نأرج
ْرکف ٓساىش -
ناتسواغفا رد فًصت ٓسإس شکتمحز هٕسح
1 *
ِقغٌه تاؼلاغه ساٗداتػا ىاشْت ُاگـًاد ،ٕا
ناما ٓٔافش للها
ىاشْت ُاگـًاد ،ٖػا٘ػ مَلػ ذؿسا ٖػاٌؿساک :تفاٗسد خٗسات(
12 / 02 / 1394 - :ةَٗصت خٗسات 10
/ 06 / 1394 )
ٌدٕکچ
ِقشف صا شتوک ىاتؼًاغفا سد فَصت ٕاّ
شظٌه
ُاگٗاخ
ٖػا٘ػ ىآ دسَه
ِخَت ساشق
ِتفشگ ذًا . يٗا ساتؿًَ
ِت لاثًد
ي٘٘ثت
ٍ ل٘لحت
ِلؼلػ
ٖٗاّ
صا فَصت سد ىاتؼًاغفا تػا
ِک صا تساوػ
ُاقًاخ ىٍش٘ت
ُذهآ
،ذًا دساٍ
ِصشػ تػا٘ػ
ٍ تسذق
ُذؿ ذًا
ٍ اٗشخ ى
ٕشکف ٕاّ
-
ُدسٍآ ذٗذپ اس ٖصاخ ٖػا٘ػ قً ِقشف ِػ سَضح ِت ِخَت ات .ذًا
،ِٗذٌثـ
ٌٖعات ٍ ٕشگ٘فَص ٕاضف سد ِ٘ل٘ػاوػا ٍ ِٗسداق ىاٗشخ ثحت ،ىاتؼًاغفا ٕشگ
ٕشکف ٖػاٌؿ -
سد فَصت ٖػا٘ػ
ٖه اس ِٗذٌثـقً ِلؼلػ ُذْػ شت اس ىآ ٖػا٘ػ ٍ ٌَٕؼه ٕشثّس ٕدذده ىاذًاخ ِک تؼًاد ًٖاٗشخ ِت ْٖتٌه ىاَت
ىآ ٖػا٘ػ ىاهصاػ ٍ ِتؿاد
« تادً ٖله ِْثخ »
ٗسداق ِلؼلػ ؛تػا
ٖه اس ِ ًٖلا٘گ ُداًَاخ ِک تؼًاد ًٖاٗشخ ىاَت
ٖه ِتخاٌؿ تػا٘ػ ن٘ػص ٍ تقٗشع ش٘پ ىآ سد ٍ دَؿ
«
ٖهلاػا ٖله راحه بضح »
ِقشف .تػا ىآ ًٖاهصاػ ُاگٗاپ
ٖفَص بشـه ل٘لد ِت ِک ِ٘ل٘ػاوػا
ًِاٗاشگ نتخ ندؼٌه اها کچَک ًٖاٗشخ ِت ،ِتفشگ ساشق ِفَصته ُشهص سد ؽا
ٖه ىآ ٕشثّس ِک دَؿ ٍ دساد ُذْػشت ٕسداً تاداػ ىاذًاخ اس
«
ٖله ذًَ٘پ بضح »
لوػ ىآ ٖػا٘ػ ٍٕصات ىاٌَػ ِت
ٖه .ذٌک
ٌشايدٕلک اَ
،فَصت ،ًٖلا٘گ ىاش٘پ ،ِ٘ل٘ػاوػا
ٕسداً تاداػ ،ٕدذده تاشضح
،
ِٗذٌثـقً ،ِٗسداق .
* Email: hzahmatkesh@ut.ac.ir
ٍمدقم
لاػ سد تسذق ٍ ذؿس ات ش٘خا ٕاّ
ىاٗشخ ىٍضفاصٍس ٕش٘گ
ٕاّ
ٌه سد ٕش٘فکت ٍ ٖفلػ ِخَت ،ِقغ
ىاٗشخ ِت اّ
ِفَصته لفاحه ٍ
ِت ىاٌَػ
ٖه ِک ٍٖٗشً٘
ٍُشرگ تاکشحت ش٘ؼه سد ٖؼًاه ذًاَت ٕارّ
ترلٍد ِرک ذرًسٍات يرٗا شرت ىارػاٌؿساک ٖرخشت .تػا ُذؿ شتـ٘ت ذؿات ٖعاشفا صا ِرقغٌه ٕارّ
ت٘فشظ ىاٗشخ ٕاّ
ٕاّ
ِفَصته ِرـٗذًا ت٘تازخ ات ِلتاقه تْخ سد فلرػ ٍ ٕشر٘فکت ٕارّ
سد ٖ
ىا٘ه تلفغ دَخ غهاَخ شک
ُد
ٍُشگ يٗا تَٗقت تسَص سد ٍ ذًا ثلغ ٍ اّ
ٔ ىآ ش٘ؼفت ملارػا صا اّ
،
ىاٗشخ
ٕاّ
ِت ٖفلػ
ٖه ُذًاس ِ٘ؿاح سد ٖتارؼلاغه ضکاشه صا ٖخشت ُصٍشها .ذًذؿ
ىارْخ ٍ بشرغ
حشغه اس شظً يٗا بشػ شک
ُد ذؿس لهاَػ صا ٖکٗ ِک ذًا
ٓدشتؼگ ىاٗشخ
ٕاّ
سد ٖفلػ ٍ ٕش٘فکت
غ ٍ ِقغٌه
ِثل تئاشق يتفاٗ
ِت ٍ ف٘ؼضت ،ًِاٗاشگداٌ٘ت ٕاّ
ُذًاس ِ٘ؿاح
ٍُشگ ىذؿ سد ِفَرصته ٕاّ
.تػا غهاَخ يٗا اصا
يٗ
ٍس
ٍُشگ يٗا تَٗقت ٍ اّ
ترصشف ِرت ىداد ىآ ارّ
ِرت ٕاشرت ِ٘رؿاح ىذرًاس
اشگ ؾٗ
ٕاّ
،ٕش٘فکت
ُذکـٗذًا َٕػ صا
ٖتشغ ٕاّ
،
ٌِٗضگ صا ٖکٗ
ِرت ٕداٌْـ٘پ ٕاّدشثّاس ٍ اّ
ا ِتػد ىآ تلٍد ص
ٖٗاّ
تػا ذرٗذپ شر٘گسد ِرک
ٓ ٖفلرػ ٕشرگ ٍ ٕاّذرها٘پ ىآ صا ٖرؿاً ٖرتٌ٘ها
ٍُشگ يٗا تّ٘اه ل٘لحت ظٗاشؿ يٗا سد گٗاخ ٍ اّ
ىآ ُا ِرقغٌه ٖرتٌ٘ها تلاداؼه سد اّ
تر٘وّا ٕا
دساد . ت
ِ تسَص سَـک يٗا ُاگٗاخ ِت ِخَت ات ىاتؼًاغفا ات ِغتاس سد صخـه
ِت ىاَرٌػ صا ٖرکٗ
ک ٍ ضکاشه ىًَا
ىاٗشخ ٖلصا ٕاّ
ٕاّ
ل٘لحت ،ٖفلػ ىاٗشخ
ٕاّ
ٍ سَـک يٗا سد ِفَصته ُارگٗاخ
ٖػا٘ػ ىآ ت٘وّا اّ
ٖ فػاضه دساد . ساتخاػ ِت ِخَت ات
ٓظٍٗ
ٖػا٘ػ ٖخٗسارت–
ىاترؼًاغفا
ٍ سد
ساچ تخٗس بَچ
ٖهَق ٖػاٌؿ ىاٗشخ ِت ىآ صا ِک ِچًآ ىا٘ه2
ٕارّ
دارٗ ىاترؼًاغفا سد ِفَرصته
ٖه دَؿ فشػ ةّازه ٍ ٌٖعارت ٍ ًٖا
رقشف ىآ ٖلرصا صاذرصه ِرک کلرؼه
ٔ لاورؿ سد ِ٘ل٘ػاورػا
ىاتؼًاغفا تؼّ
ذٌ
تٍافت ، دساد دَخٍ
. فذّ
تخٗس صا
ٖػاوتخا ٖػاٌؿ -
ػا٘ػ ٖ
ٍُشگ ذٌت
ٕ ٕارّ
.1 ت ِتثلا ا َٕػ صا ش٘خا لاػ ذٌچ سد ِکٌٗا
ٍُشگ
ٕاّ
ه ٍ ک٘هداکآ ؤ
ٖتٌ٘ها تاؼلاغه تاؼػ
ٕدشثّاس يرٗا بشغ سد
ِک ُساضگ
«
ٍُشگ لعات ِفَصته ٕاّ
ٖفلػ شحؼلا ـٗذًا ٍ ٕشگ
ٔ ذٌتؼّ ت٘تاٍّ
»،
شرف کٗ
ٖره ِترؼًاد ،دَرؿ
يرٗا
.دساد ساشق ٕذخ ذٗدشت شؼه سد ٖتشدت ذّاَؿ شظٌه صا ُساضگ
ٕاشت سد ًَِوً
ٖٗاّداذٍٗس ٕاّشْرؿ طَقػ ِت ِک
ساْت سد تٗشکت ٍ لصَه 2014
ظػَت مَرػَه ىارٗشخ ٕساکوّ صا ٍُشگ يٗا ذ٘هادًا صاشػ سد ؾػاد ٖفلػ ٍُشگ
ِت
« ؾ٘خ
ِٗذٌثـقً تقٗشع لاخشلا
» .دَت سادسَخشت 2. Ethnic Morphology
ٖهَق
، رؼلاغه
ٔ ت٘ؼرعٍ ٍ لکرؿ ٍُشرگ
ذرٌت
ٕ ٕارّ
رٌکاشپ ٍ ٖگدشترؼگ ،ٖثّزره ،ٖهَرق
ٖگذ
ٍ ت٘ؼوخ ىاض٘ه ،ٖٗا٘فاشغخ لکؿ
٘هصشػ سد ىآ غٗصَت ي
ماَرقا دَخٍ ، نرّ
سد ىَرگوّ ٍ ىارتص
ٌٖ٘هصشػاشف قعاٌه ٖگتفاٗ بضحت لاکؿا ،
ىآ اّ
ٖخٗسات طاثتسا عًَ ٍ ىآ
اّ
ٖرػا٘ػ ت٘وکاح ات
تسذق ٍ
ِقغٌه ٕاّ
ٍ ٕا
ِقغٌهاشف
ٕا
، تْخ لک ٕش٘گ
ِظفاحه شظًصا ماَقا يٗا ٖػا٘ػ ٖ ارٗ ٕساک
لَحت ت٘ؼقَه ،ّٖاَخ ىآ
اّ
سٍد سد
ٓ
ٖخٗسات ُاگٗاخ ،ساوؼتػا نْػ ٍ
ىآ اّ
ٖرػا٘ػ تسذرق صا
ؼهاخ سد
ٔ تلاخد ٍ سَضح ٍ عَثته ىآ
اّ
خاػ سد .تػا ٖتهَکح سات
تخٗس ِت ِخَت ات يٗا ذٗاؿ ٖهَق ٖػاٌؿ
ؾػشپ ذؿات حشغه ساشق اٗآ ِک
ِقشف ىداد ارّ
ِلؼلػ ٍ ِـ٘وّ ِک ِٗسداق اٗ ِٗذٌثـقً ذًٌاه ِفَصته ٕاّ
ىاترؼًاغفا سد ىارکسا ضرخ
تر٘وکاح
دَت ٖػا٘ػ
ُ ٍ ذًا د نْه صا ٕسا٘ؼت ىاتؼًاغفا خٗسات س ٍ يٗشت
رَفًات ىاذًاخ يٗشت تهَکح ٕاّ
شگ
ىآ صا اّ
ِتػاخشت
ٍُشگ ساٌک سد ذًا
ِ٘ؿاح ٕاّ
ش٘غ ٍ ٕا شثؤه
ِ٘ل٘ػاوػا ذًٌاه ٌٖعات
، شٗص سد کرٗ
ذحاٍ ىاٌَػ تػا تػسد
چخٗسات ؟
ٔ تػاَخ اّ
تٍارفته ٖرػا٘ػ ٍٕاػد ٍ ترػاوخ يرٗا
،ارّ
ىدادساشق ىآ اّ
شٗص سد کٗ
ذٗدشت ات اس ماػ ىاٌَػ
ِتٍس
ٍس
ٖه
ٌک ،ٕذرٗدشت ي٘رٌچ ِکًآ دَخٍات .ذ
ِگس ىاوّ اها ؛دساد دَخ سد تق٘قح صا گًسشپ ٖٗاّ
ًَگ ُساؿا ِک ِ ذؿ
ِرفلؤه ِرت ِرخَت ات ٖٗارّ
چ ُشترؼگ ،ملارػا صا ًٖافشػ ش٘ؼفت ىَ
صا ٕا ٕارّسٍات رت شترـه
دَخٍا ٍ ترهشح ،تارفلاتخا
ٗاـه ٕلااٍ ُاگٗاخ
ٕداقتػا ماظً سد خ
، دَخٍ
ِلرؼلػ ةرتاشه َ٘رؿ ىار٘ه ظرتاٍس ٍ ٖرًٍسد ٍ
ِظفاحه دشکٍٗس ،ىاذٗشه ِت تثؼً ًِاساک
ٖٗاشگًَ
ٍ
ٖػا٘ػ تلاَحت ٍ
سد ىاوّ
لارح ِرت ٌٖ٘تذرت
اشگ ؾٗ
ٕاّ
ىاٗشخ يٗا ٖػسشت ،اشگداٌ٘ت ٍ ٖعاشفا اّ
اس شٗص سد شتـه ىاٌَػ مارػ ٍ
« ِفَرصته
»
ِخَه
ٖه شق لَثق دسَه ٍ ذٌک
ٖه سا ذّد .
