معرفی و تحلیل بصری نگاره‌های نسخه خطی جَرون‌نامه

(1)

۳۹

همان‌نور َج‌یطخ‌هخسن‌یاه‌هراگن‌یرصب‌لیلحت‌و‌یفرعم

*یقیفش‌ادن

.ناریا ،نارهت ،ارهزلا هاگشناد ،رنه هدکشناد ،رنه شهوژپ یرتکد یوجشناد )۹۵/6/۱۳ :ییاهن شریذپ خیرات ،۹۴/۱0/7 :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ ایناتیرب هزوم رد هک تسا ناهفصا یشاقن بتکم و یوفص هرود مود همین هب قلعتم روصم و موظنم یا هسامح ،همان نور َج هاش نامز رد اه یلاغترپ اب ناریا هاپس دربن حرش نآ ناتساد و دنا هداد تبسن یزاریش ِیردق هب ار رثا نیا .دوش یم یرادهگن اضما هنوگ ره دقاف همان نور َج هراگن هد .دشاب یم یوفص هاپس ناهدنامرف یاه تداشر و مزر یاه هنحص فیصوت و لوا سابع یاه هراگن هخسن زا یکی ناونع هب ار همان نور َج ،ییارقتسا هویش و یلیلحت -یفیصوت شور اب شهوژپ نیا .تسا هسانش ای هک یجیاتن .تسا هتخادرپ نآ ریواصت یرنه تاصخشم و یروص تاییزج یسررب هب و هدرک یفرعم یوفص رنه هتخانشان رصانع و دنا هدمآرد ریوصت هب یراوگوس و مزب ،مزر نومضم هس رد همان نور َج یاه هراگن ؛دهد یم ناشن تسا هدش ققحم هب ناوت یم هخسن صاخ یرصب یاه یگژیو زا ،نآ رب هولاع .دنراد رارق عوضوم تمدخ رد اهنآ زا کی ره یراتخاس و یرصب ددعت ،لعفنم یاه هرهچ ،تانییزت و رظانم هدز باتش یحارط ،یسح و هنارگنایب یاضف اب اه گنر بسانت نوچ یدراوم بتکم یسانش ییابیز لوصا اب همان نور َج ریواصت یکبس تبارق .درک هراشا تابسانت زا هحفص داعبا یوریپ و اه هرکیپ ناسنا تیمها و هوکش دقاف یاه هرکیپ ،یریگ ملق و یحارط رد ،یناریا یشاقن تنس رب ینتبم هویش و مدقتم ناهفصا یشاقن .دسر یم روهظ هب ریوصت یاضف رب

یدیلک‌یاه‌هژاو .یدنب بیکرت ،ناهفصا بتکم ،یرصب کبس ،یرگراگن ،همان نور َج

.E-Mail: neda.shafighy@gmail.com ،0۵۱-۳۲۲۳۲۵۴0 :ربامن 0۹۱۱۱۲7۳۴6۴ :نفلت^* ۱۳۹۵ ناتسمز ،۴ هرامش ،۲۱هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

۵۲ - ۳۹ تاحفص

(2)

۴0

۱۳۹۵ ناتسمز ،۴ هرامش ،۲۱هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

همدقم

ناریا خیرات هعلاطم رد دانــسا نیرت مهم هلمج زا یریوصت کرادــم یریوصت نامجرت ناوــت یم ار یناریا یرــگراگن ساــسا نیمه رب ،تــسا و عــیاقو زا هــک تــسناد یبیــشن و زارــفرپ ِراــصعا هــشیدنا و گــنهرف ،یبهذم ،یماظن ،یسایس نیماضم و هتشگ رثاتم ینوگ انوگ تانایرج سپ ناریا خیرات رد .تــسا هتــشاذگ شیامن هب ار ...و یــبدا ،یــگنهرف هطقن یعامتجا و یــسایس تلاوــحت ظاحل هب یوــفص رــصع ،ملاــسا زا ،ریبک سابع هاــش ندمآ راک یور زا سپ هک دوــش یم بوــسحم یفطع یریگ مــشچ شرتــسگ رنه و گنهرف یاه هصرع رد نآ تفرــشیپ داعبا رد هــجوت دروــم یاــهرنه زا یــکی ناوــنع هــب زــین یرــگراگن .دــبای یم ناهفصا ناــشخرد بتکم لمحم رد ،ق.ه مهدزای و مهد یاه هدــس یشاقن خیرات رد ار یگرزب یاهراکهاش و دسر یم دوخ لامک و هوکش هب نیــشیپ یاه هدــس دننامه یوفص یرگراگن .دراذگ یم راگدای هب ناریا اب مود هــمین رد جــیردت هب اــما دــنک یم دــشر یــیارآ باتک تــمدخ رد و اه هعقر شیادیپ و دیدج نایماح روهظ ،رابرد راصحنا زا یشاقن جورخ و دوــش یم هتــساک یطخ خــسن یزاــسروصم تیمها زا ،اه هراگن کت و رت لزان یتیفیک اــب یطخ ىاه هخــسن نتخاــس روصم یدراوم رد یتح اب .دنوــش یم دیلوت لبق هرود راثآ زا ىدــیلقت تروص هــب اــی و هتــشذگ زا دوجو هرود نیا هب قلعتم یسیفن سیون تسد یاه هخسن ،دوجو نیا شناوریپ و ^۱یسابع اضر نوچ یگنس نارگ نادنمرنه طسوت هک دنراد یاه هعومجم و اه هزوم هــنیجنگ رد نونک ا مه و دنا هدمآرد رــیوصت هــب دنراد دوجو یروصم بتک نایم نیا رد .دنشاب یم ظوفحم ایند یرنه زا و دنا هتفرگ لکش ناهفصا یــشاقن بتکم رتــسب رد اهنآ یاه هراگن هک هموظنم .دنا هدنام لوفغم هصرع نیا نارگشهوژپ و ناسانشرنه دید نیا زا یــکی ،ق.ه ۱0۳۲-۱0۴۲ تــباتک خــیرات هــب هــمان نور َج یــسامح یرادهگن ایناتیرب هزوــم هناخباتک رد نوــنک ا مه هک تــسا روصم خــسن نآ یاوــتحم و تــسا رــیوصت ۱0 یاراد و مــقر یب هخــسن نــیا .دوــش یم و مهدزای نرــق رد سراف جیلخ یداــصتقا ،یــسایس تلاوحت نوماریپ .دــشاب یم یوفص سابع هاــش نامز رد اه یلاغترپ اب نارــیا هاپــس درــبن دوبمک هب هجوت اــب اما ،درادن یــشزرا یبدا ظاحل زا هــچرگ ا هــمان نورج و زمره رد اــه یلاغترپ هرطیــس نایاپ اب طابترا رد یخیرات عــبانم دیدــش هب تیمها زا ،هقطنم ییایرد یاــه هار هب ناییاپورا هدرتــسگ دورو زاــغآ تبــسن یزاریــش ِیردق هب ار رثا نــیا شراگــن .تــسا رادروــخرب ییازــس هب و ناریا هاپــس گرزب هدنامرف ناــخ یدرو للها ناکــیدزن زا وا .دــنا هداد حرــش هب ناتــساد یاهتنا ات ادتبا زا و هدوب ناخ یلق ماما شدنزرف هژیو

