تأثیر قرق بر عملکرد اندام‌های هوایی و زیر‌زمینی گونۀ Trifolium pratense L. در مراتع شغال‌درۀ‌ نمین، استان اردبیل

(1)

ت أ مادنا درکلمع رب قرق ریث ریز و ییاوه یاه

ینیمز

نوگ Trifolium pratense L

^.

ۀ

رد لاغش عتارم رد

ۀ ناتسا ،نیمن لیبدرا

قزنگ یئافش نیهاش 

؛ شناد .ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،دشرا یسانشراک ۀتخومآ

ینابرق ناودرا 

؛*

.ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم هورگ داتسا

یرمعم یدهم 

؛ .ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یئوراد ناهایگ و یهایگ مولع هورگ رایشناد

لدیوق ربکا 

؛ .ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،کاخ مولع هورگ رایشناد

ناهفصا یدنز ناسحا  ؛

رایداتسا م ،عترم تاقیقحت شخب ،یشهوژپ ؤ

سس ۀ لگنج تاقیقحت ،تاقیقحت نامزاس ،روشک عتارم و اه

،يزرواشک جیورت و شزومآ نارهت

.ناریا ،

هدیکچ هک قیقحت نیا فده

اااس رد 1396

م ج نا ت اااسریس داااش أ

قیق ییث 25 مادنا دی درک یس هب اااس ییز و یاوه ی ه

ن وگ نیمز ۀ

Trifolium pratense

هدوس ق نم متایم رد د ااسا ۀ

قیق ر رد م هااس و س اد رد م هااس سیسدرا هرد لااش

ًلام ک مه کیدزن

ددش ب ختنا س نایت هس م یه رد

100 ح س زا و یقتس م ییتم 10

م کی تلاپ ( ه یگ شش وپ ت یص وص عسیمیت

،سک دیبوت

نهپ ششوپ ت و سک ششوپ ت دصرد هزادنا ) فدک گیس

دش یییگ د هی پ ب ختنا روظنم هس ی ه

T. pratense

هزادنا و ی هیتمار پ یییگ

هزادنا( ااسریس دروم ت یییگ

أ مادنا دی درک یس قیق ییث ی ه

T. pratense

ااسنایت یس هولاک ) رد ،سبق ی ه

هااس م یه ااسنایت

50

یتم ددش یقتس م ) فد صت( ی رد

دادتما س نایت یه 10

قن ۀ فد صت ب ختنا هدش دزن و ی ک یت ی ن هس هنوگ

T. pratense

صخش م دش د

سگ ،هق س ،هش یر وط هقی ی ق و ع فترا ،نیذآ

T. pratense

ددش بث سگ

آ ذ ی

،ن هق س و ر ی ش ۀ

T. pratense

ب ختنا م ق هدش زا سپ و

دش کش اوه ددش زو قیقد یوزایت س

داد شن جی تن قیق س اد رد سک دیبوت

( 06 / 2413 ر ت ه رد میگودیک نعم فلات ا )

س یراد

قیق ر ( 84 / 963 ر ت ه رد میگودیک اااشاد )

( 01 / 0

P<

) د یبوت د

T. pratense

س اد رد ( قیق 84 / 99 ر ت ه رد میگودیک )

فلات ا

م نع س یراد قیق ر ( 75 / 22 ر ت ه رد میگودیک ااشاد )

( 01 / 0

P<

) د نهپ و سک( شااشوپ ت یس ک فترا ت قبط و قیق سس قتم یثا

فدک گیس ،)

سگ دادعت مادنا زو ،هقی ی ق ،نیذآ ه یگ ی ه

( 01 / 0

P<

) یروآز س شلات و (

05 / 0

P<

نعم ) هس ددوس راد جی تن دکروط ش ن

داد هک قیق بااس شیازفا ت شااشوپ ه یگ و دیبوت سک ه یگ دااش د مادنا دی درک ،نینچره نیمزییز و یاوه ی ه

رد نوگ ۀ

T. pratense

رد س اد قیق شیس یت زا ر قیق هدوس س ا د مادنا دی درک دوس لا س س اد رد ص ش ه یگ نیا نیمزییز و یاوه ی ه

م ،قیق وجو یگن یس دناوت یرادی پ و د عت د

قیق متایم هدش ددش س

ناگژاو دیلک :

سگ وط ،یروآز س شلات ،نیذآ

دقیق ،ه یگ دی درک ،

س رت هر رش : وئسم هدنسیون * :

989126652624 +

Email: a_ghorbani@uma.ac.ir

:بیوصت خیرات 07

/ 02 / 1399

ص 5 6 3 - 7 4 3

(2)

1 همدقم .

هیهس یایس هس متایم زا ظ ف ح و یرادیس

هن وگ هک یا

یرویاای ،دوااش نیرااضت آ رد دیبوت و یرادی پ ااسا

هد س س نم و نییت شور نییت

هدش ی س نش یایجا ی ه

هدحیم هس ک رتجا و یژوبوکا ، ریدقا طیایش هس هجوت س و شور نیا زا ی ددنوش هتش اذگ ایجا م هک ه