لاػ تلاَحت صا ؾ٘پ ات ؾٍّظپ شتـ٘ت ش٘خا ٕاّ
ىاٗشخ ات طاثتسا سد اّ
ٕارّ
ٍ ِفَرصته
قشف
ِ
ٕاّ
فَص بَچساچ سد ؾٍٗاسد ٍ ِ٘
عَعَه
ٕاّ
مَق
ٍ ٖػاٌؿ ارت ٍ دَت ٖگٌّشف تاؼلاغه
دشکٍٗس ِت ِخَت شتـ٘ت
لاضتػا
ًاٗاشگ
ٔ ىاٗشخ
ٕاّ
داؼتا ل٘لحت شتوک ِ٘فَص اشگ
ؾٗ
ٕارّ
ٖرػا٘ػ
خ اًاٗش ى ٕاّ
ِ٘فَص
ِت لکؿ لقتؼه
ٖه ساشق ساک سَتػد سد فشگ
ِرقشف عٌَت .ت سد ًِا٘فَرص ٕارّ
ٌٖػ ٍ ِؼ٘ؿ ةّزه ٍد شّ ىا٘ه دَخٍات
،ِرتفشگ تسَرص ىآ تً٘اقح سد ِک ٕسا٘ؼت تلاداده
ُساَوّ ِک تػا ٖتق٘قح ٕاَٗگ
ِت تسَص ؾلاچ ض٘گًاشت .ترػا ِترؿاد دَرخٍ ملارػا ىاْخ سد
ات ِتػَ٘پ ىا٘فَص
ُدَت ش٘گسد نْه ؾلاچ ٍد ذًا
: لٍا
، ِرک تؼٗشرؿ ارت ترقٗشع فر٘لکت ي٘ر٘ؼت
ي٘رروّ
ِلهررؼه ثررػ
ِررقشف شررثکت ة ُذررؿ ًِا٘فَررص ٕاررّ
تررػا ٍ
ٕدساَرره سد ٍ ىا٘فَررص ىارر٘ه
ؾٌت ىاساذوتؼٗشؿ
ِت اس ٖکػاٌه ٍ ٕداقتػا ٕاّ
تػا ِتؿاد لاثًد
؛ مٍد
، شت لصا فَصت ي٘ٗآ سد
يعات شٗاد سد لوػ ٍ ٖٗاشگ
ٓ خاٌرؿ ٍ دَْؿ ترػا ت
؛ تسٍشرع ارها ٖرػا٘ػ ٍ ٖػاروتخا ٕارّ
بادٗا شک ُد تػا
ًذت ات اس ىاـتاثػاٌه ىا٘فَص ِک
ٔ .ذرٌٌک ي٘ر٘ؼت ترهَکح ُاگترػد ٍ عاوتخا
اصا يٗ
ٍس
ِقشف لّا سد ِچ ٍ ِؼ٘ؿ سد ِچ فَصت ٕاّ
عَرعَه ارت ُساَروّ خٗسارت لَع سد تٌػ
ُدَت ش٘گسد تهَکح ٍ تػا٘ػ ّٖاگ ِک ادًآ ات ذًا
ِت ىاٌَػ
ً٘ کٗ
ؽسَرؿ ِت شػ فلاخه ٍٕش
ِتؿادشت
ُدَت ذحته تسذق غتاٌه ٍ تهَکح ُاگتػد ات ّٖاگ ،ذًا ِرت تػد دَخ ّٖاگ ٖتح ٍ ذًا
ػأت غ٘
ُدص تهَکح .ذًا
ىاتؼًاغفا سد
ِت ىاٌَػ سَرـک کٗ
رگٌّشف ذرٌچ
ٖ ِرک رگًس ي٘
ًٖاروک ىارتص ،ماَرقا صا ،ارّ
گٌّشف
ِقشف ٍ ةّازه ،اّ
ٕاّ
ىَگاًَگ اس ىآ
ِتفشگاشف ،تػا فَصت
ِت ىاٌَػ ٖرلدت صا ٖلکرؿ
ملاػا لوکه ؾٗاشگ ٍ ٖثّزه
ِقشف ىاتؼًاغفا سد .تػا ِتؿاد ٖوْه ُاگٗاخ ٖٗاشگ فَرصت ٕاّ
ِت
ٍ
ُظٗ
قشف ٍد
ٔ
«
ِٗذٌثـقً
» ٍ
«
ِٗسداق » ساثتػا ٍ ماشتحا ىاٍاشف
ٖرػا٘ػ ٍ ٖػاروتخا ِترؿاد
ذرًا ٍ
ىاذًاخ ُاگٗاخ ِتفاٗ اقتسا ىاٌچ ًٖلا٘گ ٍ ٕدذده ٕاّ
تػا
ٗا ِک ىاهصلاه صا ىاذًاخ ٍد ي ماظً
ُدَت تٌغلػ ا .ذًا
ِتثل
ِقشف ِک تفگ ذٗات صشػ سد فَصت ٕاّ
ٔ تػا٘ػ صاشف ىاتؼًاغفا ٖگـ٘پ ٍ
ُذٗد اس ٕسا٘ؼت ٕاّدٍشف ذًا
؛
ٖػا٘ػ ٕاضف اَٗگ -
ىاتؼًاغفا ٖػاوتخا ِرت
ٍ ُظرٗ
سد ذرػ
ٓ شر٘خا
ٖفَص ِک تػا ُدَت ىاٌچ ٖروً ىاترؼًاغفا ٕاّ
ِترؼًاَت رػا٘ػ صا ذرًا ت
سارٌکشت ٕصسٍ
ت
ًاو رٌ
ٍ ذ
ت٘لاؼف .ذٌٌک دٍذحه ُاقًاخ سد اس ىاـٗاّ
ٖت ذٗدشت
ِقشف ىا٘ه ٕذٗشه ٍ ٕداشه ظتاٍس ساتخاػ صا ىاذٗشه قلغه ٍٕش٘پ ٍ فَصت ٕاّ
خ٘ؿ ىاـٗاّ
ًاقاتـه دٍسٍ سد ،تقٗشع بادآ سد
ٔ
ِت تقٗشع ىاش٘پ تػا٘ػ ٕداٍ
رت
ٖ ش٘ثأرت ُدَرثً
سد فَصت ىاشثّس يٗاشتاٌت .تػا اهص
ى عاؼح ٕاّ
ِرچ ىاترؼًاغفا ٖرػا٘ػ ِرت
ىاَرٌػ ذرحته ا ى
ِچ ٍ تهَکح ت
ِ ىاٌَػ
ٌٖعات ٍ ٌَٕؼه ساذتقا ًِاکشٗص ،فلاخه ٍٕشً٘
صشػ ِت اس ىاؿ
ٔ عاروتخا
ٍ ُذًاـک تػا٘ػ ٍ شک ؽلات
ُد ذًا ات عذقه ساثتػا ٍ ًِاَتـپ شت ِ٘کت ات
ًَِگ صا ،ىاؿ
ٕشتشت
ٕاّ
صشػ سد تسذق
ٔ ت .ذًَؿ سادسَخشت تػا٘ػ ىاترؼًاغفا شرصاؼه خٗسارت سد ل٘لد ي٘وّ ِ
سَرضح
فَصت لّا
ِت تسَص
ِصشػ سد ىٍضفاصٍس
ٖه ُذّاـه ٖػا٘ػ ٕاّ
.دَؿ
يٗا ت ساتؿًَ
ِ
ِقثع لاثًد ىاٗشخ ٕذٌت
ٖٗاّ
ترػا٘ػ ٕداٍ سد مارگ ِرک تػا ىافَصته صا
ِتؿازگ ىاتؼًاغفا شصاؼه خٗسات ٖػا٘ػ تلاَحت سد ٍ ؾقً
ُدشک ٕصات ساتؿًَ يٗا .ذًا
ات ُدافتػا
صا
ٖف٘صَت ؽٍس -
ٖل٘لحت
ِت ىآ لاثًد تػا ِک يٗا ؾػشپ ِک ذّد ساشق ل٘لحت ٍ ي٘٘ثت دسَه اس
« ىاٗشخ
ٕاّ
ٕشکف - ُدَرو٘پ اس ٕذرٌٗاشف ِچ ىاتؼًاغفا سد فَصت ٖػا٘ػ سد ٖرـقً ِرچ ٍ ذرًا
سَـک يٗا ٖػاوتخا ٍ ٖػا٘ػ تلاَحت
ُدشک ٕصات ذًا
؟ » يوعسد اس ؾػشپ يٗا ه
ٖره حشرغ رٌک
ذ
ِک
ٍُشگ ت٘ؼقَه ِت ِخَت ات ؾقً ٍ ىاتؼًاغفا سد ِفَصته ِت لٗاوته ٕاّ
ىآ شصاؼه خٗسات سد اّ
ٖه اٗآ سَـک يٗا نـچ سد ىاَت
صا سَـک يٗا ٖػا٘ػ صاذًا لکؿ
ٕش٘گ ٖرػا٘ػ َلت ذرًٌاه
کرٗ
ىاٗشخ
ِت تثؼً
ىاٗشخ ىا٘ه ٖٗاشگوّ دادٗا ٍ ٖػا٘ػ ندؼٌه
ٕاّ
يخرػ سَـک يٗا سد فَصت
؟تفگ
ٍلسلس ش ناتسواغفا رد فًصت ٓساى
ِچشگا ؽٍس
ٖفَص ماشه ٍ سد ترقٗشع گرٌّشف ٍ ترػا ش٘گاشف ٖتٌػ ىاتؼًاغفا سد ٕشگ
ِروّ
ٖه ُذّاـه سَـک يٗا ٕاخ دَؿ
، يٗا عَعَه ىَتـپ ىا٘ه سد شٗارػ ِرت تثرؼً ىاترؼًاغفا ٕارّ
ماَقا جاٍس ٕشتـ٘ت
؛دساد
ِت
ٖلکؿ ىَتـپ قعاٌه سد ِک ىاترؼًاغفا ي٘ؿ
شترـ٘ت(
ٍ بَرٌخ صشرؿ
سَـک يٗا )
ِقلح .دساد دَخٍ ٕذٗشه ٍ ٕداشه گسضت ٍ کچَک ٕاّ
صا ٖفَرص ٖگظٍٗ
سد ٕشرگ
ِقشف سَـک يٗا فَصت خٗسات ٕاّدٍشف ٍ صاشف سد ِک تػا ىآ ىاتؼًاغفا ِرک فَرصت نرْه ٕاّ
ٖـٌه ٍ ؾٌ٘ت ماذکشّ
ُظٍٗ
ٕا قٗشع سد ِرتفشگ لکرؿ ،ذًساد ت آٍس ِرَٗ٘لٍا .ذرًا
، ملارػا عاٌرؿ
اؼه ِک َٕؼًاشف ىاٗشخ ٍ لئ
ٕاّ
ِّد سد اس ىاتؼًاغفا
ِقشف ،ُدشک لاثًد کٗدضً صا ش٘خا ٕاّ
ٕاّ
ىاتؼًاغفا سد فَصت
ٍ شتؼگ ٓ ي٘رٌچ اس ىارًآ ٌٖعارت َلرػ ٍ ش٘ػ ٍ ىاًآ ٖٗا٘فاشغخ ٘رعَت
ٖه :ذّد
« ؼهاخ سد
ٔ قشف ِػ سد فَصت ًٖاغفا
ٔ ِرک تػا ُذؿ ٖلدته ِ٘تـچ ٍ ِٗسداق ،ِٗذٌثـقً
ظػَته تاقثع ي٘ت سد سد
ٍ اّشْؿ هَح
ٔ ساد رَفً اّشْؿ
ً فَصت ضکشه ٍد تاشّ ٍ لتاک .ذ ذًا
؛
ةتکه يٗا صا ساّذٌق ِ٘حاً ٍ سَـک لاوؿ ماوت اها ثأت
ش٘
ِتفشٗزپ ذًا . ٕاشرت ذٗشه شّ ...
