دربهار نوبسیل هینایب بوچراچ رد وتان نیون یاه 0202
رد ربارب هیسور نویساردف
آ دوواد دیس
1ییاق
2*
هقطنم تاعلاطم داتسا نارهت هاگشناد یا
اهب ء یمیرم نیدلا
نیب طباور دشرا سانشراک للملا
یلیلخ یلع نکر روپ
یدابآ
نیب طباور دشرا سانشراک للملا
:تفایرد خیرات ( 01
/ 0 / 10 - :بیوصت خیرات 0
/ 1 / 10 )
هدیکچ یشاپورف و درس گنج نایاپ زا دعب داحتا
ینمشد دنور یوروش نج یاه
درس گ
، رییغت دوجو اب
و اهراتخاس نیب ماظن یاهوگلا
هتساوخان ،للملا برغ و قرش نایم
همادا تسا هتشاد دوجو اب .
تشاد فرط ود هک یکرتشم تلاکشم و اهزاین ه
؛دنا لئاسم نیا لح و یراکمه ورگ رد
ییارگمه .دندوب هدیسر رتمک هلئسم نیا کرد هب اما ،دوب رتشیب یاه یپرد راتشون نیا
-خساپ
نیا رب و ؟تسا هدوب هچ هیسور هب وتان ییارگمه رد رثؤم لماوع هک تسا لاؤس نیا هب ییوگ دادیور هک تسا راوتسا ضرف 00
ربماتپس 0220 هبور و زا دیدج کرتشم یاهدیدهت اب ندش ور
ون نیا رد نیاربانب .تسا هدوب مهب فرطود ندش کیدزن مهم لماع ،تسیرورت هلمج راتش
شلات
تسا هدش ات
مهم و یراکمه دنور ساسارب ،یلامش کیتنلاتآ نامیپ و هیسور ییارگمه نآ زا رت
یرظن ه یاه هزاس هناراگنا یفیصوت یشور اب -
یلیلحت یسررب .دوش
هژاو دیلک اه یاهدربهار تسشن ،هیسور نویساردف ،یراگنا هزاس ،یلامش کیتنلاتآ نامیپ نامزاس ،وتان نیون
نوبسیل 0202 ، 00 اتپس ربم .
1 * Email: sdaghaee@ut.ac.ir
بوچراچ یرظن
هزاس نیب تسایس یراگنا یتسه کی ساسارب ار للملا
هطبار یسانش یم یا
هب و دنیب یرکف لماوع
هراگنا و اهراجنه ،گنهرف دننام اه
تیمها یم تایح یدامریغ و یدام داعبا رب نینچمه .دهد
ت یعامتجا أ
هزاس رد .دراد دیک .تسا دعاوق مه و عبانم لماش مه راتخاس ،یراگنا
زا هدافتسا
یدنمناوت و عبانم یم تروص ییانعم یبوچراچ رد اه
تسا هلئسم نیا مهف یانعم هب هدعاق .دریگ
درک لمع دیاب هنوگچ صاخ یعامتجا طیارش کی رد هک (
،هدازریشم 0811
، .ص 803 - 803 ).
هزاس یارب هزاس ناراگنا
تیوه ،یگنهرف لماوع ،یندمت یاه یتلود یاه
، هنوگچ هکنیا اب هارمه
تلود عفانم هب یم لکش اهدنیآرب یاهوگلا و اه
دنهد
، ناهج یعون اهنیا .تسا مهم داجیا ینیب
یم نیب لماعت یاهوگلا رب و دننک یم رثا یللملا
تیوه رگا .دنراذگ لماعت لصاح و یعامتجا ،اه
یم ،دنشاب هب دنناوت
تروص نریگ لکش یتوافتم یاه د
(
،هدازریشم 0811
، .ص 888 .) نینچمه
تعم دق تسه دن هک هب ار عفانم مه ،تیوه یم دوجو
یم لکش اهنآ هب مه و دروآ نارگیزاب .دهد
رتشیب دنتسه یزیچ هچ هدنیامن دننادن هک ینامز ات
، یمن تسیچ اهنآ قیلاع هکنیا هرابرد دنناوت
دنتسه یناسک هچ اهنآ هکنیا .دنریگب میمصت
، یاجرد .دراد یگتسب اهنآ یعامتجا طباور هب دوخ
هنآ دقتعم ا ا دن هک یم اهروشک یقئلاع هژیو تیوه کی شرتسگ ای ماود ،داجیا رد دنناوت
ادیپ
دننک ع(
ادب ...
،یناخ 0811
، .ص 17 .)
یاهرواب کشت کرتشم لی
ب و هدنهد رگنای
لاع قی وه و تی اه ی یم تنو .تسا صاخ دارفا دیوگ
نیب ناهج چیه تموکح هک ییاهداهن و لامعا زا ادج ینیع یللملا
م اه یم بیترت شیوخ نای -
دنهد
، م چیه هک تسا دقتعم یو .درادن دوجو لکش
بانتجا یتینما یاهروشک نیب یریذپان
یم نآ رد ار دوخ اهروشک هک یتیعقوم ره اریز ؛درادن دوجو لقتسم دنبای
، هک تسا یتیعقوم
هدرک قلخ ار نآ ناشدوخ تموکح .دنا
یم ناشطباور رد ار رگیدکی اه تجا رما چیه .دنزاس
یعام
رادن دوجو یناسنا تیلاعف نآ زا جراخ ای لقتسم د
ع(
ادب ...
،یناخ 0811
، .ص 37 - 38 .) هب رظن
هیور نیا تنو تیوه زا یصاخ راتخاس هک دنتسه اه
یم ار عفانم و اه یم لکش و دننیرفآ
.دنهد
تلود هچنآ ،یو هاگن زا یم ماجنا اه
تیوه هک تسا نیا هب هتسباو دنهد یچ اهنآ عفانم و اه
دنتس
تیوه و یم رییغت عفانم و اه ننک
د ( ،هدازریشم 0811
، .ص 870 ).
زا رگا نادنمشیدنا نیا هاگن
هدیا و راکفا رد هک ییاه
نورد نیب طباور یم دراو للملا
وش زین ماظن دوخ هاگنآ ،دنبای رییغت دن
دهاوخ رییغت .درک
ربانب هیرظن هزاس نوریب( هدش هداد یرما یعامتجا ناهج ،یراگنا ناهج .تسین )ماخ و ی
هزوح یعامتجا هتخاس ار نآ هک یدارفا یارب و تسا ینهذانیب یا
دنا
، یم یگدنز نآ رد نآ و دننک
یم کرد ار تسا رادانعم دننک
( ادبع ...