بس دناوت

اااسا قیق ،دواااش متایم زا رادی پ ظ فح [

24 ]د و قیق

یحا ثک س ظ فح ء

عااسوت و ولاااصا ، ۀ

و ه یگ شااشوپ

وگ روهظ هن

هنوگ عونت شیازفا و یوراد و شزرا س ی ه یا

م صیک نینچره ددوش ۀ

قیق هس هدش و د عتم روضح سیبد

هنوگ د یز هنماد س ی ه

یرادی پ زا ،میاااسو کیژوبوکا ی ه

شیس کیژوبوکا اااصیک سس قم رد ییت

ۀ رادرو یس ایچ حت

اااسا [ 62 ]د رد رد هتفیگ م جنا قیقحت ویس هچنیا متایم

نلاوط و لایفم یایچ هک دااش شرازگ تااسدگ تااسا دوت سیز و قرک شه ک بس ۀ

ت یصوص یییلت و هشیر

دودحم رد یر ت ااس ۀ

دودحم هس بااسن دیدااش یایچ ۀ

ااسا هدااش ایچ ودس [

26 ]د رد یور یس قیق یثا ااسریس

نوگ یروآداز ۀ

دناسپرواش

Puccinella distans

رد گیگ

مادنا دیبوت ازیم هک دش هده ش م و ش یاز و ش یور ی ه

نعم تو فت قیقییغ و قیق متایم رد ه یگ سک دیبوت یراد

مه س دنتااشاد یگید د

نینچره مادنا س مویس

رد یاوه ی ه

ق نم ۀ ق نم هس بااسن ماد یایچ ۀ

هدااش ظ فح شه ک

نعم س ا هتش اد یراد [

8 ]د یق ر و س اد متایم رد ق

شرازگ سیسدرا تااسا قااشرا ت قیقحت دااش

دااصرد هک

نعم روط هس ج ت شش وپ ق نم رد یراد

ۀ شیس قیق زا یت

ق نم ۀ دوس قیق ر [

15 ]د یگید قیقحت رد نینچره رد

هک دن دیک اونک سی سدرا متایم ج ت شاااشوپ نیگن ی م

هنوگ اد ی ه ئ اااس نیس رد قیق ر و س اد رد ر ی ه

م فلات ا س یزرا نع

یراد سا هتشاد [

56 ]د

ا دن زا ه ییگ ی یصوص ت

فیک و ّرک ا دن ما وه ا یگ ی ه

رد تدش ه ی یچ ا ی م فدتخم ناوت

د د ر یم یییدم ا

هس مت

ییدم ا میرصت رد یییگ

دنک کرک [

44 ]د مهیس طیحم رد

،هدرو اااسد یترک هک یحم س هاااسی قم رد هدرو شیس یید قم م هداد ص ص ت ا یروآز س هس ییت

دوش [ 57 ] د ییثأت س ریس رد قیقحت رد

تدش ی ه فدتخم یایچ ماد

یس ااااسیز دوت

ۀ مادن ا ی ه یاوه و ن وگ ود نیمزییز ۀ

Festuca ovina

و

Agropyron libanoticum

متایم رد

بونج ایچ تدش شیازفا هک دش شرازگ لابس قیش

ااسیز هجوت سس ق شه ک هس یجنم دوت

ۀ رد نیمزییز مادنا

تدااش یایچ هس بااسن نیگنااس یایچ و طااسوتم یایچ

یسایس یتیت هس کبااس 14

/ 25 و 74 / 42 نوگ یایس دااصرد ۀ

Festuca ovina

و 39 / 9 و 30 / 35 ن وگ یایس دااااصرد ۀ

دااش س د ه روط ایچ تدااش دک

ااسیز شه ک ثک س دوت

ۀ نوگ ود نیمزییز و یاوه مادنا ۀ

Festuca ovina

و

دااش [ 19 ] د

تدش یثا سریس رد ییگید قیقحت رد یایچ فدتخم ی ه

اااسیز یس دوت

ۀ یمدنگ زا هنوگ دنچ نیمزییز و یاوه

شه ک ثک س ماد نلاوط و لایفم یایچ هک داااش شرازگ هنوگ یاوه ع فترا و هش یر قرک س ا هدش ه

[ 3 ] ازیم د

مادنا رد ه یگ یرویای یاص نک صیاصخت ه یگ فدتخم ی ه

ت ،دااش س د یز دااش فدت ی یگا د ااسا تو فتم أ

رد یی

هس یجنم ااسا ن رم رذس دیبوت سپ ددوااش یروآز س مدک

طیحم م ثک س رادی پ ن ی ه عیاااسا رد ه یگ هک دنواااش

داننک دایبوت رذاس یراداقم اقو [

33 ] هاعب ا م رد د یا

و دثمدیبوت ی هر ت س یروآز س ازیم نییعت

50 زا هنوگ

هن خدگ طیایااش رد ار یمدنگ هجیتن نیا هس و ااسریس یا

هک دندیس ر 50

نم صیص خت س یمدنگ دص رد ت ،مس

لا ش

یروآز س یایس هتش اد

دنا

، آ جی تن س س ا یس ت ازیم ه

لا ش

شه ک ،کاااش طیایاااش رد رئاد یمدنگ رد یروآز س هتااشاد بوطیم طیایااش رد بو تااسس

ه هس تااسیز س ااش

یروط هس د ااسا هدوس تو فتم ه یگ هک

ق ااس ۀ هدنز راد

ت لا ییترک یروآز س یایس ش هتاااشاد

دنا [ 61 ] قیقحت رد د

ییگید هزادنارد یس ییمآ متایم رد یروآز س شلات یییگ

هس خس پ یایس یحم خس طیایش رد ه یگ هک دش هزادنا رد سثم دیبوت هس سی رت دوجوم طیایاااش کچوک ی ه

دن راد [ 50 ] ییثأت یگید ن ق قحم د تایییلت

بآ و یس اوه

ی هوگبا صیااصخت

ااسیز دوت ۀ یور یس ه یگ 548

ه یگ

قاداعاتام هااس

ر ااهاچ ساناج زا ااب ااغ

د(

spp Stipa

،

د

Cleistogenes spp

د ،

Agropyron spp

و

Leymus spp.

