تصرف شلاچ و اه ناتساب و یراتشون کرادم یناوخمه یاه
یتخانش
شفا ی ن ی نادز
*ی
شناد یوج یرتکد ناتساب یسانش هاگشناد نارهت
یدنمزوریف نمهب نیج هریش
رایشناد هورگ ناتساب یسانش هاگشناد نارهت
( زا ص 205 ات 223 )
خیرات تفایرد هلاقم : 15 / 07 / 94 ؛ خیرات شریذپ عطق ی : 03 / 06 / 95
هدیکچ لگ یناوخزاب هتشون
یاه تخت یوراب دیشمج
گرزب شویراد نامز رد ،
یناگیاب یاه مه رد گرزب شوروک اب نامز یم نیمزرس
نا نادور
هارمه هب شرازگ یاه یخیرات ردنکسا نامز ره ،
کی اب مان ییاه هب کیدزن مه
، دوجو هب تیعقوم نااکم و ییاایفارغج نارود زا ماهم
یشنماخه اب
متخاس ا ن اه ی و یهاش
،یسایس تیمها یرادا
یناگرزاب و رد
نارک ۀ رااف جیلخ یلامش داهاش
یام دانهد . نایا راب
اسا
، لاقم ۀ رضاح ب ا اب فده دروم لحم هاگیاج و تیعقوم یسانشز رد رظن
لحرم ۀ تسخن
، نمض یسررب عبانم داناسا و یراتاشون
هراشا دروم
، هجیتن نیا هب یم
دسر روظنم هک یمامت
اهنآ رد ییاج دودحم ۀ وانگ و رهشوب ،ناجزارب ثلثم ۀ
یزورما رب و نارک ۀ جیالخ
راف ب .تسا هدو ا رد
هب هجوت اب و هماد هداد
زا لصاح یاه یسررب
اه و شواک یاه ناتساب یتخانش
، گلج ۀ ناجزارب هنارک طخ ات هاب ،
یرتهب ناونع یارب هنیزگ ن
ناکم یبای طوحم ۀ اب نآ زا هک ثحب دروم یشنماخه مان
ییاه هاکوکت و هاکمخت ،نکوامت نوچ هدراب ماان
ش هد
، یفرعم و داهنشیپ ش
ندرب بقع هب .تسا هد نیشیپ
ۀ تیلاعف یاه یاراب شیات ااب گرزاب شورواک هاب شوایراد زا ینامتخاس
یراگنهاگ قیقد
رت خاک یاه فشک
،هدش یاعدا ب هاگردنب نکومت ندو رد
هراپ دانسا زا یا و یراتشون
رد هک یهاگیاج اب مهم نیا داضت
نکومت رهش یارب تیاهن اسارب
هتفای ناتساب یاه داهنشیپ یتخانش
ش هد تسا
، یمامت باستنا هارمه هب خاک
یااه فاشک هاب هداش
گرزب شوروک
، یلاحرد لگ هک هتشون اه هب تیلاعف یاه کوامت رد گرزاب شوایراد ینامتخاس دانراد هرااشا ن
، زا ماهم نیرات للااسم
شیپ هتفای اب یراتشون دانسا یناوخمه و تقباطم رد رگشهوژپ یور ناتساب یاه
ب یتخانش ه رامش یم دور .
ژاو ه یاه :یدیلک
،هکوکت ،نکومت جیلخ
نایشنماخه ،ناجزارب ، راف
اااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا [email protected] :لوئسمةدنسیونۀمانایار*
1 . م همدق هک ییایرد فاشتکا زا سپ ودوره داهش رب انب ب
یراد روتسد ه ،گرزب شو
ا سکییکاس
Scylax(
ییادانایراک)
دنس دور زا ب و رصم ات دنه رد
ا ییایرد هار ییاسانش فده مااجنا
داد
، یریاسم دااجیا ییاایرد
دروام هاک داش
دافتسا ۀ یدنه یناریا و اه رارق اه
تفرگ
.(Herodotus, 1828: 289)
نینچمه اسارب
ابآ نامدای نتم ،زلواس هار
هب گرزب شویراد رح هب ینشور
هب رصم زا هاربآ نآ هار زا یتشک یدایز رامش تک یواس
هرااشا رااپ نیمزراس
یم دنک
(Posener, 1936: 180)
یهیدب .
هاب یردنب یتسیاب هک تسا هااگرگنل ناوانع
یتاشک یااه دروام رااشا ۀ
هنارک رد شویراد جیلخ یلامش یاه
ات رصم ینلاوط ریسم رد راف شخب
یاه یاراب و رااپ نیمزراس یالخاد
تمیزع هسراپ یاهرهش هب
تخت(
)دیشمج
دوجو داگراساپ و هتشاد
،دشاب اجنیا شاسرپ اما هاک تاس
اایآ یاسررب
هارمه هب یخیرات دانسا و کرادم هتفای
ناتساب یاه ار ناکما نیا ام هب یتخانش
یام داهد ب اات میناوات و لاحم زا
و ردنب تیعقوم یشنماخه یرهش
هنارک رب اه ی راف جیلخ یلامش
؟میبای یهاگآ
نااامه هاانوگ هااک یاام میااناد یخیرااات یراتااشون کراداام دربراااک هااب
ناواانع رد لادتااسا بوچراااچ و هاایاپ
ناتساب یسانش
، قیقد ییاسانش هب رتشیب کم
ا ن اه صاخ دراوم و یم
دزادرپ
؛ رد رهاش کای ماان هاک ینعم نیا هب
کی هب یخیرات نتم طوحم
ۀ هداد تبسن یناتساب یم
دوش و اسارب ااستنا نیا اب ب
ا هراهب هاک یاشناد زا یرایگ
خیرات رارق رایتخا رد هداد
،تسا هداد ناتساب یاه یتخانش
یام ریسفت و ریبعت دنواش
کراد(
، 1379 : 68
رد.)
ویاش ۀ
ب یشهوژپ ه
هتفرگراک رضاح راتشون رد هدش زین
راشا و مان کی باستنا زا دنچ ره ۀ
هب باستنا یارب یخیرات اتفای
ۀ
ناتساب تخانش هتسج دوس ی ش
هد
، هدوب نآ رب شیت نآ زا شیب اما تسا
ب ات ا ود یهاگن کرادم زا یزاوم و هیوس
رانک رد یراتشون و یخیرات هتفای
اه کرادم و ناتساب
یتخانش
، نشور تخانش هب یبایتسد ناکما اجو زا
رهاش دو
هاگردنب ای نارک رد یشنماخه
ۀ راف جیلخ یلامش ،دوش هتفرگ هرهب هنارک طخ هب کیدزن ای
ره چ دایکأت دیاب دن
وش تیاهن رد هک د شسرپ
اه داریا و وخمه نیا رد یدنچ یاه یب کرادم ینا
هدنام خساپ .تسا
2 . کرادم یراتشون
یراتشون دانسا و کرادم عوضوم اب طبترم
رابع :زا دنا دانسا مه یلباب اب نامز
مکح ییامرف گرزاب شورواک راب
رهش نآ لگ ، هتشون تخت یوراب یاه دیشمج
اات عبانم و رلاااسایرد رفاس شرازاگ زا یخیر
رد ردنکاسا یاتاسار
هنارک راف جیلخ یلامش یاه همادا رد هک
هب هب لیصفت اهنآ
یم میزادرپ .
