فشک )نهک نیارفسا( سیقلب یخیرات رهش زا هدش
میهاربادمحم یعراز
*
رایشناد ناتساب هورگ یسانش
س یلعوب هاگشناد انی
نادمه
دیمح نایرماع
یوجشناد ناتساب یرتکد
نادمه انیس یلعوب هاگشناد یسانش دمحا کین راتفگ
شناد خومآ ۀت سانشراک ی ناتساب دشرا یسانش
هاگشناد نارهت
( زا ص 57 ات 76 )
خیرات تفایرد هلاقم : 02 / 04 / 94 ؛ خیرات شریذپ عطق ی : 03 / 06 / 95
هدیکچ رهش هب یراتشون عبانم رد هک نیارفسا یناتساب رهش
« سیقلب » رد یملاسا نارود ناریا هوکشاب و مهم یاهرهش زا ،تسا موسوم
رش لامش یگنهرف ۀیحان مهم زا یکی یفرعم اب هلاقم نیا .دراد یاج نآ رد یملاسا ۀیلوا نورق راثآ هک تسا ناریا یق
نیرت
هصخاش ناتساب رد یگنهرف داوم یاه
،یسانش قن رب هیکت اب لافس ینعی ش
نییبت زا سپ ، هقبط و
لافس یدنب ۀطوحم نیا یاه
لافس ریاس اب نآ ۀسیاقم و یگنهرف فشک یاه
امز ۀلصاف رد هدش لافس ۀروک دوجو ،یرجه مراهچ ات مود نرق ین
هس ،یزپ هیاپ یاه
یپوت و یلافس هروک یاه
ار تیزکرم رب لاد رهش
یم نهک نوتم رب قبطنم یدابآ هتشر اهدص نایم رد سیقلب نیا ۀعومجم هک دناد
لافس ندوبن یتادراو ،لیلاد یم تباث قطانم نیا زا کی ره رد ار اه
.دنک م ۀجیتن هک یرگید مه تدحو زا
دوهشم شوقن رد
هنیلافس هطوحم یاه روکذم یاه
یم طابنتسا وش
د و نادنمرنه رواب ، داقتعا
ناقلاخ رنه هب تارکفت اتکی یتسرپ
،تسا اذل تدحو نیا
نییبت تقیقح رد لمع تدحو رگ
رکف و دیحوت رواب زا هک تسا
ناج و لد نادنمرنه
رب یم یم یلجت شوقن رد و دیآ .دبای
هژاو یاه :یدیلک هنیلافس یعازتنا شوقن ،نهک نیارفسا ،سیقلب رهش ،یملاسا ۀرود یاه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــ
ةمانایار*
ةدنسیون لوئسم mezarei19@gmail.com:
1 . همدقم
رب ناتساب تاعلاطم ساسا سیقلب رهش رد یتخانش
)نهک نیارفسا(
یم هجوتم یخیرات نوتم هب هعجارم اب و میوش
ات ملاسا ردص زا هک هدوب مشیربا هب موسوم ۀداج ریسم رد دابآ یلحم ،رهش نیا هک ناغفا ۀلمح
و تیدوجوم ،اه
عبانم نیا رد نآ یدابآ قفاوت دروم
تسا نارگشهوژپ هرود رد رهش تمظع و لاتعا جوا .
و یقوجلس ،یناماس یاه
یا یگنهرف یاهدرواتسد ۀمه اهدعب ،یخیرات یگشیمه تاقافتا مسر هب هک تسا هدوب یوفص کی ره رد رهش ن
هب ،راودا زا تسد
و نازواجتم وچمه ینامجاهم
کبزا ،نلاوغم ن نیرخآ و اه
زین راب ناغفا اه
( 1731
؛دش دوبان )م
هشیر رهش نیا ،دراوم بلغا رد هچرگا هب راد
هدنلاب و ایوپ ًاددجم ،دش ناسکی کاخ اب رهاظ دوخ تمظع لبق زا رت
نآ هب هزورما هک دیدج رهش تسا ینتفگ .تفایزاب ار
« نیارفسا » یم هتفگ ش لامش یرتمولیک هس رد و دوش
یقر
ناغفا ۀلمح نیرخآ زا سپ ،تسا هدش عقاو میدق رهش .دش انب اه
هب یخیرات نوتم رد سیقلب رهش زا ناونع
« هعلق نیران »
.تسا هدش دای زین رد رهش نیا
ۀرامش هب1380 هب روشک یلم راثآ تسرهف رد4497
تبث .دیسر
شخب زا سیقلب رهش یش ۀربقم یایاقب ،راصح ،قدنخ ،گرا نوچمه ییاه
هپت زا ییایاقب ،یرذآ خ رانم
و
.تسا هدش لیکشت ناتسروگ لوصا رب قبطنم رهش یلک راتخاس
لمتشم و تسا یناساس ۀرود یزاسرهش هس رب
شخب نهک ضبر و ناتسراش ،ژد تسا
قیرط زا هک هزادنا اب جرب 29
هب و فلتخم یاه نیگنایم روط
،رتم 11
یم ماجنا رهش زا تسارح و تظافح .تسا هدش
نبم شسرپ ار رضاح قیقحت یا هیضرف و اه
:تسا هداد لکش ریز یاه
1 - لافس شوقن ایآ لافس رگید اب نهک نیارفسا رهش یاه
یگنهرف ۀیحان یاهرهش ریاس رد دوجوم یاه
مه ناجرج و روباشین هلمجزا ،ناریا یقرش لامش مه و لکش
نوگ ؟دنا
2 - هنیلافس فشک یاه نیا ای تسا یتادراو نهک نیارفسا زا هدش
یم دیلوت هقطنم رد هک لیلد ؟تسا هدش
؟تسیچ هیضرف ود نیا زا کی ره 3 - هنیلافس شوقن رب صاخ یحور و اضف هک یتروصرد هطوحم و قطانم زا کی ره یاه
عقاو یاه رد هدش
زا ،ناریا یقرش لامش و روباشین ،نهک نیارفسا هلمج
و رنه ناقلاخ ِلمع و رکف تدحو نیا تلع ،دشاب مکاح ...
