بت نیی هفلوم اه ی لک یدی زاس ندمت ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ب اب قبطنم هینای
ماگ مود
بلاقنا
ندعم داوج
1ی
*
1 - داتسا رای دم هورگ تیری تلود ی رگشدرگ و
،ی عامتجا مولع هدکشناد
،ی بدرا ققحم هاگشناد
،یلی بدرا
،لی ا ناری .
هدیکچ فده اب رضاح ۀلاقم نییبت
هفلوم یاه یدیلک ندمت یزاس یملاسا رد هاگشناد ینامرآ قبطنم اب هینایب ماگ مود یودت بلاقنا هدش ن
هزومآ هدافتسا اب ات هدش شلات هلاقم نیا رد .تسا هیرظن و یشزرا و ینید میهافم ،یملاسا یاه
هینایب تایونم زا هطوبرم یملع یاه
ماگ مود صخاش بلاقنا اه
هفلوم و یلحت و ییاسانش دروم یساسا یاه فیط ود لماش هک هدوب یبیکرت قیقحت شور .دنریگ رارق ل
شیامیپ یشهوژپ شور زا مود شخب رد و بیکرتارف قیقحت شور زا لوا شخب رد هک تسا یفاشتکا یلاوتم درکیور اب یّمک و یفیک یم رارق یفیصوت تاقیقحت لیذ ،فده ثیح زا شهوژپ نیا .تسا هدش هدافتسا ۀرمز رد جیاتن رظن زا و دریگ
براک تاقیقحت تسا یدر
یم رامش هب یبیکرت قیقحت ،هداد عون ظاحل هب و هتفای اب قباطم .دور
هنیمز نیا رد ،قیقحت یاه 124
،صخاش 3
لصا لماع ی و 29 هفلوم
ات ِدروم یم هلصاح جیاتن زا .دندش ییاسانش صخاش دیی هب ناوت
و یگژی اه ی نامرآ هاگشناد ی
ملاسا هعماج رد ی
هک درک هراشا ب
رگر هتف
زا هعومﺠم شزرا ،تلاماعت ا ،اه
اهوگل
، شور ش و اه هوی یاه ملاس و فافش ی
ًاتدمع هک تسا هتفرگرب
زا رق نآ میرک و تنس نیموﺼعم
لع(
مهی ملاسلا راج بجوم هک دنتسه ) ی
راس و ی اه شزرا ندش ی
ملاسا ی ملاسا هعماج رد شمارآ و ی
.دنتسه
یدیلک تاملک ندمت :
یزاس
،یملاسا هاگشناد
،ینامرآ هینایب ماگ مود
،بلاقنا .یبیکرت شور
همدقم ملاسا هعماج ی
ا ناری ارب ی اه هصرع ظفح ی
رکف
،ی گنهرف ی عامتجا و ی وه هب تبسن تی
وخ هتشذگ
،شی مجاهت لباقم رد
گنهرف ی عامتجا و ی ب
،ناگناگی اب دی ملاسا گنهرف ساسا رب ی
لوت هب دی وه هک ارچ ؛دزادرپب شناد و ملع تی
کی طونم ،هعماج شناد هب
لوت گنهرف و یدی
ن ،لقتسم هعماج و تسا نآ ی
وه ظفح و تسا لقتسم شناد دنمزا تی
اه شزرا و ی
کی اب هعماج دی زا رود هب
گتسباو ی اه ی رکف ی ملع و ی لوت ورگ رد و دی
موب شناد ی دوخ و ی ارب .دشاب ی تسد یبای ا هب نی هاگشناد هلوقم هب نداد اهب مهم ملاسا
ی
رما ی رورض ی هاگشناد .تسا ی
ملاسا رهاوظ هب مازتلا رب هولاع هک
،ی ن نآ درکراک و نطاب رد
،زی ب شنی ملاسا شنم و ی
ب دهاش ار شا می
اضق هب شرگن و ای
کی هلا شرگن ی
.دشاب یشزرا و یهلا یریگ تهج اب موهفم نیا هنامﺼخ یاهتسایس زا روبع یارب دناوت یم دوخ
ناد ییانبریز یاهتفرشیپ ققحت و نانمشد هاگشناد .دشاب رمث رمثم یداهج تیریدم زا هدافتسا اب یملاسا یاه هاگش
لاسا
،یم یهاگشناد
تسا هک هولاع رب مازتلا هب رهاوظ
،یملاسا رد نطاب نآ زین شنیب و شنم یملاسا رب دارفا نآ مکاح دشاب . دیاب شرگن هب ق
،ایاض کی
شرگن یهلا دشاب (
،ینشلگ 1388 : 186 ) . ملع ی ملاسا هاگشناد رد هک ی
م هتخومآ ی ملاسا ملع دوش ی
ملاسا هاگشناد رد ،تسا ی
« ملع »
و
« ذهت بی
» لو ،دنتسه مه هارمه ی
هب هاگشناد رگا
« صﺼخت » و
« ملع » نودب
« دهعت » و
« ذهت بی
» دوخ ناگتخومآ شناد هب و دزادرپب
ب ملع طقف دزومای
تن ،دشابن وا دهعت و قلاخا رکف هب و هﺠی
جورخ و ی ا نی د دنمشناد ،هاگشنا ی
فم شملع اهنت هن هک تسا ی
د ن
،تسی
ارب هکلب ی رشب هعماج ی
زورما عماوج تلاکشم رثکا هک نانچمه ؛تسا رضم زین ی
شان ی مه زا نی
« ملع » نودب
«ا نامی
» و
« دهعت » ا .تس
ب هینای مشچ عقاو رد مود ماگ امنرود و زادنا
یی آ زا هدنی ملاسا بلاقنا ی
ا ناری ا رد .تسا نی
ب هینای لک یتای م حرطم ی دوش مهم و رت نی
هتکن ا مه شا نی آ هب ام هک تسا هدنی
مطا دوخ نانی راد می نآ . ا زا نانچ نی آ هدنی تسه نئمطم می
ارب هک ی لک نآ تای لوصا و ی ط ار حر ر یزی
هدرک ا می و نیا ینعی ا هکنی پ دادتما ام هار ادی
هاوخ می هاوخن مامت و درک می
ا .دش نی لوا نی پ مای لاقنا مود ماگ مطا .تسا ب
نانی ا آ ز هدنی
ما و یراودی نانمشد هجوتم ،نآ هب تبسن ی
م رکف هک تسا ی
دننک زور ی ملاسا بلاقنا ی
.دش دهاوخ مامت و دروخ دهاوخ تسکش
ب هینای لخاد نمشد هب مود ماگ ی
و یجراخ ا نی پ ماغی م ار ی دناسر روهمج هک ی
ملاسا ی ا ناری بقع و ندش هتسخ دﺼق شن
ینی ن و دراد
نامرآ رب نانچمه اه
ی م دوخ ی ،یکشوک( دتسیا 1398
.)
