ناطرس هب لاتبم نارامیب رد یتخانش یریذپ فاطعنا و یگتسبلد یاه کبس اب یگدنز تیفیک نیب هطبار یسررب
تحص هناسفا هدیس
یوجشناد یسانشراک دشرا یسانشناور یمومع
هاگشناد زاریش یملاسا دازا
ینایناب هنوپ
*
یوجشناد دشرا یسانشراک یسانشناور
یمومع یملاسا دازا هاگشناد زاریش
یقاثیم اژوس
یسانشراک یوجشناد یسانشناور دشرا
یمومع هاگشناد زاریش یملاسا دازا
هدیکچ
فده اب شهوژپ نیا رد یتخانش یریذپ فاطعنا و یگتسبلد یاه کبس اب یگدنز تیفیک نیب هطبار یسررب
هب لاتبم نارامیب
ناطرس زاریش رهش ،رظاح شهوژپ .تفرگ تروص
یگتسبمه تاقیقحت زا و یفیصوت یشهوژپ یم
هنومن شور زا هدافتسا اب .دشاب
رد هک ناطرس هب لاتبم نارامیب هیلک نیب سرتسد رد یریگ راهب
۱۳۹۸ ،دندرک هعجارم زاریش ریما ناتسرامیب هب ۷۰
نیا زا رفن
نارامیب یارب یناهج نامزاس یگدنز تیفیک همان شسرپ زا اه هداد یروآ عمج یارب .دندش باختنا شهوژپ نیا رد تکرش
تشادهب رویش و نازاه نلااسگرزب یگتسبلد یاه کبس همانشسرپ و دش هدافتسا
. و یگتسبمه زا هدافتسا اب یرامآ هیزجت و لیحت
نویسرگر و نوسریپ هریغتم دنچ
اد ناشن جیاتن .دش ماجنا هک د
یگدنز تیفیک نیب ناطرس هب لاتبم نارامیب یگتسبلد یاه کبس و
نیب نینچمه .دراد دوجو هطبار یتخانش یریذپ فاطعنا
یگدنز تیفیک و هک داد ناشن زین نویسرگر لیلحت و .دراد دوجو هطبار
ینیب شیپ هب رداق یگتسبلد یاه کبس تیفیک
نینچمه و .دشاب یم یگدنز یتخانش یریذپ فاطعنا
ینیب شیپ هب رداق تیفیک
یگدنز .دشاب یم :یدیلک ناگژاو یگدنز تیفیک
،یگتسبلد یاه کبس ، یتخانش یریذپ فاطعنا
.ناطرس ،
:همدقم تلع نیمود و رضاح نرق یاه یرامیب نیرت مهم زا یکی ناونع هب نانچمه ناطرس ،یکشزپ ملع هجوت لباق یاه تفرشیپ مغر یلع یلولس زیامت نتفر تسد زا و اهلولس یعیبطریغ لکش رییغت اب یرامیب نیا .تسا حرطم قورع و بلق یاهیرامیب زا دعب ریم و گرم زا شیب رضاح لاح رد .دوش یم صخشم ۷
ینیب شیب و دنهد یم تسد زا ار دوخ ناج ناطرس هب لاتبا رثا رد ناهج رد رفن نویلیم
لاس ات لاتبا دیدج دراوم دادعت هک دوش یم ۲۰۲۰
زا هنلااس ۱۰ هب رفن نویلیم ۱۵
،ناراکمه و روپ نسح(دسرب رفن نویلیم ۱۳۸۴
.)
م ریثات فلتخم تاجرد رد نارامیب یگدنز تیفیک رب یرامیب نیا هک تیفیک ،لومعم روط هب هک یتلاکشم و لئاسم هدمع .دراذگ ی
و یصیخشت تامادقا ،یرامیب هب لاتبا زا یشان یفطاع و یناور راثآ : لماش ،دهد یم رارق ریثات تحت ار ناطرس هب نایلاتبم یگدنز تلاکشم ،یعامتجا ،ییوشانز ،یگداوناخ طباور رب یرامیب راثآ و یگدرسفا ،درد ،سرتسا ،ینامرد لئاسم ،یرامیب زا یشان یداصتقا
،ناراکمه و افص ( تسا نامرد زا یشان ضراوع و یا هیذغت ۱۳۸۷
.) و لداعت مدع ببس ناطرس زا یشان یاه نارحب نینچمه و
یرامیب زورب زا دعب تسا یدیماان و سأی سح رامیب یارب هرود نیا رد تلاح نیرتشیب اما .دوش یم حور و مسج ،رکف یگنهامهان دیما هجوت دوخ نامرد هب تبسن اهنآ ات دوشیم ثعاب لماع نیمه .دنک یم ادیپ شهاک یهجوت لباق روط هب نارامیب رد یگدنز هب نیا اب ناشدوخ تقیقح رد و هدرکن یدایز شلات یدوبهب یارب نانآ ؛دنریگن یدج نادنچ ار ناکشزپ تاروتسد و هدادن ناشن یفاک
نک یم رتدب ار دوخ یتملاس تیعضو راک ،ناراکمه و یراجیب (دن
۱۳۸۸ .)
تیعضو زا یمهم صخاش یگدنز تیفیک .دنشاب یم بولطم تیفیک اب یگدنز ناهاوخ ،دارفا و تسین رظن دم ندنام هدنز اهنت هزورما یفطل(دوش یم بوسحم ناطرس نامرد زا سپ و لوط رد و یرامیب هب لاتبا زا سپ رامیب یدرکلمع
،یناشاک ۱۳۹۰ .)