نارگلافس ؟تسیچ هیحان نیا رد دنمرنه
تیلاعف زا رثأتم و دنتسم هک تسا یلیلحت و یخیرات ،یفیصوت عون زا هلاقم نیا رد شهوژپ شور یاه
هناخباتک و ینادیم لباق مجح دوجو تلع نوچمه یتایضرف .تسا یا
عیسو ۀرتسگ ،سیقلب رهش رد لافس هجوت
هطوحم اب هسیاقم رد هطوحم اراشا ساسارب فارطا یاه
یگژیو اب یرهش زا یخیرات نوتم ددعتم ت رهش یاه
لافس ۀدنرادربرد هک سیقلب نیازا رگید یدراوم و تسا یملاسا ۀیلوا نورق یاه
تاعلاطم دش ثعاب ،تسد
دوجوم یگنهرف داوم ساسارب ،طوبرم دوش زاغآ نیارفسا یخیرات رهش رد
. و یناتساب تاقیقحت تیمها رد
اسنا و گنهرف موهفم اب یخیرات ناسنا میهافم ۀرابرد یشهوژپ ،تسا یگنهرف دوجوم اهنت هک ن
یگنهرف یسانش
یم هراشا نیا هب نآ ۀدنسیون هک تسا هدش ماجنا یخیرات ثداوح دنیآرف رد نآ تلاوحت و قیقحت هک دنک
یم هک تسا یملع یشهوژپ ،یخیرات یونعم و یدام یاهدرواتسد دناوت
لسن زورما لسن هب ار هتشذگ یاه
قتنم هدافتسا ۀرابود یاطخ و شیامزآ عنام و دنک ل براجت نیا زا ناگدننک
دوش
،نامیا(
1390 : 387 ).
2 . شهوژپ ةنیشیپ ناتساب یاه
سیقلب رهش رد یسانش
یسررب ساسارب ماجنا یاه
هدش هلمجزا نونکات هک یتاعلاطم ۀرابرد
هدش ماجنا سیقلب رهش یخیرات ۀطوحم
سکع ،تسا ییاوه یرادرب
ا کیر تیمشا تسا ،تسا دوهشم ًلاماک نآ راصح و رهش سکع نآ رد هک نمض
روکذم سکع هکنیا یم
دادملق هطوحم ییاسانش یارب تاعلاطم نیتسخن فیدر رد دناوت ددرگ
،تیمشا(
1376 :
139 و 140 ) ( لکش 1 )
لکش 1 - رد سیقلب یخیرات رهش ییاوه سکع 1937
م
،تیمشا ( 1376 : 36 )
رد نینچمه 1352
ش.ـه هارمه تئیه و یریشم. ناتساب تاعلاطم نیتسخن
هقطنم یسانش زا ار
رتفد قیرط
ناسارخ یناتساب راثآ تظافح یلم نامزاس ینف داد ماجنا
دش ثعاب تاعلاطم نیا هک دن ۀطوحم
یراتکه 220
سیقلب رهش زا یدایز مجح دوجو و هقطنم زاجمریغ تایرفح رب لاد ددعتم رابخا یپرد راک نیا ؛دوش فشک
آ مه .تفرگ تروص هقیتع ءایشا نلالاد دزن نآ راث هنامگ زا یرصتخم شرازگ نونکا
ینز تیلاعف و اه یاه
ناتساب دراد دوجو قیقحت لها یارب روشک یگنهرف ثاریم نامزاس دانسا زکرم یناگیاب رد نامز نآ ناسانش
،یتدحو(
1386 : 19
لاس رد ،نآ زا سپ .) 1370
ش.ـه نلاوط ًاتبسن یترتف زا سپ دهاش رابرگید سیقلب رهش ،ی
هرادا ناسانشراک روضح ،شواک زا لصف نیا رد ؛دش ییارغط دومحم یتسرپرس هب ناسارخ یگنهرف ثاریم لک
شواک نیارفسا ناتسرهش یبونج ۀمین رد دندش قفوم هارمه تئیه و ییارغط نونکات هک دنهد ماجنا ییاه
راهب رد .تسا هدشن هئارا تیلاعف نیا زا یشرازگ 1386
ش.ـه تیلاعف زا رگید یلصف زا رگید یهورگ ار اه
ناتساب یلع یتسرپرس هب ناسانش یپ یتدحو ربکا
دنتفرگ
( نامه ، 1389 : 74
رد ماجنارس و )
رهش ۀعومجم 1388
هب سیقلب هنامگ و شواک مود لصف و درک تیدوجوم ملاعا یگنهرف ثاریم هاگیاپ ناونع
ینز رد زین یناتساب یاه
ابند لاس نیمه هک دش ل
رد صخشم گرا ای نیارفسا نهک رهش یتشخ گرزب ۀزاس یگنهرف ۀرود ،نآ یط
دیدرگ
کین و یتدحو(
،راتفگ 1388 : 50 - 51 )
ناتسبات رد شخب و رانم ۀپت ۀدودحم رد اهانب درکراک و اهاضف تخانش فده اب 1389
تیلاعف هک ییاه یاه
شهوژپ ،دوب هتفرگ تروص سیطانغموئژ دش لابند اه
جرف(
،هدوتس و یما 1388
: 695 - 703
و)
شواک مراهچ لصف اه
ناتسبات رد نیارفسا نهک رهش رد ود اب نیارفسا سیقلب یخیرات رهش یگنهرف ثاریم هاگیاپ مامتها هب و 1390
یپ ۀدمع فده رانم ۀپت رب دیکأت اب ناتسراش و سیقلب گرا ۀدودحم رد اهاضف تخانش و ناتسراش راوید یواک
تفرگ تروص
جرف(
کین و یما ،راتفگ
1390 : 395
شخب رد رهش راتخاس تخانش فده اب زین شواک ِمجنپ لصف .)
