طراحی مدل توسعة بازار صنایع کوچک و متوسط (مورد مطالعه: صنایع غذایی و آشامیدنی)

یحارط لدم

ةعسوت رازاب عیانص کچوک و

طسوتم

( علاطم ة دروم ی : عیانص ییاذغ و

یندیماشآ )

ثرومهط لقنسح

ی

1روپ

، دومحم نمهب

2ی

، داوجدمحم ا

یناوری

، 3

مشاه هدازاقآ

، 4

ضترم ی هشونا

5



1 . رایشناد دکشناد ة تیریدم

، هاگشناد نارهت

2 . رایداتسا هاگشناد دازآ یملاسا

3 . رایداتسا وعدم دکشناد ة تیریدم

، هاگشناد نارهت

4 . رایداتسا دکشناد ة تیریدم

، هاگشناد نارهت

5 . یوجشناد یرتکد

تیریدم یبایرازاب

، هاگشناد نارهت

خیرات تفایرد : 18 / 10 / 1393

رات خی ذپ شری : 04 / 03 / 1394

هدیکچ

اب هجوت هب شقن مهم انص ی ع کچوک و طسوتم رد عسوت ة داصتقا ی اهروشک

، فده شهوژپ

،رضاح حارط ی لدم

ارف ی دن عسوت ة رازاب انص ی ع کچوک و طسوتم روشک رد شخب انص ی ع اذغ یی و ماشآ ی ند ی تسا . ارب ی حارط ی لدم

روکذم زا شور سانش ی « رظن ی ة هتساخرب زا هداد اه

» هدافتسا دش . ب ه ای ن روظنم

، اب هدافتسا زا شور هنومن گ ی ر ی رظن ی

و ماجنا هدراهچ بحاصم ة ن ی هم راتخاس ی هتفا اب تم لو ی نا عسوت ة انص ی ع کچوک و طسوتم رد روشک و علاطم ة دانسا

مزاس نا ی

، عبانم تاعلاطا ی دروم ن ی زا عمج روآ ی .دش سپس اب راذگدک ی

،زاب روحم ی و زگ ی شن ی

، لدم عسوت ة رازاب

ودت ی ن ش د . انب رب اتن ی ج قحت ی

،ق امح ی ت زا عسوت ة رازاب ا ی ن انص ی ع

، ط ی ف سو ی ع ی زا تامادقا ار لماش م ی دوش هک

رد لحارم ناگراهچ ة فرظ ی ت زاس ی

، تامادقا لصا ی

، تامادقا لمکم و تامادقا تراظن ی ماجنا م ی گ ی ر د . تسب ر

گنهرف ی - عامتجا ی

، س ی سا ی - نوناق ی

، داهن ی و تلود و نچمه ی ن جنز ی ر ة

،شزرا راتخاس و تهج گ ی ر ی تعنص ن ی ز

رب لحارم ناگراهچ ة لااب ثأت ی دنراذگر . مهم رت ی ن عفانم عسوت ة رازاب انص ی ع کچوک و طسوتم

، شهاک زه ی هن اه ی

رازاب ی با ی

، اقترا ی ناوت تباقر ی اهدحاو ی تعنص ی رد حطس درخ و ازفا ی ش مهس نآ ه ا رد لوت ی د صلاخان لخاد ی و

شزرا هدوزفا رد حطس نلاک تسا . نچمه ی

،ن انب رب اتن ی ج

،شهوژپ دم ی نار ی ا ناکلام اهدحاو ی تعنص ی اب تکراشم

رد ا ی ن حرط م ی دنناوت زا نآ هب ناونع رازبا عسوت ة رازاب و بسک و راک هدافتسا ک ن دن .

ژاو ه اه ی لک ی د ی : ا ی

،نار ةعسوت رازاب انص ی ع کچوک و طسوتم

، انص ی ع اذغ یی و ماشآ ی ند ی

، انص ی ع کچوک و طسوتم .

* ون ی ةدنس لوئسم : Email: Morteza_Anosheh@ut.ac.ir

همدقم

1

ةبرجت سب ی را ی زا اهروشک ی رد لاح هعسوت و هعسوت ی هتفا ناشن م ی دهد شخب انص ی ع کچوک و

طسوتم هب لاد ی ل فلتخم

، شقن ی روحم ی رد عسوت ة داصتقا ی و تعنص ی اد ر د ( قاقش ی و فش ی ع ی

،

1384 .) انص ی ع کچوک و

طسوتم

، ازم یا و اعم ی ب ز ی دا ی تبسن هب انص ی ع گرزب راد دن هک زا لمج ة

نآ اه م ی ناوت هب روآون ی

، لاغتشا رفآ ین ی و فاطعنا ذپ ی ر ی ب ی رتش اقم رد ی هس اب انص ی ع گرزب هراشا

درک

O’Dwyer et al., 2009 ( .)

نچمه ی ن

، کچوک ندوب ا ی ن هاگنب اه و مجح اپ یی ن م عبان

، بجوم

ای داج دودحم ی ت اه یی ارب ی نآ اه م ی دوش . دودحم ی ت اه ی لام ی

، رازاب ی با ی

، لوت ی د ی

، قحت ی ق و هعسوت

و ...

