هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هوگر بآ یسدنهم
اپ ی نا همان ارب ی رد ی تفا اپ هجرد ی نا همان سانشراک ی دشرا
هتشر بآ یسدنهم ارگ
ی ش یشکهز و یرایبآ
صیصخت بآ
ساسارب یاهرایعم
یداصتقا رد
هکبش یاه
یرایبآ
:رگشهوژپ
رهشون یقنور داشرف
:امنهار داتسا
ینوناک نیما رتکد
:رواشم داتسا
هروتف ارهز رتکد یچ
ینسح فسوی رتکد
رویرهش هام لاس 1399
ناونع و :روآدیدپ مان صیصخت
بآ ساسارب یاهرایعم یداصتقا رد هکبش یاه /یرایبآ رهشون یقنور داشرف
داتسا نا امنهار : ینوناک نیما رتکد
داتسا :رواشم نا هروتف ارهز رتکد
ینسح فسوی رتکد و یچ
خیرات :عافد 1399/06/26
دادعت حفص :تا .ص112
نایاپ هرامش :همان
مان اپ هرامش / هورگ ی
نا همان
:هدیکچ :فده یسررب رضاح یدربراک قیقحت ماجنا زا فده صخت
ی ص بآ ساسارب عم ی اهرا ی داصتقا ی
هکبش رد یاه بآ ی را .دوب ی
شور :شهوژپ یس انش یفیص وت تروص هب رض اح قیقحت ماجنا شور
- هیبش ،هدوب یزاس رد
نیا فادها یاتتتتسار هنیمز رد تاعلاطا و رامآ ،قیقحت
زا زعا قیقحت عوتتتضوم فلتخم یاه
هنیزه نازیم ،دیلوت یاه فراتتصم
هداهن اه عاونا ،یرایبآ هکبتتش تتتشک ریز ریتتس ،یزرواتتشک ی
...و هقینم رد هدش تشک تلاوصحم یارب
یضارا یچمای یرایبآ هکبش ششوپ تحت ،
عمج یروآ
.دتتش همادا رد فایعنا دیلوت عباوت.
ریذپ فایعنا و عباوت دروآرب زا اپ .دتتش هدز نیمخت ریذپان
یارب ،دیلوت زا عبات مرف نیرتهب باختنا
نومزآ اه و اهرایعم هدافتسا یجنسداصتقا ی اپس .دش
هقینم رد هدش تش ک تلاوص حم بآ یداص تقا شزرا رخآ رد و دش نییعت
هنیهب صیص خت هب
بآ ساس ارب زا هدافتس ا اب بآ یداص تقا شزرا
مرن ازفا ر دش هتخادرپWEAP
. و هیزجت تهج
لیلحت هداد اه زا مرن رازفا یاه Eviews و .تسا هدش هدافتساWEAP
هتفای اه : اب یچمای دتتتس بایاپی هعلایم دروم هقینم رد بآ بعکمرتم ره یداتتتصتقا شزرا
و گولسنارت عبات بیارض زا هدافتسا اب هتفای زیمعت مود هجرد
اهرییغتم ریاس نیگنایم هبساحم
و مدنگ تلاوتتتصحم یارب بیتتتس
ینیمز اب ربارب بیترت هب 225
و 475 دتتتش نییعت ناموت .
اب
تیلوا برش زاین یدنب ،
لیباروش هچایرد هباقح یض ارا و
رب رد هیبش هرود لوط س
تروص هب یزا
یم نیمات لماک یزرواشک تلاوصحم یاهزاین نیمات هک یتروص رد .دنوش
هکبش ، لاس زا 2021
هرود یاهتنا ات ،
یم هدهاشم بآ دوبمک .دوش
هج یتن :یریگ لدم مرن رازفا ی نیرترثوم زا یکی WEAP
هار لح ییاه ار زای ن نیمات یارب
شخب اه ی فرصم و اضاقت زا زعا فلتخم هئارا
یم دهد . اب زاین نیمات مدع هتفای ماجنا قیقحت رد
کیدزن ندش رت هرود یاهتنا هب شیب
رت یم .ددرگ
هژاو :یدیلک یاه .دیلوت عبات ،یرایبآ هکبش ،یداصتقا یاهرایعم ،عبانم صیصخت
14
1 - فادها و همدقم
1 - 1 - هلأسم نایب و همدقم
ب نتفرگ رظن رد اب و هدنز تادوجوم تایح همادا رب نآ ریثأت و بآ عوضوم تیمها هب هجوت ا
هنیمز رد هعلایم و شهوژپ ،روشک یبآ عبانم یلعف طیارش همانرب
یزیر عبانم هنیهب صیصخت و
ادیپ تیمها شیپ زا شیب دوجوم یم
دنک و یکی زا زهم نیرت تیولوا اه ی یملع - یشهوژپ روشک
بوسحم یم دوش اضاقت شیازفا هک تیعمج نوزفا زور شیازفا و بآ عبانم ندوب دودحم نینچمه .
1
،دراد لابند هب ار همانرب
یزیر رد نآ هنیهب صیصخت و دوجوم یبآ عبانم زا هنیهب هدافتسا تهج رد
شخب اه یرورض ار تعنص و برش ،یزرواشک فلتخم ی یم
دیامن ،ناراکمه و یرذیچی 1384
.
یزرواشک شخب رد نآ هیور یب شیازفا و بآ شخب رد یتیریدم فعض زا
نارحب رد رثؤم لماوع
دوبمک بآ نیا ،دشاب یم رد
هک تسیلاح یزرواشک شخب
لماش 80 زا .تسا یناهج فرصم دصرد
هتشذگ نونک ات یربارب شش شیازفا اضاقت نیا لاس ات و هتشاد
2050 ینونک فرصم ربارب ود
دش دهاوخ هک نیا هب هجوت اب .
کشخ و مرگ ًاتدمع ناریا روشک زیلقا یم
دشاب
، و زین طسوتم یاراد
شراب 250 یلیم بسانت مدع ،دایز فرصم اذل ،تسا لاس رد رتم ناکم
و ی نامز اب ینامسآ تلاوزن ی
اهزاین نوگمهان هعسوت ،
، رادیاپان و شخب رد تیعمج دشر زورب یلصا لیلاد هلمج زا ،فلتخم یاه
شلاچ و اه رحب نآ اه ی .تسا بآ شخب زا یکی
زهم رد هدنوشدیدجت بآ هنارس شهاک لماع نیرت
ر هتشذگ نرق رس دش
.تسا هدوب روشک تیعمج عی ناریا تیعمج
رد لاس 1300 لاس نایاپ ات 1392
رفن نویلیم تشه زا هب
78 تسا هدیسر رفن نویلیم
، هک تسا یلاح رد نیا بآ هنارس نازیم
اس ریذپدیدجت لا
وشک هن لاس رد هک ر 1300
دودح 13000 بعکمرتم شهاک اب تسا هدوب
زشچ ریگ ی تسا هتشاد هک لاس رد
1392 دودح هب 1400
بعکمرتم هدیسر
و تروص رد رادیاپ
ندوب بتارم هب هدنیآ رد تیعضو نیا تیعضو
رت ینارحب دهاوخ
دوب هب هجوت اب . تیدوجوم
عبانم
و بآ هنارس ی ناریا ،فرصم هرمز رد
دوبمک اب هجاوم یاهروشک هورگ رد هک تسا ییاهروشک رادقم
نیا .دراد رارق بآ یکیزیف یا هب
ینعم ن یم دشاب اب یتح هک زا هدافتسا
اب لا و نامدنار نیرت هدافتسا
هنیهب بآ نیمأت ،فرصم زاین دروم
ارب ی
،شخبرنه و نارببی دوب دهاوخن رایتخا رد دارفا 1387
.