ا ِرکٌٗ
ِرت
قح تخاٌؿ لئاً
ٍ ٖقاشؿا تػا ٖتخاٌؿ ،تخاٌؿ يٗا ٍ ذًاسزگت اس تقٗشع جساذه ذٗات ،دَؿ
شت ٌٖتثه ًِ ٍ ًٖافشػ للاذتػا ٍ لقؼت
...
. ِرک دساد صاً٘ ًٖاحٍس لاوػا مادًا ِت ذٗشه ةرؼحشت
لاوػا يٗا .تػا تٍافته فلتخه صشف شتـ٘ت
اورػا صا ٖرکٗ ساشرکت ٍٕاح ٕداسٍا صا ذٌتساثػ
ٕ
اذخ ٖره ِرهضهص تَکرػ سد ِٗذٌثرـقً ٍ ذرٌلت ٕاذرص ات ِٗسداق ِک )شکر(
ٖفَرص .ذرٌٌک ٕارّ
ِتخاٌؿ
ُذؿ ٖگذًص
ِت ذؿ ت
ًٖاحٍس اد
؛ذًس
ٖوً شّاظت ىآ ِت ٖلٍ
.ذٌٌک ىآ اّ
شتـ٘ت
ٍُشگ سد ٕاّ
اٌ٘غا صا شتسٍد ًٖاکه سد ٍ کچَک ِک )ُاقًاخ(
ًلاَوؼه نّدشرگ ترػا لرصٍ ِرػسذه کرٗ ِرت
ٖه
ٖه شکر ِت دَخ ش٘پ ٕشثّس ِت ٍ ذٌٗآ
ُشهصٍس ٖگذًص سد ٖفَص .ذًصادشپ
، نرظً کٗ ِت اس دَخ
ىٍذت ٕشکف نظً يٗا ِک تػا ُدشک ذ٘قه ٕشکف
ِکًآ صا ،دصارػ اذرخ ٖػاروتخا ٖگذًص صا اس ٍا
تػا ِتخاػ ضٗاوته ىاشگٗد
(»
Roy,1989:66 )
.
ِقشف يٗا تَّٗ ادٌٗا سد قشف يٌ٘چوّ ٍ اّ
ٔ
ٌٖعات ٍ ًِا٘فَص حٍس ِک اس ِ٘ل٘ػاوػا ٕشرگ
ِت ذؿ ت لَلح ىآ سد شک
ُد
ٖلٍ ، شٗاد صا
ٓ ُداتفا ىٍش٘ت آٍس تاو٘ؼقت تػا
ُصاذرًا ات ٘رعَت ٕا
ٖه .نّ٘د
9 .
ٍٔدىبشقو تقٔرط گسضت تق٘قح سد ِٗذٌثـقً
قشف يٗشت
ٔ ىاترؼًاغفا بَرٌخ ارت لاورؿ صا ىآ ىاٍش٘پ ِک تػا ًِا٘فَص
ُذٌکاشپ ِک ِقشف يٗا .ذًا ظػَت
اْت ذٌثـقً يٗذلا (
1318 - 1389 ُاس ،ذرؿ ُدارًْ ىارٌ٘ت اساخت سد )ص
ِت ٍ تفشگ ؾ٘پ سد اس ىاتؼًاغفا
ِقلح فلتخه قعاٌه سد تػشػ اّ
ٕ شع ٍ ٕداشره تاثػاٌه ٍ تقٗ
نرّ .ترفشگ لکرؿ ٕذٗشه ا
ىَرٌک ىارٗشخ ٍ دساد ٕسا٘رؼت ىاٍشر٘پ ىاترؼًاغفا سد ِٗذٌثرـقً
ٕارّ
ملاػا
ٖفلػ ٍ ًٖاَخا ٕاشگ
ِتؼًاَتً ٕشگ اشرگ شت ذًا
ؾٗ
ٕارّ
ِرـٗس ٖفَرص ساد ثأرت ٕشرگ
ش٘
ٖرفٌه
ٕذٌثـقً ىا٘ه سد .ذًسازگت ؾٗاشگ ٍد ىاتؼًاغفا ٕاّ
اساکؿآ
ُذٗد ٖره ِخارؿ :دَرؿ ٍ ٖرتشغ ٕارّ
سَـک ٖلاوؿ
ِثؼؿ ضً٘ ٍ(
خاَخ ِت ِک ٕا
ٔ )دساد تشْرؿ ساشحا ِرک
ٕا٘رػآ ٖرٌؼٗ ِرقشف ذرْه ارت
ِک ساّذٌق ٍ صشؿ ةؼؿ لتاقه سد ؛ذًساد داحتا ٕضکشه
ِت لکرؿ داًَارخ ِرت ن٘قترؼه
ٓ صا ٕدذرده
ِتؼتاٍ ٕذٌّشػ ذوحا خ٘ؿ باقػا ذػ شخاٍا سد ُداًَاخ يٗا .ذًا
ٓ رک تشخارْه ذٌّ صا نّدصًَ
ُدش
ُذؿ شقتؼه لتاک سد ٍ ترػا
.(Roy,1989:70)
رقشف ترق٘قح سد
ٔ نرّ ِٗذٌثرـقً
ا کرٌٗ
رفٗاع سد
ٔ
ِٗدذده سَْظ ِرت ةقله ٖقٍساف ذوحا خ٘ؿ ِت بَؼٌه ِٗدذده .تػا ِتفاٗ ٖػا٘ػ
« دذرده فرلا
ًٖاث » .تػا
ِخٍ
٘وؼت
ٔ ساضرّ سد ذروحا خ٘رؿ ؾًاٍش٘پ ىاوگ ِت ِک تػا ىآ ضً٘ ًٖاث فلا دذده
ٓ
تشدّ مٍد ثػ
ملاػا تا٘ح ذٗذدت ة ؿ
ترػا ُذ
( Waeze Kashefi, 1978:64 )
غرقاٍسد.
ترلػ
ُداًَاخ تشْؿ
ِت ِک ٕا ِرت دساد ُذرْػ شرت ىاترؼًاغفا سد اس ِٗذٌثرـقً ٕذرؿشه ٖثٍسَره تسَص
«
ِٗدذده » .تػا ي٘وّ
2 .
ٍٔرداق تقٔرط سداقلاذثػ ِت بَؼٌه ِٗسداق
ٖگٌخ لاصَتا يت ترػٍد
لارػ سد ٍٕ .ترػا )ترػٍد ٖرگًص(
470 - 471 ص . سد ىلا٘گ ، ىاشٗا لاوؿ لارػ سد ٍ ذؿ ذلَته
560 ارٗ
561 تارفٍ داذرغت سد شرک
د
(Seyedein,2008: .250)
ِت ِخَت ات ِقشف يٗا ماً
ؾؼػؤه کٌٗا
« ِرٗسداق » ٖره ِتخاٌرؿ ٍ دَرؿ
ُداًَاخ تشْؿ ِک ٕا
ٕشثّس ِت دساد ُذْػ شت ىاتؼًاغفا سد اس ِقشف يٗا
«
ًٖلا٘گ »
ِت لر٘لد لرحه
ذثػ ذلَت .تػا سداقلا ىاٌ٘٘ـ٘پ
ًٖاوثػ ىاهص سد ِک سداقلاذثػ ٖرکٗدضً ذرًَ٘پ ِلرؼلػ يرٗا ارت اّ
صا ذٌتؿاد ذػ
ٓ ي٘روّ ٍ ذًذرؿ شقترؼه ىاترػٍذٌّ سد نّدضًاؿ ِلهرؼه
رٌ٘هص
ٔ سد ىارًآ حٍٗشرت
نّاشف اس ىاتؼًاغفا شک
ىَتـپ ِک دَت ادٌٗا صا .د ٖٗاضلغ ٕاّ
ِت
ٍ
ُظٗ
ىاو٘لػ ل٘خ
ًٖا٘گَخ ٍ اّ
ارّ
اس
ِت
َػ
ٕ ثؼؿ ِقشف يٗا .ذًاـک دَخ
ِ ٕاّ
ٕسا٘ؼت دساد سد ِک عأس ماذکشّ
ىاگداًَ صا شفً کٗ
.دساد ساشق ًٖلا٘گ سداقلاذثػ
« ةحاص ة٘قً تشضح »
سد ٖرًلا٘گ ذروحا ذ٘رػی ٖرلؼف شر٘پ سذپ
لاػ
ّد ٕاّ
ٔ ارت ذرؿ شقترؼه ىاتؼًاغفا ساّشگًٌ سد غقاٍ ؽاتساچ سد ٍ دشک شت اس صاشػ تؼ٘ت
صا اس ٖلحه ِقشف ذٌک ٕشثّس کٗدضً
.(Roy,1989:71)
3 . قرف
ّ
ٍٕلٕعامسا ِک ذٌچشّ ِ٘ل٘ػاوػا
ِت ىاٌَػ قشف کٗ
ٔ دساد تشْؿ ٖؼ٘ؿ ٖثّزه
، ٍ ٕذرٗشه ٍ داشره تاثرػاٌه
لٗر سد ِ٘ل٘ػاوػا يتفشگ ساشق ،ىآ ًِا٘فَص ساتخاػ لؼلػ
ٔ ٖره ِر٘خَت اس ِفَرصته سد .ذرٌک
ٓسارت
فؼلف
ٔ يٗا عَعَه
ٖه هَظٌه سد ِک تفگ ىاَت
ٔ ماقه ىا٘ل٘ػاوػا ٕداقتػا
« تهاها » ٖوْه ُاگٗاخ
دساد ل٘لد ي٘وّ ِت .