هﺼخاش و اهرایعم نییعت هیاپ و نیتسخن زا ،اه
یا ماگ نیرت هب .تسا داهن و نامزاس ره بولطم یرامعم نیودت تهج رد اه
هصرع رد ناوارف یاهشلات مغر بولطم هاگیاج هب یبایتسد
هاگشناد یملاسا روشک رد یملاسا ثحب زین و نام
،سدقم داهن نیا یزاس
یگژیو و اهرایعم نییبت هب بولطم وحن هب زونه یاه
هزومآ یانبم رب داهن نیا نیداینب تسا هدشن هتخادرپ یملاسا یاه
ا زا . نی ،ور
و دیکات اب تسا زاین تیب لها تایاور و میرک نآرق تایآ لیلحت
هرهب و ملاسلا مهیلع هزومآ نیا زا یریگ
و هتسیاش یامیس ،اه
یملاسا هاگشناد هﺼخاش و اهرایعم بلاق رد دوش میسرت نآ یاه
،ناراکمه و یحاتف(
1393 .) زا رذگ هار نیرتهب ،تفگ ناوتب دیاش
تجا ،یداﺼتقا ،یرادا لئاسم هب هلوقم نیا تیمها .تسا یملاسا هاگشناد نوماریپ یزادرپ هیرظن یارب شلات ،روشک یسایس و یعام
،بلاقنا مظعم ربهر هک تسا یا هزادنا اهراب
رد نانخس و تاشیامرف دوخ
هب هلئسم یملاسا هاگشناد رد یزاس ندمت و
رد شیپ گ نتفر
نیا یوگلا یتیریدم زا یوس نلاوئسم ماظن دیکات دندرک . و یگنهرف مجاهت هب هجوت اب رگید یوس زا و ،وس کی زا لماوع نیا یمامت
مدع ثعاب یملاسا یاه هاگشناد رد یملاسا یاه هلوقم هب یهجوت مک ،ناریا یملاسا یروهمج سدقم ماظن هیلع نمشد مرن گنج وشن ییاسانش یگنهرف شخبرثا یاه هفلوم هکیتروص رد نینچمه و دوب دهاوخ دارفا زاین کرد شخبرثا یاه همانرب دیلوت ناکما ،د
و ،
هک مینآرب هلاقم نیا رد ور نیمه زا ؛تشاد دهاوخن دوجو یملاسا سدقم ماظن یاه نامرآ و تلاسر ققحت نینچمه هفلوم
اه ی لک یدی
زاس ندمت ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ب اب قبطنم هینای
بلاقنا مود ماگ وهظ هﺼنم هب ار مهم نیا و هدومن نییبت ار
سر ارجا و ر .مینا
نابم ی رظن ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
ینامرآ هاگشناد ؛یملاسا هاگشناد
هعماج زا ود رﺼنع یلصا دارفا و داحآ یناسنا و طباور لباقتم نایم دارفا و هورگ اه لیکشت یم دوش . رد هعماج
،یملاسا هزومآ ه یا
یملاسا مکاح رب ره ود رﺼنع تسا . وسمه ندرک دوخ و هعماج اب
،نید اهنت هب روما یدرف و تایدابع و قلاخا یدرف دودحم یمن
دوش هکلب رد مامت روما و طباور
،یعامتجا دیاب
میلاعت ملاسا مکاح دشاب و یرواد نید رد همه طوطخ و یایاوز یمامت هکبش ر طباو
،یعامتجا ذفان
،یظعاو( دشاب 1385
: 33 - 31 آ زا .) وشکره هک اﺠن ،ر
یلم گنهرف ینید و
رﺼحنم هب رف د وخ ،دراد ار د وتیمن
ار نا هطب یا
ار ایب ن رک د رب هک یا وج یمامت ا
وصهب عم تر دﺼم لماک اد قا
وشک .دشاب هتش ر
اب زین ام اراد وب ند گنهرف ا هتساخرب هک یملاس د زا
نی
هعماج رب مکاح ا
تس عماج رب نوزفا هک تسا یگنهرف ، یم ،ندوب
و دیون یدیشمج( دیآ رامش هب یناهج و یلم یگنهرف دناوت یرون
،
1392 : 15 رب لمتشم تسا یگنهرف هک ؛)
« شزرا ،اهرواب ،دیاقع ۀعومﺠم هویش و شور ،اهوگلا ،موسر و بادآ ،اه
زا ذختم لمع یاه
)ع( نیموﺼعم تنس و میرک نآرق »
،ناراکمه و یندعم(
1395 .)
هعماج ی یملاسا رد عومﺠم و هب مامت
،انعم هعماج یا تسا اب تلﺼخ یاه
،یملاسا اب نامیا قیمع هب ادخ و زور ترخآ و یرﺠم
هزومآ یاه ینید اب تّیدج و مازتلا لماک و اب مک نیرت نازیم تیﺼعم و ینامرفان رد هسیاقم اب ریاس عماوج یرشب . رد نیا ج هعما نید
همه یگدنز دارفا ار لیکشت یم داد و یرما هیشاح یا دوبن هک مدرم هاگ و یب هاگ نادب یور هدروآ دنشاب . رد عقاو
،نید تایح و
حور مدرم ار لیکشت یم هداد
،تسا هن هعومﺠم یا زا لامعا یدابع هک مدرم تبسن هب یادا تسرد نآ اه تبغر ناشن هداد دنشاب و
نید رد تقیقح رد
،قلاخا
،راکفا هشیدنا
،اه
،راتفر شزرا
،اه طباور
،یگداوناخ
،یعامتجا
،یگیاسمه
،لماعت
،ترفاسم شلات
ب یار
نیمأت
،شاعم تیاعر
،تناما تلافک ناوتان و
،نایاونیب رما هب فورعم و یهن زا رکنم و تراظن رب لامعا ماکح و
،نایاورنامرف من
دو و
یلﺠت هتفای ،یمیکح( تسا 1388
.)