ناتسبات و راهب رد ناتسراش کین دمحا یتسرپرس هب هاگیاپ نامه تمه هب و 1391
هب راتفگ ماجنا
دیسر
کین(
،راتفگ 1391 : 93 - 440 کین ؛ حلاف و راتفگ ،هنهم
1392 : 416 .)
لع هک تسا رکذ نایاش ی
باتک رد یتدحو ربکا شهوژپ
ناتساب یاه سیقلب رهش رد یتخانش
)نهک نیارفسا(
نیتسخن یارب هب راب
هتفای ۀرابرد یملع تروص تفگ نخس یلافس یاه
( 1389 : 108
اضر نآ زا سپ و )
لامک یمشاه
، هقبط رظنم زا ار هقطنم نیا لافس لافس یدنب
هطوحم یاه درک هعلاطم
لامک(
،یمشاه 1392 : 264 .)
3 . نهک نیارفسا رهش ییایفارغج تیعقوم
ناتسرهش نیارفسا
نیا .درادرارق ناریا یقرش لامش رد و یلامش ناسارخ بونج رد نیارفسا رهش تیزکرم هب
لامش زا ناتسرهش
اب قرش لامش و
ناتسرهش یاه
ناوریش ،درونجب
هب رواخ زا ،جوراف و
ناتسرهش یاه
ناچوق
،روباشین و بونج زا
بونج و برغ
هب هب رتخاب زا و راوزبس
ىم دودحم مرجاج و درونجب نیا عافترا .دوش
ناهج هاش ۀلق هب موسوم ،هطقن نیرتدنلب رد ناتسرهش تسپ رد و رتم 3032
دودح ،هطقن نیرت رتم 1000
خرس یاتسور(
)همشچ
تسا هتفرگرارق ایرد حطس زا
یدابآ ییایفارغج گنهرف(
،روشک یاه 1384
: 75 ) لکش(
2 .)
لکش 2 - ناکم و یلامش ناسارخ ةشقن ( نیارفسا ناتسرهش یبای
:عبنم ناریا رامآ زکرم
، http://www.amar.org.ir )
دیدج رهش یبرغ بونج یرتمولیک هس رد نآ تاصتخم و ییایفارغج تیعقوم ساسارب سیقلب یخیرات رهش نیارفسا یقرش ۀیشاح رد و یرذآ ناتسهد ،یزکرم شخب رد و
عقاو ناقشوج یاتسور هدش
نیا .تسا هطوحم
رد ییایفارغج لوط 02
َ
°2819 ییایفارغج ضرع و57
48 َ
°233 ،37 عافترا اب .درادرارق ایرد حطس زا رتم1202
لاس رد هک یمیرح نییعت ساسارب رهش تعسو ،تفرگ تروص 1386
راتکه 220 ( 220000 )رتم
دروآرب دش
لکش(
3 .)
)Website, www World wisdom.com:عبنم(نیارفسا سیقلب یخیرات رهش تیعقوم-3 لکش
لکش 4 . شخب لماش سیقلب رهش یایاقب نیرتزراب جرب زا ییاه
و یاهوراب گرا یبرغ و یلامش ناتساب هاگیاپ زا سکع(
نیارفسا یسانش )
4 . سیقلب رهش رد یرگلافس یم هدرب مان روباشین و ناجرج نیب یرهش زا یخیرات نوتم رد و هتشاد ار دابآ یاتسور اهدص تیزکرم هک دوش
تسایس نوچ یناگرزب زا ،روهشم ِرادم
« وبا ا ینیارفسا سابعل »
یم دای و تیعقوم بحاص یناماس رابرد رد هک دوش
هب .تسا هدوب یعامتجا یسایس صاخ هاگیاج افس ۀروک نتفای ،هولاع
ل یزپ هس فشک هب مضنم هیاپ
و یلافس یاه
یپوت هروک یاه ۀعومجم ،دراد تللاد نآ رد تعنص نیا ندوب یموب و لافس هوبنا دیلوت رب هک رهش نیا رد
هب سیقلب رهش یربارب و تیزکرم رب هک تسا ینئارق و دهاوش و روباشین یاهرهش نیب رد هوکشاب یرهش ناونع
دوجو .دنراد تللاد ناجرج تعنص
زا رادروخرب نهک نیارفسا رد ًاصخشم و ناریا یقرش لامش رد یرگلافس
یگژیو رد لافس تایفشک اب هک تسا ییاه شواک مجنپ ات لوا لصف
ناتساب یاه سیقلب رهش یتخانش
،یتدحو(
1389 : 108 - 114 کین و یماجرف ؛
،راتفگ 1390 : 18 کین و ،راتفگ 1391 : 93 و 440
ماجنا تاعلاطم و )
ز نیا رد هدش هنیم
لامک(
،نارگید و یمشاه 1392
.تسا قبطنم )
هب یلکروط
، یم نیا رد ناوت هطوحم
هنیلافس فشک یاه راصح زا هدش
نورق هب هک ار ناتسراش 2
- 5 ه ـ ق.