« يٗشخآ ِک ِ٘ل٘ػاوػا ىاهاها ىآ
اّ
لْچ دذػ ِت
ٍ ارت ُساَوّ ،تػا ُذ٘ػس ًِ
تحاس ٖفَص خ٘ؿ شّاظ
ٖه شت دَخ ىاٍش٘پ ات ذٌتؼًاَت ات
ي٘وّ ِت .ذٌٌک ساشقشت ِغتاس ذٗشه ىاٌَػ
رفتکا ًِا٘فَص يٍٗاٌػ ٍ باقلا ِت ل٘لد ٖروً ا
ذرًدشک
، ذر٘لقت ضرً٘ اس ىارًآ بادآ صا ٖرخشت ِرکلت
ٖه ذًدشک
»
(Tarem,2002:131)
ُسارپ ٖتح اٗ
ذرًٌاوّ ًِا٘فَرص تاحلاغرصا صا ٕا
« تؼٗشرؿ
» ،
« تقٗشع » ٍ
« تق٘قح » ٕذ٘لک ىاگطاٍ ىا٘ل٘ػاوػا ٖهلاک گٌّشف سد ذٌترؼّ
( Toosi,1974;54 )
.
ىاوّ ىاتؼًاغفا سد ىاخسَه صا ٕسا٘ؼت ِک ًَِگ
کأت ذر٘
ٖره ارت ِ٘ل٘ػاورػا خٗسارت ُساَروّ ،ذرٌٌک
فَصت
ُاشوّ
.تػا ُدَت ىاٌچ
ِک شصاؼه سَْـه سَه ساثغ مَحشه سد
ا يٗ
ٌِ٘هص
ٖه :ذؼًَٗ
« غلػ
ٔ ِرًاختاتک ،عساذره ِک ذؿ ةثػ ىاتؼًاغفا شت ىاٗسَو٘ت ٍ ىلاَغه ٍ ىارگثخً ،ارّ
ػَوده
ٔ گٌّشف
ِت تذؿ
ٌ٘ثت ِهذص ظٌ
ًَِگ ٍ ذ
٘حٍس ٕا
ٔ ٖٗاشگشٗذرقت ِرت
دَرخٍ
ترحت .ذرٗا٘ت
يرٗا نرّ صٍشرها ِرت ارت ِرک ذرًذهآسد ىا٘فَص ٕص ِت شگٗد ىاهدشه ٍ ىا٘ل٘ػاوػا ٖغٗاشؿ يٌ٘چ تػا ُداد ِهادا دَخ تا٘ح ِت ىَگاًَگ لاکؿا ِت ىاٗشخ
»
(Ghobar,1996 : 407 )
نأرج
ْاَ
ْرکف - ناتسواغفا رد فًصت ٓسإس
9 .
ْددجم تارضح نادواخ ي ٍٔدىبشقو تقٔرط
ِتؼخشت ات تق٘قح سد ؾٌرک ٍ دشکٍٗس ،ِٗذٌثـقً فَصت سد ٕدذده ىاذًاخ ٕشثّس ؾقً ىذؿ
اذ٘پ تَق ِقشف يٗا سد ٖػا٘ػ شک
ىاٍشر٘پ سد شرصحٌه ىاترؼًاغفا سد ِٗذٌثـقً تقٗشع ِچشگا .د
تؼً٘ ِٗدذده ِفٗاع
؛ اها
ٔغلػ
ٕدذده ترقٗشع ٕارضف شرت ىاٌچ اّ
ٕذٌثرـقً ٕصسٍ
ِٗارػ ارّ
سا٘ؼت ِک تػا ِتخاذًا فٗاع ات اس ِٗذٌثـقً تقٗشع ٕ
ٔ
« ِرٗدذده
» ٖره رػاٌؿ .ذٌ
شٗارػ ِرک ِرتثلا
ِلحً
سد ٕذٌثـقً تقٗشع ٕاّ
دسَه ػ تػا٘
ىاتؼًاغفا ٕصسٍ
هاًساک
ٔ ٌٖؿٍس ًآ ٍ ذرًساذً
صا ِرچ
تػا٘ػ
ٖه ِتفگ ِٗذٌثـقً ٖگـ٘پ ،دَؿ
شتـ٘ت
ِت
ٔل٘ػٍ
داًَاخ
ٓ ٕدذده
ِت
ُذهآ دَخٍ
سد .ترػا
دذده ىاذًاخ تخاٌؿ ات ِغتاس
ٖه ٕ
ٕدذده ِک تفگ ىاَت ذوحا خ٘ؿ دلاٍا صا اّ
فرلا دذرده(
صا تق٘قح سد ٍ )ًٖاث لؼً
« تشضح اّ
»
ٖه باغخ يت شوػ ِت ىاـثؼً ِک ِرت ارٌت .ذٌتؼّ ،ذػس
عاتُاَت ٕاػدا
« صاغآ سد ٕدذده ىاذًاخ ذػ
ٓ نتؼ٘تی
ًلااوتحا ٖرؼ٘لگًا ذٗذؿ تٗاوح ات ارّ
ٍ(
نّ
ىاهص
ِت ٕسداق خ٘ؿ ات حاص ة٘قً ماً
للاخ ؽاتساچ ة اس دَخ )داتآ
تر٘ثثت لتاک سد شرک
مارً .د
مَ٘ق لتاک سد ٕدذده ي٘لٍا ِرت لرتاک سد ٍا .دَرت ٕذٌّشرػ ذروحا صا لرؼً ي٘روتفّ ٍ اقآ ىاخ
غوؿ ذوحه لعاف ؽشؼپ .دَت سَْـه ساصاتسَؿ ةحاص تشضح ُارؿ ِرک خٗاـولا
ُذر٘هاً ارقآ
ٖه لاػ سد ٍ ذؿ 1924
تؿزگسد
، ماقه سد
« تشضح » پ ي٘ـًاخ شروػ لرعاف ؽسداشرت .ذؿ سذ
ٖه ُذ٘هاً اقآش٘ؿ ِک خٗاـولاسًَ
،ذرؿ ِرت ارخ
ٕ صا ُارؿسداً ىاسٍد سد شروػ لرعاف .ترؼـً ٍا
ىاساذوتررػا٘ػ دَررت رَفًاررت
»
(Utas,2010: 206)
؛ ؽشررؼپ ىاسٍد سد ُاررؿسداً صا غررپ اررها
ٕدذده ،ُاؿشّاظذوحه ذٌچ اّ
ذًذؿ کٗدضً تٌغلػ ُاگتػد ِت شگٗد ماگ
ِت ، ٖلکؿ اػ سد ِک ل
1936
ُاؿشّاظذوحه لحه
ٔ
« داَرخ ِؼلق »
ِرت لرتاک سد اس لرتق ارت ٍ ذ٘رـخت ُداًَارخ يرٗا
مارػ
ُداًَاخ لاػ سد ىاؿ 1979
ِک ِرت ٔل٘رػٍ
شرػ ِرت اردًآ سد ،ترفشگ تسَرص ٖترؼًَ٘وک نرٗطس
ٖه داًَاخ .ذًدشت
ٓ
ِتؿاد ٖگتؼتاٍ ىاتؼًاغفا ّٖاؿ ٕاّساتسد ِت ُساَوّ ٕدذده ٍ ذًا
ِرت ىاَرٌػ
رَفًشپ ٕاّش٘پ
ِت غ صا ش٘
ثؼرؿ ِرک ذٌتؿاد ضً٘ شگٗد ضکشه ذٌچ ،لتاک
ٔ ُداًَارخ يرٗا شرگٗد نرْه
ىاٌَػات
«
ُاگسراگ ةحاص تشضح
1» صا ِک دساد ساشق تاشّ سد شظً
ٖرػا٘ػ رَفً
ذرحسد ثؼرؿ
ٔ
لتاک تؼً٘
.(Utas, 2010: 207)
ت
ِ ٖلک تسَص
ٖه
ِظفاحه ِک ًٖلا٘گ ىاذًاخ فلاخشت ِک تفگ ىاَت ًِاساک
شتـ٘ت رصته ل
ٕدذده ٖػا٘ػ ؾٌک ،ذًدَت ت٘وکاح ِت شترؼگ اّ
ٓ ٕشترـ٘ت ترؿاد سد ِرک ٕدذرده خٗارـه .
ةقل ات ىاتؼًاغفا
« تشضح »
ٖه ِتخاٌؿ صا ،ذًَؿ
شظً
سد ًٖاحٍس ةتاشه ساورؿ
ِترؼتاٍ ىارولاػ
ٖه ساشق يٌؼت ةّزه ِت تشضح .ذًش٘گ
ترػا٘ػ صارغآ سد ٕدذرده ٕاّ
ٕصسٍ
ىارؿ - ىارٌچ ِرک
1 . ىاکه يٗا سد ٕساصًا للهاذثػ ِخاَخ تػا ُذؿ يفد
.