،یناخ 0811
، ص . 71 - 30 .) ه هشیدنا نینچم رد هک یا
نیب تینما یللملا
دراد شقن مهم ،
اراد زا رت یی یا رد ریگرد یکیزیف یاه ن
عوضوم تسا . نآ اریز
ییاراد فلؤم نودب یاه ۀ
هس یعامتجا یاهراتخاس یارب تنو ردناسکلا .دنرادن ییانعم چیه ینهذ
لامعا و یدام عبانم ،کرتشم شناد رصنع .دراد رظن رد ار
یم ات یعامتجا یاهراتخاس هک دیوگ
هب یدح تشادرب هلیسو راظتنا ،اه
اه یم فیرعت کرتشم شناد ای دنوش
( ادبع ...
،یناخ 0811
،
.ص 30 .) یبسن تابث نییبت یارب ساسا نیا رب
، صاخشا هکنیا حیضوت و یعقاو ناهج رد شنک
تلود(
نیعت نیا رب هنوگچ )اه
،نتشادن دنوش هریچ تسد کرتشم تخانش هب دیاب نارگشنک ،
،دربهار ،تینلاقع هرابرد نارگشنک یاهرواب هب کرتشم تخانش .دننک ادیپ یرترب
اه رواب و یاه
یم طوبرم ینوریب ناهج تیعضو نینچمه و رگیدکی یقیقح اهرواب نیا تسین مزلا .دوش
دشاب هتشاد دوجو اهنآ ندوب یقیقح هب داقتعا تسا یفاک ،دنشاب (
،تنو 0813
، ص . 083 - 088 .)
یم هجیتن رد یعوضوم هک تفگ ناوت
دننام دیدهت
، هدیدپ هک هنوگ نیدب .تسا ینهذانیب یا
طبار رد دیدهت یم هتخاس دیدهت هزوح و دیدهت لماع نایم ه
یتسه بوچراچ نیا رد .دوش
هدیا ساسا نیا رب .تسا ینهذانیب یهاگآ کی یعامتجا و یسایس ،نابز ،میهافم ،راکفا ،اه
هناشن و مئلاع ،نامتفگ هب اه
دیدهت ،یدام طیحم و اهورین اب لباقتم تروص اه
یم لکش ار .دنهد
نیاربانب یغت اب تسا نکمم دیدهت طیحم ای نارگیزاب ،میهافم ،دیاقع ،راکفا ری
اه زا ای هدرک رییغت
دورب نیب (
ادبع ...
،یناخ 0813
، .ص 03 )
هنیشیپ هیسور و وتان طباور
لاس زا 0110
، لاس رد یراکمه نیا .تسا هدرک زاغآ ار هیسور اب تکراشم و یراکمه وتان
0113 حلص یارب تکراشم همانرب هب هیسور نتسویپ اب لاس رد و تفای شرتسگ 0
0111 ود
تقفاوم یاضما اب فرط یراکمه نیا ،هیسور و وتان یتینما یراکمه هبناجود طباور داجیا همان
دندرک هنیداهن ار .
اما اضما اب هیسور و وتان نایم یمسر طباور ی
نوناق
« یراکمه ،طباور سسؤم
1. Partnership for Peace Program (PFP)
لباقتم تینما و »
هم رد 0111 زاغآ ش اضما اب .د ی
ار نوناق نیا ینزی
اه ی و وتان نایم یقطنم
عوضوم هزوح رد هیسور یاه
هجیتن رد و زاغآ کرتشم یتینما هورگ
وتان رد هیسور یگدنیامن
.دش رقتسم دوجواب
هب نوناق نیا هکنیا ر کی ناونع
دادیو هیسور طباور تلاوحت رد ،مهم وتان–
یم هتفرگ رظن رد هب اما ،دوش
یم رظن دسر هک ن طباور زا هلحرم نیا زا یشان فاکش تسناوتن زی
یب لاس زا هک ار فرط ود طباور رب مکاح یدامتعا رپ ،دوب هدیسر ثرا هب درس گنج یاه
دنک
،یمراد(
0813
، ص . 011 - 011 .)
دورو رد شنت هرود کی زا سپ ار وتان اب هیسور طباور دیدجت ،نیلمرک هب نیتوپ ریمیدلاو
ههد رخاوا 12
نیتوپ .تشاد یپرد یر زاغآ رد0
لاس رد دوخ یروهمج تسا 0222
درک ملاعا ،
هک لمع یاضف کی رد ،وتان اب طباور یزاسزاب یاتسار رد یو .درک دهاوخ مادقا هنایارگ
00 م ه
0220 وضع روشک هدزون نارس ، وتان
رد ار هیسور دودحم تیوضع ، نیا
هب و دنتفریذپ هیداحتا
اب ییورایور نرق مین زا شیب داحتا
،نآ نیشناج و یوروش دنداد نایاپ
( ،اینرهطم 0818
،
.ص 00 .) زا سپ هنیمز نیمه رد دادیور
00 شلاچ ،ربماتپس دیدج یتینما یاه
دننام ،مسیرورت
حلاس ریثکت هقطنم یرادیاپان ،یعمج راتشک یاه
یتح و تاحیلست ،ردخم داوم قاچاق و یا
مزاین اتسار نیا رد شلات هنوگره هک دناسر هجیتن نیا هب ار برغ ،ناسنا یراکمه و کمک دن
برغ اب هیسور تسا ( ،یمراد 0813
، .ص 011 ).
شلاچ رد هیسور یلخاد یاه دروم
وتان اب طباور
نرق هیسور مدرم اه
ا لادج لاحرد ناهج رد دوخ هاگیاج و تیوه فیرعت رد هک تس تسه
.دن
مهم اپورا و ایسآ هراق ود نایم رد روشک نیا نتفرگ رارق دننکدیدشت لماع نیرت
ۀ ج نیا لاد
،
تیوه (تسا ،یمراد 0813
، .ص 013 .) گرزب زا یکی نیاربانب ثحب نیرت
رد جیار یلخاد یاه
یبرغ ،روشک نیا تنس هب ندنام رادافو ای و هیسور مدرم ندش
نورد رد .تسا ردام هیسور یاه
فیرعت یبرغ رصانع اب ار یسور تیوه هک دراد دوجو ییارگایساروا دنمورین نایرج هیسور یمن ه و دنک یم برغ زا ازجم ار یسور تیو .دناد
نایارگایساروا ندمت کی هیسور هک دندقتعم
هراق ود درفب رصحنم یا
دراد ،دنمتردق تموکح کی زا یرادروخرب نمض دیاب هک فدهاب
1. Vladimir Putin
دوخ نورد هب ،ایسآ و اپورا ربارب رد دوخ زا تظافح هجوتم
دوش ( ،اتنگروم 0811 .ص ، 087 -
082 .)
