1
لماوع زا یخرب یسررب رثؤم
رد یرگشاخرپ رد
نازومآ شناد
مظاکدمحم ی
*
و تیریدم دشرا یسانشراک همانرب
ر یزی یلاع شزومآ
Email: [email protected]
یرهاط نسح یسانشراک تیریدم
Email: [email protected]
یدمحم لایل
یسانشراک یشزومآ تیریدم
Email: [email protected]
یرفص ارهز
شزومآ سانشراک ییادتبا
Email: [email protected]
هدیکچ یلیصحت درکلمع رب یراتفر تلاکشم ریثأت و یعامتجا و
مه نینچ یسررب
،تیسنج نوچ یلماوع یگژیو
یاه لماوع و یداصتقا و یعامتجا و یتیصخش
زورب رد یتخانش للاتخا
یاه یراتفر
هلمجزا رد هنارگشاخرپ راتفر
یناوجون نارود هجوتدروم
.تسا هدوب نارگشهوژپ ینوگرگد کی یناوجون
،ینامسج
،یناور یتخانش
یکی .تسا یعامتجا تامازلا رد رییغت زین و
هک تسا مشخ ناناوجون نیب رد لوادتم فطاوع زا رثارب
ناوجون دروخرب
رارق وا فده هار رس رب هک یعنام هب یم
دریگ
، لصاح یم دوش هب و
رجنم تسا یماکان هب یمومع شنکاو کی هک یرگشاخرپ یم
ددرگ . قیقحت
رضاح فدهاب
یسررب لماوع زا یخرب
رثؤم رد
یرگشاخرپ نازومآ شناد
رد
ناتسریبد سرادم مراط ناتسرهش
ماجنا هتفرگ
تسا . نیا یرامآ هعماج
شهوژپ لیصحت لاح رد هطسوتم هرود نازومآ شناد یمامت
سرهش مراط نات
یم دنشاب شور زا هنومن مجح .
هنومن یریگ
هقبط یا ربارب کیتامتسیس و
150 اب رفن شهوژپ رازبا .دندش باختنا همانشسرپ
ی هتخاس ققحم تسه
.
ناگربخ تارظن دانتسا هب همانشسرپ ییاور هعماج
یسانش ییایاپ و
( ،خابنورک یافلآ بیرض قیرط زا همانشسرپ /81
)0 دیئات .دش
تهج
هیزجت لیلحتو
هداد اه زا نومزآ نومزآ ،ود یخ
،سنایراو لیلحت ،T
بیرض نویسرگر و نوسریپ یگتسبمه
هدافتسادروم .تفرگ رارق
جیاتن
هب تسد هدمآ یعامتجا لماوع زا یخرب یلااب طابترا و ریثأت
- ا یداصتق
(
،نیدلاو تلایصحت حطس راتخاس
رد تیوضع ،هداوناخ دمآرد ،هداوناخ
نازیم رد ار )هداوناخ و هسردم داهن هب قلعت ،راکهزب هورگ نازومآ شناد یرگشاخرپ یم ناشن
.دهد
یدیلک ناگژاو :
لماوع یعامتجا
- یداصتقا ،
یرگشاخرپ
، یماکان ،
ناناوجون
2
-1 همدقم
همه هزور هدهاشم یناناوجون سرادم رد
یم دنوش تلع هب هک
دروخودز ،
یطابضنا هیبنت هنارگشاخرپ یاهراتفر و اوعد یم
دنوش اب و
سکع لمعلا
هجاوم سرادم نآ یایلوا یم
دندرگ .
ناناوجون رگشاخرپ
الاومعم تردق
هعماج قلاخا و موسر و دنرادن ار دوخ راتفر راهم نآ رد هک ار یا
یگدنز یم
دننک اپ ریز
یم دنراذگ ایلوا و نیدلاو دراوم بلغا رد ،
ی
اب سرادم نآ
اه ادیپ یریگرد یم
دننک تاکرح و
نآ اه ثعاب یدح هب یهاگ
نایفارطا تیذا و رازآ یم
دوش جارخا هب هک نآ
اه هسردم زا یم
دماجنا
( و یروشاع ناراکمه
1387، نارود تلاکشم و لئاسم لیلد هب ناناوجون .)
تنوشخ و هنارگشاخرپ یاهراتفر یناوجون زاغآ و غولب یرتشیب زیمآ
زا
یم زورب دوخ ناناوج هدشن ءاضرا یاهزاین و بارطضا و شنت دوجو .دنهد
یم ثعاب نآ هک دوش
نیا دننزب لیاسو بیرخت هب تسد شنت شهاک یارب اه
هب لامعا هلزنم
نورب ی مشخ و یماکان هیلخت و یزیر
تسا ناناوجون یاه
هیحور هدافتسا یداقتنا ی
ن هیحور ،هسردم تازیهجت زا بسانما
رترب ی یم یرگ بیرخت بجوم ییوج زا ،یشزومآ یراکبارخ داجیا رد دوش
یراکبارخ جیاتن زا یهاگآ و علاطا لیبق و یراکبارخ ،یدرف کچوک یاه
هلیسو یراکبارخ ،ییامنرنه سح زاربا یرارقرب مدع یمرگرس یارب یا
نودب یندب هبنت ،سورد زا یضعب سیردت ماگنه هب ملعم اب طابترا هراشا هیجوت هدش
.تسا
یاراد هک تسا یراتفر یرگشاخرپ
هبنج یاه ،یتسیز
ناور یتخانش و
هعماج یتخانش
.تسا ره هیرظن یزادرپ
زا هبنج کی هب
تسا هتخادرپ یرگشاخرپ ،
هب هنوگ یا نیب ضراعت دهاش یهاگ هک هیرظن
اه
.میتسه ار یمدآ لامعا زا یرایسب ،دیورف هیرظن ساسا رب
هزیرغ اه
،
هب هژیو نییعت یسنج هزیرغ
یم دنک شیپ زیارغ یلجت رد یعنام یتقو .
رس یرگشاخرپ قیاس ،دیآ یمرب
دروآ تلع ،هیرظن نیا ساسا رب .
یرگشاخرپ الاومعم
رادروخرب قیاس یگژیو زا یرگشاخرپ و تسا یماکان
تسا (
،ناراکمه و ینهارب .)1386
یلاحرد هک
،یعامتجا یریگدای هیرظن رد
اپ یرگشاخرپ یخس
هتخومآ هدش
رامش هب یم
دیآ هیرظن نیا ساسا رب .
هتخومآ دیلقت ای هدهاشم هار زا یرگشاخرپ یم
دوش دای دارفا ینعی
یم دنریگ یم و دننک راتفر هنارگشاخرپ هک
اب ار نانآ راتفر ناوت
نیزگیاج هناراگزاس یاهراتفر درک
( دنب ارو
،1
و ینهارب زا لقن ؛1995
،ناراکمه یرظن رد .)1386
یعامتجا تاعلاطا شزادرپ ه -
رد صقن ،یتخانش
رب .تسا هنارگشاخرپ راتفر یداینب تلع ،دنیارف نیا وزج دنچ ای کی وسکی زا هنارگشاخرپ راتفر ،هیرظن نیا ساسا هب
هلزنم هویش یعون
رد صقن رگید یوس زا و تسا هرمزور یعامتجا تلاکشم اب ییورایور ریسفت ،ینادرگزمر تیعقوم
اه فادها ، باختنا
هدش و اهدربهار دیلوت ،
یبایزرا خساپ
اه و یتخانش تاعلاطا شزادرپ ماظن یلصا یازجا زا هک
،دنتسه یراتفر یم
دناوت دماجنیب هنارگشاخرپ راتفر هب
تایرظن دوجو .