ٖه اػدا آٍس َِٗ٘لٍا ذٌک
- صا اذتتا ملاػا
ٖٗاشگ ىاها ُاؿ تاحلارصا ارت غپػ ،ذًدشک ٕساذفشع للها
ُصساثه .ذٌتػاخشت تفلاخه ِت ٍا ي٘لٍا شؼپ ِػ ِک ٕا
« ساصاتسَؿ تشضح
» مَر٘ق(
ارپشت )ارقآ ىارخ
ٖٗاشگدذدتذع ٍ ٖتؼ٘لاٗشپهاذع ٖگظٍٗ ٍد ،ذٌتؿاد تؿاد
ما٘ق سد . لاػ 1924 سد ِرک تػَخ
ِت اّذٗشه صا ٖکٗ ىآ ثػ ماً
ىاو٘لػ ،ٌٖغلاذ ل٘خ
ساٌک سد اس اّ
« گرٌل ٕلاه »
،ترؿاداٍ ىار٘غع ِرت
لاػ سد .ذؿ ُذ٘ـک ىا٘ه ِت ىاذًاخ يٗا ٕاپ 1928
ؽسداشرت ،تشرضح تـگصات صا غپ
« لرضف
شوػ
» قػ ِچت صا اذتتا ِک اقآش٘ؿ ِت سَْـه ا
( ة٘ثح
ًٖاکلک للها )
ٖرٗاضلغ لٗاثق ،دَت ُدشک تٗاوح
اداٍ ما٘ق ِت ىاخسداً غفً ِت اس لؼلػ ىا٘ه داحتا .دشک س
ٔ ىاثحاصه ذٗذخ ىاذًاخ ٍ )سداً ىاذًاخ(
داًَاخ صا ٕداذؼت ٍ دَت نکحتؼه سا٘ؼت ٕدذده
ٓ هاقه ٕدذده تا
ذٌتفاٗ ٖتهَکح ٕلاات
؛ صا ارها
لاػ 1953 ىاخدٍٍاد تساصٍ ات
، ظتاٍس
ِتفس
ِتفس ذؿ ُش٘ت
.(Roy,1989:72)
ماکحترػا ات ِچشگا
ًلا٘گ ىا٘ه ٖگداًَاخ ٕاّذًَ٘پ
ٖ
ٕدذده ،ٖتٌغلػ ىاذًاخ ٍ اّ
ساشرق ِ٘رؿاح سد ٕدٍذرح ات اّ
ذٌتفشگ
، ظتاٍس ىآ اّ
،طا٘تحا ات ٖتؼًَ٘وک ٕاتدَک ىاهص ات
لاػ 1978 .دَرت ساشرقشت ترهَکح ات
ات ا
ِکٌٗ
ُشت نٗطس ،اتدَک صا غپ لاػ کٗ
٘فصت ٖک
ٔ دشتؼگ
ُ
ٕا شرّ ٍ ىًَ٘احٍس ِ٘لػ اس ىآ
غرک
ٌَٕؼه ىاٌَػ ِک تؿاد
صاغآ ، شک .د د تًس
ِد٘
ٍ فَصت ىاش٘پ
ِلوخصا تشرضح صا ٕدذرده ٕارّ
٘فصت يٗا
ٔ رًَٗاط سد ٍ ذرًذًاوً ىارها سد يًَ٘خ
ٔ 1979 ذروحه ّاشرتا ن٘
صا غرپ ِرک ٕدذرده
لاػ سد خٗاـولاسًَ
1965 ٍ دَت ُذؿ ٍٕ ي٘ـًاخ 78
ُداًَارخ ٕاضػا صا شگٗد شفً
ماذرػا ؽا
تغثص ماً .ذًذؿ يٗا صا غپ ٕدذده للها
داذٍٗس
ِت ىاٌَػ ِٗذٌثرـقً تقٗشع ذٗذخ شثّس حشرغه
ذؿ
ٖه شػ ِت اپٍسا سد ىاسٍد ىآ سد ِک ٍا . ٍ ذؿ سٍاـ٘پ دساٍ دشت
ِت ىاٌَػ ٕذٌثـقً ىا٘فَص ش٘پ
تؼ٘ؼکساه تهَکح ِ٘لػ اّ
داْخ ىلاػا دشک
(Haghshenas, .2006:73)
تغثص ساشرقشت ارکٗشهآ ٍ ٖٗاپٍسا ٕاّسَـک ات ٖتَخ ظتاٍس ِک ٕدذده للها شرک
رت ،دَرت ُد ا
ؽٍس سد ًٖاتس ٍ سا٘توکح ِلوخ صا سٍاـ٘پ سد شقتؼه ٕداْخ ىاشثّس شٗاػ ٍ اّ
فذّ
ٕارّ
ٖٗارًْ
فلاتخا ُصساثه ٖلقتؼه ىاهصاػ ل٘لد ي٘وّ ِت .تؿاد ٕذٗذؿ شظً
ات ىاٌَػ
«
ْثخ
ٔ تاردً ٖرله »
اس
غ٘ػأت شک د
؛ اها ؽٍس لّا يٗذّاده ىاشثّس ِک ٖٗاضف سد ٍٕ ٖلاذتػا
ِت تٌػ اس شگٗذکٗ تذؿ
ٌخ
ٖه ٖث ذًدشک ثػ ٍد سد ٍا ِک ذؿ ة
ٓسٍد
ًِاگاذخ لاػ سد 1988 شقترؼه ترقَه ترلٍد تػاٗس
ٍ سٍاـ٘پ سد لاػ سد
1992 لتاک سد يٗذّاده ٖلاقتًا تلٍد .دش٘گت ُذْػ شت اس
ٖه ذٗ دَخ ات اس ٌَٕؼه ىاٌَػ ِک ىآ صا ٍ فَرصت ىاشر٘پ ِرد٘تً شرئ .دَوً صاغآ ذ٘ـک
تشضح ِلوخ ٘فرصت يرٗا صا ٕدذده ٕاّ
ِرًَٗاط سد ٍ ذرًذًا ىارها سد يًَ٘رخ ِ 1979
ذروحه
لاػ سد خٗاـولاسًَ تافٍ صا غپ ِک ٕدذده نّ٘اشتا 1956
ٍ دَرت ُذرؿ ٍٕ ي٘ـًاخ 78
شرفً
تغثص ماً ٍ ذًذؿ ماذػا ٕدذده ُداًَاخ ٕاضػا صا شگٗد ِرت ِرؼقاٍ يرٗا صا غرپ ٕدذرده للها
ٍا .داتفا اًْاتص شػ شت ِٗذٌثـقً تقٗشع ذٗذخ شثّس ىاٌَػ
ٖه شؼت اپٍسا سد ىاسٍد ىآ سد ِک دشرت
ىاَرٌػ ِرت ٍ اْترؼ٘ؼکساه تهَکح ِ٘لػ ذٌثـقً ىا٘فَص ذٗذخ ش٘پ ىاٌَػ ِت ٍ ذؿ سٍاـ٘پ دساٍ
ٗ تشْؿ تهٍاقه تضًْ ىاشثّس صا ٖکٗ
قح(تفا ،عاٌؿ 1385 : 73 ).
تغثرص للها ِرک ٕدذرده
ساشقشت اکٗشهآ ٍ ٖٗاپٍسا لٍد ات ٖتَخ ظتاٍس
ُدشک شرثّس شٗارػ ارت ،دَرت د شقترؼه ٕدارْخ تا
س
ىاّشت ٍ سا٘توکح ِلوخ صا سٍاـ٘پ ؽٍس ،لاکرؿا سد ٖتًارتس يٗذلا
ُصسارثه ٖٗارًْ فاذرّا ٍ ارّ
اس تاردً ٖرله ِرْثخ ىاٌَػ تحت ٖلقتؼه ىاهصاػ ل٘لد ي٘وّ ِت .تؿاد ٕذٗذؿ شظً فلاتخا تذرؿ ِت تٌػ لّا يٗذّاده ىاشثّس ِک ٖٗاضف سد ٍٕ ٖلذتػا ؾٌه ٍ ٖـه اها .دَوً غ٘ػات
ٗ
ٖه ٖثٌخ اس شگٗذک سد ترقَه ترلٍد ترػاٗس ِرًاگاذخ غغقه ٍد سد ٍا ِک ذؿ ةخَه ذًدشک
دش٘گت ُذْػ شت اس لتاک سد يٗذّاده ٖلاقتًا تلٍد ٍ سٍاـ٘پ شقتؼه 2 .
ٓولإگ نارٕپ نادواخ ي ٍٔرداق تقٔرط ًٖلا٘گ ىاذًاخ سد کٌٗا ىاتؼًاغفا سد ٕسداق فَصت تَّٗ
سَرْظ تادارػ رَرفً .ترػا ِرتفاٗ
لا٘گ بٌَخ ىَتـپ لٗاثق ىا٘ه سد ًٖ
ٕدذده صا ىاتؼًاغفا صشؿ ٍ اّ
شتـ٘ت ا .تػ
ِت تساثػ د شرگٗ
صا شظً
ًَِگ ٖػاٌؿ ظتاٍس داًَاخ
ٓ
ًٖلا٘گ ىاـًاٍش٘پ ات ىارًآ ِرت ِرک ٕسا٘رؼت تارهاشک فغل ِت
ٖه ةؼتٌه
ٕدذده ِت تثؼً ،دَؿ اّ
شتـ٘ت ساذرتقا ذّارؿ ىاترؼًاغفا شرصاؼه خٗسارت .ترػا شرت
ىٍضفاصٍس داق
ىَتـپ ىا٘ه سد ِٗس ىارها ُارؿ تٌغلرػ ىارهص صا ِرک ادًآ ات دَت اّ
ىاشر٘پ ىار٘ه للها
لرؼلػ غپ ىآ صا ٍ ذؿ ساشقشت ٕذًٍاـَٗخ ٕاّذًَ٘پ ًٖاسٍد ىاّاؿ ٍ ًٖلا٘گ تاداػ
ٔ ِرٗسداق
ُظٍٗ تاصا٘تها ٍ رَفً ىاتؼًاغفا تهَکح ُاگتػد سد ٕا
ِتؿاد تػا . صا غرپ ٖرًلا٘گ ذوحا ذ٘ػ
ٗشع ٕشثّس سذپ گشه ُذرْػ اس ِرٗسداق ترق
ساد ذرؿ ٖرػا٘ػ تلاَرحت سد اس ٖرگًسشپ ؾرقً ٍ
ِّد ىاتؼًاغفا ش٘خا ٕاّ
ٕصات شک بارتک سد عٌَگاره .ترػا ُد
« ،غکساره ،ًٖارحٍس ىاترؼًاغفا
ذّاده » سد ًٖلا٘گ ىاذًاخ ُاگٗاخ
ٕشثّس لؼلػ
ٔ يٌ٘چ اس ِٗسداق ِ٘فَص ٘عَت
ٖه ذّد :
« ذ٘رػ
قشف شثّس ًٖلا٘گ ذوحا
ٔ ِک ِٗسداق ات
ٌَػ ةحاص ٕذٌفا ىا ٖرله رارحه شرثّس ،تػا سَْـه ضً٘1
ػا لاػ صا ىاتؼًاغفا ٖهلا 1979
ذت يٗ
َػ تػا
ٗاپ ًٖلا٘گ .