زا نآ هلمج تسا (

Felzensztein & Gimmon, 2007

.) رازاب ی با ی ی ک ی زا تلاکشم ساسا

ی

ای ن انص ی ع تسا هک زه ین ة لااب ی قحت ی تاق رازاب ی با ی

، نتشادن رداک برجم و رد لک

، نتشادن ناکما

ماجنا لاعف ی ت اه ی رازاب ی با ی هدرتسگ هب لد ی ل زه ی هن اه ی لااب

، نآ ار لکشم هب ی دبت گرزب ی

ل هتخاس

تسا (

Stokes, 2000

).

زا ا ی ن ور

، سب ی را ی زا اهروشک ی هعسوت ی هتفا ی ا رد لاح هعسوت

، ارب ی لح

تلاکشم رازاب

ی با ی ا ی ن ب شخ زا تعنص

، همانرب اه ی امح یت ی و ی هژ ا ی ودت ی ن هدرک دنا . تاعلاطم

بطت ی ق ی رد ب ی تس

2روشک تعنص ی و رد لاح هعسوت ناشن م ی هد د رد ره ی ک زا ا ی ن اهروشک انرب هم اه یی

ارب ی عسوت ة رازاب ا ی ن انص ی ع دوجو دراد هک زا فرط کح و م ت امح ی ت م ی دوش ( س ی تسا اه ی قفوم

عسوت ة انص ی ع کچوک

، نامزاس انص ی ع کچوک

، 1380 ).

رامش ی زا شهوژپ اه ن ی ز هب علاطم ة

هکبش اه ی رازاب ی با ی انص ی ع کچوک و

طسوتم و ثأت ی ر پ ی اهدما ی لکش گ ی ر ی ا ی ن هکبش اه رب

لاعف ی ت اه ی رازاب ی با ی اکرش تخادرپ دن (

Gilmore et al., 2006 Gilmore & Carson, 1999;

Miller et al., 2010;

Dennis, 2000;

Xu et al., 2008;

).;

اب هجوت هب مها تی شقن انص عی

کچوک رد

عسوت ة داصتقا ی و نچمه نی دودحم تی یاه ا نی انص عی رد لاعف تی یاه رازاب یبای

، فده

لصا ی شهوژپ رضاح یحارط لدم « ةعسوت رازاب انص عی کچوک و طسوتم

» تسا . رد یاتسار فده

،یلصا شقن و یگژی یاه حم طی تعنص د ر عسوت ة رازاب انص عی کچوک و

طسوتم نییبت و عفانم

لصاح زا ةعسوت رازاب ارب ی ا نی شخب زا تعنص اسانش یی م ی دوش . اطم قب رخآ نی گرامآ یری زا

1 . ا ی ن هلاقم هتفرگرب زا لاسر ة رتکد ی تسا و نامزاس انص ی ع کچوک و کرهش اه ی نص تع ی ا ی نار

، زا امح نآ ی ت لام ی ونعم و ی ک دندر .

2 .

،هسنارف ایناپسا

، یزنودنا

، ناویات

، رک ة یبونج

، ایلارتسا

، آ اکیرم

، ناتسراجم

، ایلاتیا

، نپاژ

، اداناک

، ناتسراغلب

، دنه

، یسور ه

،

،روپاگنس

ناتسلگنا

، یزلام

، هیکرت

، بختنم

،اپورا ریاس یاهروشک بختنم .

هاگراک اه ی تعنص ی 10 - 49 رفن نکراک روشک رد لاس 1389

، رد دودح 06 / 18 دصرد زا اهدحاو ی

تعنص ی زوح ة انص عی اذغ یی و ماشآ یندی لاعف تی م ی دننک . نیا رامآ زا رظن دادعت

، بتر ة مود

، لغاش رد

تعنص بتر ة مود

، شزرا هدوزفا بتر ة لوا

، شزرا لوت دی بتر ة لوا

، شزرا امرس هی یراذگ بتر ة لوا و

شزرا تارداص قتسم

می بتر ة لوا ار ب نی اس ری هورگ اه ی تعنص دراد .

،نینچمه رارقتسا

51 / 17

دصرد زا لک اهدحاو ی تعنص ی 10 - 49 رفن اک نکر رد ناتسا نارهت

، مها تی ا نی ناتسا ار ناشن

م ی دهد

، به روط ی هک ا نی ناتسا رد دادعت بتر ة لوا

، لاغاش ن بتر ة مود

، شزرا هدوزفا بتر ة لوا

، شزرا

لوت دی بتر ة مود

، شزرا امرس هی یراذگ بتر ة مود و ا شزر تارداص قتسم

می بتر ة هدراهچ م ار رد ب نی

اس ری ناتسا اه دراد . اب هجوت هب مها تی ا نی شخب زا تعنص و هب و هژی نآ هتسد هک رد ناتسا نارهت

رقتسم

،دن مزلا تسا هعلاطم ا ی مجسنم و گارف ری یارب عسوت ة رازاب انص عی کچوک و طسوتم لاعف رد