ناشن ،یرگشاخرپ هرابرد نوگانوگ یم
دهد تیمها زا عوضوم نیا هک
1- Bandura
3
زا نآ نییبت و تخانش و هدوب رادروخرب فلتخم عماوج رد ییلااب تیولوا یاه
هیرظن نازادرپ
تسا هدوب (
جداد کیارک و 2
،3
زا لقن ؛1990
،یدمحم )1385
.
هزورما
هلئسم هک تسا یلئاسم نیرتداح زا یکی یرگشاخرپ
رثکا هداوناخ
اه و دنتسه وربور نآ اب یم
ناوت رتشیب ناناوجون تفگ
یطارفا راتفر نیا رطخ ضرعم رد هتفرگرارق
لاتبم نآ هب و یم
دنوش .
زورب یفلتخم لاکشا هب ناناوجون یرگشاخرپ یم
دنک . هلمجزا مدع ،
یاهراتفر ماجنا ،هعماج تاررقم و نیناوق تیاعر مدع ،مظن تیاعر یداع دارفا یتح و نیملعم و نیدلاو هب تبسن هناخاتسگ و
.هریغ
یگدنز زا مهم هرود نیا تلاکشم رگا
یسرربدروم رارق
و کانرطخ ناناوجون یارب ،دوشن فرطرب و هتفرگن هلئسم
زاس یم ددرگ و
هکاجنآزا و هدروخ دنویپ رگید لکشم اب یلکشم
تیاهنرد یرایسب ببس
تلع نیمه هب دش دهاوخ یراکهزب یتح و یعامتجا و یدرف تافارحنا زا ض و اهداهن همه ات دراد ترور نامزاس
اه هطیح نیا رد هدشدراو
یارب و
تلاکشم هشیر ات دنرادرب مدق ناناوجون تلاکشم و عناوم ندرک فرطرب ناناوجون هلمجزا
یرگشاخرپ صخشم
هدش ناکما دح ات و هار
لح یاه و دیفم
لباق هدافتسا هئارا نآ زورب مدع و یرگشاخرپ راتفر لیدعت تهج رد زا
.ددرگ نامه
روط هک یم میناد زا هعماج رتسب دیاب
هنوگره و تافآ
ات دشاب رود هب یعامتجا تافارحنا و تامدص هنیمز
یاه دشر تهج مزلا
تبغر اه - و اهدادعتسا تیقلاخ
اه دارفا یعامتجا و یفطاع دشر زین و
گ مهارف تینوصم داجیا و هعماج تملاس ظفح یارب تلع نیمه هب .ددر
نآ یارب هب
یروط هک زا هنوگره .دشاب رود هب یعنام و لضعم و یگدولآ
نامرد و یریگشیپ یارب و هدرک ییاسانش ار تفرشیپ عنام لماوع دیاب نآ اه هراچ ییوج .دومن
نیازا
ور لاکشم زورب للع دروم رد شهوژپ و قیقحت نارود ت
عفر یگنوگچ و یرگشاخرپ لثم یناوجون نآ
اه ینونک هعماج یاهزاین زا
.تسام نیا رب هولاع
یم ناوت شهوژپ نیا ماجنا اب
هتسناد یاه
ار یلبق
و رتهب لکش هب ات دومن لیمکت لماک
یرت زا مزلا عقاوم رد نآ
اه
.دوش هدافتسا تسا ینارحب هرود کی یناوجون هرود هک تسا یهیدب
و
رگا رد و ناتسود ،هسردم طیحم ،نیدلاو ریظن راذگریثأت فلتخم لماوع
یارب ار یبسانم طیحم عامتجا لک تیوه
یبای و یزاسدننامه ،
هعماج یریذپ
ناوجون ،درواین دوجو هب هورگ نیا بیسآ
ریذپ و هدش
تکرح دعتسم هب
یوس یراکهزب ،یراجنهان و
رد و دش دهاوخ یراکبارخ
دهاوخ یداع رما کی هب لیدبت هناراکهزب یاهراتفر ماجنا هک تساجنیا قیرط نیدب تفر دهاوخ نیب زا نآ حبق و دش یراجنهان
یاه لیبق زا
و یزیرگ هسردم یراکبارخ
و لتق نوچ رگید یعامتجا فارحنا همدقم
و تقرس هریغ
دوب دهاوخ .
لیدبت یراکهزب رتهب ترابع هب مرج هب
دش دهاوخ
؛ و تدم رد هک یناوج هعماج یارب نیا هن
نادنچ ،ینلاوط
،داتفا دهاوخ ناناوج تسد هب نآ روما هرادا هدیدپ
یا کانرطخ سب
2- Dodge
3-Crick
4
.تسا زین قیقحت نیا یلک فده اذل
لماوع زا یخرب یسررب رثؤم
( حطس
،نیدلاو تلایصحت هورگ رد تیوضع ،هداوناخ دمآرد ،هداوناخ راتخاس
راکهزب رد یرگشاخرپ داجیا رد )هداوناخ و هسردم داهن هب قلعت ،
نازومآ شناد تسه
.
-2 ینابم شهوژپ تایبدا و یرظن
رد درف یماکان رثا رد هک تسا یناور مزیناکم کی یرگشاخرپ
اب ههجاوم تیعقوم
یاه و هدرک زورب صاخ هب
یعون وا رد
موادت هتفای
مان هب بولطم یراتفر رد هشیر هتبلا هک تسا
« مشخ » دراد
؛ نیاربانب
درف یرگشاخرپ ماگنه هب
روط زا یشان یاهراشف هاگآدوخان تیمورحم
اه و
یماکان یاه
ار دوخ هب
تروص شنکاو
یاه یاهراتفر ،زواجت ،هلمح
هنیک هنازوت ناشن هنارگشاخرپ و
یم دهد . هدع یا ناسانش ناور زا
هک دندقتعم فارحنا و تقرس دننام ناناوجون رد هناراکهزب یاهراتفر
و هنامصخ ششک هدنیامن ،یسنج هنیک
هنازوت یا
هک یدرف یوس زا هک تسا
ای مورحم ،دورطم ار دوخ تحت
راشف زورب تسا هتفای
یم دنک ( ادخ یرای
،درف .)1373
ساسا نیا رب یم
ناوت ای یراگزاس مزیناکم کی یرگشاخرپ :تفگ
سا یعافد هک ت
هب یعون تلاح
موادت هتفای
.تسا هتفرگ دوخ هب شنکاو
یاه
ای یعافد مسیناکم
یاه ای و یعافد مسیناکم
یاه یشزاس نامه
روط الابق هک
دش هراشا ترابع
دنا :زا صخش هک یعفادت و صخشم یاهراتفر و لامعا
هب روط هاگآدوخان هب
روظنم لح
هدقع یاه و یتیصخش لداعت ظفح ،یناور
زا بارطضا گنچ زا ییاهر ای نآ
اه هدافتسا یم
دنک ( ادخ یرای ،درف
.)1373 نامه روط میتسناد هک شنکاو یرگشاخرپ
یلک یماکان هب تبسن
،تسا دنچره
هشیمه دارفا خساپ
یاه ناشن دوخ زا راکشآ هنارگشاخرپ
یمن دنهد و
نآ اه بوکرس دوخ دوجو رد ار یم
دننک هک یرسپ الاثم .
هب هلیسو تناها دروم دوخ ناسلاکمه زا یکی
هتفرگرارق اابلاغ ،
هب روط
وا هب یکیزیف هلمح
رو یم دوخ ،هسردم طایح یاهاوعد و اهدروخودز .دوش
هناشن ییاه
نیا زا یرگشاخرپ
تساه هک دندقتعم ناسانش ناور زا یهورگ .
