یروش شنت تحت دوخن یاه پیتونژ لیفورلک صخاش یرادیاپ یسررب
یرای راگن
یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز هورگ ،یژولونکتویب دشرا یسانشراک یوجشناد [email protected]
نایلافس دیما
رایشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز هورگ یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد
یرغصا یلع
رایشناد یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،تاتابن حلاصا و تعارز هورگ
هداز یمیرک للها تمحر
ناراسچگ یزرواشک تاقیقحت هسسوم ،یشهوژپ رایداتسا [email protected]
ناینسح اریمس
،تاتابن حلاصا یرتکد یوجشناد یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد
هدیکچ ووشک رد یروش نوزفا زور شرتسگ هب هجوت اب .تسا یعارز ناهایگ دیلوت هدننک دودحم مهم و هدنزریغ لماع کی یروش شنت ،ر
یا هژویو تویمها زا دنراد ییلااب یروش هک یقطانم رد دوخن هلمج زا یعارز ناهایگ رد یروش هب لمحتم یاه پیتونژ ییاسانش ترووص هوب یولیبدرا ققحم هاگشناد یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد هناخلگ رد ینادلگ تروص هب شیامزآ نیا .تسا رادروخرب اصت لماک کولب حرط بلاق رد لیروتکاف رد یفد
3 اجنا رارکت :لوا روتکاف .دش م
19 دووخن پویتونژ یرووش شنوت مود روتکاوف و
لماش 3 ،دهاش( حطس 05
/ 0 و 1 / 0 ببوس یرووش حوطوس داد ناوشن شهوژوپ نویا جیاتن .دندوب )میدس دیرلک کمن رلاوم یلیم
لیفورلک صخاش نیرتلااب یسررب دروم یاه پیتونژ نیب رد .دش دوخن رد لیفورلک صخاش شهاک پویتونژ رد
1 و دومآ توسدب
پیتونژ رد زین نیرتمک 19
پیتونژ دش هدهاشم زین دوخن یاه پیتونژ و یروش لباقتم رثا رد .دش هدهاشم 11
صخاش نیرتلااب
لیفورلک یاه پیتونژ هب طوبرم زین دوخن رد لیفورلک صخاش نیرتمک .تشاد ار 17
و 19 هک داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن .دندوب
تونژ نیب زا پیتونژ ،یسررب دروم یاه پی
1 تسلااب یروش اب قطانم رد تشک دعتسم .
:یدیلک تاملک یروش ،لیفورلک صخاش ،دوخن
2
1 همدقم . رد دوناوت یوم ناهایگ رب یروش روآ نایز تارثا .تسا ناهایگ دیلوت و دشر هدننک دودحم یطیحم لماوع نیرتگرزب زا یروش
هایگ درکلمع شهاک ای هایگ گرم حطس زا شیب تسا نآزا یکاح ینادیم تاعلاطم جیاتن .دوش هدهاشم
20 یوعارز یاه نیمز %
رووط هوب یرووش زا یوشان توشک لباق یاه نیمز شهاک .دنراد رارق یروش ریثات تحت دنوش یم یرایبآ هک ییاه نیمز فصن و وت شهاک اب یروش شیازفا یترابع هب .تسا داضت رد ناهج تیعمج ییاذغ زاین اب میقتسم لکوشم دووخن لثم یعارز ناهایگ دیل
حطوس دنناوت یم هک دوش هدافتسا یناهایگ زا ای و تسا رب هنیزه هک دنوش حلاصا روش یاه نیمز دیاب ای راچان هب سپ .تسا زاس دننک لمحت ار یروش یلااب 1]
هتخانوش ناوهج فولتخم طاقن رد دوخن درکلمع هدنهد شهاک لماع کی ناونع هب یروش شنت .[
تسا هدش 2]