1Demand
15
زا بآ دوبمک وس کی
و هنیزه اه ی تفگنه زا نآ نیمأت یوس
،رگید ندربلااب هرهب یرو و
شزرا یراذگ زا یکی تروص هب ار بآ فرصم 1
یساسا یدربراک و نیرت یلم فادها نیرت
حریم
یم دنک هک ، دنمزاین عوضوم نیا ذاختا
زیمصت دمآراک و تسرد بوچراچ رد
تسایس اه تیریدم ی
تهج رد بآ عبانم هچراپکی هنیهب صیصخت
و هدوب نآ ب
نامگ ی زا یکی
نیرتدیفم رد اهرازبا
صیصخت
،بآ عبانم هنیهب شزرا
نآ یداصتقا یراذگ دوب دهاوخ
،ناراکمه و یرایدنفسا یرونی
1385 . فلتخم فراصم نیب بآ هنیهب صیصخت رد یداصتقا یاهرازبا زا هدافتسا ،قوف دراوم هب هجوت اب
دیفم رایسب تعنص و برش ،یزرواشک زا زعا تسا
. یزرواشک شخب هب هتفای صیصخت بآ یلااب زهس
رگید هب تبسن شخب
اه رد دودحی روشک 90
شخب رد بآ تیریدم هب هجوت تیمها ، دصرد
و یزرواشک همانرب
یزیر نایب ار شخب نیا رد بآ عبانم یم
دنک عرازی
،ناراکمه و روپ 1390
فده .
همانرب شهوژپ نیا هدافتسا اب یرایبآ هکبش تشک تحت فلتخم تلاوصحم نیب بآ صیصخت یزیر
تقا شزرا هلمج زا یداصتقا یاهرایعم زا ریرشت نآ تاییزج همادا رد هک تسا بآ یداص
یم دوش .
2-1 - لاوس اه ی شهوژپ
1 - زه زا توافتم هقینم تشک یوگلا رد عقاو یعارز تلاوصحم رد بآ یداصتقا شزرا ایآ
یم
؟دشاب 2 - فلتخم تلاوصحم نیب بآ صیصخت ساسارب
دهاوخ تروص هچ هب یداصتقا یاهرایعم
؟دوب
3-1 - هضرف شهوژپ یاه
- شزرا .تسا توافتم فلتخم تلاوصحم رد بآ یداصتقا
- یم دیلوت عباوت شور زا هدافتسا اصتقا شجنس یارب یبسانم رایعم دناوت
دیلوت رد بآ ید
یزرواشک تلاوصحم .دشاب
4-1 - شهوژپ فادها
بآ صیصخت شهوژپ نیا یلصا فده ساسارب
رد فلتخم تلاوصحم نیب یداصتقا یاهرایعم
یرایبآ هکبش یم
دشاب :دوب دهاوخ رظن دم نآ یاتسار رد ریز یعرف فادها هک
- دیلوت عبات نیرتهب باختنا و هدمع تلاوصحم دیلوت عباوت نییعت
1Valuation
16
- هعلایم دروم هقینم هدمع تلاوصحم یارب بآ یداصتقا شزرا نییعت
- بآ هنیهب صیصخت ساسارب
فلتخم تلاوصحم نیب بآ یداصتقا شزرا
5-1 - شهوژپ تیّمها و ترورض
کی زا بآ یاضاقت نوزفازور شیازفا وس
هب بآ عبانم دوبمک و لیلد
،تیعمج دشر ءاقترا
هویش اه و ییاذغ داوم هب زاین شیازفا ،یگدنز ی ندمآ دوجو هب
زا فرصم دیدج یاهزاین ییوس
،رگید
ناشن هدنهد دروم بآ نیمأت هک تسا نیا زاین
زا گرزب رت نی و زهم نیرت شلاچ اه رضاح نرق ی
بوسحم یم
دوش هب هجوت اب ،نیاربانب . تلاکشم
عبنم نیا زا هنیهب هدافتسا رد دوجوم شزرا اب
،
م ،یزرواشک شخب رد ًاصوصخ زیمصت
یریگ بسانم تسایس و یراذگ
نیب نآ صیصخت و بآ نیمأت
فراصم و شخب اه یی دیلوت ار ییاهن هدزاب نیرتلااب هک یم
دننک یرورض ، مزلا و دوب دهاوخ نسحی
داز
،ناراکمه و 1386
.
زا نازیم 95 بآ بعکمرتم درایلیم هدش هدافتسا
زا شیب یزرواشک شخب رد ،ناریا رد هنلااس
87 یم فرصم نآ بعکمرتم درایلیم تشک یتلاوصحم ،یزرواشک قطانم زا یضعب رد .دوش
یم دنوش
یم یلاصحتسا بآ تافلت ثعاب و دنرادن ینادنچ یداصتقا شزرا هک عوضوم نیا لیلاد زا هک دنوش
یم ناوت نیعراز تاداع هب ندوب زک و صاخ لوصحم تشک رد
بآ فرع و اهب هقینم
یا .درک هراشا
هب بآ صیصخت و تسیرگن یداصتقا یلااک کی ناونع هب بآ هب دیاب تلاکشم نیا عفر یارب فلتخم تلاوصحم ساسارب
دریگ تروص نآ هب طوبرم بآ یداصتقا شزرا داژنرفظی
، 1375 .
زا یرایسب رد هکبش
اه بآ صیصخت یزرواشک یضارا و یرایبآ ی ساسارب
یداصتقا یاهرایعم
تروص یمن دریگ یبآ زاین هیاپ رب هکلب نآ
اه صیصخت نآ یلحم ای و یفرع هباقح ای و یم
دبای یتح .
چیه و زیسقت تلاوصحم نیب یواسم تبسن هب دوبمک رادقم ،زین بآ دوبمک عقاوم رد هنوگ
یتیولوا
ن هتفرگ رظن رد تلاوصحم نیب یم
دوش نمض رد و هدش هکبش لک دوس ندمآ نییاپ ببس رما نیا .
یب بآ زا هدافتسا شزرا بآ تیدوجوم هک بآ دوبمک طیارش رد عوضوم نیا .دوب دهاوخ ینعم
نایامن شیپ زا شیب دراد یدایز تیمها یم
دوش ،ردصی 1380 .
17
2 - نیشیپ و ینابم ه
ی
قیقحت
18
1-2 - یرظن ینابم
1-1-2 - یزرواشک رد بآ شقن
زا لماوع و هدننکدودحم یلصا
ناریا یزرواشک شخب هعسوت
، بآ هداهن تسا
. ناریا روشک رد رگا
بآ تیدودحم ی
تشادن دوجو روشک یضارا زا
30 ات 50 عرز و تشک لباق راتکه نویلیم یم
دوب .
زا یکی شخب اه یساسا ی و
ییانبریز شخب روشک هب طوبرم
بآ یم دشاب هک یم ناوت ناونع هب د دلوم
لمع داصتقا رد دشر دیامن
ریاس دشر ثعاب و شخب
اه یلع لا و یزرواشک شخب صوصخ تیلاعف
اه ی
هب هتسباو نآ
هیامرس دحاو ره هک یروط هب ،ددرگ ثعاب بآ شخب رد یراذگ
029 / 0 لاغتشا رفن
زیقتسمریغ و
زیقتسم یم دوش . یم تفگ ناوت زا یکی بآ شخب
شخب اه ی و یساسا داصتقا یدیلک
ریاس دشر یارب هک تسا شخب
اه هژیو هجوت دیاب داصتقا ی دومن شخب نیا هب یا
ی و ییازریم
ناراکمه
، 1386 .
