شهوژپ
یراتفر‌و‌یتخانش‌مولع‌یاه
یملع(
-
)یشهوژپ
لاس
مجنپ هرامش،
مود
،
یپایپ ( 9 )
،
ناتسمز‌و‌زییاپ 1394
:تفایرد‌خیرات 20
/ 2 / 1394
شریذپ‌خیرات
:
27 / 3 / 1394
صص
:
126 - 111
Copyright © 2015, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0/), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially.
يتخانش يگتسخ شقن لامک رب
فاطعنا ،ييارگ ناور يريذپ
سرتسا اب هلباقم ياهدربهار و يتخانش
هام يلکوت لگ
1
شنمناريا ناگژم ،* 2
ـ1
ناور‌رایداتسا
ناریا،ناهفصا،ناهفصا‌هاگشناد،یسانش
m.tavakoli@edu.ui.ac.ir
2 ـ
راک‌یوجشناد ناور‌دشرا‌یسانش
ناریا،ناهفصا،ناهفصا‌هاگشناد،ینیلاب‌یسانش
iranmanesh.m@edu.ui.ac.ir
هديكچ
،رضاح‌شهوژپ‌فده
یگژیو‌رب‌یتخانش‌یگتسخ‌ریثأت‌یسررب
:نوچمه،ییاه
لامک
فاطعنا،ییارگ
ناور‌یریذپ
و‌یتخانش
تیسنج‌هب‌هجوت‌اب‌هلأسم‌لح‌طیارش‌رد‌سرتسا‌اب‌هلباقم‌یاهدربهار
آ یرامآ‌هعماج.تسا‌هدوب‌یندومز
نایوجشناد‌هیلک‌زا
هتشر‌و‌یلیصحت‌عطاقم‌هیلک‌رد‌رسپ‌و‌رتخد
یلیصحت‌لاس‌رد‌ناهفصا‌هاگشناد‌رد‌فلتخم‌یاه
93 - 92
نیب‌زا.دش‌لیکشت
هنومن‌کی‌رسپ‌و‌رتخد‌نایوجشناد 80
و‌باختنا‌یفداصت‌تروص‌هب‌یرفن
هب؛دندش‌نیزگیاج‌شیامزآ‌و‌لرتنک‌هورگ‌ود‌رد
روص‌نیا
هک‌ت 20
پ
و‌رس 20
و،شیامزآ‌هورگ‌رد‌رتخد 20
و‌رسپ 20
زا‌هدافتسا‌اب‌و‌دندش‌هداد‌رارق‌لرتنک‌هورگ‌رد‌رتخد
شنت تیعقوم اب هلباقم همانشسرپ
لامک سایقم و یتخانش و یصیخشت فیلاکت ،لمع و شریذپ همانشسرپ ،از
نومزآ ییارگ
یندومزآ‌لوا‌هلحرم‌رد.دندش
هورگ‌رد‌اه
آ‌یاه هبور‌یصیخشت‌فیلاکت‌اب‌لرتنک‌و‌شیامز
و‌ور
هداد.دندش‌نومزآ‌سپس
یاه
ود‌سنایراو‌لیلحت‌شور‌زا‌هدافتسا‌اب‌شهوژپ
ناشن‌جیاتن.دش‌لیلحت‌و‌هیزجت‌ههار
لباقتم‌رثا‌هدنهد
تحت‌هورگ‌و‌تیسنج
یتخانش‌یگتسخ‌ریثأت
فاطعنا،بانتجا‌رب
ناور‌یریذپ
ناجیه‌یاهدربهار‌و‌یتخانش
ا‌و‌رادم بانتج
.تسا‌هدوب‌رادم
نیرتشیب
هرمن‌نیگنایم
فاطعنا،بانتجا‌یاه
ناور‌یریذپ
ناجیه‌یاهدربهار‌و‌یتخانش
لرتنک‌هورگ‌رتخد‌نایوجشناد‌هب‌طوبرم‌رادم
هب(
،بیترت
016 / p<0
،
027 / p<0
،
018 / p<0
بانتجا سایقمریز یارب و )
تسا هدوب لرتنک هورگ رسپ نایوجشناد هب طوبرم رادم
(
024 / p<0
.)
لامک‌ریغتم‌اب‌طابترا‌رد
یرادانعم‌توافت‌ییارگ
هب
دماین‌تسد
(
05 / p>0
هب.)
اراد‌اب‌رسپ‌و‌رتخد‌نایوجشناد،یلکروط
یگژیو ندوب
یاه
فاطعنا
ناجیه یاهدربهار زا هدافتسا و یریذپ
بانتجا و رادم
هلأسم لح طیارش رد یتوافتم درکلمع رادم
؛دنتشاد
هنوگ هب
رد دارفا درکلمع هک یا تیصخش ،تیسنج هب هجوت اب هلأسم لح فلتخم طیارش
( لامک نازیم
و ییارگ
فاطعنا
ناور‌یریذپ
.تسا‌توافتم‌سرتسا‌اب‌هلباقم‌یاهدربهار‌ذاختا‌رد)یتخانش
هژاو ياه :يديلک فاطعنا،سرتسا‌اب‌هلباقم‌یاهدربهار
ناور‌یریذپ
لامک،یتخانش‌یگتسخ،یتخانش
.ییارگ
همدقم رد‌دارفا
شنکاو
ب ه
دیدج‌طیارش ی
یگدنز‌رد‌هک
نآ
ر اه
خ یم
،دهد
هنماد اب
زا یا عناوم
بور ه
ور
یم
نآ‌یراگزاس‌هوحن‌هک‌دنوش
تحت‌ار‌اه
ریثأت
رارق
یم
.دهد
و ر
یازراشف‌عبانم‌زا‌یفیط‌اب‌هاگشناد‌هب‌دو
لیصحت ی
،
،یلام
،یعامتجا
و هداوناخ زا یرود
رد‌نایوجشناد‌و‌تسا‌هارمه‌تسد‌نیا‌زا‌یدراوم
بترا یماکان راچد تسا نکمم طیارش نیا اب طا
،اه
ضراعت
،اه
یگدینت‌و‌اهراشف
و‌هدش‌ییاه
لباقم‌رد
،
هرتسگ
شنکاو‌زا‌یا
ناور‌و‌ینامسج‌یاه
ار‌یتخانش
دنهد ناشن .