تسا هتخادرپ شنادنزرف و ناخ یلق ماما یاه تداشر و کین لیاصخ زا فده .تــسا بلطم نیا دــیوم زین اــه هراگن رد وا گــنررپ روــضح هــک شخب تیوه دانسا زا یکی ناونع هب همان نور َج یفرعم ،رضاح شهوژپ و تاصتخم لــیلحت اــب ات تــسا یــناریا هــیامرپ رــنه و خــیرات روــجهم و یاه تیفرظ تخانش رد کچوک یماگ ،نآ یاه هراگن یروص تاییزج نیا رب .دوش هتشادرب ناگتشذگ یرصب گنهرف زا یهاگ آ و ناریا یشاقن ریز تلااوــس هب ییوگخــساپ یارب شلاــت رد ور شــیپ راتــشون ،ساــسا دوخ رد ار ینیماضم هچ همان نور َج یاه هراگن -۱ :تــسا هتفای نیودت هنوگچ عوضوم هب هجوت اب یریوصت رصانع یریگراک هب هوحن -۲ ؟دنراد همان نور َج رــیواصت یروص تاییزج و یکبــس تایصوصخ -۳ ؟تــسا

؟داد تبسن دنمرنه کی هب ار رثا نیا یرگراگن ناوت یم ایآ -۴ ؟تسیچ باتک دوــجوم عبنم اــهنت شهوژپ اــب طــبترم هنیــشیپ یــسررب رد قــیقحت و حــیحصت هــب ،یردــق ^۲هــمان نور َج و مــشک هــمان گنج رثا نیا .تــسا )۱۳8۴( شیدناریخ لوــسرلادبع و یــقوثو رــقابدمحم نآ هدنیارس و هموظنم یاوتحم یسررب اب و تسا یداقتنا یحیحصت .تــسا هدرک زکرمتم هخــسن یخیرات هــجو رب ار دوــخ هــجوت نیرتــشیب ینغ تاقیقحت ،ناهفصا بتکم یشاقن هقباس یاتــسار رد نینچمه یرگراگن کبــس و یرصب یاه هبنج هک هــتفریذپ تروــص یددــعتم و زا ؛دنا هداد رارــق هــقادم دروــم ار بتکم نــیا ماــن هــب نادــنمرنه و راــثآ تلااقم هعومجم" ؛درــک هراــشا اه شهوژپ نیا هب ناوت یم هــلمج نآ یــشاقن بتکم یاه ناینب" ،)۱۳8۵ ،دنژآ( "ناهفصا بتکم یرــگراگن ،زابک اپ( "زورــما ات زاــبرید زا یــناریا یــشاقن" ،)۱۳۹0،یــناوج("ناهفصا نیا ندنام هتخانــشان تلع هب رضاح راتــشون ماجنا ترورض .)۱۳8۵ هدش بجوم ار عماج یعبنم نادقف نآ بقاعتم و تسا دنمــشزرا رثا ییانشآ ریسم رد نادنمقلاع و ناهوژپرنه یاشگ هار دناوت یم هک تسا .دــشاب هــمان نورج یاــه هراگن یرادــید راتخاــس و یرــنه کبــس اــب ریسفت اب هارمه یلیلحت -یفیصوت شور رب شهوژپ ماجنا ساــسا هب تاعلاطا یروآ عمج .تــسا راوتــسا اهنآ قیبطت و )ریواصت( اه هداد هب هعجارم اــب ریواصت یروآدرــگ و راثآ هدهاــشم ،یا هناخباتک تروــص و هیزجت رد .تسا هدش ماجنا ندنل یایناتیرب هناخباتک نیلانآ یرلاگ اب هک انعم نیدب هدش هدافتسا یملع یارقتسا شور زا اه هراگن لیلحت .تسا هتشگ لصاح رت یلک جیاتن ،یئزج تاعلاطا نداد رارق مه رانک

‌یرگراگن‌رد‌مــک اح‌یرصب‌گنهرف‌رــب‌یرورــم‌.1 .ق.ه‌11‌هدس‌یوفص‌رصع

ناهفصا هب نــیوزق زا ار تختیاپ .ق.ه ۱006 لاــس رد ساــبع هاــش رهــش نیا رد یلصفم یزاــسرهش و یرامعم یاه هژورپ و درــک لــقتنم یگتسبلد نآ دقاف لوا سابع .)۵۴۴ ،۱۳8۲،نامکرت( تخادنا هار هب بسامهط هاش شگرزبردپ هک دوب یــشاقن رنه هب هبناج کی و دیدــش هدیاف دیفم و روشک موزل دروم یاهرنه هب وا .دوب هداد ناــشن دوخ زا

هک اهبنارگ بــتک نیودت و هــیهت ات تــشاد یرتــشیب هجوت یداــصتقا اب ،)۱۱۴ ،۱۳7۲،یرویس( تشاد رت یصخش و رت یصوصخ رایسب هبنج یشنم( دروآ یم لمع هب نادنمرنه زا یا هدرتسگ تیامح ،همه نیا

(3)

۴۱

کبس ود مک تسد ،لوا سابع هاش تنطلس یط .)۱۹۲ ،۱۳66،یمق یاهدرواتــسد یــسابع اضر وــس کــی زا .دــمآ دــیدپ یــشاقن فــلتخم کبس نیا رد و دناسر جوا هب اه هتشون یراگنریوصت رنه رد ار نیشیپ یوــس زا .)Welch,1974, 481( تــفگ ار ماــمت و ماــت نخــس یــشاقن یتنطلــس هناخباتک تیریدم ماقم هب هک ،^۳راــشفا گیب یقداص رــگید رگ نایب هک داد ناشن شیاه یشاقن رد یروآ تفگش ییارگ عقاو ،دیسر هدنیازف ییارگ عقاو رــب یدمآرد شیپ و یوفص رنه رد دــیدج یــتکرح ،هرود نــیا یــشاقن .)Welch,1973, 186-187( دوــب .ق.ه ۱۲ نرــق ار بان گنر و طخ زا یریگ هرهب و یلیثمت یزاــساضف رب ینتبم هویــش زا دعب .تفای رییغت یطخ یحارط یعون هب اتیاهن و درــک ناصقن راــچدً لماک تیاعر مدع .تفر لوفا هب ور رتــشیب یراگن باتک ،یــسابع اضر یدایز دح ات ،دیدج تاعوضوم باختنا و لبق یاــهدادرارق و لوــصا یشاقن یاهدرکراک زورب و رعــش و یشاقن دنویپ ندــش تسس زا یــشان یاه یشاقن رثک ا .)۵77-۵78 ،۱۳86،زابک اپ( دوب باتک هب هتسباوان دعب هب لوا ساــبع هاــش نامز زا یتنطلــس یاه هاگراک رد هدــش هــیهت یاه یحارط و اه یــشاقن هــکلب تــسین اه هتــشون یراگنریوصت یارــب یداع مدرم و هرمزور یــگدنز زا ییاه هنحص اب هک دنتــسه یقرو کــت تاــقبط یــشاقن هــب هــقلاع .دنا ه دــش لاغــشا تــسد ورــف تاــقبط زا شیازفا نامز نیا رد اما دماین دوجوب سابع هاش نارود زا یرابردریغ ،مهدزای هدــس مود همین زا .)۳۴۹ ،۱۳۹0،نزواــهگنیتا( تــفای رایــسب ببس هب هک – ییاپورا یشاقن بولــسا و تاعوضوم هب ناریا یــشاقن هتفر هتفر و ؛دروآ یور - دوب لوصح لباق نامز نآ یعامتجا طاطحنا هگرود رنه کی هب ماجنارس و درک بذج ار نیمز رتخاب یــشاقن هویــش عاونا دهاــش ،نارود نیا رد .)۱۱-۱۲ ،۱۳67،یفرــشا( تفای هلاحتــسا زا اما میتسه ییاپورا یارگ تعیبط یــشاقن زا صقان یاه یرادربوگلا یعون دنشوک یم ناشاقن زا یرامش هک مینک یم هظحلام رگید یوــس .دنزاــس رارــقرب یــبرغ و یقرــش یرــیوصت یاه تنــس ناــیم یراگزاــس ار امن فرژ یزاــساضف و ییامن هتــسجرب شور ،ناــشاقن نیا عــقاو رد اب ار یــتیراع رصانع نــکیل دنریگ یم ماو یدــنه اــی یــیاپورا یــشاقن زا ،یطاقتلا درکیور نــیا .دنهد یم قفو یناریا ینییزت یــسانش ییابیز یطخ خسن یاهروتاینیم و اه یزاس تروص ،اه یحارط زا یرامــش رد .)۱۳۱-۱۳۴ ،۱۳8۵ ،زابک اپ( تسا هتفای ساکعنا زین