شیازوفا ، آ ذوج رد هاویگ ییاوناوت شهاوک تولع هب تسا نکمم یروش شنت طیارش رد ناهایگ دشر شهاک .[
یاوه مادونا دوشر یاروب یزتنوسوتف داووم لاوقتنا و هریخذ ،زیلوردیه زا یریگولج ،میدس و رلک یاه نوی عمجت زا یشان تیمس دشاب ییاوه 3]
اوع نیرتمهم زا یزتنسوتف یاه هنادگنر رادقم .[ رووط هوب ارویز دنتوسه ناوهایگ یزتنوسوتف تیفرظ رد رثوم لم
زا یوشان لااومتحا لویفورلک یاووتحم شهاوک .دنتوسه رثووم هدوت تسیز دیلوت تیاهن رد و زتنسوتف نازیم و تعرس رب میقتسم نیلوروپ و لویفورلک کرتوشم زاس شیپ تاماتولگ اریز .تسا نیلورپ زتنس و زلایفورلک میزنآ تیلاعف نازیم شیازفا و دوشاب یوم
دنک یم ادیپ شیازفا هایگ یبآ نزاوت ظفح یارب نیلورپ نازیم یروش شنت تحت 4]
.[ هوب ناووت یوم لویفورلک شهاوک رگید زا
درک هراشا نلیتا نازیم شیازفا و یروش شنت هب خساپ رد گرب حطس شهاک 5]
دوشر ،ینز هناوج یسررب اب مه رگید ناققحم .[
ن دوخن ماقرا لیفورلکو هچهایگ دش یسررب دروم تافصراد ینعم شهاک ببس یروش هک دنتفرگ هجیت
6] ناراکمه و روپ میلس .[
7] تاروییتت هوب هوجوت .دنتوشاد یراد یونعم شهاوک ریجنا رد لیفورلک یاه هزیگنر یروش یلااب حوطس رد هک دندرک شرازگ[
یمات و تشک ترورض و وس کی زا یزرواشک یضارا رد یروش شیازفا و روشک یمیلقا نویا رد قویقحت روگید یووس زا یژرونا ن
.تسا رظندم روکذم شنت رخم تارثا شهاک یارب یروش هب مواقم مقر اختنا اذل .دیامن یم یرورض ار هنیمز
2 . اه شور و داوم
لاس رد شهوژپ نیا 1397
هب شیامزآ .دش ماجنا یلیبدرا ققحم هاگشناد یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد هناخلگ رد
تروص رد یفداصت لماک کولب حرط بلاق رد و لیروتکاف 3
لوا روتکاف .دش ماجنا رارکت 19
دوخن پیتونژ رد اه پیتونژ هسانش(
)تسا دوجوم ینژ کناب ،)یروش نودب( دهاش( یروش حوطس مود روتکاف و
05 / 0 و رلاوم یلیم 1
/ 0 دیرلک کمن رلاوم یلیم
راسچگ تاقیقحت زکرم زا دوخن رذب .دندوب )میدس نا
دادعت نادلگ ره رد و هیهت 6
کنت زا سپ و تشک رذب ددع 3
ددع یقاب
3
زا سپ یروش حوطس لامعا .تفرگ تروص هدش هیفصت رطقم آ زا هدافتسا اب هنازور یرایبآ شیامزآ تدم لوط رد .دنام صخاش .دش ماجنا یرایبآ یروش حوطس نیا اب دوخن درکلمع نایاپ ات و دش ماجنا اه هچهایگ ندشزبس هاگتسد اب لیفورلک
رازفا مرن زا هدافتسا اب ،اه هداد لیلحت و هیزجت .دش یریگ هزادنا Spad SAS 9.4
نومزآ اب اه نیگنایم هسیاقم و ردLSD
رازفا مرن زا هدافتسا اب لاکشا و دش ماجنا دصرد جنپ یراد ینعم حطس Excel
.دیدرگ مسر
3 ثحب و جیاتن .
1.3 لیفورلک صخاش
یزجت جیاتن رثا و دصرد جنپ لامتحا حطس رد یروش حوطس ،دوخن یاه پیتونژ نیب یراد ینعم فلاتخا داد ناشن سنایراو ه
ناشن جیاتن .)تسا هدشن هئارا سنایراو هیزجت لودج( دوب راد ینعم دصرد کی لامتحا حطس رد یروش حوطس و پیتونژ لباقتم لکش( دش هتساک لیفورلک صخاش زا یروش شیازفا اب داد 1
ینعم توافت لیفورلک صخاش زین دوخن یاه پیتونژ نیب رد .)