نآ شنکاو
اوع نیا هب اه
یازراشف لم
شیپ لئاسم لح و فلتخم
تروص هب ،ور
تیقفوم
.دراد‌یگتسب‌یدنچ‌لماوع‌هب‌زیمآ
ا‌یضعب
ینورد‌هلأسم‌لح‌رد‌رثؤم‌لماوع‌نیا‌ز
:دننام ؛دنتسه یصخش و
لامک نازیم
و ییارگ
فاطعنا
نآ‌یگتسخ‌و‌یریذپ
لکشم‌اب‌ههجاوم‌رد‌اه
ریظن ؛دنطبترم هلأسم تیعقوم هب زین یلماوع و .سرتسا‌اب‌هلباقم‌یاهدربهار
ناور‌تساهلاس
س‌نیا‌هب‌دنددصرد‌ناسانش ؤ
لا
اه
ا یخرب ارچ هک دنهد خساپ
یخرب هب تبسن دارف
قفوم یگدنز یاهراشف اب هلباقم رد رگید
لمع رت
یم
دننک
. توافت یلماوع هچ
هب رد ار دارفا یاه
مقر سرتسا اب هلباقم فلتخم یاهدربهار یریگراک یم
؟دنز
کبس
شور هب هلباقم یاه
و یتخانش یاه
،یریگولج‌یارب‌یراتفر
سرتسا‌شهاک‌و‌تیریدم
یم‌هراشا
.دنک
و‌رلدنا رکراپ
1
( 1990 )
«
یلماعت‌لدم
،بارطضا
هلباقم کبس و سرتسا
»2
ساسارب ار
یلک دنیارف یسررب هرابرد هک دوخ قیقحت عوضوم هلباقم‌یاهراتفر
دوب‌یا
،
حرطم
و رب
نیا ساسا
کبس
1 Endler & Parker
2 interactive model of anxiety,stress and coping style
هلباقم
ار‌دارفا
عون‌هس‌هب
هلاسم
3رادم ناجیه،
4رادم
و
یبانتجا
5
دندرک‌زیامتم .
هلاسم‌هلباقم‌نایرج‌رد
ادم
،ر
یم‌یعس‌درف
ای‌یناور‌راشف‌ندرک‌فرطرب‌یارب‌دنک
،نآ‌ندناسر‌لقادح‌هب
.دهد‌ماجنا‌یتیلاعف‌ای‌راک
نیا
یم هلباقم زا عون
رد دناوت
بلاق
یاه
یوجتسج
،اهدربهار‌و‌تاعلاطا
شاداپ‌داجیا
نیزگیاج‌یاه
و
هلاسم‌رد‌زکرمت
لاعف‌ییاشگ
دریذپ‌تروص .
رد
ربارب
هلاسم یاهدربهار
،رادم
ر ناجیه یاهدربها
رارق رادم
هطساو هب درف هک دنراد
نآ
یم یعس اه
شمارآ دنک
،تسا‌هدروخ‌مه‌هب‌یناور‌راشف‌تلع‌هب‌هک‌ار‌دوخ
ًاددجم
هب
دروآ تسد .
ناجیه دوجو
زا لصاح یاه
یناور راشف
،
م ا میمصت و رکفت زا عن
حیحص یریگ
یارب
یناور راشف ندرک فرطرب و هلأسم لح یم
.دوش
نیاربانب
،
هنوگ‌هب‌ار‌دوخ‌دیاب‌درف
نیا‌زا‌یا
ناجیه‌و‌تاساسحا
هتفشآ‌یفنم‌یاه
.دزاس‌اهر‌هدننک
یم‌هلباقم‌زا‌عون‌نیا
تروص‌هب‌دناوت
میظنت‌یاه
،فطاوع و قلخ
بیع یاهراتفر
،هنایوج
لاغتشا
ینهذ
و
لایخ
یزادرپ
دوش لامعا .
رد
تیاهن
،
تیلاعف مزلتسم یبانتجا یاهدربهار
تارییغت و اه
ش نآ فده هک تسا یتخان
زا بانتجا اه
تیعقوم
سرتسا
.تساز
تروص هب تسا نکمم اهراتفر نیا
ای‌و‌هزات‌تیلاعف‌کی‌رد‌ندش‌ریگرد‌و‌ندروآ‌یور یور لکش هب
رهاظ رگید دارفا و عامتجا هب ندروآ
وش د
( کنیتلیو
ناراکمه‌و
،6
2010 ) .