ٔ قشف ٖلصا
ٔ ٍ ىاترؼًاغفا سد ِرٗسداق
1. Affandi Sahib
ىَتـپ ماشتحا دسَه سا٘ؼت ( اّ
ِت
ٍ
ُظٗ
قغٌه سد
ٔ .تػا )ساّذٌق
ِت ىاٌَػ ترهَکح لاؼف َضػ کٗ
صا ِک ٖؼک ٍ ٖتٌغلػ
ُاس داًَاخ ات جاٍدصا
ٓ دساد تثرؼً ٖتٌغلػ سد
دارْخ ىاسٍد ترـگصات صا
ٓساتٍد تٗاوح ُاؿشّاظ شک
ىار٘ه سد ٖعاساً ىاشکفٌؿٍس صا ٕسا٘ؼت ِخَت ٍ د اس ٕذر٘ؼثت داشرفا
ةلخ شک ضرً٘ ٍ ٕصسٍارـک عساضره ٍ ُصسارثه ىاذر٘ه سد صسٍارـک ىاصساثه لهاؿ ِٗسداق بضح .د
ٖه ُدشک ل٘صحت ٍ ٕشْؿ داشفا ٍ ىاساضگساک ذؿ
- ا صا ٕسا٘ؼت داشف
نّ
ثق
ِل٘
ًٖلا٘گ - ٍ ا يٗ
يٌ٘چ
ٍُشگ ذًساد ساشق ٖتٌػ ملاػا ىًَاک سد ٖٗاّ
»
( Magnous,2001:134)
ِت تق٘قح سد تٌغلرػ مارظً ًَٖگًشرػ لاثًد
1974 ِرت ترػد
ٖرًلا٘گ ىاذرًاخ ٍ ِٗسداق فَصت ُاگٗاخ ٍ ساذتقا ،ا٘لاتٗا ِت ُاؿ شّاظذوحه ذ٘ؼثت ٍ ىاخ دٍٍاد ىاتؼًاغفا ٖػا٘ػ ماظً سد تهَکح ُاگتػد ٍ
ِت ذؿ ت ؾّاک تفاٗ
. سد تً
،ِد٘
ىاشر٘پ صا ٕسا٘ؼت
تلاَرحت صارغآ ارت .ذرٌتفشگ ؾ٘رپ سد اس بشغ ُاس ًٖلا٘گ لارػ
1978 ٖرقلخ ٕارتدَک ٍ ٕارّ
اشتػا ؾتآ ِک ىاخدٍٍاد ِ٘لػ تؼ٘ؼکساه ىاشحت ٍ اّ
يرؿٍس اس ٖرػا٘ػ ٕاّ
شرک تادارػ ،د
ًٖلا٘گ
ٖتصشف يٗا ات ذٌتفاٗ
ًِ سات
ِت ىاٌَػ
ً٘
ِرکلت ترهَکح سد ٖرٍٗش ِرت
ىاَرٌػ ِر٘لػ ٖرٍٗشً٘
تهَکح ِت
ىاشحت تػا٘ػ دص
ٓ .ذًَؿ دساٍ ىاتؼًاغفا
« داًَاخ
ٓ سد ىاـًاذٗشه ًٖاث٘تـپ ِت ًٖلا٘گ
ِٗسداق ىاٍش٘پ ٖله ٍ ٌٖٗد تاػاؼحا کٗشحت ات ىَتـپ لٗاثق ٖترؼ٘ؼکساه ترلٍد ِر٘لػ اس ىاًآ
شت
ٖه ش٘پ صخؿ ِکًاٌچ .تخ٘گًا سد ٖرًلا٘گ ذوحا ذ٘ػ
ِرت ترهٍاقه ترضًْ صارغآ ٕارّصشه
ٍ تفس ىاتؼًاغفا ٖقشؿ تاٗلاٍ
نّ
ات ىاهص
ِگشخ ل٘کـت
ٖٗاّ
، ترػاَخ دَرخ ىاذرٗشه صا ِرک
ُشت تهَکح ِ٘لػ ذٌٌک ما٘ق ٖک
»
.(Haghshenas, 2006:73 )
ت٘لاؼف
ًاصاذًاشت ٕاّ
ٔ
ًٖلا٘گ تؼ٘ؼکساه ِ٘لػ اّ
سد اّ
شٗص
« راحه بضح ٖهلارػا ٖرله
» ارت
طَقػ ة٘دً تلٍد لاػ سد للها
1992 ؾتضرح ٍ ٖرًلا٘گ ذروحا ذ٘رػ تذره يرٗا سد .تفاٗ ِهادا
ِت ذٌچشّ
ًاگتفّ فلاتئا ٕاضػا صا ٖکٗ ىاٌَػ
ٔ لرّا يٗذّاده تٌرػ
ِتخاٌرؿ ٖره ذًذرؿ
، شرظًصا
ٍ َُ٘ؿ ٍ کٗطَلَئذٗا فذّ
ٕاّ
ات داْخ ىاشگٗد ىاشرگٗد فلاخشت ًٖلا٘گ .ذٌتؿاد ٖػاػا تٍافت
ِت(
غ صاش٘
ک )ٕدذده ملاػا بَچساچ سد ِ
ٖٗاشگ
ٖعاشفا
ٖفلػ ٖتح ٍ ىاترؼًاغفا لاغرؿا ِ٘لػ ٕشگ
ظػَت داحتا
ٖه لوػ ٖتؼ٘ؼکساه تلٍد ٍ ٍٕسَؿ
ُشْچ ،ذًدشک دَرخ صا تاشکَرٌکت ٍ لذتؼه ٕا
ٖه ىاـً
داد
ٍُشگ شٗاػ فلاخشت ٍ ِرک اّ
ٍٕصسآ ،ذٌترؿاد شرػ سد اس ٖهلارػا ترهَکح غ٘رػأت
اَخ اساکؿآ ًٖلا٘گ ساتػ
ًادشگصات ىذ صا غپ ٖتح اس يٗشٗد فذّ يٗا ذوحا ذ٘ػ .دَت تٌغلػ ماظً
لاػ سد ىاثلاع طَقػ 2001
لاثًد شک
ِت .د ٖلکؿ نخارْت ارت ِرک ًٖارهص صا ٍ لارػ ي٘روّ سد ِرک
ي٘ت ٕاٍّشً٘
ٖرًلا٘گ ذوحاذ٘رػ ،دَرت ُذرؿ ساکرؿآ نٗطس يٗا ًَٖگًشػ نئلاػ ،ىاثلاع ِ٘لػ ٖللولا
ِت تػشػ
ِگشخ ة٘تشت سٍاـ٘پ سد اس ٕا سد ٍ داد
٘حاتتفا
ٔ يٗا تؼـً
ذ٘کأت شک شّارظ ذروحه ِرک د
دش٘گت ُذْػ شت ىاتؼًاغفا سد اس تقَه تلٍد ٕشثّس ذٗات ُاؿ
.(Fazan,2010:629 )
3 . قرف
ّ
ْرداو تاداس نادواخ ي ٍٕلٕعامسا سد ِچشگا ٖػاوتخا ٖػا٘ػ ٕاضف
ىاتؼًاغفا بارؼتًا فَرصت ِرت ِ٘ل٘ػاورػا ىَرچوّ
ِٗذٌثرـقً
ارٗ
ِٗسداق لهؼه
ِ
ٕا
ٕداػ تؼً٘
- قشف تّ٘اه
ٔ
ِقشف ات ِ٘ل٘ػاوػا ترػا تٍارفته فَصت ٕاّ
- ٖگذرٌ٘ت
صا ىا٘فَص ٍ ىا٘ل٘ػاوػا ذٗذؿ ٖخٗسات کٗ
َػ
َٖٗؼوّ ٍ ِتاـت ٍ ترقٗشع بادآ سد ِرک ٕداٗص ٕاّ
ِت اس ِ٘ل٘ػاوػا ،دساد دَخٍ ىاـًا٘ه لؼلػ کٗ ىاٌَػ
ٔ ِتؼٗاؿ ٖفَص ؾٍّظپ
ٖه ل٘لحت ٍ
ٌک .ذ رقشف
ٔ
صٍشها ِ٘ل٘ػاوػا ىاْخ سد ُ
فٗاع ٍد ِت
ٔ
«
ًٖاخاقآ » ٍ
«
ُشُْت » ٖره ن٘ؼقت رقشف ٍد ىاگذرًاهصات ِرک دَرؿ
ٔ
،ارقٗشفآ ،ٕضرکشه ٕا٘رػآ ،ىاشرٗا سد دساد ٕشترـ٘ت ىاٍشر٘پ ِرک لٍا ٍُشرگ .ذٌتؼّ َٕلؼتؼه ٍ ٕساضً
ُذٌکاشپ ىاتؼًاغفا ٍ ىاتػٍذٌّ
لؼلػ ىاًآ شثّس ِک ذًا
ٔ ىارخاقآ ِرک ترػا ارّ
رعاح لارحسد ش
« نٗشرک
ىاخاقآ » لْچ
ٍ ٖره ِتخاٌؿ )ع(ٖلػ تشضح صا غپ ىاًآ ماها ي٘وًْ
تر٘لقا سد ِرک مٍد ٍُشرگ .دَرؿ
ُشٗضخ سد ذٌتؼّ
بشؼلا
، عساف ح٘لخ لحاَػ
،
ِٗسَػ ذرٌّ ٍ يکارػ ذرًا
(Mashkoor,1994: 53)
صا .
شظً
ِقشف يٗا ماقه يٗشتلاات ٕشثّس ساتخاػ
« ماها » اس ٍٕ ِرک ترػا
« مارها شرعاح »
ارٗ
« مارها شرعاح »
ٖه ٍ ذٌَٗگ
ِت ذؿ ت دسَه تارهاشک ٍ َٕرٌؼه ىَهرؿ سد ِک ادًآ ات دساد ساشق ِ٘ل٘ػاوػا ىاٍش٘پ ماشتحا
صاشغا ٍٕ ٌٖعات
ٖه تسَص ٕداٗص ٕاّ
.دشر٘گ
« َُرلخ اس مارها ىارًآ رلػ تافرص شرْظه ٍ ُارگ
ٖ يرت
ٖتا
ٖه )ع(ةلاع ذًذقتؼه ٍ ذًٌاد
ِرک ذرٗات مارها ُذرًص
اشرق ىارگوّ ترػاعا دسَره ارت ذرؿات دشر٘گ س
.
سَتػد
ٕاّ
ِک ًٖاهص ات ٍا
،تػا ُذًص ٍ تػاشخا لتاق
ِک ٖتقٍ
ترقٍ مارها ٕاّسَترػد ترؿزگسد
،
ىاهشف يٗضگٗاخ اّ
ٕ
ٖه ي٘ـ٘پ ماها َرؿ
د »
(Mashkoor, 1994:4)
صا غرپ .
« مارها » ِلرؼلػ سد ةرتاشه
ىا٘ل٘ػاوػا ٕشثّس
،
« ىاشٗصٍ
» ساد ساشق
ً صَح ِک ذ
ٓ سا٘رؼت ضً٘ ىاًآ تاسا٘تخا ٍ ت٘لاؼف رؼگ
ُدشت ترػا .
سد
ٔثتشه مَػ
،
« ذٌٗاوً
ٓ ماها » عذرقه ٖت٘رصخؿ ؾ٘رک ٍ تاسار٘تخا ضرً٘ ٍا ِرک دساد ساشق ِرًَگ
دساد
(Tarem, 2002:151)
ظتاٍس .
