تأملی بر مکتب اتریش: پیدایش و تحول آن

(1)

لمأت ی رب رتا بتکم ی

ش : پ ی اد ی ش و نآ لوحت

دومحم لسوتم

1ی

، س ی ام هدنبادخ

ول

، 2

لع ی ن ی تبسنوک

3ی

، لع ی متسر ی

4نا

1 . داتسا ةدکشناد داصتقا

، هاگشناد نارهت

2 . سانشراک و هعسوت داصتقا دشرا

همانرب ر ی ز ی نارهت هاگشناد

3 . سانشراک داصتقا دشرا

هاگشناد فم ی د

4 . وجشناد ی رتکد ی رفآراک ینی - نارهت هاگشناد

رات ی خ رد ی تفا : 18 / 06 / 1393

رات ی خ ذپ ی شر : 31 / 02 / 1394

کچ ی هد

بتکم رتا ی ش اب راشتنا لوا ی ن باتک رگنم رد لاس 1871 نب ی نا هداهن دش . لماوع نوگانوگ ی ترجاهم هلمج زا

دنا ی نمش ناد رتا ی ش ی رتا زا جراخ هب ی

ش و کأت ی د رب ناکم ی مس رازاب لباقم رد ای د ة نارحب زا جورخ زا

وس ی ک ی زن

بجوم لوفا رتا بتکم ی ش رد هد ة 1930 دش

، اما لماوع د ی رگ ی هب و ی هژ نامه کأت ی د رب ناکم ی مس رازاب و اپ ی دنب ی

هب نآ ببس حا یا ی زا نآ ددجم ةهد

1970 هب دعب دش . ا رد ی ن شهوژپ

، لک ی تا بتکم رتا ی ش اب هدافتسا زا لحت ی ل

ک ی ف ی دانسا هناخباتک ا ی سررب ی هدش و سپس اب سلاکوئن بتکم ی

ک اقم ی هس هدش تسا . رد تن ی ج

،ه بتکم رتا ی ش

لک یت ی ی هچراپک هب رامش من ی دور

، اما اضعا ی ا ی ن رب بتکم لوصا ی دننام ارگدرف یی شور انش تخ ی

، نهذ ارگ یی

شور تخانش ی

، اهن یی ارگ یی

، نامز راتخاس ی

لوت و فرصم ی

د و رظن ی ة شزرا کأت ی د دنراد رظن ماجسنا و ی

ا ی ن

مه هب بتکم ی

ن مرب عوضوم ی

ددرگ . اش ی نا ،تسا هجوت لاحرد

ی هک دنا ی نادنمش لاعف رد ملع داصتقا فراعتم

( هب و ی هژ سلاکوئن ی ک اه ) رد تلفغ زا اهدرواتسد ی لصاح زا ب تاعلاطم ی ن هتشر ا ی هلمج زا مولع تخانش ی

، هب

لوتزاب ی د رظن ی ه اه ی ا ی اتس هتفرگ وخ دنا ،دنا ی نادنمش بتکم رتا ی ش رد لوت ی د زا هدافتسا و ای

ن و اهدرواتسد هب

راک گ ی ر ی وپ یا یی اه ی هدمآرب زا نآ اه رد رظن ی ه زادرپ ی پ ی ماگش ا دن .

هژاو اه ی لک ی د ی : لوصا ساسا ی

، مولع تخانش ی

، قی سا سلاکوئن اب ی

،ک بتکم رتا ی ش ی .

ون ی ةدنس لوئسم : Email: sima_kh_l@yahoo.com

(2)

همدقم ج ی ورب

1، داتسا سانشرس هاگشناد

دراوراه

، رد مدقم ة م دوخ باتک ی

ون ی دس :

« تح ی اقع ی د و راوتسا وق ی

( ارب ی لاثم

، مزلا ة دشر داصتقا ی هرهب دنم ی سارکومد زا ی

تسا ) ار من ی ناوت قح ی تق لباق دقت ی س

تسناد

، هکلب اب ی د نآ اه ار زجت ی ه لحت و ی ل درک . هب ا ی ن لد ی ل ناونع ه باتک ی چ چ ی ز سدقم نی

2تس

دش باختنا

» (

Barro,1384, pp.1

.) دنچره ا ی ن هتکن ار ی ک ی زا دنا ی نادنمش بتکم رتا ی ش ب ی نا ن رک هد

تسا

، ب ی کش نآ اه ب ی ش سب زا یا ر ی دنا زا ی نادنمش د ی رگ ا هب ی ن هلئسم .دنتشاد رواب رد

همادا

، ساسارب

م صخشم ثحابم ی

دوش دنا ی نادنمش بتکم رتا ی ش اب ز ی ر اؤس ل سب ندرب ی را ی ذپ لوصا زا ی

هتفر هدش رد

دنا دزن ی نادنمش د ی رگ بجوم لوحت ی فرگش رد مولع ناسنا ی دندش .

رد شهوژپ ،رضاح ادتبا روهظ ا ی ن بتکم و ارآ ی دنا ی نادنمش اپ ی ه راذگ پ و ی ماگش رتا ی ش ی

سررب ی م ی دوش . سپس لاد ی ل لوفا نآ زا هد ة 1930 ات 1970 لاد و ی ل نآ ددجم شرتسگ و روهظ

هد زا سپ ة

1970 تسج وجو م ی دوش . اهنرد ی ت

، سررب ی و ی گژ ی اه ی کرتشم دنا ی نادنمش رتا ی ش ی

و توافت اه ی نآ اه سلاکوئن بتکم اب ی

ک و نچمه ی ن ا طابترا ی ن اب بتکم ون ثحابم

ی ن مولع

تخانش ی تروص م ی گ ی در . هتبلا رتسگ ة رظن ی حرطم بلاطم ا رد هدش

ی ن شهوژپ دح رد فرعم ی

تامدقم ی و رات ی خ هناراگن تسا و ب صحفت و روغ ی

رتش رد دروم ره ی ک ا زا ی ن ماضم ی ن مزلتسم

شهوژپ اه ی مع ی ق هنافاکشوم و ا

ی ا هک تسا ی

ن شهوژپ رد مکح ماگ ی زاغآ ی ن ارب ی نآ اه تس .

لکش گ ی ر ی تکم ب رتا ی ش

ای ن قفاوت رد ب ی ن دنا ی نادنمش هک دراد دوجو داصتقا رتا بتکم

ی ش باتک راشتنا اب لوصا

داصتقا

س ی سا

3ی رگنم لراک رد4

لاس 1871 دپ ی د دمآ ه تسا (

Kirzner, 1992: 57

.) اه ی

5ک رد مدقم ة

مجرت ة لگنا ی س لوصا ی ب ی نا هدرک تسا :

« عقوم ی ت هبرصحنم درف

رتا بتکم ی

ش شان ی طسب زا

هک تسا نآ لوصا و داصتقا شناد رگنم لراک

نآ ار نب ی نا داهن و شنادرگاش مئوب

کرواب و6

ردرف ی ش نف و ی

7رز نآ ار داد هعسوت و طسب ن

د

» (

Menger, 2007: 12

).