انص عی اذغ یی و ماشآ یندی تروص ذپ دری . اربانب

،نی فده شهوژپ

،رضاح حارط ی لدم رف دنیا عسوت ة

رازاب انص عی کچوک و طسوتم روشک رد شخب انص عی اذغ یی و ماشآ یندی .تسا

نابم ی رظن ی و پ نیشی ة قحت قی

انص عی کچوک و

طسوتم

یبدا تا طوبرم هب اهدحاو ی کچوک

، سب رای هدرتسگ تسا و ا نی گدرتسگ ی بجوم یم دوش رد

اهروشک ی فلتخم

، راعت فی نوگانوگ ی رد دروم ا نی اهدحاو هئارا دوش . رد ا ناری

، اب هجوت هب

صخاش دادعت

،نانکراک انص

ی ع ز ری 150 ن رف لغاش

، رد ز رم ة انص عی کچوک و

طسوتم بوسحم

م ی دنوش ( لس ینامی و گید نار

، 1394 .) انص ی ع کچوک و

طسوتم

، ازم یای ددعتم ی اقم رد هسی اب

انص ی ع گرزب دنراد هک زا لمج ة نآ اه م ی ناوت هب روآون ی

، لاغتشا رفآ ینی و فاطعنا ذپ یری ب رتشی

اقم رد هسی اب انص ی ع گرزب هراشا درک

O’Dwyer et al., 2009 ( ).

،نینچمه رد

روئت ی یاه

تنس ی اراک یی

، اب هجوت هب هفرص اه ی یشان زا قم سای

، هب رارقتسا انص عی گرزب ارگ شی ب یرتشی

دوجو تشاد و انص ی ع کچوک و

طسوتم هب لد لی نتشادن ا نی هفرص اه

، غ ری داصتقا ی قلت ی

م ی دندش (

Schmitz & Humphrey, 1995

.) رد عقاو

، انص ی ع کچوک و

م طسوت هب لیلد

و یگژی یاه راتخاس ی ناش بسانمان خشت صی هداد دش دن (

Bhaskaran, 2005

.) زادنا ة کچوک

هب نیا هاگنب اه هزاجا من ی د ا د ات رد

،شزومآ یروانف

، ک

،تیفی قیقحت و

،هعسوت ةعلاطم رازاب و ...

امرس هی یراذگ نک ن د ای یارب ماجنا لاعف تی یاه ساسا ی بسک راکو دننام رازاب

،یبای رادباسح ی و

دم

،تیری صصخت اه ی لغش ی دروم ن زای ار مادختسا ک

ن دن (

Ceglie, 2003

).

رد رامش ی زا

تاعلاطم

، دودحم ی ت یاه ا نی شخب زا تعنص سررب ی دش دن (

Rabellotti, 1995; De

Maeseneire & Claeys, 2012 Felzensztein & Gimmon, 2008;

Stokes, 2000;

).

رب ساسا اهرامآ ی ترازو

،تعنص ندعم و تراجت

، ات اپ نای رهش روی 1393

، 81 رازه دحاو

تعنص ی کچوک ( لداعم 92 دصرد لک اهدحاو ی تعنص ی روشک ) دراد دوجو لماش هک

لاغتشا

کی م نویلی رفن ( لداعم 45 دصرد لاغتشا تعنص ی روشک )

، مهس را شز فا دوز ة 8 / 16 دصرد

،

مهس شزرا لوت تادی 17 دصرد و مهس تارداص تعنص

ی 10 دصرد رد روشک یم دوش ( شرازگ

رامآ ی نامزاس انص عی کچوک و

کرهش اه ی تعنص ی ا ناری

، 1393 ).

و ی یگژ یاه رازاب یبای انص عی کچوک و

طسوتم

دنچره رتسگ ة لاعف تی یاه رازاب یبای انص ی ع کچوک و طسوتم سب رای سو عی

،تسا مهم رت نی لاعف تی یاه

رازاب یبای هک رد رثکا انص ی ع کچوک و طسوتم ارجا م ی دوش

، همانرب ر یزی و ارجا ی لاعف تی یاه مآ تخی ة

ازاب یبایر تسا هک رد نوتم رازاب یبای زین هب نآ اه هراشا هدش تسا (

Jobber, 2004 Kotler et al.,

2001;

).

نآ هتسد زا لاعف تی یاه رازاب یبای انص عی کچوک و طسوتم هک ةناوتشپ یعوضوم یوق

راد ن د

،

ترابع ا دن زا : لاعف تی یاه همانرب ر یزی رازاب یبای (

Fuller, 1994

،) ازفا شی شناد رازاب (

Gilmore &

Carson, 1999

،) دم تیری زوت عی (

Piercy & Cravens, 1995

،) تیریدم لوصحم (

Gilmore &

Carson, 1999

،) دم تیری لاعف تی یاه ورت یجی (

Hogarth et al., 1996

،) دم تیری ق تمی راذگ ی

(

Carson et al., 1998

،) بسک انم عب رازاب یبای (

Johannisson & Nilsson, 1989

) و روآون ی

رازاب یبای (

Cummins et al., 2000

.) انص عی کچوک و

طسوتم و یگژی یاه رصحنم هب درف ی رد

لحارم عسوت ة دوخ راد .دن ا نی و یگژی اه هولاع رب ا کنی ه شور بسانم رازاب یبای ار زا شور اه ی رازاب یبای

موسرم رد انص عی گرزب ادج م ی دننک

، دودحم تی ییاه ار ن زی رب لاعف تی یاه رازاب یبای انص عی کچوک

و طسوتم ا لامع م ی نک ن د (

Carson, 1990

).