پیتونژ رد لیفورلک صخاش نیرتلااب هکیروطب تشاد یراد 1
پیتونژ ،دش هدهاشم 2
پیتونژ اب کرتشم هورگ رد زین 1
،دوب
پیتونژ رد لیفورلک صخاش نیرتمک 19
لکش ( دمآ تسدب 2
رد دوخن یاه پیتونژ و یروش لباقتم رثا جیاتن .) لودج
1
پیتونژ رد لیفورلک صخاش نیرتشیب دهاش رد .تسا هدش شرازگ 11
یاه پیتونژ و دمآ تسدب 1
، 2 و 3 و 5 کرتشم هورگ رد
پیتونژ اب 11
هب یروش شنت شیازفا اب .دنتفرگ رارق 05
/ 0 رد .دش هتساک دوخن یاه پیتونژ لیفورلک صخاش زا رلاوم یلیم
( یروش حطس نیا 05
/ 0 اب )رلاوم یلیم پیتونژ رد لیفورلک صخاش نیرتلا
1 پیتونژ رد زین نیرتمک و .دش هدهاشم 9
.دوب
یروش حطس رد لیفورلک صخاش نیرتلااب 1
/ 0 یاه پیتونژ رد رلاوم یلیم 1
و 2 یاه پیتونژ و دمآ تسدب 17
و 19 زین
لودج( دنتشاد ار لیفورلک صخاش نیرتمک 1
د و زتنسوتف شهاک ببس لیفورلک یاوتحم شهاک .) ار درکلمع شهاک هجیتن ر
شهاک ثعاب یروش حوطس شیازفا دنتفرگ هجیتن مدنگ و موگروس ،فلاوی یاه پیتونژ یور رب قیقحت اب ناققحم ،دراد لابند هب دوشیم لیفورلک 8 ]
، 9 ، [10 . هاوخداد 11]
و زتنسوتف نازیم ،کشخ هدام نازویم ،گروب حطس یروش شنت هک درک ناونع [
وب یا هنزور تیاده ویدرگ سفنوت نازویم شهاوک بجوم یروش شیازفا نینچ مه .داد شهاوک ار اوه گر
د . یژرنا نازیم یروش
یم یقاب هایگ یدشر یاهزاین یارب یرتمک یژرنا رادقم هجیتن رد ،دهدیم شیازوفا ار لولوس یعیبط طیارش ظفح یارب مزلا دنام 12] .[ کاون و رمارک 13]
زتنوسوتف شهاک هک دندرک شرازگ[ دوحاو رد نبروک دیوسکا ید تیبثت ییاراک شهاک لیلد هوب
دووش ینلاووط شنت هرود هک یتروص رد نیونچ مه .دشاب یم هدننک زتنسوتف حطس شهاک لیلد هب هکلب ،هدوبن گروب حطوس ینووی لداوعت مدوع ناوهایگ (
دوز یرویپ بوجوم دناوت یم هک ،دننک یم هبرجت ار )دوبمک ای شیازفا شهاک و اه گرب ماگنه
.دوش هدننک زتنسوتف لاعف حطس
4
یلک یریگ هجیتن حوطس شیازفا اب نینچمه .تشاد دوجو لیفورلک صخاش رب یراد ینعم فلاتخا دوخن یاه پیتونژ نیب هک داد ناشن جیاتن
هب یروش 1
/ 0 یاه پیتونژ یسررب نیا رد .دش هتساک لیفورلک صخاش زا رلاوم یلیم 1
و 2 لومحت اوه پویتونژ ریاس هب تبسن
یاه پیتونژ .دنتشاد یروش هب یرتشیب 1
و 2 .درک هیصوت تشک یارب دنراد ییلااب یروش حطس هک یقطانم رد ناوت یم ار
5
لودج 1 - لیفورلک صخاش رب دوخن یاه پیتونژ و یروش حوطس لباقتم رثا
دوخن یاه پیتونژ یروش شنت حوطس
وش نودب( دهاش )یر
05 / 0 رلاوم یلیم 1
/ 0 رلاوم یلیم
1 50ab
/ 60 86cde
/ 52 83fgh
/ 44
2 80abc
/ 55 40efg
/ 48 93fgh
/ 44
abc 3 00 / fghij 57
06 / k..r 43
66 / 36
cde 4 60 / h..p 53
33 / o..s 39
00 / 34
5 70abc
/ 56 20h..p
/ 38 36h..p
/ 38
cde 6 40 / h..p 52
00 / m..s 38
90 / 34
7 30bcde
/ 54 hijkl
00 / 42 76h..p
/ 37
abcd 8 80 / h..m 54
73 / k..r 40
16 / 36
9 90abc
/ 55 86l..r
/ 35 00i..r
/ 37
def 10 60 / ghijk 48
00 / pqrst 42
16 / 32
a 11 70 / 60 33h..o
/ 40 43j..r
/ 37
12 00abc
/ 56 hijkl
33 / 41 opqrs
13 / 34
13 80cde
/ 53 00f..j
/ 43 00m..s
/ 35
abc 14 10 / fghi 55
00 / n..s 44
43 / 34
cde 15 00 / 53 60h..n
/ 40 53t
/ 29
cde 16 10 / hijkl 53
00 / k..r 42
60 / 36
abc 17 10 / h..n 56
40 / t 40
53 / 26
18 30abc
/ 56 50k..r
/ 36 23rst
/ 31
cde 19 40 / k..r 52
47 / t 36
00 / 26
6
عبانم
[1] Yamaguchi, S. (2008) Gibberellin metabolism and its regulation. Annual Review of Plant Biology 59: 225–251.