فابجک و یناقهد
( 1392 )
اب هطبار رد
توافت
رد‌یتیسنج‌یاه
هلباقم‌یاهدربهار‌زا‌هدافتسا
،سرتسا اب
ناونع اب دوخ شهوژپ رد
«
هطبار
تخس
کبس اب ییور
سرتسا اب هلباقم یاه
»
نایب
3 problen oriented
4 emotion oriented
5 avoidance
6 Wilthink etal
کبس‌زا‌رتشیب‌اهرتخد‌هک‌دندرک
ناجیه‌یاه
و‌روحم
کبس زا اهرسپ
هلأسم یاه
اب هلباقم یارب روحم
یم هدافتسا یگدینت
یطیارش نینچ رد اهرتخد .دننک
ن یاهدربهار ینارگ
شیپاشیپ ،شلات ،یریذپ
و یرگن
بهذم
تیلاعف و راکنا یاهدربهار اهرسپ و ییارگ یم‌راک‌هب‌ار‌یندب
هتفای.دنریگ
و‌یرمث‌شهوژپ‌یاه
ناراکمه
( 1385
یتیامح‌عبانم‌یسررب‌اب‌هطبار‌رد)
هویش‌و
سرتسا‌لماوع‌اب‌هلباقم‌یاه
نایوجشناد‌رد‌از
ناشن
ره‌هک‌تسا‌نآ‌هدنهد
ا‌نازیم‌دنچ
دارفا‌هدافتس
هلأسم‌هویش‌زا‌رکذم
رتشیب‌ثنؤم‌دارفا‌هب‌تبسن‌رادم
ینعم یرامآ ظاحل زا توافت نیا یلو ؛تسا
راد
هرهب‌نازیم،رگید‌یوس‌زا؛تسین
ثنؤم‌دارفا‌یریگ
کبس زا
ناجیه یاه
ینعم وحن هب رادم
رتشیب یراد
.تسا
نیا
کرحم ربارب رد دارفا هک
فلتخم یاه
مادک‌یطیحم
ر‌زا‌کی
ار‌سرتسا‌اب‌هلباقم‌یاهدربها
فاطعنا نازیم هب دنریگ راک هب
نآ یریذپ
رد اه
فاطعنا .دراد یگتسب هلأسم اب ههجاوم
یریذپ
ناور
یتخانش
1
ناونع‌هب‌هک‌تسا‌ییاهریغتم‌زا‌یکی
کرحم اب یراگزاس ییاناوت
رد یاه
لاح
رییغت
.تسا هدش فیرعت یطیحم
نارگشهوژپ زا یخرب
فاطعنا
یریذپ
اور ن
یارب درف ییاناوت ار یتخانش
ناسنا کی ناونع هب لاح نامز اب لماک طابترا
راتفر‌همادا‌ای‌رییغت‌یارب‌وا‌ییاناوت‌و‌هاگآ‌و‌رایشوه شزرا تهج رد
هدرک فیرعت شیاه
دنا
و زیه(
لاسورتسا
،2
2010 .)
تیقفوم لح اب طابترا رد هک یرگید ریغتم
زیمآ
یم‌حرطم‌هلأسم
ا‌یگتسخ‌نازیم،دوش .تسا‌دارف
زور‌لوط‌رد‌دارفا‌رثکا‌هک‌تسا‌یتلاح‌یگتسخ تیلاعف‌ماجنا‌یط‌رد‌و
یم‌هبرجت‌هنازور‌یاه
و‌دننک
1 psychological flexibility
2 Hayes & Strosahl
یکیزیف‌و‌یتخانش‌شلات‌ظفح‌رد‌یناوتان‌ناونع‌هب دروم‌فده‌کی‌هب‌لین‌یارب
.تسا‌هدش‌فیرعت‌رظن
ناگمه‌لوبق‌دروم‌هک‌یفیرعت،یگتسخ‌دروم‌رد
؛درادن‌دوجو‌دشاب
اققحم‌اما
،ن
ار‌یگتسخ‌عون‌ود
هدرک صخشم
:دنا
ینوماریپ یگتسخ
؛3
ناونع هب هک
کی ماجنا یارب ینلاضع ناوت ظفح رد تسکش یم فیرعت تیلاعف
یگتسخ و ،دوش
یزکرم
ای
یگتسخ
یتخانش
؛4
زا یکی
تشادرب هک ییاهوگلا
یم‌نییبت‌ار‌دوخ‌زا‌درف‌یفنم‌یتخانش
.دیامن
،وگلا نیا ساسا رب
کی ماگنه رد درف
تیلاعف
،یتخانش
تخاس‌اب‌هک‌تسا‌یصخشم‌فده‌یاراد
نآ‌هب‌هدش‌یحارط‌یتخانش‌همانرب‌ای‌هراوحرط‌کی یم
هیضرف،دسر
ههجاوم‌نمض‌و‌هداد‌لکش‌ار‌ییاه
نآ‌یسررب‌هب،هلأسم‌فیلاکت‌اب
یم‌اه
.دزادرپ
یم ببس یتیعقوم یتاعلاطا دروخزاب
ات دوش
مک
ریاس‌و‌هدش‌دییأت‌رتشیب‌هیضرف‌کی‌مک هیضرف
اه
درف‌اتیاهن‌و‌دنوش‌در
لح‌و‌تیعقوم‌لرتنک‌هب‌قفوم
یم‌هلأسم
،لرتنک‌لباقریغ‌تیعقوم‌کی‌رد‌اما؛دوش
خزاب یب و طلغ تاعلاطا درو
تاماهبا و تسانعم
هیضرف چیه و هدادن شهاک ار هیلوا
دییأت یا
یمن
،ساسا نیا رب .ددرگ
هب
،یتخانش شلات مغر
و هدشن لصاح تیعقوم رب یلرتنک
لح هلأسم
یمن
.دوش
یگتسخ ای یتخانش یگدنامرد تلاح رد
میمعت یرادزاب کی‌یتخانش
تاعلاطا شزادرپ هتفای
یم دوجو هب
یسررب و تخاس هب لیامت هک دیآ
شور و هداد شهاک ار هیضرف
اتبسن و ییادتبا یاه
همانرب نیشناج ار سرتسد رد و هداس
یتخانش یاه
یم تیعقوم لرتنک یارب یلمع
یامن
زا لقن هب( د
،درف هدازیلع 1390
ناراکمه و زاقروپ.)
