علاطمه تسیز تارثایلوت یطیحم دناهایگ هناد رد ینغور اهخرچ یبایزرا زا هدافتسا اب لیبدر تایح

(1)

علاطم ه تسیز تارثا یلوت یطیحم

د ناهایگ هناد

رد ینغور ا

هخرچ یبایزرا زا هدافتسا اب لیبدر

تایح

نیماکد دیجم ،1

یکمرب یضترم

2

،*

ینوناک نیما و3

ینیکشم یوسوم اضر دیس

4

:تفایرد خیرات 26

/ 05 / 1395

:شریذپ خیرات 17

/ 01 / 1396

نیماکد ، م ،.

یکمرب ، م ،.

ینوناک ، ا و ،.

یوسوم یکشم ین ، .س .ر 1397 . علاطم ه ناهایگدیلوت یطیحم تسیز تارثا هناد

رد ینغور داافتسا اب لیبدرا

.تایح هخرچ یبایزرا زا موب

،یزرواشک یسانش 10

( 1 :) 174 - 160 .

هدیکچ

ایوس لماش ینغور ناهایگ دیلوت یفسیز طیحم تارثا یبایزرا قیقحت نیا زا فده (

Glycine max L.

) ازلک ، ( Brassica napus Rapeseed.

)

و نادرگباففآ ( Helianthus annuus L.

) د هسیاقم یبایزرا روظنم هب تایح هخرچ یبایزرا .دوب لیبدرا نافسا ر تارتثا

و آ یاتیاقت ،یفتسیز طیتحم

ق داافسا دروم شور نیا رد داافسا دروم یفسیز طیحم رثا هقبط راهچ .دش هففرگ راک هب ینغور ایگ عون هس نیا نیمز یربراک هقبط راهچ نیا .تفرگ رار

رد هک تسا ییاهرثا هقبط رگید نیمز یربراک و آ یایاقت .تسا ییایمیشوفف نویسادیسکا و یناهج شیامرگ ،ندش یدیسا ،ندش یبادرم لماش رثا نیا

ن .دتندوب یناتسکی یوتگلا یاراد تلفخم یاهرثا هقبط یارب یعارز ایگ هسره .تسا هففرگ رارق یبایزرا دروم هعلاطم هتک داد ناتشن قتیقحت نتیا یاتف

تنا و آ یاتیاقت و رتفمک کوتوحم یاراد هتکارچ ،تسا یفسیز طیحم تارثا نیرفشیب یاراد یباخفنا رثا هقبط شش زا رثا هقبط نپ رد نادرگباففآ یژر

دیلوت هک داد ناشن یافن .تسا یرفشیب 1

و ایوس ،نادرگباففآ نت ازلک

هب نمزاین بیترت د

426 ، 370 و 471 رفم دش صخشم هعلاطم نیا رد .تسا نیمز عبرم

ًاتدمع یعارز ایگ هس یفسیز طیحم تارثا هک ،یماد دوک ،ییایمیش یاهدوک زا

سیرفکلا فروم و کزید تخوس ی

ناوت یم .دوش یم لصاح یرایبآ یارب هف

داهن نیا اب طبترم تارثا هک تاگ نآ یروآرف و دیلوت هب طوبرم اه

عرزم رد داافسا زا لبق اه .دنفسه ه

هژاو یاه :یدیلک هب ،نادرگباففآ هنی

،یزاس

،ازلک ،ایوس پ یزرواشک

،رادیا یناهج شیامرگ

همدقم

1 تسد ریاح کاح رد اتشک هتب یبای

نففرتگ رتظن رد و رادتیاپ یزرو

هبنج هتجوت دروتم ناتهج طتس رد کووحم دیلوت یفسیز طیحم یاه

ساتسا نیتمه رتب .تتسا هتففرگ رارق یدایز

، تحم تارتثا یفتسیز طی

ظن رد دیاب یزرواشک تلاووحم رادیاپ دیلوت رد یزرواشک ر

دوش هففرگ

(

Ruviaro et al., 2012

.)

1 ، 2 ، 3 و 4 - هب بیترت یعارز ناهایگ یژولوکا و تعارز یرفکد یوجشناد دافسا ،

،رای

تعارز ورگ

، یزرواشک دکشناد

، ،هتیاپ موتلع دکشناد ، آ یسدنهم ورگ ،رایدافسا

اگشناد شناد و یلیبدرا ققحم یدم یرفکد هفخومآ

لتک ریدتم و تتسیز طیحم تیر

ناجنز نافسا تسیز طیحم تظااح رادا

*(

- :کوئسم دنسیون Email: m_barmaki@uma.ac.ir

)

DOI:10.22067/jag.v10i1.55340

نآ زا و یتعیبط عباتنم هتب هفتسباو یزرواتشک یبایزاب ناوت هک اج

رف دنیآ اه دتیهیپ هتطبار ،تتسا نآ اتب طبترم ی و یزرواتشک نیتب یا

یحم ط تیلاعف .تسا دش رارقرب تسیز تم یزرواشک یاه

ی یارتب دتناوت

طیحم کابند هب یتارضم و دیاوف تسیز تارتضم هتلمج زا .دشاب هفشاد

یم نآ داهن زا دح زا شیب داافسا هب ناوت ته یزرواتشک یاه

نوتچ

تفآ شک یژرنا و اهدوک ،اه نتیا رتب وهتع .تتسا ریذپاندیدجت یاه

،

ییغت ر رخت ،نیمز یربراک اگفتسیز بتی

عوتنت شهاتک و یتعیبط یاته

زا یفسیز لمج هنیمک .تسا یار یزرواشک تارضم ه یانم تارثا یزاس

هنیشیب و اس یم هارف ار یشلاچ تبثم تارثا یز هتب اتت دروآ

نآ هلیتسو

نآ یروآرتف و یتعارز ناهایگ دیلوت .دیسر یرادیاپ هب ناوفب تعاب اته

رهب ماظن زا یریگ نآ زا مادکره هک تسا دش یالفخم یعارز یاه

اته

(2)

آ فروم یاراد اک ،

طیتحم اهراتشفنا و یژرنا ییار یتالفخم یفتسیز

دنفسه

(Cellura et al., 2012)

. دیهیپ طیارش دتیلوت رثا رد هک یا

زا ،هعسوت کاح رد یاهروشک رد لفخم یعارز تلاووحم ناریا هلمج

هب یم تسا دمآ دوجو لتیلحت و هتیزجت دروتم یرفشیب تقد اب تسیاب

درتیگ رارتق

(Abeliotis et al., 2013; Beccali et al., 2009;

Cellura et al., 2012; Ingwersen, 2012; Khoshnevisan, et al., 2014)