2 - 1 . کرادم مه یلباب هوب هراوشا و ورزوب شورووک اب نامز
ماون یاوه هوکموخت (
Tahumakka هوکمخت ،)
( Tahmakka هکوخت و)
( Tahukka )
:
کرادم نایم رد خیرات هک یلباب
نامرف نامز هب اهنآ زاب گرزب شوروک ییاور
یم ددرگ هدید دنس نیدنچ ، یام
دواش
رد هک اهنآ مان هب یناکم زا
« خت )و(
هکم
(»
Tah(u)makka
یکی رد .تسا هدش هدرب مان )
ااسرا هاب دانسا نیا زا
دروم داوم و نارگراک رفس یارب زاین
ماد ییاه رهش زا هک تسا هدش هراشا
(رپیس
Sippar
خت هاب)
ااح رد هاکمو
تمیزع هدوب دنا
(Tolini 2008: 2)
رد .
رگید دروم
، زا هباج هب نارگراک و راولا ییاج لیسو
ۀ نخس هکموخت هب قیاق
تسا هتفر
(Ibid)
دیاب ار دراوم نیا هک تسا نامگ نیا رب ینیلوت .
امدخ هلمجزا هاب کامک یاراب یلباب دباعم
زاس تخاس ه
هب هکموخت رد یهاش یا باسح
میروآ
.(Ibid:3-5)
هک تسا نآ تیعقاو فرصت
لباب یوس زا شوروک
گرزب
، هب ار یلباب ناناگرزاب راجت ناکما روط
عباانم هاب ندیاسر و دایدج ییاهرازاب هب یسرتسد یارب هدرتسگ
.دروآ مهارف هزات یدمآرد
« یتیا - کودرم - واتلب
(»
Itti-Marduk-Balatu
لاباب رهاش نااگرزاب نیرتدانمتورث ،)
،
نیا زا یکی ناریا نیمزرس رد راجت هب هک دوب دارفا
تشاد قایتشا
(Zadok 1976: 72)
ارچ ؛
هک تاسد رد ماک
تسخن اس ود هب شوروک دورو زا سپ
لباب
، ناریا رد هب1
رس درب
؛ ب یار ااثم
، ااسارب ناشور دواجوم دهاواش
یم دوش یو هک یلاحرد هدوب هکمخت رد رهم هام لیاوا رد هک نآ زا ،
هب اج نیمزرس یاه ریاسم یاط یاف یانورد
هدرک ،تسا هنوگ هب تفه دودح رد هک یا نآ زا سپ هام
، تسا هدروآرد هناتمگه زا رس
(Zawadzki 1994: 124) .
یتیا هب طوبرم دانسا زا -
کدرم - وتلب نیا هنوگ تفایرد یم دوش هک هکمخت
، هاب ناوانع رد یو داصقم نیتاسخن
ناریا
، ردنب هک هدوب ی هار ریسم رد
اه یناتساب ی رارق یف لخاد تمس هب
یم هتفرگ تسا . راگید یوس زا
، اتکن ۀ
هک تسا نیا مهم تبسن تماقا
ًا ینلاوط یلباب گرزب ناگرزاب نیا دم ار
دیاب هکمخت رد هب
ناونع دنس ی ره دانچ
ریغ درک روظنم رهش نآ رد هناهاش و بسانم یهاگتماقا دوجو رب میقتسم
(Tolini, 2008: 6-7) .
اسارب نسا زا یکی رد دوجوم دا
زوم ۀ وروک ییاورنامرف متشه اس هب طوبرم ایناتیرب هب هک لباب رد ش
یگزات
تسا هدش رشتنم و هدناوخ
2، حرطم نامگ نیا یم
دوش افتم شراگن هکوخت هک .دشاب هکموخت زا یرگید و
نآ بلاج هجاوم یرهش اب زین دنس نیا رد هک یم
میوش رد هک نارک ۀ رارق راف جیلخ تسا هتشاد
(Tolini, 2008:
8; Wunsch, 2003: 113) .
2 - 2 . لگ هتشون تخت یوراب یاه دیشمج
زا یرامش یناوخزاب و فشک اب لگ
هتشون تخت یوراب یاه مان دیشمج
« )ن(ک )کو(مات
» (
Tam(uk)ka(n)
) اای
هداس نایب هب
« نکومت
» (
Tamukkan
) یارب هدزناش راب هب ناونع طقن ای دصقم ۀ
یه تامیزع اک
ت هوراگ و ااه یااه
تسا هدش حرطم وافتم فادها اب فلتخم
(Henkelman, 2008: 306)
؛ نآ هتبلا زا هاک هنوگ نتام
ااه تافایرد
یم دوش
، هراشا مان نیا زا روظنم لحم ود هب
اب جرد ۀ و تیمها ایفارغج تیعقوم
تاسا ماه زا رود و واافتم یی
زا یکی هک اهنآ
رد شخب یاه هنارک رد یرگید و راف نیمزرس یلخاد جیلخ یاه
راف هنارک طخ هب کیدزن ای
در یبای یم دوش
؛ هب ناونع لاگ هنومن تاشون
ۀ راماش ۀ
PF1790
(
PF= Persepolis Fortifacation
) رد نکوامت زا
یحان ۀ اسمنر
Ranmesa(
مان)
یم درب رد یلحم دیاب هک شخب
یااه یزوراما رااف ناتاسا یلاماش اقطنم اات
ۀ
دشاب ناهفصا
(Ibid: 307)
فت زا یادج .