1. Robert J. Barro:تسا هدش همجرت وراب تربار نوتمیخرب رد هک تسا وربیج تربار دنمشنادنیا مان 2. Nothing is sacred

3 س داصتقا لوصا . ی

سا ی همجرت Grundsatze der

Volkwirthschaftslehre تسا

هژاو هک ا ی ناملآ ی تسا . خرب ی

مجرتم زا ا ار نآ ن داصتقا ملع لوصا هدرک همجرت مه

.دنا 4. CarlMenger

5. FriedrichvonHayek 6. Eugen Von Bohm-Bawerk 7. Friedrich von Wieser

(3)

ای ن باتک هن اهنت نب هب ی نا ی ارب ی دپ ی د ندمآ بتکم رتا ی ش لدب دش

، سلاک داصتقا هکلب ی

ک ار

راچد لوحت ی فرگش درک . عقاورد

، هرود رد رگنم باتک ا

ی رد روشک رتا ی ش رشتنم دش هک و یل ی ما

لنتسا ی

1زنوج رد نامه ناتسلگنا رد لاس و

نوئل سارلاو راشتنا اب هسنارف رد دعب لاس هس2

باتک اه ی ی

ثحب ی ژرام ناونع اب ار هباشم ی

لان ی

3مس دندرک حرطم .

ارب ی ن ساسا

، ا ی ن رفن هس نب ی نا راذگ بتکم

سلاکوئن ی ک هتخانش م ی دنوش ( لضفت ی

، 1375 : 216 .) نامه روط هک ناو هب تسرد ی ب ی نا م ی دنک :

« رگنم

م ی دناوت ناونع هب مه ی

ک ی ناب زا ی نا ب ی نوچ ارچو ی سلاکوئن داصتقا ی

ک مه و نچ ی ن اج کبس ی

زگ ی ن

داصتقا ی نب هک ی ارگدا یی سلاکوئن ی ک ار هب هزرابم بلط ی د ( بتکم رتا ی ش ) سفت ی ر دوش

، سفت هک ی ر مه

.تسا هدش هچرگا

اهن رد ی ت رکف م ی منک سفت ی ر ی رگنم فلاتخا دراوم رب هک اب

داصتقا سلاکوئن ی ک

کأت ی د م ی دنک عناق هدننک رت تسا

» (

Von, 1385, pp. 31

).

اهنرد ی

،ت ( ناو 1385 ) ساسارب لاد یل ی ب ی نا

م ی دنک رگنم رد لمع نب ی نا راذگ ی ک دب بتکم ی ل تسا هدوب

؛ ارب ی

،لاثم رگنم ثحابم ر

ی هش اه یی رد

و داصتقا ةفسلف

ناملآ ی شاد ت ه تسا و و ی و رتکد هب ار دوخ باتک ی

لهل م

4رشور دقت ی م زا هک درک

پی ناماگش رات بتکم ی

خ

5ی و تسا هدوب ناملآ نچمه

ی ن وا رات بتکم دننام ی

خ ی ناملآ هب بت یی ن ارف ی دن

رات لوحت ی

خ ی امت ی ل دراد

، دنچره تافلاتخا ی نب ی دا ی اب دنا ی نادنمش ا ی ن بتکم دراد (

Von, 1385:

39- 41

) . نادرگاش رشور

هب و ی هژ واتسوگ رلومشا هب 6

تدش رگنم عافد اب زا

« روئت ی

» هب ناونع نب ی نا

لحت ی ل دپ ره ی د ة داصتقا ی - عامتجا ی تفلاخم دندرک و مان قحت ی مآر ی ز « رتا بتکم ی

ش ی

» ار رب اهراک ی

پ و رگنم ی ناور و ی ی نع ی مئوب کرواب و ردرف ی ش و ی رز دنداهن

، ز ی ار ا ی ن رفا دا رد و هاگشناد ی

ن

ردت ی س م ی دندرک هک ا هتبلا ی ن مان ور ی رگنم و مه شنارکف قاب ی ( دنام

Boehm & Caldwell, 1998:

)214

. ماگنه پاچ لوا ی ن باتک رگنم رد لاس 1883

، واتسوگ رلومشا رات بتکم ربهر ی

خ ی دج ی د دوب

و عضوم نامصخ ة و ی بجوم عورش گنج شور اه .دش هب لد ی ل ا ی ن فلاتخا

، رگنم رثا د ی رگ ی ار

ةرابرد شور ی هب مان « شهوژپ اه یی عامتجا مولع شور رد ی

ا هب صاخ عاجرا اب داصتق

» رشتنم ک ر د

(

Von, 1375: 41

.)

1.William Stanley Jevons

2. Leon Walras 3. Marginalism

4. Wilhelm Georg Friedrich R oscher 5. Historical School.

6. Gustav Von Schmoller

(4)

نادرگاش رگنم

شلات اه ی و ی ةهد رد ار 1880

پ ی گ ی ر ی دندرک . هب قع ی ةد پموش ی رت

، ود هلئسم

دپ رد ی د ندمآ شرتسگ و لوا

ی ة رتا بتکم ی

ش هک تسا هدوب مهم ترابع

دنا زا : اناوت یی قوف داعلا ة

پ رد رگنم ی

ش درب ا ی ن بتکم و کمک اه ی نف و ی رز ( 1851 - 1926 ) و مئوب اب و کر ( 1851 -

1914 ) هک هب رظن پموش ی رت ردقنآ مهم هدوب دنا هک م ی ناوت نآ اه ار اپ ی ه راذگ ا ی ن تسناد بتکم

(

Schumpeter, 1981: 811

.) نف و ی رز روئت ی ار رگنم شزرا هب

وط ر و ی هژ رد ضوت ی ح زه لئاسم ی

هن

زوت و ی ع هب اک ر درب و ی ک ی زا مهم رت ی ن هافم ی م ی هک حرطم درک « رتکد ی ن زه ین ة تصرف » هدوب

تسا (

Belag, 1375: 129

.) عقاورد

، رگنم ثحب بولطم ی ت اهن یی ار رد رتا ی ش رعم ف ی درک و نف

و ی رز و مئوب اب و لحت رد نآ زا کر ی

ل داصتقا لئاسم ی

هدافتسا دندرک . نف و ی رز ثحب زه ی ةن

تصرف حرطم ار درک

و مئوب اب رو ک زا رظن ی ة رگنم رد لحت ی ل امرس ی ه و ب هره هدافتسا درک

(

boettke & leeson, 2002: 1

.) پموش ی رت درگاش هک مئوب

کرواب هدوب تسا

، وا ار ی ک ی جنپ زا یا

رات رترب نادداصتقا شش ی

خ م ی دناد

،رگداد(

1383 : 383 .) و ی رد هد ة 1880 راکهاش زا دلج ود

دلج هس ی امرس،شا ی ه و

1هرهب رشتنم ار درک لاس . اه ی دعب ی ح ی تا و ی هب تمدخ زو ماقم رد ی

ر

اراد یی رتا ی ش ( تشذگ

Holcombe, 1999: 113

.)