یملاسا هاگشناد یاهرایعم یوس هب ار وا و هداد رارق دیحوت ریسم رد یبوخ هب ار یناسنا هعماج هک تسا یهاگشناد ،قفوم هاگشناد صا هفسلف هک ،یهلا برق
یل
هاگشناد رد ،نیاربانب .دهد ناشن ار دوخ )یجورخ( درکراک و نطاب ،رهاظ هفلؤم هس رد دیاب یملاسا هاگشناد .دنک تیاده ،تسا تقلخ دش هتفرگ ملاسا زا نآ یلک یاه تسایس و اه نامرآ ،فادها ،ًایناث ،دشاب یملاسا یاضف نآ رب مکاح یاضف ،ًلاوا دیاب یملاسا ه
دشاب
فادها تمدخ رد ای یملاسا نآ یملع تادیلوت و نلایﺼحتلا غراف و دشاب اه نامرآ و اه تسایس و فادها ققحت راد هدهع ،ًاثلاث و نشاب ملاسا ( د
وفطﺼم ی درف ، 1391 .)
یرهاظ دعب )فلا هب هجوت اب نآ هفلؤم ود هک ،دننک یم افیا ار یساسا یشقن هفلؤم هس هاگشناد یرهاظ دعب رد یم ادیپ انعم عامتجا رد درف تلاماعت
نک :د
1 . للهارئاعش میظعت ییانشآ یملاسا رئاعش و ننس اب و دوش هاگشناد نیا دراو یسک رگا .دوش تیاعر یملاسا رهاوظ و رئاعش دیاب یملاسا هاگشناد رد
هیآ مکح هب یهلا رئاعش دیاب هکلب و دهد صیخشت یملاسا ار نآ ،دشاب هتشاد
«
َّظعُی نَم َو بوُلَُُقلا یَوقَت نَم اهَّنإَف ِللها َرِئاعَش م
»
/جح(
32 تاداهش ییوگ تیلست ای و دایعا کیربت یارب هتشون هچراپ بﺼن ،هاگشناد رد هناخزامن دوجو فرص .دنوش دای تمظع اب ،)
نیا رب هولاع دیاب هکلب ،تسین للهارئاعش میظعت قیداﺼم ءزج اهراک هنوگ نیا هب افتکا .دنک یمن تیافک عامج هب زامن هک
دوش رازگرب ت
و یراد نید حور ، .... و دوش اپرب هاگشیامن ،دوش رازگرب مسارم تاداهش ای و دایعا رد ،دوش زادنا نینط هاگشناد رد ناذا یادص و دشاب مکاح یهاگشناد و هاگشناد شنم و راتفر رب یرواب نید .
2 ر . یعامتجا طباو پ لابند هب یعامتجا هزوح رد ملاسا نید شزرا نیا .دشاب مکاح یونعم یاه شزرا و یناسنا لوصا نآ رد هک تسا یا هعماج یزیر ی
.تسا نکر کی قلاخا ،یعامتجا تایح رد .دنک ادیپ رولبت ،هعماج نلاک حوطس ات هداوناخ زا ،دارفا یعامتجا طباور رد لوصا و اه رم و دح طقف قوقح .دنوش انب قلاخا ساسا رب دیاب یعامتجا یاهراتفر زواﺠت یسک یصوﺼخ میرح هب ات دنک یم صخشم ار اهز
هک روحم نوناق طقف هن .تسا یرثکادح یا هعماج هک تسا روحم قلاخا یا هعماج ،ملاسا رظن دم ینامرآ ی هعماج ،نیاربانب .دوشن وش یمن هدید نامه یهاگ هچرگا دنک یم هاگن لقادح هب .د
3 ح . درم و نز طباور میر
نادرم لماعت ،ملاسا رد یزومآ شناد لیبق زا یلاعتم یفده ،ود نآ نایم هطبار زا فده رگا هکلب ،تسین مارح دوخ یدوخ هب ،نانز و
هب یعرش دودح و دوش هتشادرب نانآ نایم یاهزرم و دودح هک تسین ینعم نیا هب ،هطبار زاوج هتبلا .تسا بولطم و زیاج ،دشاب دوش هدرپس یشومارف تسد .
ینطاب دعب )ب رد هاگشناد ریوﺼت هب ناملسم ناسنا یارب ملاسا نیا فادها ققحت رد هک دشاب هتشاد تبثم یدرکراک دناوت یم یماگنه یملاسا هعماج
:دنناد یم ملاع یقیقح تفرعم و تخانش هب یبایتسد ار ملع تیاغ و ییاهن هطقن )ص( مرکا یبن .تسا یهلا برق هب ندیسر ،دشک یم ملاسا هاگشناد رد تسا رارق هک یملع هک ناسنا یونعم دشر هب ار تلاصا و دنک تکرح یبلط یلاعت یاتسار رد دیاب دوش هضرع ی
یبلط هعسوت نیا و دنتسه بلط هعسوت ،رلاوکس یتادراو مولع ،هک یلاحرد .دهدب دوش یم هدهاشم رصاعم ناهج رد نآ لأخ ًاتقیقح ظن تیملاسا اب ،دراد یویند ًافرص یتروص نردم تینلاقع بوچراچ رد هک ،میتسه نآ لابند هب هک یا یندمت دنلب فادها و ام ما
تسا راگزاسان
.
،تسا مهم لوا هجرد رد یملاسا هاگشناد یارب هک یزیچ .تسین یفاک ییاهنت هب یملاسا هاگشناد ققحت یارب رهاوظ ظفح نیاربانب و تسا مکاح نآ دارفا رب یملاسا شنم و شنیب تیمکاح هک تسا نآ ییاوتحم و ینطاب دعب تسا یهلا شرگن کی ایاضق هب شرگن
».
یم یقلت نیا دقن رد یلمآ یداوج للها تیآ .دوش یم یملاسا مه هاگشناد ،دش یملاسا ملع رگا .تسا ملع ،هاگشناد یروحم رﺼنع دراو اه هاگشناد یاضف و طیحم هب ینید و یملاسا یاه همانرب و رهاظم هک تسین نآ هب اه هاگشناد ندرک یملاسا :دنیامرف ینک
....م
هزوح ندید گنهامه و دعاص و دمآرس یسرد نوتم نیودت و تعیبط و ملع هب هاگن رد یساسا رییغت ورگ رد مولع ندرک یملاسا تسا تایهلا نماد هب تایعیبط تشگزاب و یتفرعم یاه (
وفطﺼم ی درف ، 1391 .)