تاقبط زا رتشیب ،هعماج هفرم ریغ یعامتجا تاقبط هفرح و طسوتم
راکشآ و زاربا ار شیوخ هنارگشاخرپ تاساسحا یم
دنزاس .
« ینروه نراک »
ناور سانش و هنارگشاخرپ تاساسحا همه بوکرس هک تسا دقتعم فورعم
هنامصخ هطقنزا
رظن بوکرس اریز تسا کانرطخ و دب رایسب ناور تملاس
و بارطضا هب ماجنارس یتاساسحا نینچ شنکاو
یاه یبصع
یم ماجنا د
؛
داهنشیپ نیاربانب یم
دنک شیوخ هنامصخ تاساسحا هاگهگ دیاب ناسنا هک
.دیآ لمع هب یریگولج ینورد راجفنا راشف تدش زا ات دنک زاربا ار نیااب لاح
اب دراوم رثکا رد یرگشاخرپ هویش
یاه زاربا میقتسمریغ
یم دوش هک یصخش الاثم . هب
هلیسو ریقحت دروم یرگید درف
هتفرگرارق ،
متحا و اوعد داهنشیپ وا هب الاا کتک
یراک یمن
دنک تاساسحا یلو
هنامصخ شا
نایب وا زا دیدش داقتنا اب وا هب تبسن ار یم
دنک ( یباون
،داژن .)1362
رایسب موهفم ،یرگشاخرپ هدیچیپ
یا زا ،راتفر نیا .تسا کی
وس ،
و یتیعقوم لماوع ریثأت ریز ناور
یتخانش لماوع ،رگید یوس زا و تسا
و کیتنژ تسیز
یتخانش رایسب شقن نآ شرتسگ و رارقتسا رد
هدمع یا یزاب
یم دننک . نیازا ور
، هئارا ی
راوشد ،هزاس نیا زا ینیع و قیقد یفیرعت
.تسا نیااب
دوجو ، ( نوراب نوسدراچیر و 4
1997 5
؛ لقن
،یدمحم زا رد )1385
4-Baron
5- Richardson
5
ناشن یرگشاخرپ فیرعت هداد
دنا هک ده ف نیا هنوگ و بیرخت اهراتفر
بیسآ یناسر
،تسوا لاوما و هدنز دوجوم کی هب یراتفر
زورب ببس هک
شنکاو یاه
ینابرق یوس زا یبانتجا و یعافد یم
ددرگ . لكشم شهوژپ هدمع
هك يموهفم ،تسا نآ مهبم موهفم زا يشان يرگشاخرپ ورملق رد نیعرد لاح
،تموصخ ياهراتخاس مشخ
ار يرگشاخرپ و -
فیرعت بلغا هك
زا يقیقد نآ
اه تسین تسد رد -
یمربرد .دریگ
رد
هیرظن یاه
هجوت زین ناسنا یرگشاخرپ طیارش و للع هب دیدج
لدم رد .تسا هدش یعامتجا تاعلاطا شزادرپ
- یتخانش (
،کیارک و جداد
ییوک و جداد ؛1990 ،6
؛1987 لقن
،یدمحم زا چ ای کی رد صقن )1385
وزج دن
یداینب تلع ،دنیآرف نیا لکش
یریگ ساسا رب .تسا هنارگشاخرپ راتفر
،لدم نیا یم
ناوت وسکی زا هنارگشاخرپ راتفر هک تفگ
هب هلزنم ی
یعون
هویش ی صقن رگید یوس زا و تسا هرمزور یعامتجا تلاکشم اب ییورایور
ریسفت ،ینادرگزمر رد تیعقوم
اه فادها ، باختنا
هدش بهار دیلوت ، اهدر
یبایزرا و خساپ
اه و یتخانش تاعلاطا شزادرپ ماظن یلصا یازجا زا هک
،دنتسه یراتفر یم
دناوت هنارگشاخرپ راتفر هب
دماجنیب (
،یدمحم .)1385
هب یرگشاخرپ یرظن هزوح شرتسگ رب نوزفا هک یرگید لدم
یزاسرازبا لدم ،تسا هدیماجنا زین
یدعبدنچ ( یرپ و ساب
.تسا )1992
جیاتن شهوژپ
یاه ( یکرود و ساب 1957 7
،یدمحم زا لقن ؛ ،)1385
Buss and (
Perry,1992 )
و ( سیره 1997 8
؛ لقن
،یناماس زا هک تسا هداد ناشن )1386
و داعبا یاراد ،ناسنا یرگشاخرپ هبنج
یاه :تسا یناوارف دعب )1
یرازبا یتکرح ای 9
ک یرگشاخرپ لکش هب دعب نیا :10
،ینامسج و یملا
نایامن یم
ددرگ .تسا نارگید هب نایز و بیسآ ندناسر نآ یلصا فده و
)2 یفطاع دعب یناجیه و 11
هک یرگشاخرپ زا دعب نیا :12
هب تروص مشخ
زورب یم
دنک یگتخیگنارب یارب ار مزیناگرا ینورد طیارش و لماوع ،
هدامآ ؛یناجیه و کیژولویزیف یم
دزاس هک یدعب . هفیظو
ی و کرادت
هدامآ یزاس
.دراد هدهع رب ار هنارگشاخرپ راتفر یتخانش دعب )3
:13
وصخ هک لماع نیا م
ساسحا داجیا ببس ،دراد مان ت ضرغ
یزرو و ینمشد ،
هنیک یزوت نارگید هب تبسن
یم دوش
؛ نیاربانب راتفر ،
هنارگشاخرپ ی
.دراد هشیر یلک هزاس کی رد ناسنا هزاس
یا حطس رد هک یم
دناوت
هب تروص نایامن یملاک یرگشاخرپ و ینامسج یرگشاخرپ ،تموصخ ،مشخ
،یرگشاخرپ داعبا نیا .ددرگ یم
دنناوت هنیمز
ی عاونا زورب بیسآ
یاه
و ینامسج ناور
یتخانش مهارف ار
دنزاس (
،یدمحم .)1385
یرگشاخرپ رب رثؤم لماوع لماوع هتسد نیدنچ ییاسانش
هدش دنا راذگریثأت ناسنا یرگشاخرپ رب هک
هراشا لماوع نیا زا یخرب هب همادا رد .تسا یم
دوش .
6- Coie
7-Durkee
8-Harris
9-Instrumental
10-Motor
11Affective
12-Emotional`
13-Cognitive
6
یماکان روصت هک یلماع نیلوا یم
دوش یرگشاخرپ زورب ببس یم
دوش .تسا یماکان ،
درلاد ناج یوس زا ادتبا موهفم نیا درک ناونع ادتبا یو .دش حرطم 14
و تسا یماکان زا یشان هشیمه یرگشاخرپ هک مه یماکان
هجیتن یا
زج
.درادن یرگشاخرپ نیااب
لاح شهوژپ اه
هشیمه هک دنداد ناشن نیا
هنوگ
شاخرپ هشیمه ماکان دارفا .تسین یمن
دننک تسا نکمم و
شنکاو ییاه
زا
لیبق هرانک
یریگ عبنم رب طلست یارب شلات یتح و یگدرسفا ،یگدنامرد ،
.دنهد ناشن یماکان نیمه
روط زا یرایسب شاخرپ
یرگ اه یماکان زا زین
یشان یمن
دنوش و
کرحم یاه زین یرگید یم
دنناوت دارفا شاخرپ ثعاب
دنوش (
Kaplan, Saduk,2003 )
.