[2] Pushpavalli, R., Quealy, J., Colmer, T. D., Turner, N. C., Siddique, K. H. M., Rao, M. V. and Vadez, V. (2016) Salt stress delayed flowering and reduced reproductive success of Chickpea (Cicer arietinum L.), a response associated with Na+ accumulation in leaves. Journal of Agronomy and Crop Science 202: 125-138.
[3] Munns, R. and James, R. A. (2003) Screening methods for salinity tolerance: a case study with tetraploid wheat. Plant and Soil 253: 201-218.
[4] Kaya, M. D., Okçu, G., Atak, M., Cikili, Y. and Kolsarici, O. (2006) Seed treatment to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy 24: 291- 295.
[5] Khan, W., Prithiviraj, B. and Smith D. L. (2003) Photosynthetic responses of corn and soybean to foliar application of salicylates. Journal Plant Physiology 160: 485-492.
[6]
.ز ،روپ محر ادخ و ،.ر ،یدوهرف 1396
یاه میزنآ تیلاعف و هچهایگ دشر ،ینز هناوج یسررب . ریثات تحت دوخن ماقرا نادیسکا یتنآ
،یهایگ درکراک و دنیآرف .یروش شنت 6
( 2 .) 101-91 .
[7]
.م ،داژن یدادح ،.ح ،عراز ،.ع ،یئادخداد ،.م ،یلیمش ،.ا ،روپ میلس 1398
یاه هزیگنر ،نادیسکا یتنآ میزنآ یاوتحم رب یروش ریثات .
نیارف .ریجنا ماقرارد نیلورپ و نیئتورپ ،یزتنسوتف ،یهایگ درکراک ود
8 ( 29 ) 123 - 109 .
[8] Devi, S. (2019). Responses of oat (Avena sativa L.) genotypes under salt stress. IJCS, 7(3), 734- 737.
[9] Dos Santos Silva, M. L., de Sousa, H. G., dos Santos Silva, M. L., de Lacerda, C. F., & Gomes- Filho, E. (2019). Growth and photosynthetic parameters of saccharine sorghum plants subjected to salinity. Acta Scientiarum. Agronomy, 41, e42607.
[10] Saddiq, M. S., Iqbal, S., Afzal, I., Ibrahim, A. M., Bakhtavar, M. A., Hafeez, M. B., ... &
Maqbool, M. M. (2019). Mitigation of salinity stress in wheat (Triticum aestivum L.) seedlings through physiological seed enhancements. Journal of Plant Nutrition, 42(10), 1192-1204.
[11]
.ع ،هاوخداد 1385
.
،دشر رب یروش شنت ریثات قردنتچ هایگ رد گرب یا هنزور تیاده و زتنسوتف تیفرظ
دولج .یزرواشک شناد .دن
16
،
،لوا هراموش 24
- 15 .
[12]
.یتلاحم یریصن .م و .ع ،یکچوک 1371
. تاحفص ،گربنتوگ تاراشتنا ،لوا پاچ ،لوا دلج .یعارز ناهایگ یژولوکا 205
- 203 .
[13] Cramer, G. R., and R. S. Nowak. 1992. Supplemental manganese improves the relative growth, net assimilation and photosynthetic rates of salt-stressed barley. Journal of Plant Physiology. 84:600- 605.
7
Susceptibility of chlorophyll index of chickpea genotypes under salt stress
Negar yari
Department of Agronomy and Plant Breeding,Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
[email protected] Omid Sofalian
Department of Agronomy and Plant Breeding,Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
[email protected] Ali Asghari
Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
[email protected] Rahmatollah Karimizadeh
Attended Ph.D Student, Department of Agronomy and Plant Breeding Dept., Gachsaran Agricultural Research Institute
[email protected] Samira Hasanian
Phd student of plant breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Iran
Abstract
Salinity stress is a non-toxic and important limiting factor for crop production. Due to the increasing salinity of the country, identification of salinity tolerant genotypes in crops such as chickpea is important in areas where salinity is high. This experiment was carried out in a greenhouse of Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardebili, in a randomized complete block design with three replications. First factor: 19 chickpea genotypes and the second factor was salinity stress 3 levels (control, 0.05 and 0.1 mM sodium chloride). The results of this study showed that salinity levels reduced the chlorophyll index in chickpea. Among the genotypes, the highest chlorophyll index was obtained in Genotype 1 and the lowest was observed in Genotype 19. In interaction of salinity and chickpea genotypes, genotype 11 had the highest chlorophyll index. Also, the lowest chlorophyll index in chickpea was in genotypes 17 and 19. The results of this study showed that genotype 1 is susceptible to cultivation in high salinity areas among genotypes.
Keywords: Chickpea, Chlorophyll index, Salinity