( 1391
رد )
3 peripheral fatigue
4 cognitive fatigue
ناونع‌اب‌دوخ‌شهوژپ
«
یلیصحت‌یدمآراکدوخ‌ریثأت
یگتسخ و
یتخانش لئاسم لح رب یتخانش
شناد
نازومآ
»
رد‌یدمآراکدوخ‌حطس‌هک‌دنداد‌ناشن
حطس هچره و دراد ریثأت هلأسم لح درکلمع شناد یلیصحت یدمآراکدوخ
رتلااب نازومآ
،دشاب
نیا جیاتن .تسا رتشیب زین نانآ هلأسم لح تردق
،شهوژپ
رد‌نارسپ‌و‌نارتخد هک‌تسا‌نیا‌یایوگ
ینعم‌توافت‌یتخانش‌یگتسخ‌تلاح‌رد‌درکلمع
راد
هتفای‌فلاخرب‌هجیتن‌نیا‌هک،دنرادن‌رگیدکی‌اب
یاه
ناراکمه‌و‌یبلاوط.تسا‌ناراکمه‌و‌ییانغ‌شهوژپ
( 1389
ناونع‌اب‌یشهوژپ‌رد)
«ب
هظفاح‌ریثأت‌یسرر
یتخانش لئاسم لح رب یتخانش یگتسخ و لاعف
»
هدرک‌هبرجت‌ار‌یتخانش‌یگتسخ‌هک‌یدارفا‌تفایرد
بتارم هب لئاسم لح رد ناشدرکلمع ،دندوب فیعض
.دوب لرتنک هورگ زا رت
هتفای
شهوژپ یاه
( ناراکمه و یرکش 1384
رثا یسررب روظنم هب )
کبس
هتخومآ یگدنامرد و یتخانش یاه هدش
یتخانش لئاسم لح رب )یتخانش یگتسخ یوگلا(
و هدنامرد هورگ نیب رادانعم توافت هک داد ناشن
هسیاقم‌رد‌لرتنک‌هورگ‌رتهب‌درکلمع‌زا‌یکاح‌لرتنک
،تسا هدنامرد هورگ اب
ار یتخانش یگتسخ رثا هک
یم‌دییأت
هتفای،نینچمه.دنک
درکلمع‌هک‌داد‌ناشن‌اه
کبس‌اب‌دارفا
خم‌یتخانش‌یاه تیعقوم‌رد‌فلت
یاه
هب .دوب توافتم یگدنامرد
رد ،رگید ترابع
یندومزآ
تبسن یلیلحت یتخانش کبس یاراد یاه یلک‌هب
.دش‌لیدعت‌یگدنامرد‌رثا‌ارگ
هتفای
( ناراکمه و ییانغ شهوژپ یاه 1383
اب )
یناجیه‌شوه‌و‌یتخانش‌یگتسخ‌رثا‌یسررب‌فده ناجیه‌حوطس‌هک‌داد‌ناشن‌یتخانش‌لئاسم‌لح‌رب
ی
ره‌و‌دراد‌ریثأت‌دارفا‌هلأسم‌لح‌درکلمع‌رد‌شوه
لح تردق ،دشاب رتلااب دارفا یناجیه شوه هچ نآ هلأسم
ینعم توافت ،نینچمه .تسا رتشیب اه
راد
هورگ‌رتهب‌درکلمع‌دروم‌رد‌شیامزآ‌و‌لرتنک‌هورگ ناشن ،یتخانش لئاسم لح رد لرتنک
رثا هدنهد
فای .تسا شیامزآ هورگ رب یتخانش یگتسخ هت
اه
نارتخد هلأسم لح درکلمع هک داد ناشن نینچمه
یگتسخ ریثأت تحت رتشیب )نارسپ هب تبسن(
یگتسخ‌هک‌یدارفا‌هلأسم‌لح‌تردق‌و‌دوب‌یتخانش یم هبرجت ار یتخانش
شوه حطس زا یعبات ،دندرک
هب .دوبن ناشیناجیه
شوه حطس ،رگید ترابع
لئاسم لح رد ار یتخانش یگتسخ رثا ،یناجیه تخانش
.تسا‌هدرکن‌لیدعت‌ی
لامک نازیم ،رگید فرط زا
ییارگ
1
هلمج زا
ینورد لماوع
یرگید
تیقفوم نازیم هک تسا
رد‌نایوجشناد
یتخانش‌لئاسم‌لح
یم‌نییعت‌ار
.دنک
لامک نارگشهوژپ
سرت ناونع هب ار ییارگ
،تاهابتشا زا یطارفا
طرفم هجوت هب درف شیارگ
تسکش هرابرد
،اه
شیب یرگداقتنادوخ
زا
و دح
نارگید و دوخ درکلمع زا لااب رایسب تاراظتنا ناراکمه‌و‌نارفاش(
،2
2002 و)
ندوب‌اراد‌هب‌شیارگ
یارب شلات و ینتفاین تسد و لماک یاهدرادناتسا نآ‌ققحت
،تراشب(اه
1386 هدرک‌فیرعت)
.دنا
شهوژپ
،ریخا یاه
لامک
ناونع هب ار ییارگ
هزاس
دنچ‌یا
یم‌یفرعم‌یدعب
.دننک
لقن‌هب(لدوئر
سیار زا
،3
2000 لامک )
هبنج دجاو ار ییارگ
یاه
یم یفنم و تبثم
لامک لداعم ار نآ و دناد
ییارگ
ناور‌و‌راجنهب
یم‌رارق‌هدرزآ
لامک.دهد
تبثم‌ییارگ
نتفاین ققحت هرابرد ینارگن و بارطضا یاج هب تبثم ،ینتفاین تسد یاهرایعم و فادها
و یرگن
1 perfectionism
2 Shafran etal
3 Rice
شوخ
نامرآ و ینیب
یاه ققحت
ریذپ
لاعف درف رد ار
یم
دنک
،ناراکمه‌و‌یودهم(
1391 .)
رد
لاح
،رضاح
درکلمع
لح
هلأسم
زا
هلمج
ییاناوت
یاه
یروحم
دارفا
رد
دروخرب
تیقفوم
زیمآ
اب
لئاسم
فلتخم
یگدنز
تسا
.
نیدب
،بیترت
فده
شهوژپ
رضاح
نیا
تسا
هک
صخشم
دنک
یاهریغتم
لامک
،ییارگ
فاطعنا
یریذپ
ناور
خانش یت
و
یاهدربهار
هلباقم
اب
سرتسا
رد
طیارش
دوجو
ای
مدع
یگتسخ
یتخانش
هچ
یریثأت
رب
درکلمع
لح
هلأسم
دارفا
دهاوخ
تشاذگ
.