پی ناماگش رتا بتکم ی

ش نوگانوگ لئاسم هب ی

رد رد تلود روضح رس رب ثحب دننام داصتقا

،داصتقا دپ ی هد اه ی عامتجا ی قوقح و ی هجوت م ی درک دن

؛ ارب ی لاثم

، دوب دقتعم رگنم اهداهن

ود

أشنم لمع ارگ ی

2هنا ناگرا و ی

3ک راد دن زا روظنم . ر

ی ش ة ناگرا ی ک ا ی ن هک تسا داهن

اه ی ی هدشدا

دمع لمع لصاح ی

رد اتسار ی لکش گ ی ر ی نآ اه نومن هک دنتسه ة

نآ اه ناوق و تاقفاوت ی

ن تسا

،

لاحرد ی هک خرب ی د ی رگ اتن اهداهن زا ی

ج غ ی دمعر

4ی شنک اه ی هعماج دارفا و

هب ترابع د ی رگ

لوصحم ی گنادوخ ی

5ةتخ نومن هک دنتسه ة

نآ اه و نابز لوپ تسا (

Chavanes, 1390, pp. 91-92

)

.

1. Capital and Interest

2. Pragmatic origin 3. Organic origin 4. Unintended effect 5. Spontaneous outcome

(5)

رورم ی رب لوصا ساسا ی بتکم رتا ی ش ی :

رد همادا

، لوصا ی ب ی نا م ی دوش هک هب رظن پلاکم (1

1982 ) لوصا ساسا ی بتکم رتا ی ش ی بوسحم

م ی دوش (

Boettke & Leeson, 2002: 1- 2

هب زا لقن

Machlup, 1982: 42

.)

1 . ارگدرف یی شور انش تخ ی

2:

3

مامت دپ ی هد اه ی داصتقا ی رب ساسا شنک درف ی لباق بت یی ن تسا

؛ اربانب ی

،ن شنک درف ی اب ی د گنس

انب ی روئت ی داصتقا ی رد رظن هتفرگ دوش . تنرد ی

،هج د ی هاگد ارگدرف یی شور تخانش ی هک رباربرد

عمج ارگ یی شور تخانش

3ی م رارق4

ی گ ی در

، اب ی د شور و جاتنتسا لحت

ی ل ا روم ی ا ارف ی اهدن یی بوسحم

دوش هک حطس رد ن ی ت و شنک رج هب درف ی

نا م ی دنتفا . رد خسن ة رتا ی ش ی ارگدرف یی شور تخانش ی

،

داصتقا ملع علاطم

ة ناسنا شنک ی

دنمفده رعت ی ف م ی وش د ا رد . ی ن مز ی هن

، نانادداصتقا رتا

ی ش ی رد ربارب

سلاکوئن نانادداصتقا ی

ک رارق م ی گ ی دنر هک ارگدرف یی شور تخانش ی ار نودب هقادم رد هدولاش اه ی

فسلف ی ملسم م ی گ ی دنر و لک ی ت نآ ار رد ر راتف هب ی هن هنازاس هصلاخ م ی دننک

، لاحرد ی هک دنا ی نادنمش

رتا ی ش ی ارف رب ی اهدن یی کأت ی د تکرش هک دنراد نآ رذگهر زا رازاب رد ناگدننک

اه تاعلاطا بسک

م ی دننک و تاراظتنا وخ ی ش ار لکش م ی دنهد .

2 . نهذ ارگ یی شور تخانش ی

4:

5

نهذ ی ارگ یی تبسن گنتاگنت ی اب ارگدرف یی شور تخانش ی دراد . رب ساسا نهذ ی ارگ یی

، ه ی چ عم ی را

ع ین ی گارف و ی ر ی هک درادن دوجو ناوتب

اب باختنا نآ رب اکتا مصت و اه

ی م اه هب ار وحن ی ع ین ی جنس ی د و

رواد ی درک

، ز ی ار شنک اه ی رب دارفا اپ ی ة شزرا اه هجنس و اه یی م لکش ی گ ی دنر پ انعم و ی اد م ی دننک

هک رد

،شناد

،اهرواب

،تاراظتنا هبرجت

اه و تلامأت درف ر ی هش دنراد (

Kirzner

, 1992 ).

اش ی نا رکذ

تسا نهذ ی ارگ یی رد انعم ی دروم رظن نانادداصتقا رتا

ی ش ی هب ه ی چ هجو فان ی ثأت ی ر لماوع صخشارف ی

ارف رب ی اهدن ی مصت و باختنا ی

م گ ی ر ی ن ی

،تس هکلب رب ا ی ن هتکن تللاد دراد هک اهنرد ی ت دارفا اب

حرط زادنا ی اه ی مصت دوخ ی

م م ی گ ی دنر و هب روظنم تسد ی با ی هب ،دوخ فده

« شنک

» ناشن م ی دنهد

؛

هب ترابع رتهب

، ارب ی رتا ی ش ی اه نهذ ی ارگ یی چ ی ز ی ب ی ش رت زا عون ی شور سانش ی داصتقا ی تسا رد و

1. Fritz Machlup

2. Methodological Individualism 3. Methodological Collectivism 4. Methodological Subjectivism

(6)

مکح هر ی تفا ی هک تسا علاطم

ة ناسنا شنک ی

اب ی د رب نآ .دوش راوتسا عقاورد

، لحت رد ی ل اهن یی

،

« نعم ی

»

چ ی اهز و طباور و ور ی اهداد هب مهف شنک رگ ةرابرد نآ اه مرب ی

،ددرگ رد غ ی ر ا ی ن

،تروص ی نع ی رگا

نوناک شخبانعم هب

عجرم ی غ ی ر زا نهذ رگشنک تبسن هداد دوش

، ه ی چ انبم یی ارب ی بت یی ن شنک اه ی

ناسنا ی و(

شنک اه ی داصتقا ی ) قاب ی من ی دنام (

Hayek

, 1952 .)

3 . اهن یی ارگ یی :

بلاقنا اهن یی ارگ یی شلات لصاح اه

ی رکف ی و یل ی ما لنتسا ی ،زنوج نوئل سارلاو و لراک

،رگنم نب ی نا راذگ بتکم رتا ی ش

، تسا . رب ساسا ا ی ن مامت ،موهفم باختنا

اه ی داصتقا ی نتبم ی رب

اهن دحاو یی مامت .تسا باختنا

اه هجوت اب رخآ هب ی ن دحاو هفاضا هدش هب هعومجم یا

مک هدش زا

نآ تروص م ی گ ی در . موهفم اهن یی ارگ یی هب سکوداراپ دوجوم

م ی نا شزرا هلدابم و شزرا

لامعتسا ی مرب ی

1ددرگ

؛ ارب ی

،لاثم زا ی ک فرط شزرا لامعتسا ی بآ رد ق ی سا اب ساملا تسلااب

د فرط زا و ی

رگ هلدابم شزرا ا

ی سب ساملا ی

را رتلااب زا شزرا لدابم ة بآ تسا بلاقنا .

اهن یی ارگ یی رخاوا رد دس

ة پ رد مهدزون ی

ا لح ی ن دپ نآ زا هدمآرب لئاسم و ضقانت ی

د و دمآ

بوچراچ رکف

ی ون ین ی رصاعم درخ داصتقا هک تخادنا حرط ار رد

نآ ر ی هش دراد

2. اب مک ی

تقد م ی ناوت طبار ة موهفم ی رظ ی ف م ی نا ا ی د ة اهن یی ارگ یی ارگدرف و یی

شور تخانش ی ار کرد

درک

؛ هطبار ا ی هک زا رط ی ق لصا نهذ ی ارگ یی م ماوق و لکش ی

گ ی در زا . اجنآ هک رد عت یی ن ،شزرا

ه ی چ عم ی را ی هب زج مصت ی م اه ی لحت یل ی - سفت ی ر ی نارگشنک داصتقا

ی درادن دوجو و

نچمه ی ن

رازاب چ ی ز ی هب زج صرع ة ا لماعت ی ن شنک اه ی فده دنم ن ی تس

، اهنرد ی ت شزرا اه ی اهن یی ( زه ین ة

اهن یی

، بولطم ی ت اهن یی ) شزرا رازاب ی ی ک دپ ی هد ار صخشم م ی دننک . رد ا ی ن

،هاگن ارگدرف یی

شور تخانش ی رد دروم ن و شنک ی اهور ی ( رازاب رظن ی ة ناسنا شنک ی

) هب لسوت اب قلح

ة نهذ ی ارگ یی

( رظن ی ة )تخانش اهن هب

یی ارگ یی ( رظن ی ة م )شزرا ی دسر .