2-1-2 - یزرواشک شخب رد بآ فرصم نامدنار
هعسوت لاح رد یاهروشک اب هسیاقم رد ناریا شیب
نیرت دراد یزرواشک شخب رد ار بآ فرصم
و زک نیرت نامدنار یزرواشک شخب رد یرایبآ شخب رد یرایبآ نامدنار .تسا ناریا هب طوبرم زین
طسوتم روط هب روشک رد یزرواشک 38
.تسا دصرد دوجو نیا اب
هب روشک نیناوق هنافساتم هنوگ
یا
تیامح هک تسا یمن تروص بآ هنیهب فرصم زا مزلا یاه
تاعیق طسوتم روشک لامش رد .دریگ
هب یزرواشک 4
/ 0 هدیسر راتکه یلاح رد دنا
هک تحاسم یم هک یزرواشک یضارا دنشاب دیفم دنناوت
تسا توافتم ،دنشاب هنیهب دیلوت عون ظاحل زا و ی
ناراکمه و ییازریم
، 1386 .
هعسوت ،هتشذگ ههد دنچ یط هرهب
رادرب هک تسا هدش ببس ینیمزریز بآ عبانم زا ی قمع
هرفس ینیمزریز بآ یاه شهاک
زشچ ریگ و دنشاب هتشاد ار ی دیآ دوجو هب ینارحب تلاح
. نینچمه
لیلاد یفلتخم ریظن تیریدم فعض هرهب
رادرب دوبن ،یبآ تاسیسات زا یرادهگن و ی هکبش
اه یرایبآ ی
،یشکهز و لاقتنا نییاپ نامدنار
و عیزوت بآ و هیور یب هدافتسا نآ زا
ببس هدش هک هرهب رادرب ی
یحیحص رد بآ عبانم زا
حرط اه یحیس بآ عبانم هعسوت ی زین
.دیاین لمع هب دودح زا
37 نویلیم
،یزرواشک دعتسم یضارا راتکه 18
تشک ریز راتکه نویلیم یم
دشاب دودح شخب نیا زا هک 05
/ 8
یبآ تشک ریز راتکه نویلیم تسا
ینعی ، وت اب
،هنلااس یفرصم بآ عبانم هب هج دودح
10300
یبآ تشک راتکه ره ءازا هب بآ بعکمرتم لاس رد
فرصم یم ددرگ نییاپ نامدنار رگنایب رما نیا و
روشک ریس رد بآ فرصم .تسا
لامعا اب روظنم نیا هب داجیا و دوبهب
هکبش اه یرایبآ ی هتفرشیپ
،
تیریدم رد هنیهب تافلت زا یریگولج ،بآ فرصم
رد بآ حلاصا هب نازرواشک قیوشت ،عرازم رد و
19
تیاهن هرهب رادرب و ییآراک اب یزرواشک عبانم زا ی شیازفا
یرایبآ نامدنار یم
ناوت یزرواشک هعسوت هب
موادم و بوخ دوب راودیما روشک رد
،ناراکمه و یرادرسی 1396
.
3-1-2 - یاضاقت هداهن
ی یزرواشک رد بآ
هیبار ی زیقتسم و بآ تمیق نایم شیب
نیرت رد هک یبآ نازیم تمیق
اه ی فلتخم
، نازرواشک
یرادیرخ یم
یامن یفرعم بآ هداهن یاضاقت ار دن یم
دننک قداص یییارش رد نیا و تسا
هک شزرا
هداهن اه ج ی نیزگیا و لمکم دیلوت بآ اب هک یلوصحم شزرا و بآ یم
ددرگ .دنشاب تباث یاضاقت رگا
هنیشیب تروص رد بآ تروص نیا رد ،دشاب هدمآ تسد هب زرواشک دوس عبات ندرک
لوصحم شزرا
ریثأت بآ یاضاقت رب قیرط زا رگا ینعی تروصنیا ریغ رد و دوب دهاوخ راذگ
شهاک هنیزه دیلوت یاه
جارختسا یصخشم رادقم یارب ددرگ
دوب دهاوخ رثوم بآ قتشم یاضاقت رب لوصحم رادقم نامه ، .
ضاقت شیازفا تروص رد ینعی رادقم دیرخ یارب ا
،لوصحم هدش دیلوت زرواشک یاضاقت رادقم شیازفا
بآ هداهن یارب نایامن
دش دهاوخ ی
،ناراکمه و ینامیلس 1391
.
کی بآ یاضاقت رادقم هیبار
ی یق اب یگتسبمه تم
.دراد نآ نازیم تارییغت دصرد تبسن
آ شزرا تارییغت دصرد هب بآ یاضاقت ن
یم تمیق ششک ار دنمان
؛ نیا و هب هنوگ یا تسا رگا هک
هزادنا یا یفنم ششک ن 5
/ 0 دشاب بآ تمیق رد شیازفا دصرد کی ، ثعاب
یم دوش هک 5 / 0 دصرد
دبای شهاک نآ یاضاقت رادقم .
ار تمیق ششک نیا یم
ناوت تمیق و بآ یاضاقت نازیم نایم
هداهن اه ی نیزگیاج نآ لمکم و
زین نایب دومن
، تروص نیا رد هک لباقتم ششک ار نآ
یم دنیوگ .
شیازفا ثعاب نیمز تمیق رد دصرد کی شهاک ،دشاب کی یفنم بآ و نیمز لباقتم ششک رگا بآ یاضاقت رادقم رد دصرد کی یم
دوش لوصحم تمیق هب تبسن بآ ششک رگا روط نیمه . ی
نوچمه بیس ینیمز تمیق رد دصرد کی شیازفا ،دشاب ود بیس
ینیمز بجوم شیازفا دصرد ود ی
رد دش دهاوخ بآ یاضاقت رادقم
،ناراکمه و ینامیلسی 1391
.
تمیق رد یاه نییاپ رت تمیق ششک قلیم ردق کچوک
رت تمیق رد و کی زا قلیم ردق رتلااب یاه
نآ گرزب رت کی زا یم دشاب . بآ ینارگ تروص رد
، کی زا نآ یاضاقت تمیق ششک قلیم ردق شیب
رت
نآ یاضاقت ،دنهد شهاک دصرد کی ار نآ تمیق بآ ناگدنشورف رگا و هدوب شیب
رت دصرد کی زا
و تفای دهاوخ شیازفا رد
جیتن ه بآ ناگدنشورف لک دمآرد شیب
رت تفر دهاوخ لااب دصرد کی زا .
نینچمه بآ تمیق ششک قلیم ردق رگا
زک رت کی زا اب بآ ناگدنشورف مامت و دش
، ار نآ تمیق
دنهد شهاک دصرد کی ،
بآ یاضاقت نازیم زک
رت تشاد دهاوخ شیازفا دصرد کی زا و
بیترت نیدب
دمآرد نآ اه شهاک لک رد تفای دهاوخ
ریاس ای و بآ یاضاقت ششک زا علاطا نیاربانب . هداهن
اه و
لااک تیمها زئاح رایسب اه و هدوب
رب سایس ت تمیق یراذگ شورف و نآ ریثات اه اوخ ده تشاذگ . رگا
تمیق هداهن یا ششکاب ششکی اضاقت دمآرد شیازفا ثعاب نآ شهاک ،دشاب هضرع
دننک ناگ یم دوش
20
تمیق رگا و هداهن
یا یب ،دشاب اضاقت ششک ششک قلیمردق رگید ترابع هب ای
زک رت ،دشاب کی زا
ف زا دارفا نیا دمآرد دایدزا ثعاب تمیق شیازفا شور
یم دوش زا یرایسب رد . تاعلایم
ماجنا هتفای ،
کی یفنم زا بآ یاضاقت ششک زک
رت ؛تسا هدش دروآرب تسا نیا نآ ینعم
بآ تمیق شهاک هک
شیازفا بجوم ناگدنشورف لک دمآرد
بآ ن یم ددرگ زا . رگید یوس تیدودحم لیلد هب
ینوناق یاه
هفرعت و یاه
،هدش بیوصت ن رودقم بآ تمیق شیازفا
یم دشاب هجیتن رد ؛ هضرع
دننک یصوصخ ناگ
هقلاع یا تهج هیامرس و بآ رازاب هب دورو بآ عبانم رد یراذگ
یمن ناشن نینچمه و دنهد
یاهداهن
یناسر بآ تاسیسات لیمکت و هعسوت یارب بآ شورف زا یفاک دمآرد زین یتلود ار
یمن تسد هب دنروآ
،ناراکمه و هیفل تیبی 1394
.