. تیلاعف دشر تعرس هب ناریا رد ریخا ههد دنچ یط یزرواشک یاه

هفشاد طیحم تارثا و نآ زا لصاح یفسیز

ساتیقم نیتمه هتب زتین اته

تسا هففای شیازفا (

FAO, 2007

) یفتسیز طیحم یساسا لئاسم . رد

، آ عبانم شهاک لماش ناریا آ هتب نآ دورو و تارفین ییوشبآ

یاته

ینیمزریز (

Jalali, 2011; Mahviet al., 2005

) ، شیاتسرف ،،اتخ

تفآ راشفنا شک

آ عباتنم هتب راتسف یاهدوک و اه (

Fadaei et al.,

2012; Kafilzadehet al., 2012; Talebi, 1998

) یتم هتب .دوتش

لأخ رطاخ را نیتب رزتب

تثا یباتیز و یزرواتشک یفتسیز طیتحم تار

تتتیلاعف شهاتتک هتتب یتتمک رایتتسب هتتجوت ،نارتتیا رد یزرواتتشک یاتته

م یاهراتتشفنا طیتتح

یاتته تتتیلاعف یارتتب عباتتنم زا داافتتسا و یفتتسیز

( تسا دش یزرواشک

DeVries & De Boer, 2010

لمعلاروفسد .) -

یم یدرادنافسا یاه تیلاعف یبایزرا یارب تسیاب

یارتب یزرواشک یاه

تلاووحم یفرعم تسود یزرواشک تادیلوت و

طیحم راد نیودت تسیز

.دوش اراد هک تسا یماظن یعارز ناهایگ دیلوت طیتحم تارثا ی

یفتسیز

طیتحم تارتثا یباتیزرا و هسیاقم یارب یالفخم یاهرازبا .تسا ییلااب وم یزرواشک تلاووحم دیلوت یفسیز .تتسا هتففرگ رارتق داافتسا در

عماج یارب رازبا نیرت یباتیزرا ،یزرواتشک تلاوتوحم تارتثا یباتیزرا

تایح هخرچ تسا1

(

Thomassenet al., 2008

) .

هب ،یتملع شور کی ناونع هتب رداتقLCA

یاهراتشفنا هتسیاقم

ماظن هب طوبرم تتسا یتعراز ناتهایگ دتیلوت یاته

(

Beccali et al.,

2009; Blengini & Busto, 2009; Brentrup et al., 2001;

Thomassen et al., 2008

) یبایزرا ،دوجوم عونفم یاهرازبا نایم رد .

ور تایح هخرچ طیحم تارثا یبایزرا یارب یعماج ش

،تادتیلوت یفسیز

رف آ یبایزرا .تسا تامدخ و اهدنی تاتیح هخرچ

یارتب بتسانم یتشور

اتی دتنیآرف ،کوتوحم کی هب طوبرم یفسیز طیحم تارثا همه یبایزرا یمک ،ییاسانش اب هک تسا تیلاعف اس

عبانم یبایزرا و یز فروم

دتش ،

1- Life Cycle Assessment (LCA)

یاهدنامسپ و اهراشفنا دشدازآ

طیحم هب هئارا ار یعماج یبایزرا تسیز

یم یم هارف ار تصرف نیا تایح هخرچ یبایزرا .دهد یباتیزرا هک دنک

طیتحم یور عوتنفم تارتثا زا یلماک ییاتناوت و درتیگ تروتص تتسیز

تصرف ییاسانش ر رادیاپ هعسوت رظنم زا بسانم یاه

یم نکمم ا دزاتس

(

Cellura et al., 2012; Ingwersen, 2012

کاتثم ناوتنع هتب .)

،

دیلوت یفسیز طیحم تارثا زا داافتسا اتب ار یلیش رد نادرگباففآ و ازلک

ییایمیش یاهدوک هک دنداد ناشن و دندرک یسررب تایح هخرچ یبایزرا یتم بتجوم ار کووحم ود ره رد یفسیز طیحم تارثا نیرتلااب نوتش

د

(

Iriarte et al., 2012

و هتیزجت هتعلاطم نتیا رد نینهمه .) لتیلحت

و ماخ داوم جارخفسا هکداد ناشن ییایمیش یاهدوک تایح هخرچ دیلوت

.دنفسه یدیلک لحارم ،نآ یبایزرا

طیتحم تارتثا دتیلوت یفتسیز

توتت

یگنرف (

Fragaria ananassa Strawberry. )

نارتیا رد داد ناتشن

هک عیبط زاگ ،هفیسیرفکلا فسیس ود رد هنژورفین یاهدوک و ی

هناخلگ(

-

هعرزم و یا )یا

رتلااب یم داجیا تارثا نی تندرک

د

(Khoshnevisanet

al., 2014

. یبایزرا طیحم یاه توحم یفسیز

زا داافتسا اتب هتک یتعارز تلاو

شور یم ماجنا یار یاه خرچ لک ،دوش

رتظن دتم ار کوتوحم تایح ه

یمن رارق ا هک تسا یلاح رد نیا دهد هتخرچ لتک ،تایح هخرچ یبایزر

ار کووحم تایح یتم رارتق رتظن دم

دتهد

O’Brien et al., 2012( )

.

یار هقبط نیرت ماظن یبایزرا رد دش ظاحل یاهرثا

ناتهایگ دیلوت یاه

ندتش یدیتسا لماتش تایح هخرچ یبایزرا هلیسو هب یعارز یتبادرم ،2

3ندش یناهج شیامرگ ، نیمز یربراک ،4

عباتنم هتیلخت و5

هتب(6

ناوتنع

ناتهایگ دتیلوت یتط رد آ فروم و ریذپان دیدجت یاه یژرنا ،کاثم تتسا )یتعارز (

Cederberg & Stadig, 2003; Foster et al.,

2007; O’Brien et al., 2012; Nassiri Mahallati &

Koocheki, 2017; Williamset al., 2006

) .

دقا تایح هخرچ یبایزرا زا داافسا اب هعلاطم نیا رد یباتیزرا هتب ما

زا لتصاح یفتسیز طیحم یاهراشفنا و یژرنا فروم ،داوم زا داافسا دش لیبدرا نافسرهش رد نادرگباففآ و ازلک ،ایوس یعارز ایگ هس دیلوت .تسا فده زا ا نی ،هعلاطم تارتثا رتظن زا یتعارز ایگ نیرفهب یفرعم

و یفسیز طیحم اسانش

یی لک و ساسح طاقن یدی

ارتب هارتف ی ندروآ

2- Acidification

3- Eutrophication 4- Global warming, 5- Land use

6- Depletion of resources

(3)

حم درکراک دوبهب ناکما طی

ز یفسی تتشک ماظن اتیگ هتس نتیا تیار

یعارز رد لیبدرا .تسا

شور و داوم اه

هعلاطم دروم یعارز ناهایگ رهش عاتاترا رد مان نیمه اب یفشد نایم رد لیبدرا 1500

زا یرتفم

وکنایم رد و ایرد طس ورغاب یاه

( شلات ) رتغ کامتش رد نهبتس و

هففرگ یاج ناریا تهف نافسمز یاراد و

نافتسبات و درتس یاته یاته

تسا کدفعم .

ییاتیفارغج رتع رظن زا نافسا ییایفارغج تیعقوم

؛ 37

و هجرد 45 ات هقیقد 39 و هتجرد 42 رتظن زا و یلامتش رتع هتقیقد

ییایفارغج کوط

؛ 47 و هجرد 30 ات هقیقد 48 و هجرد 55 کوتط هتقیقد

ا .تسا یقرش ىاوه و آ رب رثؤم لماوع هلمج ز

دوتجو ،لیبدرا نافسا

یم نافسا قرش رد رزخ ىایرد ندرتک رادروتخرب رتب وهتع هتک دتشاب

یتم زین ترارح هجرد لیدعت لماع ،دوخ تبوطر زا هقطنم .دتشاب

هتنهپ

نافسرهش یمیلقا یاراد

یم درس کشخ همین و درس کشخ یلقا دشاب

درس کشخ یلقا رد تبوطر رادقم هک 15

تلا 30 یتلقا رد و دتصرد

همین درس کشخ 20

لا 50 هتجرد لقادتح نیگناتیم رادتقم و ،دصرد

یلقا ود نیا رد ام نیرتدرس هنازور ترارح 5

ات 14 یفناس هجرد دارتگ

.تسا راص ریز زا ییلااتب تیط دیلوت یارب یمیلقا رظن زا لیبدرا رهش

سا بسانم ینغور ناهایگ هلمج زا ،یعارز ناهایگ ت

(Asgharipour

et al., 2012)

لکش(

1 دتیلوت یارتب هک تسا یعارز ایگ کی ایوس .)