1. Use value

2 . ساسارب بت یی ن اهن یی ارگ ی نا ه بولطم ی ت لک بآ اضر حطس هب هک ی

ت دنم ی شزرا( لااک فرصم زا فرصم

ی مرب )نآ ی ددرگ

،

ب ساملا زا ی ش تسا رت . اب ای ن لاح

، نتشاد هراومه ام ی

ک عطق ة هب ار ساملا کچوک ی

ک ةکشب جرت بآ ی ح م ی هد ی م . ا اب ی ن

مه ساملا هک ضرف لااک نانچ

یی مک ی با م ،تسا ی ناز بولطم ی ت ی تخا رد اب هک ی

را نتشاد ی ک ب دحاو ی ش بسک ساملا زا رت

م ی نک ی

،م ب ی ش زا بولطم ی ت نتشاد زا لصاح ی

ک فاضا دحاو ی ارش رد( تسا بآ زا ی

ط داع ی و تابثاب ا ی ن ارش ی

،ط

بولطم ی ت اهن یی ب ساملا ی ش بولطم زا رت ی ت اهن یی بآ تسا .)

(7)

4 . راتخاس نامز ی فرصم و لوت ی د

1:

مامت مصت ی تام ور نامز لوط رد ی

م ی دهد مصت . ی م ةرابرد فرصم ی ا لوت ی د عبانم رد نامز لوط

زا رط ی ق جرت ی تاح نامز ی دارفا عت یی ن م ی دوش . ای ن هاگن وپ یا و ارف ی دن نارگن ة رتا ی ش ی اه رد ربارب شرگن

ای اتس و تسب ة سلاکوئن ی ک اه رارق دراد . هجوت رظن ی هب صنع ر نوناک زا نامز ی

رت ی ن و ی گژ ی اه ی رکفت

رتا ی ش ی وپ نآ هب هک تسا یا

یی پ و فاطعنا و ی

چ ی گد ی و ی هژ ا ی م ی دشخب رکفت رد . رتا

ی ش ی

، هزادنا ره

لماع رگشنک ماظن دناوتب ناحجر

ی اهدربهار و ی

رح ی ناف رش و ی ناک رد ار شقن ة نهذ ی بوچراچ و

مصت ی م گ ی ر ی وخ ی ش ،دناجنگب هب

لد ی ل من زگره نامز لماع دوجو ی

ناوت درومرد عوقو ی ک تن ی ج ة

مطا صخشم ی

نان مطاان هب هجوت .تشاد ی

نان ی و مدع عطق ی ت ی ا مدع عت ی

2ن پ و ی گ ی ر ی فاشتکا ارگ ی هنا و

ناداقن ة ا دوجو ی ن تح هک رصانع ی

رد اس ی ر رظن ی ه اه ی ون ی ن ناسنا مولع ی

ن ی ز و روهظون دب

ی ع دنا

، لک ی ت

راتخانش ی ای ن ار بتکم لکرد

زا داصتقا فراعتم امتم ی ز م ی دزاس .

لوصا هراشا هدش لوصا ساسا ی کأت دروم و ی

د دنا ی نادنمش رتا

ی ش ی تسا . اب دوجو ا ی

،ن

( پلاکم 1982

) هولاع رب سررب دروم لوصا ی

ود لصا لاس ی ق جرت و ی

3تاح زه و ین ة تصرف ار

هب .تسا هتفرگ رظنرد رواب

و ی

، دنچره داصتقا رتا ی ش ی زگره ی ک لک دحاو هدوبن تسا

، ا ی ن

لوصا رد م ی نا دنا ی نادنمش نآ دوجو دراد .

1 . لاس ی ق جرت و ی تاح :

اضاقت ی ارب دارفا ی تامدخ و اهلااک تن

ی ةج زرا ی با ی نهذ ی نآ اه اناوت زا یی ا ی ن و اهلااک

ارب تامدخ ی

اضرا ی هتساوخ اه ی ناش .تسا

2 . زه ی ةن تصرف :

مامت لاعف ی ت اه زه ی هن ا .دراد ی ن زه ی هن د هب هجوت اب ی

رگ اج ی زگ ی ن اه یی رد هتفرگ رظن م

ی دوش

هک نکمم دوب ای ن زه ی هن صاصتخا نآ هب ی

دبا .

اهنرد ی ت

، کم پلا د لصا ود ی

رگ ن ار ی ز هب ناونع اضق یا ی ثحب گنارب ی ز سررب ی تسا هدرک

هک ترابع دنا :زا

1. Consume and product_time structure 2. Indeterminacy

3. TastesandPreferences

(8)

3 . قح مکاح ی ت فرصم هدننک

1:

رد رازاب

، فرصم هدننک مکاح ی ت اضاقت .دراد ی

لکش ار رازاب دارفا م

ی دهد ا و ی ن هلئسم ار

صخشم م ی دنک .دنوش فرصم هنوگچ عبانم هک

4 . ارگدرف یی س ی سا ی

2:

دازآ ی س ی سا ی دازآ نودب ی

داصتقا ی ناکما ذپ ی ر ن ی تس (

Boettke & Lee son, 2002: 1- 2

هب زا لقن

Machlup, 1982: 42

.)

کتتاوب ی زا لقن هب نسل و ( رنزرک

2002 ) لوصا پلاکم رد مز ی ةن لوصا رتا کرتشم ی

ش ی ار

م ی ذپ ی دنر

، اما هب رظن نآ

،اه ا ی ن ل ی تس ن لماک ی تس اب و ی د د لصا ود ی

رگ ار هب نآ دوزفا ات

پی تفرش اه یی ار هک اه ی ک م و ی سز رتا بتکم رد ی

ش دپ ی د هدروآ دنا ناشن دهد . ای ن ود لصا

ترابع دنا زا :

1 . اهرازاب هب باثم ة ارف ی دن تباقر و اهرازاب هب هجوت : هب

ناونع ارف ی اهدن ی ی گدا ی ر ی .فشک و

2 . ب ی مطا ی نان ی دش ی د : ب ی مطا ی نان ی ب ر مامت شنک اه ی رثا ام م ی دراذگ مصت ام و ی تام ار رد ا ی ن

ارش ی ط ب ی مطا ی نان ی ذاختا م ی نک ی م (

Machlup, 1982, pp. 42

زا لقن

Boettke and Leeson,

2002, pp. 1-2

.)