هخسن‌یفرعم‌و‌نورج‌هیمست‌هجو‌.2

،هیوفص دهع رد .زــمره ردنب هــب کیدزن هدوــب یتیلاو ماــن ،نورــ َج هب هک هدوــمن دابآ و هتخاــس یردــنب دوخ مان هــب یــضام ساــبع هاــش نونک ا ،دوب بوــسنم نور َج هب هک ییارق و تــسا روهــشم سابعردنب برعم نورج و تــسا نورک تغل نیا رد لصا و دــنناوخ تانورج زــین رد اــه تدم ردــنب نــیا .)نورــج هژاو لــیذ ،۱۳77 ،ادــخهد( تــسا نایهاپــس طــسوت مــهدزای نرــق لــیاوا رد و دوــب اــه یلاغترپ فرــصت ،همان نورج .دمآرد ناریا فرصت هب ،سراف یگیبرلگیب ؛ناخ یلق ماما .ق.ه ۱0۴۲ ات ۱0۳۲ یاه لاس رد هک تــسا یلم و موظنم یا هــسامح هناخباتک رد دوــجوم هخــسن تــباتک خــیرات یلو تــسا هدــش هدورــس ۱۳0 رد هــموظنم لصا .تــسا هدــش رکذ .ق.ه ۱۱0۹ لاــس هــب اــیناتیرب نیریش و ورــسخ هموظنم تباتک زین هحفص ۱0 و هدــش میظنت هحفص

هحفص ۳ و تــسا همیمض نآ نایاپ رد تواــفتم یطخ هب یــماظن رــثا نارلااس ناوید زا یضعب حدم رد هک هدنیارس زا تسا یتایبا زین نآ رخآ شخب هــس یاراد ییاوتحم ظاحل زا همان نورج .تــسا هدورــس رصع مشق حتف نوماریپ ثداوح و اهدادیور نایب لماش لوا شخب ؛تسا .دوش یم سراف جیلخ یبونج یاه شخب هب یناریا یاهورین هلمح و و زمره هرــیزج هب یــناریا یاهورین هــلمح لــصفم حرــش ،مود شــخب رامــش هب هموظنم نــیا شخب نــیرت مهم عــقاو رد هــک تــسا نآ حــتف طــسوت نامع هب یــشکرکشل و گــنج زاــغآ هــب ،موــس شــخب .دــیآ یم روط هب اج نیمه رد همان نورج هموظنم .دراد هراــشا ناخ یلق یفص زا سپ .تــسا هدرکن رکذ ار ناتــساد هلابند رعاــش و هدــش متخ صقان شیوخ نخــس نایاپ رد و هــتخادرپ ناخ یلق ماما حدــم هــب رعاــش نآ شدنــسپ دروم ناتــساد هکنیا یوزرآ و وا زا شاداپ تــشاد مشچ اب ار نایاپ هب ناشیا باحصا و )ص( ربمایپ رب ملاــس و دورد اب و دوــش عقاو .)۳۱ ،۱۳8۴ ،یردق( تسا هدناسر .دراد دوــجو همان یقاــس کی و یــس ،هــمان نور َج نــتم رــسارس رد عورش یادتبا رد کی ره و دنتــسه تیب ۲8 ات ۳ زا اه همان یقاــس نیا هک نانچ ،یشخب ره همدقم رد رعاــش ییوگ .دنا هتفرگ رارق یناتــساد نخــس همدقم ناونع هب و هدورــس یا همان یقاــس ،هدوب وا رــظن دروــم ،دوش رت صخشم باتک لوصف و باوبا هک نیا یارب .تــسا هداد رارق اب یا هرامــش و هــتفرگ لــصف کــی ادــبم ار همان یقاــس رــه ناــححصم رد یعرف و هاــتوک همان یقاــس ود زین .دنا هداد نآ هب )ســلجم( ناوــنع رد هنافــساتم .تــسا هدمآ مراهچ و موــس یاه همان یقاــس لصاف دح و هدیدرگن تــیاعر یتــسرد هب تاحفص بیترت و یــلاوت یــلصا هخــسن رظن هب .درادن تقباطم ثداوح بیترت اب هدــش دیق ِتاحفص هرامــش راچد ییارآ باتک و یــسیونشوخ هلحرم رد لصا هخــسن هک دــسر یم تافرصت نآ رد زین هخسن بحاص سپــس و هدش یتاهابتــشا و طلاغا .)۲۲-۲۴ ،نامه( تسا هدرک رایسب

فلوم‌یفرعم‌.3

یوفص رصع نارعاش زا یکی ،یزاریش یردق نیدلا یقت هب رثا نیا همان نور َج مان هب یطخ هخــسن نیا ناونع .تسا هدش هداد تبــسن هچ طــسوت راب نیلوا ماــن نیا تــسین مولعم و هتــشگ روهــشم و تــبث کی رد اهنت هدنیارس هک ارچ تسا هدــش قلاطا هموظنم نیا رب یــسک :دناوخ یم نورج ناتساد ار نآ و هدرک یفرعم ار دوخ رثا دروم

ناهج ردناک تسا نیا زا داش ملد ناتساد نیا لثم یسک هتفگن

مامت ار نورج ناتساد نیا وت ماما و هاش فطل زا روآ مظن هب

هیبش یبیکرت ای همان نور َج زا یمان ،هموظنم هخسن یاج چیه رد هعومجم نیا ترهش لیلد هک تــسین صخشم و هدــشن هدید نآ هب ،یوفص رصع یبدا و یخیرات عبانم رد .تسا هدوب هچ همان نور َج هب .تــسین تــسد رد همان نور َج هدنیارــس ،یردق هرابرد یــبلطم چــیه نورج ناتــساد رد جردنم ثداوح زا اما میناد یمن ار یو دلوت خیرات

همان نور َج یطخ هخسن یاه هراگن یرصب لیلحت و یفرعم

(4)