)

(3)

دادتما رد ار کی

اااسنایت 2500

راااش رد ییتمودیک

نیچ هن وگ هک دن دی اااسر هج یتن نیا هس و اااسریس ی ه

Leymus

مک یم رد ار هق اااس هس هاااشیر باااسن نییت

سنج شاد یگید ی ه [

32 ] رد د عب م ۀ س مویس مادنا ی ه

یاوه و ییز نیمز نوگ ۀ

Artemisia sieberi

رد تدش ی ه

یایچ فدتخم رد تااسا نرااس شرازگ

دااش هک یایچ

طس وتم ییثأت

نعم یراد یس س مویس هش یر یا

،هتش ادن ما

یثا یایچ نیگنااس ماد

یس شه ک دااشر و عااسوت ۀ س مویس

هش یر یا نوگ ۀ هنمرد هس تدش سوس حم هدوس

س ا [ 27 ] د

مادنا شنکاو دروم رد هک ییگید قیقحت رد نیمزییز ی ه

نوگ ۀ

Festuca ovina

تدااش هس رد ماد یایچ فدتخم ی ه

هرین ی هرازفدک ش ن جی تن ،دوس ب رش س ای پتس ا

ره هک داد ۀ

مادنا دشر کبس یایچ ییثأت حت ه یگ ی ه

شیس و ااسا هداد ااشن ایچ مدک ر ریت هس بااسن ییت

مه ر اااسق دااااشر ایچ شیازفا س نینچ و یاوه ی ه

مک و اااسا هتف ی شه ک ه یگ نیمزییز رادقم نییت

مادنا س مویس نیگناااس یایچ رد نیمزییز و یاوه ی ه

اااسا هداااش شرازگ [

4 ] گید قیقحت رد د ی

فص ت ّرک

دنن م زو م د ۀ کش ا دن ما ه ی وه ا ی ز و یی ز نیم ، وط

ر هشی را ، فت و ع وط سگ ذآ نوگ نی ۀ

F. ovina

ار حت

دش ت ه ی یچ ا ی اد ود رد نم ۀ ا دن هزا ییگ ی دندیک شرازگ و

هج ت یلج ا ی یف و دش ت ه ی یچ ا یس ی یور م نیگن یم د

ۀ

کش ا دن ما ه ی نعم ییثأت هنوگ دراد یراد

[ 18 ]د رد

ت اااسریس أ

تداااش ییث تایییلت یس ماد یایچ فدتخم ی ه

هنوگ یروآز س شلات و هدوت س یز ی ه

Festuca ovina

و

Alopecurus textilis

هک دنداد ش ن تدش

ی ه فدتخم

دوت س یز یس ماد یایچ ۀ

،هش یر ،گیس ،هق س ( زو و سک

دوت س یز و نیذآ سگ ۀ

وط و ) یاوه سگ ،هش یر(

و نیذآ

ع فترا ت ) یاوه أ نعم ییث سا هتشاد راد

[ 35 ]د

هنوگ زا ی زمیق ردبااش ،رازنرچ متایم ص ااش ی ه

(

مهم زا ی زمیق ردبش د سا ) نییت

هنوگ داون ی ه ۀ

Fabaceae

دتعم قط نم رد هک اااسا

م ااشک هج س یذلم داوم دوس اراد سیبد هس و دوااش

ااسا هجوت دروم ر یااسس هزویما لا س نیئتویپ [

36 ]د ردبااش

زمیق رد ف ک سوطر و دتعم تاااسس ت هک قط نم رد رود

ۀ م دش ر ،دراد شیور ن یب س گدنر س طس وتم ددنک

ۀ

آ ه گشیور 450

ت 750 دیم د سا یتم نینچره

ه یگ

شو ر یااسس و ااسا دنفااسوگ و و گ هجوت دروم و کارو

ایچ هااس ناداانچ اامو ااقم دراداان

[ 9 ] د ی ااجنآ زا هااک

T. pratense

هنوگ زا متیم کاروخاااشو و ص اااش ی ه

شنکاو دروم رد هج رد رک ت قیقحت فیط زا و س ا نیا رد اذب ، اااسا سیتاااسد رد ،ماد یایچ هس ه یگ نیا ت قیقحت أث قیق یی 25 مادنا دی درک یس هب اااس و یاوه ی ه

ییز نوگ نیمز ۀ

T. pratense

رد لااش متایم رد

ۀ رد نیرن

د سا هدش سریس سیسدرا تسا

2 یسانش شور .

2 1. . قطنم یفرعم ۀ

هعلاطم دروم

ق نم ۀ ق نم متایم رد هع ب م دروم ۀ

رد ل اااش ۀ

نیرن تسیهش قیق هق نم(

25 سیسدرا تسا رد )هب س هس

ح س م 185

س ر ت ه ع فترا 1596 ت 1704 ح س زا یتم

ی ی فایلج ی عقوم و ی رد 48

و هج رد 33

ت هق یقد 48

و هجرد 34 قیقد ۀ و قیاااش وط 38

و هجرد 26 ت هقیقد

38 و هجرد 28 قیقد ۀ ب رااش ضیک س ااش(

1 ددراد رایق )