دنچره لوصا ی هدشا د ی د لک ی رابرد ة رتا داصتقا ی

ش هئارا م ی هد د

، مامت ا ی ن هب لوصا ی

ک

می ناز هجوت دروم دوبن

ه تسا کأت . ی د ناکم رب ی مس ارف و رازاب ی

دن نآ - هک سب ی را بت زا توافتم یی

ن

سلاک ی ک ی رازاب و لداعت تسا - نچمه و ی ن کأت ی د دازآ رب ی داصتقا ی

، س ی سا ی عامتجا و ی

زا

شلاچ گنارب ی رتز ی ن ثحابم دنا ی نادنمش بتکم رتا ی ش رد نرق ب ی متس هدوب تسا هک رثا ناوارف ی رب

لوفا و حا یا ی ددجم ا ی ن بتکم تشاد ه تسا .

لاد ی ل لوفا بتکم رتا ی ش

م رتا بتک ی ش هب لاد ی ل فلتخم هب ردت ی ج .داهن لوفا هب ور ی

ک ی زا مهم رت ی ن لاد ی ل ا ی ن لوفا عوقو

و گنج جورخ

دنا ی نادنمش ا ی ن بتکم رتا زا ی ش طابترا عطق و نآ

اه ترجاهم هتبلا .دوب مه اب

1 .Consumer Sovereignty

2. Political Individualism

(9)

دنا ی نادنمش رتا ی ش ی دوبن نانادداصتقا هب رصحنم روشک نآ زا

، سر تردق هب اب هکلب ی

ند زان ی اه رد

رتا ی ش لاس رد 1934 و ن ی ز زاغآ ناهج گنج ی

ود م لاس رد 1939 ، دنا ی نادنمش سب ی را ی زا نآ روشک

جراخ دندش . زا هلمج رتروهشم ی ن ا ی ن اضعا دارفا ی

قلح ة و ی ن هک دندوب رد

دروم فسلف لئاسم ی

ثحب

م ی دندرک دزن دارفا زا و ی

ک ا هب ی ن هقلح م ی ناوت رپوپ زا ی دا ( درک گ یل ی

،س 1381 : 35 - 45 ).

هب لاحره

،

زا ةهد 1930 هب دعب سب ی را ی زا دنا ی نادنمش ی هک زا رتا ی ش خ جرا هدش دندوب

، هاگشناد لفاحم رد ی

د ی رگ ی لوغشم هب راک دندوب ا هک ی ن هلئسم رتا بتکم لوفا رد ی

ش نامز عطقم نآ رد ی

ب ی ثأت ی ر دوبن . هب

زج م ی سز هک رد هاگشناد ن ی و ی کرو اپ ی هاگ ی رب ا ی دنا ی نادنمش رتا ی ش ی مهارف ،درک اس ی ر دنا ی نادنمش

رد هاگشناد اه ی د ی رگ هب ردت ی س لوغشم دندوب . پلاکم رد ناج کپاه ی

،زن درفتوگ رلرباه دراوراه رد1

و

اتشنزور ی ن -

2ندور ردت تسوچاسام رد ی

س م ی دندرک و اهدعب دنا ی نادنمش رتا ی ش ی هتخانش دندش

، اما

طابترا نامز نآ رد ی

رتا بتکم اب ی

ش م و ی سز تح .دنتشادن ی

اه ی ک رد هک مه لاس

1950 هب رمآ ی اک

تفر و رد ش ی وگاک رقتسم

،دش هب روط قتسم ی م طابترا ی اب م ی سز عون و و ی ةژ رتا داصتقا ی

ش ی وا تشادن

(

،ناو 1385 : 141 ).

پموش ی رت ن ی ز سر تردق هب زا لبق ی

ند ه ی رلت لاس رد 1932 تفر دراوراه هب و

رد لاس

1939 ن ی ز رمآ دنورهش ی

اک .دش و ی ات 67 گلاس ی ی نع ی ات نامز توف رد وناژ ی ة لاس 1950 رد دراوراه

( دنام

Giersch, 1984: 104

) و دب ی ن تروص ناکما راکمه ی اب م ی سز ار تشادن .

لئاسم د ی رگ ی ن ی ز رتا بتکم لوفا رد ی

ش نآ رد لاس اه ثأت ی راذگر دوب گرزب نارحب . داصتقا

ی

رد هد ة 1930 درک کمک نارحب عفر هب هک داصتقا رد تلود تلاخد و بجوم

دش دنا ی نادنمش

رتا بتکم ی

ش شاح هب دندوب داصتقا رد تلود تلاخد فلاخم هک ی

ه ا .دنوش هدنار ی

ن تلاوحت

نامزمه اب حرطم ندش رظن ی ة ک ی زن تروص تفرگ هک کأت ی د ز ی دا ی رب س ی تسا اه ی هلخادم وج ی ةنا

داصتقا ی بدا هب و تشاد ی

تا رد بلاغ هدکشناد

اه ی داصتقا لماع هب و ی شاح هب رد ی

ه دنار ن بتکم

رتا ی ش لدب .دش رد اهن ی

،ت دنا تفلاخم ی

نادنمش رتا ی ش ی نومک اب ی مس ماظن و همانرب ر ی ز ی ن ی ز ا رد ی ن

می نا ب ی ثأت ی ر م ادتبا .دوبن ی

سز اب ماظن همانرب ر ی ز ی نومک و ی تس ی لاس رد 1919 ی نع ی کدنا ی زا دعب

کشت ی ل آ ن تفلاخم درک و راثآ رد دعب ی گرم نامز ات رد

لاس 1973 ا رب ی ن هلئسم راشفاپ ی

م ی درک . اه سپس ی ک و هار ی داد همادا ار

، ب نامز نآ رد اما ی

رتش دندوب دقتعم نانادداصتقا همانرب

ر ی ز ی

1. Gottfried Haberler

2. Paul Rosenstein-Rodan

(10)

زکرم ی هن اهنت ناکما ذپ ی ر تسا

، ناکم رب هکلب ی

مس رازاب رب رت ی .دراد هتبلا کأت ی د رب همانرب ر ی ز ی سپ هک

زا گنج ناهج ی مود و اب دپ ی د ندمآ تشر ة هعسوت شرتسگ ی تفا ه دوب

، دنچ ی ن تشاد تلع .

زا ةلمج

ای ن تلع اه م ی ناوت هب ةبرجت قفوم تلاخد تلود رد راهم نارحب گرزب 1929

، شقن کمک اه ی

جراخ ی ک ه اب ناونع هئارا لاشرام حرط م

ی دندش و قفوم ی ت سور ی ه رد تعنص ی ندش رط زا ی ق

همانرب ر ی ز ی هراشا درک هک هبدامتعا سفن ناوارف ی دنا هب ی نادنمش هعسوت هب روظنم همانرب ر ی ز ی قفوم

م ی دنداد

(Meier, 2005: 72)

. تنرد ی

،هج رد نآ اضف نادداصتقا نا رتا ی ش ی ناکم رب هک ی

مس رازاب کأت ی د

م ی دندرک

،1

هن اهنت رد ربارب دنا ی نادنمش هاگشناد ی

، رد هکلب ربارب رد هک دنتشاد رارق هعسوت نارواشم

اهروشک ی للاقتسا ی هتفا ناهج گنج زا سپ ی

لبط رب مود همانرب

ر ی ز ی م ی بوک ی دند ا لصاح و ی

ن

چ لادج ی ز ی هب زج هب شاح ی ه نتفر دنا ی نادنمش رتا ی ش ی دوبن . نچمه ی ن

، دنا گرم ی

نادنمش ا حرطم ی ن

بتکم رد ردت لوفا ی ج ی نآ رثؤم .دوب مئوب اب و لاس رد کر 1914

، رد رگنم لاس 1921 و و ی رز رد

لاس 1926 توف دندرک (

Kirzner, 2008: 315

.)