و یداصتقا هاگیاج تهج هب ییایفارغج تیعقوم رد وا اجرد
ۀ تایمها
،
مان ود نیا ی رد
رارق حطس ک هتشادن
دنا
؛ دروم رد هک ارچ هاک ینکومت
رد شاخب یااه یالخاد رااف نیمزراس
رارق تسا هتشاد
، اب اهنت لدابم ۀ هقوذآ یمومع هجاوم
،مایا یالو دروام رد و رفاس ااب راگید
یه تامیزع اک
ت و ااه
هورگ ییاه هجاوم یم میوش هک ناشن دنهد ۀ یمها ت دایز نآ ماظن رد یاشنماخه یهااش و یرادا تاسا
هاچرگا .3
لیسگ هورگ ک یاه پولش ای دازآ نادرم زا یکچو
( shalup
اه)
و همدخ ناشیاه ار نکومت هب اسارب
رااهچ نتام
لگ هتشون یم ناوت و اهرفس بوچراچ رد تیرومأم
یاه یلوادتم و ومعم درک دادملق
هک یم هتاسناوت راه یاراب
زا کی لحم اه یاهرهش و زوح
ۀ هب یهاشنهاش ماجنا
ب اما ،دسر هورگ رفس
گرزاب یااه
( اات رافن رازاه
اای نارگرااک)
شتروک
( Kurtash
اه)
ار اب ونع ا ن اه ی گنس ،شاقن نوچ یفلتخم ارختسا نادرم ای شارت
ج دننک ۀ ندعم زا گنس
اهنت یم ناوت هب یارجا روظنم هژورپ
گرزب یاه س
تخا و درک ریسفت و ریبعت یهاش زاس
وداج(
1 (Henkelman, ،)
2008: 310) .
تکن ۀ زا هاک یامهم رایسب زا ینارگرااک مازاعا
تایلم یااه فالتخم هایکیل ،یراصم ،ییاردوکاسا داننام
،یا
هیکوداپاک ییایرتکاب و یا
هب نکومت یم ناوت تفایرد
، زا یهاگآ ناهااش تیفیک
ۀ تایلاعف ییااه نآ رد هاک تاسا
ناکم تسا هدوب ارجا اح رد
؛ هب ناونع تاشون هاب هاجوت ااب یرصم نارگراک دروم رد هنومن ۀ
شوایراد زا گرزاب
شوش یم میناد دارفا نیا هک ینامتخاس یاهراک رد دراس و دام نیمزرس نامدرم رانک رد
هب ناونع رااجن ،راکیط
سم و وک هتفرگ تمدخ هب اهراوید انیلزت و نتسارآ یم
دندش
(Schmidt, 1953: 30)
هفیظو نیا و یا
هاک دوب
یم دنتسناوت هب
یبوخ تخاس رد و
نکومت رد یهاش یاهانب یاهزاس هدهع رب
دنشاب هتشاد .
زا لگ زا هک یرگید مهم رایسب اکن هتشون
تخت یوراب یاه رد دیشمج
ۀرااب تافایرد ثاحب دروام عواضوم
یم دوش
، هنارک اب نکومت یطابترا مهم تیعقوم زا یهاگآ یاه
ونج ب و یب ه پارتاس اب هژیو هکم نیشن
Makka(
رد)
تسا یزورما نامع
(PF 679 & 680)
اسارب .
ب دانسا ه تسد نکومت ،هدمآ هب
ناونع أدبم و یکاروخ داوم اسرا
فرصم ی پارتاس یارب هنازور یاه
یبونج رت
، تاسا هدواب یمهم شقن یاراد
(Cook, 1983: 65)
؛ ااثم یاراب رد
لگ تاشون ۀ هاب ورااب راماش
ۀ
PF0679
یام میناواخ هاک
« داسمودریا ه
(
Irdumasda
)،
هاکم پارتااس
، زاینرپ زا ه
( Parnazza
تفایرد بارش نکومت رد)
یم دنک
».
دادخر نیا هک زا
ع یاراب نکومت ندوب هاگردنب امتحا تامیز
یه ک ت جیلخ یوس نآ هب دارفا و اه راف
هب ینابیتشپ دش یم
دنک
(Potts, 2009: 38; 2010: 230) .
اح نیمه رد
، یکی رگید زا یگژیو یاه لگ هتشون اه تاخت یوراب ی دیاشمج
داناسا طباض و خیراات تابث ،
هب یهاگن اب و اسا نیا رب .تسا نآ هب طوبرم هلارا کرادم
هدش هدهااشم ، یام
دواش جوا ناامز نیرتاشیب هاک
یه تمیزع ک
ت لصاف رد اه ۀ
اس یاه ات21 گرزب شویراد ییاورنامرف24
، ینعی 501 - 497 ش تبثم.پ
تاسا هد
رد هک تسا یدح ات رفس مکارت نیا و مز
ا ن اه یی هب مه روص زا شیب ات نامز
رازاه ود تعناص و رگرااک
رد راگ
تیلاعف نکومت یم
رک هد دنا
(Henkelman, 2008: 309)
تیلاعف؛
ییاه هک اسارب رد هک یلباب یراتشون کرادم
هب همادا اهنآ
،تخادرپ میهاوخ نیشیپ
ۀ اهنآ هب نکومت رد نارود
شوروک زاب گرزب یم
ددرگ .
لودج 1 . زا یتسرهف لگ
هتشون رد هک وراب یاه اهنآ
تسا هدش هدرب مان نکومت زا (Henkelman, 2008: 308-9)
.
فیدر نتم نآ خیرات و رهم
نیمأت هاگتسیا -
هدننک /هدنتسرف مان
أدبم دصقم
نآ یاضعا و یترفاسم هورگ
PFa 18 1 PFS x; III/23
؟ دام رد انروتیم
نکومت رامش
150 رگراک یوناب
،امنهار هس هارمه هب ییاردوکسا 9 هیتبوا یربهر هب راکتمدخ
PF 1363 2 ؛رهم نودب
/III 23 هتخانشان ؛اکاساک
؟ نکومت
رامش 150 هب ییاردوکسا رگراک
،امنهار هس هارمه 9
هب راکتمدخ
هیتبوا یربهر
PF 2055 3 PFS 1620, PFS
1621, III/23
؟
؟ نکومت
رامش 150 هب ییاردوکسا رگراک
ایتابوا یربهر
PF 1557 4 PFS 0017, PFS
1442; Ø/21 هقطنم رد ؛هیشوا
دابآرون( نایلهف )ینسمم رد( هنابکب
)شوش نکومت
547 ییامنهار هب یرصم رگراک
شودبکب
NN 0480 5 ؛رهم هرامش
IV/23
؟ شوش رد( هاش
ای نیمزرس یاه
)رت یرتخاب نکومت
690 گنس ،یرصم درم ناشارت
هنابشمک ییامنهار هب
NN 1177 6 PFS 0095, PFS x;
III/23 هیموا نکومت
تخت دیشمج 29
یربهر هب شاقن ،یرصم درم یرصم ریپایونیز
PFa 30: 7 14-6 PFS 0120; VI/21
شیزتم(؛؟ زتکوپ تخت یکیدزن رد )دیشمج رد( نکر
تخت هقطنم )دیشمج ات ،نکومت
ا هکبشو 980
یربهر هب هیکیل لها رگراک یتایش هنرپ
PF 1368 8 PFS 0095, PFS
1293; VI/23 شونمودم
هیحان رد ؛)؟هنمزم(
هنشریا
؟ نکومت
304 هریمنیم زا ؟؟نکومت رگراک
یتایش یربهر هب هنرپ
Fort. 9408 9
?; IX/23 هدنموشیم
شیزتم تخت کیدزن(
)دیشمج نکومت