ومک تیمکاح نارود رد ب و تسین
ه هژیو هب ،هیسور رب نیلاتسا یروتاتکید هرود لکش
هدنیازف یا
رب یلم ییارگ یم دیکأت یسور یموق یم شرورپ ار یجراخ نانمشد زا سرت هک دش
داد
( ،نوتگنیلیب 0817
.ص ، 71 .) شلاچ اب وتان و هیسور ،لئاسم نیا نتفرگ رظن رد اب رد یمهم یاه
ر هبناجود طباور و
ور هب دنتسه ما ؛ هزاس رظن رد ا راگنا
نا شلاچ نیا دنتسین ندش لح لباق ریغ اه
تشادرب هب ندیسر و لماعت لئاسم نیا لح یساسا هار و هطبار .تسا رگیدکی زا کرتشم یاه
نتشادن هب یرگید نتخاس و ینیبدب زج یزیچ طباور یدرس ای دهاوخن یپرد ار نمشد ناونع
.تشاد نیاربانب دوجواب مها رب هیسور رارصا توافت تی
،برغ اب دوخ یندمت و یگنهرف یاه
لمع یدرکیور اب هجیتن رد .تسا ریزگان یرما نآ یارب یراگزاس باختنا فده اب و هنایارگ
لباقت ،یداصتقا هعسوت نتشادن
گرزب یاپورا اب ییارگمه و عضوم فقوت ،رت
هیلع فلاخم یریگ
کیدزن یراکمه و وتان ت دروم ار شنادحتم و اکیرمآ اب رت
یم رارق دیکأ دهد
(
،دنمزاس 0812
،
.ص 30 .)
لوحت یموهفم - وتان یدرکراک
لوط رد 32 هظحلام لباق رییغت وتان شقن و یتینما طیحم ،هتشذگ لاس هدرک یا
دنا (
Russia,
)2010
یشاپورف . داحتا
لپوئژ رد رییغت و یوروش ی
یناعم رد لوحت و رییغت هب رجنم ،ناهج کیت
،دش تینما و حلص قیداصم و یناعم رد لوحت نیا
، هب ،وتان تیدوجوم و تیمها کی ناونع
س ریز ار یماظن نامیپ ؤ
یم لا هاگدید ،درس گنج نایاپ زا شیپ .درب عقاو یاه
یلصا موهفم ،ارگ
نیب طباور یم تردق ار للملا
مامت و تسناد طباور
یم نییبت تردق ساسارب ار زا سپ .درک
یرظن ،درس گنج ه
یاه هزاس و هناراگنا تخاس تیوه
ی نیب طباور ، ت تحت ار للملا
أ رارق دوخ ریث
رکفت .دنداد ییاه
لکش رد هک شقن یافیا وتان دیدج راتخاس یریگ
رک هیرظن ،د تیوه یاه
تلود مهف هک ینعم نیا هب .دندوب یتخاس ت لماع ،ناهج زا اه
أ دهاوخ اهنآ راتفر رب یراذگریث
دوب ،رای هشیت و ییلاوک(
0817
، ص . 73 - 77 .) رد هجیتن یسدنهم و فیرعت اب تسناوت وتان
ۀرابود هرهب رد دوخ اهدادیور زا یدنم
ی ههد 12 زا لصاح دیدج طیارش اب ار دوخ ،متسیب نرق
نیب ماظن یراتخاس تلاوحت دهد قیبطت للملا
هرتسگ اب و ،شیوخ تیوه فیرعت زا دیدج یا
دشخب شرتسگ و رارمتسا ار دوخ تایح (
،اینرهطم 0818
، .ص 03 .) ر سی -
0نپاک یم راکشآ دنک
کرتشم تیوه رگنایب مه ،وتان لیکشت هک یرلااس مدرم
یتینما هعماج فرعم مه و لاربیل یاه
تسا هدوب یلامش کیتنلاتآ
Risse-Kappen, 1996, p.372(
.)
عوقو اب دادیور 00 ربماتپس 0220 ،
نیا .دش دوخ تایح زا یدیدج هلحرم دراو وتان دادیور
یدهت هجوتم ار وتان د
یاه نرق نیون 00
نآ اب هلباقم یارب هک درک
، یرورض ار نامیپ زا جراخ یاهروشک یگنهامه و یراکمه
یم .تسناد .دش لیدبت وتان تسخن فده هب مسیرورت هیلع گنج ،دعب هب نامز نیا زا نیمه رد
ینیون هلحرم دراو ار هیسور اب دوخ طباور ات درک شلات وتان اتسار نک
هرابرد و د لکش
رابم اب هز
ماقم اب مسیرورت یاه
مهافت یاهراکهار هب یسور دبای تسد یزیمآ
( ،ییلاوک 0813 .ص ، 13 .)
اهدرکیور و
دربهار وتان نیون یاه
موبلدنام لکیام نیب طباور داتسا ،0
گنج زا سپ هک تسا دقتعم ،زنیکپاه ناج هاگشناد للملا
،لوا یناهج نتفرگ هدیدان
و ناملآ عفانم هب
دنار هیشاح ن
،نآ رد رجنم مود یناهج گنج هب لمع
یم وا .دش تسا هیسور اب هابتشا نیا رارکت لاحرد برغ هک دیوگ
Coalson, 2010(
.)
وتان
هب رد یبرغ یتینما نامزاس کی ناونع نآ یپ
تسا ات .دنکن رارکت ار یخیرات هابتشا نیا نوزفا
رب
دیدهت دوجو ،نیا یاه
هک دیدج طقف
تلود فرط زا اهروشک و اه
هدوبن تسا هک تینما و طقف
یماظن تسین یراکمه دنمزاین و تسا هدرتسگ یاه
هب وتان ات دش ببس ، نمشد یوس
هتشذگ
هتشذگ رد نامزاس نیا یدوجو لیلد هک دوخ وا دوجو
هدوب ،تسا دروآ یور .