هک اجنا زا صیخشت
ب لاتبم دارفا .دشاب یم بارطضا و سرتسا اب هارمه یا هبرجت ، ناطرس نامرد و لثم ییاه نامرد ا
یمیش ج تلاکشم و عوهت تلاح ،وم شزیر لثم یدنیاشوخان یبناج ضراوع و یحارج لمع و یپارتویدار ،ینامرد یسن
یم هجاوم
شقن یرارقرب رد ار دارفا نیا ییاناوت ،ینلاوط یاه نامرد .دنوش طس .دهد یم رارق دیدهت دروم یعامتجا
ریثأت ،سرتسا یلااب ح
ناخ درکلمع رب یبولطمان ریثأت اتیاهن هک دراد ناطرس هی لاتبم دارفا یرواب دوخ رب یتدم ینلاوط یفنم تیفیک حطس زین و یگداو
( دراد نانآ یگدنز ،ناراکمه و یتایح
۱۳۹۰ .)
یور رب هک دوخ هعلاطم رد روپ نسح ۲۰۰
بم رامیب دومن راهظا ،داد ماجنا ناطرس عاونا هب لات ۳۴
نارامیب تیفیک ،یسررب تحت
(دنا هتشادن یبولطم یگدنز ،یدازا و روپ نسح
۱۳۸۴ .)
رانک رد ناطرس راچد نارامیب دروم رد ریخا یاه لاس رد هک تسا یمهم رایسب تاعوضوم زا یکی یگدنز تیفیک ثحب
وشآ( تسا هدش حرطم رمع لوط و ءاقب نازیم
1لی
، ۲۰۰۱ ).
لماوع هک هعماج کی یگدنز تیعضو یگنوگچ هب یگدنز تیفیک
یدازآ لثم دنراد ریثات نآ یور رب یددعتم -
زا هک تسا وزرآ و دیما طاسبنا و یگدرتسگ یگدنز تیفیک و یرامیبو تینما داصتقا
بایزرا یاهرایعم زا یشخب ناونع هب یگدنز تیفیک هزورما .ددرگ یم یشان یگدنز براجت یرامیب و تسا هدش حرطم ناطرس ی
تملاس اب طبترم یگدنز تیفیک نیاربانب .دراد میقتسم رثا نآ تیفیک هجیتن رد و یگدنز یدام روما هب میقتسم روط هب ناطرس دنراد یعامتجا یاه تصرف و کاردا یرو شنک رب نامرد ای تحارج یرامیب هک یریثات مغر ىلع درف هک تسا یشزرا لماش )
چسیرف ،2
۰۰۶ ۲ .) و تسا تبقارم هیلوا فده ،یگدنز تیفیک ندناسر رثکادح هب ،نمزم یاه یرامیب رگید دننام ناطرس یرامیب رد
یگدنز تیفیک و درکلمع تیعضو دوبهب و یلغش یاه ییاناوت ندناسر رثکادح هب ،نایلاتبم نامرد رد یتملاس تبقارم میت فده
،یناشاک یفطل( تسا ۱۳۹۰
.)
طبترم لماوع زا یکی درف رد نمیا ان یگتسبلد کبس دوجو ناطرس هب لاتبم نارامیب رد نییاپ یگدنز تیفیک حوطس اب
وک و یل( تسا ،3
۲۰۱۵ .دنک یم فیصوت ،دریگ یم لکش هداوناخ و درف نیب دنویپ نآ یط هک ار ییاهدنیارف ،یگتسبلد کبس .)
اع قیمع یاهدنویپ زا هدمآرب یراک نورد یاه لدم هب یگتسبلد یاه کبس کدوک یفط
- یاه خساپ لکش هک دوش یم هتفگ ردام
،نمیا هتسد هس هب اه کبس نیا .دننک یم نییعت ار اه هراگن نیا اب ددجم دنویپ و یگتسبلد یاه هراگن ییادج هب دارفا یراتفر ،گنیچوه( دنوش یم میسقت ارگوسود و یبانتجا ۲۰۱۶
قفوم یارب ینهذ دهاوش زا یا هعومجم دشر لوط رد دارفا ) هب دوخ تی
اب یفاک ترواجم هطساو نوسپمیس( دننک یم طبض و تبث یراک نورد یاه لدم ناونع هب ار یگتسبلد یاه هراگن
،4
۲۰۱۷ .)
طباور و دننک یم هبرجت ار یفنم فطاوع زا یرت نییاپ حوطس ،نمیا یگتسبلد کبس اب دارفا هک دنا هداد ناشن اه شهوژپ نزاس یم رارقرب یناسک اب ار یمکحتسم کبس یاراد دارفا و .دننک یم هعجارم تیامح تفایرد یارب ،یناجیه یگدنامرد ماگنه هک د
هک دننک یم هدافتسا یتوافتم لاماک یاهدربهار زا یناجیه تاعلاطا شزادرپ و فطاوع میظنت یارب ارگ وس ود و یبانتجا ،نمیا یاه د یم شهاک ای شیازفا ار یگدنز تیفیک دوخ هبون هب اهدربهار نیا نیتس نت چیل( ده
،5
۲۰۱۵ .)