ا نی دودحم تی اه و و یگژی یاه لک یدی بجوم م ی دنوش

هام تی رازاب یبای انص عی کچوک و

طسوتم

،هداس

،فطعنم غ

،یمسرری هاتوک

تدم

، قافتا ی

، بلغا

لعفنم و لباقمرد لاعف تی ابقر کاو یشن دشاب (

Carson et al., 2001

.)

عسوت ة رازاب

ا رگی

1فسنا ارب ی لوا نی راب اب ئارا ة رتام سی ی رد ود دعب لوصحم و

رازاب

، هب بت نیی تهج یدربهار

( ژتارتسا کی ) ارب ی دشر لاعف تی یاه دحاو بسک و راک تخادرپ (

finch & Geiger, 2011

.)

دنچره فسنا طقف کی دروم ار عسوت ة رازاب م ی دناد

، رد ب ضع ی عبانم

، عسوت ة لوصحم و ذوفن رد

رازاب ار ن زی بجوم عسوت ة رازاب دوجوم قلت ی م ی دنک و زا نآ اب ناونع حلاصا رازاب مان2

م ی درب . و ی

دقتعم تسا ماگنه ی هک رازاب رد تلاح عابشا رارق دراد

، عسوت ة لوصحم و

ذوفن رد رازاب سب رای

دنمدوس تسا (

kotler & keller, 2009

).

رتام سی فسنا ب رگنای یاهدربهار دشر

رد نامزاس تسا

و ره کی زا ا نی دربهار اه رد اهن تی رب عسوت ه و مهس رازاب نامزاس رثا راد ن د

؛ اربانب نی

، رد ا نی

قحت ی ق دوصقم زا عسوت ة رازاب

، ره راهچ تلاح رکذ هدش رد رتام سی فسنا تسا

، اما اب دی هجوت

تشاد هک دشر زا رط قی و عونت عسوت ة لوصحم

، ارب ی انص عی کچوک و

طسوتم رتمک قافتا

یم دتفا

، اریز عسوت ة لوصحم

، ن دنمزای قحت قی و عسوت ة وق ی و عونت

، ن دنمزای تاناکما و

دنمناوت ی یاه یلام و ینف تسا هک ا نی دراوم

ًلاماک رد تخا رای نامزاس اه ی گرزب رارق دراد .

شور قیقحت

شهوژپ رضاح زا رظن فده

، نب یدای تسا

، ز اری فده نآ

، بسک تخانش و کرد مع قی رت رد

ةنیمز دپ دی ة عسوت ة رازاب عیانص کچوک و

طسوتم تسا (

Kothari, 2004

).

نیا وژپ شه ک یفی

تسا و رگشهوژپ نا

رد

،نآ اب هدافتسا زا دربهار شهوژپ ی یرظن ة هتساخرب زا هداد اه

، هداد اه ار

عمج روآ ی و لحت لی یم دنک و رظن هی یا رد مز نی ة دپ دی ة دروم هعلاطم ( دنیارف عسوت ة رازاب انص عی

کچوک و

طسوتم ناریا رد شخب عیانص ییاذغ و یندیماشآ )

هئارا م ی دهد (

Birks & Mills,

).2011

نچمه نی

، اب هجوت هب ا هکنی رابرد ة هام تی لئسم ة قحت قی ینعی عسوت ة رازاب انص عی کچوک

و طسوتم

، رظن ی ة عماج ی دوجو درادن

، ترورض هدافتسا

زا شور قحت قی رظن ی ة هتساخرب زا

هداد اه جوت هی م ی وش د

،ناگرزاب(

1387

؛ اناد یی

،درف 1384 .) رد هد ة ریخا زین هب شور یرظن ة

هتساخرب زا اد هد اه رد قحت تاقی رازاب یبای تعنص ی سب رای هجوت هدش تسا (

Flint & Woodruff,

1. Igor Ansoff

2. Market Modification

2001 Siu et al., 2006;

Thomas et al., 2011;

Lee & Cadogan, 2009; Wagner &

Johnson, 2004;

).

رد شهوژپ ضاح ر

، زا ش وی ة ماظن دنم ( س کیتامتسی )

ا س ارت و س و بروک نی

( 1998 ) ارب ی رظن هی یزادرپ هدافتسا دش

، ز اری ا نی شور راتخاس هتفای تسا و هب لدم ی لباق نومزآ

( و هن شسرپ اه ی تقوم ) م ی دماجنا

،ناگرزاب(

1387 .) رب ساسا ا دی ة لصا ی شور یرظن ة

هتساخرب زا

هداد اه

، رظن هی زادرپ ی یاب د رب ساسا هداد اه یی تروص دریگ

هک زا قیرط

تکراشم ناگدننک

هبرجتاب رد ا نی ارف دنی

، عمج روآ ی هدش تسا (

Strauss & Corbin, 1998

.)