وتان نیاربانب
دراد میمصت ات
هب هنیزه هکنآ یاج یدایز
تیریدم یارب یدربهار
نارحب تروص رد اه اهنآ عوقو
دزادرپب اهنآ راهم هب یرتمک هنیزه اب و یریگشیپ تسایس نتفرگ شیپ اب ،دزادرپب (
،رای هشیت
0811
، .ص 70 - 70 .)
رد تسشن ربماون رد گارپ 0220
تلود نارس ، مادقا وتان یلصا روحم فیرعت هب وضع یاه
دندرک ساسارب . فده
اه یدوجو هفسلف ،گارپ دیدج راک روتسد و م و
أ تیروم یدیدج یاه
نیون موهفم بلاق رد وتان یارب یدربهار
شلاچ تیهام هب هجوت اب هک تفرگ لکش و اه
اهرطخ
نیب یتینما طیحم رد یم تروص یللملا
دریگ ترابع و ن د زا حلص ،کرتشم عفانم زا عافد ،یناب
1.Thomas Risse-Kappen 2. Michael Mandelbaom
تأ یاهدادیور رب یراذگریث یوسنآ
رطخ نتفرگ رظن رد ،وتان نامیپ هزوح یوسنآ یاه
ورملق
ن تردق دربشیپ ،وتا ب و رارقتسا ییاناوت یانعم هب
ه تفاسم رد یماظن یورین عیرس یریگراک یاه
هرود یارب و رود و کیتاملپید هلخادم ییاناوت یانعم هب نارحب تیریدم ،ینامز یلاوتم یاه
حلاس اب لباقت ،گرزب و کچوک سایقم اب تاعزانم رد یماظن شهاک اب یعمج راتشک یاه
یارب هزیگنا هب رب ینبم نارگید
م یریگراک ؤ
حلاس هنوگنیا رث مسیرورت اب هلباقم و اه
( ،یمراد
0813
، .ص 38 .) دیدهت ربانب نامزاس نیا ،وتان یعافد دیدج موهفم ساسارب اه
شلاچ و یتآ یاه
ب ،یساسا و ه
ت اب هژیو أ نیب مسیرورت رب دیک هب للملا
،یلصا دیدهت کی ناونع هدودحم
م أ تیروم
اخ هب ار دوخ دندرک تقفاوم نیدحتم هک انعم نیدب ؛داد شرتسگ دوخ ورملق زا جر
هک رد
دیدهت اب هلباقم یاه
تیدودحم رگید ،دیدج درادن ییانعم ،ییایفارغج یعونصم یاهزرم و اه
؛
ربانب دیدهت نیا اه
هقطنم ره رد زا
دوش هلباقم نآ اب دیاب ،دریگب لکش هک ناهج (
،یمراد 0813 ،
.ص 33 .)
سم ئ هل ارگمه یی هیسور اب وتان هدیچیپ یراکمه زا رت نامیپ نیا اب یعوضوم و یعطقم یاه
.تسا وکسم رگیزاب یلقتسم تسا هک ب فده ا یزاسون طباور اب وتان زا یضعب عفانم دوخ
یم درذگ . وکسم هب ندش لیدبت هب تیعضو
یقوقح یکی زا رش کی یاه یداع وتان تیاضر
یمن هد د و یم دهاوخ هب یهاگیاج دبای تسد
هک دناوتب رد یضعب هنیمز اه قح وتو هتشاد .دشاب
هیسور و وتان اب دوجو عفانم هقطنم کرتشم یا
رد هلمج زا(
،)ناتسناغفا هرابرد
عاضوا یناهج و
شقن دوخ رد ناهج هطقن یاهرظن یتوافتم .دنراد وکسم نیب ک یاهروش برغ
و قرش شقن
ار هطساو یزاب
یم و دنک اب یدادعت زا یاهروشک زین ناریا و نیچ نوچمه ییایسآ
طباور یتبثم
رارقرب هدرک تسا و زا نیا عوضوم هرهب یاه یسایس یدایز یم درب ییارگمه تسا نکمم هک
نز مهرب ار طباور نیا ،وتان هلمج زا برغ اب قیمع د
،فکویب(
0811 .) نینچمه هداد ناشن هیسور
تسا داد دهاوخن هزاجا هک ات
لح روشک نیا تکراشم نودب نآ ذوفن هزوح رد یتینما لئاسم
عقوت .دوش تا
نراقت و برغ و هیسور نراقتمان نتشادن
راظتنا یاه فرط ود ببس
دیدشت
.دش دهاوخ کیدزن هدنیآ رد وتان و هیسور نیب اهرظن فلاتخا
راکمه ی فرط ود یاه و
یروهمج تسایر نارود رد تلاوحت دنور دودم و امابوا یاه
ی ف
فورعم هتسد تینما ،نکمم دح نیرتمک ات زیتس شهاک هار نیرت بوچراچ رد .تسا یعمج
هتسد تینما تلود ،یعمج
یم اه ار ینیعم یاهراجنه و تاررقم ،تابث ظفح یارب هک دنریذپ
یارب دش مزلا هاگره و دننک تیاعر هب تسد زواجت ندرک فقوتم
دنهد مه تسد .
تابث هک اریز
تسا یراکمه لوصحم (
،فیرت 0818
، .ص 32 - 71 .)
ار تصرف درف هب رصحنم هرجنپ کی هیسور و وتان ،نیلرب راوید طوقس زا سپ لاس تسیب
یب ثاریم رب هبلغ یارب زاغآ و درس گنج زا یدامتعا
ندرک لباقتم دیدهت نتشادرب یارب طباور
و نایرج اب ییورایور یارب رتهب زیهجت نارحب اب هلباقم و اه
زاب ار اه درک ه یشخبرثا و ماجسنا .دنا
یم ،وتان زا هیسور اب طباور تیوقت و دوبهب اب دناوت هار
هجیتن هب یلمع یراکمه و یزاسدامتعا
دسرب
IISS, 2010, p.3(
لاس زا راب نیلوا یارب .)