هداوناخ داهن دشر لحارم مامت رد یناسنا مهم یاهزاین زا یکی تبحم هب جایتحا مه هک دراد جایتحا یطیحم طیارش ره و تیعقوم ره رد ناسنا .تسا و درادب تسود شاد تسود مه
هت دوش ( ،یمارهب .)1358
نارود رد رگا
رد نیدلاو یناوجون یلئاسم
هب طوبرم هک لئاسم
ناناوجون تلاکشم و
یم دوش نادرگرس و اهنت ار دوخ ناناوجون ،دننکن یدردمه ، یم
دنبای و
چیه هنوگ هدارا
یا دوخ رد یمن
دننیب دننک هدامآ ار دوخ نآ درم هب ات
هب ات هعماج
یا شان نیا زا هدراو یاهراشف یهاگ و دنوش دراو هتخان
هلئسم ات ناناوجون ناور و حور هب
یاج هک تسا ی نآ
اه هب راداو ار
هناخ زا رارف یم
دنک رد تیعضو نیا . هداوناخ
ییاه نیدلاو نآ رد هک
یبوخ هطبار مهاب
و دنرادن هب
روط دنتسه شکمشک و عازن لاح رد موادم
ای و هداوناخ
یاه مهزا پ هدیشا دوب دهاوخ دیدش و رتدب ،هتفرگ قلاط و
.
نینچ رد هداوناخ
ییاه دشر
هب یبوخ همدقم دشر مدع و دش دهاوخن ماجنا
و یراکهزب و ... و ییورمک ،بارطضا ،یرگشاخرپ دننام یناور تلالاتخا تارطاخم شیپ
ینیب هدشن تفرگ دهاوخ رارق رگید
( ،یمارهب )1358
. ینامز
تسا نکمم رگید ضیعبت
اه فرط زا رگید دنزرف هب یدنزرف نداد حیجرت ،
داجیا هدقع کدوک رد ،هداوناخ رد کدوک تراقح ساسحا ای و نیدلاو هب و دیامن ماقتنا
ییوج و
برض حرجو رامآ .دوش هدیشک یراکهزب و
نایاقآ
« یلیه » و
« رنرب » تباث دروم نیمه رد ییاکیرمآ یم
دنک زا هک
هک یناوج مرجم 105 حتدروم
قیق هتفرگرارق ،دندوب
%91 نآ ییاه دندوب
ییاضران و تراقح ساسحا هداوناخ رد ای هک یم
دندومن دوخ هکنیا ای ،
دوخ هداوناخ رابرس ار یم
دنتشادنپ (
،یمارهب .)1358
هب قلعتم ناکدوک دروم رد تاقیقحت
هداوناخ یاه
مهزا هتخیسگ
ناشن یم
دهد هک نیا هنوگ زا ناکدوک
بقع ام یگدن زا سکعرب ای و یلیصحت
.دش دنهاوخ رادروخرب یلیصحت بوخ تفرشیپ نیا
هنوگ هسیاقم رد ناکدوک
هب قلعتم ناکدوک اب طیحم
یاه یاراد الاامتحا ،یمیمص و مرگ یگداوناخ
یرتشیب یراتفر و یعامتجا ،یفطاع ،یمسج تلاکشم یم
دنشاب االاک و
نیدلاو هک یناکدوک .دنرتراگزاسان نآ
اه هب تلع ره ای قلاط تلع
یگدنز رگیدکی زا ادج یرگید یم
دننک هک یناکدوک زا شیب یتلاکشم ،
نیدلاو نآ
اه هدرم دنا .تشاد دنهاوخ ، هلمجزا
تیساسح ،تلاکشم نیا
،یراددوخ ،ندش ینابصع دوز و دایز مک
یهجوت هجوت و دییأت هب
الاامتحا همه زا شیب و یگدرسفا ،یعامتجا غورد
ییوگ و یدزد ، لاکشا
ار ینامرفان فلتخم یم
ناوت درب مان
( ،داژن یباون .)1362
14-jon Dalad
7
نارحب یاه
دشر
« نم » و تردق ییوج
،ناناوجون رد یرگشاخرپ دننام یراتفر تلالاتخا رگید لماع نارحب
یاه
دشر نایرج رد هک تسا یدیدش یناور
« نم » نآ راچد دوخ یم
دنوش تشپ .
نیا نتشاذگ رس نارحب
اه اب تاقوا رثکا رد هولج
ییاه هارمه راتفر زا
ریاغم بلغا هک تسا مظناب
ناوجون .تسا هعماج رب مکاح نیناوق و
یارب نیا
هک هلحرم هب یکدوک نارود یناوتان هلحرم زا تردق
ییوج و
هباشم یدارفا هب جاتحم دوش لخاد یناوج و یناوجون نارود یراتخمدوخ اب ار دوخ راتفر ات تسا دوخ نآ
اه و دنک دننامه طخ
یشم هدنیآ یگدنز
جایتحا نیا .دیامن باختنا ار دوخ نامه
روط هک یم میناد رثکا رد
درگ هب ار ناناوجون تاقوا مه
ییآ لیکشت و هورگ
یاه لاسمه دارفا
یم دناشک و
هورگ اه یناوجون و غولب نارود صاخ تلایامت اب زین مک
مک
هیلع شروش هب ماظن
یاه م و یعامتجا هلباق
تردقاب عامتجا و هداوناخ
هدیشک ،تسا ناناوجون راتفر رب مکاح هک یم
دنوش (
،یمارهب .)1358
عاونا هورگ
یاه راگزاسان ناناوجون
هورگ یاه ار راگزاسان ناناوجون یم
ناوت هب لوا هلهو رد
هتسدود گرزب
:دومن میسقت ریز -1
هورگ یاه ای یلیمحت ا
یعادب -2
هورگ یاه ای دازآ
.یدوخ هب دوخ هورگ
یاه هک دازآ
« گناگ » هدیمان زین یم
دنوش نآ
ییاه
طیحم دعاسمان طیارش تحت هک دنتسه هبدوخ
دوخ قیوشت ای تلاخد نودب
دارفا گرزب
لاس دوجو هب یم
دنیآ یاضرا ثعاب دوخ هژیو تایصوصخ اب و
یناوجون نارود تاجایتحا زا یرایسب یم
دنوش (
،یمارهب )1358
.
هب یلکروط عون هک یزورما گرزب یاهرهش هدیچیپ و یتعنص عماوج رد
رثکا رد ناناوجون رد ار ندوب ون و راتفر یدازآ ییوس زا ندمت تاقوا هب
تروص رهاظ بیرخت و عمجت هب لیم
یم دوش یژرنا و مشچ
ریگ
هب یناوجون نارود تروص
یاه و عیدب هرظتنمریغ
هولج رگ یم دوش هعجارم .
عیاقو هب ثداوح و
لاس یاه ناناوجون هک ایند گرزب یاهرهش ریخا
هثداح نیرفآ
نآ هدوب دنا ار بلطم نیا هب
یبوخ نشور
یم دنک هیروف رد .