و دراد قلعت. رد
شواک یط ناتساب یاه
هیلا زا یتخانش فشک یناتساب یاه
هدش هب ،دنا ود هورگ یلک ریز دنچ یاراد کیره هک درک میسقت هورگ
:دنتسه 1 لافس. یاه باعل و راد 2 لافس. یاه
.باعل نودب 4 - 1 هنیلافس . باعل یاه
فشک راد سیقلب رهش زا هدش
لباق دادعت فشک فورظ زا یهجوت
هنیلافس سیقلب رهش رد هدش باعل عون رظن زا هک تسا ییاه
راد ینعی نیا و دن
لباق عونت زا باعل هارمه تانیئزت ب رادروخرب یهجوت
لافس نیا .تسا هدو یم میسقت عون ود هب دوخ اه
:دنوش
4 - 1 - 1 هنیلافس . باعل یاه کی راد
یلگ ششوپ نودب گنر
هنیلافس ۀنوگ دادعت کی باعل اب یاه
هتفای نایم رد گنر تخاس ۀنیشیپ .تسا دایز رایسب سیقلب رهش یاه
لافس یمرب تراپ ۀرود هب ناریا رد عون نیا زا ییاه ددرگ
،گنیره(
:1376 29
ۀرود رد هک )
یناساس هتفای موادت
تسا
،ینایک(
1357 : 147
ماجنا تاعلاطم .)
هنیلافس ۀرابرد هدش فشک یاه
یم تباث سیقلب رهش زا هدش هک دنک
لافس تخاس کی باعل اب یاه
زا عونت و ددعت رظن زا و هتفای یصاخ تیمها یملاسا ۀرود یادتبا رد گنر
یمخ .تسا هدش رادروخرب تیلوبقم لافس ۀر
کی باعل اب اه یتروص و درز هب لیامتم یدوخن ات یدوخن ًارثکا گنر
گنر اب فورظ عون نیا .تسا زمرق و هوهق ،درز ،زبس ،یبآ ،یدروجلا نوچ ییاه
اب همه زا رتشیب و دیفس ،یا
هزوریف ای یبآ باعل هدش شیارآ یا
دنا
کین(
،راتفگ 1391 : 205 و 229
هب .)
یلکوط
، س نیا زا یهورگ هنیلاف
دقاف اه
هنیلافس نیا رد شقن .دنتسه یلگ ششوپ هب اه
هناش ،هدیشارخ ،هدوزفا ،هدنک تروص یپماتسا شوقن و یا
،تسا برس تابیکرت یواح هک فافش باعل اب لافس حطس تیاهن رد و هدش ارجا لافس لگ یور ًامیقتسم تسا هدش هداد ششوپ
( Wilkinson, 1974: P.54
رکذ نایاش .)
لکش تسا فورظ هنوگ نیا یربراک و
هب ًامومع
هلایپ ،ناویل ،باقشب ،حدق ،هساک تروص و
هیپ زوس تسا
( نامه .)
لکش 5 و 6 - س باعل ةنیلاف کی راد
کین( یلگ ششوپ نودب گنر راتفگ
، 1391 : 8 )
لودج 1 . یگژیو باعل ةنیلافس یاه نییاپ هب لااب زا بیترت هب ریواصت ساسارب راد
فیدر فشک لحم
شم تاصخ لکش
ةلکاش شوقن هسیاقم عبنم
هرود
1 ۀنامگ راصح ناتسراش 90 فرظ لخاد ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
هزوریف یبآ باعل یاراد ،یناک ۀدننابسچ داوم ،یا
.بدحم ۀندب ،جراخ هب لیامتم ۀبل ،یفاک تخپ هساک
یلافس -
،روپکل(
1389 :
حرط 144 و 145 ) نورق 2 - 4
2 ۀنامگ
DJ121.con7.F:211 لخاد و نوریب ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
تخپ ،یناک ۀدننابسچ ،زبس باعل یاراد فرظ .بدحم ۀندب ،جراخ هب لیامتم ۀبل ،یفاک هساک
یلافس -
- نورق
2 - 4
4 - 1 - 2 هنیلافس . باعل یاه یلگ ششوپ اب راد
هنیلافس نیا لیذ دراوم لماش نییزت ظاحل زا اه
:دنا
1 . پ اب هنیلافس کی ۀداس یلگ ششو
؛گنر
2 . هایس شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس روباشین کبس هب فورعم ،یریش ۀنیمز رب گنر
Black on white (
)ware
؛
3 . ش ۀنیمز رب گنراگنر شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس یری
یدوخن فورظ ای یراس کبس هب فورعم ،
( Buff ware
؛)
4 . ؛هرماس عون ،یلگ ششوپ اب هنیلافس
5 .
؛یسابع دیفس یبآ هب فورعم ،یریش ۀنیمز رب یبآ شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس 6 . ؛هدیشاپ گنر و یلگ ششوپ اب هنیلافس
7 . .هیلوا ماف نیرز عون زا یلگ ششوپ اب هنیلافس
1 . کی ةداس یلگ ششوپ اب هنیلافس گنر
لافس هب و ناتسراش ۀدودحم زا رتشیب سیقلب رهش رد هنوگریز نیا یاه هدنکارپ تروص
لخاد و نوماریپ زا
هب گرا تسد هنومن اما ،دمآ ۀنامگ زا درک دانتسا نآ هب ناوتب هک صخاش یاه
DK120 , ,o11 DJ120 , DJ121
ادیپ
تسا هدش
کین(
،راتفگ 1391 : 100 ، 199 و 136
نیا ۀریمخ.)