0172 شلاچ اب هیسور و وتان ، یاه
زا یهباشم
دیدهت ،مسیرورت هلمج یاه
هتسه هب ور یربیاس تلامح و یا دنتسه ور
Bagratuni, 2011, (
)p.8
دیدهت نیا همشچرس اب هلباقم یارب هیسور . اه
یراکمه هب زاین ، یاهروشک تاناکما و اه
وتان حلص یارب تکراشم حرط تاناکما نیا زا یکی .دراد یبرغ تسا
یاهروشک زا یرایسب هک
سآ م یای یزکر رب رد ار سراف جیلخ و هنایمرواخ یتح و زاقفق ، اد
.در نیا رد تکراشم اب هیسور
حرط نیا و نامزاس شلات
یم دنک هک تسایس هب همانرب و اه
اب مه ات دهدب تهج نامزاس یاه
دیدهت اه هبنج مه و دنک هلباقم همانرب و نامزاس یفنم یاه
.دنک لرتنک و دهد شهاک ار نآ یاه
ربانب تیولوا هنیمز رد هیسور و وتان رتهب طباور نیا دنترابع هک ،دوب دهاوخ دیفم وتان یلعف یاه
،رادیاپ و ماود لباق هعسوت زا دربهار
یراکمه شیازفا ،ناتسناغفا زا جورخ رد هبناج دنچ یاه
حلاس شرتسگ اب هلباقم ،یکشوم عافد هتسه یاه
یریگرد زا یریگولج ،یا و ایساروا رد اه
هعسوت یراکمه تینما و یژرنا تینما ،لامش بطق دننام روهظ لاحرد لئاسم دروم رد اه
هنیمز نیا همه رد .یربیاس دوبن هب تبسن هیسور اب یراکمه رد ،تیقفوم یارب رتشیب تصرف اه
یراکمه نیا دراد دوجو اه
IISS, 2010, p.4(
ندمآ راک یور اب و مکی و تسیب نرق لیاوا رد ).
نیتوپ ریمیدلاو هب هیسور رد
مهم و هدش لوحتم هیسور یجراخ تسایس ،روهمج سیئر ناونع -
لمع ار نآ هجو نیرت عقاو و ییارگ
یم لیکشت ییارگ دودم یرتیمید ندمآ راک یور اب .داد
ی
0ف ،
1. Dmitry Medvedev
کیژولوئدیااسپ رب ینبم یجراخ تسایس لوصا نیب طباور ندرک یتینما و ییارگ
هقطنم و یللملا -
تردق شیامن بوچراچ رد یا تهج عون نیا .دش لابند
هیسور یجراخ تسایس رد یریگ
ماقم هک تسا نیا لولعم یاه
یداصتقا و یسایس تباقر زا یدج و تسرد یکرد هب نیلمرک
دیسر هیسور و نیچ ،اپورا هیداحتا ،هدحتم تلاایا نایم ه
دنا ( ،نمهب 0811 .ص ، 8 ).
حتم تلاایا طباور ،وتان و هیسور ییارگمه و طباور ثحب رد هب هد
اب وتان دشرا وضع ناونع
نییعت هیسور .تسا ییارگمه و هطبار نیا هدننک
یارب هیسور
، یوروشاسپ یاضف رد اکیرمآ
هژیو هاگیاج یا
؛دراد یراکمه بلاق رد هکلب وتان بلاق رد هن اما ینومژه و تیزکرم هک ییاه
هب .دوش ظفح نآ رد هیسور تروص
هب هیسور متح ب شدودحم تاناکما لیلد
هزوح رد رونام یار
نیب یاهداهن رد نآ ذوفن و هدحتم تلاایا اب تکراشم نودب یجراخ تسایس یمن یللملا
دناوت
دراذگب رس تشپ ار دوخ یجراخ تسایس تلاکشم .
یژرنا تینما نیمضت یارب روشک نیا هک تسا هدیسر تابثا هب هیسور یارب رما نیا نینچمه
یاضعا هب ندش کیدزن دنمزاین شیوخ وتان
تسا عفانم هب ندیسر یارب زین هدحتم تلاایا .
یداصتقا لئاسم لماک لح ناکما هیسور یراکمه نودب و دراد زاین هقطنم رد یبسن تابث هب شا
هقطنم درادن ار یناهج تابث داجیا و یا (
،نیخوداز 0813
، .ص 807 .) رد هچ هیسور نیاربانب
رغ اب طباور شرتسگ و ظفح هب جراخ رد هچ و لخاد هب ب
کت یداصتقا راتخاس لیلد
هیاپ نینچمه و یلوصحم یتینما لزلزتم یاه
شا .تسا جاتحم
هبناجکی هرود کی زا سپ زین اکیرمآ تسایس لیدعت هب ،تردق تخس دعب رب دیکأت و ییارگ
اه
طاقن ششوپ و مهم
تسا هتخادرپ دوخ فعض (
،یدحا و یروس 0811
، .ص 03 ) هرود رد .
دمآراک یور اب و دیدج امابوا ،اکیرمآ رد دیدج یربهر ن
رییغت راعش اب0
، درک عورش ار دوخ راک
ثحب ،اکیرمآ یجراخ تسایس رد لوحت اب و
« تسیر
0» .دش حرطم زین اکیرمآ و هیسور طباور
یم ناوت هب اکیرمآ ،روشک ود رد دیدج ناربهر نارود رد هک تفگ زاس دامتعا و مهم فرط ناونع
ب ار هیسور هار ،هطبار نیا و عفانم زا یشخب ه
فده شیاه تسا هدرک زاب (
،ییانس 0811
،
.ص 00 ) رب . دنس ساسا یدربهار
بوصم هیسور یجراخ تسایس دیدج 0202
هیسور تلود ،
یم ات دهاوخ هار زا
نوگانوگ یاه
، یم هتفگ .دهد شرتسگ برغ اب ار دوخ طباور اضما هک دوش
ی
1. Barack Obama 2. Reset
هتسه یاهرازفا گنج شهاک دادرارق تراتسا( یا
8 ب ) اتسار نیا رد مهم ماگ نیتسخن اکیرمآ ا
تسا هدوب ،ساریا(
0811 .)
یم ار یدعب ماگ زا شیپ هک تسناد کیتسلاب یکشوم عافد رپس حرط رد هیسور تکراشم ناوت
دوب وکسم یدج ضارتعا دروم نیا (
نامرهق
،روپ 0811
، .ص 1 ) وتان ،حرط نیا یارجا رد .
تبلا .دنک بلج ار هیسور تکراشم تسناوت و تایئزج دروم رد هیسور ه
لکش نآ یارجا
ن فلاتخا ظ
نارگن ،دشاب یکشوم عافد رپس رارقتسا نارگن هکنآ زا رتشیب هیسور .دراد ییاهر
سور .تسا نآ رارقتسا ناکم یم اه
تهج هک دنوش نئمطم دیاب دنیوگ هیلع حرط نیا یریگ
خن مه رب ایساروا رد ار یماظن نزاوت و دوب دهاوخن اهنآ عفانم ز دهاو
د
Flockhart, 2010, p.2(
.)