دارفا رد هک یتخانش ناور یاه یگژیو رگید زا نمزم یاه یرامیب هب لاتبم
ناطرس لثم هارمه شلاچ اب
یم فاطعنا ،دوش
یریذپ یتخانش یریذپ فاطعنا هزادنا نامه هب ،اه بیسا و صقن تدش نازیم هب هک دنا هداد ناشن ینوگانوگ یاه شهوژپ .تسا
1ashvil
2frisch
3Li & kou
4simpsoun
5Lich ten sten
یتخانش دارفا حت لاح رد یاه کرحم اب یراگزاس روظنم هب یتخانش یاه هیامآ رییغت ییاناوت ،یلک روط هب .دهد یم رارق ریثات ت
ناراکمه و نارومسم هاگدید رب انب .تسا یتخانش یریذپ فاطعنا یتایلمع فیراعت رد یلصا رصنع ،یطیحم رییغت (6
۲۰۱۰ فاطعنا )
حطس و اه بیسآ زورب نازیم رد دارفا یریذپ و لایروزد نوچ یدارفا .تسا هدننک نییعت رایسب اهنآ یعامتجا درکلمع
ناراکمه ) ۲۰۰۴ تبثم تروص هب ،دننک یم هدافتسا نیزگیاج تاهیجوت زا ،دنراد ریذپ فاطعنا رکفت هک یدارفا هک دندقتعم ،)
ار از سرتسا یاهدادیور ای زیگنا شلاچ یاه تیعقوم و دننک یم یزاسزاب ار دوخ یرکف بوچراچ هک یدارفا هب تبسن و دنریذپ یم
دنراد یرتشیب یروآ بات یتخانش ناور رظن زا ،دنتسین ریذپ فاطعنا دبایم شیازفا اهنا یگدنز تیفیک هجیتن رد و
هداز برع . و
ناراکمه ( ۱۳۹۳ یگتسبمه یا هلباقم یاه کبس و یروآ بات ،یگدرسفا اب یتخانش یریذپ فاطعنا هک دنداد ناشن یشهوژپ رد )
راد ( نایار و نوارب ،نیتسیو .د ۲۰۰۶
و دنداد رارق یسررب دروم ار یگدرسفا ناگناشن و یتخانش یریذپ فاطعنا هطبار یشهوژپ رد )
.دراد دوجو هطبار یتخانش یریذپ فاطعنا و یگدرسفا تدش نیب هک دنتفایرد ور رب یرامیب نیا ریثأت هک نیا نتفرگ رظن رد اب و هعماج رد ناطرس عویش شیازفا هب هجوت اب نیاربانب تارثا درف یگدنز داعبا مامت ی
بارطضا ، یدرف نیب طباور رد رییغت ( هلمج زا دنک یم ناوارف تلاکشم ریگرد ار لاتبم درف و دراد یفنم یژرنا نداد تسد زا ،
وحن یفرط زا ،)...و یک ،اه تراهم عقوم هب زورب و یریگراکب رد یناوتان و اه سرتسا اب بسانم دروخرب ه
یمسج تملاس و یگدنز تیف
و یگتسبلد یاه کبس ،یگدنز تیفیک هعلاطم و تخانش ،دنک دیدهت ار دارفا یناور و یناجیه ، یرکف ، اطعنا
رد یتخانش یریذپ ف
رد یماگ دناوتیم و یرورض ناطرس هب لاتبم دارفا تملاس حطس ءاقترا
بیسا تخانش و یگدنز تیفیک دوبهب ، یتخانشناور یاه
فده اب رضاح هعلاطم نیا ربانب .ددرگ دارفا نیا و یگتسبلد یاه کبس اب یگدنز تیفیک نیب هطبار یسررب
ا یتخانش یریذپ فاطعن
ناطرس هب لاتبم نارامیب رد .تسا هدش ارجا زاریش ینامرد یمیشزکارم هب
شور قیقحت
.دوب یگتسبمه تاقیقحت عون زا و یفیصوت رضاح شهوژپ شور و
هعماج ناطرس هب لاتبم نارامیب هیلک لماش شهوژپ نیا یرامآ ی
رد هک راهب 1398 ناتسرامیب هب ریما
لماش یرامآ هنومن .دشاب یم ،دندرک هعجارم زاریش ۷۰
نیا زا رفن ب
دوب نارامی دن
شور اب هک
سرتسد رد یریگ هنومن همه یاراکمه مدع لیلد هب .دندش باختنا
ناطرس هب لاتبم نارامیب ی هب
هنومن روط گ
سرتسد رد یری
تاقلام یاضر بسک تروص رد سپس و دش هداد نارامیب هب هعلاطم دروم رد هیلوا تاعلاطا و تفرگ تروص ییاه دراو شهوژپ هب ت
.دشیم هداد ناعجارم هب اه همانشسرپ و دندشیم ،هنومن نییعت زا دعب هب
ینامرد یمیش شخب زاریش ریما ناتسرامیب
م اب یگنهامه زا دعب و هدرک هعجارم
،زکارم نلاوئس زا دعب و
ج کی ،شهوژپ رد ندرک تکرش رد ندوب هنابلطواد و یصخش تاصخشم ندنام هنامرحم زا نانآ هب نداد نانیمطا یارب یهیجوت هسل
وژپ فادها و دش رازگرب نارامیب هک ،دش هداد حیضوت اهنا یارب شه
۷۰ پرد تکرش یارب هک نارامیب زا رفن هنابلطواد تروص هب شهوژ
اه همانشسرپ و .دندش باختنا قیقحت هنومن ناونع هب دندرک یراکمه
دش عیزوت نارامیب نیب عمج زا دعب .
ندیسر و اه هداد یروآ
رن طسوت و دش هنایار دراو اه هداد ،بولطم مجح هب هنومن رازفا م
SPSS-21 زجت دروم
لیلحت و هی تفرگ رارق یرامآ
.