- :ینامرآ هاگشناد و یملاسا یزاس ندمت
زاس ندمت ی
ملاسا ی هدیدپ کی ناونعب ،یملع عماﺠم رد ار یرایسب تارثات و ریثات ،دراد ملاسا بتکم رد یگنهرف و یعامتجا راب هک
یاراد هلوقم نیا .تسا هتشاد اه هاگشناد صخلااب کی
لوصا یروحم و یداینب تسا هک نآ دیکات مات رب تیونعم و یاهشزرا ا یقلاخ
یملاسا– - یناسنا تسا . بلاقنا یملاسا
،ناریا هب ناونع هطقن فطع تلاوحت
،یونعم
،یگنهرف یعامتجا
و یسایس نرق یب متس زا
تیفرظ اه و ییاناوت یاه لعفلاب و هوقلاب یمیظع رد نیا هزوح رادروخرب تسا
و تفرشیپ و یلاعت همه هبناج
،روشک تسم مزل هرهب
یریگ رثوم و هنادنمشوه زا
نآ رد حطس یلم و تابسانم و تلاماعت هقطنم یا و یناهج تسا . یکی تیلباق و اه تیفرط نیرتمهم زا
نام یملاسا زیزع روشک یاه
"
ناریا
"
یزکرم اهنت هن هاگشناد .تسا یروشک و هعماج ره یساسا هطقن ،هاگشناد .دنتسه اه هاگشناد ،
نآ ی هدنیآ ،دوشب حلاصا هاگشناد رگا .تسا روشک هرادا یاهورین نیرت لیصا شرورپ یارب یا هصرع هک ،شناد نتفرگارف یارب ،ناوریش نارداهب و روپ یجاح( تسا داسف هعماج نآ تشونرس ،دوشب دساف هاگشناد رگا .دش دهاوخ حلاصا هعماج 1391
: 242 یب )
یاهراتفر و تلاوحت رد یعامتجا ماظن هیلا نیرت قیمع ،گنهرف هب هجوت ،یعامتجا و یسایس ماظن کی ییایوپ و اقب همزلا دیدرت ر هک تسا اه هاگشناد رد یعامتجا رب هولاع هک تسا یهاگشناد ،یملاسا هاگشناد .دنروشک یگنهرف و یملع یساسا و یلصا نک
دشاب یهلا شرگن کی ،ایاضق هب شرگن دیاب .دشاب مکاح نآ دارفا رب یملاسا شنم و شنیب زین نآ نطاب رد ،یملاسا رهاوظ هب مازتلا ،ینشلگ(
1388 : 186 .) زاس ندمت ی
ملاسا کی ناونعب ی شرگن
یهلا رد هاگشناد یاه
،یملاسا هشیر رد شزرا یاه یلاع یناسنا
دارفا دراد هک ناج هیام هعماج ققحت یودهم
یم دوش . ،یربهر مظعم ماقم یدربهار هبلاطم ققحت یاتسار رد دیاب یملاسا هاگشناد
ماگ ،دنک یم افیا یمومع گنهرف یاقترا رد هاگشناد هک یشقن و یداهج تیریدم و یلم مزع اب هعماج رد یگنهرف لوحت رب ینبم یملاسا گنهرف یاقترا و یونعم گنهرف ندرک ریگارف رد و درادرب هعماج رد یناریا–
زا هتفرگرب ،تایونم نیا .دنک افیا یرثوم شقن
.دنشاب یم یرورض اتسار نیا رد هک دنتسه بلاقنا مود ماگ هینایب قیقحت شور یفیک ۀعلاطم فیط ود لماش هک تسا یبیکرت ،یسانش شور رظن زا قیقحت نیا -
شخب رد .تسا یفاشتکا یلاوتم درکیوراب یمک لوا
یفیصوت قیقحت شور زا -
انسا( یلیلحت ید
- هناخباتک ینادیم شهوژپ شور زا مود شخب رد و )یا ش هدافتسا دودحم یشیامیپ–
هد
یم رارق یفیصوت تاقیقحت لیذ ،فده ثیح زا شهوژپ ،نیاربانب .تسا هب و تسا یدربراک تاقیقحت ۀرمز رد ،جیاتن رظن زا و دریگ
هب یبیکرت قیقحت ،هداد عون ظاحل یم رامش
.دور
شور هب یبیکرت قیقحت یاه هتسد
یمرب رد ار یفیک قیقحت تلااؤس مه و یّمک قیقحت تلااؤس مه هک دنراد هراشا تاعلاطم زا یا دنریگ
شور عون ود ره زا و هنومن یاه
یم هدافتسا دنمفده و یلامتحا یریگ هزوح ،یبیکرت قیقحت شور .دننک
زونه هک تسا شهوژپ رد یا
یبریآ و گربننول( تسا لماکت لاح رد ،1
2008 شم .) هتفای بیکرت و ماغدا هک تسا نآ یعقاو یبیکرت ۀعلاطم کی ۀﺼخ و یمک یاه
یم هک دوش ماﺠنا شهوژپ دنیارف لحارم یط رد یفیک عمج لحارم رد دناوت
هداد یروآ لورک( دشاب شهوژپ جیاتن ریسفت ای لیلحت ،اه
1. Lunenburg & Irby
یرن و ،2
2009 : 31 - 49 یفاشتکا یلاوتم درکیور رد .) هداد ادتبا ،3
س و یفیک یاه عمج یّمک سپ
یم لیلحت و یروآ ًلاومعم تیولوا .دوش
هداد و تسا یفیک ۀلحرم اب هداد تیوقت یارب یمک یاه
یم هدافتسا یفیک یاه هیزﺠت .دوش
هداد لیلحتو ت و هدوب طبترم ًلاومعم اه
بیکر
یم ماﺠنا ثحب و ریسفت هلحرم رد ،ناراکمه و یداﺠس( دوش
1392 : 59 .)
عمج یارب ،ادتبا اد یروآ
هد شهوژپ زا یفیک یاه هناخباتک و یدانسا( یلیلحت یفیصوت شور زا ،عوضوم اب طبترم یاه
و )یا نینچمه
بیکرتارف شور زا دش هدافتسا4
. هتفای و تاعلاطا شور نیا جارختسا یاه
اب رگید یفیک تاعلاطم زا هدش و طبترم عوضوم
شم ار هبا
یم یسررب دنک
. هوژپ هک تسا نیا مزلتسم ،بیکرتارف هتفای و هداد ماﺠنا قیمع و قیقد یرگنزاب کی رگش
شهوژپ یاه یاه
طبترم یفیک
دنک بیکرت ار .