سد ىارـًاٍش٘پ ارت مارها ةرٗاً ارٗ مارها ىار٘ه ذرًَ٘پ ٍ ٕذٗشه ٍ ٕداشه
ِقشف ِت تثؼً ِ٘ل٘ػاوػا ا ٍٕشر٘پ ىا٘ل٘ػاوػا ِک ادًآ ات .تػا شتذٗذؿ فَصت ٕاّ
اس شرعاح مارها ص
ذًٌاوّ
ٖه )ع(ٖلػ تشضح صا ٍٕش٘پ ذًٌاد
، ىا٘فَص ِکًآ لاح دَخٍات
ٍ شر٘پ ِرت ِرک ٕسا٘ؼت ماشتحا
ىاؿذؿشه
ٖه زگ ذًسا تثؼً يٌ٘چ ىاًآ ِت ، ٖ
ٖوً
قشف سد .ذٌّد
ٔ يعات تٌػ ِ٘ل٘ػاوػا ٍ دَْرؿ ات ٖٗاشگ
ٖه ؾ٘پ ادًآ ات تخاٌؿ ِک دٍس
« لهاک شتػ سد ِک ًٖاسٍد سد ٖتح ماها رت
ِ ٖره شرػ ارت ؽذرًَ٘پ ،دشرت
تػا ُاگآ ىاًآ تلااَحا صا ٍا ٍ تػا ساشقشت ِؼهاخ فلتخه تاقثع
؛ ةرتاشه سد ىار٘ػاد شّارظ سد اها
سَتػد ىَگاًَگ اّ
ِتػاَخ ٍ
ٖه ؽشتؼگ ِؼهاخ سد اس ٍا ٕاّ
ترهاها ىاهصارػ ماظً تق٘قح سد .ذٌّد
ىاْ٘ک ٖػًَ شت ٖل٘ػاوػا
٘ؼقاٍ صا ِتفشگشت ٖػاٌؿ ت
ٕاّ
ٖؼ٘ثع تػا ساَتػا
»
.(Nasiri, 2001:140)
د ٍد س ذػ
ٓ ش٘خا
ٕشثّس ضکشوته ىاخاقآ ىاذًاخ سد ىا٘ل٘ػاوػا ًَٕ٘د ٍ ٌٖٗد تػا ُذؿ
ىاٌَػ ِک ادًآ ات
« ىاخاقآ
»
ِ٘ل٘ػاوػا گٌّشف سد مَْفه ٍ اٌؼه ىاوّ
« ماها » ت اس
ِ ٖره تػد .ذرّد
ىاخاقآ
ُداًَاخ سد اس ىا٘ل٘ػاوػا تهاها اّ
ُدشک ٖثٍسَه ىاؿ ٍ
اشگ ؾٗ
ٕاّ
ا٘فَص
ً
ٔ صا ٕذٗذرؿ
ُداد ىاـً دَخ
ِت ذًا ٖلکؿ
ِلحً ات ِفٗاع يٗا ِک فَصت فلتخه ٕاّ
ظتاٍس ِترؿاد ٕسا٘ؼت .ذرًا
ىاخاقآ ٖقٗشع ةقل ؽداذخا صا ٕسا٘ؼت ذًٌاوّ لٍا تؿاد
اغػ ٍ للها
1ُاؿ ٖره ُذ٘هاً
ٍٕ .ذرؿ
ًِاو٘وص ظتاٍس ٍ ٖتػٍد لؼلػ خٗاـه ٍ ىاگسضت ات ٕا
ٔ توؼً
ترؿاد ٖرْللا
.(Shirvani,1936:
530)
ٖو٘وص ىاتػٍد ضً٘ مٍد ىاخاقآ ِرت ارٌت .ترؿاد ترقٗشع يرٗا خٗارـه ىا٘ه سد ٕا
ٔرتفگ'
ذٌرؼًَٗ
ٓ
« قرئاشع قٗاررقحلا » ٖلػارقآ ُارؿ ىاذررٗشه غروخ ِررت ي٘وظارک سد ًٖارهص )مٍد ىاررخاقآ(
ترروحس
ٖررلػ دَررت ِررتخَهآ تررقٗشع بادآ ٖفَررص خٗاررـه دضررً سد ٍ دَررت ِتررػَ٘پ ُاررؿ
(Maesoomalishah, 1960: 160)
اٗ ٍ ا
ِکٌٗ
ُارقًاخ سد ىاشٗا ِت ؽشفػ ىاٗشخ سد مَػ ىاخاقآ
ٖفص
ٖلػ .ترؼت شروک ِرت اس ٖفرص شرقف ذٌتشوک ٍ تفاٗ سَضح ُاؿ
) (Balaghi.1971:160
سد
ىاتؼًاغفا صا ٖضؼت
ىاٌَػات ىا٘ل٘ػاوػا
«
ٖتلاحه ىاخاقآ ىاٍش٘پ »
ٖه ِتخاٌؿ ٕشرثّس ارها .ذًَرؿ
لاػ ِقشف يٗا اّ
داًَاخ سد
ٓ تاداػ .ترػا ِتفاٗ ضکشوت ىاخاقآ صا تتاً٘ ِت ٕسداً
لرحه ٖلرصا
تًَکػ
ٕسداً تاداػ سد سد
ٓ ىاتؼًاغفا ىلاغت تٗلاٍ ىا٘ک
،تػا لر٘لد ي٘وّ ِت
« ًٖار٘ک » ضرً٘
ٖه ُذًاَخ ذًَؿ
. ىآ اّ
ٖه )ع(ٖلػ تشضح ِت اس ىاـثؼً
غتاس .ذًٌاػس
ٔ داًَاخ
ٓ ىاٍش٘پ ات ٕسداً
کچَک ٕاوً ىاتؼًاغفا سد ٖل٘ػاوػا ت
صا ٕش ظتاٍس ،ترػا ىا٘ل٘ػاورػا ماروت ارت ىاخاقآ ىاذًاخ
ِت
ٖلکؿ عذقه ت٘صخؿ ؾ٘ک ِک ىاخاقآ ًِاتاه
دَخ ات ٕسداً تاداػ اس اّ
؛ذًساد اشوّ
اردًآ ات
،دساد ترػد سد اس ىاًآ ٕشثّس ماقه کٌٗا ِک ٕسداً سَصٌه ذ٘ػ ِک ِرت
ذرؿ ت ٍ ماشرتحا دسَره
ٖه ساشق ىا٘ل٘ػاوػا غٗذقت
ٕسداً .دش٘گ ا اّ
ٖروً ٖفَرص اس دَخ ِچشگ ذرًٌاد
؛ ىارًآ ساذرتقا ارها
سد ِ٘ل٘ػاوػا ىاٍش٘پ ِت تثؼً
« تػاوخ
ًِاخ » شتـ٘ت صا ساذتقا رت ؾٍٗاسد ىاٍش٘پ ش
سد ىارـًاذٗشه
«
ُاقًاخ » مادًا افخ سد .تػا د
ىدا کػاٌه ، کرػاٌه ٍ َلػ صا يٗشٗاػ ات تػا ِ٘ل٘ػاوػا تٌػ
. 1
«
ُاؿ »
ٖه ُذًاَخ ىآ ِت ِؼ٘ؿ سد فَصت ىاذؿشه ٍ خٗاـه ِک تػا ًٖاٌَػ .ذًَؿ
ذًَـً غلغه ىاًآ ٌٖٗد .
ػا ٌٖٗد َلػ صا ِچًآ ىٍش٘ت ِت ىاتؼًاغفا ىا٘ل٘ػاو
ُذ٘رػس ىآ ٕارَٗگ ،
ٖه اْت شّاظ صا شتـ٘ت سا٘ؼت تؼٗشؿ يعات ِت ىا٘ل٘ػاوػا ِک تػا ذٌّد
ي٘وّ ِک ٖرگظٍٗ
رٌ٘هص
ٔ
نّاشف اس ىاًآ ٖػا٘ػ ٍ ٌٖٗد تاسذقه شت ٕسداً ىاذًاخ ظلؼت ساشوتػا شک
.ترػا ُد نرّ
ىَرٌکا
ٕسدارً سَصٌه ذ٘ػ نرّ
ٕشرثّس اس ىا٘ل٘ػاورػا َٕرٌؼه ٍ ن٘لارؼت ِرت لروػ ٍ دساد ُذرْػ شرت
ٖل٘ػاوػا ىاٍش٘پ ٕساگتػس ٍ حلاف سا٘ؼه ؾتاسَتػد
ٖه ِتؼًاد دَرؿ
ٍ ٖرػا٘ػ ٕشرثّس نرّ ٍ
.دساد تػد سد تسذق ٕداٍ ٍ تػا٘ػ سد اس ىا٘ل٘ػاوػا ٖػاوتخا ىاٌچ
ِک پ شتـ٘
ذؿ ُساؿا
، سد ٕسداً ىاذًاخ لحاشه
ترػا٘ػ ُساَروّ ىاترؼًاغفا ٖرػا٘ػ
غقاٍ
اس ٖٗاشگ تػا ِتفشگ ؾ٘پسد
ِت ،
ٖلکؿ قشف ِک
ٔ سد ِرچ ٍ ترهَکح ات لهاؼت سد ِچ ٕسداً
ىاٗشخ شٗاػ ات ِْخاَه ارّ
ُدشرک ؽلارت ترػا
ارت دشر٘گ ؾ٘رپ سد اس ٖترػا٘ػ ِرک
ِرت ىآ ترلػ
ؼهاخ سد ىا٘ل٘ػاوػا ف٘ؼع ت٘ؼقَه ٍ تٗدَخَه
ٔ
ِت ىاتؼًاغفا شغخ
ِرت لر٘لد ي٘روّ ِت .ذتفً٘
ِک ىاخ يوحشلاذثػ ىاسٍد صا ش٘غ
ُساضّ
نّ ساٌک سد ٖل٘ػاوػا ٕاّ
ٌٖثا ىاداظً
ٕشـػ ِر٘لػ ىارؿ
ىاترؼًاغفا ٖػا٘ػ تلاَحت سد ىا٘ل٘ػاوػا ،ذًذٗسَؿ تهَکح شترـ٘ت
ٖرت فشرع ُدَرت سد ٍ ذرًا
ٖت ظٗاشؿ ىاثلاع سَْظ ات داْخ ىاسٍد ٖتهَکح
، ٕسداً سَصٌه ذ٘ػ ؽلارت
ارت ترػا ُدشرک ارت
تٗلاٍ سد ىا٘ل٘ػاوػا غفاٌه کچَک ٖـتسا ل٘کـت ىلاغت
ذٌک ظفح اس .
نامزاس ناتسواغفا رد ٍفًصتم ٓسإس ْاَ
ٕسَْوخ ِت تٌغلػ صا ماظً ش٘٘غت ات
ِت
ٔل٘ػٍ
ٍاد ٕاتدَک
ٍ د ىاخ لارػ سد ُارؿشّاظذوحه ِ٘لػ
1973
ِقشف ٍ دشک ش٘٘غت ظٗاشؿ ، ِت يٗشٗاػ ات ماگوّ ِ٘ل٘ػاوػا ٍ ِٗسداق ،ِٗذٌثـقً ٕاّ
رػأت غ٘
ىاهصاػ ماذقا ٖػا٘ػ باضحا ٍ اّ
شک ذًد . سد ا ادٌٗ
لکرؿ ٕشر٘گ باضرحا يرٗا
ٍ سد ىارًآ ؾرقً
ّد ذٌچ ٖػاوتخا ٍ ٖػا٘ػ تلاَحت
ٔ اس ش٘خا
ٖه ٖػسشت .نٌ٘ک
9 .