رب
نیا
،ساسا
رد
شهوژپ
رضاح
هس
هیضرف
لیذ
یسررب
هدش
تسا
: هیضرف
لوا
: نیب
نیگنایم
هرمن
یاه
لامک
ییارگ
نایوجشناد
رد
راهچ
هورگ
شیامزآ
و
لرتنک
و
رتخد
و
رسپ
توافت
رادانعم
دوجو
؛دراد
هیضرف
مود
: نیب
نیگنایم
هرمن
یاه
فاطعنا
یریذپ
ناور
یتخانش
نایوجشناد
رد
راهچ
هورگ
شیامزآ
و
لرتنک
و
رتخد
و
رسپ
توافت
رادانعم
دوجو
دراد
و
هیضرف
موس
: نیب
نیگنایم
هرمن
یاه
یاهدربهار
هلباقم
اب
سرتسا
نایوجشناد
رد
راهچ
هورگ
شیامزآ
و
لرتنک
و
رتخد
و
رسپ
توافت
رادانعم
دوجو
دراد .
شهوژپ شور
و عوضوم تیهام هب هجوت اب رضاح شهوژپ
هک‌تروص‌نیا‌هب؛تسا‌یشیامزآ‌عون‌زا‌نآ‌فادها
ات‌هدرک‌یراکتسد‌ار‌یتخانش‌یگتسخ‌لقتسم‌ریغتم .دوش هدهاشم هلأسم لح رب نآ رثا
،نینچمه
هب‌نایوجشناد
هورگ‌رد‌یفداصت‌تروص
یاه
آ
شیامز
و دندش هداد رارق لرتنک و
یاهریغتم هب هجوت اب
هدافتسا ههارود سنایراو لیلحت شور زا شهوژپ .دش
هعماج
و
هنومن
:
هعماج
یرامآ
شهوژپ
زا
نایوجشناد
رتخد
و
رسپ
هاگشناد
ناهفصا
هک
رد
لاس
یلیصحت
93 - 92
لوغشم
لیصحت
،دندوب
لیکشت
دش
. اب
هدافتسا
زا
شور
هنومن
یریگ
یفداصت
هداس
80
رفن
( 40
رتخد
و
40
رسپ
) رد
هورگ
یاه
شیامزآ
و
لرتنک
نیزگیاج
دندش
.
تلع
باختنا
80
رفن
تیاعر
لقادح
دادعت
یندومزآ
رد
هورگ
یاه
شیامزآ
و
لرتنک
دوب .
عمج‌یاهرازبا
هداد‌یروآ
لا:اه )ف
اب‌هلباقم‌همانشسرپ
شنت تیعقوم
از
1(CISS) :
طسوت همانشسرپ نیا
رکراپ‌و‌رلدنا
د لاس‌ر 1990
عاونا‌یسررب‌روظنم‌هب
شور
و تسا هدش یحارط سرتسا اب هلباقم یاه یاراد
48
فیط‌کی‌رد‌لاؤس‌ره‌خساپ.تسا‌لاؤس
هجرد جنپ
زگره زا یا
( 1 دایز یلیخ ات )
( 5
)
یم صخشم
.دوش
هس رد همانشسرپ تلااؤس
هلأسم کبس )فلا :سایقمریز
کبس )ب ؛رادم
ناجیه
ت‌یبانتجا‌کبس)ج‌و‌رادم هدش‌میسق
.دنا
هلأسم‌کبس‌رابتعا
رادم 83 / 0
،
ناجیه‌کبس
رادم
80 / 0
یبانتجا کبس و 72
/ 0
یافلآ بیرض و
رکذ کبس هس خابنورک
بیترت هب زین هدش
81 / 0
،
85 / 0
و
80 / 0
.تسا
اب‌درف‌بلاغ‌کبس،تیاهن‌رد
هرمن هب هجوت
یم بسک نومزآ نیا رد هک یا
،دنک
یم‌صخشم
؛دوش
ره‌ینعی
تفر‌زا‌مادک
هرمن‌هک‌اهرا
رد‌هلباقم‌کبس‌ناونع‌هب،درک‌بسک‌سایقم‌رد‌لااب
یم‌هتفرگ‌رظن
دوش
،ناراکمه‌و‌یلیکو(
1390 .)
)ب
لمع و شریذپ همانشسرپ
2(AAQ-II) :
رازبا کی لمع و شریذپ همانشسرپ
یجنسدوخ
هب هک تسا
فاطعنا شجنس روظنم
یریذپ
ناور
یتخانش
تسا هدش‌نیودت
ناراکمه و دنوب(
،3
1 Coping Inventory for Stressful Situation (CISS)
2 Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II)
3 Bond etal
2011
؛
ناراکمه و زیه
،1
2004 یسررب رازبا نیا .)
یم
فاطعنا هزادنا هچ ات درف کی هک دنک
یریذپ
ناور
یم ناشن یتخانش
؛دهد
یارب ییاناوت ینعی
هک‌یتاساسحا‌و‌راکفا‌و‌لاح‌نامز‌اب‌لماک‌طابترا
نآ هچنآ هب هتسب و عافد هب زاین نودب ،دراد دوجو یم باجیا تیعقوم
ییغت ای‌و رارصا ،دنک
رد راتفر ر
شزرا و فادها تمدخ
اه
،لاسورتسا و زیه(
2010
.)
فاطعنا یفنم و تبثم تارهاظت
یریذپ
ناور
ره یتخانش
نیا فلتخم تلااؤس رد ود
یم هداد ناشن همانشسرپ
.دوش
نیا لوا هخسن
لاس رد ناراکمه و زیه طسوت همانشسرپ
2004
.دش نیودت
هب هیلوا هخسن نیا
روط
یارب صاخ
هدافتسا
لاسگرزب تیعمج یور هک یتاعلاطم رد یم ماجنا
زا یلک یرازبا و دوب هدش یحارط ،دش
دنیارف‌نیدنچ
ACT
فاطعنا‌صخاش‌هک‌دوب
یریذپ
ناور
دندوب‌یتخانش
،ناراکمه‌و‌زیه(
2006 .)