زا نیا

،ور رد شهوژپ

،رضاح تاعلاطا مزلا

زا قیرط ماجنا بحاصم ة ن همی راتخاس هتفای اب هدراهچ

رفن زا ناریدم دشرا هاگتسد لوتم ی ( نامزاس انص عی کچوک و

کرهش اه ی تعنص ی ا ناری )

عمج روآ ی دش هک برجت ة هئارا و ماجنا حرط اه ی عسوت ة انص عی کچوک و

طسوتم ار - هب و هژی رد

زوح ة رازاب - تشاد دن . ا نی عبانم

، تاعلاطا ی نغ ی رد مز نی ة عوضوم نیا شهوژپ هب رامش یم دنور

؛

اربانب

،نی ب یار تن جی ه یریگ زا لحت لی هداد اه ی سب رای دزن کی هب دپ دی ة عسوت ة

،رازاب رظن ی ة لصاح

اب عقاو تی دپ هدی سب رای س راگزا تسا (

Gilliland, 2003

.) ارب ی عمج روآ ی هداد اه ادتبا زا

هنومن گ یری دنمفده و سپس رب ساسا دک و تاقبط ا داجی هدش

، زا هنومن گ یری یرظن هدافتسا دش .

رب ساسا هنومن گ یری رظن

،ی ن هنوم اه یی باختنا دندش هک ناکما فشک نوگانوگ ی اه ار هب

رثکادح ناسرب ن د و هلوقم اه ار زا ظاحل و یگژی اه و داعبا

، نغ ی زاس ن د ارتسا(

و س و بروک

،نی

1391 .) رب ا نی

،ساسا هب روظنم فشک رثکادح گانوگ نو

،ی دارفا ی هب ناونع هنومن باختنا دندش

هک زا رظن

،هبرجت صحت

،تلای شرگن هب لدم اه ی

،هعسوت قباوس دم یتیری و تمس نامزاس ی اب

هنومن اه ی لبق ی توافتم .دندوب ا نی لمع و لحت لی نامزمه هداد اه رد م لحر ة راذگدک ی زاب و

روحم ی

، ات اجنآ همادا تفای هک فلاخرب نوگانوگ

ی رد هنومن اه

، موهفم دج یدی زا هبحاصم اه

جارختسا دشن

و ققحم هب عابشا رظن ی سر دی . اش ی نا رکذ تسا لگ ی رز

، راهچ عم ی را بسانتم

1ندوب

،

ندرکراک

،2

طبترم

3ندوب و حلاصا ذپ ی ر

4ی ار ارب ی زرا ی با ی رظن ی ة هتساخرب زا هداد اه هئارا درک

(

Glaser, 1998

.)

1. Fit

2. Work 3. Relevance 4. Modifiability

بسانتم ندوب : بسانتم ندوب حلاطصا د

ی رگ ی ارب ی اور یی .تسا رد شهوژپ رضاح

، هافم ی م

و هلوقم اه زا رط ی ق اقم ی س ة رمتسم صخشم دش دن و سا تا ناد رواشم و امنهار

، بسانت ب ی ن هلوقم اه

و هافم ی م رم ب و ط ب ه نآ ار أت یی د درک ن د .

طبترم ندوب : ی ک رظن ی ه نامز ی طبترم تسا هک هب تکراشم ناگدننک

زوح ة نب ی دا ی طبترم

دشاب و هب غدغد ة لصا ی زاجا ة روهظ .دهد رد ا ی ن قحت ی ق

، رگشهوژپ نا

شلات ز ی دا ی درک دن ات

لوقم ة لصا ی

، راکشآ دوش و هلوقم ا ی

، هب حلاطصا محت

ی ل ن ش و .د

حلاصا ذپ ی ر ی ن ی ز عوضوم ی سب ی را مهم .تسا موهفم لصاح زا رظن ی ة هتساخرب زا هداد اه دننام

قحت ی تاق سراو ی قحت(

ی تاق

،)لوادتم رب

سر ی من ی وش د

؛ اربانب ی ن

، ه ی چ هاگ طلغ ی ا تسرد ن ی تس

و اهنت زا رط ی ق عمج روآ ی هداد اه ی دج ی د و اقم ی س ة نآ اه اب رظن ی

،ه حلاصا م ی دوش . تنرد ی

،هج

ای هد اه و هداد اه ی دج ی د رظن ی ه ار حلاصا م ی دننک . رد عماجم ملع ی ب ی نا م ی ش و د فعض ساسا ی

رظن ی ة هتساخرب زا هداد اه ا ی ن تسا هک اتن ی ج قحت ی ق

، اهنت هب زوح ة دروم سررب ی لباق معت ی م تسا

و زا اجنآ هک

،اهدک هافم ی م و هلوقم اه هب روط قتسم ی م زا هداد اه هب تسد م ی آ ی دن و هب ب ی نا ملع ی رت

رهاظ م ی دنوش

، رظن ی ة مز ی هن ا ی طقف تفاب ی ار ضوت ی ح م ی دهد هک هداد اه زا نآ هب تسد م ی آ ی دن

،

اما ا ی ن داقتنا تسرد ن ی تس و هب تدش م ثأت ر زا قحت ی تاق مولع برجت ی تسا

، ز ی ار رظن ی ه اه ی

پی ش ب ین ی هدننک و ناهج لومش رد مولع رم ب و ط ب ه ناسنا ی تفا من ی دنوش (

Flyvbjerg, 2006

.)