ب هب یکشوم عافد رپس یلصا عوضوم لیلد نیمه ه کشوم اب هلباقم و اپورا قرش یاج
رود یاه
کشوم اب هلباقم و هیکرت کاخ رد نآ رارقتسا هب ،هیسور درب دش لیدبت ناریا درب هاتوک یاه
Weitz, 2010, p.2(
.)
مرن هک یلئاسم زا یکی ش
عافد رپس رد هیسور هارمه هب ار یکشوم
،تشاد عوضوم ن ریذپ نتف ( تسراخب تسشن رد نیارکوا و ناتسجرگ 0221
یراکمه یازا رد )
مهم و حرط اب هیسور رثؤم دوب امابوا یوس زا حرط نیا رد هیسور یراکمه داهنشیپ ،نآ زا رت
( ،یدحا و یروس 0811
، .ص 02 .)
یم عومجم رد رییغت زا یشخب هک تفگ ناوت
یاه ا دروم هتفای ققحت امابوا یوس زا هیسور راظتن
و سور درک دنهاوخ شلات اه ات
لباقت ظفح نمض یدربهار
رد یوناث علاطا ات اکیرمآ اب دوخ
هزوح هک یهاگیاج و تیفرظ هتبلا .دنهد همادا اکیرمآ اب یراکمه و لماعت هب لباقتم یتایح یاه
دروم ،تسا لئاق لماعت نیا رد دوخ یارب هیسور لوبق
مآ تسین اکیر (
،ییانس 0811
، .ص 07 .)
تلاوحت رد نیون تسشن نوبسیل نارس –0
0202
رد 01 و 02 ربماون 0202 نارس تسشن ،نوبسیل رد 00
عوضوم .دش رازگرب وتان وضع روشک
دیدج موهفم یلصا یدربهار
هدنیآ ههد رد هیداحتا تسایس فیرعت هب رگید دانسا یدادعت و
نیلوا یارب .دش هداد صاصتخا موهفم ،راب
یدربهار طقف
یارب ییاهدومنهر نودب و یسایس
همانرب یماظن یزیر تسا
لوصا زا یکی و راکشآ
و یساسا اب یراکمه تیوقت و قیمعت ،نآ
1. Lisbon
تسا هیسور
OSW, 2010(
.)
رد نوبسیل تسشن رد لاس
0202 نامیپ دیدج یدربهار هیرظن ،
.دش بیوصت زین یلامش کیتنلاتآ روحم یدج دنس یلصا د
هدام رد هک تسا یعمج هتسد عافد هب وتان دهعت هرابود ملاعا 7
نآ
تسا هدمآ
ILIE and etal, 2011, p.57(
.)
دیدهت وتان یاه
هتسه و فراعتمریغ دیدهت ار یا
ملاعا و یبایزرا دوخ کی هجرد رک
هد تسا یدنمناوت دیاب هک دیدهت اب بسانتم وتان یاه
یاه
دشاب نردم (
،یروس 0811 .ص ، 1 ) ب . دیدهت فیرعت اب وتان نامزاس ساسا نیا ر یاه
دیدج دننام
هتسه تاحیلست کشوم ،یا
دیدهت ،مسیرورت ،کیتسلاب یاه یاه
،یرزیل تاحیلست ،یربیاس
رییغت و بآ عبانم ،یژرنا تینما یاه
همانرب ،یمیلقا رد ار یدیدج یاه
دربهار 02 ات 07 هلاس
.تسا هدناجنگ دوخ موهفم یدربهار وتان دیدج
شلات یم ات دنک و یناهج هتفای رییغت طیارش و دیدج یاضف رد
دیدهت ربارب رد یاه
یعافد راتخاس نیا ،دیدج .دراد هگن دمآراکو ایوپ ار یتینما –
و هعسوت
هیسور اب یراکمه تیبثت فده اب
فرطرب ندرک همانرب هار رس رب یسور عناوم رد وتان یاه
دربهار وروی راتخاس نیا دیدج -
تنلاتآ تسا هتفرگ یاج یکی
Rotfeld, 2010(
.)
هدام رد 07
طباور نیا یدربهار تیمها و هیسور اب وتان یراکمه رب رگید راب اضعا ،دیدج یدربهار دنس تأ تلود .دندرک دیک رگید راب نینچمه وضع یاه
میمصت اب ماود اب حلص داجیا یارب ار دوخ
وروی هزوح رد هیسور یراکمه -
دندرک ملاعا کیتنلاتآ نایم یدربهار طباور داجیا راتساوخ و
دندش وتان و هیسور
(ILIEandetal,2011, p.53-56) .
وتان رب مکاح ییاکیرمآ رکفت هار نیا رد یم شلات
ات دنک م و بسانم دنویپ یرارقرب نمض ؤ
رث
کی زا ،اپورا رتشیب ینابیتشپ بلج و اپورا هیداحتا اب لکش زا وس
یتینما راتخاس یریگ -
افد یع
هب ییاپورا صرع رد بیقر ناونع
ۀ تیفرظ زا رگید یوس زا و دنک یریگشیپ ،یتینما ییاپورا یاه
رثا مک ای و هیسور بذج رد ندرک
تفلاخم دریگ هرهب یسور یاه ،یدحاو(
0811 .) رد طیارش
تباقر دیدج ،یناهج لاقتنا هدحتم تلاایا زا
اپورا هب ایسآ و لیلحت نتفر هشیدنا برغ مدرم
رلااس ییاپورا رد کیتنلاتآ–
نیا هب فده تسا هدهاشم لباق یبوخ ،فوناگاراک(
0811 .)
رد زین هیسور ا
نیا زا اریز ،تسا دنمقلاع وتان اب یراکمه هب بوچراچ نی هار
یم اب دناوت
یروانف زا هدافتسا تلود هتفرشیپ یاه
ک مادقا دوخ حلسم یاهورین یزاسون هب یبرغ یاه و دن
یلخاد تاحلاصا هب تسد دنزب
ILIE and etal, 2011, p.57(
رییغت.)