دودح رد 1957 رد فلتخم للع هب ناوجون رفن رازه 5
نابایخ یاه
کرویوین ه هدرگ
م مه هب ار کرویوین رهش مظن دوخ راتفر اب و دندمآ
نیب هلصاف رد .دنتخیر و 1956
%1957 هار یبرغ نلرب رد لاوانراک 108
رد هک داتفا نآ
اه دودح 22000
زا هدافتسا اب ناوجون یدازآ
ییاه هک
یارب لاوانراک نآ
اه .دنتخیر مه هب ار رهش مظن ،دوب هدرک مهارف
نیا رد ناناوجون نراک
لاوا اه مهرود عمج
یم دندش ، یب لیلد دایرف
یم دندیشک فلتخم ار رهش کیفارت ،
یم دندومن و
یماگنه هک
هلخادم سیلپ
یم دومن و اوعد هب وا اب
برض حرجو یم
دنتخادرپ (
،یمارهب )1358
.
یداصتقا رقف –
یعامتجا -
یگنهرف
هک یعامتجا ناسانش ناور و ناسانش هعماج زا یهورگ هیزجت
لیلحتو
هنافاکشوم یا
ناناوجون یراتفر تلالاتخا دروم رد هدومن
دنا هک دندقتعم
ناناوجون رد یراتفر تلالاتخا هدیدپ
یا تاقبط هب صاصتخا رتشیب هک تسا
هک دنتسه یناسک رگشاخرپ ناناوجون رثکا .دراد رقف و نییاپ یعامتجا رد هداوناخ یاه
ره رد هک تیعمجرپ و ریقف قاتا
دنچ یگدنز رفن نی
یم هدرک دنا ، شرورپ هتفای
لغش رییغت تلع هب ناکدوک زا یضعب .دندوب
ار دوخ هناخ راب نیدنچ دندوب هدش روبجم ،یصخش هناخ نتشادن و ردپ
8
رد و دننک ضوع طیحم
یاه رقف تلع هب رگید یضعب .دننیزگ ینکس یرگید
شم بسک هب یکدوک نامه زا دندوب هدش روبجم نیدلاو یداصتقا رد لغا
طیحم ییاه زادرپب راک هب دنتشادن یتسرد یتیبرت تیحلاص هک
ات دن
نیمأت ار دوخ یگدنز دنیامن
( ،یمارهب )1358
.
یداصتقا رقف ،هفرم ریغ تیعقوم و طیارش نیاربانب
–
و یراگزاس یارب دیدرت نودب یگنهرف و یعامتجا لکش
یریگ بولطم تیصخش
،درف هنیمز
ییاه دعاسمان
بولطمان یطیارش و یم
دنشاب .
هب روط هصلاخ
لماعت رد یگمه یگنهرف و یعامتجا ،یداصتقا لماوع مهاب
هک دنتسه
لکش ار ناوجون و کدوک تیصخش یم
دنهد نیا . هلئسم
هزادناات یا
تیمها
زا هدافتسا ناکما رگا هک دراد همانرب
یاه یتیبرت هناسر
یاه و یهورگ
رد تکرش ای هدر
یاه و یگنهرف هعلاطم زین و یعامتجا
باتک یاه فلتخم
و تخانش ،ناناوجون و ناکدوک مه و نیدلاو مه ،دشاب هتشاد دوجو شنیب قیمع
رت و لماک یرت رد و تشاد دنهاوخ دوخ فارطا یایند زا
،تلاکشم اب ههجاوم ماگنه نآ
اه قیرط زا هک هبرجت و ملع قیرط زا ار
عاونا هناسر
اه بسک هدرک دنا زا نایم رب یم دنراد .
زا یریذپریثأت و ملاس تاحیرفت دوجو مدع ملیف
اه رگید و هناسر
یاه
یهورگ هعلاطم باتک
یاه هدهاشم ،ییانج ملیف
یاه یراکهزب یاهوناب هب طوبرم
نارگیزاب شیاتس و نیا
هنوگ ملیف
اه ار ناوجون هک دنتسه یرگید لماوع
قیوشت یرگشاخرپ هب یم
دنیامن و
ههار یا وا هب ار یراکهزب
یم دننایامن ملیف هک تسا یهیدب
هب یدوخ دوخ یمن دناوت هزب هزیگنا
یلو دریگ رارق یم
دناوت شکرس ناناوجون هدشن باریس فطاوع و تاناجیه
تسا بلاج رایسب .دنک تیاده بیرخت تهج رد ار یتقو
هک یم مینیب یادرف
هک یزور ملیف
یاه گنه یگنک تشک و اهاوعد هب طوبرم
راتشک و هب
هلیسو
هداد ناشن نارهت رد هتاراک نونف یم
دوش رد ناناوجون و ناکدوک ،
نابایخ اه
دوخ هب ار تاکرح و راتفر نامه یم
دنریگ هب و
نامه هنوگ هب
و اوعد برض
حرجو رگیدکی اب
یم دنزادرپ ملیف نانامرهق هک
یم دنتخادرپ ملیف هک لبق لاس دنچ .
West Side Story هداد شیامن نارهت رد
دهاش نارهت سیلپ ،دش یاهدروخودز
راکهزب ناناوجون زا دناب ود
ناناوجون نیا .دوب ملیف نیا ناوجون نارگیزاب کبس نامه هب نارهت ملیف نیا ریثأت تحت نانچ هتفرگرارق
دیلقت هب هناروکروک هک دندوب
ملیف نیا نارگیزاب راتفر یم
دنتخادرپ .
ر رب امنیس ریثأت یتقو ناناوجون راتفر یو
هب یبوخ کرد
یم دوش ام هک
نوزفا نزور لابقتسا هب نآ
اه هجوت حیرفت نیا هب یئامن
ما قبط .
رد هک یقیقحت لاس
یاه هب نارهت یناتسریبد ناناوجون یور رب ریخا
لمع هدروآ نیب رسپ و رتخد ناناوجون فصن دودح رد هدش
ات 15 هلاس 19
ات هس ،هام رد ،رهش نیا امنیس هب راب هد
یم هتفر دنا 36 . ود ای کی %
امنیس هب هام رد راب یم
هتفر دنا ینعی هیقب و /5
%14 هاگ یهاگ هب
امنیس یم
هتفر دنا ( ،یمارهب )1358
.
و بویع صیاقن
یصخش
هک یدرف هچنانچ ظاحلزا
ییاناوت ینهذ ای یمسج ماجنا
هفیظو یا
هک ار
یماکان ساسحا اانئمطم ،دشاب هتشادن تسا هدیدرگ لوحم وا هب یم
دنک .
یرتشیب تلاکشم اب ،یلومعم و راجنه درف اب هسیاقم رد لولعم درف ناشن یبرجت تادهاشم و تاقیقحت .تسا هجاوم یراگزاس یارب یم
دهد هک
9
الاامتحا ،وضع صقن یاراد و یمسج لولعم دارفا نیب یراگزاسان هب
ارم بت
ملاس راجنه دارفا زا شیب ظاحلزا
نیا .تسا یمسج یراگزاسان
یاه
یراتفر ترابع
دنا :زا
هشوگ یریگ ، مک ییور ،تراقح ساسحا ،سرت ،
یفطاع یگتخپان –
،تسود نتشادن و ییاهنت ،یناور و یسنج شنکاو
یاه
دییوناراپ یارب راتفر ،تبحم دوبمک ،دایز تیساسح ،
بلج هجوت ، فده یاه
زا رود دیاب ... و تینابصع ،شنت ،بارطضا ،دیدش یرگشاخرپ ،سرتسد
طیارش هک تشاد هجوت هب
ییاهنت و شرگن هکلب ،تسین یراگزاسان تلع
هک تسا دوخ عضو زا درف تشادرب شنکاو
یاه نییعت ار وا یم
دنک دیاب .