رامش 161 ل لها رگراک هیکی
امنهار مان هب هراشا نودب
NN 0111 10
؛رهم رثا نودب VIII/20
؛ ]...[وکم )هتخانشان(
رد( هکنرپ )دیشمج تخت نکومت
رامش 8 گنس رگراک شارت
؛شیریتکروکون یربهر هب یرصم گنس دیشمج تخت زا شارت
NN 1858 11 ؛رهم رثا نودب
؟ Ø/24
؟ نکومت
رامش 74 هب ییایرتکاب درم
یربهر هد]....[وپیز
PFa 30: 12 11-3 PFS 0120; IX/21
شیزتم( ؛ ؟ هزتکوپ تخت یکیدزن رد )دیشمج هیحان رد( نکر
)دیشمج تخت ات نکومت
« هکبشوا
» رامش 980 هیکوداپاک لها رگراک
یربهر هب دی هیشوا
مان تهابش زا یادج رارق ،
نارک رب نتفرگ ۀ
اف جیلخ یلامش و ایرد هار زا رفس ناکما و ر
هب لیسو ۀ هاب یتشک
هناهاش یاهانب ای انب ندوب اراد هارمه
، یگژیو یاه کرتشم و صخاش یاهرهش
رد هاکوخت اای هاکمخت ،هکموخت
یلباب دانسا اب
ِنکومت لگ ن هتشو یاه یمییا تاخت یورااب دیاشمج
یاضرف حراط باجوم هاک تاسا ۀ
تایعقوم
ناسکی ییایفارغج هیضرف نیا زا ینابیتشپ و اهنآ یارب
تسا هدش
(Henkelman, 2008: 304-6)
نایا نونکا اما،
حرطم مهم شسرپ یم
دوش وظنم رگا هک مان نیا یمامت زا ر
م کای ااه صخاشم ییاایفارغج تایعقو
تاسا
، اایآ
جو یدهاوش لحم دناوتب هک دراد دو
قیقد رت
؟دهد ناشن ام هب ار نآ یکی هناتخبشوخ شسرپ نیا هب خساپ یارب
راد رایتخا رد هک یمهم عبانم زا می
، وخراکن رفس شرازگ اس هب طوبرم4
325 پ . یاتسار رد وم نارک
ۀ یلامش
هک تسا راف جیلخ ی هطساو هب
ب نایرآ و وبارتسا ه
تسا هدیسر ام تسد
(Arrian, 1809 ; Strabo, 1857) .
2 - 3 . رفس مان ۀ سوخرائن و
رد فقوت هکوئت هاگردنب
( Taoke )
تهج هب یهاگآ
هک ییاه خیرات
کیسیک تخا رد
رارق رای یم دهد
، رید هاک تاسا ینامز خااک دواجو
هاب طوابرم ی
یشنماخه ناهاش مان اب یناکم یکیدزن رد
« هکوکت
» رد شخب یاه هنارک و راپ یایرد یلامش نآ یاه
قایرط زا
شرازگ هک ییاه و وبارتسا
نینچمه نایرآ
رفس زا وخراکن هداد
دنا ، ییاسانش تاسا هداش
(Arrian, 1809: 58-
63; Strabo, 1857: 188)
نایم نیا رد هک انارک یاتاسار رد یو رفاس شرازاگ زا نایرآ حرش
ۀ جیالخ یلاماش
هکوکت تیعقوم و لحم زا راف رظن زا
ییایفارغج و یناکم اعیطا
، لاباق رایسب تاسا هاجوت
:
« زا ر اگ زا ساپ
وگراداپ کشخ لیسم (
Padargus
) اهنآ چیپ هبش کی یاتسار رد ار لحاس یگدروخ ریزج
ۀ یاراد عرز و تشک
ناتسغاب و هدرک ابند ناتخرد نوگانوگ عاونا زا ییاه
، ایربمازم مان هب یناکم رد (5
Mesambria
) زا .دندرک فقوت
زادنا هب اهنآ ایربمازم ۀ
200 ایداتسا (6
Stadia
) رد و هدومن یدرونایرد اناهد رد هکوکت
ۀ سیناراگ دور (7
Granis
)
و نااکم نایا یاکیدزن رد .دنتفرگ ولهپ لاصاف رد
ۀ 200 نآ زا ایداتاسا
، دراد دواجو رااپ ناهااش زا یخااک
»
(Arrian, 1809: 39) ریوصت(
1 .)
راپ هاش خاک و هکوکت تیمها یاهرهش رگید اب هسیاقم رد
تاسا هدواب ااجنآ ات یشنماخه هاک
رد وبارتاسا
هب هراشا رانک خاک
یاه وش تخت ،ش خاک زا ،داگراساپ و دیشمج
وکت هک نارک رب ۀ جیلخ راف مان یم درب :
« اهنآ راپ[
دندومن نیلزت رگید زا شیب ار شوش خاک ]اه
، اما اهنآ یارب یرتمک نأش و مارتحا خاک
یاه و سیلوپسرپ
دندوبن للاق داگراساپ ارچ ؛
رد هک کم نیا نا یثوروم و مکحتسم یاه
، هنیجنگ رآ و نلازخ ،اه هاگما
رااپ یااه راراق ااه
دراد هبگ رد یرگید خاک . Gabae (
) رد شخب یاه انارک راب رگید یکی و راپ یایلع ۀ
یاکیدزن رد ] رااف جیالخ[
هدیمان هکوکت هک یناکم یم
دوش رارق ...دراد
» (Strabo 1857: 130-131) .
وصت ی ر 1 . هکوئت (TAOCA) نارک رد
ۀ ناهد رب و سراف جیلخ یلامش ۀ
شقن زا سینارگ دور ۀ
یسویملطب
« ن وکسدوت ولوکی »
دس رد ة
15 یدلایم یجنگ(
یقوثو و
، 1386 : 46 )
3 . ووت رهوش تیعقوم ساسارب هکمخت و هکوئت ،نکومت تیعقوم یسانشزاب (
tawwaj
) هدوس یاوه
یملاسا نیتسخن نآ هچ هکوکت ار اب و نکومت دانویپ هاکوخت ای هکمخت
یام داهد
، ،ماان رد تهاباش زا یاداج تایعقوم یناواخمه
نآ ییایفارغج
؛ ینعی رارق نارک رب نتفرگ ۀ
یلخ یلامش رااف ج
، رفاس نااکما اایرد هار زا
و زا یرادرواخرب یاانب
بجوم هک تسا هناهاش تسا هدش
ات هکوکت اب نکومت ندوب یکی اضرف رواص هب
ی یواق ااب دهاواش و کرادام
قتم دعا حرطم هدننک وش
د
(Hallock, 1959: 178; Metzler, 1977: 1058-9; Potts, 2009: 36)
، زا شیپ یتح
نکومت مان یناوخزاب و فشک لگ رد
هتشون تاخت یورااب یااه اای دیاشمج
زا شیاپ شوااک و یاسررب هانوگره
ناتساب یسانش
، نارگشهوژپ زا یهورگ هاکوکت تیعقوم نتفای یارب شیت رد
ااسارب هالارا ااصتخم
رد هداش
مانرفس ۀ وخراکن هنامگ
ینز ییاه رک صخاش هک دند همه زا رت
، قابطنا یاعدا ااب هاکوکت
رهاش هداس جوات یااه
تسخن نایم ات نی ۀ
یمیسا هک دوب قطنم رد ییاج رد ۀ
ناتستشد نایم
ۀ هب ناجزارب هار هوانگ
تشادرارق
، ستراواش)
،
1372 : 98 (Schiwek, 1962: 4-97; d'Anville, 1764;
ریوصت(
2
رهش نیا .)