س ااسا یس هق نم میدقا هرین نیس زیم هژیبمآ شور

و کااش

م دیس و بوطیم نینچره ددش س

ه گتس یا ر مآ س س ا یس

نلا س طسوتم ی مد نیگن یم ،نیرن س نشاوه ۀ

5 / 9 جرد ۀ

تن س و دایگ طس وتم گدنر س 329

دیم یتم ز س رد ۀ ن مز

25 س هس هتنم هب س 1396

م ددش س شور زا هد فتسا س

ر هچ هدم ک

، یعی و رد متایم

هس م هس و س اد م

ک فترا ت قبط س س ا یس قیق ر ب ختنا

دش د ودج رد

( 1 ) سم ک هس لاوسیم تاز یتما م یه یعااایو و ه

هئارا

ش م س س ا یس د س ا هدش هزادنا و نادیم تاده

یییگ ی ه

عم ج ،هداااش م جنا ۀ

سم اااش و رازفدک هق نم ب غ ه یگ

هنوگ ی ه

Fragaria vesca L.

،

Vicia persica Boiss.

،

cracca L.

Vicia

،

Trifolium arvens L.

،

Vicia

variabilis Freyn & Sint.

،

Medicago varia Martijn

،

Geum urbanum L.

،

Trifolium pratense L

،

Potentilla reptans L.

،

Astragalus macrocephalus

(4)

Willd.

م نش موب ک ف س و ددش س

ودج رد (

2 )

ششوپ و ک ، فایگوپوت ، ریدقا سماوک دک ت یصوص ق نم ه یگ ۀ

د سا هدش هئارا هعب م دروم

2 2. . قیقحت شور ل اااش قیق متایم قیقحت نیا م ج نا یایس رد و هرد

ۀقبط هاااس ی م هاااس رد قیق س اد( قیق ۀیاااش ح هاااس ی م هاااس رد قیق ر ( رو جم متایم ،) ک فترا و ک ،میدقا دک ت یااصوااص یظن زا هک ) ک فترا ۀقبط رد ،دنتاااشاد قیق س اد س ار فلات ا نییترک فایگوپوت س 1396 دندش ب ختنا ، هس قیقحت نیا رد د

ه نیا روظنم

زمیق ردب اااش ۀن وگ دی درک یس زین ع ف ترا فلات ا تایثا سیفویپ رد ک فترا ۀقبط ی م هاااس ،دواااش اااسریس سپاااس دداااش هتفیگ یظن رد سونج ۀنماد ک فترا یه رد

هس م س نایت

100 سص اوف س ییتم 50

دورک و یتم

دش یقتس م یش یس دن

س نایت یه دادتما رد د

10 تلاپ

1

× 1 سااصاوف س عسیم یتم 10

یگیدره زا ییتم یقتااسم

هنورن تلاپ د عسا ددندش شش وپ ر ت س س س ا یس یرادیس

هتاااشذگ ت قیقحت و ه یگ [

25 ، 14 ] تلاپ هک کی ی ه شاااشوپ س قط ن م یایس ار آ زا یت چوک و عسیم یتم

مک یاراد رازفدک نییتلا س و نیگن ی م ر ی عم ه ب تاااشا نییت

حاااص هدیک شرازگ دبق ت عب م هس هجوت س زین و دنا

[ 21 ، 59 ، 53 ، 40 ] هع ب م دروم ۀق نم ترو ج م رد

ددااااش نییعت رد

یه ) ک ف ترا هق بط( م ادت سا

کی

اااسنایت یراون

100 ییتم هس ترواااص فد اااصت

-

،کیت رتسیس س

ه گ هنو یا هک قن ۀ عویش هزادنا یییگ یراون

فد صت و سپس رد قن ۀ عویش سنایت یراون

تلاپ وا

یقتسم و سپس رد سصاوف 10 ییتم ( رد عورجم 10 هع ق

کی یتم عسیم رد دادتما یه ااسنایت یراون

تلاپ ) ی ه

یگید یقتسم ش ددند س هجوت هس دوجو هس ۀقبط ک فترا

، رد

دادتما یه س نایت 10

تلاپ و رد عورجم 30 تلاپ یایس

نییعت رادقم دیبوت سک ااشادیس دااش

د رد دروآیس دیبوت هس

شور م ق و

،نیزوت مهس دیبوت هنوگ ه رد یه ( تلاپ مهس

دیبوت نهپ ، فدک گیس نوگ

ۀ دروم هعب م هنوگ یی ااس و ه

ک پ رد )هن گادج ی ه

دروآیس داااش [ 38 ] دعس م گ رد د

ی ه یتمار پ دی بوت دن ن م س ی زرا دروم

نهپ ،سک ( گ یس

فدک و

T. pratense

و ) ششوپ ت نهپ ،سک(

فدک گیس

و

T. pratense

) دش بث ددن

لکش 1 . قطنم تیعقوم ۀ

لیبدرا ناتسا و روشک رد هعلاطم دروم قرق جراخ و لخاد رد یرادرب هنومن لحم و

من ناتسرهش هرد لاغش ی

ن

(5)