ر تسشن رد وتان درکیو
نیمضت هئارا و نوبسیل یرتیمید روضح نینچمه و )دیدج تراتسا( اکیرمآ یتینما یاه
دودم ی هیاپدنلب و تقو روهمج سیئر ،ف رد نیلمرک ماقم نیرت
تسشن فرط رب ،نوبسیل نارس
ءوس زا یشخب ندش ت
مهاف یاه یم دیون ار اپورا و اکیرمآ اب هیسور هک یدیون .دهد
ود رد فرط
یکشوم عافد متسیس و ناتسناغفا نوچ یمهم دراوم
، یراکمه .دننک زاغآ ار اه
هجیتن نامه یراکمه دوبهب دنور ،دش یسررب هک هنوگ رارق دوخ ریسم یادتبا رد وتان و هیسور یاه
سا هدننکش و اپون رایسب و دراد ساسا رب .ت
هیرظن هزاس یم یراگنا برغ و هیسور هک تفگ ناوت
هتفای تسد کرتشم تخانش هب ،یراکمه یارب و کرتشم طاقن و دنا
توافت زین ار دوخ هطبار
هدرک کرد و هتخانش هزاس اما .دنا
نآ لیدبت و یراکمه یرادیاپ لماع ار کرتشم تخانش یراگنا
یمن ییارگمه هب رب یعورش هکلب ،دناد
یم نآ یا دیاب رگیدکی زا فرط ود کرتشم تخانش .دناد
هدش یداهن و یعمج تخانش هب ،تخانش نیا ات دشاب راوتسا رگیدمه زا قیمع و تبثم کرد رب .دوش لیدبت یسور ب ه بقع ناربج یار یگدنام
و تسا دنمزاین برغ هب دوخ کیژولونکت و یداصتقا یاه
بقع نیا ناربج ا رد وکسم یارب یگدنام
یاهدنس ساسا رب نیلمرک یجراخ تسایس تیولو
یدربهار لاس
0202 لاکشم لح و ییاهر یارب برغ نینچمه .تسا هتفرگ رارق ت
لأخ و یاه
تیلباق هب دوخ یتینما ب و برغ .تسا دنمزاین هیسور تاناکما و اه
ه هژیو هب هدحتم تلاایا
عوضوم نیا تیمها هدرب یپ
هک دنا ارب گ ی یراکمه قیمعت و شرتس یاه
فرط ود فرط ود ره ،
دیاب شلات دننک ات روصت اه تشادرب و هب یاه
و دننک حلاصا ،رگیدکی زا ار دوخ عقاو زا رود
لأخ و اهزاین یم رپ یرگید اب هک ار دوخ یاه
و دنسانشب ،دوش رد
رظن دنریگب مهم . هکنیا رت
تشادرب ندوب توافتم هاگدید عون و اه
یاه نایم نیا و هدرک کرد ار دوخ توافت
فلاتخا ار اه
دوخ هیلع یدیدهت ار نآ و هدیمهف ار لباقم فرط بسانم هاگیاج کیره .دنرادنپن تیدض و .دننادن نامه هنوگ ک ا ه یراکمه نیا دش هراش مهم و تسا هدننکش رایسب اه
عنام و شلاچ نیرت
یراکمه تابث یارب دمآراک یاهراک و زاس دوبن ،اه دب نینچمه و طباور هب یشخب
ینیب هک ییاه
یراکمه شزرا هب تبسن وتان یاضعا یتح و هیسور نورد رد .دراد دوجو نآ موادت و اه
ود ره
فرط دنراد ییاهدیدرت .
زا رثأتم یسایس ناربهر رکفت رد وتان نتسناد دیدهت ،یسور فرط رد
لاس یاهدربهار یاه
وکسم ذوفن قطانم نورد هب نآ شرتسگ و وتان ریخا تسا
زین برغ رد .
رکفت ی یب رب ینبم یراکمه ندوب هدیاف
هاگدید دوجو نآ یلصا تلع هک دراد دوجو هیسور اب اه
تساوخ و ،توافتم یرکف یاه
نتشادن برجت و مزلا یگنهامه ه
ب هتشذگ خلت ه
نیمز رد هژیو ۀ
هیسور یوس زا نآ عطق و یژرنا نیمأت تسا
.
عبانم یسراف )فلا
0 . روگیا ،فناویا (
0810 دروم یساملپید ،) مکی و تسیب نرق رد هیسور زاین
، ماهلا همجرت
،هداز یرتشوش عفانملا کرتشم لقتسم یاهروشک باتک
CIS( ) 3
، :نارهت یگنهرف هسسؤم
رصاعم راربا یللملا نیب تاقیقحت و تاعلاطم .
0 .
،نوتگنیلیب (زمیج
0817
،) شیوخ تیوه یوجتسج رد هیسور :نارهت ،ییانس یدهم همجرت ،
.ساریا تاراشتنا 8 . ت ،فیرت (نارگید و یر 0818
،) نیون یتینما تاعلاطم
،یگرزب دیحو و بیط اضریلع همجرت ،
:نارهت .یدربهار تاعلاطم هدکشهوژپ
3 . هشیت (انادنام ،رای 0811
تسایس یسررب ،) هتخاسرب هیرظن ساسا رب ایساروا هقطنم رد وتان یاه
-
،ییارگ یزکرم یایساروا تاعلاطم
،
،مود لاس هرامش
3 .ص ، 38 - 30 .
7 .
،یمراد لس (همی 0813
،) مکی و تسیب نرق رد وتان و تاعلاطم یگنهرف هسسوم :نارهت ،
.رصاعم راربا یللملا نیب تاقیقحت 3 . گ.آ ،نیخوداز (
0813 ،) ،یلم عفانم و یهاگآدوخ :هیسور یجراخ تسایس یدهم همجرت
م :نارهت ،ییانس ؤ
.رصاعم راربا یللملا نیب تاقیقحت و تاعلاطم یگنهرف هسس
1 . (هراهب ،دنمزاس 0812
،) تردق یجراخ تسایس گرزب یاه
نارهت ، : یگنهرف هسسؤم تاراشتنا
.رصاعم راربا یللملا نیب تاقیقحت و تاعلاطم 1 . (یدهم ،ییانس 0811
،)
« لماعت ای لباقت :امابوا هرود رد هیسور و اکیرمآ طباور
» ، همانهام ود
ساریا ، 0811 ، هرامش 01 .ص ، 0 - 02 .
1 .
،یروس (دمحمریما 0811
،)
« سگ و نوبسیل تسشن هیسور اب یراکمه شرت
» ، تاقیقحت زکرم
کیژتارتسا هرامش ،
881 ص ، 02 - 37 .
02 . و دمحمریما ،یروس ا
هناسف (یدحا 0811 ،)
« امابوا نارود رد اکیرمآ و هیسور تلاماعت
» ، زکرم
کیژتارتسا تاقیقحت هرامش شرازگ ،
018 .