هک لمح نامز رد ۀ
نارایا هاب بارعا
دوب یفورعم رهش
(Martin, 1984: 44)
، دس رد ۀ یرجه مراهچ یتعسو
جرا رهش دودح رد ناهبهب( نا
تشاد ) و
بآ اب و ه ناتسلخن و مرگ ییاو ناوارف یاه
هتفاب عاونا ندوب اراد تهج هب نااتک یاه
نواتبیگ نوالم ی هداش یزود
یدایز رهش دوب هتفای
یرخطصا(
، 1927 : 130
اما )،
و دییاپن یرید رهش قنور ا شیاپ
داس ز ۀ یراجه متافه
( 13
)یدییم
هناریو هب دب یا دش
یفوتسم(
، 1913 : 116
تیعقوم .)
،جوت رهش زوت
(
tavvaz
) هوت ای
( tavvah
هاب زاگره)
هدشن ییاسانش قیقد روص
،تسا هب اما یلااب رد ییاج نآ لحم یلک روص ناهد
ۀ )یاکلاد اای هله( روپاش دور
دروخرب لحم و نآ
تسا هدوب هرج دور اب
(Le Strange, 2011: 259)
.
وصت ی ر 2 ناکم . یبای وت گلج رد ۀ )رهشوب( رهشیر ردنب یکیدزن و ناجزارب (
d'Anville, 1764: pl.15 )
4 . ناتساب کرادم یتخانش
هک نونکا اسارب
یراتشون دانسا و یخیرات نوتم رب
یاشنماخه نارود زا یهاگردنب ای و رهش ملسم تیدوجوم
نارک رد ۀ لثم رد ییاج رد و راف جیلخ یلامش ث
و رهشوب ،ناجزارب کأت هوانگ
دش دی
، همادا رد شیت یام میانک
ات فشک کرادم و دهاوش دش
ۀ تساب نا یتخانش ار
رد زوح دروم ۀ رظن و مینک یسررب ار ناهک یرهاش تیدوجوم
اسارب هتفای ناتساب یاه یتسار دروم یتخانش
رارق ییامزآ میهد
تسخن .
، مییوگب دیاب یسررب
یاه ناتساب یسانش
قطنم رد ۀ و هجوت اب هتبلا و ناجزارب هبش رد رتشیب زکرمت
ریزج ۀ هطوحم فشک بجوم هک رهشوب یرارقتسا یاه
رود زا ۀ سم گنس ی هدش یمیسا نارود ات
،تسا و تمدق زا نیشیپ
ه یا هک تسا رادروخرب ینلاوط هب
ناونع هنومن
یم ناوات رد درازاپ شوااک هاب لات
یاپ ات ل
( Tul-e Peytul )
(Pezard, 1914)
نیتاشا یاسررب ،
(Stein, 1937) ،
یو نوااسمایل (Whitehouse & Williamson, 1973)
و نیاانچمه ماااکتیو
(Whitcomb, 1987)
.درااک هراااشا
،نیادوجواب هک تفگ دیاب
لباق و نیرخآ زا یکی یسررب نیرتدامتعا
ااه ااس رد 2004
.م اب و ه رتاسگ رد هژایو ۀ
هنارک ات ناتستشد زا یعیسو دکشهوژپ یراکمه اب و رتراک یتسرپرس هب رهشوب یاه
ۀ ناتساب مااجنا یسانش داش
یمامت اب هک ییاهدیدرت
هک ینادیم ۀمانرب نیا تسرپرس هراپ ییاسانش رد
هتفای زا یا هاطوحم یحطاس یااه
ااه
راهظا
،تسا هدرک دوخ عون رد
عماج زا یکی نیرت
شهوژپ تساه
(Carter, 2006)
یسررب نیا .
هاب ییااسانش 32
طوحم ۀ یشنماخه هب بوسنم یرارقتسا ای
یشنماخه -
یناکشا
هب(
)ینااساس زا شیاپ اات یاشنماخه صخاشم روط
رد
گلج ۀ ناجزارب رجنم
8دش هک هاطوحم زا یرامش ندوب یشنماخه رد یکش چیه ،دادعت نیا زا هتبلا ،ااه
اب ه هژایو
هک نانآ رد دنرادرب ۀ دنتسه هناهاش یرامعم راثآ
، درادن دوجو
(Ibid: 94)
مهم و رت زا نیا ،نآ رتاشیب تایعقوم هک
وحم نیا هط اه ی ییاسانش و شواک هدش
ریوصت(
3
، )
ریغ هب هطوحم زا یناتساب یاه
گناس و هایاس کدرب ،باخرچ
هایس
، هب هدوت روص هطوحم زا یا
یرارقتسا یاه زکرمتم و هدرشف
یم هدید دنوش هدش بجوم تیعقاو نیمه هک
تسا زا ناوتب ات اهنآ
هب ناونع یازجا کی رارقتسا مان یرهش گرزب رایسب دراب
و ااسارب تهاباش
حراط و عوان
افس اهنآ اب افس یااه هاطوحم اخت ،داگرااساپ نواچ ییااه ت
نیانچمه و شواش ،دیاشمج رود
ۀ یرارقتاسا
طوحم رد یشنماخه ۀ
یق نیرحب
9، ارب ی اهنآ یناکاشا اات یاشنماخه خیراات دز نیامخت ار
(Ibid)
لایلد هاب.