6 - Mcmurran et al
قیقحترازبا زا شهوژپ نیا رد ۳
:دش هدافتسا تاعلاطا یروآدرگ تهج رازبا
تشادهب یناهج نامزاس یگدنز تیفیک همان شسرپ :(WHO)
لاس رد یناهج تشادهب نامزاس یگدنز تیفیک هاتوک مرف سایقم ۱۹۹۸
یاراد ،همانشسرپ نیا .تسا هدش نیودت ۲۶
تسا لاؤس
تلااؤس هب خساپ .دجنس یم ار یطیحم تملاس ،یعامتجا طباور و یناور تملاس ،ینامسج تملاس هطیح راهچ هک تروص هب
تروص هب و یترکیل ۵
تروص هب همانشسرپ نیا یاه هرمن لک عومجم ،نایاپ رد .دشاب یم یا هنیزگ ۰
- ۱۰۰ هتفرگ رظن رد دوشیم
یم رارق بولطم ،طسوتم ،بولطمان هورگ هس زا یکی رد اهنآ یگدنز تیفیک ،هدش بسک یاهزایتما بسح رب هک گ
،ناریا رد .دری
( ناراکمه و تاجن ۱۳۸۵
) ملاس تیعمج یارب ار همانشسرپ یافلآ بیرض .دنا هدرک یبایراجنه ار سایقم نیا د
تملاس هطیح ر
ینامسج 0/70 یناور تملاس ، 0/73
، یعامتجا طباور 0/55
یطیحم تملاس و ۸۴
/ ۰ پ بیرض .دنا هدروآ تسد هب شور ییایا
هتفه ود زا سپ ار ییامزآزاب 0/7
( ناراکمه و یریصن .دنا هدرک شرازگ ۲۰۰۶
) ار خابنورک یافلآ بیرض ، ۸۴
/ . رد .دندروآ تسد هب
( ینایتشآ یحتف شهوژپ ۱۳۸۸
) زا هدافتسا اب همانشسرپ نیا ییایاپ نازیم ، خابنورک یافلآ شور
۹۵ / 0 سد هب .دمآ ت
رویش و نازاه نلااسگرزب یگتسبلد یاه کبس همانشسرپ :
رویش و نازاه طسوت سایقم نیا )7
HazanandShaver (
لاس رد ۱۹۸۷ نلااسگرزب یگتسبلد یاه کبس شجنس روظنم هب
تسا هدش نیودت .
یاراد سایقم نیا ۱۵
ارگ وس ود و یبانتجا ،نمیا یگتسبلد کبس هس هک لاوس -
سایقم رد ار یبارطضا ۵
هجرد
( مک یلیخ زا ،ترکیل یا ۱
) ( دایز یلیخ ات ۵
) تلااوس ،هداد رارق شجنس دروم ۱
ات ۵ تلااوس ،یبانتجا یگتسبلد کبس ۶
ات ۱۰
یارگ وس ود یگتسبلد کبس -
تلااوس و یبارطضا ۱۱
ات ۱۵ ی هرمن نیرتشیب و نیرتمک .دنجنسیم ار نمیا یگتسبلد کبس
بیترت هب نومزآ یاه سایقم هدرخ رد یندومزآ ۵
و ۲۵ ( دشاب یم ،رویش و نازاه
۱۹۸۷ .) ( رویش و نازاه ۱۹۸۷
) و یروص ییاور
یگتسبلد یاه کبس همانشسرپ اب نآ نامزمه ییاور و دندومن شرازگ بولطم دح رد ار نومزآ نیا ییاوتحم و رنیلوک نلااسگرزب
دیر ( شور هب ار نومزآ نیا ییایاپ رویش و نازاه .تسا هدش جارختسا روکذم یگتسبلد کبس هس و تسا هتفرگ رارق دییات دروم
ییامزآزاب ۰
/ ۷۸ دندومن شرازگ .
هب ارگ وس ود و یبانتجا ،نمیا یگتسبلد یاه کبس یارب )ییاور( لادنک قفاوت بیارض ناریا رد
بیترت ۸۰ / ۰ ، ۶۱ / ۰ و ۷۵ / ۰ ( تسا هدش هبساحم ،ناراکمه و یعیفر
۱۳۹۰ .) خابنورک شور هب ناریا رد نومزآ نیا ییایاپ نینچمه
نیب افلأ ۰ / ۶۵ ات ۰ / ۷۹ ( تسا هدش هبساحم ،ناراکمه و ینزوم
۱۳۹۴ .)
)ب یتخانش یریذپ فاطعنا ی همانشسرپ (CFI)
: سایقم نیا : یتخانشناور یریذپ فاطعنا همانشسرپ لاوردنو و سیند ار
( ۲۰۱۰ ) یشرازگدوخ رازبا کی و دنا هدرک یحارط ۲۰
سایقم ساسارب هک تسا یلاؤس ۷
.دوش یم یراذگ هرمن ترکیل یا هجرد
تلااؤس ۲ ، ۴ ، ۷ ، ۹ ، ۱۱ ، ۱۷ اب ربارب کب یگدرسفا اب همانشسرپ نیا نامزمه رابتعا .دنوش یم یراذگ هرمن سوکعم روط هب ، ۳۹
/ ۰ و
نیبار ونیترام یتخانش یریذپ فاطعنا سایقم اب نآ ییارگمه ییاور ۷۵
/ ۰ ( ناراکمه و هراش ناریا رد .دوب ۲۰۱۳
) ییامزآزاب بیرض
7Hazen & shiver
ار سایقم لک ۷۱
/ ۰ ار سایقم لک خابنورک یافلآ بیارض و ۹۰
/ ۰ ،ینابش خیش یمشاه و هداز ماشتحا ،یلضاف( دندرک شرازگ
۱۳۹۳ .) ییایاپ زین رضاح شهوژپ رد اب ربارب خابنورک یافلآ ساسارب همانشسرپ نیا
۷۶ / ۰ .دمآ تسدب
هتفای اه
هتفای تسا هدش هئارا یطابنتسا و یفیصوت حطس ود رد شهوژپ یاه .