۴۲

لاــس رد رعاــش هک تفگ ناوت یم دریگ یمربرد ار ق.ه ۱0۴۲ لاــس ات هک هدرک تیاکــش یرــیپ زا زــین لاــح ناــمه رد و هدوــب هدــنز .ق.ه ۱0۴۳ صوصخ هب و ناخ یدرو للها ناکیدزن و ناراد تسود زا ،یردق .تسا ،نورج ناتساد یاهتنا ات ادتبا زا .تسا هدوب ناخ یلق ماما شدنزرف ناخ یلق ماما نادنزرف زین و رــسپ و ردپ نآ کین تاــفص و لاــصخ زا وا رد ناخ یلق ماما ینارمع تامادقا حرش نینچمه وا .دیوگ یم نخــس و زمره و مــشق حتف رد شیاه تدهاجم زین و گــنر هوک بآ لاــقتنا راک نادناخ نانز یرادازع و شنادنزرف و وا ندــش هتشک تیاور ماجنارــس نایب و هاگن اب یردق عقاو رد .درامــش یمرب مامت زادگ و زوــس اب ار یو ناتــساد هن دنک یم بیقعت ار ناخ یلق ماما ناتــساد رــسارس رد دوخ ناخ یلق ماما اب هک تسوا تیاور زا یــشخب نورج ناتــساد .ار نورج .)۱6-۱۹ ،نامه( دراد دنویپ

هخسن‌یرنه‌و‌یبدا‌یاه‌یگژیو‌.4

ناتــساد یاه هنحص نتــسارآ رد اه همان یقاــس رــب هولاــع ،یردــق و هاــم یــیامن هرهچ و بــش و زور یــلاوت و دیــشروخ بورــغ و عوــلط یاــه فیصوت ،گرزــب نازادرپ نخــس و یرعــش هویــش هــب ناگراتــس رنه یاه یگژیو زا یــکی .دراد رایــسب یاه ییامنرنه اــب هارمه بــلاج وا .تسوا یاه تیاور هناگدنچ یاه هنحص ،هدنیارس ییارس ناتساد هاش رابرد و ناخ یلق ماما سلجم ،زمره رد دربن یاه هنحص نامزمه هنحص لاح هــمه رد اما .دهد یم رارــق یلک رــیوصت کــی رد ار ساــبع نامزمه هئارا .تسوا سلجم و ناخ یلق ماما صخش ناتساد یلصا یردق تاــقیفوت زا اــهنآ نتخاــس طــبترم و یــگنهامه و تــیاور دــنچ رگید یگژیو ،یناتساد تخادرپ ندوبن تسدکی ،نیا رب هولاع .تسا یزادرپ هیــشاح هب تاحفص زا یرایــسب رد هدنیارــس .تــسا هموظنم زا رظن دروم مــیهافم حیحص لاقتنا هــب رداق و هتخادرپ یــیوگ یــلک و .)۱۹-۲۵ ،نامه( تسین راعشا قیرط یددعتم تاــحفص ،همان نور َج یــطخ هخــسن یاهتنا و ادــتبا رد یاه تــشاددای یارــب اــهنآ زا هــک دراد دوــجو یــلصا نــتم زا جراــخ ناــسکی قایــس و کبــس .تــسا هدــش هدافتــسا نــیرمت و یصخــش هک دزاس یم لمتحم ،دنراد ینوگ انوگ و عونتم نیماضم هک اه هتشون و طولخم یتروص هب هک اه هتــشون نیا .تــسا رفن کی هب قلعتم همه راعشا ،ینآرق تایآ ،ابفلا فورح اب طخ نیرمت لماش ،دنتسه هتفشآ هحفص ۱۲ ،هخــسن یادتبا رد .)۱۹،نامه( تــسا اهنآ دننام و ظفاح للها مــسب :دراد دوجو بلاطم لیبق نیا زا هحفص ۱0 ،نآ یاهتنا رد و رون زا دوب یعمش هک ،ظفاح هجاوخ ملاع لها غارچ ،میحرلا نمحرلا یوربآ ام ،دشاب نادواج رمع زا رتهب دسیون یم تسد هک راگدای ،یلع .... و تسا ردقم یزور هک یوگب هاشداپ اب میرب یمن تعانق و رقف

‌هخسن‌یاه‌هراگن‌-1-4 هک تــسا همان نور َج تاحفص شخب تنیز ،اــضما نودب هراگــن ۱0 سیون تــسد یاه هخــسن شخب رد دوجوم ،رثا همانــسانش ساــسارب بتکم زاغآ« .دنراد قلعت ناهفصا یشاقن بتکم هب ،ایناتیرب هناخباتک نیا یلو تسا ق.ه ۹۹7 لاــس رخاوا هب بــستنم یــشاقن رد ناهفصا ،۱۳8۵ ،زاــبک اپ( »دوــب هدــش زاغآ لبق لاــس۱0 زا لــقادح شرــگن عوــن

یاه یــشاقن رد هچ و یراوید یــشاقن رد هچ ،هرود نیا کبــس .)۹8 نیا دارفا رت هدیــشک یاه مادنا یور زا ،)بوــچ و ذغاک ،هــچراپ( رــگید ،گرزب فلتخم یاه همامع ،میدق شابلزق هلاک لکــش رییغت و نارود شوپرــس .دوــش یم صخــشم یــگنرف هلاک زــین هاگ و هار هار و تــفبرز یفص هاش و سابع هاش هرود رخاوا رد یتسوپ راون هبل اب دننام نزبداب ،هرود نیا رد .دنوش یم هدید اه یشاقن زا یرایــسب رد )م۱6۲۹-۴۲(

نانز ک اــشوپ هچراپ و دندیــشوپ یم رترخاف سابل ناکما دح ات مدرم نازیوآ یناوــسیگ تروص هب ناــشیاهوم .دوب رتلاعا نادرم هب تبــسن قاری و هماج نییزت یارب یتح رهاوج .دوب تــسوپ زا ناــشیاه هبج و یاهراگن و شــقن اب ،نارتخد یاــپ و تــسد رب و دــش یم هدافتــسا زین هــیام زا ،اــه یحارط نــیا یــلک روــط هــب .دــندرک یم یــبوکلاخ لــصفم ،هنازور یگدنز تاــعوضوم و دندوب رادروــخرب یا یوــق هنادنــسپ مدرم هتفر هتفر یزاس باتک رد .دنتفرگ ار یتنس و یدادرارق نیماضم یاج ار دوخ شیپ زا رتراکــشآ ریواصت .دوــش یم مک اهرنه کیدزن یراکمه و یرــسرس بلغا زین اه باتک بــیهذت .دننک یم لــیمحت هیــشاح هب راد هرکیپ ریواصت و دنراد یطسوتم تیفیک هاگ اه گنر ،تسا یحطس ،۱۳78 ،نارگید و نوینیب( دنتسه هوکــش هنوگره دقاف و یداع ًلاماک یلک بیکرت هــنیمز سپ رد و هدــش رــتزاب یــشاقن یاــضف .)۳7۹-۳8۲ شــشوک تلع هب ،ناهفصا بتکم رد« .دوــش یم اقلا اضف دــعب ،وــلبات هب یــشاقن ،هرهچ کت یاه یــشاقن هب نادنمرنه دح زا شیب هجوت و قنور زا هدش راک یناسنا یاهرکیپ یدایز دادعت نآ رد هک میدق هویش .)۲۵-۲6 ،۱۳67 ،ییازخ( »دتفا یم رکذ رتم یتناس ۲۹.۵ × ۲۱ همان نور َج باتک تاحفص یبیرقت داعبا ییارآ هحفص و اه هبیتک رد قیلعتسن طخ هب راعشا نتم و تسا هدش هــهد دــنچ اــه هراگن یــخرب خــیرات .دــنا هتفای شراگــن قاروا نوزوــم ۱0۴۴یاه لاــس و تــسا )ق.ه ۱۱0۹( هخــسن تباتک خیرات زا رت مدقتم