یاهرامآ .دریگ یم رارق داافسا دروم ناریا و ایند رد نغور ترازو ریخا

یم ناشن یزرواشک داهج رد کوتوحم نتیا تتشک ریز طس هک دهد

ناریا 84084 نارتیا کامتش رد ایوس .تسا رافکه

، نافتسا رد هتلمج زا

یم تشک لیبدرا ریاح کاح رد هک دوش

20 ایوتس یتلم دیلوت زا دصرد

تسا نافسا نیا رد (

FAO, 2015

) .

طس رد ازلک 85933

یم تشک لیبدرا نافسا رد یرافکه هک دوش

دیلوت 164018 کاتس رد لاوناک نت 1392

.تتسا هفتشاد ارتمه هتب ار

.تسا روشک رد ازلک دیلوت رظن زا نافسا نیمود لیبدرا نافسا روم یعارز ایگ رگید نادرگباففآ هتب یعارز ایگ نیا ،دوب هعلاطم د

نیا رطاخ هب هک ازا یم دیلوت یرفشیب نغور رافکه ره ی نآ زا ،دتنک

هتب

یم دای لاوناک نیزگیاج ناونع .دوش

تایح هخرچ یبایزرا شور وزتیا یاهدرادنافتسا رد تاتیح هتخرچ یبایزرا یارجا لمعلاروفسد 14040

و 14044 طم نیا رد و دمآ تسا دتش ظاتحل هتعلا

یباتیزرا .ت

هخرچ وچراچ تایح نیب

دتش درادنافسا و عماج یللملا هتب و تتسا یا

روظنم طیحم یاهراشفنا نییعت و یبایزرا طیتحم تاتعلاطم رد یفتسیز

هففرگ راک هب ،یعارز ناهایگ دیلوت هلمج زا ،یدایز یفسیز .تتسا دش

یتم تاتعلاطم نتیا هتلمج زا هتب ناوتت

(Abeliotis et al., 2013;

Blengini & Busto, 2009; Cellura et al., 2012; Ingwersen, 2012; Khoshnevisan et al., 2014

) هتتعومجم .درتتک راتتشا

وزیا یاهدرادنافسا 14040

یم نایب تاتیح هتخرچ یباتیزرا ره هک دنک

یلصا زاف راهچ لماش

، فده و زوح نییعت ههایتس لیلحت ؛1

یرادرتب ؛2

رثا یبایزرا یاتفن ریسات و3

تتسا4 (ISO, 2006)

هتمادا رد زاتف رته .

ییوت طیحم تارثا مامت .تسا دش داد مرن زا داافسا اب یفسیز

ا رازتف

ورپامیس 15

/ 0 / 8 تتسا هتففرگ رارتق لتیلحت و هتیزجت دروتم (

PRe,

.)2015

لکش 1 - لیبدرا ناتسا ییایفارغج تیعقوم -

ناریا

Fig. 1- Geographic location of Ardabil province- Iran

فده و هزوح فیرعت تهم هلمج زا فده و زوح یرعت هتخرچ یباتیزرا لتحارم نیرتت

یتم هتففرگ نآ یانبم رب ییادفبا تامیموت هک تسا تایح دوتش

نتیا .

و فتسیس یاتهزرم ،یدرکراتک دتحاو ،فادها نییعت لماش تامیموت فسیس تسا هسیاقم دروم یاه (

Guinée, 2002

) ا فدته . هتعلاطم ز

راک یسررب ریاح طیحم درک

یفسیز تیلاعف یارتب تیار یزرواشک یاه

هب هعلاطم نیا رد .تسا لیبدرا رد یلحم طس رد یعارز ناهایگ دیلوت

1- Goal and scope definition 2- Inventory analysis 3- Impact assessment 4- Interpretation of results 5- Simapro v 8.0.1

(4)

و یسررب داتهن ،تتشک تهج یتاداهنشیپ هئارا دروتم یاتهرازبا و اته

یزرواشک تایلمع یاراد ینغور ناهایگ مامت .دش دهاوخ هئارا داافسا اثم ناونع هب .دنفسه یتواافم نیا رطاخ هب ،ازلک ک

یاهرذتب یاراد هتک

رایسب ،نادرگباففآ هب تبسن ،تسا یزیر شیپ یرفهب رذب رفسب دنمزاین

ا زا تسا تشاک تایلمع ماجن

، داهن اما اتیگ هس ره یارب یدورو یاه

.تسا دش هففرگ رظن رد ناسکی یعارز یدرکراک دحاو

1

کی هب یدرکراک دحاو کی کوتوحم زا تیایک ای تیمک

قهتطا

یم طیتحم یاتهراب ااتوفخا یارتب عتجرم دحاو ناونع هب هک ددرگ رد یدتیلک یموتهام یدرکراتک دتحاو .دوش یم داافسا نآ زا یفسیز

ارچ تسا تایح هخرچ یبایزرا ار تلاوتوحم نیتب هتسیاقم ناکما هک

روآ یم هارف د

(ISO, 2006)

اوم یمامت . و آ ،داوتم راتشفنا و فر

هب یژرنا زا نت کی یازا تبوطر رد یعارز کووحم ره

13 دصرد هتب

.تسا دش ظاحل یدرکراک دحاو ناونع متسیس یاهزرم ،ایوتس یارتب دتیلوت ماظن مامت فسیس زرم و نادرگباتففآ

ازتلک ار

یم ششوپ رف دنرادربرد فسیس زرم .دهد

هتنیمز شیتپ یاهدتنیآ و یا

هنیمز سپ هتنیمز شیپ یاهدنیارف .تسا یا تم جارخفتسا لماتش یا

داو

رف .تتسا تخوتس و هفیتسیرفکلا دتیلوت و اهدوک ،ماخ شیتپ یاهدتنیآ

هنیمز راشفنا ،یزرواشک تیریدم لماش یا رتثا رد اوه و آ و ،اخ هب

تیلاعف دیلوت یارب یزرواشک یاه کی

.تسا یعارز ایگ هس نیا زا نت

دتنام یقاتب شتلک و اتک هتک تتسا نتیا هعلاطم نیا رف شیپ زا

گزاب نیمز هب کووحم یم دنادر

هب .دوش تیریدتم تتیلاعف کی ناونع

،یزرواشک ،ییاذتغ داوتم تتشگزاب هب رجنم هکارچ تسا دیام رما نیا

دام یاوفحم یتم شیاتسرف زا یریگوتلج و ،اتخ یلآ

فهتتا .دوتش

لکش( تسا دشن ظاحل هعلاطم نیا رد تشادرب نیح رد کووحم 2

.)