هتفای اه

رب ساسا درکیور ماظن

دنم ظن یر ة هتساخرب زا

هداد اه

، نتم عبانم تاعلاطا ی قحت قی لماش نتم

هبحاصم اه و دانسا نامزاس ی اب هدافتسا زا راذگدک ی

،زاب راذگدک ی روحم ی و راذگدک ی

یشنیزگ لیلحت

دش . رب ساسا هلوقم اه و هافم می جارختسا دش

،ه رظن هی یا رابرد ة هدیدپ دروم هعلاطم

نیودت ش د (

Dey, 2007

).

رد همادا

، وحن ة هدافتسا زا نیا راذگدک ی اه حیرشت یم ش و د .

یراذگدک زاب

راذگدک ی

،زاب دنیارف ی یلیلحت تسا هک زا قیرط نآ میهافم و هلوقم ه ا ییاسانش یم

دنوش و

و یگژی اه و داعبا نآ اه رد هداد اه فشک م ی وش ن د (

Manuj & Pohlen, 2012

).

رد لحرم ة

راذگدک ی زاب

، اب سررب ی مع قی نتم هبحاصم اه و دانسا نامزاس

،ی هافم می رتتسم رد نآ اه ییاسانش

و رد بلاق هلوقم اه ی هیلوا هقبط دنب ی یم ش و د (

Lee, 2001

.)

یراذگدک یروحم

رد لحرم ة راذگدک ی روحم ی

، اب یسررب یقیبطت هلوقم اه و هافم می

،طبترم ب نی هلوقم اه رد حطس

و یگژی اه و داعبا دنویپ ارقرب ر دش (

Ribeiro et al., 2010

.) ارب ی ا نی

،روظنم رب ساسا تفایهر

ماظن دنم سوارتسا و

نیبروک ( 1998

،) هلوقم اه ی جرختسم زا

لحرم ة یراذگدک زاب

، رد بلاق

طیارش لع ی ( للع داجیا دیدپ ة یلصا )

، دپ دی ة لصا ی

، دربهار ( شنک اه ای شنکاو اه ی اضعا هک

یارب

،لرتنک

،هرادا دروخرب و خساپ هب دیدپ ة یلصا ماجنا م ی ریگ د )

، هنیمز ( طیارش زاسرتسب رثؤم

رد اهدربهار )

، طیارش هلخادم رگ ( و یگژی یاه رثؤم رد اهدربهار ) و اهدمایپ ( جیاتن هب گراک یری

اهدربهار ) هتسد دنب ی دندش

Kendall, 1999)

.) راذگدک ی روحم ی « عسوت ة رازاب عیانص کچوک

و طسوتم عیانص ییاذغ و یندیماشآ

»

، رب ساسا وگلا ی اداراپ یمی رد رادومن 1 هدهاشم یم ش و د .

یراذگدک یشنیزگ

رد لحرم ة راذگدک ی

،یشنیزگ هلوقم

اه دوبهب تفای دن و رد بلاق رظن هی یا مجسنم هچراپکی دندش

(

Mjoset, 2005

.) راذگدک ی

،یشنیزگ مهم

رت نی لحرم ة هیرظن زادرپ ی تسا هک ققحم رد نآ

،

هلوقم اه ی یلصا ار اب هلوقم اه ی رگید طابترا م ی دهد

، طابترا نآ اه ار تابثا یم دنک و

هلوقم اه یی ار حلاصا م ی دنک هک هب دوبهب و رگنزاب ی زاین راد ن د (

Danaee Fard & Eslami,

.)2010

رد همادا

، هلوقم اه ی لصا ی لدم رشت حی یم دوش .

رادومن 1 . یوگلا اداراپ یمی انص رازاب ةعسوت لدم عی

طسوتم و کچوک

لوقم ة لصا ی : عسوت ة رازاب

اب هجوت هب ا هکنی فده شهوژپ

،رضاح ط حار ی لدم عسوت ة رازاب انص عی کچوک و

طسوتم

،تسا عسوت ة رازاب هب ناونع لوقم ة لصا ی باختنا ش د

، ز اری ا نی هلوقم اهراب رد هداد اه رهاظ

یم ش و د

، رد نوناک هداد اه رارق دراد و مامت لوقم ه یاه رگید هب هنوگ یا ب ا نآ طبترم دنا . نینچمه

،

اب باختنا عسوت ة رازاب هب ناونع لوقم ة لصا ی

، م ی ناوت بت ینیی قطنم ی و راگزاس زا طبار ة م نای

طیارش یلعیاهتیدودحم  اهsme

و  یگژی یاه هاگنب اه ی

کچوک و طسوتم

غت  تاریی حم یطی و

ییایوپ اهرازاب

تیمها  اهsme رد

عسوت ة یداصتقا

تلاسر

نوناق ی

دیدپ ۀ یلصا :

