داهنشیپ هک دننک
رهتمک یگنیدهقن اهب وپ مجل زا هدافتسا
دننام
M3 /GDP
ههب ناوهنع یارهب یهسکارپ ۀعهسوت
.دوهش هدافتهسا یلاهم زا یهخرب رهبM3
یتساک اب طبترم یار وM1
یم هبلغM2
اما ،دنک ماهشM3
یهم مهرM2
نیارباهنب و دوهش
تسا نکمم ریثأت تحت
هب یرگید یارروتکاف ج
ز ۀعسوت .دریگ رارق یلام
دررس یردب تبسن ،هدرتسگ وپ مجل یارب نیزگیاج صخاش کی ۀ
یکناهب یلوهپ 9
هدررس کناب رد مدرم هک یم یراذگ
کناب و دننک ب هدنیآ رد ار
یهم رهب اهنآ ه ههب )دهننادرگ
دمآرد هب ناونع تیفیک زا یصخاش ۀعسوت
تسا یلام نت و نایل
،10
2006 .)
1. The Ratio of Narrow Money to Income 2. The Ratio of Quasi Money to Income 3. The Ratio of M2 to Income
4. The Ratio of Deposit Money Bank Liabilities to Income 5.The Ratio of Private Sector Credit to Income
6.The Ratio of Domestic Credit to Income 7. Monetization
8. Gregorio and Guidotti 9. Bank Deposit liabilities 10. Liang and Teng
ًاریخا رابتعا ، ا گب هب یتلودریغ
هب ناونع هطهساو نیزگیاج صخاش یلاهم یرهگ
اهب
ابقتسا هدش هجاوم
تسا یجاهنس و ناخ ،1
2003 ).
اعلاطم ۀهنیمز رد
ۀعهسوت ،یلاهم
یاطعا هب ارابتعا گب
یتلودریغ ار
عماج نیرهت تهیلاعف صخاهش هطهساو
یاهر یلاهم
هدرک یفرعم شزرا رایعم نیا .دنا
ماو یار هئارا کناب طسوت هدش هدررهس یار
ریاهس و ریذهپ
یم هئارا یصوصخ گب هب ار یلام یارداهن دهنک
هبمولک
، 2
2009 صخاهش نهیا رد .)
هاگدید مرارهف اراهبتعا ههک تهسا نیا هصوصخ هگب یارهب هدهش
بهجوم ،ی یازهفا
هیامرس یراذگ هرهب و هداد ارابتعا هب تبسن یرو گب هب هدش
یم یتلود نینچمر .دوش
یم لادتسا ماو دوش
تهسا هدهش هداد یهصوصخ هگب ههب ههک ییار
، قهیقد رهت طهسوت
هطساو یلام یاررگ یبایزرا
یم وش .د
زا قیقحت نیا رد صلاهخان دهیلوت ههب یهصوصخ هگب اراهبتعا تبهسن صخاش ود
یلخاد )cpsy
دررس تبسن و ۀ
کناب یلخاد صلاخان دیلوت هب ار ناتسا
ار ) bdy
هب ناوهنع
یارب ینیزگیاج ۀعسوت
یلام .تسا هدش هدافتسا بساحم یارب
ۀ و راهمآ زا صخاهش ود نیا
اعلاطا مانلاس
ۀ ناتسا یرامآ هدهش هدافتهسا ،هدهش رشتنم ناریا رامآ زکرم طسوت هک ار
.تسا لدم دروآرب جیاتن دروآرب شور لاداعم
1 و 2
، هداد شور ییولبات یار
ایوپ دهم دروآرهب زا بق .تس
، مزلا
نومزآ هک تسا یسررب ییانام و یعطقم یگتسباو یار
دوش زا یهعطقم یگتهسباو نومزآ .