عمج هداد یروآ ههایس یاه

یرادرب

2

داد شک یاه یعارز کاس یط رد یزروا 93

- 1392 عمج .دش یروآ

داد ایس یاه عتمج کووحم ره یداوفقا دیلوت ساسا رب یرادرب یروآ

عمج .دش داد یروآ رط زا اه هتب نازرواشک اب ورردور هبحاوم قی تتسد

1- Functional unit

2- Inventory data collection

داد .دمآ .دتنففرگ رارق یبایزرا دروم هلحرم ود رد ییاهن و ییادفبا یاه

ییادفبا هلحرم رد

، 45 م لقادتح( زادنا ساسا رب هعرز )یراتفکه نتپ

داد عتمج اه و یتنف ،یداتوفقا تایتصووخ یاراد عرازتم .دتش یروآ

هب .دندوب یتواافم یعامفجا قتیقد تاتعهطا هتب یبایفسد روظنم

رد رتت

قیقد یسررب دعب هلحرم رد یرت

شش داد و دتش ماتجنا هتعرزم یاته

نیشام اووخ رد ییادفبا س ، داافسا دروم تلاآ

فتسی ،یراتیبآ یاته

داهن رگید و تخوس فروم .دنففرگ رارق یبایزرا دروم یزرواشک یاه

داد سپس اگتشناد یزرواتشک دیتاتسا رظن و عبانم رورم ساسا رب اه

ت دروم یلیبدرا ققحم أ

.تفرگ رارق دیی نتیا رتب رتف هتعلاطم نیا رد

نم زا ینغور ناهایگ مامت هک تسا یهباشم عبا

،یژرتنا رظن زا تهن

- دا

ویش ود یزرواشک یاه رهب تیریدم

یتم دنم هتعلاطم نتیا رد .دنوتش

تخاسریز اه نامفخاس(

،اه کاناک ثادحا آ کاقفنا یاه

ریمعت و ) ریغ و

نیشام یرادهگن و .تسا دشن ظاحل تلاآ

،عبانم یسررب رد هتب اوته هب اهراشفنا هبساحم تیمها

دازآ هطتساو

،اتینومآ ندش

(NH₃)

و

N₂O

و

NO_x

ح یاتهدوک فرتوم زا هلتصا

رد دربراک زا لصاح یقفسم یاهراشفنا .دش صخشم ییایمیش هتعرزم

لمعلاروفسد زا داافسا اب داافسا اب راشفنا .دندش هبساحم یالفخم یاه

( سرفتتساک و رارتاتتنرب طتتسوت دتتش هتتئارا شور زا

Brentrup &

Küsters, 2010

یارتب ) ید و ،اتینومآ ،تارتفین نژورتفین

و دیتسکا

ف نآ زا .دش هبساحم تااس تخوس نفخوس هک ه اج

هتب یلیتسف یاه

اف ،دراد یبرخم تارثا اوه شور زا تخوتس یارب راشفنا یاهروفک

هتئارا

( تنیتوپ و هلحاتس طتسوت دتش

Sahle & Potting, 2013

دروتم )

تفآ نازیم .تفرگ رارق داافسا شک

م دام ساسا رب اه ؤ

نآ کاعف رث اه

آ دلج یور رب رفیل رد ن

.تفرگ رارق هبساحم دروم اه

رثا یبایزرا شور ما کا یس

(CLM)

طیتحم موتلع نتمجنا هلیتسو هتب هتک

نیا .دش هففرگ راک هب هعلاطم نیا رد تسا دش نیدنیل اگشناد یفسیز نیا رطاخ هب شور اهدمایپ هک

نیب طس رد ار یم هبساحم یللملا

و دنک

رق داافسا دروم تسا یدایز دربراک یاراد فرگ را

ت

(Guinée, 2002)

.

رتب یتعارز ناتهایگ تاتیح هخرچ یبایزرا یارب یباخفنا یاهرثا هقبط سیز طیحم لئاسم ساسا ،یتعارز ناهایگ دیلوت اب طبترم یف

فادتها و

شچ ادنا .تفرگ ماجنا هعلاطم ز دتش یتسررب یاتهرثا هتقبط

نتیا رد

ندش یبادرم ،لماش هعلاطم یناهج شیامرگ لیسنافپ ،ندش یدیسا ،

و

ویسادیسکا کدم .تسا ییایمیشوفف ن هوخشم یاه

ییاهروفکاف و یزاس

(5)

کودتج رد دتش تیرعت یاهرثا هقبط رد داافسا دروم 1

دتش دروآ

.تسا

لکش 2 - یاهداهن و متسیس یاهزرم ماظن اب طبترم

ک دیلوت یاه ازل

ایوس و نادرگباتفآ ،

Fig. 2- System boundaries and relevant inputs of the soybean, sunflower and canola production systems

لودج 1 - لدم هصخشم یاه اهروتکاف و یزاس

یاهرثا هقبط رد هدافتسا دروم ی هعلاطم دروم

Table 1- The characterisation models and factors for used for the default impact )دحاو( رثا هقبط

Impact category (Unit)

اف هصخشم یاهروتک یزاس

Characterisation factors

لاثم اه Examples

ندش یدیسا لیسنافپ Acidification potential

(kg SO2 eq.)

AP, CML 2001 non-baseline (fate not included), Version: January 2016.

1 kg ammonia = 1.88 kg SO₂ eq.

1 kg nitrogen dioxide = 0.7 kg SO₂ eq.

1 kg sulphur dioxide = 1 kg SO2 eq.

ندش یبادرم لیسنافپ Eutrophication potential

(kg PO₄^3- eq.)

EP, CML 2001 baseline (fate not included), Version:

January 2016.

1 kg phosphate = 1 kg PO43-

eq.

1 kg ammonia = 0.35 kg PO₄^3- eq.

1 kg COD (to freshwater) = 0.022 kg kg PO₄^3- eq.

یناهج شیامرگ لیسنافپ Global warming potential

(kg CO2 eq.)

GWP100, CML 2001 baseline Version: January 2016.

1 kg carbon dioxide = 1 kg CO2 eq.

1 kg methane = 28* kg CO₂ eq.

1 kg dinitrogen oxide = 265 kg CO2 eq.

ادیسکا داجیا لیسنافپ ن

ییایمیشوفف یاه

Photochemical oxidant creation potential

(kg C2H4 eq.)

POCP, CML 2001 baseline (high NOx), Version:

January 2016.

1 kg carbon monoxide = 0.027 kg C₂H₄ eq.

1 kg ethane = 0.123 kg C2H4 eq.

1 kg toluene = 0.637 kg C₂H₄ eq.

(6)

،نیا رب وهع هتب( نیتمز یربراتک و آ عبانم هب یگفسباو تارثا

یبایزرا دروم کووحم ره یارب )نیمز دحاو ره زا کووحم دیلوت ینعم یارب داافسا دروم نیمز و آ لک هب اهرثا هقبط نیا .تسا هففرگ رارق .دراد ااوفخا نآ تایح هخرچ یط رد کووحم ره

لودج 2 - هداهن یجورخ و اه یعارز ناهایگ یاه

،ازلک نت کی یازا هب نادرگباتفآ و ایوس

Table 2- Input and output flows of canola, soybean, and sunflower per FU یجورخ و هداهن نایرج

Input and output flows

دحاو Unit

ازلک Canola

ایوس Soybean

نادرگباتفآ Sunflower تخوس

Diesel fuel L 146 98.5 155

ین دوک روا هنژورف

Nitrogen fertilizer as urea kg 305 214 388.4 لپیرت تااسفرپوس

Triple superphosphate, as P2O5

kg 176 156 203.84

سافپ دوک

Potassium fertilizer as K₂O kg 48 45 67

لع شک

Herbicides kg 2.8 3.2 4.5

تفآ شک

Insecticides kg 1.1 0.75 1.5

چراق شک

Fungicide kg 3.5 4.2 5.3

)دماج( یماد دوک

Manure (solid) kg 4750 5115 5513

قرب

Electricity kWh 1355 1471 1558

یرایبآ

Irrigation m³ 4406 5574 7024.2

رذب

Seed kg.ha^-1 10 83 17

درکلمع

Yield kg 2122 2701 2344

هعرزم زا اهراشتنا Field emissions

،اینومآ

Ammonia volatilization kg.ha^-1 25.58 17.95 32.58 ید راشفنا

نژوریفن دیسکا

Nitrous oxide emissions kg.ha^-1 1.70 1.20 2.17 تارفین ییوشبآ

Nitrate leaching kg.ha^-1 38.60 27.08 49.15

N2O kg.ha^-1 2.93 2.06 3.73

CO₂ kg.ha^-1 275.05 185.56 292

ییوشبآ تااسف

Phosphorous (P) runoff kg.ha^-1 16.24 14.40 18.81

ثحب و جیاتن

ریسفت و تایح هخرچ یبایزرا جیاتن رد دتش هتئارا هلحرم نپ زا هعلاطم نیا رد اتهنت ،وزتیا درادنافتسا

در لحارم تیصووخ و یدنب

تسا دش ظاحل یزاس ت

(ISO, 2006)

.