4-1-2 - بآ یاضاقت تیریدم تیمها
تیدودحم هب یسرتسد
یزرواشک شخب رد بآ
، هک زا گرزب رت نی فرصم هدننک آ ن یم دشاب و
رضاح لاح رد ًابیرقت
70 تروص شخب نیا رد ناهج بآ فرصم دصرد یم
دریگ شیب رت ار دوخ
راکشآ یم دزاس . تیدودحم اه
هجوت هدش ببس ناریا هلمج زا ناهج یاهروشک بلغا رد یبآ ی
هضرع ناماوت تیریدم تمس هب هطوبرم ناریدم نیدب .دوش بلج بآ عبانم یاضاقت و
هک تروص
هچ ره هضرع فده نآ رد هک هضرع تیریدم رب زکرمت شیب
رت تمس هب ،دوب بآ عبانم تیریدم
ریسم رییغت اضاقت هتفای
آ عبانم زا ناوتب ات درک هدافتسا اضاقت نیمات تهج رد دوجوم یب
وئافی ،1
2003 .
یم ناوت لئاسم ًاتدمع بآ یاضاقت تیریدم رد هک تفگ یصخت
ص و فرصم نامدنار دوبهب ،بآ
حریم یگدولآ لرتنک یم
دوش .
،نینچمه زا هدافتسا
هویش اه یارب نیون ی هاک
فرصم ش یاقترا ،بآ
هدزاب دوبهب ،یرایبآ یارجا ،تشک یوگلا
تسایس اه ک نیزگیاج ،یزرواشک شخب رد یرایبآ ی ندر
یبآ زاین اب تلاوصحم زک
رت لااب یبآ زاین اب تلاوصحم یاج هب تسایس ،
تمیق یراذگ زا هریغ و بآ
هلمج شور اه یارب بسانم ی شهاک
اضاقت تیریدم هجیتن رد و فرصم یم
شاب وگسیر و زموگی دن ،2
2000 . 1-4-1-2 -
زرا شقن ش یراذگ بآ یاضاقت تیریدم رد یداصتقا
نامه اضاقت تیریدم و تامیمصت لماش تسادیپ شمان زا هک روط
تسایس اه فرط هک تسا یی
تیریدم و لرتنک ار اضاقت یم
دنک . نامز هدافتسا تلع هب عبنم کی هک ی بایمک نآ دایز ی
یم دوش
1FAO
2Gomez and Riesgo
21
حریم اضاقت تیریدم ثحب یم
ددرگ یعس اضاقت تیریدم ثحب رد . یم
دوش هب هلیسو ی یاهرازبا
فراصم نیب اراک تروص هب ًایناث و دوش لرتنک عبنم نآ یاضاقت ًلاوا یداصتقا و ینوناق فلتخم
هتشذگ رد .دبای صیصخت تیریدم
اضاقت شیب رت یم لرتنک تاررقم و نیناوق عضو قیرط زا یلو دش
تشذگ اب ،هزورما نامز
هب ندش لئان رد ار ناشتردق یداصتقا یاهرازبا ناشن اضاقت تیریدم فادها
هداد دنا . کرحم اه هک یداصتقا ی زهم
نیرت یعقاو تمیق نییعت نآ هداهن
اه رازبا نیرترثوم زا تسا
یم دشاب و رظن دروم عبنم تمیق نییعت اب . هسیاقم
ی فراصم رد عبنم نآ هدزاب و درکلمع اب نآ
فلتخم
، صخشم یم دوش نآ زا هدافتسا رد ار درکلمع نیرتلااب هک یفراصم هب دیاب عبنم نآ هک
هنارتیدم قطانم بآ یاضاقت تیریدم سلاجا زا دعب .دوش هداد صیصخت دنراد یاگویف رد هک یا
، 1
ایلاتیا لاس رد 2002 یدربراک و عماج فیرعت ،دش رازگرب بآ یاضاقت تیریدم زا یرت
.دش هئارا
نیدب بیترت یریدم هک هدنریگرب رد بآ یاضاقت ت زتسیس
اه اس ی نامز تلاخادم و ی نآ
اه یم دشاب
تلود و عماوج طسوت هک ،ینف ییاراک شیازفا تهج ناشیاه
عامتجا ،ی یداصتقا تسیز و
یییحم
بآ عبانم یم
ناوت فده یلک روط هب .دوش ارجا د تسایس
اه فرصم دوبهب ،اضاقت تیریدم ی ،بآ
زهارف ،بآ زا هنیهب هدافتسا شزرا و تامدخ یروآ
شیب رت یبآ زا دحاو ره رادیاپ هعسوت تیاهن رد و
سا هک ت زا جارختسا ،تفایرد و
یروش زا ای تسد هب ییادز
یم دیآ ناملس و لالاومی
، 2002 .
گرزب نیرت فرصم هدننک تیمک رظن زا بآ ی خب
هک تسا یلاح رد نیا و تسا یزرواشک ش
نازرواشک فرصم
هدننک نامدنار اب یا زک
هدوب و هنارای نلاک صوصخ نیا رد ی تفایرد
یم نک ن د هولاع .
هیامرس زظعا شخب هکنیا رب هژورپ زا زعا یزرواشک شخب رد تلود یمومع یراذگ
و یرایبآ یاه
نیا ،تسا هریغ هژورپ
اه زا لیمکت زا دعب گرزب
رت نی هدنریگ اه ی هنارای بانم زا .دنتسه تلود یلام ع
نیا هنارای نیمأت فرص اه هنیزه
اه یرادهگن و ریمعت ی هژورپ
اه هدش ثادحا ی یم
ددرگ ،دوجو نیا اب .
درکلمع صخاش شخب
رد یرایبآ هنیمز
اه لوصحم شیازفا ی ینف ییاراک و
نآ رایسب زک رت زا
نیا یلصا لیلاد زا .تسا هدوب تاراظتنا تیعضو
یم ناوت نییاپ هب ندوب نازرا ایی رد بآ تمیق ندوب
هدافتسا یداصتقا روط هب بآ زا تسا هدش ثعاب هک درک هراشا یزرواشک شخب دوش
رطاخ هب ینعی .