هنیلافس زا هنوگ هب لیامتم یدوخن ات یدوخن ًارثکا اه
.تسا زمرق و یتروص و درز گنر
هب یاه گنر لماش فورظ عون نیا رد هتفرراک ،زبس ،یبآ ،یدروجلا نوچ ییاه
هوهق ،درز هزوریف ای یبآ باعل اب همه زا رتشیب هتبلا و دندیفس و یا
هدش شیارآ یا هب .دنا
یلکروط
، زا هورگ نیا
هنیلافس هب شقن یارجا و تخاس زا سپ اه هناش ،هدیشارخ ،هدوزفا ،هدنک تروص
قن و یا لخاد رد ،یپماتسا شو
گنر هب یلگ باغود ورف ...و درز ،یکشم ،هایس ،ییارخا زمرق یاه
هدش هدرب باعل اب لافس حطس ،تیاهن رد و دنا
هب رتشیب فورظ هنوگ نیا یربراک و یلک لکش .تسا هدش هداد ششوپ ،هدوب برس تابیکرت یواح هک فافش ،هلایپ ،ناویل ،باقشب ،حدق ،هساک تروص و
هیپ وس تسا ز
.)نامه(
لکش 7 و 8 و 9 - کی ةداس یلگ ششوپ اب هنیلافس گنر
کین(
راتفگ ، 1391 : 11 )
لودج 2 . یگژیو نییاپ هب لااب زا و پچ هب تسار زا بیترت هب ریواصت ساسارب گنرکی ةداس یلگ ششوپ اب هنیلافس یاه
فیدر فشک لحم تاصخشم
لکش ةلکاش
شوقن عبنم هسیاقم هرود
3 ۀنامگ DJ120.con25.F:135 کی باعل یاراد فرظ لخاد و نوریب ،درز هب لیامتم یدوخن ۀریمخ
-
.جراخ هب لیامتم ۀبل ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ ،یبرس گنر هلایپ
یلافس شوقن
یبلاق - نورق
2 - 4
4 ۀنامگ DJ120.con30.F:107 درز باعل یاراد فرظ لخاد و نوریب ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
زا .حطسم فک ،بدحم ۀندب ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ ،یبرس عون هساک
یلافس -
- نورق
2 - 4
5 ۀنامگ DJ121.con4 ،زبس باعل یاراد فرظ لخاد و نوریب ،درز هب لیامتم یدوخن ۀریمخ
.بدحم ۀندب ،جراخ هب لیامتم ۀبل ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ هیپ
زوس یلافس - - نورق
2 - 4
2 . اب هنیلافس هایس شوقن و یلگ ششوپ
روباشین کبس هب فورعم ،یریش ةنیمز رب گنر (
Black on white ware )
باعل نیلافس فورظ و موس ۀدس رد یناماس نارگلافس تاعادبا زا یکی ،شیارآ و هداس یفوک تانیئزت اب راد
مراهچ ـه ق.
تسا
،یمیرکو ینایک(
1364 : 16
ا لافس عون نیا ۀریمخ.)
د و یرجآ زمرق بلغ یدوخن یدراوم ر
.تسا
مرک و یجاع هتسوپ یور میسرت ۀقیرط هب ،شوقن و طوطخ میسرت و نیئزت ۀویش یب باعل ریز و گنر
گنر
نیدب راک شور بسانم موب و هنیمز ۀیهت یارب ،تسا هدوب فافش لکش زا سپ هک تسا هدوب بیترت
،لافس نداد
و دیفس سر ِباغود زا یرتسآ و هتسوپ اب ار نآ ۀندب نم
یم بسا و دندودنا
یم ار نآ سپس زا سپ و دنتخپ
نوریب درس و هروک زا ندروآ یم یفوک طوطخ و یکشم ملق اب دیفس ۀنیمز نیا یور ،ندش
تانیئزت و دنتشون
و ناویح و هدنرپ تردن هب
یمدآ لاکشا ار
یم میسرت نآ یور دندرک
شخبماک(
،درف 1386 : 440
یشوقن و تانیئزت.)
لافس نیا یور هک ه
یم داجیا هایس گنر اب ا هوهق گنر هب نهآ دیسکا دوجو لیلد هب هاگ ،دش
لیلد هب ای یا
یم یناوغرا گنر هب زنگنم دوجو هایس شوقن و دیفس یلگ ششوپ یور رب تیاهنرد .دز
فافش یبرس باعل ،گنر
یم هدیشک )ییایلق( نیلاکلا باعل هاگ و هنومن یخرب رد هک دش
برس یلااب دصرد لیلد هب اه هب هیلا نیا گنر ،
یدرز یم یب باعل عیام نتخیر زا سپ و دییارگ یم هروک رد ار اهنآ ،ناشیور رب فافش گنر
نیا .دنتخپ
هطوحم رد یناوارف لیلد هب هنیلافس هب ...و هپت تانق ،ناشوپزبس ،هسردم ۀپت دننام روباشین ِیملاسا ۀرود یاه
« روباشین لافس »
تسا هدش فورعم
،یتدحو(
1389 : 111
یگژیو زا.)
و شقن مکارت مدع فورظ عون نیا یلک یاه
تسا هنیمز رد یلاخ یاضف داجیا
،یدیحوت(
1382 : 262
هنیلافس زا هتسد نیا شقن .)
بلغا سیقلب رهش رد اه
هبیتک لماش شقن ،اه
هیام یم دراوم یخرب رد هک تسا هدنرپ یدیرجت شقن و یهایگ یاه شقن ریثأت ناوت
-هیام
ۀرود یاه درک هدهاشم اهنآ رد ار یناساس
کین(
،راتفگ 1391 : 149 ،یتدحو و :1389
122
شوقن ).