(لودج ۱ یگدنز هب دیما و یگدنز تیفیک،یگتسبلد یاه کبس یرامآ یاه صخاش :)
رییغتم نیگنایم
رایعم فارحنا
یگتسبلد یاه کبس نمیا یگتسبلد
18/57 3/80
یبانتجا یگتسبلد 14/35
2/23
ارگوسود نمیاان یگتسبلد 15/82
2/68
یتخانشناور یریذپ فاطعنا اه نیزگیاج
22/92 4/70
لرتنک 20/06
4/11
یناسنا راتفر یارب نیزگیاج 25/72
4/98
یگدنز تیفیک 150/23
14/82
(لودج رد ۱
یاه کبس رایعم فارحنا و نیگنایم )
،یگتسبلد و یتخانش یریذپ فاطعنا
.تسا هدش هداد ناشن یگدنز تیفیک
(هرامش لودج ۲
) فنریمسا فورگوملوک نومزآ :
فنریمسا فارگوملوک
اه هرامآ یدازآ هجرد
یرادانعم حطس
0/881 297
0/421
0/906 297
0/521
0/758 297
0/478
زا رتگرزب فنریمسا و فرگ وملوک نومزآ یرادانعم حطس ؛هک تسا نیا هتسباو ریغتم ندوب لامرن طورش زا یکی (p<0/05)
0/05 زا رتلااب نومزآ نیا یرادانعم حطس هکنیا هب هجوت اب ،دشاب 0/05
.تسا ضورفم نآ ندوب لامرن ،دشاب یم
:شهوژپ لوا هیضرف یگتسبلد یاه کبس نیب
تیفیک اب رهش ناطرس هب لاتبم نارامیب یگدنز
زاریش هطبار
.دراد دوجو یرادانعم
( لودج ۳ :) اب یگتسبلد یاه کبس نیب هطبار یسررب یارب یگتسبمه سیرتام نومزآ یگدنز تیفیک
ریغتم ۱
۲ ۳
۴
نمیا یگتسبلد.
۱
یبانتجا یگتسبلد.
-0/58* * ۱
نمیاان یگتسبلد.
ارگوسود -0/63* *
0/49* * ۱
۴ یگدنز تیفیک.
0/45* * -0/41* *
-0/38* * ۱
( لودج رد هک روطنامه ۳
اب یگتسبلد یاه کبس نیب دوش یم هدهاشم ) تیفیک
حطس رد یگدنز P<0/01
دوجو رادانعم هطبار
اب نمیا یگتسبلد نیب ،دراد تیفیک
رادانعم و تبثم هطبار یگدنز r=0/45)
) اب ارگ وس ود نمیاان و یبانتجا یاه کبس نیب و تیفیک
اب ربارب بیترت هب هطبار نیا رادقم .دراد دوجو راد ینعم و یفنم هطبار یگدنز ۴۱
/ ۰ - و ۳۸ / ۰ - دشاب یم .
:شهوژپ مود هیضرف نیب
اب یتخانش یریذپ فاطعنا رهش ناطرس هب لاتبم نارامیب یگدنز تیفیک
زاریش هطبار
دراد دوجو یرادانعم .
لودج ( ۴ ) نیب هطبار یسررب یارب یگتسبمه سیرتام نومزآ : اب یتخانش یریذپ فاطعنا
یگدنز تیفیک
ریغتم ۱
2 3
4 5
۱ . اه نیزگیاج ۱
۲ . لرتنک 0/58**
1
۳ . یارب نیزگیاج
یناسنا راتفر 0/71**
0/67**
1
۴ . یگدنز تیفیک 0/41**
0/37**
0/45**
1
( لودج تاعلاطا ساسا رب ۴
نیب ) یتخانش یریذپ فاطعنا اب
تیفیک هب هطبار نیا رادقم .دراد دوجو رادانعم و تبثم هطبار یگدنز
اب ربارب بیترت ۴۱
/ ۰ ، ۳۷ / ۰ و ۴۵ / ۰ دشاب یم .
:شهوژپ لوا لاؤس ینیب شیپ هب رداق یگتسبلد یاه کبس ایآ
یگدنز تیفیک رهش ناطرس هب لاتبم نارامیب
زاریش ؟دشاب یم
لودج ( ۵ :) ینیب شیپ یارب نامزمه هویش هب هناگدنچ نویسرگر لیلحت نومزآ جیاتن یگدنز تیفیک
یگتسبلد یاه کبس قیرط زا
اتب (Bet a) T
P<
R R2
f P<
یاهرییغتم نیب شیپ نمیا یگتسبلد
0/41 6/230
0/001 0/49
0/29 21/825
1 یگتسبلد
یبانتجا 0/38
-4/870 0/001
نمیاان یگتسبلد ارگوسود 0/37
-4/825 0/001
لودج رد هک روطنامه (
۵ ) اب ربارب هناگدنچ یگتسبمه بیرض دوش یم هدهاشم R=0/49
ربارب هدمآ تسد هب نییعت بیرض
اب 0/29
2= دودح ًاعمج یگتسبلد یاه کبس هک تسا نیا رگنایب رما نیا .دشاب یمR 29
ریغتم سنایراو زا دصرد یگدنز تیفیک
ار
یگتسبلد و تبثم تروص هب نمیا یگتسبلد هک درب یپ ناوت یم اتب و یرادانعم حطس هب هجوت اب ،نینچمه .دننک یم ینیب شیپ ینیب شیپ هب رداق یفنم روط هب ارگ وس ود نمیاان و یبانتجا تیفیک
دنشاب یم یگدنز .