هتفای یسررب هار زا هلاقم یاه
هژاو نارگشهوژپ ،شهوژپ یلصا یاه و راکشآ ار ییاه
یم داﺠیا عماج شیامن هک دننک یرت
یم ناشن ار یسررب تحت هدیدپ زا دهد
. ماظن شرگن هباشم ف هﺠیتن ،دنم
گرزب ،بیکرتار شخب عومﺠم زا رت
رمیز( تسا شیاه ،5
2006 :
311 - 318 .)
هچراپکی یارب ،لیلحتارف شور هباشم بیکرتارف هتفای داﺠیا یارب هعلاطم نیدنچ یزاس
و عماج یاه یم تروص یریسفت
دریگ . رد
هدادرب هک یمک یلیلحتارف درکیور اب هسیاقم یرامآ یاهدرکیور و عوضوم تایبدا یمک یاه
طم رب زکرمتم ؛بیکرتارف ،دراد هیکت تاعلا
یمرب رگشهوژپ قیمع مهف و رگیدکی هب یفیک تاعلاطم همجرت هب ،هدوب یفیک کب( ددرگ
،6
2002 : 93 ثیح زا شهوژپ ،نیاربانب .)
یم رارق یفیصوت تاقیقحت لیذ ،فده قیقحت ،هداد عون ظاحل هب و تسا یدربراک تاقیقحت ۀرمز رد جیاتن رظن زا و دریگ
ک هب یفی
یم رامش زا .دور نیمه شهوژپ زا ادتبا ،ور صخاش ،هنیمز نیا رد طبترم یاه
عامجا هب ندیسر یارب سپس و هدرک جارختسا ار ییاه
صخاش و یلصا لماوع دروم رد ناگربخ رظن یفداﺼتریغ ۀویش هب همانشسرپ و ییاسانش بختنم ناگربخ زا یدادعت ؛هعلاطمدروم یاه
دش عیزوت اهنآ نیب یریگیپ زا سپ هک
،ناوارف یاه 12
عمج هخسن هیزﺠت و یروآ
تیهام هب هجوت اب هک تسا رکذب مزلا[ دش لیلحتو
.]ددرگ عیمﺠت و اﺼحا اهنآ تارظن یمامت دش یعس رودقملا یتح و هدوب کدنا رایسب ناگربخ نیا دادعت ،عوضوم یاوتحم و همانشسرپ ییاور 3
/ 87 هب وخ ناقتا و توق زا هک دمآ تسد صخاش و لماوع ب
شهوژپ ،ادتبا رد .دراد تیاکح قیقحت یاه یاه
ماﺠنا .درک میهاوخ اﺼحا ار دراوم نیرت یدیلک هک میهد یم رارق شاکنک دروم ار هنیمز نیا رد هدش
هداد زا قیقحت نیا رد ،نینچمه هدافتسا یفیصوت یرامآ یاه
هداد هک ینعم نیدب ؛تسا هدش یگژیو ۀرابرد همانشسرپ یاه
صخاش و اه اه
مرن کمک هب رازفا
زا لکشتم ،قیقحت نیا رد بختنم ناگربخ هک تسا رکذ هب مزلا .تسا هتفرگرارق لیلحت و یسررب درومSPSS
هاگشناد نلاوئسم و ناریدم .دنراد یرایسب ییارجا و یملع قباوس ،قیقحت عوضوم اب هطبار رد هک دنتسه ناریا یملاسا یروهمج یاه
هب یترابع هنومن شور ،رگید هنومن ،قیقحت نیا رد یریگ
هنومن عون کی شور نیا .تسا دنمفده یریگ شهوژپ رد یریگ
ک یاه یفی
تکرش ۀناهاگآ باختنا ،نآ رد هک تسا هدننک
سوت صاخ یاه یم تروص رگشهوژپ ط
،یللاج( دریگ 1391
: 313 ،شور نیا رد .)
2. Kroll & Neri
3. Sequential Exploratory Strategy.
4. Meta-synthesis.
5. Zimmer 6. Beck
تکرش هدننک تسد رگشهوژپ طسوت اه یم نیچ
هب ای هکارچ ؛دنوش ینغ ای و دنتسه رظندروم هدیدپ ای و یگژیو یاراد صخشم تروص
یم هدافتسا ینامز رتشیب شور نیا .دنتسه صاخ یدروم رد تاعلاطا زا هنومن هب زاین هک دوش
بخ یاه یم هر نوناک و لوساب( دشاب ،7
2012 .)
هتفای قیقحت یاه
نامه شور زا هدافتسا اب ،دش هداد حیضوت لبق رد هکروط یفیصوت یاه
- یدانسا( یلیلحت -
هناخباتک اد یعس ،بیکرتارف و )یا ات میر
صخاش زا .میهد رارق هدافتسا دروم یدعب لحارم رد و هدرک جارختسا ار هطوبرم یاه نیمه
سا اب ،ور ،بیکرتارف شور زا هدافت
صخاش یاه زاس ندمت ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ملاسا هعماج رد ی
نتبم ی ب رب هینای بلاقنا مود ماگ تاقیقحت و اه هیحاﺼم زا ار
هب لمع .مییامن یم جارختسا ،هنیمز نیا رد هدمآ
هب تیانع اب ا
ده رد فا رظن هتفرگ هدش رب یا ژپ و شه و رب ا اس هتسد س یدنب صخاش یاه ًامامت ینامرآ هاگشناد رد یملاسا یزاس ندمت
یمن دوجوم یاهوگلا هک دنتیعقاو نیا رگنایب هب دنناوت
همه و لماک روط نییبت یارب ار ییوگلا هبناج
سا یزاس ندمت یاه هفلوم رد یملا
زا .دننک یحارط ینامرآ هاگشناد نیمه
صخاش یسررب نمض تسا نآرب ققحم ،ور پ رد دوجوم یاه
شهوژ دننک یحارط ار ییوگلا ،اه
هیرظن و یرکف ۀبقع رب هولاع ات رد ینامرآ هاگشناد رد یملاسا یزاس ندمت تهج مزلا ییایوپ و تیعماج ،نآ یشزرا و یملاسا یا
هعماج هب .دشاب هتشاد ار یملاسا نیمه
لماع هس ،روظنم مهم
رد یلصا و دم
هئارا ل رد هدش ومن راد 1 وتیم هک ا دنن ز نیا رد رمثرمثم هنیم
،دنشاب دش صخشم سابتقا ناگربخ رظن و یرظن تایبدا زا لیذ لماع هس هک تسا یرورض هتکن نیا رکذ .دنا ه
عت یارب و هدش نیی
هدافتسا زین هطوبرم ناگربخ هاگدید زا ،یرامآ یاه لیلحت رب هولاع اهنآ رابتعا و تیمها .تسا هدش
یوگلا یحارط هفلوم
اه ی لک یدی زاس ندمت ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ب اب قبطنم هینای
بلاقنا مود ماگ
- صخاش و اهرایعم باختنا لیلاد وگلا یاه
یگژیو جارختسا رد صخاش و )اهرایعم( اه
یاه هعماج رد ینامرآ هاگشناد رد یملاسا یزاس ندمت یمهم لماوع و داعبا ،یملاسا
یم هراشا اهنآ هب هک تسا هتفرگرارق رظندم :دوش
هجوت دانسا رب دیکأت ؛ینامزاس ییایوپ و یطیحم دعب هب مامتها ؛یناسنا دعب رب رظان لماوع رب دیکأت ؛یملاسا یشزرا و ینید ینابم هب
تیبولطم ،یتسدلااب تهج و اه
یریگ هبنج اب طبترم داعبا و یراتخاس دعب هب هجوت ؛ماظن یلصا یاه نوناق و تیمسر یاه
هاگشناد یرادم
شزرا هب هجوت ؛اه .یتاعلاطم یاهوگلا بلغا رد بلاقنا مود ماگ هینایب نایونم و یملاسا یاه
هدرتسگ ۀعومﺠم هعلاطم زا سپ عومﺠم رد ،هنیمز نیا رد هدمآ لمع هب تاقیقحت عاونا هب هجوت اب و عوضوم اب طبترم نوتم زا یا