هطوحم تیمها فشک یاه
هدش
، ب ه هژیو خاک یاه یشاح یشنماخه ۀ
ناجزارب رهش
، هاب هامادا رد رواظنم
تخاناش
ب و رتهب ه هاگ هژیو گن یرا قیقد رت نییعت یارب خیرات
قایقد ،هاقطنم رد نایاشنماخه رواضح زا یرات هابنج
یااه
ناتساب خانش و ینف ،یت یرنه
دوجوم دهاوش یسررب ار
هدرک یم یپ رد هک میا :میروآ
وصت ی ر 3 . شنکارپ هطوحم یشنماخه یاه و یناکشا_
زکرمت اهنآ ناجزارب رهش لامش رد (Cater 2006: fig. 5)
4 - 1 . باخرچ خاک یشاح رد یشنماخه خاک نیتسخن فشک ۀ
ناجزارب رهش اس رد10
1351 تهج هب هکش.اه
یگژیو یااه و یانف
دش بستنم گرزب شوروک هب یرامعم
زارفراس(
، 1350 : Sarfaraz, 1973: 188; 30
، )
اطقن ۀ ناتاساب رد یافطع -
د یسانش زا رگید یرامش ییاسانش و هقطنم یشنماخه نارو
خاک یاه اب یهاش مان
یاه هایاس کدرب گناس و11
.دوب هایس یناکم تیعقوم تهج هب باخرچ خاک فشک
هک هانارک طاخ هاب تبسن ،دراد
هژایو تایمها زا زاین یا
روخرب راد
؛دوب ارچ هک اسارب رفس شرازگ وخراکن
هک ینامز رد
ردنب هکوکت دوداح رد ک30
اماش یرتموالی
هبش ریزج ۀ رهشوب دندوب هتفرگ ولهپ
، زا یخاک رد راپ ناهاش
لصاف ۀ اای ایداتسا200 اح
دود یرتموالیک33 رد
شخب یاه سپ هنارک رارق یا هتشاد تسا
.(Arrian, Indica: 39)
هب هجوت اب نیمه
یناشن
ًابیرقت قیقد وخرااکن
هک دوب ناتساب زا یرایسب فشک هزات خاک ناسانش
ۀدش باخرچ ار لصاف رد ۀ دودح طخ زا یرتمولیک35
هانارک و
ناهد هب تبسن ۀ
هقطنم صخاش دور اهنت
، روپاش دور ینعی
)یکلاد ای هله(
سیناراگ ااب نآ اصتخم هک یناواخمه
،دراد راظن دروم خاک نامه وخرااکن
دنتاسناد
(Mallowan, 1972: 6; Stronach, 1978: 73, 80 & 293-4;
Boucharlat & Salles, 1981: 69-70; Cook, 1983: 33; Wiesehofer, 2001: 78)
رظن زا ود اب یزکرم رلاات کی زا باخرچ خاک ،یرامعم نیپ شش فیدر
یاراد هاک هدش لیکشت نوتس ییات
یم زاب یناویا هب یرواخ هاگرد .تسا رواخ و بونج ، امش بناج رد هاگرد هس فایدر ود یاراد هاک تاسا هداش
هت ن دننامه نوتس هنوم
خاک رلاات یاه
، زادنا رد اما ۀ
کچوک هیاپ .تسا هدوب رت نوتس
حراط رد خاک یلصا رلاات یاه
کبس و
، هیاپ اب یراکشآ یدننامه نوتس
یاه خااک یااه داگرااساپ رد گرزاب شورواک دراد
و اب ه نیامه لایلد
تهابش اه فشک یانب رگشواک ار هدش
« شوروک خاک »
دیمان
زارفرس(
، 1350 : 30 .)
ریوصت 4 . فشک یهاش یاهانب نلاپ قطنم رد هدش
ۀ :ناجزارب 1 شقن : ۀ ،باخرچ خاک 2
: و هایس کدرب خاک 3
،هایس گنس خاک :
یمیهاربا(
، 1388 : یاهریوصت 3
، 4 و 6 )سایقم نودب ،
4 - 1 - 1 . ورزب شوروک هب باخرچ خاک باستنا دهاوش
باخرچ خاک تخاس باستنا هب
شوروک گرزب اسارب هیاپ تهابش نوتس
یاه هنومن اب خاک نیا رد دواجوم یاه
داگراساپ
، ب ه هب موسوم خاک هژیو
« ینوکسم
» ای
« یصاصتخا
» تاسا ینااگمه شری پ دروم نارگشهوژپ نایم رد
(Stronach, 1978: 293-4; Boucharlat-salles, 1981: 66-70)
هیاپ راتخاس و لکش زا یادج.
نوتس شقن و اه ۀ
باخرچ خاک یلک
ریوصت(
4
مدع ،)
افتسا هد هناش رازبا زا یا
( Toothed Chisel Tools
رد)
گنس ،یشارت هاب ناوانع
ش صخا ی خیرات رد ب قلعتم یاهانب یرا گ گرزاب شوایراد زا شیپ نارود ه
، هژایو تایمها یا
دراد
(Nylander,
1965: 52 & 1966: 373-77)
هک ارچ ؛ رد
نیا خاک زین رد گرزب شوروک نارود هب قلعتم یاهانب رگید دننامه
داگراساپ
، گنس راک نودب یشارت
هنوگره ماجنا رازبا نیا زا هدافتسا ش
زارفراس .تسا هد
، ااب ار خااک نایا تخااس
نیا هب هجوت فیرظ و رتدیدج یو هچنآ هک
هیاپ ندوب رت نوتس
یم هفوشکم یایشا و اه دمان
، هاب ااس یااه یناایاپ
تبسن گرزب شوروک یگدنز یم
دهد هبان گرم لیلد هب هتبلا هک ماگن
اس رد یو 529
م.پ تخااس رااک و
زااس
چیه و هدش اهر نآ تسا هدیسرن مامتا هب هاگ
( 1388 : 52
. )
نایم نیا رد نمدرب ناج
(John Boardman)
هجوت اب
نوتس هت نیریز شخب و نوتس اش رد دوجوم بسانت و کبس هب لصاف ،12
ۀ ناایم یناامز خااک
یااه و مااع رااب
نشیپ ناجزارب خاک یارب ار یصاصتخا یم داه
دانک
(Boardman 2000:66)
کواک زامیج. (James Cook)
زاین
اسارب هیاپ حرط نوتس
یاه باخرچ یزکرم رلاات وافتم گنر ود بیکرت زا هک
نیانچمه و تاسا هدش داجیا
لیطتسم حرط لکش
،نیپ و یزکرم رلاات زا ار باخرچ یانب
هتخاس یم شوروک نامز یاه دناد
زا وخرااکن هک
نآ هب اونع ن یخاک ت ردنب یکیدزن رد راپ ناهاش زا تسا هدرب مان هکوک
( Cook 1983: 33 .)