لودج 1 . ناکم تیعضو هنومن یاه

ناکم رد لماع ره هب طوبرم تازایتما و یرادرب هعلاطم دروم یاه

متیم یعیو تاز یتما عورجم ه آ هس لاوسیم تاز یتما و هروتک ف یرادیسهنورن ی ه م

ه یگ ساد ش و هینس ه یگ یکیت ک ظ فح و شی سیف ه یگ ششوپ قیق ر قیق س اد

بو 41 8 9 16 8 1

بو 44 9 9 17 9 2

بو 43 8 8 18 9 3

طسوتم 33 6 6 14 7 1

ییقف 30 5 6 13 6 2

ییقف 28 5 6 12 5 3

زا یتشیس هروتک ف تاز یتما مرج یگا :یروتک ف ر هچ شور رد 45

، ب ک متیم یعیو دش س 45

- 38 : ،بو یعیو 37

- 31 : طسوتم یعیو 30

- 15 : یعیو

زا یترک و ییقف 15

دوس دهاو ییقف دی یعیو ،دش س [

6 ]د

لودج 2 . قطنم یکیزیف تایصوصخ ۀ

مهم و هعلاطم دروم هنوگ نیرت

هارمه یاه

م ت صخشم ه

م 1 م

2 م

3

تظ فح یعیو قیق س اد

قیق ر قیق س اد

قیق ر

ع فترا یرادیس هنورن هدودحم (

)m 1570-1507 1570-1507

1600-1570 1600-1570

1702-1600 1702-1600

( یش

% ) 12-0

12-0 22-12

22-12 69-22

69-22

هج دک سونج

سونج سونج

سونج

ی یفایلج وط 85''

33' O48 92''

33' O48 91''

33' O48 89''

33' O48 91''

33' O48 93''

33' O48

ی یفایلج ضیک 04''

27' O38 07''

27' O38 56''

27' O38 23''

27' O38 58''

27' O38 27''

27' O38

ک ف س نش موب

نش موب نش موب

نش موب

ک pH 8

/ 5 1

/ 6 6

/ 5 9

/ 5 4

/ 5

ک قرک طسوتم

طسوتم طسوتم

طسوتم د یز ت طسوتم

طسوتم

( ک ییت با یاده )ds/m

49 / 0 48

/ 0 35

/ 0 42

/ 0 40

/ 0 48

/ 0

مکایت T. pratense

)مسیم یتم رد هی پ(

76 / 3 43

/ 1 06

/ 5 23

/ 2 40

/ 3 16

/ 2

ششوپ ت T. pratense

سک دیبوت زا دصرد(

96 ) / 2 79

/ 0 73

/ 3 33

/ 1 88

/ 1 25

/ 1

دیبوت T. pratense (

(kg/ha 88

/ 103 71

/ 27 42

/ 148 75

/ 21 11

/ 47 77

/ 18

مهم هنوگ نییت هایره ی ه Lotus corniculatus L.

Trifolium repens L.

Medicago varia Martijn Coronilla varia L.

Vicia persica Boiss.

Trifolium arvens L.

Vicia cracca L.

Fragaria vesca L.

Eryngium caucasicum Trautv.

Rhynchocorys maxima C.

Richter.

Cirsium arvense (L.) Scop.

Erigeron acris var. confertum Boiss.

Fragaria vesca L.

Vicia cracca L.

sanguisrba minor subsp. muricata Viola odorata L.

Trifolium arvens L Plantago major L.

Primula macrocalyx Bge.

Carex orbicularis Boott Vicia persica Boiss.

Orchis mascula L Artemisia absinthium L.

Sanguisrba minor subsp. muricata.

Salvia verticilata L.

Astragalus macrocephalus Willd Dactylis glomerata L.

Viola arvensis Murray.

Vicia variabilis Freyn

& Sint.

Lathyrus roseus Stev Convolvulus arvensis L.

Trifolium repens L.

Eryngium billarideri L.

Grimonia eupatoria L.

Potentilla recta L.

2 3. هنومن . یرادرب نوگ زا ۀ T. pratense کاخ و

س دک ه میزوت فد ص ت نوگ

ۀ

T. pratense

د نتس ا س و

دبق هس اااشم ت عب م هس [

17 ، 35 ، 34 ] و مدک میزوت اون ی

آ رد ح ااس م ی ه هنورن یرادیس ، روظنم هس

مادنا دی درک نییعت نوگ ی ه

ۀ

T. pratense

هزادنا و یییگ

اااسریس دروم ی ااهیت مار ااپ

، یه رد اا م یس هولاک

(6)

س نایت سبق ی ه

، هس س نایت یراون

یگید تروص هس

فد صت - کیت رتسیس رد و یقتسم

دادتما سنایت یه 10

قن ۀ کیدزن ه قن یه رد و دش ب ختنا فد ص ت نییت

هی پ

T. pratense

قن هس ۀ فد صت کیدزن شور(

دیف نییت [

7 ] )