زا هخسن نیدنچ
AAQ-I
زا ات ود :دراد دوجو
نآ
شیپ‌ییاور‌اه
.دنداد‌ناشن‌یبسانم‌نامزمه‌و‌نیب
ا هخسن
هخسن کی لو 16
ود یلاؤس
یدعب
AAQ-I
،
شزرا‌لمع‌زین‌و‌یهاگآ‌نهذ‌و‌شریذپ
یم‌ار‌روحم
طوبرم‌یرگید‌لماع‌هب‌داعبا‌نیا.دجنس
یم
فاطعنا هک دنوش
ناور یریذپ
یتخانش
هدیمان
یم
سناب و دنوب( دوش
،2
2003
،ناراکمه و زیه ؛
2004
هخسن کی مود هخسن .) 9
هک تسا یلاؤس
زیه( تسین یداعبا
،ناراکمه و
2006 .)
نیا
هخسن
یاه
9
و
16
یرادانعم یگتسبمه یلاؤس
( 89 / 0 هداد‌ناشن‌رگیدکی‌اب)r=
دنا
،ناراکمه‌و‌زیه(
2004 .)
AAQ-II
تلااکشا عفر لابند هب
AAQ-I
1 Hayes etal
2 Bond & Bunce
.دش داجیا
AAQ-II
رازبا کی
10
هک تسا یلاؤس
ینورد تابث
( 87 / 0 ییایاپ و )a=
زاب
نومزآ
( 80 / 0 هداد‌ناشن‌یبوخ)r=
.تسا
هرمن‌رییغت‌هنماد
اه
زا‌همانشسرپ‌نیا‌هب‌خساپ‌رد 0
ات
60
.تسا
AAQ-II
یفنم‌تلااؤس‌لماش‌مه‌و‌تبثم‌تلااؤس‌لماش‌مه .تسا
AAQ-II
هب‌یرظن‌ظاحل‌هب‌هک‌ییاهریغتم‌اب
نآ
دراد‌یگتسبمه‌تسا‌طوبرم‌اه
،یدزیا(
1391 .)
)پ
فیلاکت
یصیخشت‌لئاسم
3
روظنم‌هب:)یقارتفا(
گتسخ یسررب یندومزآ رد یتخانش ی
فیلاکت زا اه
)یقارتفا( یصیخشت لئاسم
لئاسم .دش هدافتسا
راک‌هب‌یصیخشت
هباشم‌شهوژپ‌نیا‌رد‌هدش‌هتفرگ
کدس‌و‌رکه‌هک‌تسا‌یلئاسم‌اب
،4
( 1999
؛)
و‌رکه
ناراکمه
،5
( 2000
؛)
،ناراکمه و ییانغ
( 1383
و )
،ناراکمه و یرکش
( 1384
لدم هعلاطم روظنم هب )
انش یگتسخ هدش هتخومآ یگدنامرد یتخ
6
هب
.دنتفرگراک
راهچ‌اب‌یندومزآ‌ره
تشه‌زا‌هک‌هلأسم
یم‌هجاوم،هدش‌لیکشت‌شلات
.دوش
یشزرا‌ود‌دعب‌جنپ‌لماش‌هلأسم‌ره‌رد‌ریواصت
:تسا
لکش )فلا
؛)هریاد ای ثلثم(
هزادنا )ب
؛)گرزب ای کچوک(
فرح هزادنا )ج
ای گرزب(
هنیمز،)کچوک
وخروشاه‌ای‌هداس(
؛)هدر
تیعقوم)ه
طخ
.)لکش نییاپ ای لااب(
هلأسم ره رد یندومزآ
هب شلات تشه زا سپ ار هدربمان داعبا زا یکی یم‌حرطم‌حیحص‌خساپ‌ناونع
.دیامن
)ج
یتخانش فیلاکت
:)مارگانآ(
یسررب روظنم هب
مارگانآ‌زا‌هلأسم‌لح‌رد‌یتخانش‌یگتسخ‌ریثأت
یاه
یقازر‌طسوت‌هدش‌یحارط
( 1379 دافتسا) ه
.دش
3 discriminative tasks
4 Hecker & Sedek
5 Hecker etal
6 Learned helplessness
لح هطیح رد لومعم فیلاکت زا یکی مارگانآ هب‌یتاملک‌زا‌هک‌تسا‌هلأسم
هدش‌لیکشت‌هتخیر‌مه
یروط‌ار‌هتخیر‌مه‌هب‌فورح‌دیاب‌یندومزآ‌و‌تسا .دوش‌جارختسا‌نآ‌زا‌یرادانعم‌هملک‌هک‌دنک‌بترم
مارگانآ
یزمر زا لاومعم اه
دنرادروخرب ناسکی
هیامآ ات
ینهذ یا
1
جیا یندومزآ رد .دننک دا
نیا رد
یفرح‌جنپ‌یایشا‌یسراف‌یماسا‌زا‌مارگانآ،شیامزآ
زا‌عومجم‌رد‌و‌دوب‌هدش‌لیکشت 20
هدافتسا‌مارگانآ
؛دش
مرن زا هدافتسا اب هک تروص نیدب
رازفا
یرتویپماک 20
هنوگ‌هب‌دیلاسا
ره‌رد‌هک‌دش‌هیهت‌یا
دنچ یارب هتخیر مه هب تاملک زا یکی مادک
هیناث
.دوش رهاظ
رد
هتسد نیا 20
،ییات
هب بیترت
مه
یوریپ یتخاونکی و صاخ زمر زا تاملک ندروخ یم
درک
( 1 - 5 - 4 - 3 - 2
لکش( روامس لاثم یارب ؛)
1
نییعت‌روظنم‌هب‌فرط‌کی‌زا‌قوف‌زمر‌زا‌یوریپ.) یتخاونکی داجیا رگید فرط زا و لئاسم یگدیچیپ
.دوب شیامزآ یارجا لوط رد ناسکی
هئارا بیکرت
پ زا اهدیلاسا .دوب هداس هب هدیچی
اب ییایاپ بیرض
فیلاکت یارب خابنورک یافلآ شور زا هدافتسا
یقارتفا 76 / 0
مارگانآ‌فیلاکت‌یارب‌و 70
/ 0
تسد‌هب
دمآ
،ناراکمه‌و‌زاقروپ(
1391 .)