:شهوژپ مود لاؤس ایآ
یتخانش یریذپ فاطعنا ینیب ینیب شیپ هب رداق
یگدنز تیفیک ناطرس هب لاتبم نارامیب
رهش زاریش
؟دشاب یم
لودج ( ۶ :) ینیب شیپ یارب نامزمه هویش هب هناگ دنچ نویسرگر لیلحت نومزآ جیاتن یگدنز تیفیک
قیرط زا یتخانش یریذپ فاطعنا
اتب (Bet a) T
P<
R R2
f P<
یاهریغتم نیب شیپ اه نیزگیاج
0/34 4/780
0/001
0/43 0/22
5/470
0/001 0/008 4/012 0/31 لرتنک
یارب نیزگیاج یناسنا راتفر 0/33
4/200 0/004
ودج رد هک روطنامه ( ل
۶ ) اب ربارب هناگدنچ یگتسبمه بیرض دوش یم هدهاشم R=0/43
اب ربارب هدمآ تسد هب نییعت بیرض و 22
/ ۰
2= داعبا هک تسا نیا رگنایب رما نیا .دشاب یمR یتخانش یریذپ فاطنا
دودح ًاعمج 22
ریغتم سنایراو زا دصرد یگدنز تیفیک
ار
داعبا مامت هک درب یپ ناوت یم اتب و یرادانعم حطس هب هجوت اب ،نینچمه .دننک یم ینیب شیپ یتخانش یریذپ فاطنا
تبثم روط هب
ینیب شیپ هب رداق یگدنز تیفیک
دنشاب یم .
یریگ هجیتن و ثحب
قورع و بلق یاهیرامیب زا دعب ریم و گرم تلع نیمود و رضاح نرق یاه یرامیب نیرت مهم زا یکی ناونع هب نانچمه ناطرس تسا حرطم تاعلاطم .
هدومن یفرعم ناطرس عویش و زورب یارب ار یددعتم لماوع و للع فلتخم فرص یلو .دنا
هدننکداجیا للع زا رظن
زا ةدننک نییعت هک تسا نآ اب یراگزاس یگنوگچ و نآ هب هاگن عون ،یرامیب اب دروخرب رد هلئسم نیرتمهم یسانشناور ملع هاگدید
یم دارفا نیا ناور تملاسو یگدنز تیفیک کبس و یگدنز تیفیک نیب هک دش مولعم رضاح شهوژپ زا لصاح جیاتن هب هجوتاب .دشاب
یگتسبلد نمیا
د ینعم و تبثم ۀطبار .دراد دوجو یرا
ینعم و یفنم هطبار یگدنز تیفیک اب ارگوسود و نمیاان یگتسبلد کبس نیب و
.دراد دوجو یراد رد زین یگدنز ۀمادا هب دیما و یگدنز تیفیک ،دنرادروخرب نمیا یگتسبلد یاه کبس زا هک ینارامیب تروص نیدب
.تسا رتلااب نانآ ش ،دنوـشیم هجاوم نمزم یرامیب اب هک یدارفا
لکش رد هـک دنهد یم لکش دوخ یتخانش ماظن رد یرامیب زا ییاه تخان
یریگ آ نیا .دنراد شقن یعاــمتجا طیــحم ،یتیــصخش لــماوع و یگتــسبلد یاـه کبـس دننام ینوریب و ینورد یاهریغتم اهن
ناـمرد ،لـلع ،تـیهام زا راـمیب کاردا ،یراـمیب دیدهت هارمه هب لماوع لرـتنک/یریذـپ
پ تحت ار نا یاهدمایپ و یریذـ رارق ریثأت
یم یم شرازگ ار یرتمک یمـسج مـیلاع ،تـبثم هـفطاع رب زکرمت و لااب دوخ تمرح لیلد هـب نـمیا هتـسبلد دارفا .دهد .دننک
قارغا ار دوـخ یگدـنز رـب یراـمیب ریثأـت دارـفا نـیا ،نیاربانب آ
یمن روصت زیم شهاک اهنا یگدنز تیفیک و دننک
یمن دـبای .
یم یفاـشتکا متسیس یبلاب هچنآ دوشیم بجوم نمیا یگتسبلد هـب درـف دوـشیـم ثعاب متسیس نیا .دوش لاعف دمان
دنک هبرجت ار تیعقوم لرتنک رد دوخ یدنمناوت و دزادرپب طیحم فاـشتکا .
ییاـناوت دوـشیم بجوم نمیا یگتسبلد یرـگید یاـه
دوخ ییاناوت زا یشخب ناوـنع هـب رد و دـنکیـم لیهـست ار یگدـنامرد لرـتنک ییاـناوت و طلست سح لوحت جیردت هب و دوش هبرجت
شزرا دروم رد تبثم دیاقع زین و فطاوع ساکعنا صوصخ هب رثؤم یرگ میظنت هـب درف نمیا یگتسبلد هطبار بوچراهچ رد تـیاهن ،گرپ و رواـش ،رنـسیلوکیم(دـباییم تسد دوخ یدماراک و ۲۰۰۳
نب .) هب رداق ییاناوت نیا هب لسوت اب نمیا هتسبلد دارفا ،نیاربا
درک دنهاوخ ظفح ار ییلااب یگدـنز تـیفیک و هدوـب یراـمیب اب طبترم فطاوع لرتنک .