4 - 1 - 2 . تهابش لگ یاه هدزاود رپ ینیئزت خاک باخرچ اب هنومن یاه داگراساپ
شواک نایرج رد هد رد هک ییاه
ۀ 80 ماجنا باخرچ خاک رد ش
د
، عطق کی ۀ نشاپ هب طوبرم یگنس ه
هاب رلاات رد
ب خاک ناویا ه
تسد مآ یم هک یشقن تهج هب هک د خیرات رد دناوت
دانک افیا باخرچ خاک تخاس یرا گ
، ایمها زا ت
سب دروخرب ییاز شقن ینیلزت رصانع زا یکی .تسا را
ۀناشاپ نیا یور رب هدش یگناس
هاب زور لاگ ود شیاامن ،
تسا ینیلزت چیپ ود زکرم رد و هنیرق روص
ریوصت(
5
تاسخن هاگن و رهاظ رد هچرگا ).
، لاباق واافت رد یهجوات
کلگ نومن یاه ۀ
نومن نارازه اب باخرچ ۀ
هطوحم رد هک رگید تخت نوچ ییاه
شوش و دیشمج هدید دراد دوجو
یمن دوش ، یساسا و صخاش وافت کی هک تفگ دیاب
، هانومن تاخت رد دواجوم رااثآ راگید زا ار بااخرچ یااه
زیامتم شوش و دیشمج یم
دنک نآ و زا هدافتسا ایم رد راد ای گربساک
گرابلگ ن کالگ دواجو .تاساه
یااه
گربساک هژیو تیمها یتقو راد یم یا
رد هک دبای یم
هطوحم نایم زا میبای ااهنت یاشنماخه یاه
یانیلزت رانه رد
داگراساپ
رب(
بل یور ۀ اب ناسنا ابل عطق و راد
ۀ )نادانز جرب یگنس ِرد هب طوبرم
و رود ۀ گرزب شوروک یم هدید
.دنوش هب
ردنلین نامگ
(Nylander)
لکش نیا صاخ
کلگ زا شیپ زا میقتسم و صلاخ یتشادرب اه هنومن
رد دواجوم یااه
ینانوی رنه
، ب ه قطنم رد هژیو ۀ
هدواب وماس تاسا
و ورواک ناامز رانه رد ااهنت هاب گرزاب ش
ماشچ یام درواخ
(Nylander 1970: 139-141) .
ریوصت 5 . نشاپ ۀ نس رد یگ باخرچ خاک زا
4 - 2 . هایس کدرب خاک
خاک نیا م رد
ناتاسلخن نای لاصاف رد و هااگدورد یاتاسور اماش یااه
ۀ 1700 رهاش اماش رد نآ زا یراتم
لب رد ،ناجزارب یادن
30 ایرد حطس زا یرتم رارق
هتشاد و13
هزوراما نواماریپ نآ
ناتاسلخن ار اراف هدرتاسگ یااه
تسا هتفرگ
14. شواک یاه ناتساب یسانش ار هایس کدرب رد رد
اس 1356 درک زاغآ ییامغی و
س سپ هلصاف اب یا
لاوط رد ین اس یاه 1373 و 4 - 1383 داد همادا ار نآ جیتن هک
ۀ شواک نیا اه
ااب یلاصا رلااات کای فاشک 16
هیاپ راهچ رد نوتس راهچ فیدر
هااگرد کای و یرتخااب و یلاماش ،یرواخ یوس هس رد یگنس هاگرد هس و ییات
یم یبونج ناویا هب هک تسا بونج یوس رد هدرتسگ ددنویپ
ریوصت(
4
هیاپ یاراد ناویا نیا ).
نوتاس فاصن ییااه
زادنا هیاپ ۀ نوتس یاه هیاپ راهچ نونکات هک تسا یلصا رلاات بیسآ تیعضو رد نآ نوتس
ب هدید ه تسد تاسا هدمآ
ییامغی(
، 1384 : 54 و 1391 : 482
هیاپ.)
نوتس
ِیدننامه هایس کدرب ینایم رلاات یاه ااب هزادنا و راتخاس رد یرایسب
هنومن ک یاه خا شوروک دراد باخرچ رد گرزب
15. ِیگناس زرج یاراد زین یبونج ناویا هاگرد یاگرزب
تاسا هاک
شخب اهنت هک ار هاش اهنآ زا یکی ناش و اهوم ،جات ،رتچ زا ییاه
ۀ تاسا هدنامیقاب نآ
، هاب و یهااش راتچ رایز رد
ناشن هداتسیا لکش یم
دهد . هتفای رگید زا هب دیاب هایس کدرب شواک دنمشزرا یاه
گناس هاعطق هس هاب هتاشون
دوجو اب هک درک هراشا یلباب نابز و طخ بیسآ
دید
،اهنآ دیدش یگ نتم نادرگرب یارب شیت
ناش راکشآ هاب نداش
هژاو نیدنچ رجنم
:تسا هدش یور...
..مداهن )رد( رس )زارفرب(
.
ییامغی(
، 1384 : 73
اتفای رگید.)
ۀ اب ه تاسد زا هدامآ
دودح خاک نیا راهچ
ۀقرو ولیک هب
مه دیچیپ یط ۀ هک تس دیاش یارب لزت یم هدافتسا اهرد شکور نی تاسا هداش
ییامغی(
، 1391 : 482
هت.)
نوتس هت بسانم تیفیک اب هسیاقم رد خاک نیا یاه نوتس
هاب بااخرچ خااک یااه داش
هناشن هب هجوت اب هک تسا هدش شیاسرف راچد یقاب یاه
راوید رب هدنام ۀ
شواک لحم
، یعقاوام رد هاک راف نیا
خاک بییس ریسم رد ناتسمز یاه
رارق ی یم هتفرگ
،تسا یوق رایسب یم
دیامن . رگشواک هایاس کدراب خاک تخاس
نامز هب ار تسا هداد تبسن گرزب شویراد
16؛ هراپ هچرگا رایز رد هاش شقن دننام یرامعم و یرنه دهاوش زا یا
،یهاش رتچ نادقف
هناشن یا رب ینبم هناش رازبا زا هدافتسا
گنس رد یا یلااش ندواب رادرایش و یشارت
رلااات یااه
همادا رد هک خاک اهنآ
قیقد ار یم یسررب رت نک
می
، گرزاب شورواک ناامز هاب ار هایس کدرب خاک تخاس باستنا
لمتحم رایسب یم
دیامن .
وصت ی ر 6 خه هاش شقن . :یهاش رتچ ریز رد یشنما
1 ،)ینادزی.ا زا سکع( هایس کدرب خاک . 2
. اک رچت خ رد تخت دیشمج
(Schmidt, 1957: pl.139) .