نیا رظن یم نآ ساسا رب هک تسا مهم شیر نومزآ ناوت
ۀ .درک باگتنا دلاو یهسررب یارب
هداد ییانام یم ناپ یار
ت نومزآ زا ناو شیر یار
ۀ لوف یکید دلاو ر
میهمعت ههتفای ،)ADF
وچ و نیل ،نیول رلوف یکید ،)LLC
میمعت تفای ۀ رشیف ریلیف و )ADFF
- نورهپ - رهشیف
نیش نارسپ میا ،)FPF
نارهسپ و یردار و ناتیرب و )IPS
2003 ههک درهک هدافتهسا )
نهیا نیب زا بسانم نومزآ باگتنا هتبلا نوهمزآ
اهر ماهگ رد وا دهنمزاین دوهجو یهسررب
یعطقم یگتسباو تسا
یجاتلاب ،3
2005 یارهب نارهسپ یهعطقم یگتسباو نومزآ یاتن .)
1. Khan and Senhadji 2.Colombage 3. Baltagi
هداد ودج رد هعلاطم دروم یار 1
،تسا هدش هدروآ ۀیهضرف
نوهمزآ نهیا رد رفهص دوهبن
هک تسا نومزآ دروم یارریغتم رد یعطقم یگتسباو ساسارب
ودهج نهیا یاتن ۀیهضرف
یم در رفص دوش
.دراد دوجو یسررب دروم یارریغتم نیب یعطقم یگتسباو و
لودج
.1 ياهريغتم يارب یعطقم یگتسباو نومزآ جیاتن یسررب
هدش لاس یط ياه 1380 -
1390
آ نارسپ یعطقم للاقتسا نومز (
2004 )
ريغتم رامآ رادقم
ۀ نومزآ
نارسپ يرادانعم
(Prob)
دیلوت متیراگل یعقاو صلاخان
37 / 48 000
/ 0
اش صخ ۀعسوت دیلوت هب یصوصخ گب ارابتعا تبسن یلام
)یلخاد صلاخان 03
/ 11 000
/ 0
صخاش ۀعسوت یلام تبسن ۀدررس کناب صلاخان دیلوت هب ار
یلخاد 92 )
/ 15 000
/ 0
روژپ ابساحم :عبنم
هداد ییاهنام یسررب قیقحت نیا رد یدعب ماگ ر
زا .تهسا یهعطقم یگتهسباو ههک اهجنآ
ررب یارب ،دراد دوجو نومزآ یس
نارهسپ نومزآ زا ارریغتم ییانام یار 2003
نآ رد ههک )
یم هدافتسا هدش هتفرگ رظن رد یعطقم یگتسباو هشیر نوهمزآ .دوهش
ۀ ههب نارهسپ دهلاو
نومزآ ایCADF
.تسا روهشمCIPS
ۀیضرف شیر دوجو نومزآ نیا رد رفص ۀ
.تسا دلاو
شیر نومزآ یاتن ۀ
ودج رد نارسپ دلاو 2
.تسا هدش هدروآ ساسارب
، ودهج نیا یاتن
زا رتمک )زتنارپ خاد ریداقم امتلا رادقم هچنانچ 05
/ 0 ههک تهسانعم نهیا ههب دهشاب
ۀیضرف هشیر دوجو هک نارسپ نومزآ رفص ۀ
یهم در تهسا دهلاو داد و دوهش
رهظن دروهم ۀ
انام .تس
لودج
.2 نومزآ جیاتن شیر
ۀ لاس یط هعلاطم دروم ياهريغتم يارب دحاو ياه
1380 - 1390
يارب(
28 )ناریا ناتسا
اهريغتم زا ضرع اب نومزآ
أدبم زا ضرع و دنور اب نومزآ أدبم
ۀفقو رفص ۀفقو کی ۀفقو رفص ۀفقو
کی
دیلوت متیراگل یعقاو صلاخان
Lrgdp 145 )
/ 2 - 609 / 1 - 257 / 2 - 152 / 3 -
016 / 0 ) 054 / 0 ) 012 / 0 ) 001 / 0 )
صخاش ۀعسوت یلام )cpsy
گب ارابتعا تبسن )یلخاد صلاخان دیلوت هب یصوصخ
065 / 0 238 / 8 093 / 1 - 708 / 5
526 / 0 ) 000 / 1 ) 137 / 0 ) 000 / 1 )
صخاش ۀعسوت یلام )bdy
تبسن ۀدررس کناب یلخاد صلاخان دیلوت هب ار )
591 / 0 - 268 / 0 173 / 1 454
/ 1
277 / 0 ) 605 / 0 ) 880 / 0 ) 927 / 0 )
رامآ ،ریغتم رر وا فیدر ریداقم Z[t-bar]ۀ
.تسا امتلا رادقم زتنارپ خاد ریداقم و نارسپ نومزآ رد
روژپ ابساحم :عبنم
هب یلد یهلعج نویهسرگر ناهکما ،دنتسین انام یسررب دروم یارریغتم زا یخرب هکنیا
نیاربانب .دراد دوجو
، دعب ماگ رد ی
مر طابترا دیاب یهسررب اهرریغتم ناهیم یعمجت
دوهش .