یدرس اب یبانتجا یگتسبلد ،رگید یوس زا
شیم صخشم ناـمز یـط رد طـباور دـنور تیریدـم رد تیقفوم مدع و تباقر و نارگید اب لماعت رد دو
( ،ناراـکمه و یلتراب ۲۰۰۷
.)
تیعقوم و ،دنرادن دامتعا یعامتجا تیامح ندوب رثؤم هـب یباـنتجا دارـفا دننام تسا نارگید هب یگتسباو و لرتنک مزلتسم هک ییاه
د طابترا داجیا رد ،رثؤم طابترا یرارقرب رد یناوتان لیلد هب دارفا نیا .دوش نارحب کی هب لیدبت تسا نکمم ،یرامیب بـسانم یناـمر
وش یم اهنآ یگدنز تییفیک شهاک بـجوم رما نیا و دنناوتان .د
نمیاان هتسبلد دارفا نینچمه )
یبانتجا و ارگوسود (
میـظنت رد
ثـعاب نمیااـن یگتـسبلد نوچ .دنتسه لکشم راچد دوخ فطاوع آ
یـفنم فـطاوع دارفا نیا ،دوشیم فطاوع ینورد میظنت رد بیس
ار یرامیب زا یشان شیب
هـبون هب هک تسا طبترم یفنم فطاوع اب نآ یاهدمایپ و یرامیب دروـم رد یـفنم دـیاقع .دـننکیـم دروآرب
یتـسیزهب و یگدـنز تـیفیک شهاـک ثـعاب دوـخ ،ناراکمه و دروفاتسا( دوشیم یتخانـشناور
۲۰۰۹ .)
ی فاطعنا نیب هک داد ناشن شهوژپ رگید هتفا تیفیک و یتخانشناور یریذپ
ینعم و تبثم هطبار یگدنز .دراد دوجو یراد
فاطعنا نایم یگتسبمه دروم رد و یتخانش یریذپ
یگدنز تیفیک فاطعنا هک داد ناشن جیاتن ،
اب ،نآ یاه هفلؤم و یتخانش یریذپ
فاطعنا هچ ره هک تسا نیا رگناـیب جیاـتن نـیا .دراد یرادانعم تبثم یگتسبمه یگدنز تیفیک رتشیب درف یریذپ
دـناوتب و دـشاب
هب ار تخس یاه تیعقوم نیدنچ ییاناوت ،دارفا راتفر و یگدنز یاهدادیور اب ههجاوم رد و دریگب رـظن رد لرـتنک لباق تیعقوم ناونع
تـیعقوم رد و دـشاب هتـشاد ار نیزگیاـج هیجوت لح هار هب دناوتب تخس یاـه
،هلباقم رد وا تـیفرظ ،دنک رکف نیزگیاج یاه
یراگزاس یراوشد و سرتسا زا یدوبهب و
شهوژـپ اب جیاتن نیا .تسا رتلااب یگدـنز یاه ( ناراـکمه و نوـتروب یاـه
۲۰۱۰ ،)
( ناراـکمه و دـنلگوه ۲۰۰۷
( سپـیلیف و ) (2011
فاـطعنا رـکفت ییاـناوت هک یدارفا .تسا وسمه تاهیجوت زا ،دنراد ریذـپ
ب ار دوخ یرکف بوچراچ ،دننکیم هدافتسا نیزگیاج تـیعقوم و دـننکیـم یزاـسزاب یتبثم تروص ه
یاهدادیور ای زیگنا شلاچ یاـه
یم ار از سرتسا هب تبسن و دنریذپ
یاهدادیور و .دنراد یرتلااب یگدنز تیفیک یتخانشناور رظن زا ،دنتسین ریذپ فاطعنا هک یدارفا
هب ار یفنم کشم و دنریگیم رظن رد رت هنانیب عقاو و رتریذپ فاطعنا تروص
و نوـتروب( دننادیم دودحم و یتقوم بلغا ار تلا
،ناراـکمه ۲۰۱۰
.) لـماع هـک داد ناشن زین نویسرگر لیلحت جیاتن ،فـلتخم یاـه هـنیزگ کاردا و یریذپ لرتنک کاردا یاـه
یم یگدنز تیفیک ینیب شیپ هـب رداـق ( ناراـکمه و نوتروب یاـه شهوژـپ اب هجیتن نیا هک ،دنشاب
۲۰۱۰ گوه و ) ناراـکمه و دـنل
( ۲۰۰۷ ( درـف یریذـپ فاـطعنا هـب هجوت اب ناوتیم نیاربانب .دشابیم وسمه ،
یگدنز تیفیک رد ار وا
نامز یاهدادـیور اـب هـهجاوم
سرتـسا شیپ از درک ینیب .
یسراف عبانم
مارهب ،یدابا مشاه یربنق ؛ هیناه ،یراجیب ؛یلع
آ ( .اضردیمح ،فابرعش نایدمحماق ۱۳۸۸
رب ینتبم ینامرد هورگ یشخب رثا یسررب ،)
: یسانش ناور و یتیبرت تاـعلاطم .ناتـسپ ناطرـس هـب لاتـبم نانز یگدنز هب دیما نازیم شیازفا رب ینامرد دیما درکیور ۱۳۸۸
هرود . ۱۰ .