ًاــتجیتن .دوــش یم لماــش ار .ق.ه ۱0۵۴/ م۱6۳۳ و م۱6۲۳ /.ق.ه هخــسن مامتا و اــه هراگن یرــگریوصت ،راعــشا شیارــس خــیرات ناوــت یم .تفرگ رظن رد هلاس 60،70 هرود کی یط ار لماک کبــس ،هویــش رد ددعت زا هتــشذگ ،یوفص هرود رد یرگراگن راــثآ فلتخم عیاقو و عاــمتجا ،تــسایس ریثات تحت ،یرگریوصت بــتکم و ،روکذم روصم خــسن و بتک .دنرادروخرب زین نیماضم عونت زا هرود نآ زا ینیماضم و گرــم ،مزر ،مزــب ،قــشع زا رایــسب یاــه تیاکح یواــح یمدرم و یموب یاهدادخر ناهفصا بتکم رد هک دنتسه تسد نیا یرثا هکنیا دوــجو اب زین همان نور َج .ددرــگ یم رت هتــسجرب و رتــشیب نآ رد ار یعونتم نــیماضم ،تــسا یموب لاح نــیع رد و یــسامح ،یــلم نیا سلاجم ریواصت و نیوانع هعلاطم اب .دنک یم هضرع دوخ ریواصت :درک یدنب هقبط یعوضوم هتسد هس رد ار اهنآ ناوت یم هموظنم یــشنک دادخر نودب هراگن ۳ دادعت :تاــقلام و مزــب یاــه هراگن -۱ نوگ مزب راذــگ و ریــس و ترــشاعم ،تاقلام هــب ،مارآ یــیاضف رد صاــخ

.دزادرپ یم ناتساد نانامرهق و نایرابرد ،مهم صاخشا ،مزر نیماضم هــک تــسا هراگــن ۴ مود هتــسد :مزر یاــه هراگن -۲

.دوش یم لماش ار گنج هب طوبرم تارک اذم و یماظن یشکرکشل رد هک اه هراگن زا شخب نیموس عوضوم :یراوگوس یاه هراگن -۳

(5)

۴۳

و عادو هــب ،دنا هدــش ریوصت مه دادتما رد هــموظنم یــنایاپ تاــحفص ناخ یلق ماما رادید نیرخآ ناتساد و تسا هتفای صاصتخا یراوگوس .دنک یم تیاور ار شنادنزرف و وا ندش هتشک نینچمه و نارسپ و یاه هصخــشم و یرــگراگن کبــس رــت قیقد تخانــش روــظنم هــب کرتــشم نــیماضم ساــسا رــب ار اــهنآ ،اــه هراگن زا کــی رــه یرــیوصت کــی رــه یرــصب لــیلحت و شــناوخ هــب سپــس ،هدوــمن یدنب هتــسد رد هموظنم یاه هراگن هــیلک صاخ یاه یگژیو اــهتنا رد .مــیزادرپ یم .دنوش یم یفرعم هطوبرم لودج تاقلام‌و‌مزب‌یاه‌هراگن‌یرصب‌هعلاطم‌-1-1-4 رابرد ناگرزب اب یلق ماما رادید یاه هنحص ،نومضم نیا یاه هراگن

:دنشاب یم ریز حرش هب هک تسا تاقلام ای و شون و شیع سلاجم و نیلوا :ناخ‌یدرو‌للها‌دوــخ‌ردپ‌اب‌ناــخ‌یلق‌ماما‌؛لوا‌ســلجم ؛سابع هاــش رلااــسهپس رادید ناتــساد ،همان نور َج هموظنم زا هراگن هعلاطم زا سپ .)۱ریوصت( تــسا یلق ماما شدنزرف اب ،ناخ یدرو للها و یــشاقن ،نــتم زا رــتولج هــحفص دــنچ رــیوصت مــیبای یمرد راعــشا نوتس راهچ رد هایــس بکرم اب راعــشا نتم .تــسا هدــش ییارآ هحفص اه نوتس نایم لصاوف و دنا هدش هتشون رطس 7 و یدومع لیطتسم ییوگ .تسا هدش رپ دیفس یاهربا و هراگن نامسآ زا ییاه تمسق اب نییاپ رد .تسا هتفرگ رارق نآ ریز رد ریوصت و تــسخن نلاپ رد هتــشون رطس کی یریگرارق هدعاق هب یقفا لیطتسم کیراب هبیتک زین هحفص هب ،راعشا هبیتک ندش هکتود .تسا هدش هیبعت رعش زا عرصم دنچ و هویــش .تــسا هدناــسر یرای هحفص رصانع نایم یرصب طابترا داجیا باسح ریوصت همین ود رد و ییاتراهچ هتسد ود رد اه هرکیپ یریگرارق نراقت دوجو مینک میــسرت ار رداک یلوط روحم هچنانچ و تــسا هدــش رد یوــحن هــب اــه هرکیپ .دوــش یم هدهاــشم یدــنب بیکرت رد نزاوــت و بجوم هراگن رسارس رد ار رظان مشچ شدرگ هک دنا هتفرگ رارق هنحص اهنآ رــس یلااب رد ناخ یلق ماما و ناــخ یدرو للها یماــسا .دنوــش یم ،تیصخــش ود نیا رخاف یاه سابل ،نآ رب هولاع .تــسا هدــش ریرحت و اه هرکیپ داعبا ،یدنب بیکرت رد یریگرارق لحم ،قارطمطرپ دنبرــس .دراد دیک ات اهنآ تیمها رب ،صاخشا نیا یاپ ریز رد شورفم زادناریز رد یلصا تیصخــش ود تمــس هب ریوصت رد رضاح دارــفا یمامت هاگــن ،ناخ یدرو للها رــترب ماقم تــلع هب هکنآ نمض .تــسا لــیامتم زــکرم هتفرگ رظن رد وا یارب هدنرپ و لگ شقن هــب شوقنم یهاگ هیکت رــگراگن یمــسر ماقم زیامت رب رــسپ و ردپ هنارقوم تلااح و مارآ تاکرح .تــسا یناوغرا هــماج .دراد هراــشا اه هرکیپ رــگید هــب تبــسن ناــنآ یفارــشا و مادنا .تــسا هدرک داجیا ار یزاون مــشچ یگنر داضت درز راولــش اب ردپ اما تــسا هدــش ریوصت وربور زا وا یاپ نییاپ صخــش و ناخ یدرو للها بیرا روــکذم هرــکیپ ِندــب روــحم .دنتــسه خر هــس اــه تروص یــمامت رثا هب ار عونت و تکرح ،هراگــن تخرد اهنت اب رظانت رد و هدــش یــحارط ،ناتساد یلصا یاه تیصخــش رس تشپ رد هرکیپ ود .تــسا هدوزفا و هتــسشن رت هنادازآ یا هویــش هب نارگید و دنا هداتــسیا مارتحااب و مارآ ریوصت و رعــش قیبطت رد .دنــشاب یم ترــشاعم و یراــسگ یم لاح رد شــشوپ ،تــسناد یرابرد تاماقم و یــتلود ناکرا زا ار اــهنآ ناوــت یم ییاه تروص هراگن رد رضاح دارفا .تــسا دکوم هتکن نیا رب دارفا نــیا تایصوصخ اب هک دنراد ینامک یناوربا و هدیچرو ییاه بل ،رپ وت ،درگ