نیمز یربراک ،یفسیز طیحم تارثا هسیاقم یارتب آ هتب یگفتسباو و

ررب دروتم شتخب نتیا رد نادرگباففآ و ازلک ،ایوس یعارز ایگ هس یتس

(7)

یم رارق .دریگ

لودج 3 ناد نت کی دیلوت اب طبترم یاهرثا هقبط- نادرگباتفآ و ازلک ،ایوس ینغور ه

Table 3- Life cycle impacts associated with the production of one ton of oilseed ط

رثا هقب Impact category

دحاو Unit

ازلک Canola

ایوس Soybean

نادرگباتفآ Sunflower یناهج شیامرگ

Global warming (GWP100a) kg CO₂eq. 2132.576 1549.327 2283.972 ییایمیشوفف نویسادیسکا

Photochemical oxidation kg C2H4eq. 0.45652 0.319267 0.504258 ندش یدیسا

Acidification kg SO₂eq. 34.07332 21.28836 38.37665 ندش یبادرم

Eutrophication kg PO43-

eq. 15.03938 9.217322 17.13289

یناهج شیامرگ لیسناتپ زا دتش دتیلوت ینغور هناد نت کی یارب یناهج شیامرگ لیسنافپ

هس ره لکتش رد یتعارز ایگ 3

ید ساتسا رتب دیتسکا

( نبرتک

CO₂-

equivalent

) .تسا دش داد ناشن دش دیلوت

ید دیسکا ( نبرک

CO₂-equivalent

تب ًاتدمع دش دیلوت ) رطاتخ ه

تخوس نفخوس دوک ،اه

هب .تسا هفیسیرفکلا دیلوت و یماد نیا رطاخ

هتک

سیرفکلا دیلوت ناریا رد ی

اب هف اتگورین زا داافسا یتبیکرت لکیتس یاته

یم ماجنا ،دریگ ناخلگ یاهزاگ یدایز ریداقم ه

یم راشفنا وج هب یا .دتبای

تتسیرفکلا( یژرتتنا فرتتوم رتتظن زا ی

یژرتتنا نادرگباتتففآ ،)تخوتتس و هف

شیب یم فروم ازلک و ایوس هب تبسن یرف .دنک

لکش 3 یم ناشن کی دیلوت هک دهد ،نادرگباتففآ و ازلک ،ایوس نت

هب ترت بی 1549 ، 2132 و 2283 ید مرگولیک دیتسکا

( نبرتک

kg CO₂-

)eq

رشفنم اوه هب یم

شیاتمرگ لیسنافپ ریداقم نیب یکدنا تواات .دنک

یتم دهاشم ازلک و نادرگباففآ تشک یناهج کودتج( دوتش

3 هتس .)

زا رفشیب یندعم یاهدوک و یماد دوک ،هفیسیرفکلا 70

هتقبط زا دتصرد

یم لیکشت ار رثا .دهد

داهن رگید یکدتنا هتس اه

رتثا هتقبط نتیا رد

هب یافن .دنراد تیا زا دتمآ تتسد

تاتعلاطم رتگید یاتفن اتب هتعلاطم ن

دراد یناوتخمه

(Bernesson et al., 2004; Iriarteet al., 2010;

Stephensonet al., 2008

).

لکش 3 زلک ،ایوس نت کی یازا هب یناهج شیامرگ لیسناتپ- لیبدرا رد یدیلوت نادرگباتفآ و ا

Fig. 3- GWP for one ton of soybean, canola and sunflower produced in Ardabil

(8)

ییایمیشوتف نویسادیسکا هب یافن هتقبط اب هباشم ییایمیشوفف نویسادیسکا یارب دمآ تسد

لکش .تسا یناهج شیامرگ لیسنافپ رثا 4

رثا دتیلوت یفتسیز طیتحم

( نلیتا کداعم ساسا رب ار یعارز ناهایگ

C₂H₄-eq

ناشن ) زا .دهد یم

اراد ایوس ،رثا هقبط نیا رظنم طیحم ییاراک ی

هب تبسن یرتلااب یفسیز

نادرگباففآ داد لیلحت و هیزجت .تسا ازلک و

یم ناشن اه دیلوت هک دهد

سیرفکلا فروم و هب هنژورفین ییایمیش یاهدوک و هفی

اد طاتقن ناوتنع

هب ینغور ناهایگ هس تایح هخرچ رد یم رامش

تتسا رکذ هب مزلا .دنیآ زا رفشیب هک

80 دصرد سیرفکلا زا ی نفخوس قیرط زا ناریا رد یدیلوت هف

یبط زاگ یم لصاح یع هک دوش

طیتحم یاتهراب دتنرادرب رد دوخ نیا -

تتحت ًاتدتمع ییایمیتشوفف نویسادیسکا لیکشت .تسا ییلااب یفسیز ت نادیسکاوفف راشفنا ریثأ اه

ی (

SO₂

،

NMVOC

و رد دش دیلوت )CO

ناتهایگ تتشادرب و تشاد و تشاک لحارم یط هتک تتسا یتعارز

زا

تخوتتس نفخوتتس قتتیرط نیتتشام رد یلیتتسف یاتته

،یزرواتتشک تلاآ

ووخ یتم رتشفنم تیار تشک تایلمع رد ًاص دوتش

(Nguyen et al.,

2008)

.

لکش 4 - لیبدرا رد هدش دیلوت نادرگباتفآ و ازلک ،ایوس نت کی یازا هب یناهج شیامرگ ییایمیشوتف نویسادیسکا

Fig. 4- PO for one ton of soybean, canola and sunflower produced in Ardabil

ندش یدیسا لکش 5 طیحم تارثا شرازگ هب دتش دیلوت یعارز ناهایگ یفسیز

ندش یدیسا رظنم زا (

SO₂-eq

یم یدرکراک دحاو یازا هب ) رد .دزادرپ

رف ،رثا هقبط نیا هنیمز سپ یاهدنیآ

یلصا ناونع هب یا تکراشم نیرت

-

یم هفخانش ناگدننک دنوش

یرایبآ و نیتشام زا داافسا و رتگید زا تلاآ

.دنفسه رثا هقبط نیا رد یلصا رصانع دیتسکا رفتشیب رثا هقبط نیا رد

-

( نژورفین یاه

NO_x

ید و ) دیسکا رگوگ د (

SO₂

یتم دراو راتسمتا هب ) -

یدیسا یفسیز طیحم تارثا .دوش تب زا ندتش

ه زا داافتسا و یریگراتک

ًاتدمع هک تسا یعونوم یاهدوک هب رجنم

فین اهراشفنا یم ینژور

.دوش

راتشفنا .تتسا ندش یدیسا اب هطبار رد اد هطقن رگید یماددوک دیلوت ( ،اینومآ

NH3

نژورتفین ناینب اب ییاهدوک یریگراک هب و دیلوت زا ) 20

یم لماش ار اهراشفنا لک زا دصرد هخرچ یط رد ندشدیسا .دوش

تایح

هب ازلک و نادرگباففآ دیلوت بتیترت

8 / 1 و 6 / 1 دتیلوت رد ندتش یدیتسا

هقبط نیا رثا .تسا ایوس زا رتثا

2 / 21 اتت 37 / 38 ید مرگوتلیک دیتسکا

( درگوگ

kg SO₂-eq

) ا فروم زا لصاح درگوگ راشفنا نیرفشیب و تس

سیرفکلا یلااب هفی

یم آ ژاپمپ فرص هک تسا یا .دوش

ندش یبادرم ندش یبادرم یبایزرا زا لصاح یافن یتعارز اتیگ هتس زا لتصاح

م لکش .دوب ندش یدیسا و یناهج شیامرگ لیسنافپ اب هباش 6

تارتثا

بسح رب یفسیز طیحم

PO₄^3-eq.