هرامش ۱ . ص ۱۷۲ ات ۱۸۴ .
( .یدازآ ،روپ نسح 1384
نز تیفیک .) یاهیرامیب رد تبقارم یلم هرگنک باتک هدیکچ .یناطرس نارامیب رد نآ اب طبترم لماوع و یگد
ص ؛زاوها یکشزپ مولع هاگشناد :زاوها صاخ ۴۲
.
( .یدومحم ،یراوسهش ،یتایح ۱۳۹۰
مولع هاگشناد یاه ناتسرامیب رد ناتسپ ناطرس هب لاتبم نارامیب یدرف لماوع اب یناور هطبار .)
.نارهت یکشزپ .ناریا ناتسپ یاه یرامیب
۱۳۹۰ ؛ ۲ ( ۱ :) ۲۳ - ۸ .
یدابآ فطل ،یتجح ،افص ( .
۱۳۸۷ یملع هـمانهام ود .درد لرتنک دروم رد یناطرس نارامیب هداوناخ هبرجت و شناد نازیم یسررب .) -
یشهوژپ
هرامش ،مهدفه لاس .دهاش هاگشناد ،یکشزپ روشناد ۸۶
.
.زیگنارهم ،یمظاک عاعش .هداز برع ( .تبعل ،هیاپنارگ
۱۳۹۳ .) ا هب دیما و یتخانشناور یاهیگژیو ناطرس هب لاتبم نانز رد هدنی ٓ
ناتسپ . مانلصف مراهچ هرامش ، متفه لاس ،ناریا ناتسپ یاهیرامیبٔە .
(ناگژم ،هیمشاه ؛یدهمدیس ،یوسوم ؛نیورش ،رصیق ؛مارهش ،یریزو ؛حرف ،یناشاک یفطل 1390
ترا رب یونعم هلخادم یشخبرثا .) یاق
هرامش ،مراهچ لاس یکشزپ هقف همانلصف .ناطرس هب لاتبم ناکدوک ناردام یگدنز تیفیک 11
و ۱۱ ناتسبات و راهب ، 90.
.
وم ز ( .رورپ لگ ،ییاقآ ،ین ۱۳۹۴
؛ یبایزرا و شزومآ هلجم .ناکدوک و نیدلاو یگتسبلد یاه کبس ساسا رب یگتسبلد ینیب .) ۷
( ۲۵ :)
۸۷ - ۹۹ .
م یسیلگنا عبان
Ashwill , J . D .(2001) Nursing care of children principles an practice. Philadelphia : W.B . Saunders Compdany. J Psychol Health; 17(4): 510-26.
Bartley, M., Head, J., & Stansfeld, S. (2007). Is attachment style a source of resilience against health inqualities at work? Social Science and Medicine, 64, 765-775.
Brown & rayan C. 2006. Hope and quality of life in hospice patients with cancer. Graduate School Theses and Dissertations, University of South Florida, http://scholarcommons.usf.edu/etd/2797.
Burton, N. W., Pakenham, K. I., & Brown, W. J. (2010). Feasibility and effectiveness of psychosocial resilience training: A pilot study of the READY program. Psychology Health & Medicine, 15 (3), 266-277.
Desoria,f. ,Ballinger, R. S. Fallowfield, L. J (2004). Quality of Life and Patient-reported Outcomes in the Older Breast Cancer Patient.Clinical Oncology. 21, 140- .155 .
frisch MB. (2006). Quality Of Life Therapy: Applying a Life Satisfaction Approach to Positive Psychology and Cognitive Therapy. 1 ed. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Haglund, M. E. M., Nestadt, P. S., Cooper, N. S., Southwick, S. M., & Charney, D. S. (2007).
Psychobiological mechanisms of resilience: Relevance to prevention and treatment of stressrelated psychopathology. Development and Psychopathology, 19, 889–920.
Hocking EC, Simons RM, Surette RJ. Attachment style as a mediator between childhood maltreatment and the experience of betrayal trauma as an adult. Child Abuse Negl .94-101 :52 ;2016.
Lee JS, Koo HK. The relationship between adult attachment and depression in Korean mothers during the first 2 years postpartum: A moderated mediation model of self-esteem and maternal efficacy. Personality and Individual Differ 2015; 79: 50-56.
Lichtenstein MB, Christiansen E, Elklit A, Bilenberg N, Støving RK. Exercise addiction: a study of eating disorder symptoms, quality of life, personality traits and attachment styles. Psychiatry Res 2014; 215(2): 410-16.
Masmouran,r. ,Lioyd, T. J. & Hastings, R. (2010). Hope as a psychological resilience factor in mothers and fathers of children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 9657 -9668.
Mikulincer, M., Shaver, P. R. & Perg, D. (2003). Attachment theory and affect regulation: The dynamic,
development, and cognitive consequences of attachment- related strategies. Motivation and Emotion, 27, 77-101.
Phillips, E. L. (2011). Resilience, mental flexibility and cortisol response to the Montreal Imaging Stress Task in unemployed men. Doctoral Dissertation. Michigan: The University of Michigan.
Simpson JA, Rholes WS. Adult attachment,stress, and romantic relationships. Curr Opin Psych 2017; 13:
19-24.
Stafford, L., Berk, M., & Jackson, H. J. (2009). Are illness perceptions about coronery artery disease predictive of depression and quality of life outcomes. Journal of Psychosomatic Research, 66, 211-220.
vistin, T. J. broun,e &rayan, R. (2006). Hope as a psychological resilience factor in mothers and fathers of children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 9657 -9668.