کدوک هب نایبرم و نیدلاو هنومن
ییاه اب هک دنهد ناشن یدارفا زا
و بویع یئاسران
ه یا ،یگدنز رد فلتخم تیقفوم
یاه بسک زین هدرک
دنا و
نیدب هلیسو ات دننک کمک کدوک هب
تیدودحم یاه
تسد هب ار یصخش
زا و دراپسب یشومارف یگژیو
یاه ثم ار هدافتسا رثکادح شیوخ تب دیامن
( ،داژن یباون )1362
.
هسردم داهن هب قلعت یسررب اه
ناشن یم
دهد یگدنز تیفیک نیب هرادا
شناد و هدش رد نازومآ
و ملعم اب ناشطباور ،هسردم هرابرد نانآ شرگن و تیاضر اب هسردم سمه نلاا تفرشیپ و یرگشاخرپ شهاک و
دراد دوجو یرادانعم یگتسبمه ، .
نارگشهوژپ نینچمه هتفایرد
دنا شناد یگدنز تیفیک ،هسردم رد نازومآ
یراگدنام رد نآ
اه ،هسردم رد رد یگدنز تیفیک هطبار
هسردم ،
شرگن
نآ اه ،یلیصحت تفرشیپ حوطس ،یلیصحت تیقفوم ،نتفر هسردم هرابرد
رد یراجنهبان زورب و هسردم فیلاکت لابق رد دهعت و تیلوئسم شریذپ طابترا هسردم دراد
Ainley and Bourke,1992( .)
هب زین نارگشهوژپ ریاس
هسردم رد یگدنز تیفیک هطبار ساسحااب
تکراشم ،هسردم هب قلعت رتشیب
،یسرد بلاطم یریگارف یارب دایز هزیگنا ،هسردم روما و فیلاکت رد هطبار و هسردم هب تبثم شرگن یمیمص
رت شناد رتهب و ملعم اب نازومآ
ریاس و نلااسمه
هنیهب یناور و یمسج تملاس و هراشا
هدرک دنا Rook, (
Finn, 1998 .)
یب یراک ساسحا و
یب یرمث
ثعاب هرود نیا رد دمآردرپ و دیفم یلغش و بسانم یراک نتشاد یب یزاین و
تزع سفن و هبدامتعا سفن
ناناوج و ناناوجون یم
دوش ( ادخ
یرای ،درف
سکعرب و )1373 و ناناوجون ندرک راک یارب تاناکما ندوبن
و هدنزاس یتهج رد نانآ یژرنا فرص هجیتنرد
،یچوپ و یگدوهیب ساسحا
زا کی وس و یداصتقا دب عضو زا یشان یماکان و تراقح ساسحا –
یعامتجا
،رگید یوس زا ،یلیصحت و یگداوناخ و یم
دناوت هنارگشاخرپ راتفر هب
دماجنایب (
،داژن یباون .)1362
لماوع ریاس رثؤم
یرگشاخرپ زورب رد
هک یلماوع رب هولاع مان
هدرب ،دش هداد حیضوت و
هسردم و هداوناخ رد
دننام یرگید لماوع یگدشدرط
ریقحت ،یطارفا تبحم ،دایز تیدودحم ،
شنزرس ،ناناوج و ناناوجون تیصخش ندروآ نییاپ ،ندرک کچوک ،ندومن
10
ندرک نآ
اه سمه اب نانآ هسیاقم ،نارگید روضح رد صوصخب لاا
هب و دوخ ن
تایصوصخ و تافص ندیشک خر نآ
اه رایسب ناناوج و ناناوجون یارب زین
سا لیقث ت
تسد زا ار دوخ لمحت هاگ هک یدح ات یم
دنهد گرم یوزرآ و
یم دنیامن و
هشوگ یریگ رایتخا ار
یم دننک ربارب رد ای
نیا هنوگ
اهریقحت یرگشاخرپ
ماقتنا هب تسد ،هدومن یم
دننز (
ادخ یرای ،درف
)1373 . هکنیا تهج هب ناناوج و ناناوجون تلاکشم هب هجوت
نآ اه
هدنیآ نازاس
ییازسب تیمها و تسا هعماج ره تایرورض زا ،دنتسه هعماج
ناناوجون تلاکشم اج ره .دراد صخلأاب
یراگزاسان یاه
یطابترا هب
یبوخ
و صیخشت هشیر
یبای هتفر نیب زا یدعب تلاکشم زورب یارب تیعقوم ،هدش
تسا
؛ دننام ،هرود نیا تلاکشم اریز هقلح
یاه ریجنز هب
مه هتسویپ دنا
و
ب کی ره متخ یرگید ه
یم دوش . یب یهجوت ثعاب ،لکشم صیخشت هب تبسن
یم دوش تلاکشم ای دنوش هتشابنا رگیدکی یور رب هرود نیا تلاکشم ات
و گرزب تلاکشم هب کچوک گرزب
رت داجیا ثعاب هک ییاج ات دوش لیدبت
یدرف تافارحنا زا یرایسب تسا نکمم یلمع نینچ دنور .دوش داح لکشم هب ار یعامتجا و هک ییاج ات دوش یراکهزب زورب ثعاب و دروآ دوجو
راچد ناناوج و ناناوجون یراتفرگ
یاه رد و دنوش یدایز هطرو
ی طوقس
ندمآ دوجو هب ثعاب ،رما نیمه .دنریگ رارق هزیگنا
یا دیدرگ ات
هب روظنم نیب هطبار یسررب
یگژیو یاه
و یتیصخش کبس
یاه لح هلئسم اب
نازومآ شناد رد یرگشاخرپ و ناتسریبد موس عطقم
مه نینچ ندرک صخشم
هک عوضوم نیا مادک
کی زا کبس یاه لح هلئسم و
یگژیو یاه
یتیصخش
شیپ ینیب دیما هب .دریگ ماجنا یشهوژپ ،دنتسه یرگشاخرپ رتشیب هدننک
یارب یدیفم و یملع زاغآرس و امنهار دناوتب شهوژپ نیا ،هکنیا رد یسررب و قیقحت ددصرد هک دشاب یناسک و یراتفر تلاکشم صوصخ
یطابترا ناناوجون
ا (
اصوصخم .دنتسه )رگشاخرپ ناناوجون
هنیشیپ ی
شهوژپ
یدمحا 1374(
یشهوژپ رد ) ناونع اب
« لاس رسپ نازومآ شناد شیارگ للع
یبرجت مود هقطنم
شزومآ 8 شرورپو
یرگشاخرپ هب نارهت »
.دنداد ماجنا
ناشن شهوژپ نیا جیاتن یم
دهد : نیب تلایصحت نازیم و یرگشاخرپ
نیدلاو
، عازن و
شکمشک یاه
یگداوناخ و ضیعبت ،
یب یتلادع تبسن نیدلاو
یرگشاخرپ زورب رد ناشنادنزرف هب نآ
اه رثؤم .تسا
ینهیم
یناهارف 1365(
) یشهوژپ رد هطبار یسررب ،ناونع تحت
م رد رسپ نازومآ شناد هنارگشاخرپ یاهراتفر اب هداوناخ تخانش سراد
سردم تیبرت هاگشناد زا نارهت رهش ییادتبا هب
لمع هدمآ ،تسا
ناشن هدنهد و هداوناخ تخانش نیب یمیقتسم طابترا هک تسا نآ
نارهت رهش ییادتبا سرادم رد رسپ نازومآ شناد هنارگشاخرپ یاهراتفر .دراد دوجو ییارخف
و یریشب 1392(
ژپ رد ) یشهو
اب و یعامتجا للع یسررب
نایم رد یرگشاخرپ رب رثؤم یگنهرف هداوناخ
یاه زیربت جیاتن نیا هب
دندیسر یرگشاخرپ هک
هاگیاپ ،جاودزا عون ،هداوناخ عون یاهریغتم اب
یداصتقا -
ا یبهذم یاهرواب و نس ،تلایصحت حطس ،یلغش تیعضو ،یعامتج
هطبار ینعم
یراد تسا هتشاد
.