هک دندید نیا زا غراف ار ناشدوخ نازرواشک ،بآ ندوب نازرا یم
ناوت یژولونکت ندرب راک هب اب دنتس
ب رضاح لاح رد .دنربب لااب ار بآ زا هدافتسا نامدنار و هدزاب رتهب تباقر هب رداق یزرواشک شخ
و تعنص شخب اب یداصتقا برش
نیا .تسین بآ زا هدافتسا دروم رد شخب
اه بآ زا دحاو ره زا
فرصم هدزاب هدش شیب
یرت یم تسد هب دنروآ
. نتفر تسد زا بجوم دراوم زا یرایسب رد تباقر نیا
و تعنص عفن هب یزرواشک بآ زهس برش
.تسا هدش هعلایم
ی هنیزه ی عقاو شخب رد بآ هیهت ی
1Fugue
22
هجاوم یگناگود نیا اب یزرواشک .درک دهاوخ لیمحت ار دوخ دوز ای رید هک تسا یتیعقاو یزرواشک بآ زه دیاب هدنیآ رد هک تسا زک
یرت دیلوت زه و دنک فرصم شیب
یرت .دیامن هضرع
مدنار و یزرواشک شخب رد بآ شقن ،دش هداد ریضوت لااب رد هک هلأسم تیمها هب هجوت اب نا
تیریدم یارب زاین رگید فرط زا بآ عبانم یبایمک شیازفا و فرط کی زا شخب نیا رد نآ نییاپ یارب .تسا هدرک ادیپ شیازفا دهد صیصخت هنیهب و اراک تروص هب ار بآ دناوتب هک بآ عبانم یاراک زیظنت و لرتنک رگید ترابع هب ای بآ یاضاقت
یارب سا زا یریگولج فار
بآ یم ناوت اب زا هدافتسا
هبساحم ی هب بآ شزرا یداصتقا و یشزیگنا لماع ناونع
تیریدم بلاق رد لمع نیا .دومن هدافتسا
یاضاقت بآ ماجنا یم دریگ . یم نیاربانب تفگ ناوت
صیصخت ،بآ یاضاقت تیریدم زهم فیاظو زا
هب هجوت اب بآ هنیهب هضرع
ی آ یاضاقت شیازفا زا یریگولج و بآ دودحم ن
یم دشاب . دیاب لمع نیا
هب هنوگ یا ماجنا دوش هک ددرگ بآ صیصخت اب یعامتجا هافر شیازفا ثعاب نیسحی
،داز 1383 .
نامه هک روط دش هراشا لابق یکی
نیرتدمآراک زا هب هک ییاهرازبا
بآ یاضاقت تیریدم ک
کم
یم بآ نامه ای بآ تمیق نییعت دنک اهب
تسا . هوقلاب تارثا هب یبایتسد یارب ی
تمیق یراذگ بآ
هک دنوش صخشم دیاب لماوع زا یدادعت زهم
نیرت نآ هنیزه ی و نیمأت هضرع ی و فرط کی زا بآ
رگید فرط زا نازرواشک یارب بآ شزرا یم
دشاب خرن رد رگید ترابع هب . گ
زه دیاب بآ یقینم یراذ
مامت تمیق هدش
هورگ دیرخ تردق زه و بآ ی یاه
هرهب رادرب نا و فرصم دننک ناگ هتفرگ رظن رد
هب راک نیا هک ارچ ،دوش فرصم
ناگدننک هچ بآ هک داد دهاوخ ناشن
هنیزه اه و درادرب رد یی نآ
اه
ا ناکم یم هک دنبای ساسارب آ ن دنهد ناشن شنکاو نیسحی
،داز 1383 .
شزرا یراذگ هنیزه ی ندروآ تسد هب نامه ،بآ نیمات هنیزه
ی هضرع ی بآ یم دشاب ترابع هب .
رگید هنیزه اه ی ی ماجنا هک یم دوش موس ناهج یاهروشک رد .دسرب نازرواشک تسد هب بآ عبانم ات
ًابیرقت ناریا هلمج زا همه
ی هنیزه اه هیامرس ای بآ ی ماجنا تلود ار بآ شخب رد یراذگ
یم دهد ،
نیا اذل هژورپ اه هک دراد نیا هب زاین رگید یداصتقا هژورپ ره لثم هنیزه
اه هب هژورپ ی ناراذگ هیامرس
یروئت قبط رب .ددرگرب تلود ینعیی ،درخ داصتقا یاه
هضرع دننک ه تسا تلود نامه هکی بآ ی
ربارب یتمیق دیاب هنیزه
ی نازرواشک اجنیا رد هکی ناگدننک اضاقت زا ار دیلوت رد اراک ییاهن یم
شاب دن
ربارب دیاب یتفایرد تمیق ینعی ،دریگب هنیزه
ی و نیمأت هضرع ی خآ .دشاب دیلوت دحاو نیر رد
فرط
،رگید اضاقت ناگدننک ی
نازرواشک ینعی یلوپ رادقم
ار هک یم ناوت تخادرپ بآ زا هدافتسا تباب دن
تخادرپ ییاناوت یانبم رب دننک نانآ
لیامت رثکادح زا بآ یارب یتفایرد تمیق ،رتهب ترابع هب .تسا
ن نازرواشک تخادرپ هب یم
ناوت د شیب رت نیرتهب .دشاب نازرواشک تخادرپ هب لیامت رایعم یارب کلام
یارب بآ هک تسا یصلاخ درکلمع و هدزاب بآ زا هدافتسا لابق رد نآ
اه دیلوت شزرا نامه هک ،دراد
بآ ییاهن یم
دشاب . بآ تمیق هک یتروص رد شیب
رت شزرا زا ن اه ی نازرواشک ،دشاب نآ یدیلوت ی
نیا و درک دنهاوخن نآ زا هدافتسا هب مادقا نینچ
زا تیامح فده اب یتمیق شیازفا و نازرواشک
23
آرد دراد تریاغم نانآ دم .
بآ رگا یلو تقد اب اهب
شیب رت ،ددرگ نییعت زه
رده زا یریگولج ثعاب
آ فلاتا و تفر ب
دش دهاوخ زرواشک دمآرد شیازفا ثعاب زه و
نا یم ددرگ یم یلک رویب . تفگ ناوت
نییعت هک بآ
اهب نآ لوصو و هلیسو
رب یا تخادرپزاب یا هنیزه
اه هیامرس ی رد یراذگ
حرط اه ی
یناسربآ و یرایبآ یم
دشاب نیسحی
،داز 1383 .
2-4-1-2 -
بآ یاضاقت تیریدم یاهرازبا
ار اضاقت تیریدم یاهرازبا یم
ناوت ینوناق ،یداصتقا یاهرازبا هتسد هس هب -
اس نامز یگنهرف و ی
زیسقت ره فیرعت هب همادا رد هک درک یدنب هتخادرپ کی
یم دوش .
1-2-4-1-2 -
یداصتقا یاهرازبا
یتباقر رازاب قیرط زا یتسیاب نآ تمیق و هدوب یصوصخ یلااک کی بآ هک دندقتعم نانادداصتقا یقلت یداصتقا یلااک کی ناونع هب بآ هک هتکن نیا .دوش صخشم یم
دوش انارفنک جیاتن زا
ی نیلبود 1992 راهچ لوصا انارفنک نیا رد .تسا هدش شرازگ تسیز طیحم و بآ دروم رد هناگ
یا
:زا دنترابع نآ زا یشخب هک دش نایب بآ عبانم هرابرد
« یاراد نآ هدافتسا دروم لاکشا یمامت رد بآ
یداصتقا یلااک کی ناونع هب و تسا یداصتقا شزرا کی ش تیمسر هب دیاب
تسکش .دوش هتخان یاه
یب فراصم هب رجنم بآ یداصتقا شزرا تخانش یارب هتشذگ نینچمه و هدیاف
هدافتسا اه زا هک یی
تسیز رظن دراو همدص یبآ عبنم هب یییحم
یم دنک یلااک کی ناونع هب بآ تیریدم .دیدرگ ،
هک هدش عبنم نیا تلادع اب ماوت و رثوم هدافتسا یارب یمهم شور ،یداصتقا یم
ت ناو یرادهگن قوشم د
تظافح و زا
دوش یقلت بآ عبانم
1» ،هنیزه دوبهب لیبق زا یمیهافم یداصتقا یاهرازبا . تمیق
یراذگ
یارب یصوصخ شخب شقن شیازفا و بآ بسانم یاهرازاب یاقترا و یلام تیفرظ شیازفا ،بآ هیامرس رب رد ار بآ شخب رد یراذگ یم
ریگ دن ،ناراکمه و ینامیلسی 1391
.