هب یم ناشن یدرکراک دحاو یازا -

.دهد

(9)

لکش 5 و ازلک ،ایوس نت کی یازا هب ندش یدیسا- لیبدرا رد هدش دیلوت نادرگباتفآ

Fig. 5- AC for one ton of soybean, canola and sunflower produced in Ardabil

تیلاعف یلصا ینغور ناهایگ دیلوت اب طوبرم یاه نیرت

داوتم عتبنم

یم رامش هب راسف یواح زا ییلااب هس .دنور

دربراتک لماتش داوم نیا

،یماد دوک و هتنژورفین یاتهدوک دربراتک و اتهروفکارت زا اتهزاگ راشفنا

.تسا راسف یلصا سا رثا هقبط نیا رد اد هطقن نیرت هنژورفین یاهدوک زا دااف

(

NO_x

و

NH₃

یلتصا .تتسا یفعنص راسف و ) و کاتقفنا لتماع نیرتت

ییوتتشبآ

NO₃⁻

و

PO₄³⁻

آ هتتب مزریز یاتته ی

تتسا یحطتتس و یتتن ت

(

Gallego et al., 2011

) . زا ندش یبادرم 2

/ 9 اتت ایوس رد 1

/ 17

kg

PO₄³ eq.

یتبادرم .تسا ریغفم نادرگباففآ رد و نادرگباتففآ رد ندتش

ب ازلک ه بیترت 82 / 1 و 59 / 1 .تسا ایوس ندش یبادرم ربارب

لکش 6 یوس نت کی یازا هب ندش یبادرم لیسناتپ- لیبدرا رد نادرگباتفآ و ازلک ،ا

Fig. 6- EP potential for one ton of soybean, canola and sunflower produced in Ardabil

بآ هب یگتسباو هب آ هب یگفسباو تاتیح هتخرچ یشیور زاف هب طوبرم ااخ روط

.تتسا ریغفم یعارز ناهایگ نیب آ هب یگفسباو .تسا ینغور ناهایگ زاین دروم آ رادقم

هتب نادرگباتففآ و ازتلک ،ایوتس یارب بتیترت

4406 ،

5574 و 7024 تتش دروآرتتب بتتعکمرفم د

کودتتج(

3 ،نییاتتپ درتتکلمع .)

و رتیخبت خرتن و آ زا داافتسا نییاتپ ییاراتک تتشک رد لااتب قرتعت

(10)

.تسا دش رگید ینغور هناد ود اب دایز فهفخا عاب نادرگباففآ نیمز یربراک هب یدودحم عبنم یعارز نیمز .دور یم رامش

نیتب تتباقر اتیند رد

لگنج ،یزرواشک تباقر هب رجنم تیعمج دشر شیازفا اب تعنص و یراد

ثفتسم دتعاق نتیا زا زتین ناریا هک تسا دش نیمز رس رب تتسین ین

(

Dekamin et al., 2015

) هتس نیب نیمز یربراک ،ریاح هعلاطم رد .

دوب تواافم یعارز ایگ کودج(

3 ایوتس یتنغور هتناد نتت کی دیلوت .)

ین دنمزا 370 ازلک ،عبرمرفم 471

رفم نادرگباتففآ و عبرم 426

عتبرمرفم

ناراتکمه و یلتسدوئآ .تسا نیمز (

Audsley et al., 2010

) روفکاتف

راشفنا ار نیتمز یربراتک رتییغت یارتب

143 g CO₂- eq. m²

دروآرتب

یم روفکاف نیا اب .دندرک ید ناوت

هب دش دیلوت دیسکا اتیگ رته هلیتسو

، دتش رتکذ روفکاتف ظاتحل اتب و هعلاطم نیا رد .درک هبساحم ار یعارز اب ایوس هب طوبرم راشفنا نازیم نیرفمک

kg CO₂-eq.

529 نیرفشیب و

هب طوبرم نازیم

kg CO₂-eq.

673 .دوب ازلک یارب

کودج 3 و ایوتس ،نادرگباتففآ یعارز ناهایگ تایح هخرچ یبایزرا

ایوس رثا هقبط ره زا یاوس .دهد یم ناشن ار رثا هقبط ره یازا هب ازلک نیرتدتب نادرگباففآ .داد ناشن دوخ زا ار یفسیز طیحم درکلمع نیرفهب طیحم یافن زا اهرثا هقبط رثکا رد ار یفسیز

ه .داد ناشن دوخ ر

ایگ هس

و ،دتندرک تیعبت یناسکی یوگلا زا لفخم یاهرثا هقبط رد یعارز یتل

طیحم راب نیرتلااب نادرگباففآ هتب رتثا هتقبط شش زا نپ رد ار یفسیز

رفمک یگفسباو و رتلااب هناد درکلمع رطاخ هب ایوس .داد ااوفخا دوخ ازتلک اب هسیاقم رد رافکه ره طس رد داهن هب و

نیرتفهب نادرگباتففآ

طیحم درکلمع و ایوتس ک دوک هب یگفسباو .تشاد ار یفسیز

درتکلمع

هب رجنم ینغور هناد یلااب تارثا

ینغور ایگ نیا یفسیز طیحم نییاپ

.تسا دش ایوتس اتب هسیاقم رد ازلک و نادرگباففآ یارب یفسیز طیحم یاهراب

کودج( دوب لااب رایسب 3

این رطاخ هب یافن نیا .) یرتفمک داتهن و یبآ ز

و ازتلک رتگید اتب هسیاقم رد ایوس دیلوت رد هک تسا دروتم نادرگباتففآ

یم رارق داافسا دریگ

نیا اب . طیحم درکلمع ازلک ،دوجو هب یفتسیز

یرتف

هب .تشاد نادرگباففآ هب تبسن یم یلک روط

دتیلوت رد هتک تتاگ ناوتت

یاتهدوک زا داافتسا ،یعارز ناهایگ ،یتماد دوتک و یفعنتص

،تخوتس

تیلاعف دامآ یاه فرتوم و تتشادرب و تتشاد و تتشاک ،نیمز یزاس

سیرفکلا ی م آ ژاپمپ یارب هف ،یتعارز اتیگ هس ره رد .تسا رثؤ

تارتثا

رف هب طوبرم و یقفسمریغ هنیمز سپ یاهدنیآ

تسا یتارثا زا رفشیب یا لمع نیح رد هک

طیتحم رتب تتشادرب و تشاد ،تشاک تای دراو تتسیز

یم ازم رد .دوش د یسررب دروم عر

شور زا نازرواتشک ،لیبدرا نافسا ر -

هب( یفنس و یار یاه ناونع

یم داافسا )یباقرغ یرایبآ ،کاثم هک دننک

وت یارب لااب آ یایاقت عاب رما نیمه اتب هتسیاقم رد کوتوحم دیل

شور رگید بآ یاه

یم یرای یتم ناشن هعلاطم نیا یافن .دوش هتک دتهد

تیلاعف زا راذگ دیلوت یاه

تعاب ایوتس تتشک هتب ازتلک و نادرگباتففآ

تخوس( یژرنا زا داافسا و داهن فروم ،یفسیز طیحم تارثا شهاک سیرفکلا و ی هف یم یدیلوت یایوس نت ره یازا هب ) .دوش