، هاگ و فیرظ هاگ
یب هدش شقن تفارظ کبس ای یدوخن فورظ فلاخرب .دنتسه رادناج لاحره رد یلو ،دنا
یراس نیا یور شوقن
هب ؛تسین هوبنا و مکارتم فورظ یوحن
ایز یلاخ یاضف فورظ نیا رتشیب رد هک لکش فورظ نیا .تسا د
و اه
یربراک هساک هلمجزا ؛دنراد یددعتم یاه هیپ ،نادلگ ،نگل ،یروخبآ یاه
.زوس
لکش 10 و 11 : هایس شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس روباشین کبس هب فورعم ،یریش ةنیمز رب گنر
یتدحو(
1389 )
لکش 12 و 13 : هایس شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس ریش ةنیمز رب گنر
روباشین کبس هب فورعم ،ی کین(
،راتفگ 1391 )
لکش 14 و 15 : هایس شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس روباشین کبس هب فورعم ،یریش ةنیمز رب گنر
یتدحو(
1389 )
لکش 16 و 17 : س یلگ ششوپ اب هنیلاف هایس شوقن و
روباشین کبس هب فورعم ،یریش ةنیمز رب گنر کین(
راتفگ ، 1391 : 13 )
لودج 3 . یگژیو هایس شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس یاه هب ،ریواصت ساسارب )روباشین کبس( یریش ةنیمز رب گنر
زا بیترت
ریز لودج حرش هب نییاپ هب لااب زا و پچ هب تسار
فیدر
فشک لحم تاصخشم
لکش شوقن ةلکاش هسیاقم عبنم
هرود
6 ۀنامگ O11:f:47 دننابسچ ،درز هب لیامتم یدوخن ۀریمخ
ۀ
فرظ لخاد و نوریب ،یفاک تخپ ،یناک ،لخاد هب لیامتم ۀبل ،یبرس باعل یاراد فک رطق 10 هناهد رطق ، 14 یتناس .رتم هساک
یلافس گنر هب هتشارفارب لاب شوقن
هوهق فک رد یا Wilkinson, 1973:
216-17: nos.2-5 نورق
2 - 4
7 ۀنامگ O11:f:43 ۀدننابسچ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
جراخ هب لیامتم ۀبل ،یفاک تخپ ،یناک ،
فک رطق 9 یتناس .رتم هساک
یلافس یاراد فرظ لخاد و نوریب
هبیتک شوقن اناوخان یا
یبرس باعلریز ،ناگروم
1384 ؛ 88 ،
ۀرامش 92 نورق
2 - 4
8 راصح ۀنامگ
ناتسراش 91 ،یفاک تخپ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
فک،یفاک تخپ ،یناک هدننابسچ .حطسم
فک یلافس یاراد فرظ لخاد و نوریب
هبیتک شوقن یبرس باعلریز یا نورق
2 - 4
9 ۀنامگ DJ120.con2.
F:41 .درز هب لیامتم یدوخن ۀریمخ
هندب یلافس شوقن یاراد فرظ لخاد
هبیتک یبرس باعل ریز یا Wilkinson, 1973:
114: nos.16 نورق
2 - 4
10 ۀنامگ O11:f:44 لیامتم زمرق ۀریمخ
ۀدننابسچ ،یجنران هب
فک رطق ،یفاک تخپ ،یناک 6
یتناس ،رتم
ۀناهد رطق 22 یتناس .رتم هساک
یلافس شوقن یاراد فرظ لخاد
هبیتک یبرس باعلریز یا ،یناچوق
1364
؛ 59 ،
ۀرامش 19 نورق
2 - 4
3 . گ ششوپ اب هنیلافس یدوخن فورظ ای یراس کبس هب فورعم ،یریش ةنیمز رب گنراگنر شوقن و یل
Buff ware) )
ینارود هب قلعتم و تسا یرجه مراهچ و موس نرق ۀژیو ،یلگ باعل یور یگنر شوقن و گنراگنر ۀنیلافس هیهت و نارگایمیک هک تسا گنر اب باعل ناگدننک
هدش انشآ عونتم یاهدیسکا اب و فلتخم یاه دنا
عبت هب و
لگ ،ناسنا زا یشوقن ،هقلاع یم میسرت اهنآ یور ار تاناویح و ناهایگ ،اه
دندرک
،یدیحوت(
1382
؛ 163
ۀویش .)
هتشغآ بسانم و دیفس سر باغود زا یرتسآ و مرک یجاع هتسوپ میسرت ۀقیرط هب ،شوقن میسرت و نیئزت یم یم ار نآ سپس و دندرک نوریب زا سپ و دنتخپ
هروک زا ندروآ شوقن اب ار دیفس ۀنیمز نیا یور ،ندشدرس و
گنر اب یفوک ۀتشون هاگو یناسنا و یناویح و یسدنه هوهق ،درز ،هایس ،هریت یناوغرا نوچ ییاه
،ییارخا ،هریت یا
هب هقرو تروص یم نییزت یلگ ششوپ و تام ۀنیمز یور رب کزان یا
عون نیا دیلوت زکارم نایم رد .دندرک
مها زا روباشین ،فورظ رادروخرب یرایسب تی
هب و تسا هدوب لافس نیا ناردنزام رد زین و ناریا قرش رد یلکروط
فورظ مان هب یتح و هدوب لوادتم
« یراس » زین تسا هدش هدیمان
( :نامه 263
نوسنکلیو .)
، هک ار فورظ عون نیا
یرافح زا هب ...و هسردم ۀپت ،ناشوپزبس ۀپت زا روباشین یاه
تسد وخن فورظ ،تسا هدمآ یم یفرعم ید
دنک
( Wilkinson, 1973: 15
شواک رد .)
هنومن سیقلب رهش یاه ،یسدنه شوقن اب فورظ هنوگ نیا زا یناوارف یاه
یناویح
خاش غرم ،گنلپ(
)راد
یناسنا و
یتشک لاحرد رفن ود(
)نتفرگ
تسا هدش تفای
کین(
،راتفگ 1391 : 222 ، 219 ، 225
و 229 ،یتدحو و 1389
: 123
هک تسا یناریا نارگلافس تاعادبا زا ملاسا ناهج رد فورظ عون نیا ،عومجمرد .)