2-2-4-1-2 -
اس و ینوناق یاهرازبا نامز
ی
،بآ قوقح دننام بآ زا هدافتسا و اضاقت تیریدم یارب ینیناوق لماش تیولوا
یدنب ،هدافتسا
فلاتخا لح و بآ تیفیک و تیمک زا تظافح یم
دشاب هک ییاهراکوزاس اب یتسیاب اهرازبا نیا .
نیب یگنهامه قوشم شخب
اه بآ فلتخم ی تسا
چمه .دنوش لیمکت نین
نآ اه بجوم دیاب
کراشم هعسوت و ییادززکرمت یذ ت
یژتارتسا رد ناعفن دندرگ بآ یاضاقت تیریدم یاه
ی ،نیتربد
1376 .
1ICWE
24
3-2-4-1-2 -
یگنهرف رازبا
یقینم یارب ناشتیفرظ ندرب لااب و ناربراک یهاگآ شیازفا اب ار بآ یاضاقت تیریدم ،رازبا نیا لامعا ،بآ زا هدافتسا و اضاقت نتخاس یم
دنک هاگراک و تامدخ شرتسگ . زا یخرب یصصخت یاه
،ناملس و لالاومی تسا هدش هیصوت روظنم نیدب هک تسا ییاهرازبا 2002
.
5-1-3 - تمیق و بآ یراذگ تارثا
نآ
زا یکی تسایس اه هجاوم بآ دوبمک لکشم اب هک ییاهروشک رد فلتخم تاقیقحت رد هک یی دنا
،هتفرگ رارق یسررب دروم تمیق
یراذگ رد ار بسانم خساپ یاهوگلا دنناوتب ور نیا زا ات تسا بآ
زنچلیوی دننک نییعت یزرواشک شخب رد بآ زا هدافتسا ،1
1991 هچرگا . تمیق
گ یراذ کی بآ
یاضاقت تسیز ییحم ی هک یللادتسا اما ،تسا هدش ثعاب
رازبا نیا ساسارب هیاپ نآ یراذگ دوش
ًافرص
اب قبایم نازرواشک هک تسا نآ رب ضرف هراب نیا رد .تسا یداصتقا هیرظن
اه ،یداصتقا کیسلاک ی
هب خساپ رد تمیق
یراذگ اه خساپ بآ ی بآ فرصم شهاکی تبثم یاه
یم دنهد بیش اب رما نیا هک
یفنم ینحنم یاه هلیسو نیدب هک یبآ .تسا هدهاشم لباق ،تمیق لباقم رد اضاقت یم
ناوت هریخذ د
اب قبایم دوش تیولوا
ب یدن یقاب ای ،فراصم ریاس یارب ددجم عیزوت فرص ،هقینم رد رظن دروم یاه
هریغ و هناخدور رد ندنام یم
دوش لاراوی - ناراکمه و اگتروا ،2
1998 . فلتخم تاقیقحت رد هک دنچره
هک هدش هراشا هتکن نیا هب تمیق
اه یژولونکت شریذپ بآ رتلااب ی دهاوخ لابند هب ار بآ هریخذ یاه
اس راتخاس دننام یرگید یاهروتکاف لاح نیا اب تشاد نامز
و یداصتقا طیارش ،ینوناق ،ی هقینم
یا ،
یر ،بآ صیصخت زجح ،نیعم هیحان کی رد تشک عونت لیسناتپ تیفیک ،بآ لیوحت رد دوجوم کس
هب طوبرم تاظحلام رد دیاب هک دنراد دوجو هریغ و بآ تمیق
یراذگ دنوش ظاحل بآ نیسحی
،داز
1383 . یاتسار رد تمیق
یراذگ یراوشد دوجو زغر یلع ،بآ ههبش ،ینوناق یاه
یقاب هک یا یم
دنام نآ
نیا ایآ هک تسا تمیق
اه و هدوب شخبرثا زکرمتم یبآ ی هفرص هتسناوت
ییوج داجیا ار رظن دروم یاه
ار لاوس نیا خساپ ؟دیامن یم
ناوت تاقیقحت رد هتفای ماجنا ددعتم
تسج و ،اضاقت شهاک هک درک وج
تسایس راثآ زا ار بآ هضرع شیازفا و عبانم رثوم صیصخت تمیق
یراذگ هتسناد بآ ریحص هک دنا
تسا هدش عقاو مومع شریذپ دروم ی
راکمه و زرگور
3نا ، 2002 . تاعلایم جیاتن رگا هک دنداد ناشن
هویش هب عبانم هک دنوش تیریدم یا
هفلوم اه دوش هدید عماج روط هب یقوقح و یییحم ،یداصتقا ی
.دش دهاوخ عبنم یرادیاپ و ییاراک ،تلادع یاقترا ثعاب عبنم تمیق شیازفا
1 Wilchens
2Varela-Ortega and et al.
3 Rogers and et al.
25
لوادج رد 2
- 1 و 2 - 2 هنومن ، راثآ نینچمه و فورعم راثآ زا ییاه زک
رت تسایس هدش هتخانش
تمیق یراذگ تسا هدمآ بآ ،ناراکمه و زرگوری
2002 .
لودج 2 - 1 - بآ تمیق شیازفا تسایس راثآ
بآ تمیق شیازفا فورعم راثآ فده هب لین هوحن
بآ یاضاقت شهاک نیشناج ندش نازرا
اه
بآ هریخذ یلام تیریدم تیلباق رد رییغت تیولوا اه فرصم ی
بآ هضرع شیازفا یارجا یارب یلام تیریدم تیلباق
هژورپ اه هیشاح ی یا
هزیگنا داجیا شهاک یارب یداصتقا یاه
بآ نتفر رده
نیب بآ ددجم صیصخت لیهست شخب
اه هب یزرواشک شخب زا
شخب اه و یتعنص ی
یگناخ لخاد فراصم هب هناخدور جراخ فراصم زا
هناخدور
لودج 2 - 2 - راثآ مک رت بآ تمیق شیازفا تسایس هدش هتخانش
راثآ مک رت تخانش بآ تمیق شیازفا هدش ه فده هب لین هوحن
عبانم یرادهگن و تظافح دوبهب
دمآرد شیازفا هیساو هب یتیریدم نامدنار یاقترا نانکراک تیبرت و شزومآ دوبهب
کینکت یارجا یارب یلام ییاناوت یاه
نردم
بآ عبانم شیاپ و تیریدم
یرادیاپ تمس هب ندش نومنهر اضاقت شهاک
ساسارب عبانم
یتعنص بآ تفایزاب رثا رد یگدولآ راب شهاک
26
6-1-2 - شور یاه تمیق یراذگ بآ
زا یخرب تمسق نیا رد زهم
نیرت زیسقت یدنب هئارا شهوژپ عوضوم اب طبترم یاه یم
دوش و
اپس شور اه یبرجت ی تمیق
یراذگ ریضوت ناریا رد بآ یم هداد
دوش .
1-6-1-2 -
شور نازرواشک هاگدید زا بآ تمیق نییعت یاه
عومجم رد شور
اه ی تمیق یراذگ ود زا ار بآ رظن
یم ناوت یسررب دومن
، یکی دید زا
فرصم هدننک و زا یرگید نیا .هدننکدیلوت هاگدید
شور اه هاگدید زا فرصم
هدننک ریغ هتسد ود هب
هتسد یرتماراپ و یرتماراپ یدنب
یم دنوش یدمحم و یملاسی ،داژن
1388 .