اب نــینچمه ،دــنک یم یرــبارب ناــهفصا یــشاقن بــتکم یراگــن هرهچ نانآ یزیمآ گنر رد تــسوپ گنر عونت ،اه هرهچ یگدید بیــسآ دوجو رقوم و ناوختسا تشرد ،هبرف یدرم ناخ یلق ماما« .تــسا دوهــشم »دیــشوپ یم تفابرز و رخاف یاه سابل ینامهم و سلاجم رد هک دوــب یــگنر زا رــگراگن دــنمرنه روــظنم نــیمه هــب .)۴۳6 ،۱۳6۴،یفــسلف(

بیترت نیدب اــت هدرک هدافتــسا وا هــماج میــسرت رد ناــشخرد و هدــنز ار هدننیب هاگــن بلج و دــنک اــقلا رــظان هــب ار وا یدــنمورین و یرــگناوت یوم ملق تکرح .دشاب هتشاد یپ رد هنحص مک ارتم یدنب بیکرت رد یهایگ شــشوپ هک ییاه نیچ هطقن و یــبآ نامــسآ میــسرت رد شاقن ییوگ ،تــسا هتفرگ تروص تفارظ یب و هنادازآ ،دنهد یم لیکــشت ار بات و چیپ .تسا هدش شقن یلاخ یاضف ندرکرپ یارب اهنت هنیمز سپ .دراد رارق راعشا قیلعتــسن مرف اب یگنهامه رد هراگن یمیلــسا شوقن یــشخب ،۲ریوصت :ساــبع‌هاــش‌اب‌ناــخ‌یلق‌ماما‌؛مود‌ســلجم فــص وا رود ناــخ یــلق ماما ناراــی هــک دــنک یم تــیاور ار ناتــساد زا و یگتــسبمه ،هدرک ملاــعا اهنآ هــب ار گنج ناــمز ناــخ و دنا هدیــشک سابع هاــش نیح نیمه رد .دنک یم دزــشوگ نانآ هــب ار ادخ رــب لکوــت یاــشامت و هوــک ک اــنحرف یاوــه و بآ زا ندــش ظوظحم یارــب هــک رادید نیا زا ار وا و دور یــم ناــخ ندید هــب ،هدرــک یم رذــگ اــجنآ زا بآ ییارآ هحفص .دــبای یم افص ناــخ بلق رعاــش هتفگ هب و دــنک یم داــش رد هرکیپ ۹ دادعت .تسا نیــشیپ ریوصت دننامه راعــشا هبیتک و هراگن اب و هدــش ریوصت زکرم رد نارگید زا رتگرزب ،ناخ .دنراد روــضح هــنحص ،پچ هــشوگ روگیف ود هارمه هــب وا .دنک یم هراــشا بآ هــب شناتــسد هاــش .دــنهد یم لیکــشت ار یدــنب بیکرت یــنییاپ هــمین یاــه هرکیپ ناــشیاه هرکیپ هک دنتــسه ریوصت صاخــشا اــهنت یــلق ماما و ساــبع اهروگیف یقاب مادنا زا ییاه تمسق ،تــسا هدش میسرت لماک اتبــسنً هــمین یاــه هرکیپ .دنا هدــش رتتــسم بآ و هوــک ،رــگیدکی تــشپ رد شیامن هب ار یــیایوپ و تکرح زا یــسح ،دوخ تــسد تاکرح اــب پــچ رد دوخ هراظن لاــح رد و نک اــس نایاتمه اب لباقت رد هــک دنا هتــشاذگ لااب زا ار اه هرخص بروم تکرح هچنانچ .دنتــسه ریوصت تــسار همین ار رداک ِیــنییاپ همین رد هدــش لیکــشت ثلثم ،مینک لابند نــییاپ هــب هب هیبــش ار ناــناوج هرــهچ ،رــگراگن .مــیبای یم رــت مک ارتم و رت نیگنــس میسرت ناهفصا بتکم یراگن هرهچ زراب تایصوصخ اب و نانز تروص هدروآرد ریوصت هب رت هریت یتسوپ گنر و لیبــس اب ار نلااــسنایم و هدرک هب سابع هاــش بــسا یکی ؛دنا هدــش شقن هراگن رد بــسا ود .تــسا رارق ناخ ِسابل گنر اب رظانت رد نآ یجنرس یاه هکل هک ،دیفس گنر ناملاغ زا یکی سابل گنر لمکم هک هایــس یبــسا رــس یرگید و دراد رت هدیشک یکدنا اه بــسا رــس .تــسا ریوصت یلااب و تــسار هــشوگ رد یتانییزت ،ناــخ یلق ماما هقیلج .دنــسر یم رظن هــب فراعتم هزادــنا زا گنر .تسا سابع هاــش سابل هباــشم و دراد گنلپ تــسوپ هب هیبــش ناملاغ و نامزلام زا کی رــه یاه همامع و اهدنبرــس ینییزت شوــقن و رد دیفــس گنر یریگرارق .دنا هدــش میــسرت عونتم و رگیدکی زا زیامتم هحفص رصانع میظنت و مــشچ تحارتــسا هب یدنب بیکرت یاج یاج و ناخ یماسا راتــشون ،هراگن ینابز یاه هناــشن .تــسا هدناــسر یرای زا .تــسا ناــشریوصت یلااب رد و هایــس قیلعتــسن ملق اب سابع هاــش

همان نور َج یطخ هخسن یاه هراگن یرصب لیلحت و یفرعم

(6)