ا
و یدمح نافلد
1392( ژپ رد ) و یعامتجا لماوع ناونع اب یشهو
یداصتقا رثؤم
دندیسر هجیتن نیا هب یرگشاخرپ رب هک
هدافتسا نازیم
11
یرگشاخرپ نازیم رد یگداوناخ طباور و هداوناخ دمآرد ،هناسر زا نییبت ار نازومآ شناد یم
دیامن .
و ییازریم
ناراکمه 1395(
یرگشاخرپ ناونع اب یشهوژپ رد ) و
ناکدوک رد نآ اب طبترم يداصتقا یعامتجا لماوع هجیتن نیا هب
و یعامتجا لماوع هک دندیسر یداصتقا
( عیاقو سرتسا
از تیعضو و عون ،
)هداوناخ دمآرد ،نکسم شیپ
ینیب وک رد یرگشاخرپ هدننک
.دنتسه ناکد
ناراکمه و وگیتناس
Santiago et al,2011( یور یشهوژپ رد )
هداوناخ یاه
مک دمآرد نییاپ دمآرد اب سرتسا و یرگشاخرپ هک دنتفایرد
دراد هطبار هداوناخ
؛ و
،یگدرسفا مئلاع ندش رتدب هب یرگشاخرپ
،
تلاکشم کمک ناکدوک بارطضا و یمسج
یم دنک .
و روپ عیفش
ناراکمه 1393(
یرگشاخرپ ناونع اب یشهوژپ رد )
عاونا رد کبس
یاه لد یگتسب هک دندیسر هجیتن نیا هب ناناوجون رد
تیفیک لد
یگتسب ناناوجون
یم دناوت و هدنیآ تاطابترا رد
نینچمه
نازیم
،دشر تملاس یگنوگچ
هلباقم اب
یگدینت اه
و للاقتسا ،تاناجیه و
ار یناور تلالاتخا هب لاتبا نینچمه و یگتسباو مدع شیپ
ینیب .دنک
و نوتلیت
ناراكمه (
Tilton et al,2013 )
نایب یم
دننک تراـظن هـك
نیدـلاو یتروصرد
هک ،دشابن يطارفا هویش هب یم
دناوت شهاك رد
مه ینیشن نلااسمه اب
راگزاسان هب ينیدلاو تراظن .دوش عقاو رثؤـم
و يطارفا هویش یقطنمریغ
،تـشاذگ دهاوخ سوكعم ریثأت هب
یروط هک رجنم
هب ناوجون رتشیب شیارگ هب مه
ینیشن نلااـسمه اـب
راگزاسان یم
دوش .
و وئاج رگید يقیقحت رد
ناراكمه (
Gao et al,2013 )
هك دنتفایرد
و هداوناخ نیمه
روط ،راكهزب نلااسمه هورگ یم
دنناوت ریثأت
لباق یهجوت
رب یرگشاخرپ ،دنشاب هتشاد
هب یروط هک نلااسمه هورگ راگزاسان
يریثأت
تبثم شیازفارب
یرگشاخرپ راد
ن هورگ ریثأـت شهاـك رد هداوناخ يلو ،د
نلااسمه راگزاسان
شقن يافیا ، یم
دنک شهاـك رـب و یرگشاخرپ
ریثأـت
دراد تـبثم رضاح شهوژپ نیاربانب.
فدهاب یسررب
یعامتجا لماوع زا یخرب
- هیضرف یسررب روظنمهب و نازومآ شناد یرگشاخرپ رد رثؤم یداصتقا
یاه .تسا هتفرگماجنا ریز
هیضرف یاه
یلصا قیقحت
: لماوع نیب امتجا
یع - یداصتقا شناد
نازومآ و
یرگشاخرپ یرادانعم هطبار
.دراد دوجو
هیضرف ی
:لوا یعرف نیب
هداوناخ راتخاس و
یرگشاخرپ دوجو هطبار
.دراد :مود یعرف هیضرف نیب
تلایصحت یرگشاخرپ و نیدلاو
.دراد دوجو هطبار
هیضرف :موس یعرف ی
نیب دمآرد هداوناخ
و یرگشاخرپ .دراد دوجو هطبار
:مراهچ یعرف هیضرف نیب
راگزاسان هورگ رد تیوضع و
یرگشاخرپ هطبار
.دراد دوجو هیضرف یعرف
:مجنپ نیب
هسردم داهن هب قلعت و
یرگشاخرپ دوجو هطبار
.دراد :مشش یعرف هیضرف دوجو هطبار یرگشاخرپ و هداوناخ داهن هب قلعت نیب
.دراد
.3 شور شهوژپ
12
یفیصوت شهوژپ نیا -
پ یدروم تاعلاطم ءزج و یشیامی تسه
عون نینچمه .
.تسا یدربراک شهوژپ شهوژپ نیا یرامآ هعماج
هیلک ی نازومآ شناد
رسپ و رتخد مراط ناتسرهش
شور زا هنومن مجح .دندوب هنومن
یریگ
هقبط یا اب ربارب کیتامتسیس و رفن 150
شهوژپ رازبا .دندش باختنا
همانشسرپ ی
هتخاس ققحم تسه
تارظن دانتسا هب همانشسرپ ییاور .
ناگربخ هعماج
یسانش یافلآ بیرض قیرط زا همانشسرپ ییایاپ و
( ،خابنورک /81
)0 دیئات .دش
تهج هیزجت لیلحتو
هداد اه زا نومزآ یخ
نومزآ ،ود
،سنایراو لیلحت ،T بیرض
نویسرگر و نوسریپ یگتسبمه
هدافتسادروم تفرگ رارق
.
.4 هتفای اه
شهوژپ :
لوا هیضرف شهوژپ
نیب : و هداوناخ راتخاس
یرادانعم هطبار یرگشاخرپ
.دراد دوجو لودج جیاتن ساسا رب .1
نیگنایم یرگشاخرپ
هداوناخ رد نازومآ شناد
ناماسب یاه /2
ناماسبان و دصرد 10 /1
هدهاشم توافت اذل .دشاب یم 12
نومزآ ،ساسا رب نیگنایم ود نیب هدش ردقم ابT
/14 حطس رد 31 زا شیب
دصرد 99 نانیمطا
000( 0/ Sig= هنیمز رد موس هیضرف و تسا راد ینعم )
.دوش یم دییأت صخاش نیا
لودج .1
نیگنایم هرمن توافت نومزآ یرگشاخرپ
هداوناخ راتخاس اب نادنزرف
راتخاس هداوناخ یناوارف
نیگنایم یرگشاخرپ فارحنا
رایعم هجرد
یدازآ رادقم
T Sig
هداوناخ ناماسب 127
/2 10 / 89
2 1
/14 31 /000
0 هداوناخ
ناماسبان 23
/1 12 /38
3 1
هیضرف مود
شهوژپ :
تلایصحت نیب نیدلاو
و .دراد دوجو هطبار یرگشاخرپ
لودج .2
نیب هطبار یسررب هب تلایصحت
و نیدلاو یرگشاخرپ
نازومآ شناد
نازیم لودج نیا جیاتن ساسا رب .دزادرپ یم یرگشاخرپ
ینازومآ شناد
تلایصحت حطس هک ناشنیدلاو
،هطسوتم ،ییامنهار ،یئادتبا ،داوس یب
بیترت هب دشاب یم ارتکد ای سناسیل قوف و سناسیل ات ملپید قوف :زا تسا ترابع /36
،10 /93 ،10 /63 ،10 /45 ،10 /98 ،9 /14 توافت اذل ،9
نومزآ ساسا رب نیگنایم دنچ نیب هدش هدهاشم ادقم اب F
49 ر رد ار
95 حطس دصرد
راد ینعم تسین
02( / 0
= )Sig تلایصحت هنیمز رد ام هیضرف و
نیدلاو دییأت
.دوش یم
لودج .2
نیگنایم هرمن توافت نومزآ یرگشاخرپ
تلایصحت حطس اب نادنزرف نیدلاو
تلایصحت نیدلاو یناوارف
نیگنایم یرگشاخرپ فارحنا
رایعم هجرد
یدازآ رادقم
T Sig
یب 11 داوس
/36 10 /42
3
یئادتبا 25
/93 10 /07
3
13
یئامنهار 43
/63 10 /03
3 5
/49 1 /02 0
هطسوتم 45 47
10/ /92
2
و ملپید قوف سناسیل 18
/98 9 /04
3
سناسیل قوف ارتکد و 6
/14 9 /07
3
هیضرف موس
شهوژپ :
دوجو هطبار یرگشاخرپ و هداوناخ دمآرد نیب دراد
.