1-1-6-1-2 -
شور اه ریغ ی یرتماراپ
یداصتقا شزرا بآ
شور رد یاه ریغ یرتماراپ کینکت زا هدافتسا اب
یتابساحم یاه و
رد یضایر
بلاق هیرظن اه یداصتقا ی تسد هب
یم دیآ . یانبم تابساحم شور نیا رد
،اه و یرادباسح
هجدوب یدنب هعرزم کینکت ای و یا دننام یضایر یاه
همانرب یزیر ییخ یارب شور اه ریغ ی یرتماراپ
تسا رد هک نآ اه اب ندومن صخشم یدادعت هب تبسن هک فده عبات کی
طرش رثکادح ای و لقادح
یم دوش راوتسا .دنتسه عاونا شور اه ریز حرش هب بآ یداصتقا شزرا نییعت تهج یرتماراپریغ ی
تسا یدمحم و یملاسی ،داژن
1388 .
فلا - خرن شور یراذگ
هیشاح یا
مامت هنیزه بآ هداهن یداصتقا شزرا نییعت یارب شور نیا رد هداهن
اه هداهن زج هب یدیلوت ی
هبساحم بآ دوخ یم
دوش ، اپس دیلوت ییاهن شزرا نآ زا
رسک یم ددرگ هنیزه ندروآ تسدب یارب .
زا کی ره ییاهن دیلوت شزرا رد هداهن فرصم برض لصاح زا هداهن ره نآ
اه هدافتسا یم دوش زین و ،
لصاح زا دیلوت لک شزرا یاهرادقم زا تلاوصحم ای لوصحم تمیق برض
نآ اه تسدب یم دیآ .
فرصم رادقم رب هدنامیقاب شزرا اپس هداهن
ی زیسقت هدش هدافتسا دروم بآ زجحی بآ یم
دوش
او ره تمیق زا یدروآرب و تسدب بآ هداهن دح
یم دیآ
،یربکا و هدوشخبی 1392
. هجوت اب فیراعت هب
تهج هدش هئارا خرن شور اب بآ خرن نییعت
یراذگ هیشاح یا ریز هیبار نایب
یم دوش :
27
ی 1-2 𝑇𝑉𝑃 = ∑ 𝑀𝑉𝑃𝑖𝑋𝑖
𝑛 𝑖=1
+ 𝑀𝑉𝑃𝑤. 𝑊 𝑇𝑉𝑃 − ∑ 𝑀𝑉𝑃𝑖𝑋𝑖
𝑛 𝑖=1
= 𝑀𝑉𝑃𝑤. 𝑊 = 𝑉 𝑀𝑉𝑃𝑤= 𝑉
𝑊= 𝑃𝑤
،قوف طباور رد و یدیلوت لوصحم لک شزراTVP
MVPi
ا رگناشن هداهن ییاهن دیلوت شزر ،ماi
Xi
نازیم هداهن فرصم ،ماi
وW MVPw
بیترت هب و لوصحم دیلوت رد بآ فرصم رادقم
شزرا
ییاهن دیلوت Pw
داهن دحاو ره شزرا ، بآ ه
زینV ناشن ار یفرصم بآ لک شزرا یم
دهد ،نینچمه .
دادعتN هداهن اه تسا لوصحم دیلوت رد بآ زا ریغ هدش هتفرگ راک هب ی
،یربکا و هدوشخبی 1392
.
شور رد تمیق یراذگ هیشاح یا هیلک یارب لماک تباقر رازاب دوجو رب ضرف هداهن
اه هداهن زج هب
بآ یم دشاب هیلک تمیق نآ رد و هداهن
اه رظن رد نآ ییاهن دیلوت شزرا ربارب بآ زج هب یدیلوت ی
هتفرگ یم دوش لوصحم دیلوت راتخاس رب سایقم هب تبسن تباث هدزاب و ینگمه طرش رگید فرط زا .
زکاح زین اج نیا رد نگمه عباوت صوصخ رد رلوا هیرظن نیاربانب .تسا زکاح یم
دشاب یروط هب هک
هب دیلوت لک شزرا زا ار دوخ زهس یدیلوت هداهن ره هنوگ
یا یم تفایرد نیب دیلوت لک هک دراد
هداهن اه عیزوت فلتخم ی یم
ددرگ ضقن لامتحا هک دنتسه یطورش قوف دویق هچرگ . نآ
اه یایند رد
شور نیا زا نکیل ،دراد دوجو عقاو یم
ناوت و لوصحم کی دیلوت رد ار بآ شزرا زا یدروآرب ای
هعومجم دروآ تسد هب تلاوصحم زا یا
،یربکا و هدوشخبی 1392
.
ب - شور هجدوب یدنب
زا رگید شور اه ریغ ی یرتماراپ تهج
شور بآ شزرا نییعت هجدوب
یدنب یم دشاب شور نیا رد .
فرصم بآ دحاو ره یازا هب هدش
، لوصحم صلاخ شزرا هبساحم
هدیدرگ ناونع هب و بآ شزرا
هب
باسح یم دیآ نیا رد . شور
، نیدب بآ شزرا نیمخت ره یارب هک تسا هنوگ
هقینم اب تلاح ود رد
هژورپ نودب و هژورپ هجدوب
یدنب
، تروص دیلوت یم
دریگ رگید ترابع هب . اهدمآرد
و هنیزه اه ی
رد یدیلوت هبساحم تلاح ود زا کی ره
و هدش شخب رد اهدمآرد لوصحم راظتنا دروم درکلمع شزرا
هبساحم زید تشکی هژورپ نودب و یبآ تشکی هژورپ اب یدیلوت هدیدرگ نییعت و
و نیب توافت
اهدمآرد تلاح ود رد هبساحم
یم دوش شخب رد . هنیزه
اه هیلک هنیزه اه زج هب هنیزه ی احم بآ هبس
یم ددرگ . صلاخ دمآرد دروم ره رد رسک زا دعب
هنیزه اه نا ی هبساحم هدش ماج یم
ددرگ . نیا رد
تروص توافت نایم بآ فرصم زا لصاح صلاخ دمآرد و
هژورپ نودب تلاح ود رد صلاخ یاهدمآرد
28
هژورپ اب و تسد هب
یم دیآ . ماجنارس صلاخ دمآرد هدش نییعت
فرصم بآ نازیم رب قیرط نیا زا
تلاوصحم دیلوت یارب هدش زیسقت
هدش و زا بآ شزرا ناونع هب هجیتن رظن
فرصم هدننک ینعی بآ
روظنم هطوبرم تلاوصحم هدننک دیلوت یم
ددرگ . یداصتقا شزرا هبساحم و قوف شور یریگراک هب اب
،هقینم ره تشک یوگلا نتفرگ رظن رد اب و هدش تشک لاوصحم زا کی ره یارب بآ یم
ناوت طسوتم
نیا رد .دومن دروآرب حرط ششوپ تحت یحاون زا کی ره یارب ار اهب بآی بآ یداصتقا شزرا ینزو بوسحم نزو ناونع هب هقینم تشک ریز ریس عومجم زا تلاوصحم زا کی ره زهس شور یم
دوش
نیسحی ،داز 1383 .