بحاص هدرک دییأت ار نآ و هجوت عوضوم نیا هب زین یماکیم نوچ ینارظن ا
دن
،ینایک(
1357 : 16 - 17 ،یدیحوت و
1382 : 263 )
لکش 8 1 و 9 1
11 ۀنامگ O11:f:46 ۀدننابسچ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
فک رطق ،یفاک تخپ ،یناک 11
ناس یت ،رتم
هناهد رطق 26 یتناس .رتم هساک
یلافس شقن یاراد فرظ لخاد یعازتنا ای هزیلتسا یباغرم یبرس باعلریز ،ناگروم(
1384 ؛ 88 -
89 ۀرامش ، 93،91
؛
Wilkinson, 1973:
124: nos.66) نورق
2 - 4
12 ۀنامگ DK121.con2 3.F:4 ۀدننابسچ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
.یفاک تخپ ،یناک هساک
یلافس شقن یاراد فرظ لخاد باعلریز هزیلتسا یباغرم یبرس ،ناگروم
1384
؛ 88 -
89
، هرامش 93،91 نورق
2 - 4
13 ۀنامگ Dj120.con3.
F:112 ۀدننابسچ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
باعل یاراد فرظ نوریب ،یفاک تخپ ،یناک .یبرس هرمخ
یلافس - -
نورق 2 - 4
لکش 20 و 21 و 22 . ةنیمز رب گنراگنر شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس یراس کبس هب فورعم ،یریش
کین(
راتفگ ، 1391 : 13 )
لودج 4 . یگژیو یاه هنیلافس اب ششوپ یلگ و شوقن گنراگنر رب ةنیمز هب ،ریواصت ساسارب یریش نییاپ هب لااب زا و پچ هب تسار زا بیترت
لکش 23 : لاکشا هب مضنم 23
ات .29 هنومن کین( یراس کبس لافس زا ییاه راتفگ
، 1391 : 13 )
فیدر
فشک لحم تاصخشم
لکش شوقن ةلکاش هسیاقم عبنم
هرود
14 ۀنامگ DJ120.con2.F 16 ق ۀریمخ
،یجنران هب لیامتم زمر فک ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ
.حطسم فک
یلافس یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد هتفر نیب زا نآ باعل هک یبرس باعلریز .تسا (Wilkinson
1973:34:
fig20a) نورق
2 - 4
15 ۀنامگ DJ120.con3.F:
9 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
.یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ ۀساک
یلافس شوقن یاراد فرظ جراخ و لخاد
.تسا یبرس باعلریز و یسدنه -
نورق 2 - 4
16 راصح هنامگ 91 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
.یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ ۀندب
کی لافس و !گنلپ یاپ شوقن یاراد فرظ لخاد و تسا یسدنه شوقن یاراد فرظ جراخ .تسا هتفر نیب زا و یبرس باعلریز (Wilkinson
1973:53:
fig86a :45:
fig62a) نورق
2 - 4
17 ۀنامگ .con11 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ S3
.یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ ۀساک
یلافس رد یناسنا شقن ود یاراد فرظ لخاد شقن یاراد فرظ نوریب ،یتشک لاح .تسا یبرس باعلریز و یسدنه -
نورق 2 - 4
لکش 24 و 5 2
لکش 6 2 و 7 2
لکش 8 2 و 9 2
لکش 30 و 31 لاکشا هب مضنم 18
ات .24 هنومن کین( یراس کبس لافس زا رگید ییاه راتفگ
، 1391 : 13 )
لودج 5 . یگژیو هنومن یاه سار زا بیترت هب یراس کبس لافس زا رگید ییاه نییاپ هب لااب زا و پچ هب ت
فیدر
فشک لحم تاصخشم
لکش شوقن ةلکاش هسیاقم عبنم
هرود
18 ۀنامگ DJ121.con2.F:9 زمرق ۀریمخ
لیامتم هب ۀدننابسچ ،یجنران
تخپ ،یناک
،یفاک .حطسم فک فک
یلافس و یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس باعل ریز (Wilkinson
1973: 33: fig.12) رق
نو 2 - 4
19 ۀنامگ DJ121.con7.F:7 2 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
.یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ فک
یلافس ،یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد حطسم فک و یبرس باعل ریز .تسا (Wilkinson
1973: 32: fig.5- 6)
نورق 2 - 4
20 ۀنامگ DJ121.con7.F:7 7 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
اک ۀدننابسچ فک ،یفاک تخپ ،ین
.حطسم فک
یلافس و یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس باعل ریز (Wilkinson
1973: 32: fig.7) نورق
2 - 4
21 ۀنامگ DJ121.con7.F:1 37 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
فک ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ .حطسم فک
یلافس و یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد
برس باعل ریز .تسا ی
(Wilkinson 1973: 36: fig.27) نورق
2 - 4
22 ۀنامگ DJ121.con7.F:84 یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
،
.یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ هساک
یلافس باعل ریز و شقن یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس نورق -
2 - 4
23 ۀنامگ DJ120.con2.F:14 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
،یناک ۀدننابسچ .یفاک تخپ
فک یلافس و یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس باعل ریز (Wilkinson
1973: 33: fig.12) نورق
2 - 4
24 ۀنامگ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ o11
فک ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ فک رطق ،حطسم 8
یتناس .رتم فک
یلافس و سوواط شقن یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس باعل ریز (Masson 1949:
57 .fig:15 &
Wilkinson 1973:
51: fig.74) نورق
2 - 4
25 ۀنامگ DJ121.con2.F:13 زمرق ۀریمخ
لیامتم هب ۀدننابسچ ،یجنران
.حطسم فک ،یفاک تخپ ،یناک فک
یلافس و یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس باعل ریز نورق -
2 - 4
26 ۀنامگ DJ121.con7.F:72 رق ۀریمخ
،یجنران هب لیامتم زم .یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ ساک
ۀ یلافس و یسدنه شوقن یاراد فرظ لخاد
ریز .تسا یبرس باعل (Wilkinson
1973: 33: fig.18) نورق
2 - 4
4 هرماس عون ،یلگ ششوپ اب هنیلافس .