ُبج بسح
ّ تاجو ٓلم
ت
ِ لاػ سد ىاتؼًاغفا سد ٕسَْوخ نٗطس ٕساشقشت ٍ تٌغلػ طَقػ لاثًد 1974
ُاگٗاخ ، ىاذرًاخ
تسذق مشّ سد ًٖلا٘گ ٍ ٕدذده
ِت تذؿ ف٘ؼضت اًآ ٍ ذؿ مشخ ِت ى طاثتسا
تٌغلػ ىاذًاخ ات
.ذًذؿ ىاتؼًاغفا شت ِت شٗضگاً
سد تؼ٘ؼکساه ٕاتدَک ٖپ
ٍاد ِ٘لػ اّ
ٍ د لارػ سد ىاخ 1978
ٍ
اشتػا
ٕاّ
لػ ٕشػاشػ
ُشت نٗطس ِ٘
يٗا تقٗشع ىاش٘پ ،ٖک سات
ِت ىاٌَػ ترهَکح ِر٘لػ ٖرٍٗشً٘
ات .ذًذؿ ىاذ٘ه دساٍ
لتق ماػ ادًَاخ
ٓ شخ سد ِک لتاک سد ٕدذده ىآ ىاٗ
78 يرٗا ٕارضػا صا شفً
تغثص ،ذًذؿ ِتـک ُداًَاخ ت ىاتؼًاغفا صا جساخ سد ِک ٕدذده للها
دَ
ٍا .تـگصات ىاتؼًاغفا ِت
قلح ِت ٕذٌچ صا غپ
ٔ ٕذوحه َٕلَه ٍ صلاخ غًَٗ ،سا٘توکح ،ًٖاتس ذًٌاوّ ٕداْخ ىاشثّس
ٍ ٕطَلَئذٗا تٍافت .تػَ٘پ ىاشرگٗد ٍ ٍا ىار٘ه ٕداْخ دشثّاس
ةثرػ رک ذرؿ اس ٖرتضح ٍٕ ِ
ات
ْثخ ىاٌَػ
ٔ
ٖله ىاتؼًاغفا تادً
ػأت غ٘
ذؿ قفَه بضح يٗا .ذٌک ات
صا اس ترٗاوح يٗشترـ٘ت
ٕدذده ىاٍش٘پ (
ِت
ٍ
ُظٗ
قغٌه سد
ٔ ِک )ىاوغل شتـ٘ت
ت ذًدَت ىَتـپ
ِ تفگ ِت .دسٍآ تػد
ٔ عٌَگاه
ٖثً ٍ
،
« ترٗاوح ُارؿشّاظ تقَه تـگصات ٍ نٗلاه ٖػا٘ػ غعاَه صا ٍا بضح شرک
ٕدذرده .د
ِت ىاٌَػ سد ٖتضح شگؿصاػ کٗ
لئاؼه ؾقً ٖػا٘ػ لاؼف
شت
ٕ
ٕصات ارت دشک لئارؼه ٖهارظً
. سد
ْثخ
ٔ تهٍاقه ٕاٍّشً٘
( يٗذّاده )
قشف ٍ ٕدذده
ٔ ٍا
ِت تػسد
ٖ ساشرق ٖتٌرػ ملارػا ىًَارک سد
تفشگ
(Magnous, 2001:134) .
ٖوػس ىاٌَػ سد
«
ْثخ
ٔ تادً ٖله »
فلاخشت شتـ٘ت
ٕدارْخ باضحا
، ذًَرؼپ
« لارػا
ٖه »
دساذً دَخٍ
؛ ىاتؼًاغفا ٖخشت ل٘لد ي٘وّ ِت طاٍ سَرضح ِرت ِرخَت ارت اَٗگ ىاػاٌؿ
ٓ
« ٖرله » سد
سد اس ىآ بضح يٗا ىاٌَػ ساوؿ
تٌػ باضحا اشگ
-
ٖله
ُداد ساشق اشگ ذرًا
.(Johnson, 2002:46 )
اها ماشه سد هاً
ٔ
،بضح يٗا ملاػا شصاٌػ
ِت ٖٗاشگ
ِتؼخشت لکؿ ٖره ىارـً اس دَخ ٕا
ذرّد
« : اره
ْثخ ىاهصاػ سد خػاس مضػ ٍ لهاک ىاوٗا ات ىاتؼًاغفا ىاذًصشف
ٔ ارٌْت ىاتؼًاغفا تادً ٖله ٕاشرت
ِت تػد ىدسٍآ ٍ ؽاداپ ساظتًا ىٍذت ٍ ْٖلا ٕاعس ت
ٖ
ِکًآ کرٗ سد ن٘رؿات مارقه ٍ ُارخ شکف ِت
نکحتؼه ٍ ُدشـف فص ات
شگٗذکٗ
صا ٍ ذرٗذخ ساوؼترػا ؽَرٗ صا اس ىارغفا ترله ارت نٗذهآ دشگ
ُاگتشپ داحلا اٌلَّ
ٍ ُداد تادً تٗشّد ٍ
طاشص ِت .ن٘ٗاروً ٖٗاوٌّاس تٌػ ٍ ىآشق ن٘قتؼولا
ت اه
ِ ل٘لد وّ ىآ سد ِک ٖهلاػا تهَکح کٗ ل٘کـت
ٔ ٖرػا٘ػ سَها
، شرت ٖػاروتخا ٍ ٕدارصتقا
ساَتػا ٖهلاػا ن٘لاؼت
ٖه ُصساثه ٍ داْخ ،ذؿات نٌ٘ک
. سَؿ لصا ت٘ثثت ا
سادا سد
ٓ ٍ سَرـک ٖػا٘ػ
ٕداصآ ي٘وضت صا ملارػا عاػاشت ٖػاوتخا ٍ ٕدشف ٕاّ
فذرّ
ٕارّ
اره ٖرػا٘ػ ا
ُصارخا .ترػ
اد نّ٘اَخً
ِت ٕسَتاتکٗد ٍ ِقلغه تهَکح ِک د شرگٗد ٖتضح اٗ ذؿات ٕدشف لکؿ
، رؼهاخ
ٔ صا اس
نْػ دصارػ مٍشرحه ؾَٗرخ ترؿًَشػ ي٘ر٘ؼت سد ٕشر٘گ
»
.(Dolatabadi,1992:153)
صا شرظً
ٕش٘گَضػ ىٍضفا
ٕذٌثـقً ىا٘فَص تٗاوح شت تغثص ،بضح يٗا صا
ذ٘رؿَک ٕدذده للها ارت
ارت
ئاسا
ٔ شْچ کٗ
ٓ
ُدَت تٗاوح دَخ صا ٖله ٌٖؼٗ ىَتـپ لاکٗداس باضحا صا ٖکٗ ِت صٌَّ ِک ٖٗاّ
ٍ فا٘رػ لَرػشلاذثػ ٖهلاػا داحتا اٗ ٍ صلاخ غًَٗ ٖهلاػا بضح ،سا٘توکح ٖهلاػا بضح ذرٌک ةرلخ اس ذًدَت ِتػَ٘پً ٕذوحه َٕلَه ٖهلاػا بلاقًا تکشح
؛ رْثخ ارها
ٔ تاردً ٖرله
تؼًاَتً
ّ ىَتـپ ش٘گاشف لاثقتػا دسَه ٕداْخ باضحا شٗاػ ذًٌاو دش٘گ ساشق اّ
شتارٌت . بضرح يٗا
ل٘لد ٍد ِت
ِت ىاٌَػ ذًاه ٖقات ٖػا٘ػ کچَک بضح کٗ
: تغثص صخؿ لٍا ت ٕدذده للها
ِ ل٘لد
ًِا٘فَص ٖـه
ٖهاظً ِت ٕداٗص لٗاوت ؽا کساه تهَکح ِ٘لػ ًِاحلؼه ما٘ق ٍ ٕشگ
ترؼ٘ؼ صا ارّ
ٖوً ىاـً دَخ ،داد
دَخٍات
ِکًآ ات ىاًآ لتق ماػ لاػ 1979 ذًدَت ُدشک دَتاً اس ٍا ىاذًاخ
؛
،مٍد
ٕدذده بضح
ِت لد ل٘
اشگ ؾٗ
ٕاّ
ٖله
ًِاٗاشگ سَـک ٍد تٗاوح دسَه ؽا سد داْخ ٖهاح ٖلصا
ىاتؼًاغفا ٌٖؼٗ
ملارػا صا ِرک ىاترؼکاپ ٍ ىاتؼتشػ فا٘رػ ٍ سار٘توکح ذرًٌاه ًٖارٗاشگ
ترٗاوح
ٖه شک رْثخ لر٘لد ي٘وّ ِت .تفشگً ساشق ،ذًد
ٔ تاردً ٖرله ِرت
ىاَرٌػ فَرصت ٖرػا٘ػ ٍٕصارت
ِقلح سد داْخ ىاوتفگ سد ِٗذٌثـقً
کچَک ٕا
، اها ثأت سازگش٘
.ذًاه ٖقات ترػا ذقتؼه آٍس َِٗ٘لٍا
ْثخ ِک
ٔ ٖتَخ ٕساذٗاپ ٍ تاثث ؾتا٘ح لَع سد تادً ٖله
؛تػا ِتؿاد اس ىآ ل٘لد
ؾٗارضػا
ِک ٕاشت
ِتؿاذً ٕداٗص غًاؿ شگٗد ٕاخ سد حلاػ ِت ٖتا٘تػد ذًا
ُذرًاه سادارفٍ بضح ِت ٍ ذرًا
،
ٖه ذًاد
Roy,1989:214) )
رد٘تً ِرکًآ صا ؾ٘ت بضح يٗا تاثث ِک تفگ ذٗات.
ٔ آٍس ِرچًآ سَرصت
ٖه ذٌک د٘تً ،ذؿات
ٔ
ًاذٌوّشف ُاگٗاخ ٍ ٕدذده ت٘صخؿ
ٔ ِٗذٌثرـقً ىاٍش٘پ ىا٘ه سد ٍا ىاذًاخ
ص تاهاشک ٍ
ٕداٗ
ىَتـپ ِک تػا ٖره تثؼً ىاذًاخ يٗا ِت ٖفَص ٕاّ
لر٘لد ي٘روّ ِرت .ذرٌّد
تغثص ؾتضح ٍ ٕدذده للها دَخٍات
ِکًآ ٍ سار٘توکح ٖهلارػا بضرح ذرًٌاه ٖتاضحا ِت تثؼً
ٕشتوک سا٘ؼت ٖهاظً تسذق ًٖاتس ٖهلاػا ت٘ؼوخ ذًساد
تفّ فلاتئا سد ،
ًاگ
ٔ ؾرقً يٗذّاده
سد ٕدذده صخؿ ِک ادًآ ات .تؿاد ٖلاؼف لرتاک سد يٗذرّاده تلٍد ٍ سٍاـ٘پ تقَه تلٍد
ِت ىاٌَػ
ْثخ بضح .ذؿ باختًا تلٍد غ٘ئس
ٔ ىاّشت تهَکح ىاسٍد سد تادً ٖله ًٖاتس يٗذلا
ِت ىاٌَػ ٖتضح فلاخه
ٖه ِتخاٌؿ ذؿ
. ؾتضح ٍ ٕدذده ،ىاثلاع نٗطس ًَٖگًشػ صا غپ
ِت مارظً
تغثص ٍ ذٌتػَ٘پ ىاتؼًاغفا دَخَه ٖػا٘ػ رٗس ٕدذده للها
غ٘
ىاترؼًاغفا ٕاٌرػ غرلده ذرؿ
.
نّ
ا کٌٗ
ْثخ
ٔ تادً ٖله
ِت ىاٌَػ تر٘لاؼف ىاترؼًاغفا ٖرػا٘ػ ٕارضف سد ًًَٖارق بضرح کرٗ
ٖه تغثص تَف تسَص سد .ذٌک
ْثخ بضح ٕدذده للها
ٔ ذرّاَخ يفد ٍا ُاشوّ ِت اٗ تادً ٖله
اٗ ٍ ذؿ
ِت ىاٌَػ داًَاخ سد ٖثاش٘ه
ٓ .ذًاه ذّاَخ ٖقات ٍٕ
2 . سواغفا ٓلم ذاحم بسح نات
ٖله راحه غقاٍسد
ٖلدت ِرک ترػا ِٗسداق فَصت ٖػا٘ػ ِرت
رػٍ
ٔل٘
ٕشرثّس ٖرًلا٘گ ٕارّش٘پ
ٖه بضح يٗا .دَؿ
ِت
ٔل٘ػٍ
ُارؿ شّاظذروحه ٖثثرػ ىاگتؼت صا ًٖلا٘گ ذوحا ذ٘ػ ش٘پ
، يٗشرخآ
ىاتؼًاغفا ُاؿداپ ػأت
غ٘
فؼلف شگا .تػا ُذؿ
ٔ ػأت غ٘
ْثخ
ٔ مارقتًا ٖػَرً اس تادً ٖله ٕشر٘گ