۴۴

نایم لداعت قودنص نیا دوجو .تسا هدش هدناشوپ یسدنه شوقن رگید تمــس هب دارفا نیا هاگــن .تــسا هدرک رارــقرب ار یتــشک فرــط ود یحارص یلوا هــک دنراد رارــق مک ارتم هرکیپ ۴ وــس نآ رد .تــسا یتــشک یاهوم نازیوآ هرــط .دنک یم فراعت ناخ هب ار بارــش هلایپ تــسد هــب .تــسا هارمه رگراگن ملق تقد و تفارظ اب شا میجح هــمامع رــیز زا وا رد یکی ،هداتــسیا اهتنا رد رــتدنلب یتماق اــب یکی رگید تیصخــش هــس همین نیا یغولــش .تــسا یتــشک تیاده یرگید و فد نتخاون لاح ندرگ .تــسا هدــش لیدعت فد تــسدکی گنر و رودم مرف اب ریوصت زا ار یگدنزرــس و کرحت ،یژرنا زا یــسح ،ناریتــشک ندب شخرچ و دنلب و هریخ یهاگن تمــسق نیا یاه هرکیپ یمامت .دنک یم هدنز هراگــن رد هیلا یهتنم ،هرکیپ ود تروص خرمین .دنراد ناخ تمــس هب میقتــسم هاگن شخرچ ،اــه هرکیپ هاگــن یوــس و تمــس و یتــشک تــسار و پچ گنر رد دارفا یاه هرهچ تاییزج .دراد لاــبند هب رــثا لک رد ار هدــننیب ینیب مرف ،ناهد یکچوک ،وربا ینامک ،هناچ و تروص یدرگ ،تــسوپ اهنآ راتسد و ششوپ عون ،هدوب رگیدکی هباــشم تروص و رــس یاهوم و زمرق و هایــس یوق طوطخ اب اــهروگیف یمامت .تــسا ناــشزیامت هــجو یوس هب ور و دنا هدروآرب رس بآ نورد زا یهام هس .دنا هدــش یریگرود یناوارف رب هتشاد نیدامن یانعم ،هراگن رد یهام روضح .دنراد یتشک میــسرت رد رگراگن ملق تقد یب و ناباتــش تاکرح .دراد هراــشا ایرد بآ شوقن هک دنک یم ردابتم نهذ هب ار هتکن نیا یتشک یلخاد تانییزت هندب بیرا طوطخ .دشاب هدش شقن یلاخ یاضف ندرکرپ تهج اهنت .دنک یم یهارمه جاوما نایرج تدش و بآ تکرح اب یتشک ینوریب یماظن‌تارک اذم‌و‌مزر‌یاه‌هراگن‌یرصب‌هعلاطم‌-2-1-4 ناخ یلق ماما و دنتشاد دوخ لاغشا رد ار زمره لاس۱6 اه یلاغترپ یاهورین .داد تاجن نانآ فرصت زا و حتف ار هریزج هک دوب یهاپس رادرس .دیماجنا لوط هب زور هس هک دندرک زاغآ نانمشد اب یتخس دربن یناریا نایناریا تــسد هب هعلق و دندــش میلــست یلاغترپ ناــعفادم ناــیاپ رد هاپــس یریگرد هب طوبرم ریواصت لماــش شخب نیا یاه هراگن .داــتفا

،ماحدزارپ و دودحم یاضف هب ناوت یم ،هراگن رد هرظنم تایصوصخ هراشا هایــس یریگ ملق اب یا هوهق و یناوغرا ینحنم و یا هیلا یاه هوک یاه گنــس تفاب ،عونتم یاــه تماخض اب طوــطخ یاهزادرپ .درــک زکرمت مدــع و هــنحص یغولــش رد هــک دــنهد یم لیکــشت ار یا هرــخص یلا هبلا زا زین ناهایگ یاه هتوب و لگ .دنا هتــشاذگ رثا هدننیب مــشچ یگنر تیفیک اب تاییزج میــسرت نودب و هدنک ارپ تروص هب اه هرخص نایرج تدش ،راشبآ کرحترپ و دومع طوطخ .دنا هدروآربرس طسوتم میــسرت رد یا هرقن زا هدافتــسا هک دــسر یم رظن هب و دنک یم اقلا ار بآ .تــسا هتــشاد یپ رد ار هایــس هب ندیورگ و گنر ندــش دیــسک ا ،بآ مرن یانحنا اب یگنهامه رد یبآ نامسآ دازآ و ناچیپ یاهربا شیامن .تسا هتفرگ تروص اه هرخص لکش یلاوح :اــیرد‌یور‌رــب‌ناخ‌یلق‌ماما‌ندرــک‌ریــس‌؛موــس‌ســلجم دور یــم اــیرد یاــشامت و شوــن و شــیع هــب ناــخ ،دیــشروخ بورــغ رد هــک دــنیوگ یم تــلود ناکرا زا رــیوصت اــب طــبترم راعــشا .)۳رــیوصت(

طاسب و دزادرپ یم برط هب هدنزاون ؛دنراد روضح ناخ اب هارمه یتشک یتآ تاــحفص رد یدعب تاــیبا .تــسا هار هــب یتــشک رد باــبک و لــقن سلجم زا کیدزن یــیامن .دنایامن یم ار هــنحص زا یرتــشیب تاــییزج اب قفا .تــسا هدــش ریوصت یتــشک رــب ناــیتلود و ناــخ یــنارذگ شوخ نامــسآ راعــشا هبیتک ریز و هتــشگ کفنم اــیرد زا یــمرن یــنحنم طــخ مــسجم ار بورــغ دوــخ تاــفیصوت رد رعاــش هــکنآ اــب .تــسا ناــیامن هدهاــشم یبآ نامــسآ مــسجت رد ار ریوصت و نــتم یــگنهامهان ،هدرــک رگیدکی رانک رد ،یباغرم لکش هب یکچوک یتشک رد هرکیپ7 .مینک یم یامیــس و تبیه اب ناخ ،رــیوصت ِتــسار همین .دنا هدــش یهدناماــس یاضف و هدــش ریوصت نارگید زا رت گرزب ناــنچمه نیــشیپ یاه هراگن لیبس ،تشپ رپ یاهوربا ،تروص لاخ .تسا هدرک لاغشا ار یرتشیب زا نتــسشن هنادازآ هوحن و للجم جات ،ذفان هاگــن ،هــتفر رد شوــگ انب زا ِرــس تــشپ .تــسا هتفرگ رظن رد وا یارب رگراگن هــک تــسا یــیاه یگژیو و هداتسیا مارتحا اب هک مینک یم هدهاشم ار ناوج ملاغ ود هرهچ ،ناخ هب نیزم یقودنص تشپ رد دارفا نیا یاهاپ .دنا یناسر تمدخ هدامآ

.ایرد‌یور‌رب‌ناخ‌یلقماما‌ندرک‌ریس‌-3ریوصت )نامه(‌:ذخام

.ناخ‌یدرو‌للها‌شردپ‌اب‌ناخ‌یلقماما‌-1ریوصت )www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx(‌:ذخام .سابع‌هاش‌اب‌ناخ‌یلقماما‌-2ریوصت

)نامه(‌:ذخام

(7)

۴۵

تارک اذم و نمــشد هعلق هرصاحم ،زــمره حتف رد اــه یلاغترپ اــب ناــخ .تــسا ناــیناریا زا یــهاوخ ناما و حــلص تــهج یــلاغترپ ناگدــنیامن سلجم نــیا رد‌:زــمره‌رــس‌هب‌ملاــسا‌رکــشل‌نــتفر‌؛لوا‌ســلجم ،تسا هتفای صاصتخا هراگن هب هحفص زا یرتشیب تمسق ،)۴ریوصت(

لیلقت نییاپ رد رطس ود و لااب رد رطس کی هب و مک راعشا هبیتک مهس و کرحت سح یاقلا رد رــگراگن هناقلاخ تادیهمت زا یکی .تــسا هــتفای و انب ،تــخرد نوــچ یرصانع طــسوت یدــنب لودج نتــسکش ،شــنت گنج هعقاو هب ریوصت لداعم ییاضف .دشاب یم راتشون فورح یتح ،ازجم یتــشک ود رب راوــس ،هراگــن پــچ تمــس رد هرــکیپ 6 .دزادرــپ یم فرط هب درس و مرگ یاه حلاس اب هک دنهد یم ناشن ار ناخ نایهاپس و دنتسه یناریا لااب یتشک تیصخش هس .دننک یم یریگ فده نمشد حوضو هب ناشدرس حلاس یتح و ششوپ ،هرهچ تایصوصخ زا رما نیا ناگرزب هرهچ .درادن روضح گنج نیا رد ناخ یلق ماما .تسا صخشم .تسا هدش میــسرت ینزبداب یاهدنبرــس و لیبــس اب ،هداتفا اج هاپــس هنانز یاهراــسخر تفارظ هب و دیفــس ،درگ ریوصت هــشوگ ناوج هرــهچ ناریا دحتم گنج نیا رد هک تــسایناتیرب هاپــس رگید یتــشک .تــسا دیوم اهنآ مرــگ هحلــسا و یگنرف یاه هلاک،خرمین یاــه تروص .دــندوب دومع یروحم میسرت اب ناریا هاپس تکرح و شبنج .تسا بلطم نیا ،نایوجگنج تانکس و تلااح ،اه گنفت بروم فیدر ،اه یتشک یارب نادنچ ود بآ نورد ناــیهام تکرح تهج و هرخص مــطلاتم طوــطخ ۴ هرکیپ .دزاــس یم رارقرب ار ایرد یوــسنآ اب طابترا لاح نیع رد و هدــش شقن نایناریا زا تواــفتم یــششوپ و هلاک اب لباقم یتــشک رد یلاغترپ