یربراتک ، آ هب یگفسباو شهاک یارب ار یعارز و ینف یاهرایعم بدرا رد یتنغور ناتهایگ دتیلوت یارتب یفسیز طیحم تارثا و نیمز لتی

یاهراتشفنا رد یتماد دوک و یفعنص یاهدوک عون و رادقم .درک یفرعم فتسم رتثا یعارز ایگ هس نیا زا لصاح یلااتب صخاتش .تتشاد یمیق

یم تشادرب هنیهب عاب دناوت

طیحم یاهراب یزاس هب یفسیز

دتیلوت یازا

نت کی هنیهب و شهاک .دوش ینغور هناد اتس

یاتهدوک زا داافتسا یز

یم ییایمیش تسیاب

نیزگیاج یفسیز و کیناگرا یاهدوک و دوش ظاحل

.دوش ییایمیش یاهدوک هب هنیهب روظنم طیحم یزاس

ماظن یفسیز ینغور ناهایگ تشک یاه

واشک ،لیبدرا نافسا رد فسیس یاقترا و دوبهب و قیقد یزر

یرایبآ یاه

شیپ یم داهن تایلمع حهصا .دوش دوتبهب ، ختش نوتهمه یتعارز یاه

بآ فسیس ییاراک ،یرای

هب ،یتعارز ایگ آ فروم ییاراک دوب حهتصا

گ داهن قیقد تیریدم و ینغور ناهای یم اه

تارتثا شهاتک عاب دناوت

طیحم ماظن رد یفسیز .دوش ینغور ناهایگ تشک یاه

یارجا اب هکارچ

،یتامادقا نینچ هتناد نت کی دیلوت یارب

داتهن و یژرتنا ، آ یتنغور

یم فروم یرفمک یزرواشک سا .دوش

کتی ای و هنیدقن ناهایگ زا دااف

موگل یتم یفعنتص ناتهایگ یعارز وانت رد و یدوتک یاتیاقت دتناوت

آ هناد دیلوت رد ییاذغ رصانع ییوشب .دهد شهاک ینغور یاه

اراک شیازفا یارب رگید ار ی

دوتس فروم شهاک و آ فروم ی

اخ زا داافسا ،نادرگباففآ دیلوت ًاصووخ ،ینغور یاه هناد دیلوت رد -،

،اخ نودب ای لقادح یزرو زا تظااح یارب یزرو

یارتب ،اتخ طتس

داس .تسا آ ریخذ رهب شیازفا یارب ار نیرت

شیازفا نیمز زا یرو

تتتسا یتتعارز اتتیگ یداتتوفقا درتتکلمع

(Iriarte et al., 2010;

Romero-Gámez, Audsley, & Suárez-Rey, 2014

).

ههد یط رد ییایمیشدوک هب تلود هفشذگ یاه

سف هتنژورفین و را

یم تخادرپ هنارای داد نینهمه .دنک

ت دروتم یاه أ

اوتوخ رد یدتیی

داافسا هناد دیلوت رد ییایمیش یاهدوک زا لیبدرا نافسا رد ینغور یاه

(11)

یاتهدوک زا یرتلااتب حوطتس نازرواتشک ساسا نیمه رب .درادن دوجو هنژورفین هیصوت ریداقم هب تبسن ار راسف و کداهج طسوت دش

واش یزر

هب ینغور هناد دیلوت یارب یم راک

رتب .دتنریگ رد اتهدوک ساتسا نیتمه

دوتک نییاتپ تتمیق .تتسا یعارز ایگ ذج تردق زا یرفشیب ریداقم تهدوک لفخم عاونا زا داافسا عاب نآ داتیز ریداتقم رد ییایمیتش یا

یم وش تمیق .د یتم رتظن هب دوک رتلااب یاه شهاتک هتب رتجنم دیتسر

هدوک زا داافسا یا

یم ناشن تاعلاطم .دوش ییایمیش دنهد

دربراتک هک

یم دوک ریداقم کداعفم ات درکلمع شیازفا عاب دناوت

60 وتش دتصرد د

(Balali et al., 2004)

هب . طیتحم تارثا شهاک روظنم یتم یفتسیز

-

هقطنم طس رد ،اخ تاشیامزآ تسیاب هیصوت و ماجنا یا

یدوتک یاه

.دوش هئارا نازرواشک هب نآ هب صفخم ا رد ا ،لیبدرا نافس دتیلوت رد یتعقاو و وقلاتب درتکلمع نیب فهفخ

رتجنم یتنغور ناتهایگ درکلمع شیازفا .تسا لااب ینغور ناهایگ هتب

ینعم شهاک نآ یفتسیز طیحم یاهراب رد یراد

یتم اته دوتبهب .دوتش یم تشادرب صخاش

تناوت داتهن زا داافتسا شهاتک هتب رتجنم د یاته

هب آ و نیمز ،یزرواشک و یازا

یم .دوش یدرکراک دحا نیشام تسیاب

-

.دنبای اقترا یزرواشک تلاآ هجیتن یریگ

تسایس یتم ناریا رد یزرواشک ناراذگ لمعلاروفتسد تتسیاب

و اته

تسایس فروم تیریدم یاه طیحم تارثا و یزرواشک شخب رد آ

-

یبایزرا شزرا ،ریاح هعلاطم .دنیامن نیودت نآ یفسیز رد تایح هخرچ

م اهراشفنا ،رد طیح

رک صخشم ار یعارز ناهایگ اب طبترم یفسیز و د

یموت یارب یدنمشزرا تاعهطا تیلاعف یارجا و یزاس

رادفتسود یاه

طیتحم یتم هارتتف تتتسیز تتس

یتتم یاتفن نتتیا .دزا نیودتتت رد تتتسیاب

لمعلاروفسد طیحم تارثا شهاک و اه

هناد یفسیز نافسا رد ینغور یاه

.دنریگ رارق رظن دم لیبدرا

عبانم

Abeliotis, K., Detsis, V., and Pappia, C. 2013. Life cycle assessment of bean production in the Prespa National Park, Greece. Journal of Cleaner Production 41: 89-96.

Asgharipour, M.R., Mondani, F., and Riahinia, S. 2012. Energy use efficiency and economic analysis of sugar beet production system in Iran: A case study in Khorasan Razavi province. Energy 44: 1078-1084.

Audsley, E., Brander, M., Chatterton, J.C., Murphy-Bokern, D., Webster, C., and Williams, A.G. 2010. How low can we go? An assessment of greenhouse gas emissions from the UK food system and the scope reduction by 2050.

Report for the WWF and Food Climate Research Network.

Balali, M., Moameni, A., Malakouti, M., and Afkhami, M. 2003. Balanced soil fertilization towards sustainable agriculture and food security in Iran. Congress Global Food Security and the Role of Sustainable Fertilization, Iran, Tehran p. 26-28. (In Persian)

Beccali, M., Cellura, M., Iudicello, M., and Mistretta, M. 2009. Resource consumption and environmental impacts of the agrofood sector: life cycle assessment of Italian citrus-based products. Environmental Management 43: 707-724.