نومزآ یسررب یارب یفلتگم یار مر طابترا
هداد رد اهرریغتم ناهیم یهعمجت یاهر
یلناهپ
دراد دوجو
، هلمجزا ینوردپ نومزآ
1999 و 2004
1) دنلارتسو ، 2007
2) واک ، 3
1999 )
و ...
؛ زا بق اما هدافتسا
نومزآ نیا زا نیهب یهعطقم یگتهسباو دهم رد ههک دهید دیاب ار
دراد دوجو لاخا لامج ای
ریخ لاهمج نیب یعطقم یگتسباو نومزآ روظنم نیا یارب
یفداهصت ارثا دم رد مر و تباث ارثا دم رد مر لاخا نوهمزآ
یهم یهسررب .)دوهش
ای دوجو دوبن نومزآ طسوت لاخا لامج یعطقم یگتسباو زا یفلتگم یار
نومزآ هلمج
نارسپ یعطقم لاقتسا 2004 4
اهگاپ و شورهب یهعطقم یگتسباو نومزآ و )
5ن 1980 ))
یم روص .دریگ
نییعت بسانم عهطقم دادهعت ههب قهیقحت رهر یارهب نوهمزآ نیرهت و اهر
یرس ینامز یار یگتسب
.دراد رگا یرس دادعت عطقم زا ینامز یار
نوهمزآ ،دهشاب رتمک ار
1. Pedroni Cointegration test 2. Westerlund Cointegration test 3. Kao Cointegration test
4. Pesaran’s Test of Cross Sectional Independence 5. Breusch and Pagan’s Test of Cross Section Dependence
نارسپ یعطقم لاقتسا
؛ و رگا یرس دادعت عطقم زا ینامز یار
یگتهسباو دهشاب رتهشیب ار
م ناگاپ و شورب یعطقم تسا بسان
،نارسپ 2004
.)
رود ۀ ینامز قیقحت نیا زا
1380 ات 1390 رد 28 ناریا ناتسا ،تسا1
نومزآ نیاربانب
نارسپ یعطقم لاقتسا 2004
یم هدافتسا ) دوش
. نیهب یهعطقم یگتهسباو نوهمزآ یاتن
ودج رد لاخا لامج یار
3 و 4 ،تسا هدش هدروآ ساسارب
یگتسباو ودج نیا یاتن
ر یعطقم .دراد دوجو یفداصت ارثا دم رد مر و تباث ارثا دم رد م
لودج
.3 لاس یط للاخا تلامج یعطقم یگتسباو نومزآ جیاتن ياه
1380 - 1390 صخاش(
ۀعسوت یلام )cpsy
آ تباث تارثا لدم رد یعطقم للاقتسا نومز للاقتسا نومزا
عطقم ی رد یفداصت تارثا لدم
رادقم ۀرامآ نومزآ یرادانعم
)Prob رادقم
ۀرامآ نومزآ یرادانعم
)Prob
398 / 43 0000
/ 0 398
/ 48 0000
/ 0
:عبنم ابساحم روژپ
لودج
.4 لاس یط للاخا تلامج یعطقم یگتسباو نومزآ جیاتن ياه
1380 - 1390 صخاش(
ۀعسوت یلام )bdy
آ تباث تارثا لدم رد یعطقم للاقتسا نومز آ
اصت تارثا لدم رد یعطقم للاقتسا نومز یفد
رادقم ۀرامآ نومزآ یرادانعم
)Prob رادقم
ۀرامآ نومزآ یرادانعم
)Prob
861 / 51 0000
/ 0 860
/ 51 0000