عسوت ة رازاب اهsme

ازفا  شی مهس رازاب

لخاد ی - جراخ ی

)رازاب هب دورو  دج

ی د

لخاد ی - جراخ ی طیارش

یطیحم

حم ی ط نلاک : 1 . حم ی ط عامتجا ی - گنهرف ی

، 2 . حم ی ط بط یع ی / فی ز ی ک ی

، 3 . رتسب س ی سا ی

، 4 . رتسب نوناق ی

، 5 . رتسب داهن ی

، 6 . تلود :

عبانم رد

،سرتسد لام ی

، نف ی

، سانشراک ی

، شناد

، ی نامزاس اه و اهداهن ی ماح ی و

،طبترم ور ی درک / بی شن ارگ/

ی ش اه ی لوتم ی نا

طیارش هلخادم رگ

وی گژ ی اه ی حم ی ط تعنص اذغ یی و ماشآ ی ند ی : 1 . جنز ی ر ة شزرا تعنص 2 . راتخاس تعنص 3 . تهج گ ی ر ی تعنص

اهدربهار حرط عسوت ة رازاب

تامادقا فرظ تی

یزاسناوقحلاصاویرگنزاب  نی

و

تاررقم زاسداهن  ی

تامادقا لصا ی

مرن رازفا یاههتسب  ی امح یتی عسوت ة

رازاب عسوت  ة د یساملپی اجت ر ی

تخس رازفا ی زداجیا  تخاسری یاه راجت ی

تامادقا لمکمیزاسساسح  زاسدامتعا  ی

تامادقا تراظن ی ربتراظن  هجدوب

تراظن رب صخاش اه اهدمایپ

عفانم و زه هنی یاه عسوت ة رازاب

عفانم رد حطس نلاک : شیازفا  smeمهس

gdpرد

و شزرا هدوزفا

رد حطس درخ / هاگنب

: رازابةعسوت 

زه ی هن اه

رد حطس نلاک : شیازفا  جراخم تلود

رد حطس درخ

: قح 

تکراشم غت  ریی راتخاس

هلوقم اه هئارا درک هک بجوم م ی دوش رظن ی ة ودت نی هدش زا رظن قمع و بت نیی دپ دی ة دروم هعلاطم

وق ی رت دوش

،ناگرزاب(

1387 : 115 ).

هلوقم اه ی یدربهار :)مادقا(

حرط عسوت ة رازاب

تامادقا ی هک اهداهن ی لوتم ی ای ذ ی طبر یارب

،لرتنک هرادا و دروخرب اب دپ دی ة روحم ی ( عسوت ة

رازاب انص عی کچوک و

)طسوتم ماجنا

م ی دنهد

، هب ناونع هلوقم اه ی یدربهار هتخانش

م ی دنوش

ارتسا(

و س و بروک

،نی 1391 .) رد

،عقاو مامت شنک اه و شنکاو اه یی هک زا یوس اهداهن ی لوتم ی

ای ذ ی طبر رد ارف دنی عسوت ة رازاب خر م ی هد ن د

، هلوقم اه ی یدربهار حرط

عسوت ة رازاب انص عی

کچوک و

طسوتم ار لکش م ی دنهد . رد لودج

، هلوقم اه و میهافم رم ب و ط ب ه حرط عسوت ة

رازاب انص عی کچوک و

طسوتم هئارا یم وش د .

لودج . هلوقم اه ی یدربهار : حرط عسوت ة رازاب

*

هلوقم موهفم

و داعبا

تامادقا فرظ ی ت زاس رگنزاب

ی ناوق نی امح یتی و س یراذگتسای

ودت نی لا حی ة نوناق ژیو ة امح تی زا انص عی کچوک

، نوناق دوبهب اضف ی بسک و راک

، حلاصا نوناق

راک بسانتم اب و یگژی یاه انص عی کچوک و طسوتم

، حلاصا نوناق لام تای

، حلاصا نوناق ضراوع

تارداص

، مجت عی اظو فی نوناق ی

، مجت عی س یراذگتسای

، ودت نی دنس دربهار ی عسوت ة انص عی کچوک .

داهن زاس ی

هدناماس ی روما فنص ی

، هت هی و ظنت می پ داهنشی ه ا هب تلود

، ا داجی طابترا اب نامزاس اه ی ماح ی و طبترم

،

علاطا ناسر ی

، هبلاطم رگ ی

، امح تی زا عفانم کرتشم

، تکراشم رد ودت نی اهدرادناتسا

، تکراشم رد

ودت نی اهدنس ی دربهار ی

، تکراشم اه ی ندم ی و س یسای

، شزومآ

، گولج یری زا تباقر فنم ی و ملاسان .

تامادقا لصا ی زوح

ة مرن رازفا ی

تامادقا  امح تی زا عسوت ة رازاب

ئارا ة تامدخ رازاب یبای رد لک کینی یاه تعنص ی

، ئارا ة تامدخ شزومآ رازاب یبای

، عسوت ة هشوخ اه ی

بسک و راک

، تامدخ نف اهرازاب

، اهروت ی مازعا هب امن هاگشی یاه لخاد ی و جراخ ی

، مازعا اهروت ی

تعنص ی و راجت ی لخاد ی و جراخ ی

، هت ی ة کناب تاعلاطا ناگدننکرداص و

ناگدننکدراو انص

عی اذغ یی .