لكش 1 هنومن . يتخانش فيلكت کي زا يا
لامک سایقم )د
ییارگ لامک نومزآ :2
زاوها ییارگ
3)
رب )APS
یلحت ساسا خساپ ل
یندومزآ یاه
یاه
و نارمچ دیهش هاگشناد رسپ و رتخد یوجشناد
اب زاوها یملاسا دازآ هاگشناد 27
طسوت هدام
ناراکمه‌و‌نایراجن
( 1378 .تسا‌هدش‌هتخاس)
1 mental set
2 Perfectionism Scale
3 Ahvaz Perfectionism Scale
یارب نومزآ نیا ینورد یناسمه بیارض یندومزآ
رتخد یاه 89
/ 0
رسپ و
88 / 0
یارب .تسا
سبمه بیارض ،نومزآ نیا رابتعا شجنس
نیب یگت
هرمن
یراتفر یوگلا سایقم اب نومزآ نیا لک یاه پیت
A
65 / 0
ینامسج‌تایاکش‌سایقم‌اب،
41 / 0
و
رپوک سفن تزع سایقم اب
تیمسا 39 / 0
هک تسا
حطس رد همه 05
/
>0
p
ینعم
و نایراجن( تسا راد
،ناراکمه
1378 یزمره .)
ناراکمه و داژن
( 1380
)
هنومن‌یور‌زین
اگشناد‌نایوجشناد‌زا‌یا
نیا‌ییایاپ‌ه
خابنورک‌یافلآ‌شور‌زا‌هدافتسا‌اب‌ار‌نومزآ
90 / 0
،
نوارب‌نمریپسا‌شور 88
/ 0
نمتاگ‌شور‌و 83
/ 0
هب
تسا‌هدروآ‌تسد
،ناراکمه‌و‌روپرایتخب(
1389 .)
:ارجا شور
نیب زا ادتبا رضاح شهوژپ رد
و رتخد نایوجشناد
هنومن کی رسپ 80
یرفن
هب
.دندش‌باختنا‌یفداصت‌تروص
مزآ‌سپس یندو
اه
هب
یفداصت روط
رارق لرتنک و شیامزآ هورگ ود رد
.دنتفرگ
هورگ لیکشت زا سپ
لوا هلحرم رد ،اه
یندومزآ
راهچ ربارب رد لرتنک هورگ یاه
هلأسم
دنتفرگ رارق لح لباق یصیخشت
لکش(
2 .)
ره
لماش ششوک ره و ششوک تشه زا هلأسم 10
و‌دوب‌شزرا
یم‌یندومزآ
حیحص‌شزرا‌کی‌تسیاب
ار
یم‌نایب،دوب‌هدش‌نییعت‌لابق‌هک
.درک
م‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌ر‌‌‌‌‌‌و‌‌‌س
لرتنک‌لباق‌تیعقوم
ریخ
هلب
ریخ
ریخ
هلب
هلب
هلب
ریخ
لكش 2 هنومن . لرتنک هورگ يارب يقارتفا لئاسم زا يا rفرح(
)تسا حيحص خساپ
،یتخانش یگدنامرد هلحرم ای مود هلحرم رد
یندومزآ
راهچ ربارب رد شیامزآ هورگ یاه
هلأسم
ت
؛دنتفرگ‌رارق‌لح‌لباقریغ‌یصیخش
هب‌هک‌انعم‌نیدب
یندومزآ
هک دش هئارا یلئاسم شیامزآ هورگ یاه نآ و تشادن یحیحص خساپ چیه
هلأسم نیا زا اه
یب
دندوب علاطا
لکش(
3 .)
رد هک تسا رکذ نایاش
،اهدیلاسا زا هدافتسا هوحن شزومآ هلحرم
یندومزآ
یندومزآ دننامه شیامزآ هورگ یاه
یاه
ات‌دندش‌هجاوم‌لرتنک‌لباق‌هلأسم‌کی‌اب‌لرتنک‌هورگ
دنتسه باوج یاراد زین یدعب لئاسم هک رواب نیا نآ‌رد
.دوش‌تیوقت‌اه
لرتنک‌لباقریغ‌تیعقوم
ریخ
هلب
ریخ
ریخ
هلب
هلب
هلب
ریخ
لكش 3 هنومن . هدنامرد هورگ يارب يقارتفا هلأسم زا يا
حرم‌زا‌سپ‌هلصافلاب‌هک‌دعب‌هلحرم‌رد
یلبق‌هل
یندومزآ‌زا‌کیره‌یارب
،دش‌ارجا‌اه
یرسکی‌اب‌دارفا
هملک
هب‌یاه
زمر‌و‌خساپ‌ات‌دندش‌هجاوم‌هتخیر‌مه
.دنبایب ار نآ
هلحرم نیا رد 20
یور رب دیلاسا
شلات دادعت و دش هئارا هنایار شیامن هحفص
یاه
یندومزآ
ره یاه
دروم رایعم هب ندیسر یارب هورگ
او‌ریغتم‌ناونع‌هب‌رظن رد‌هتسب
رظن
روظنم.دش‌هتفرگ
هس هب دناوتب یندومزآ ره هک تسا نیا رایعم زا رس‌تشپ‌دیلاسا
هب‌مه
.دهد‌خساپ‌حیحص‌روط
شلات دادعت
ییاه
عومجم زا‌یندومزآ ره هک‌ار
20
یم‌ماجنا‌رایعم‌نیا‌هب‌ندیسر‌یارب‌مارگانآ
،داد
هزادنا
یم یریگ
شلات باستحا اب و دش
ریاس یاه
یندومزآ
ه
هورگ نیگنایم ،یشیامزآ هورگ نامه رد ا
رد‌هتسباو‌ریغتم‌ناونع‌هب‌نیگنایم‌نیا‌و‌هبساحم