ا ح یا ی ددجم بتکم رتا ی ش

لاس ناو 1974

ار حا لاس یا ی رتا بتکم ددجم ی

ش م ی دناد

، ز ی ار اه ی ک اج ی ةز داصتقا لبون ار

رد ی تفا درک . دنچره هب قع ی ةد و ی ا هب تاهجوت ی

ن دنچ زا بتکم ی

ن هدش عورش لبق لاس دوب

(

،ناو 1385 : 153 )

، هعومجم ا ی لماوع زا بجوم

دش بتکم رتا ی ش ود هراب حا یا شرتسگ و دوش

ی دبا . رد ا ی ن م ی نا

، می سز شقن ی ب ی دب ی ل .تشاد ( ماکلوه 1999

) هتشون تسا :

« دنچره ف نو م ی سز

نب ی نا راذگ رتا بتکم ی

ش ن ی

،تس نودب کش می سز اهنت لوتم ی اقب ی ا ی ن بتکم ات اپ ی نا نرق

بی متس هدوب تسا

» (

Holcombe, 1999: x

.) و ی باتک راشتنا اب شنک

ناسنا ی : هلاسر ا ی داصتقا رد

عومجم ة مجسنم ی لحت لوصا زا یل

ی نتبم ی رب رتا بتکم ی

ش هئارا داد هک هب بوخ ی ا توافت ی ن

بتکم ار اب سلاک بتکم ی

ک امن ی نا م ی تخاس . نچمه ی ن

، ن هاگشناد رد ی

و ی کرو هورگ ی زا

وجشناد ی نا برت و بذج ار ی

ت درک هک شقن مهم ی رد شرتسگ ا ی ن بتکم دنتشاد

، هب و ی هژ نت ود

زا نآ اه ی نع ی ثار و رنزرک

2دراب هب دنا ی نادنمش مهم ا ی ن لدب بتکم ( دندش

نامه )

.

1 ناکم . ی مس رازاب رد بتکم رتا ی ش اب بتکم سلاکوئن ی ک توافت نب ی دا ی دراد . 2. Murray Rothbard

(11)

گدنز ی اه راثآ و ی

ک قطنم نامه رد و

ی ن رادفرط هب ی

زا وا تخسرس ماظن

عامتجا ی و

داصتقا ی .تفرگ تروص دازآ لاک

ی ن ( 2008 ) ی روآدا م ی دوش رد رتا بتکم ،لوفا نارود ی

ش

رد اس ی ة شلات خرب ی دنا ی نادنمش خرب راشتنا و ی

باتک دننام راثآ ارگدرف

یی و مظن داصتقا ی

اه ی

1ک ( 1948 ) شنک، ناسنا ی : هلاسر ا ی داصتقا رد زا

م ی سز ( 1949 ) امرس، ی ه و راتخاس نآ زا

( نمکلا 1956 )

،ناسنا، :تلود و داصتقا هلاسر

ا ی ةرابرد لوصا داصتقا ی زا ( درابثار 1962 )

،

تباقر و رفآراک ین ی زا ( رنزرک 1973 ) و ...

ح هب ی تا همادا دوخ ( داد

Klein, 2008: 2

.)

هجوت اس ی ر دنا ی نادنمش هب ای ن بتکم ن ی ز رد حا یا ی نآ ؤم رث دوب

، ج ی زم ناناکوب

2 7

ناونع اب دوخ باتک رد زه

ی هن و باختنا رد لاس 1969 زا ثحب رتا ی ش ی اه رد دروم هام ی ت نهذ ی

زه ی هن درک عافد و

رد وقت ی ت عورشم ی ت رتا داصتقا ی

ش ی ثأت ی ر مهم ی تشاد . رد لاس 1973 ن ی ز

ناجرس ه ی

3سک دنچ رد8

ی ن باتک ثحب اه ی حرطم هدش زا وس ی دنا ی نادنمش ی نوچ

،رگنم مئوب

کرواب اه و ی ک ار سررب ی درک . هب رظن ناو ای ن تامادقا « هن اهنت شسرپ اه ی مهم ی ار ةرابرد

رظن ی ة داصتقا ی حرطم

،درک هکلب راب د ی رگ هب مارتحا بجوم ماضم

ی ن و ای هد اه ی رتا ی ش ی دش

»

،ناو(

1385 : 153 - 154 .)

نچمه ی ن

، تساک ی اه ی دنا ی نادنمش رب هک هعسوت

همانرب ر ی ز ی زکرمتم کأت ی د م ی دندرک و

ناکم ی مس رظندم دنا ی نادنمش رتا ی ش ی ار درط م ی دندرک

، حا رد یا ی رتا بتکم ددجم ی

ش ب ی ثأت ی ر

.دوبن خرب ی دنا ی نادنمش رد

ةهد 1980 ملاعا دندرک تسکش تلع همانرب

اه ی لبق ی هعسوت

،

ب ی هجوت ی نآ اه داصتقا لوصا هب دازآ

دوب

؛ اربانب ی

،ن نآ اه رب حلاصا ق ی تم اه و کت ی ه رب

ناکم ی مس اه ی کأت رازاب ی

د دنتشاد راعش و

« وداج ی رازاب

4» ر9

ی

5ناگ و10

« کچوک ندرک

تلود

6» رچات11 7

هب12

لصا راعش ی

ةهد 1980 لدب دش (

Meier, 2005: 81- 83

) . نچمه ی ن

، ا رد ی ن

1. .Hayek, F. A,(1948), Individualism and Economic Order. University of Chicago Press

2. James Buchanan 3. John Hicks

4. Magic of the Market 5. Ronald Wilson Reagan 6. Minimization of Government 7. Margaret Hilda Thatcher

(12)

رف نارود ی نمد اب حرطم ندرک رظن ی ة دوخ ةرابرد شقن و لوپ س ی تسا اه ی لوپ ی و

1سپلف اب حرطم

ندرک ثحب تاراظتنا لاقع

یی تاداقتنا ی ر ا ک هب ی زن دراو دندرک ا . ی ن رظن ی ه اه لکرد اب تلاخد

داصتقا رد تلود فلاخم

دندوب ب و ی رتش رب س ی تسا اه ی لام ی کأت ی د م ی ( دندرک لضفت ی

، 1375 :

471 - 501 .)

ا اما ی ن دنا ی نادنمش دج ی د توافت اه یی ن ی ز اب دنا ی نادنمش نب ی نا راذگ بتکم رتا ی ش ی تشاد دن .

هاگن ی راثآ هب م ی سز

، اه ی ک

، رنزرک و نامخلا

، 2

دنا ی نادنمش روهشم ا رت ی ش ی

، ناشن م ی دهد ا ی ن

هجوت اب لسن نامه هب

رظن ی ه اه ی لوا ی ة رتا بتکم ی

ش رد مز ی ةن عامتجا لئاسم و تلود ی

هتبلا اب

شور ی توافتم ثحابم رد ی دننام ن شق

،تلود گنهرف

، رفآراک ین ی داصتقا رد تباقر و قحت

ی ق

دندرک نچمه . ی ن

، ب ی راز ی ر زا ی ضا ی

،تا امح ی ت زا شقن و دازآ رازاب رفآراک

ین ی رد اهرازاب ی

تباقر ی و کأت ی د رب لدم اه ی وپ یا د زا ی رگ و ی گژ ی اه ی ا ی ن دج لسن ی د ( تسا

،ناو 1385 : 16 .)