ً کورجم( داااش نییعت 10

ًلاک و اااسنایت یه رد هی پ 18

)هق نم سک رد ااسنایت د

یدک سپااس ۀ

مادنا و یاوه ی ه

اااشیر ۀ هی پ ب ختنا ی ه هداااش

T. pratense

ه قن یه رد

سگ(

هق س ،نیذآ و

و دش م ق )هشیر ی هروتک ف

وط دنن م

( هق اااس ،هاااشیر و

سگ نیذآ ) قی ی ق و ه یگ ع فترا ۀ

آ س

ط هزادنا شک یییگ

دش س ش(

2 ) سگ دادعت د هی پ یه نیذآ

س زین ه دااش بث و شر رااش هن گادج تروااص د

یدک سپااس ۀ

مادنا ک پ رد ه سقتنم ه گاااشی مزآ هس رادذفنم یذغ ک ی ه

زو( سیبق زا ت ص خش م دش کش اوه زا سپ ددندش سگ زو ،هق اااس زو ،هاااشیر نیذآ

و س یوزایت س )سک زو

قد 001 / 0 رد س دداااش بث و زو زو نتاااشاد ر یت ا

مادنا مادنا و نیمز ح س یلا س یاوه ی ه ییز ی ه

رد نیمز

ازیم قیق ر اا و ساا اد دی درک

ماداانا ی ااه و یاوه

ییز نیمز هزادنا قیق ر و س اد رد ددااش یییگ

روظنم هس

مادنا کی فت زا سپ یروآز س شلات داااصرد اااسریس ی ه

مادنا و هق س سم ش ش یور فدتخم از ی ه

سگ( ش ی ،)نیذآ

دوت ۀ ک پ رد و ادج هدنزییغ زا هدنز ه یگ هن گادج ی ه

مادنا دش کش اوه زا سپ ددش هداد رایق یذغ ک ه

، زو

ازجا زا کییه کااش ء

قد س یوزایت س کی فت هس 001

/ 0

مادنا نزو بااسن نییعت زا سپ و نیزوت میگ و یاوه ی ه

سگ زو سار قبط نیذآ ۀ

( 1 )،

ت داااصرد شلا

نوگ یروآز س ۀ

رد یظن دروم م

هدش ب ختنا ی ه هزادنا

دش یییگ [

16 ]د

سار ۀ ( 1 ) یروآز س شلات دصرد =

100 سگ زو ×

نیذآ

رسق سک زو یاوه ی ه

لکش 2 . هزادنا تاصخشم نوگ زا هدش یریگ

ۀ T. pratense [

47 ]د

هقی ی ق

سگ وطنیذآ وطهق س وطهشیر

(7)

هنورن ت سنایت یه ی هتنا و طسو ،ادتسا زا ک ی ه

ۀنوگ ناود هااشیر قرک

T. pratense

زا سپ و ااشادیس

و دش سقتنم ه گش ی مزآ هس دش کش 15

ک یتمار پ

نسیک ،کهآ ،ع بش ا سگ دص رد ،هتیدیس ا ،یروش ( سم ش ف س ،نش ، دیس ،سر ،میس تپ ،یفسف ،سک ژویتین ، بآ

س و ت نسیک ،میداااس ،میزینم ،میاااسدک ،ک س ت نسیک

شور ورعم ی ه [

55 ] ه گاااشناد ه گاااشی مزآ رد م

ققح

سدرا هزادنا دی ددندش یییگ

هداد سی دحت و هی زجت یایس دوس م ین ادت سا رد ه

هداد فویگوربوک ومزآ س ه دداااش م جنا فونییراااسا –

و ه یگ یدی درک ت یاااصواااص ۀاااسی قم یایس ،سپاااس ومزآ زا قیق ر و س اد رد ک ت یصوص سقتسمt

دااش هد فتااسا د

و قیق سس قتم یثا ااسریس یایس ،نینچره

ق بط هف بؤم یس ک ف ترا ت یدی درک ی ه

T. pratense

دش هد فتس ا هفیطود سن یراو ۀیزجت ومزآ د

س ریس یایس

م( ک فترا ت قبط و قیق سس قتم یثا هنورن ی ه

)یرادیس

هفبؤم یس هفبؤم و ک ت یاااصواااص ،یدی درک ی ه ی ه

ۀنوگ دااشر

T. pratense

هفیطود سن یراو ۀیزجت ومزآ زا

(

General Linear Model

) زین و هداد نیگن یم ۀس ی قم ه

و هیزجت م جنا یایس ددااش م جنا کوت ومزآ زا هد فتااسا س سیدحت رازفا مین زا یر مآ ی ه ۀخااسنSPSS

22 هد فتااسا

دش

.

3 جیاتن .

3 1. . ت أ خا ش رب قرق ریث یدرکلمع یا ه

T. pratense جی ت ن تأ یس قیق ییث ص ااااش

یدی درک ی ه ن وگ

ۀ

T. pratense

ودج رد (

3 ) سا هدش هئارا د

ره هک روط

هداد ش ن ودج رد س ا هدش

، ت شش وپ نهپ(

گیس

فدک سک و و ) دیبوت ( ،سک نهپ و فدک گیس زمیق ردبااش

)

نعم فلات ا قیق ر و س اد رد تشاد راد

( دن 01 / 0

P<

)د

قیق س اد رد سک دیبوت رادقم 06

/ 2413 قیق ر رد و

84 / 963 ااسا ر ت ه رد میگودیک نعم فلات ا و

دوس راد

( 01 / 0

P<

د) نیا زا

،)سک دیبوت( رادقم زمیق ردبش

س اد رد

قیق دوس اراد س 83

/ 99 ،ر ت ه رد میگودیک 13

/ 4 دااصرد

سک دیبوت زا س قیق ر رد و

75 / 22 ،ر ت ه رد میگودیک

35 / 2 داد ص صت ا دو هس ار سک دیبوت زا دصرد د سا ه

لودج 3 . سیاقم ۀ صخاش زا هدافتسا اب قرق جراخ و لخاد رد یدرکلمع یاه نومزآ

لقتسمt

ییلتم قیق س اد

قیق ر هر مآ

t

)%( سک ششوپ ت 83

/ 0±45 / 91 09

/ 1±84 /

** 73 76 / 12

نهپ ششوپ ت )%( فدک گیس

61 / 1±96 / 64 58

/ 1±21 /

** 51 09 / 6

دیبوت ( سک (kg/ha 01

/ 58±06 / 2413 28

/ 32±84 /

** 963 82 / 21

نهپ دیبوت ( فدک گیس (kg/ha

73 / 44±91 / 1427 63

/ 22±53 /

** 608 34 / 16

( زمیق ردبش دیبوت (kg/ha

69 / 25±83 / 99 22

/ 5±75 /

** 22 93 / 2

نعم**

ح س رد یراد 01

/ 0

* ، نعم ح س رد یراد 05

/ 0

ns ، نعم مدک یراد

یزجت جی تن ۀ

ک فترا ت قبط و قیق سس قتم یثا سن یراو

ی ااااس(

م یس )هع ب م دروم ی ه ؤ

هف ب یدی درک ی ه

T. pratense

رد ودج ( 4 ) ش ن جی تن د س ا هدش هئارا

شاااشوپ ت یس ک فترا ت قبط و قیق سس قتم یثا هک داد نهپ و سک نعم فدک گیس

( راد 01 / 0

P<

دیبوت یس بو ،)