رظن هرمن‌شور.دش‌هتفرگ
هک‌دوب‌تروص‌نیا‌هب‌یراذگ
هرمن 17
یم‌هداد‌ییوجشناد‌هب
دیلاسا‌هس‌هب‌هک‌دش
و دشاب هداد تسرد خساپ لوا
هرمن 1
صوصخم
تسرد‌خساپ‌رخآ‌دیلاسا‌هس‌هب‌هک‌دوب‌ییوجشناد .دشاب هداد
یندومزآ ره هب رخآ هلحرم رد ماجنارس
همانشسرپ
باقم یاه لامک ،سرتسا اب هل
ییارگ
فاطعناو
ناور یریذپ
نیا زا ات دش هداد یتخانش
لح هوحن رد یتیصخش یاهریغتم نیا ریثأت قیرط
و‌شیامزآ‌هورگ‌ود‌رد‌هلأسم .دوش‌یسررب‌لرتنک
هتفاي شهوژپ ياههب
روظنم
لیلحت
هداد
یاه
،شهوژپ
ادتبا
اب
صخاش
یاه
یزکرم
و
یگدنکارپ
هورگ
یاه
دروم
هعلاطم
یسررب
و
سپس
ساسارب
لیلحت
یرامآ
سنایراو
ود
ههار
هیضرف
یاه
شهوژپ
ینتبم
رثارب
یلصا
و
رثا
لباقتم
هورگ
و
تیسنج
رب
مادکره
زا
یاهریغتم
لامک
رگ
،ییا
فاطعنا
یریذپ
ناور
یتخانش
و
یاهدربهار
هلباقم
اب
سرتسا
و
سایقمریز
یاه
نآ
اه
هیزجت
و
لیلحت
دش
. صخاش
یاه
نیگنایم
و
فارحنا
رایعم
اهریغتم
و
لماع
یاه
هبساحم
هدش
هب
کیکفت
هورگ
و
تیسنج
رد
لودج
( 1
) ناشن
هداد
هدش
تسا .
لودج 1 رب تحت لماوع رايعم فارحنا و نيگنايم . نايوجشناد تيسنج و هورگ کيكفت هب يسر
ريغتم هورگ
تيسنج
شيامزآ لرتنک
رسپ رتخد
لامک
ییارگ نیگنایم
83 / 39 10
/ 43 25 / 41 68 / 41
رایعم‌فارحنا 05
/ 12 53
/ 11 09 / 11 67 / 12
فاطعنا
ناور‌یریذپ
یتخانش
بانتجا نیگنایم
18 / 15 88
/ 16 63 / 15 43 / 16
رایعم‌فارحنا 51
/ 6 74
/ 6 40 / 6 94 / 6
یگدنز‌رب‌لرتنک نیگنایم
05 / 10 70
/ 9 75 / 9 00 / 10
رایعم‌فارحنا 39
/ 2 68
/ 2 60 / 2 48 / 2
رایعم‌فارحنا 20
/ 10 03
/ 11 23 / 10 09 / 10
ناجیه
نیگنایم رادم
53 / 43 60
/ 48 37 / 45 75 / 46
رایعم‌فارحنا 84
/ 9 98
/ 9 42 / 8 74 / 11
بانتجا
نیگنایم رادم
92 / 44 60
/ 45 37 / 46 15 / 44
رایعم‌فارحنا 44
/ 9 63
/ 9 28 / 8 54 / 10
هرمن نیگنایم نیب :لوا هیضرف
لامک یاه
ییارگ
رتخد‌و‌لرتنک‌و‌شیامزآ‌هورگ‌راهچ‌رد‌نایوجشناد
یسررب‌روظنم‌هب.دراد‌دوجو‌رادانعم‌توافت‌رسپ‌و لامک تیعضو
یندومزآ ییارگ
لیلحت قیرط زا ،اه
لامک‌رب‌تیسنج‌و‌هورگریثات‌ههارود‌سنایراو
ییارگ
لیلحت‌و‌هیزجت
دش
لودج(
2 .)
لودج 2 . لامک رب يهورگ تيوضع و تيسنج ريثات ههارود سنايراو ليلحت ييارگ
لودج‌تاعلاطا
( 2 )
یم‌ناشن
دـهد
هیـضرف‌هـک
زا‌یرادانعم‌حطس‌ریداقم‌ندوب‌رتشیب‌هب‌هجوت‌اب‌لوا
رادـقم
05 / 0
هـب؛دـشن‌دـییات،
هـنوگ
نیگناــیم‌هـک‌یا
هرمن
یاه
یندوـمزآ
لاـمک‌رد‌اـه
رد‌اـهنت‌هـن‌یـیارگ
؛رسپ‌و‌رتخد‌نایوجشناد
هکلب
هورگ‌ود‌رد
شیاـمزآ لرتنک‌و
لـباقتم‌ریثات‌تحت‌و‌هتشادن‌رادانعم‌توافت تسا‌هدوبن‌تیسنج‌و‌هورگ
( 05 / 0
p>
.)
هرمن‌نیگنایم‌نیب:مود‌هیضرف
فاـطعنا‌یاـه
یریذـپ
ناور
و‌شیاـمزآ‌هورـگ‌راهچ‌رد‌نایوجشناد‌یتخانش ک تخد‌و‌لرتن دراد‌دوجو‌رادانعم‌توافت‌رسپ‌و‌ر
.
ريغتم تارييغت عبنم
عومجم تاروذجم هجرد
يدازآ نيگنايم
تاروذجم F
حطس يرادانعم هزادنا
رثا ناوت
يرامآ
لامک
ییارگ
هورگ
181 /
214
1 181 /
214 547
/
1 217 /
0 02 /
0 233 /
0
تیسنج 656
/
3
1 656
/
3 026 /
0 871 /
0 001 /
0 053 /
0
رثا
تیسنج‌و‌هورگ‌لباقتم 610
/
315
1 610 /
315 297
/
2 135 /
0 029 /
0 32 /
0