اش ی نا رکذ تسا ای ن رج ی نا طقف دودحم هب دارفا دروم سررب ی رد ا ی اجن ن ی تس و اب ی د هب دارفا ی

،پلاکم نوچ

،رلرباه هکتوب

3، وروه ی

4زت و درابثار هراشا درک .

بتکم رتا ی ش و داصتقا سلاکوئن ی

ک : تهابش رهاظ

ی

، توافت عقاو ی

ی ک ی تسخن زا ی ن تهابش اه ی رهاظ ی م ی نا بتکم رتا ی ش سلاکوئن داصتقا و ی

ک کأت ی د رب

ناکم ی مس تسا رازاب

، اما بت یی ن دنا ی نادنمش ا ی ن ور ود ی درک زا رازاب سب ی را توافتم .تسا رد

سلاک داصتقا ی

ک ناکم زا روظنم ی

مس اضاقت و هضرع رازاب و

غت یی ر تا ق ی تم ی تسا

، اما رد ور ی درک

رتا ی ش ی رب روآون ی و رفآراک ین ی رازاب رد کأت ی د م ی دوش . ( رنزرک 1997 ) هب تحارص ب ی نا م ی نک د

ور ی درک رتا بتکم ی

ش نردم ( ی نع ی دنا ی نادنمش رتا ی ش ی ربهر اب ی می سز اه و ی ک ) تفلاخم ، ی

دج ی سلاکوئن درخ داصتقا اب ی

ک مومع لداعت لدم هک دراد ی

هب( سارلاو رد زراب روط

نومن ة

ورا نردم -

5وربد ) تسه ة لحت یل ی و تسا نآ هب

رظن و ی سلاکوئن داصتقا ی

ک ی هب رداق ئارا ة بت یی ن ی

اضر ی ت شخب ارف زا ی دن ن رازاب ی تس رب . ای ن ساسا

، رتا بتکم ی

ش ور ی درک ی هئارا م ی دهد هک

1. Edmund Phelps

2. Ludwig Lachmann 3. Peter J. Boettke 4. Steven Horwitz 5. Arrow–Debreu model

(13)

نتبم ی ارف رب ی دن ی د ی ند مها هب هجوت و لداعت ی

ت ناروآون فشک ه

رد رازاب ( تسا

Kirzner, 1997:

62- 60

.) نچمه ی ن

، ( رلتاب 2010 ا رد ) ی ن مز ی هن م ی ون ی دس :

« رازاب هک تسا تسرد اه

لماک نی دنتس

خرب و ی ع ی ب و صقن اه رد نآ اه دوجو

،دراد لو ی دنتسه اراک اهرازاب

، ز ی ار اهرازاب رد مدرم

تصرف اه ی دج ی د ارب ی بسک راکو لباقتم تراجت و ار

هب تسد م ی دنروآ . تعفنم اه ی دوجوم

رازاب رد نآ اه ار وشت ی ق م ی دنک فشک هب عقوم

ی ت اه ی ور هناروآون ی

ب ی دنروا و هب ناونع ی ک

رفآراک ی ن لمع ( دننک

Butler, 2010: 15

) . اش ی د مه هب ی ن لد ی ل ماکلوه ( 1999 ) مهم رت ی ن توافت

رتا بتکم ی

ش سلاکوئن داصتقا و ی

ک ار

« موادت کأت ی د رج ی نا لصا ی داصتقا و رب ی گژ ی اه ی

ر ی ضا ی رد لداعت ربارب

کأت ی د رتا ی ش ی اه ارف رب ی دن رازاب م ی دناد

» (

Holcombe, 1999: Xi

.)

اهنرد ی ت

، لوماب و ناراکمه (

3 : 2011 ) ور ی درک سلاک ی ک ی شقن زا تلفغ هب ار رفآراک

ی هنان رد

ارف ی دن دشر داصتقا ی مهتم م ی ک ن دن و ی روآدا م ی دنوش رفآراک مهم شقن هب هجوت اب ی

نان رد

لاس اه ی خا ی ر

، رثا هب هجوت نآ

اه ازفا داصتقا رد ی

ش ی هتفا تسا .

توافت اه ی د ی رگ ی ن ی ز م ی نا رتا بتکم ی

ش سلاکوئن بتکم و ی

ک .دراد دوجو عومجمرد

،

وتوسد ( 2008 ) اداراپ ی م سلاکوئن ی ک رتا و ی ش ی ار ق ی سا م ی نک د . رد ا ی

،اجن ود مهم توافت

سررب ی م ی دوش ات ناشن هداد دوش ای ن توافت اه ا ی ن اداراپ ود ی م ار بی ش پ زا ی ش زا ی دک ی رگ رود

م ی دننک . ای ن ود توافت ترابع دنا زا : تاعلاطا موهفم و داصتقا ملع موهفم .

وتوسد ضوت رد ی ح

ثحابم طسب و ی

هدشدا هب ا ی ن هراشا هتکن م

ی دنک هک رد بتکم رتا ی ش داصتقا ملع رتسگ

ة

سو ی ع رت ی دراد و نآ هب هب باثم ة رظن ی ة شنک هاگن م ی دوش

، لاحرد ی هک دنا ی نادنمش سلاکوئن ی ک

نآ هب هب باثم ة رظن ی ة مصت ی م گ ی ر ی م ی دنرگن و داقتعا هب و ی

ا ی ن هلئسم گرزب رت ی ن امت ی ز م ی نا

دنا ی نادنمش رتا ی ش ی سلاکوئن و ی

ک .تسا عقاورد

، دنا ی نادنمش رتا ی ش ی بوچراچ سو

ی ع رت ی زا

م ار دارفا راتفر د

رارق رظن م ی دنهد و طقف رب لئسم ة صخت ی ص و عبانم مصت ی م گ ی ر ی پ ی نومار نآ

زکرمت من ی ک ن دن . هب ب ی نا د ی رگ

،

« ارب ی دنا ی ش نادنم رتا ی ش ی

، ه هب داصتقا ملع ی

چ هعومجم ناونع ا

ی

زا روئت ی اه ةرابرد باختنا ی ا مصت ی م گ ی ر ی ن ی س ت

، هکلب هعومجم ا ی ارب ی رب سر ی ارف ی اهدن ی

لماعت عامتجا ی تسا هک رد نآ م ی ناز گنهامه ی هب شوه ی را ی ا

1ی گتسب ی دراد رد نارگشنک هک

رفآراک ین ی دوخ م ناشن ی دنهد

» (

Desoto, 2008: 1

.)