لودج جیاتن ساسا رب .3
عومجم زا /7
دمآرد هک ینازومآ شناد دصرد 16
تسا هدوب مک اه نآ هداوناخ /9
نازیم یاراد دصرد 2 یرگشاخرپ
6 ،مک 4/
و طسوتم دصرد /5
عومجم زا .تسا هدوب ،دایز دصرد 7 /7
شناد دصرد 57
،تسا هدوب طسوتم اه نآ هادوناخ دمآرد هک ینازومآ /7
یاراد دصرد 16
یرگشاخرپ ،مک
/4 و طسوتم دصرد 27 /6
زا .تسا هدوب دایز دصرد 13
عومجم /4
لااب اه نآ هداوناخ دمآرد نازیم هک ینازومآ شناد دصرد 20
تسا هدوب /7
دصرد 5 یرگشاخرپ
،مک /3
و طسوتم دصرد 10 /4
اب دصرد 4
یرگشاخرپ عومجم زا هرخلااب و تسا هدوب هجاوم دایز
/3 شناد دصرد 5
.تسا هدوب لااب رایسب اه نآ هداوناخ دمآرد نازیم هک ینازومآ /2
2
دصرد یرگشاخرپ
4 ،مک 2/
دصرد یرگشاخرپ
و طسوتم /07
دصرد 0 یرگشاخرپ
هبور دایز اب لودج ود یخ ،تسا هدوب ور
رادقم 68(
/ 19
= هدنهد ناشن )X²
ار ندوب رادانعم ی یرگشاخرپ و هداوناخ دمآرد ریغتم هطب
زومآ شناد
.دشاب یم 003(
/ 0
= )Sig .
لودج .3
اب هداوناخ دمآرد نازیم هطبار یرگشاخرپ
)یناوارف عیزوت( نادنزرف
نازیم دمآرد نازیم
یرگشاخرپ
مک طسوتم
دایز عمج
نییاپ 4
/9 2% 10
/4 6% 11
/5 7% 25
/7 16%
طسوتم 24
/7 16% 42
/4 27% 21
/6 13 87
/7 57%
9 لااب /7 5%
15 /3 10%
7 /4 4%
31 /4 20%
لااب رایسب 3
/2 2%
3 /4 2%
1 6%
7 /3 5%
40 عمج /4 27%
70 /5 46%
40 /1 26%
150 100%
ی هیضرف مراهچ
شهوژپ هورگ رد تیوضع نیب :
راگزاسان و
یرگشاخرپ
.دراد دوجو یرادانعم هطبار لودج جیاتن ساسا رب .4
نیگنایم یرگشاخرپ
یاه ورگ رد رتمک هک یناسک
راگزاسان دنا هتشاد تیوضع
/4 اه هورگ نیا وضع رتشیب هک یناسک و 29
دنا هدوب /1
رب نیگنایم دنچ نیب هدش هدهاشم توافت اذل تسا هدوب 31
نومزآ ساسا ابT
رادقم /32
رد 2 زا شیب یرادانعم حطس ینعم دصرد 95
تسا راد
؛ هورگ رد تیوضع نیب یرادانعم هطبار نیاربانب راگزاسان
و
یرگشاخرپ .دراد دوجو
لودج .4
نیگنایم هرمن توافت نومزآ یرگشاخرپ
هورگ رد تیوضع اب راگزاسان
14
تیوضع هورگ رد
راگزاسان یرگشاخرپ
یناوارف نیگنایم
رایعم فارحنا رادقم
T Sig
84 مک /4
29 /64
32 8 2/ 02% -
66 دایز /1
31 /41
8
هیضرف مجنپ
شهوژپ :
و هداوناخ هب قلعت نیب یرگشاخرپ
ینعم هطبار
.دراد دوجو یراد لودج جیاتن ساسا رب .5
هب دایز و طسوتم ،مک قلعت هک ینازومآ شناد
نازیم ،دنا هتشاد داوناخ یرگشاخرپ
بیترت هب اه نآ /5
،26 /9 ،17 /2 15
نومزآ ساسا رب نیگنایم دنچ نیب هدش هدهاشم توافت اذل .تسا هدوب F
رادقم اب زا شیب حطس رد 33
دصرد 99 تسا هدوب راد ینعم
000(.
/ 0
= )sig
.دوش یم دییأت مشش هیضرف سپ
لودج .5
نیگنایم هرمن توافت نومزآ یرگشاخرپ
هداوناخ هب قلعت اب
قلعت هب
هداوناخ یرگشاخرپ
یناوارف نیگنایم
فارحنا رایعم رادقم
F Sig
34 مک /6
25 /1
14 /9
20 /000
0 13 19/4 74 طسوتم
42 دایز /6
15 /3
11
ی هیضرف مشش
شهوژپ :
و هسردم داهن هب قلعت نیب یرگشاخرپ
هطبار
.دراد دوجو یرادانعم جیاتن ساسا رب 6 لودج
. ،مک ،هسردم هب اه نآ قلعت هک ینازومآ شناد
نازیم تسا هدوب دایز و طسوتم یرگشاخرپ
هب اه نآ بیترت
/6 ،25 /9 ،14
/4 نومزآ ساسا رب نیگنایم دنچ نیب هدش هدهاشم توافت و تسا هدوب 15
رادقم اب F /9
زا شیب حطس رد 20 تسا راد ینعم دصرد 99
000(.
/ 0 = )Sig
هیضرف نیا ،نیاربانب .دوش یم دییأت
آ یرگشاخرپ نیگنایم هرمن توافت نومز هسردم هب قلعت اب
قلعت هب
هسردم یرگشاخرپ
یناوارف نیگنایم
رایعم فارحنا رادقم
Sig F
40 مک /5
26 /6
15 33
/000
0 11/7 17/9 70 طسوتم
40 دایز /2
15 /9
9
-5 و ثحب هجیتن
یریگ
زا يناوـجون مهم
نیرت ناسـنا لـماكت و دـشر لـحارم
تسه هك
یگژیو یاه
نآ يدشر یم
دناوت هنیمز
زاس ،يراـتفر تلالاتـخا عاونا زورب
،يراـكهزب فرصمءوس
و داوـم یرامیب
یاه يناور یرگشاخرپ صوصخب
.دشاب