Bernesson, S., Nilsson, D., and Hansson, P.A. 2004. A limited LCA comparing large-and small-scale production of rape methyl ester (RME) under Swedish conditions. Biomass and Bioenergy 26: 545-559.

Blengini, G.A., and Busto, M. 2009. The life cycle of rice: LCA of alternative agri-food chain management systems in Vercelli (Italy). Journal of Environmental Management 90: 1512-1522.

Brentrup, F., and Küsters, J. 2000. 10. Methods to estimate potential N emissions related to crop production.

Agricultural Data for Life Cycle Assessments 81: 146-156.

Brentrup, F., Küsters, J., Kuhlmann, H., and Lammel, J. 2001. Application of the life cycle assessment methodology to agricultural production: an example of sugar beet production with different forms of nitrogen fertilisers. European Journal of Agronomy 14: 221-233.

Cederberg, C., and Stadig, M. 2003. System expansion and allocation in life cycle assessment of milk and beef production. The International Journal of Life Cycle Assessment 8: 350-356.

Cellura, M., Longo, S., and Mistretta, M. 2012. Life Cycle Assessment (LCA) of protected crops: an Italian case study.

Journal of Cleaner Production 28: 56-62.

de Vries, M., and de Boer, I.J. 2010. Comparing environmental impacts for livestock products: A review of life cycle assessments. Livestock Science 128: 1-11.

(12)

Dekamin, M., Veisi, H., Safari, E., Liaghati, H., Khoshbakht, K., and Dekamin, M.G. 2015. Life cycle assessment for rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) production systems: a case study for Iran. Journal of Cleaner Production 91:

43-55.

Dutilh, C.E., and Kramer, K.J. 2000. Energy consumption in the food chain: comparing alternative options in food production and consumption. Ambio: A Journal of The Human Environment 29: 98-101.

Fadaei, A., Dehghani, M.H., Nasseri, S., Mahvi, A.H., Rastkari, N., and Shayeghi, M. 2012. Organophosphorous pesticides in surface water of Iran. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology 88: 867-869.

FAO. 2007. State of the World's Forests.

Foster, C., Green, K., and Bleda, M. 2007. Environmental impacts of food production and consumption: final Report to the Department for Environment Food and Rural Affairs, Italy, Rom.

Gallego, A., Hospido, A., Moreira, M.T., and Feijoo, G. 2011. Environmental assessment of dehydrated alfalfa production in Spain. Resources, Conservation and Recycling 55: 1005-1012.

Granatstein, D., and Kupferman, E. 2006. Sustainable horticulture in fruit production. XXVII International Horticultural Congress-IHC2006: International Symposium on Sustainability through Integrated and Organic 767, p. 295-308.

Guinée, J.B. 2002. Handbook on Life Cycle Assessment Operational Guide to the ISO Standards. The International Journal of Life Cycle Assessment 7: 311-313.

Hamdallah, G. 2000. Soil fertility management: the need for new concepts in the region. Proceedings of the FAO Regional Workshop on Soil Fertility Management through Farmer Field Schools in the Near East, Amman, p. 2-5.

Ingwersen, W.W. 2012. Life Cycle Assessment of fresh pineapple from Costa Rica. Journal of Cleaner Production 35:

152-163.

Iriarte, A., Rieradevall, J., and Gabarrell, X. 2010. Life Cycle Assessment of sunflower and rapeseed as energy crops under Chilean conditions. Journal of Cleaner Production 18: 336-345.

ISO. Technical Committee ISO/TC 207, E.m.S.S., Life Cycle Assessment. 2006. Environmental Management: Life Cycle Assessment: Principles and Framework. ISO.

Jalali, M. 2011. Nitrate pollution of groundwater in Toyserkan, western Iran. Environmental Earth Sciences 62: 907- 913.

Kafilzadeh, F., Shiva, A.H., Malekpour, R., and Azad, H.N. 2012. Determination of organochlorine pesticide residues in water, sediments and fish from Lake Parishan, Iran. World Journal of Fish and Marine Sciences 4: 150-154.

Khoshnevisan, B., Rafiee, S., Omid, M., Mousazadeh, H., and Clark, S. 2014. Environmental impact assessment of tomato and cucumber cultivation in greenhouses using life cycle assessment and adaptive neuro-fuzzy inference system. Journal of Cleaner Production 73: 183-192.

Mahvi, A., Nouri, J., Babaei, A., and Nabizadeh, R. 2005. Agricultural activities impact on groundwater nitrate pollution. International Journal of Environmental Science and Technology 2: 41-47.

Malakouti, M., Khoughar, Z., and Khademi, Z. 2004. Innovative approaches to balanced nutrition of wheat-A compilation of papers. Agronomy Department. Ministry of Jihad-e-Agriculture. Sana Publication. Co., Tehran, Iran.

(In Persian)

Mohammadi, A., Rafiee, S., Jafari, A., Dalgaard, T., Knudsen, M.T., Keyhani, A., Mousavi-Avval., S.H., and Hermansen, J.E. 2013. Potential greenhouse gas emission reductions in soybean farming: a combined use of life cycle assessment and data envelopment analysis. Journal of Cleaner Production 54: 89-100.

Nassiri Mahallati, N., and Koocheki, A. 2017. Life cycle assessment of wheat production systems in Iran. Journal of Agroecology 9(4): 972-992. (In Persian with English Summary)

Nemecek, T., Heil, A., Huguenin, O., Meier, S., Erzinger, S., Blaser, S., Dux, D., and Zimmermann, A. 2007. Life cycle inventories of agricultural production systems. Final Report Ecoinvent V 2.0 No 15.

O’Brien, D., Shalloo, L., Patton, J., Buckley, F., Grainger, C., and Wallace, M. 2012. A Life Cycle Assessment of seasonal grass-based and confinement dairy farms. Agricultural Systems 107: 33-46.

Romero-Gámez, M., Audsley, E., and Suárez-Rey, E.M. 2014. Life Cycle Assessment of cultivating lettuce and escarole in Spain. Journal of Cleaner Production 73: 193-203.

Ruviaro, C.F., Gianezini, M., Brandão, F.S., Winck, C.A., and Dewes, H. 2012. Life Cycle Assessment in Brazilian agriculture facing worldwide trends. Journal of Cleaner Production 28: 9-24.

Sahle, A., and Potting, J. 2013. Environmental Life Cycle Assessment of Ethiopian rose cultivation. Science of the Total Environment 443: 163-172.

(13)

Stephenson, A., Dennis, J., and Scott, S. 2008. Improving the sustainability of the production of biodiesel from oilseed rape in the UK. Process Safety and Environmental Protection 86: 427-440.

Talebi, K. 1998. Diazinon residues in the basins of Anzali Lagoon, Iran. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology 61: 477-483.

Tan, K.T., Lee, K.T., and Mohamed, A.R. 2008. Role of energy policy in renewable energy accomplishment: the case of second-generation bioethanol. Energy Policy 36: 3360-3365.

Tzilivakis, J., Warner, D., May, M., Lewis, K., and Jaggard, K. 2005. An assessment of the energy inputs and greenhouse gas emissions in sugar beet (Beta vulgaris) production in the UK. Agricultural Systems 85: 101-119.

Williams, A., Audsley, E., and Sandars, D. 2006. Determining the environmental burdens and resource use in the production of agricultural and horticultural commodities: Defra Project Report IS0205. Zu finden in:

http://randd.defra.gov.uk/Default. aspx.