1. Alertness

(14)

فلاتخا د

ی رگ رتا بتکم ی

ش سلاکوئن و ی

ک رد مز ی ةن ژاو ة تاعلاطا تسا1

. دنا ی نادنمش

سلاکوئن ی ک تاعلاطا ار

دوجوم یت ی ع ین

2ی چ(

ی ز ی )لااک دننام م

ی اد ن دن رازاب رد هک هب

باثم ة تن ی ةج

مصت ی م ةدننکرثکادح دوس

رخ ی د شورف و م

ی دوش . لباقم رد

، دنا ی نادنمش رتا بتکم

ی ش

ار تاعلاطا رما

ی نهذ ی م ی دنناد هک نارگشنک ار نآ

هب روط نهذ ی سفت ی ر م ی دننک

، م ی دنسانش و

شنک نتم رد اه

ی هدافتسا نآ زا نوگانوگ م

ی دننک . نچمه ی ن

، دنا ی نادنمش رتا ی ش ی رفآراک ی نان ار

پ و عبنم ی ماگش شناد م ی دنناد

، لاحرد ی هک سلاکوئن داصتقا رد ی

ک رفآراک شقن هب ی

نان

ًلاصا

هجوت من ی ( دوش

Desoto, 2008: 7- 8

.)

ای ن توافت ود نامه

روط هک رد همادا ناشن هداد م ی

،دوش هن اهنت راثآ ناوارف ی ا رب ی ن ود

اداراپ ی م هتشاد تسا

، رد هکلب آ ی هدن رب ا تلاوحت ی

ن ن بتکم ود ی

ز ثأت ی راذگر .تسا

مولع تخانش ی

، رتا بتکم ی

ش سلاکوئن داصتقا و ی

ک :

سلاکوئن داصتقا فرص زکرمت ی

ک مصت رب ی

م یگ ر ی روئت و ی رگشنک ضرف اب باختنا

لاقع یی کأت اب مه نآ ی

د ق لماع رب ی

تم اس نتفرگ رظن رد تباث و ی

ر هدش ثعاب لماوع

دنا ی نادنمش بت و هجوت زا ار دوخ نآ یی

ن سب ی را ی ند لئاسم زا یا

ی عقاو ی ب

ی ین زا زا هک دننادب

ا هلمج ی ن هام هب هجوت دراوم ی

ت .تسا نهذ

هب روط هصلاخ م ی ناوت تفگ لوا ی ن تاعلاطم ناور

سانش هنا ار و ی مهل

3تنو لاس رد 1879

هئارا داد (

Thagard, 2007: 3

).

اب ا ی ن لاح

، ناور سانش ی ات تدم اه تحت ثأت ی ر ارگراتفر بتکم یی

هک دوب اهراتفر رب ی

لباق هدهاشم سررب رد ی لاعف ی ت اه ی ناسنا ی کأت ی د م ی رک د یسانشناور(

یهاگشیامزآ )4

و نوستاو ناج لک لوصا

ی نآ ار رد لاس 1913 حرطم درک (

Bechtel et al.,

1999: 4

).

عقاورد

، ش ی ةو ارگراتفر ثحب ی

نا بط مولع هب ی

ع ی تهابش ز ی دا ی و دراد نآ اه هب لابند

ناوق فشک ی

ن لک ی رشب راتفر ی

دنتسه

(Pierce, 2008: 208)

.

ای ن ش ی ةو اب شهوژپ شلاچ

اه یی دش هجاوم رد و

اوا ی ل هد ة 1960 دنا ی نادنمش هتشر اه ی

1. Information

2. Objective entity 3 . Wilhelm Wundt

4. Experimental psychology

(15)

فلتخم زا هلمج ز ی تس سانش ی

، ناور سانش ی

، مدرم سانش ی

، نابز سانش ی و شوه عونصم ی زا

رظن ی ه اه ی ارگراتفر یی داقتنا ک در ب هجوت موزل رب و دن ی

رتش رکف هب تخانش و کأت

ی د رک دند

( گربنرتسا

، 1387 : 30 ).

ا ی ن کأت ی د هک بلاقنا تخانش ی مان ی هد م ی دوش

، ضارتعا ی هب ب ی هجوت ی

ارگراتفر یی هب ارف ی اهدن ی لخاد ی نهذ بت رد یی ن ن نآ تسکش هب هک دوب دارفا راتفر ی

ز ماجنا ی د

(

Lamberts, 2005: 408

).

رد عقاو

، « تخانش مولع ی

ملع ی م ی نا هتشر ا ی هک تسا شقن و تخانش

نآ ار دنمشوه نارازگراک رد علاطم

ه م ی دنک . نچمه ی ن

، ای ن هلئسم ار سررب ی م ی نک د هک تخانش

چ ی تس

، هچ راک ی م ماجنا ی راک هنوگچ و دهد م

ی دنک

» (

Bechtel et al., 1999: 3

)

.

تشر ة داصتقا ی ک ی زا هتشر اه یی تسا هک تخانش بلاقنا ی

ثأت ی ر فرگش ی تشاد نآ رب ه

تسا .

تخانش داصتقا ی

1، امزآ داصتقا ی

هاگش ی

2، داصتقا راتفر

3ی داصتقا و نتبم

ی بصع رب سانش

4ی

ور ی اهدرک یی هک دندوب فلاخرب

مان اه ی م توافت

، ةمه نآ اه زا بلاقنا تخانش ی أت ثی ر ذپ ی دنتفر و

شرتسگ نآ

اه دح هب ی دنا هک دوب ی

نادنمش امزآ داصتقا

ی هاگش ی و راتفر داصتقا ی

هب قفوم

رد ی تفا اج ی ةز لبون داصتقا لاس رد 2002 دندش . شهوژپ اه رد ا ی ن هخاش اه ی داصتقا ملع ناشن

م ی دهد راتفر اب دارفا بت یی ن اه ی هئارا هدش سلاکوئن داصتقا رد ی

ک مه ناوخ ی درادن

، دارفا نلاقع ی ت

لماک دنرادن

، هراومه زگ ی هن ا ی رثکادح ار دوس هک م

ی دنک باختنا من ی نک ن د فلتخم لماوع و ی

رب مصت ی م گ ی ر ی نآ اه رثا م ی دراذگ سلاکوئن داصتقا رد هک ی

ک هب نآ اه هجوت من ی وش د

5.

اب ای ن لاح

، ور مامت ی اهدرک ی داصتقا ی هب ی ک م ی ناز اهدرواتسد زا ی

تخانش بلاقنا ی

هدافتسا هدرکن دنا ی ا هس نآ شرتسگ رد ی

م هدوبن دنا . لاحرد ی هک دنا ی نادنمش سلاکوئن ی ک هب روط

لماک زا اهدرواتسد ی

ا ی ن مولع مشچ شوپ ی م ی ک ن دن

، دنا ی نادنمش رتا ی ش ی رد روئت ی زادرپ ی رد

ای ن مز ی هن پ نآ زا هدافتسا و ی

ماگش ا دن

، اه ی ک پ هلمج زا ی

ناماگش ا رد ی ن مز ی هن .تسا

عقاورد

، اه ی ک پ زا ی ناماگش رظن ی ة لدم اه ی پ ی ارگدنو باسح هب م

ی آ ی د هک ی ک ی زا بت یی ن اه ی

1. Cognitive economics

2. Experimental economics 3. Behavioral economics 4. Neuroeconomics

5 ارب . ی ب تاعلاطا ی رتش ر . ک :

Camerer, C. F. (2012). Behavioral economics, in behavioral economics: A new horizon ,

In Krishna Kishore

Puranam ,

Ravi Kumar Jainb, The Icfai University Press: 35- 79