/ 0
روژپ ابساحم :عبنم
اجنآزا یهم هدافتهسا دنلارتهسو نومزآ زا ،دراد دوجو یعطقم یگتسباو هک یاهتن .دوهش
ودج رد دنلارتسو نومزآ یار
5 و 6 هدروآ هدش تسا . ۀیضرف د رفص دنلارتهسو نومزآ ر
1 هب . اس زا بق هکنیا یلد 1383
هب یرامآ ناتهسا یارهب ادهج روص خ یاهر
و یبوهنج ناهسارخ ،یلامهش ناهسار
هب ناتسا هس نیا ،هدشن هئارا یوضر ناسارخ ناتهسا کهی تهحت قیقحت نیا رد یرامآ اعلاطا تیدودحم یلد
اهس رد اههنت زین زربلا ناتسا اعلاطا و رامآ هکنیا نمض .تسا هدش هدروآ )ناسارخ 1390
و تهسا دوهجوم
نیازا .تسا هدش هدروآ نارهت ناتسا اب ور
رب ینبم دوبن مر .تسا یعمجت رامآ
ۀ هرامآ هب نومزآ میسقت یرورگ و یلناپ یار
یم دوهش .
یگتهسباو ارهثا فذهل یارب پارتسا وب ناونع تحت یشور زا نومزآ نیا رد دنلارتسو هدافتسا لاخا لامج نیب یعطقم هدرک
.تسا ساسارب ودج یاتن یار
5 و 6 یم ناوت
فرگ هجیتن هب وگلا هک ت
زا ضرع هارمر أدبم
رف یاراد ا مهر دهنی ت نیارباهنب و تهسا یهعمج
ۀطبار .دراد دوجو ارریغتم نیب دمدنلب
لودج
.5 مه نومزآ جیاتن یعمجت
و دشر نيب ۀعسوت
صخاش( یلام لاس یط )CPSY
ياه
1380 - 1390 فقو رد ۀ زا ضرع دوجو اب و رفص أدبم
هرامآ Value
Z-value P-value
Robust P-value
236 Pt / 6 - 889
/ 0 816
/ 0 000
/ 0
619 Pa / 3 - 192
/ 2 986
/ 0 000
/ 0
روژپ ابساحم :عبنم
لودج
.6 مه نومزآ جیاتن یعمجت
و دشر نيب ۀعسوت
صخاش( یلام )bdy
لاس یط ياه
1380 - 1390 فقو رد ۀ زا ضرع دوجو اب و رفص أدبم
هرامآ Value
Z-value P-value
Robust P-value
598 Pt / 9 - 949
/ 1 - 026
/ 0 000
/ 0
160 Pa / 4 - 084
/ 0 533
/ 0 000
/ 0
روژپ ابساحم :عبنم
تمسق هب هجوت اب 3
، یارب یسررب ۀطبار ب تهیلع دروهم یاهرریغتم ناهیم دهمدنل
یسررب هب و دم نیمگت هب زاین ، ندروآ تسد
حیحصت ۀلمج تساطخ
؛ 1
نیاربانب ریز دم
:تسا هدش دروآرب
1 یهم لاهخا لاهمج نیهب یگتسباو ببس هک دراد دوجو یعطقم یگتسباو هکاجنآزا . دهم دروآرهب زا هبق ،دوهش
هداد نیگنایم دنلرتهسو .دش دراوخ مک ریغتم نآ رادقم زا اس رر رد ارریغتم زا مادک رر یعطقم یار
2005 :
305 یم نایب ) شور ریاس باقم رد هک تسا نیا شور نیا تعفنم هک دنک یهعطقم یگتسباو راتخاس هک ییار
یم رظن رد ار .تسا رتاراک دنریگ