124
هب[ بختنم ناگربخ زا یﺠنسرظن زا سپ و ییاسانش صخاش تبا ؛]همانشسرپ هلیسو
صخاش زا کیره اب هطبار رد ناگربخ ،رما هب اد اه
زا ترکیل فیط یانبم رب 1
یلیخ(
ات )مک 5 یلیخ(
هرمن )دایز یرتمک ناقتا ای و طابترا هک ییاه صخاش و دندروآ لمع هب ار یراذگ
7. Boswell & Cannon.
هب اه لماع زا کیره هب ناگربخ ۀرمن لدعم سپس .دندومن فذح ار دنراد نیریاس هب تبسن ار مرن ۀلیسو
رازفا و دش هبساحمSPSS
( لودج رد هلصاح جیاتن 1
،نارگشهوژپ تیاهنرد .دندش هئارا ) 3
و یلصا لماع 29
هب هک دندرک باختنا ار دییات ِدروم صخاش
هدش هیامن لودج نآ رد کیکفت .دنا
نامه صخاش ساسا رب شهوژپ نیا رد ،دش هداد حیضوت لبق رد هکروط ییاسانش یاه
همانشسرپ ،هدش ارطء
یح ناگربخ نایم ار هدش
عمج جیاتن ،تیاهنرد و عیزوت بختنم یروآ
( لودج رد نآ جیاتن لصاح هک دنتفرگ رارق یسررب دروم هدش 1
و لماوع .تسا هدمآ )
صخاش رد مهم یاه هفلوم
اه ی لک یدی زاس ندمت ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ب اب قبطنم هینای
بلاقنا مود ماگ دروم تروص نیدب ،
ییاسانش :دنتفرگ رارق صخاش زا کیره نزو و تیمها ادتبا صخاش سپس و نییعت اه
ۀعومﺠم نیگنایم و تیمها بیرض هاگنآ و دش صخشم لماع ره یاه
صخاش زا کیره لماوع یم هضرع لودج کی بلاق رد اﺠنیا رد هک دنتفرگ رارق کیکفت دروم اه
لودج هب هجوت اب :دوش 1
جیاتن
یم ناشن لماع تیمها هک دنهد صخاش و روحم گنهرف
هب نآ یاه ناگربخ عطاق دییأت و هعلاطم دروم هک ۀناگ هس داعبا زا یکی ناونع
صخاش رابتعا هک ینعم نیدب .تسا هتفرگرارق ار لماع نیا یاه
10 ( رفن 33 / 83 یلیخ دح رد )دصرد ،دایز
1 ( رفن 33 / 8 رد )دصرد
و طسوتم دح 1
( رفن 33 / 8 هدرک یبایزرا مک دح رد )دصرد .دنا
لودج 1 یوگلا یلصا لماوع رایعم فارحنا و نیگنایم . هفلوم
اه ی لک یدی زاس ندمت ی ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ب اب قبطنم هینای گ مود ما
بلاقنا
صخاش اه
لماوع دادعت
نیگنایم فارحنا
رایعم ۀجرد
یدازآ t
حطس ینعم یراد
گنهرف یروحم 12
2314 / 4 46065 / 11 446
/ 16 000
/
شزرا یروحم 12
6732 / 4 76509 / 11 308
/ 7 000 /
نامیا یروحم 12
2230 / 4 63304 / 11 215
/ 3 012 /
نامه ( لودج رد هکروط 1
یم هدهاشم لماوع درادناتسا فارحنا و نیگنایم لودج ینعی ) صخاش همه نیگنایم ،دوش
زا اه 4 گرزب رت
خساپ دیکأت رگنایامن عوضوم نیا و تسا رب ناگدنهد
هتفگ لماوع یوگلا یلصا لماوع زا کیره حیضوت هب همادا رد .تسا هدش
ییاسانش یم هدش :میزادرپ
1 لماع . گنهرف روحم ی رب لماع نیا : طباور
و تابسانم
،یناسنا راک یهورگ و
،یتکراشم هجوت
هب داعبا ناسنا ابترا و قافو ،یرادم تاط
مهم .دراد دیکات اه هاگشناد اب هعماج یاهداهن و اه هاگتسد ،مدرم نایم صخاش نیرت
نینچ تیمکاح نازیم یبایزرا یارب یداهنشیپ یاه
:زا دنترابع یلماع
قافو و یراکمه لماعت ،یملاسا
و هطبار تکراشم ،یرادم تبثم
و زاسراک رد طباور ،یعامتجا یمدرم
هعماج ،ندوب یروحم
و
لماعت تکراشم ،یروحم تکراشم ،دارفا
هیلک اهداهن و هاگتسد را ،اه اقت ی تلزنم ا یعامتج نادنورهش رد
هکبش ی لاماعت ت ا یعامتج ،
لماعت اب ریاس وق یا حلسم رب یا ا اﺠی د ا تینم ، یماگمه اب رم مد رد ا اﺠی د مظن و ا تینم شیازفا ، تیاضر یدنم قیوشت ،نادنورهش هنلااعف
.نادنورهش 2 . لماع شزرا یروحم : طوبرم لماع نیا هب
دعب تیوه ینید - رد و تسا یگنهرف ،یقلاخا ،یدنمتزع ،یلم
،لصا هلکاش و هیام نب
صخاش .تسا هعماج گنهرف و دیاقع یلصا هک یاه
نیا لماع ار یفرعم یم دننک و دروم شﺠنس رارق یم
،دنهد دنترابع زا :
مارتحا لباقتم و شزرا یاه هحولرس ،یناسنا رارق
نداد تانایب هجوت ،یربهر هب
هفلوم یاه ،یگنهرف ظفح
شزرا اه ی د ینی و یلم ،
ظفح و یاقترا تیوه و شزرا یاه ساسحا ،نیداینب قلعت
رطاخ هب شزرا یاه ر ،یعامتجا تیاع
ا وص ل ا یقلاخ و ا لاخ ق ا یملاس
و و فیاظ رما ،
هب اهتیرومأم ماﺠن ارد
ءایحا ،رکنم و
شیازفا زا یهن و فورعم
هیامرس .یعامتجا ا
نامی
نیا رد :یروحم لماع .3