عسوت ة د یساملپی راجت ی

عسوت ة پ نامی یاه هقطنم ا ی

، رازگرب ی - تکرش و دزاب دی زا امن هاگشی ب نی للملا ی

، مازعا و ذپ شری ه تئی

راجت ی

، ظنت می مانرب ة رازاب یبای ارب ی ار نزی یاه داصتقا ی

، رازگرب ی مک نویسی یاه کرتشم داصتقا ی

، وقت تی

طباور ود هبناج و دنچ هبناج

، ا داجی ضراوع جرت یحی

، رازگرب ی تسشن اه ی کرتشم راجت ی .

1

1

لودج 3 . هلوقم اه ی یدربهار : حرط عسوت ة رازاب

*

هلوقم موهفم

و داعبا

زوح ة تخس رازفا ی

ا  داجی ز ری تخاس راجت ی

ا داجی زکارم تامدخ بسک و راک

، ا داجی کرهش اه ی روانف ی

، ا داجی نف اهرازاب

، ثادحا کرهش اه ی کرتشم

،

ثادحا کرهش اه ی کرتشم زرم ی

، ثادحا رابنا کرتشم

، ثادحا هناخدرس

، ثادحا اپ هنای یاه زرم ی .

تامادقا لمکم ساسح

زاس ی

ساسح  زاس ی تبسن هب رازاب یبای

دیدزاب زا براجت قفوم عسوت ة رازاب اس ری اهروشک

، دیدزاب زا براجت قفوم عسوت ة رازاب بسک

و اهراک ی لخاد ی

، جیورت عفانم عسوت ة رازاب لخاد ی و جراخ ی

، رییغت تینهذ زا لوت دی روحم ی هب

رازاب روحم ی

؛ یرازگرب نرب هما اه ی یشزومآ

، بت نیی ترورض دنرب گنی

، بت نیی ترورض سانشرازاب ی .

ساسح  زاس ی تبسن هب حرط عسوت ة رازاب انص عی کچوک و طسوتم :

علاطا ناسر ی حرط امح یتی

، ئارا ة هرواشم

، شزومآ ب هره رادرب ی زا حرط امح یتی

، رازگرب ی امه شی

،

نارنخس ی

، لبت تاغی حم یطی

، ملاعا مز هنی یاه امح تی

، یرازگرب سلج ه یاه یگنهامه اب شخب

صوصخ ی

، حارط ی و زوت عی روشورب

، هار زادنا ی اس تی

، بت نیی عفانم حرط .

زاسدامتعا ی

داجیا رواب تبسن هب عفانم هتسب اه ی امح یتی

، بلج دامتعا تبسن هب لماوع ارجا یی

، بلج تکراشم

ذ ی ناعفن رد حارط ی حرط امح یتی

، بلج دامتعا زا قیرط راتفر و تافص هدیدنسپ

، تابثا یب یفرط

،

فافش یزاس

، راشتنا ناسکی تاعلاطا

، بطت قی هدعو و درکلمع .

تامادقا تراظن ی تراظن

رب هجدوب

تراظن رد عماجم هجدوب

، تراظن رد عماجم حلاصا هجدوب

، شرازگ ذ ی یباسح

، هت ی ة مانرب ة

دنبنامز ی

، هت ی ة شرازگ اه ی لصف ی

، تراظن م ینادی

، فتسا هدا زا فرظ تی اهداهن و شخب صوصخ ی

،

قاتا اه ی ناگرزاب ی

، ناخ ة تعنص و ندعم . تراظن رب صخاش اه

اپ شی زه هنی یاه دحاو تعنص ی رد زوح ة رازاب یبای

، سررب ی م نازی موادت بسک و راک

، سررب ی تباقر

ذپ یری

، اپ شی تارداص کرهش اه ی تعنص ی

، اپ شی م نازی لوت دی رد کرهش تعنص ی

، اپ شی دوجوم ی

اهرابنا

، سررب ی و اپ شی م نازی تاعلاطا زا رازاب اه ی فده

، سررب ی و اپ شی مهس رازاب رد اهرازاب ی

فده

، اپ شی م نازی تراهم رازاب یبای رد اهدحاو ی تعنص ی .

* هب لد لی دودحم تی رد دادعت ص ف تاح

، اهنت شخب ی زا اهدک هئارا دش . نتم لماک رد رتفد رشن هی دوجوم .تسا

حرط عسوت ة رازاب لماش راهچ لحرم ة لصا ی تامادقا فرظ

تی

،زاس تامادقا لصا ی

، تامادقا

لمکم و تامادقا تراظن

ی .تسا رد لحرم ة فرظ تی زاس ی

، ق ناو نی و تاررقم سررب

ی م ی وش دن .

ب ضع ی زا ناوق نی

، وحن ة ارجا ی نآ

،اه دوبن فافش تی و سفت یاهری م توافت و نچمه نی

ةمادا