شواک رد هنومن سیقلب رهش یاه
فای یسدنه شوقن اب فورظ هنوگ نیا زا یناوارف یاه تسا هدش ت
،یتدحو(
1389 : 114 و کین
،راتفگ 1391 : 100 و 116
گنر .تسا مکارتم و تخس و هدش هداد زرو بوخ فورظ نیا لگ ).
یم هدید نش یصلاخان نآ رد هاگ و تسا یرجآ زمرق ۀریمخ هساک ،لافس عون نیا رد لوادتم لکش .دوش
یاه
هناهد هدیشک ۀندب اب زاب
)فاص و جراخ هب لیام(
ی .تسا رب یگنر یاهراون میسرت ،فورظ نیا نیئزت یلصا یگژیو ک
هنومن رد .تسا هدش شقن دیفس ۀطقن فیدر کی نآ یور هک تسا فک ای یلخاد ۀندب هدیچیپ یاه
راون نیا ،رت
کلگ اب یگنر .تسا هدش نییزت ،هدش شقن دیفس ۀطقن راهچ نآ نورد هک هایس یاه
و نییزت نیدب کبس نیا رد راک شور بیترت
لکش زا سپ هک دوب یرتسآ و هتسوپ اب ار نآ ۀندب ،لافس نداد
یم بسانم و دیفس سر ِباغود زا یم ار نآ سپس و دندودنا
نوریب زا سپ .دنتخپ درس و هروک زا ندروآ
،ندش
و نشور درز ،نشور زبس ،ینوتیز زبس دننام رگید گنر دنچ بیکرت ای هایس گنر اب ار دیفس ۀنیمز نیا یور رخا زمرق یم ییا
لافس عون نیا رد .دنتسارآ حلاطصا هب و ناشخرد رایسب دوخ تلاح نیرتهب رد زمرق گنر اه
وگ ن ه مشچ لباقت هایس گنر اب بیکرت رد و ادج نتم زا ار دوخ ،دیفس یلگ ششوپ یور رب هک تسا یا یزاون
یم داجیا .دنک
هطقن اهنآ یور هک یگنر یاهراون اب فورظ عون نیا ش شقن دیفس یاه
زا ًلابق ،تسا هد
هطوحم روباشین دننام یملاسا نارود یاه
( Wilkinson, 1973: 139
هدش شرازگ مه ناجرج و بایسارفا ،ورم)
تسا
( ،یتدحو 1389 : 113
ۀدس رد لافس عون نیا ).
و 4 یم دیلوت یرجه5 .دش
سور نارگشهوژپ زا یدادعت
،
زا فوگاپیاب هلمج
( 1991
سد نآ دیلوت هک دندقتعم )
ت رارتًا رد مک
)ناتسقازق(
ۀدس لیاوا ای مشش ۀدس نایاپ ات
تسا هتشاد همادا زین متفه
Baipakov, 1991: 117-132( )
.
لکش 32 و 33
لکش 34 و 35 لاکشا هب مضنم 32
و 33 . مورک یلپ عون زا یلگ ششوپ اب هنیلافس کین(
راتفگ ، 1391 )
لودج 6 . یگژیو عون زا یلگ ششوپ اب هنیلافس یاه هب ،ریواصت ساسارب مورک یلپ
نییاپ هب لااب زا و پچ هب تسار زا بیترت
در فی فشک لحم تاصخشم
لکش شوقن ةلکاش هسیاقم عبنم
هرود
27 ۀنامگ ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ o11
رطق ،یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ هبل 20 .رتم یتناس هبل
یلافس شوقن یاراد فرظ لخاد
و یسدنه باعلریز رس .تسا یب ،ناگروم(
1384 : 85 ش ،
83 و 85 ) نورق
2 - 4
28 ۀنامگ .یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ R11
هبل یلافس و هبیتک هبش یاراد فرظ لخاد
.تسا یبرس باعل ریز (Wilkinson
1973:152: fig26) نورق
2 - 4
29 ۀنامگ Dk121.con5.F :1 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
تخپ ،یناک ۀدننابسچ .یفاک
هساک یلافس یاراد فرظ نوریب و لخاد
و یسدنه شوقن ریز
باعل
.تسا یبرس -
نورق 2 - 4
30 ۀنامگ Dk121.con5.F :1 ،یجنران هب لیامتم زمرق ۀریمخ
.یفاک تخپ ،یناک ۀدننابسچ هندب
یلافس شوقن یاراد فرظ لخاد یبرس باعل ریز و یسدنه .تسا کل(
،روپ 1389 حرط ، 67 -
هرامش 437 صت ، ریو 420 ) نورق
2 - 4
5 . )یسابع دیفس یبآ( یریش ةنیمز رب یبآ شوقن و یلگ ششوپ اب هنیلافس
فشک فورظ زا زیامتم هورگ کی رهش رد هدش
نیا زا هعطق ود اهنت هک تسا سیقلب هپت شخب رد لافس هنوگ
رانم
هب تسد دمآ
کین(
،راتفگ 1391 : 203 و 224
هنیلافس نیا.)
اه زا و دیفس یبآ عون تابیکرت و دیفس تام باعل یاراد