نهپ سک نعم زمیق ردباااش دیبوت و فدک گیس دوبن راد

( 05 / 0

P>

د) ت ق بط و قیق سس ق تم یثا نیگن ی م ۀاااسی ق م جی ت ن

هفبؤم یس ک فترا ی ه

( ودج رد یدی درک 5

هداااش هئارا )

شیس د اااسا ت داااصرد نییت

( سک شاااشوپ 42

/ 93 ،)

ت نهپ شاااشوپ ( فدک گ یس

63 / 75 شیس ،) دی بوت نییت

نهپ ( فدک گیس 44

/ 1460

kg/ha

شیس و ،) سک دیبوت نییت

(8)

( 97 / 2479

kg/ha

شیس و ،قیق س اد هس ی س رد ،) نییت

دیبوت

T. pratense

( 42 / 148

kg/ha

ااس رد ) س اد ود ی ددش هده شم قیق

لودج 4 . یزجت جیاتن ۀ

م رب یعافترا تاقبط و قرق لباقتم رثا سنایراو ؤ

هفل یدرکلمع یاه

ت عسیم نیگن یم

یییلت مس نم قیق

( قیق ر و س اد )

ی س ( ت قبط ک فترا ) ی س

× قیق

)%( سک ششوپ ت 84**

/ 13941 65*

/

** 257 42 / 429 63/79

نهپ ششوپ ت فدک گیس

** )%(

25 /

* 8511 60 /

** 3762 85 / 5737 40

/ 125

سک دیبوت kg/ha(

** ) 41 / 9451111 77ns

/ 43144 00ns

/ 10417 80

/ 1967

دیبوت نهپ فدک گیس kg/ha(

** ) 25 / 3021234 55ns

/

ns 8158 89 / 2478 10

/ 11449

زمیق ردبش دیبوت kg/h)

** ) 42 / 26734 91ns

/

ns 4173 22 / 3631 80

/ 3075

یدازآ هجرد 1

2 2

174

نعم **

/ 0 نعم * ، ح س رد یراد 05

/ 0 ns ، نعم مدک یراد

لودج 5 . سیاقم جیاتن ۀ

م رب یعافترا تاقبط و قرق لباقتم رثا نیگنایم ؤ

هفل یدرکلمع صخاش یاه

م ؤ هفب یدی درک ی ه ی س

قیق س اد ی ه ی س

ر ی ه قیق

1 2

3 1

2 3

)%( سک ششوپ ت 92a

/

±18 1 /

a 59 88 /

±74 1 /

a 60 93 /

±42 1 /

c 00 69 /

±09 2 /

b 77 76 /

±33 1 /

b 14 76 /

±13 0 / 94

نهپ ششوپ ت فدک گیس

)%(

67b

/

±36 2 /

d 28 51 /

±93 2 /

a 66 75 /

±63 1 /

e 30 36 /

±08 2 /

c 90 59 /

±28 1 /

c 29 58 /

±29 1 / 04

سک دیبوت ( )kg/h 82a

/

±51 105 /

a 2399

±98 97 /

a 2359

±97 100 / 61 /

b 2479

±10 50 / 24 /

b 855

±81 50 / 18 /

b 945

±66 59 / 91 / 1090

دیبوت نهپ فدک گیس ( )kg/h 31a

83± / 9 /

a 1423

±99 75 / 7 /

a 1399

±44 74 / 8 /

b 1460

±33 39 / 92 /

b 557 1 3 /

±60 35 /

b 608

±62 41 / 22 / 659

زمیق ردبش دیبوت kg/h(

) 88ab

66± / 10 /

a 103

±42 35 / 47 /

b 148 47 /

±11 16 /

b 55 27 /

±71 14 /

b 35 41 / 21 /

±75

b 4 18 /

±77 4 / 91

کیتشم ییغ فویح a(

b ، c و ) شن فیدر یه رد ۀدنهد

نعم فلات ا ددنتسه راد

3 2. . ت أ م رب قرق ریث ؤ

هفل نوگ دشر یاه ۀ

T. pratense

م ااسریس جی تن ؤ

هفب نوگ دااشر ی ه ۀ

T. pratense

رد

ودج ( 6 ) ر ه داد اااشن جی ت ن د اااسا هداااش هئارا ۀ

زو ،نیذآ سگ وط زج هس زمیق ردبااش دااشر ی هیتمار پ فلات ا یاراد قیق ر و س اد رد هق ااس زو و هااشیر نعم ( دندوس یراد 01

/ 0

P<

،سک زو هک ترواااص نیا هس د)

سگ زو ،هش یر زو ،هق س زو سگ دادعت ،نیذآ

ی ق ،نیذآ

ز س شلات و هقی رد ددوس س اد زا یتش یس قیق ر رد یروآ

وص تر سگ ،هق س وط ،ه یگ ع فترا هک ت و هش یر ،نیذآ

ددندوس قیق ر زا یتشیس قیق س اد رد ه یگ ششوپ ک فترا ت قبط و قیق سس قتم یثا سن یراو ۀیزجت جی تن