ج - شور همانرب یزیر یطخ
همانرب یزیر رگید زا ییخ شور
اه یرتماراپ ریغ ی هک تسا
زا هدافتسا م نآ
ی ناوت د شزرا
یداصتقا ار یزرواشک بآ دهد هئارا
. روظنم نیدب فده عبات کی
نایب یم دوش تاصخشم هب هجوت اب و
،هلئسم سرتسد لباق بآ زجح تیدودحم رانک رد
تیدودحم اه
رگید ی نآ هب هفاضا یم ددرگ هب .
لدم کی رگید ترابع همانرب
یزیر نییبت ییخ یم
ددرگ همانرب هدزابی صلاخان دوس نآ رد هک یا
زا لصاح تیلاعف
اه هلمج زا یدویق هب تبسن همانرب فده ناونع هب یغاب و یعارز فلتخم ی
هدش فرصم بآ رادقم رد رییغت ،بآ تمیق رییغت اب شور نیا رد .دوش رثکادح بآ زجح تیدودحم دروآرب یم ددرگ تمیق هیبار کی هجیتن رد و -
فلتخم یاهوگلا اب قبینم یزرواشک بآ یارب رادقم
لصاح هنیهب تشک یم
دوش رییغت هب رجنم بآ تمیق رد یئزج تارییغت شور نیا رد هک اج نآ زا .
ن بآ فرصمی اضاقت رادقم رد یم
ددرگ و هب اضاقت رادقم تمیق تارییغت زا یا هنماد رد رگید نایب
باث بآ یارب ت
یم دنام
، تمیق هیبار اذل -
هلپ لکش بآ یاضاقت عبات ای رادقم دوخ هب یا
یم دریگ .
یبایتسد هوحن ب
ب و بآ هداهن تمیق ه ندروآ تسد ه
هصلاخ لیذ تروص هب هداهن نیا یارب اضاقت
یم ددرگ نیسحی
،داز 1383 .
نییبت لیذ تروص هب فده عبات ادتبا یم
دوش :
ی 𝑀𝑎𝑥 𝑍 = ∑(𝑃𝑗∗ 𝑌𝑗− 𝐶𝑗− 𝑟 ∗ 𝑤𝑗) ∗ 𝑋𝑗 2-2
𝑛
𝑗=1
صخشم ریز لکش هب تسا نیمات لباق قوف عبات نآ بوچراچ رد هک یدویق اپس یم
دوش :
29
ی 3-2
∑ wjXj≤ W
n
𝑗=1
∑ 𝑎𝑖𝑗𝑋𝑗
𝑛
𝑗=1
≤ 𝑏𝑖 𝑖 = 1,2, … , 𝑚 𝑥𝑗 ≥ 𝑗 = 1,2, … , 𝑛
،قوف یوگلا رد 𝑖 = 1,2, … , 𝑚
دادعت هداهن اه ناشن ار دیلوت رد هدش فرصم ی یم
دهد .
یارب ندومن صخشم تمیق
هیاس یا یوگلا یزرواشک بآ صخشم
اب قوف هدش تمیق
اه ی دوجوم
یلعف لح بآ جیاری یم
دوش ضرف . دییامن سرتسد لباق بآ همه جیار تمیق رد هدافتسا دروم
دریگرارق رد هک نآ تروص شیازفا بآ تمیق تروص هب
لامعا یجیردت یم
دوش هب ات یدح دسرب
دعب هب هلحرم نآ زا هک یمجح
ن فرصم بآ زا ددرگ
رادقم رگید ترابع هب . هضرع
ی نم ا عبا شیب رت زا
رادقم دح اضاقت دشاب تسد هب هیقن نیا رد هک یتمیق . دمآ دهاوخ
هیاس تمیق یا
بآ بوسحم
یم ددرگ ار بآ شزرا ،تمیق نیا . رد
نازیم یصخشم ناشن بآ فرصم زا
یم دهد رب هیقن کی اذل .
بآ یاضاقت ینحنم یور دوب دهاوخ
،رذآی 1377 .
2-1-6-1-2 -
شور اه )یجنسداصتقا( یرتماراپ ی
رد نیا شور زا هدافتسا اب طباور
عبات کی یجنسداصتقا هنیزه
، دیلوت و دیلوت راتخاس هک دوس
هعلایم دروم تلاوصحم ار
ناشن یم دهد
، دروآرب یم دوش . اپس بآ یداصتقا شزرا هلیسو هب
یاهرتماراپ هدمآ تسدب
هبساحم یم دوش . یلک روط هب رد
نیا شور دروآرب یاهوگلا یاهرتماراپ
یجنسداصتقا ساسا
بآ یداصتقا شزرا دروآرب یم
دشاب . زا هدافتسا نیا
رد شور دروآرب
شزرا
بآ یداصتقا زهم
یم دشاب ا ًلاوا . ناکم آ نومزآ یرام وگلا هدش دروآرب یاهرتماراپ یجنسداصتقا یاه
زهارف یم دوش را نییعت یانبم هک تسا بآ یداصتقا شز
.
ًامود نییعت هب یزاین یلااب دح
تیدودحم
ن بآ نیمات عبنم عون و بآ یم
دشاب هب . ترابع رگید نیا شور رتهب هنیزگ یلمع و
دروآرب یارب یرت
بآ شزرا ا هک یییارش رد
ناکم جو عبانم زا کی ره کیکفت هب یسرتسد لباق بآ رثکادح نییعت دو
،درادن یم دشاب . ا یجنسداصتقا یاهوگلا زا هدافتسا رگید فرط زا ناکم
هرهب فلتخم عباوت زا یریگ
عباوت هژیو هب فایعنا
ریذپ تحار و رتهب ار زا رت
شور اه ریغ ی زهارف یرتماراپ یم
دیامن درکیور رد .
حریم هنیزه و دوس عباوت و دیلوت عبات زا هدافتسا شور ود بآ یداصتقا شزرا هبساحم یرتماراپ یم دشاب هئارا دروم ره رد لمع هوحن لیذ رد هک یم
دوش نیسحی
،داز 1383 .
30
Title and Author: Water Allocation Based On Economic Criteria In Irrigation Networks / Farshad Ronaghi Noshahr
Supervisor(s): Amin Kanooni (Ph.D.) Graduation date: 16 september 020 Number of pages: 112
Abstract
Research Aim: The purpose of this research there was to investigate water allocation based on economic criteria in irrigation networks.
Material and Methods: The method of the present study is descriptive-
simulation, objectives of this research. Statistics and information in various fields of research, included something such as production costs, consumption rate of agricultural inputs, irrigation system cultivation area, types of crops grown in the area and etc. Has been collected for Yamchi dams agricultureing areas. So on flexible and inflexible production functions were estimated. After estimating the production functions econometric tests and criteria were used to select the best function form. Then the economic value of water of crops grown in the region was determined and finally to the optimal allocation of water based on the economic value of water using software WEAP was done. Eviews and WEAP software were used to analyze the data.
Results: Economic value of each cubic meter of water in the study area (Ymachi dam) with using translog function coefficients and second degree generalized calculating with the average of other variables for wheat and potato crops it was set equal to 225 and 475 Tomans, respectively. By prioritizing drinking needs, Shurabil lake and wetland lands are fully met during the simulation period. while meeting the needs of the network's agricultural products, from 2021 until the end of the period, there is a shortage of water. The WEAP software model offers one of the most effective solutions to meet the needs of different sectors, both demand and consumption. In the research, the lack of need increases as we get closer to the end of the course.
Keywords: Resource Allocation, Economic Criteria, Irrigation Network, Production Function
31
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources
Department of Water Engineering
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc. in Irrigation and Drainage
Water allocation in irrigation networks based on economic criterias
By:
Farshad Ronagi Noshahr
Supervisor:
Amin Kanooni (Ph.D.)
Advisor:
Zahra Faturechi (Ph.D.) Yusef Hasani (Ph.D.)