00 . للهادبع (یلع ،یناخ 0813
،) )شور و تخانش( یلم تینما تادیدهت
، نارهت : تاراشتنا هسسؤم
.رصاعم راربا یللملا نیب تاقیقحت و تاعلاطم یگنهرف 00 . للهادبع (یلع ،یناخ 0811
،) کیژتارتسا گنهرف نارهت ،
: و تاعلاطم یگنهرف هسسؤم تاراشتنا
.رصاعم راربا یللملا نیب تاقیقحت 08 . نامرهق (نمحر ،روپ 0811
،)
« و ناتسهل رد اکیرمآ یکشوم رپس رارقتسا یسایس و یماظن داعبا
کچ
» ، ف دربهار همانلص ،
،مهدزناش لاس هرامش
31 .ص ، 1 - 03 .
03 . (ههلا ،ییلاوک 0813
،) و اه تیرومام رد ینوگرگد :)وتان( یلامش کیتنلاتآ نامیپ نامزاس
اهدرکراک .نارهت هاگشناد تاراشتنا :نارهت ،
07 . (رای هشیت انادنام و ههلا ،ییلاوک 0817
،)
« ،تیرومأم رد لوحت و یکیتیلپوئژ یاه ینوگرگد
راتخاس نیب یاهداهن یاهدرکراک و لا
)وتان :یدروم هنومن(یللم
» ، کیتیلپوئژ همانلصف ،
لاس
،مود مراهچ و موس هرامش .ص ،
37 - 10
03 .
،هدازریشم (اریمح
0811
،) للملا نیب طباور یاه هیرظن رد لوحت .تمس تاراشتنا :نارهت ،
01 . (یدهم ،اینرهطم 0818
،یسور مسیلائر و قرش هب شرتسگ ،وتان ،) سم یاهروشک باتک
لقت
(عفانملا کرتشم )CIS
0 نارهت ، : راربا یللملا نیب تاقیقحت و تاعلاطم یگنهرف هسسؤم
.نارهت رصاعم 01 .
،اتنگروم (یج .سناه 0811
،) تلم نایم تسایس اه
رتفد :نارهت ،هدازریشم اریمح همجرت ،
.یللملا نیب و یسایس تاعلاطم 01 .
،تنو (ردناسکلا 0813
،) نیب تسایس یعامتجا هیرظن للملا
، همجرت :نارهت ،هدازریشم اریمح
.یللملا نیب و یسایس تاعلاطم رتفد
یسیلگنا )ب
1. Bagratuni, Mikayel, (2011), “Russia ane the 2010 NATO Strategic Concept:
New Era of Partnership or Wishful Thinking?”, Canadian Defence &
Foreign Affairs Institute, April 2011,pp.1-11.
http://www.cdfai.org/PDF/Russia%20and%20the%202010%20NAT O%20Strategic%20Concept.pdf. (Accessed on: 02/04/2012).
2. Colson,Robert, (2010), “Could NATO Membership For Russia Break Impasse In European Security Debate?”
http://georgiandaily.com/index.php?option=com_content&task=view
&id.(Accessed on: 03/05/2011).
3. Flockhart, Trine, (2010), “Hello Missile Defense-Goodbye Nuclear Sharing?”, DIIS Policy Brief.
4. ILIE and etal, (2011), “The New Strategic Concept NATO 2010”, Journal of Defense Resources Management, Vol.2, No. 1, pp.9-12.
5. IISS, (2010), “Towards a NATO-Russia Strategic Concept: Ending Cold War Legacies; Facing New Threats Together”,
http://www.iiss.org/programmes/russia-and-
eurasia/publications/towards-a-nato-russia-strategic- concept/?locale=en. (Accessed on: 03/05/2012).
6. Risse-Kappen, Thomas, (1996), “Collective Identity in a Democratic Community: The Case of NATO”, In The Culture of National Security:
Norms and Identity in World Politics.
http://graduateinstitute.ch/webdav/site/political_science/shared/politic al_science/7180/Risse-Kappen.pdf. (Accessed on: 28/06/2012).
7. Rotfeld, Adam Daniel, (2010), “Why NATO and Russia Need Each Other”, http://www.europesworld.org/NewEnglish/Home_old/Article/tabid/191/Arti cleType/ArticleView/ArticleID/21723/WhyNATOandRussianeedeachother.a spx. ( Accessed on: 19/05/2012).
8. Rusila, Ari, (2010), “NATO 2020: Downsizing Instead Reshaping”, http://www.atlanticcommunity.org/index/Open_Think_Tank_Article/
NATO_2020%3A_Downsizing_Instead_of_Reshaping. (Accessed on:
14/05/2012).
9. OSW, (2010), “NATO and CEE after the Lisbon summit”, http://www.balkans.com/open-news.php?uniquenumber=82250, (Accessed on: 08/09/2011).
یتنرتنیا عبانم )ج 0 . ( ،یلیلحت و یربخ ،ساریا 0811
و ناریا تاعلاطم هسسؤم ،نوبسیل رد وتان نارس تسشن ،)
،ایساروا http://www.iraneurasia.ir/fa/pages/?cid=12765 ( .
:یسرتسد خیرات
0 / 1 /
0811 .)
0 . ش ،نمهب بیع
، ( 0811
،ایساروا و ناریا تاعلاطم هسسؤم ،یسور مسیلائر و هیسور یماظن نیرتکد ،)
http://www.iraneurasia.ir/fa/pages/?cid=9187 .
( :یسرتسد خیرات 02
/ 00 / 0811 .)
8 . لواپ ،فوکیب ،
( 0811 نراقتمان تاراظتنا ،)
،ایساروا و ناریا تاعلاطم هسسؤم فوتان و هیسور نایم
http://www.iraneurasia.ir/fa/pages/?cid=12707 .
( یسرتسد خیرات :
03 / 1 / 0811 .)
3 . یئگرس ،فوناگاراک
، ( 0811 تاعلاطم هسسؤم ،وتان و هیسور لباقتم زاین ،)
،ایساروا و ناریا
http://www.iraneurasia.ir/fa/pages/?cid=13623 .
( :یسرتسد خیرات 07
/ 02 / 0811 .)
7 . سایلا ،یدحاو
، ( 0811 ،هیکرت دیدج شقن و هیسور اب لماعت :وتان نیون کیژتارتسا موهفم ،)
یا تاعلاطم هسسؤم ایساروا و نار
http://www.iraneurasia.ir/fa/pages/ ،
?cid=14690 .
(
یسرتسد خیرات
: 08 / 00 / 0811 .)