ماگمه ،نامیا اب و ملاس هاگشناد رب لماع
دیکات هتسیاش تایونم و یراگزیهرپ اب
صخاش
نیا هک ییاه .دوش یم
یم
شﺠنس دروم و دننک لماع ار گنهرف
:زا دنترابع ،دنهدیم رارق
نامیا شقن ،هنلاداع
رد یعامتجا طباور
دیاپ را
یکتم تینما ،یناسن اهعسوت
رب تموکح رم
مد لااس ر د ینی آ ، وس د یگ رطاخ (ا اسح س ا تینم ) ا اضع ی هعماج رد اهتیلاعف ی زور رم ه ا یعامتج یدنمنوناق ، و
ر تیاع
وقح ق رم مد رد نیمأت ا تینم یاهراتفر ، هنلاوئسم
و یعامتجا اب
.مدرم
شهوژپ یموهفم یوگلا حیرشت صخاش و لماوع ناوتب نآ رب ینتبم ات دوش یحارط ییوگلا ،قیقحت عوضوم هب هجوت اب دش شلات شهوژپ نیا رد یاه
مت زاس ند ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ملاسا هعماج رد نیا رد نینچمه .دش ایوج ار ناگربخ رظن ناوتب نآ یپ رد و درک یحارط و یفرعم ار ی
یگژیو رب دش شلات قیقحت دیکأت وگلا نیا زا یلماوع و اه
ناسنا و یتیبرت ،یونعم راب زا هک دوش شاب رادروخرب یبوخ یرادم
رب .دن
اب ار وگلا دش یعس ساسا نیا رادومن رد یلصا لماع هس
1 درک میسرت
.
هفلوم اه ی
لک یدی زاس ندمت ی
ملاسا ی رد
هاگشناد
شزرا یروحم لماعت
روحم
ا نامی حم
یرو
قافو و یراکمه
،یعامتجا لماعت و هطبار
،یرادم تکراشم تبثم و سراک زا
رد طباور
،یعامتجا یمدرم
،ندوب هعماج یروحم و لماعت
،یروحم تکراشم
،نادنورهش تکراشم هیلک اهداهن و هاگتسد
،اه را اﻘت ی تلﺰﻨم ا یعامتج
طباور یعامتجا
،هنلاداع ا تیﻨم رد
هعسوت ا یناﺴن
، هعماج
دﻳاﭘ را یکتم
رب تموکﺣ رم مد
لااس ر د یﻨﻳ
، آ وس د یﮔ
رﻃاﺧ ( ا اﺴﺣ س
ا تیﻨم ) ا اﻀع ی هعماج
مارتﺣا لباﻘتم و
شزرا یاه
،یناﺴنا هﺣولرس رارق نداد
تانایب
،یربهر جوت ه
هب هفلوم یاه یگﻨهرف
،
ﻆفﺣ شزرا اه ی د یﻨﻳ
و یلم
، ﻆفﺣ و یاﻘترا
تﻳوه و شزرا یاه
رادومن 1 یوگلا . بت نیی هفلوم اه ی لک یدی زاس ندمت ی ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ب اب قبطنم هینای بلاقنا مود ماگ
هجیتن و ثحب یریگ
یوگلا هئارا و ییاسانش فده اب شهوژپ نیا زاس ندمت
ی ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ملاسا هعماج رد ی
مود ماگ هینایب رب ینتبم
یم ،دبای هعسوت شقن عون نیا رگا .تسا هتفرگ ماﺠنا یملاسا بلاقنا شزرا و ینامرآ هاگشناد داﺠیا یارب یشزرا و ینید یرتسب دناوت
زا .دشاب هعماج رد روحم نیمه
.دشاب رمثرمثم اتسار نیا رد دناوتب ات دوش هئارا یبولطم یوگلا دش یعس هلاقم نیا رد ،ور
ۀعلاطم هب هجوت اب هک تسا هدوب ناگربخ زا یﺠنسرظن و عوضوم هب طوبرم ثحابم و هنیشیپ ۀعلاطم ساسا رب شهوژپ نیا راک دنیآرف ،یلخاد تاقیقحت و شهوژپ تایبدا 3
و یلصا لماع 124
دادعت بختنم ناگربخ زا یﺠنسرظن زا سپ هک ییاسانش ،صخاش 29
فارحنا و نیگنایم .دندش ییاسانش صخاش لیلحت اب ،دراوم نیا درادناتسا رایعم
هب یرامآ یاه مرن ۀلیسو
رازفا زا .دش هبساحمSpss
یم قیقحت نیا رد مهم جیاتن هب هجوت هک درک هراشا هلوقم نیا هب ناوت
زاس ندمت ی
ملاسا ی نامرآ هاگشناد رد ی
ملاسا هعماج رد ی
نتبم ی
ب رب هینای بلاقنا مود ماگ رادتقا دناوت یم ،یملاسا
.دروایب ناغمرا هب یملاسا هعماج یارب ار یرتشیب تیقفوم و دوش ثعاب ار
مهم زا ،هدمآ لمعب تابساحم و ناگربخ رظن اب قباطم هنیمز نیا رد یلصا لماوع نیرت
رد هعماج لماع ،یملاسا
"
یروحم گنهرف
"
رب هک تسا طباور
و تابسانم
،یناسنا راک یهورگ و
،یتکراشم هجوت
هب داعبا ناسنا
،یرادم قافو و تاطابترا نایم
،مدرم سد هاگت اه
و یاهداهن هعماج اب هاگشناد هنیداهن .دراد دیکات یتایح زا یکی ،یملاسا هعماج رد یملاسا و یشزرا ۀرهوج ندش
یساسا و نیرت ت
نیر
رد راذگریثأت طورش یلاتعا
رادتقا هعماج مهم زا یکی ،لماع نیا شرتسگ هک تسا یملاسا عا نیرت
یملاسا هاگشناد هک تسا یلام
یم شیارگ اب تسا یروشک ناریا یملاسا یروهمج .دهد ماﺠنا نآ سدقم یاه شزرا و یملاسا گنهرف داﺠیا یاتسار رد دناوت یاه