هفبؤم یس ۀنوگ دااشر ی ه

T. pratense

( ودج رد 7

هئارا )

ت قبط( ی س سس قتم یثا هک داد ش ن جی تن د س ا هدش زو ،هق اااس زو ،ه یگ سک زو یور یس قیق و ) ک فترا سگ زو ،هاااشیر سگ دادعت ،نیذآ

شلات و هقی ی ق و نیذآ

نعم یروآز س ( س ا راد

01 / 0

P<

،ه یگ ع فترا یور یس ما د)

سگ وط ،هق س وط و هش یر وط ،نیذآ

ه یگ شش وپ ت

نعم ( سا هدوبن راد 05

/ 0

P>

د)

(9)

لودج 6 . سیاقم ۀ م ؤ هفل نوگ دشر یاه ۀ

T. pratense زا هدافتسا اب قرق جراخ و لخاد رد

نومزآ لقتسمt

ییلتم قیق س اد

قیق ر هر مآ

t

( سک زو )g 06

/ 0±50 / 2 22

/ 0±00 /

** 3 14 / 2 -

( هق س زو )g

03 / 0±14 / 1 10

/ 0±32 /

ns 1 63 / 1 -

( هشیر زو )g

04 / 0±02 / 1 07

/ 0±04 /

ns 1 21 / 0 -

سگ زو ( نیذآ )g 01

/ 0±33 / 0 06±62

/

** 0 66 / 4 -

سگ دادعت نیذآ 09

/ 0±71 / 1 52

/ 0±60 /

** 5 26 / 7 -

( هقی ی ق )cm 03

/ 0±53 / 0 09

/ 0±70 /

** 1 18 / 11 -

( ه یگ ع فترا )cm

43 / 0±06 / 36 7

/ 0±87 /

** 22 93 / 15

( هق س وط )cm

41 / 0±67 / 33 67

/ 0±74 /

** 20 37 / 16

( نیذآ سگ وط )cm

07 / 0±39 / 2 06

/ 0±12 /

ns 2 87 / 2

( هشیر وط )cm

71 / 0±86 / 15 39

/ 0±08 /

** 10 08 / 7

)%( ه یگ ششوپ ت 52

/ 0±40 / 2 19

/ 0±03 /

** 1 44 / 2 -

یروآز س شلات )%(

94 / 0±46 / 22 32

/ 1±36 /

** 30 85 / 4 -

نعم **

/ 0 ns ، نعم مدک یراد ) سا هی پ یه یازا هس ودج رد هدش یکذ یید قم م رت(

لودج 7 . یزجت ۀ تیاس و قرق لباقتم رثا سنایراو هنومن یاه

م رب یرادرب ؤ

هفل نوگ دشر یاه ۀ

T. pratense

ت عسیم نیگن یم

یییلت مس نم قیق

( و س اد قیق ر ) ی س

( ت قبط ک فترا ) ی س

× قیق

سک زو g(

** ) 11 /

** 16 16 /

* 95 12 / 85 12/2

هق س زو g(

ns ) 1 /

** 49 07 /

** 1 1 / 93 54/0

هشیر زو g(

ns ) 0 /

** 01 60 /

** 5 1 / 89 26/0

سگ زو نیذآ g(

** ) 3 /

** 96 0 /

** 79 0 / 91 16/0

سگ دادعت

** نیذآ

** 680 73 /

** 53 17 / 66 60/11

ی ق هقی ( )cm 61**

/

** 48 3 /

** 43 4 / 24 41/0

ه یگ ع فترا (

)cm 88**

/

** 7838 38 /

ns 125 34 / 46 58/29

هق س وط cm(

** ) 14 /

** 7518 67 /

ns 109 44 / 69 89/26

سگ وط نیذآ cm(

** ) 3 /

** 22 95 /

ns 0 0 / 01 38/0

هشیر وط cm(

** ) 11 /

** 1505 70 /

ns 166 55 / 15 08

/ 28

ششوپ ت

* )%(

84 /

* 39 38 /

ns 61 13 / 94 81/13

یروآز س شلات

** )%(

31 /

** 2809 00 /

* 350 19 / 370 57

/ 113

یدازآ هجرد 1

2 2

174

نعم **

/ 0 ، نعم مدکns یراد ) سا هی پ یه یازا هس ودج رد هدش یکذ یید قم م رت(

مه اااسی قم جی ت ن نینچ ۀ

و قیق سس قتم یثا نیگن ی م

م یس ک فترا ت قبط ؤ

هفب نوگ داااشر ی ه ۀ

T. pratense

هس

ودج ویش (

8 ) م ره ددش س ش ن ودج رد هک هنوگ

( سک زو نییتش یس نیگن یم سا هدش هداد 58

/ 3 و )میگ

( هق اااس زو 57

/ 1 ی اااس رد ،)میگ 1

ددوس قیق ر ( هااشیر زو نییتااشیس نیگن یم

36 / 1

،)میگ هااشیر وط

( 30 / 18 تن س ( ه یگ ع فترا ،)یتم 30

/ 37 تن س وط ،)یتم

( هاق ااااس 76

/ 34 تن ااااس ساگ وط ،)یتم

( نیذآ 53 / 2

تن س ت دصرد و ،)یتم ( ه یگ ششوپ

38 / 3 ود ی س رد )

ب حرد دداااش هده اااشم قیق س اد زو نییتاااشیس ،هک