4 - 2 - 1 . تیمها یرنه و هاگ یراگن شقن هاش رب زرج هاگرد هایس کدرب خاک
راکتمدخ ود ای کی هارمه هب و خاک یلخاد یاضف زا ندمآ نوریب اح رد هاش شقن نیتاسخن یاراب
رانه رد رااب
یشنماخه صاصتخا خاک رلاات یدورو ود یور رب
ی داگراساپ رد شوروک
خاک(
)P
هدید یام دواش
(Root, 1979:
.285)
خاک ناویا هب ور و هداتسیا هاش شقن زا یادج
، تشپ رد راکتمداخ کای یو رس
زادانا رد ۀ کاچوک و رات
نیچ کاشوپ اب هتبلا و راد
هدید یسراپ صخاش یم
دوش هک گن هاش رس یور رب ار یرتچ ا
ه خیراات .تاسا هتاشاد
شقن نیا لیمکت و تخاس داگراساپ رد اه
دراد ثحب یاج زونه اما ،
اسارب یرنه و ینف ایلزج
،اهنآ یراماش
زا نارگشهوژپ زا ور هلمج
ردنلین و
، تخاس نآ اه ار هب نامز شوایراد نارود هاب خانورتاسا و اکراف و شوروک
تبسن یم دنهد
(Stronach, 1985: 845 & Farkas, 1974: 25)
. رد خاک یاه تخت هاک ییااهانب رد و دیاشمج
هب روط شخ و گرزب شویراد هب ملسم ا
ای هداد تبسن اشر یم
دوش
؛ ینعی خااک یااه و )یزاکرم( یرد هاس ،اراچت
شیده حرط زا زین یامن نیلزت یارب هباشم یاه
زرج یلخاد هاگرد یاه
تاسا هداش هاتفرگ هرهب اه
(Hrezfeld,
1941:pls.LV & LXX) ریواصت(
6
. )
تفگ هب ۀ جیتن ور راگرام ۀ
یمامت زا هداس رایسب هنحص
ار هااش هک ییاه
هداد ناشن رتچ ریز رد
، لیامش رازبا کی هاگیاج رد هک تسا نیا داصق هااش هاک دواش هدنامهف هدننیب هب یراگن
دراد خاک کرت ار باتفآ ریز عقاو رد و زاب یاضف یوس هب و دنک تکرح
(Root, 1979: 288)
تاسج رد.
و یواج
شیپ هنومن هک ییاه یم
دنتسناوت هب
ناونع یوگلا هنحص نینچ یارجا یا
شاب ن د
، هانومن هاب رایز رد هااش زا ییااه
سگم
،رصم رنه رد رتچ ای و نارپ یام درواخرب وتراروا و روشآ
میانک
(ibid: 291)
. تهاباش یتفااب و یعواضوم
شقن نگراس خاک یاه
، ب ه نیمز رد هژیو ۀ
هاگرد یاضف دربراک تیصخش شیامن یارب اه
ناایرابرد یاعقاو یااه
، ااب
هنومن ه یاه حرطم ار امتحا نیا هک تساجنادب ات یشنماخ یم
دنک هک هاب شورواک ناحارط و میقتاسم یلکاش
یب شقن اب هطساو یاه
خاک یاه روخ نیمز نیا رد و هدوب طابترا رد دابآ ۀ
زا صاخ اهنآ
هتفری پ ریثأت دانا
ریواصت(
7 (ibid: 295)) .
ریوصت 7 . هاش روشآ نا ریز رد یهاش رتچ هلوگنم اب
یاه هایس کدرب رد هاش شقن اب هباشم نازیوآ
؛ 1 موس رسلیپ تلاگیت .
(Barnett & Falkner, 1962: p.10 & pl.VIII) ،
2 نگراس . (Reade, 2004: p. 146) .
نامه هنوگ گ هک ف دش هت
، رد طوحم ۀ ایس کدرب هاب هاک یگنس زرج کی یامن یور رب ه
هداید بیاسآ داش
تسا
، یکچوک شخب نتلااب زا
ۀ هاش
، سق ینعی هارمه هناش و رس زا یتم اب
تسد و یهاش رتچ ۀ
نآ هدید یام دواش
یم همادا هاش ندب تشپ رد هک ی
تسا هتفا .
نحص نیا رد هک یدراوم زا یکی ۀ
هژایو تایمها زا اام یارب صاخ یا
تسا رادروخرب
، رد دوجوم تهابش سیاقم
ۀ رد هاش شقن هنحص اب ناجزارب
هااگرد رد راکتمداخ و هااش یاه یااه
اصتخا خاک پ رد شوروک یص
تسا داگراسا انامه هک
اهنت کی یهاش رتچ لماح راکتمدخ ار
هااش راس تاشپ رد
،
شیامن نودب اکتمدخ
سگم لماح ر نارپ
شیامن یم دهد شاقن یماامت رد هاک تاخت رد هبااشم یااه
دیاشمج
هب مشچ یم دروخ . یلاحرد شقن یارجا هک خاک یاه
هاب داگراساپ ردP
زااب شورواک ناامز یم
ددراگ
، یام میناوات
اسارب نومن ،داگراساپ و ناجزارب شقن ود ره نایم صاخ تهابش ۀ
و یداگرااساپ رانه لاصاح زین ار داگراساپ
.مینادب شوروک نامز هب طوبرم یسررب تسجرب شقن رد هاش رتچ ۀ
ناشن ناجزارب یم
دهد هک رظن زا هبل رد نیلزت نآ یاه
، توافت ی یساسا ااب
هنومن تخت یاه دیشمج
دراد
؛ هک ینعم نیا هب هبل
نآ یاه اب هالوگنم نازایوآ یااه تاسا هداش هتاسارآ
نایا و
ینیلزت یگژیو چیه رد
د یهاش یاهرتچ زا کی ر
خاک یااه تاخت دیاشمج یامن هداید
دواش تاسج رد . و
یواج
نیشیپ ۀ هلوگنم نیلزت اب یهاش رتچ نینچ ندمت رد یا
هیاسمه یاه
،
ًیماک یاهرتچ یتفگش امک اب ااب هبااشم
نومن ۀ شقن رد ار ناجزارب یاه
خاک یاه یم یروشآ مینک یریگدر میناوت
یاهریوصت(
6 و 7
یرواشآ ناهااش رتچ.)
ام ینابروشآ و موس رسلیپ یگیت ،بیرخانس ،نگراس دنن اپ
هبل نیلزت و راتخاس رد اه
اب هالوگنم هاب هاک ییااه
هدش هداد ناشن نازیوآ روص دنا
، هیبش شیپ نیرت هنومن
هب اه تچ اش ر ناجزارب یه زا و دنتسه
نیا ور
، یهاش رتچ
تشادرب هایس کدرب ی
یب مک و صلاخ و تساک یروشآ رنه زا
هک تسا یشنماخه نادنمرنه
یم شیامن هب را گ
.دن
اسارب شهوژپ یاه هدرتسگ هدش ماجنا یشنماخه رنه رد هک یا
،تسا هاک تاسا نشور رگید هزورما نایا
چیه نودب یرنه رصانع نتفرگ تیراع نوگ
رف یارجا و رییغت ه آ
دنی یناریا یاه ندرک
، زا یگژیو یاه نارود یرانه