تسا زاین ،ور نیمه زا .دنناد یم یلاعت یراب راگدرورپ تامعن نیرتگرزب زا ار شمارآ و تینما ،نآ رد ناگمه هک لیصا یلم و یبهذم دربهار و اهراکهار هلوقم نیا رد هطوبرم نلاوئسم وروشک یاه هاگشناد ات یم هک تسا یهلا تمعن نیا هیاس رد .دنیامن ذاختا ار ییاه
هب ار تامادقا نیرترثؤم و دنارتسگ ار یملاسا گنهرف و رادتقا ناوت رد .دروآ لمع
ا نی وص یم تر ناوت تفگ بلاقنا مود ماگ هینایب هک
ژیو ،یملاسا رد ینامرآ هاگشناد یاه یگ
هعماج زا هتفرگرب یملاسا هعومﺠم
شزرا ،تلاماعت ا ،اه
اهوگل شور ، هویش و اه فافش یاه
ًاتدمع هک تسا یملاس و هتفرگرب
زا رق نآ میرک و نیموﺼعم تنس مهیلع(
یاه شزرا ندش یراس و یراج بجوم هک دنتسه )ملاسلا
.دنتسه یملاسا هعماج رد شمارآ و یملاسا م عبان
للاج
،ی ( متسر 1391 هنومن ،) گ یری شهوژپ رد اه
ی ک
،یفی لﺠم ۀ قحت تاقی ک یفی لاس ،تملاس مولع رد 1
امش ، ۀ 4 :صص ، –310
320 .
شمج یدی ون
،دی رون و کباب
،ی ( ارهز 1392 ،)
« رب ر یس ریثأت شزرا اه ی گنهرف ا یملاس رب هیاپ ا اعب د دتسفاه رب تیفافش زگ را رگش ی
یلام و حطس تیلوئسم ییوگخساپ
( هعلاطم وم یدر رد ،تشادهب ترازو : ام
ن کشزپ شزومآ و ی
») ، همانلﺼف دباسح یرا تملاس
،
رامش ،مود لاس ۀ
:صص ،مراهچ 1
- 18 .
جاح ی ش نارداهب ؛نمهب ،روپ
،ناوری فطﺼم ی ( . 1391
« .) اش یگتسی اه ی روحم ی کات اب بولطم هاگشناد دی
دنا رب هشی اه ی مظعم ماقم
ربهر ی
» دم . تیری ملاسا هاگشناد رد ی
2 هرامش ،لوا لاس ، 2
صص ، –227
250 .
حاتف
،ی ما
؛ری زرمارف ی ن
،ای ماغرض
؛ قداص
،ی دامع ( . 1393 .) عم اهرای و و یگژی اه ی ملاسا هاگشناد ی
اه هزومآ رظنم زا ی
د هرگنک ،ینی
ب نی للملا ی دنا و گنهرف هشی
د
،مق،ینی https://civilica.com/doc/301054
( دیمح ،دﺠم یولعو سابع ،هداز سابع ؛میرم ،یلوسر ؛یسوم ،یداﺠس 1392
،)
« شور یسانش هنوگ :یبیکرت شهوژپ یاه
» هلﺠم ،
ۀرود ،یناوتان تاعلاطم 3
ۀرامش ، 2 :صص ، 54 - 66 .
( .قداصدمحم ،یکشوک 1398
.) بت نیی وﺠشناد شقن نای
ب رد هینای وﺠشناد دنلب ماگ /مود ماگ نای
اتسار رد ی فادها ققحت لاقنا
ب . هورگ
رازگربخ هاگشناد ی
انآ https://www.ana.press/news/445137 . بت/
نیی - شقن - وﺠشناد نای - رد - ب هینای - ماگ - مود - ماگ -
دنلب - وﺠشناد نای - رد .
نشلگ
،ی دهم ی . ( 1388
« .) د ملع ات رلاوکس ملعزا ینی
» ناسنا مولع هاگشهوژپ :نارهت . ی
گنهرف تاعلاطم و
،ی .مراهچ چ
وفطﺼم ی درف
( .دماح ،
1391 .)
اه صخاش
ی ملاسا هاگشناد
.نوخسار .ی
ticle/show/646398 https://rasekhoon.net/ar
صخاش/
- اه ی - هاگشناد - ملاسا ی
م یندع
، داوج ؛ روپ نیسح ،
دوواد ؛ یرای ، هموﺼعم ( . 1393 .) رد یملاسا بلاقنا یاه شزرا و ینید ینابم رب ینتبم یداهج گنهرف لدم یحارط
نارهت )هر( ییابطابط هملاع هاگشناد هعلاطم دروم( یملاسا هاگشناد .)
یملاسا هاگشناد رد تیریدم .
ناتسبات و راهب 1395
هرود , 5 هرامش ,
1 ( 11
; ) هحفص زا 49 هحفص ات 70 .
ظعاو
،ی ( .دمحا 1385 ملاسا تموکح .)
،ی ملع هزوح تاراشتنا :مق هی
مق - دم زکرم تیری صص . 31 - 33 .
Beck j. (2002). Mthering multiples: A meta-synthesis of the qualitative reserch.MCN. the American Juornal of Maternal/child Nursing. 2002; 93. 8
Boswell C, Cannon Sh. Introduction to nursing research. 3rd ed. Burlington, MA: Jones & Bartlett Publishers; 2012
Kroll T, Neri M. (2009). Designs for Mixed Methods Research. In: Head SARRD, BAppSc, MSc(Hons),, FRCNA Senior Lecturer, Lecturer EJHRB, GradCert IntCareNurs,, MRCNA Senior, editors. Mixed Methods Research for Nursing and the Health Sciences. Wiley- Blackwell; 2009. p. 31–49.
Lunenburg, F; Irby, B. (2008). Writing a successful thesis or dissertation: tips and strategies for students in the social and behavioral science.
Zimmer L. Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with texts", Journal of Advanced Nursing. 2006; 53(3): 311–318.