هب نانمــشد زا یدادــعت هدــش هــکت هکت و نــینوخ مادــنا .تــسا هدــش هدیــشخب اضف هب کیتامارد و جیهم یتلاح و هدــش هدنکفا ایرد لخاد تلع هب اه یلاغترپ یراگن هرهچ تایصوصخ صیخشت هنافساتم .تسا رد نشور یجنران گنر نزاوتم راشتنا .تسین نکمم رثا یگدید بیسآ تیاعر مدع نینچمه ،هرــیت هتخیمآ یاه گنر ترثک و هراگــن رــساترس رد یزاــس هرظنم .تــسا رثا نیا یاه یگژیو رگید زا ویتکپــسرپ نــیناوق زا یا هزادــنا اــت نیــشیپ یاه هراگن هــب تبــسن ریوصت نــیا هــنیمز ســپ یزیمآ گنر رد نشور هیاــس کینکت زا و تــسا رادروخرب حوضو و تقد یحوطــس رد زین هینبا و علاــق ریواصت .تــسا هدــش دــنم هرهب ناــتخرد .دننک یم یــیامندوخ هــنیمز سپ رد یا ه وــهق یرــیگ ملق اــب یدــعبود هداد ناــشن ینحنم و مرــن یطوطخ اــب ،دــس یاــه لاناک زا بآ جورــخ لباق هتکن .دیآ یم مشچ هب تسد رود رد رگید راب یبآ نامــسآ و هدــش اب هک تــسا بآ رد مادنا تــشرد ینایهام روــضح ،هراگن نــیا رد لــمات طسوت اهنآ نایم هلصاف ،دنا هدش میسرت گنر دقاف و ینحنم یطوطخ رگراگن ملق یاهزادرپ رد موهوم یتاناویح شقن هک هدشرپ ییاه هرخص هب رادناج ار اــه هرخص رگراگن رــگید ینایب هب .تــسا صیخــشت لباق نآ دربن تمظع رب دیکات ،دنفرت نیا زا وا فده ً

لاامتحا هک هدروآرد ریوصت .دــشاب هدوب شورخ و شوج نیا رد یرــصب رصانع یــمامت یــهارمه و رد :ناخ‌یلق‌ماما‌نایهاپــس‌طــسوت‌‌زمره‌نتفرگ‌؛مود‌ســلجم یرــشتنم یدنب بیکرت و دودحم یاضف ،ماحدزارپ هــنحص ۵ رــیوصت

.زمره‌رس‌هب‌ملاسا‌رکشل‌نتفر‌-4ریوصت

‌)نامه(‌:ذخام

‌.ناخ‌یلقماما‌نایهاپس‌طسوت‌زمره‌نتفرگ‌-5ریوصت

‌‌)نامه(‌:ذخام همان نور َج یطخ هخسن یاه هراگن یرصب لیلحت و یفرعم

(8)

۴6

تــسار تمــس رد .دنک یم لکــشم ار دارفا صیخــشت هــک میدهاــش ار یصخــش رداک یلااــب رد .دــنراد روــضح یوــفص نایهاپــس هــحفص تلاح اب ربا تکرح .دمد یم گنج روپیــش رب اه هوک تــشپ رد رقتــسم رد صخــش نیا هرکیپ نامدیچ هوحن .تــسا گنهامه روپیــش یقفا هدیــشک تلاح هک هداد لیکــشت ار یثلثم یمرف رگید هرکیپ هــس رانک تمــس هب ثلثم سار تهج .دنک یم لــیمکت ار نآ ،رادــنامک ناتــسد .دیازفا یم هنحص تکرح رب ناس نیدب و تسا لباقم نمــشد و هعلق ،دنا هداتــسیا تــشپرپ ییاه لیبــس اــب رادــنامک رــس تــشپ هرــکیپ ود دنک یم لمح ار درز یــمچرپ یرگید و هدرــب دوخ هلاک رــب تــسد یکی بیکرت نآ جاوــم تــکرح و دوــمع هــلیم و هدز نورــیب هراگــن رداک زا هــک ود نــیا نابــسا .دــنک یم لــیامتم ناــجیه و یــیایوپ یوــس هــب ار لاح رد رداک هــنایم رد یناریا ناــیوجگنج رــگید .دنا هداتــسیا نک اــس ناــسنا هرکیپ و هرخص میــسرت رد .دنتــسه زاــت و تــخات و عاــفد ،مزر رــیوصت رــگید هــمین .تــسا هدش هدافتسا یــنحنم طوــطخ زا بــسا و نآ جرــب یلااب رــب رــفن هــس هــک مــینک یم هدهاــشم ار اــه یلاغترپ هــعلق نییاپ رد زــین رگید هرکیپ هــس .دنرگن یم رازراک هــنحص هــب و هداتــسیا نیرخآ تــکرح تهج دنا هدــش میــسرت رارــف اــی و عاــفد لاــح رد هــعلق هدنار رداک زا جراــخ هــب ناــخ هاپــس طــسوت و تــسا ســکع رــب بــسا ،نمــشد ندــب دوــلآ نوخ یاــه هکت نابــسا یاــپ نــییاپ .دوــش یم هــک تــسین صخــشم .تــسا هداــتفا نــیمز هــب یــگنج تاودا و هلاک هــجو .تــسا هدــش ادــج رــکیپ مادــک زا هدــش عــطق تــسد و هــنتلااب یوم شــیارآ هوــحن و هلاک عوــن رد یــناریا زا یــلاغترپ نایهاپــس زــیامت هب ازجا و حوطــس یــگدنک ارپ اــب هنحص یگتفــشآ .تــسا ناــش تروص رقتسم رداک نییاپ رد هرخص زا یشخب .تسا هدش هداد ناشن یبوخ ماجــسنا مدع و تنوــشخ فیرظ یاهزادرپ و مرــن طوطخ اــب و تــسا یــیاه هچتخرد لماــش هــک یــهایگ شــشوپ .دــنک یم لــیدعت ار ازــجا .دراد رارــق هــحفص راــنک و هــشوگ رد تــسا نــشور هیاــس اــب هاــتوک

‌زــمره‌هــب‌ناــخ‌یلق‌ماما‌یــتقو‌هــعلق‌ندز‌شــتآ‌؛موــس‌ســلجم روصحم ار یلاغترپ ۵ ،)6ریوصت( نومضم نیا زا موس هراگن :دوب‌هدیسر و هرجنپ تــشپ زا اــهنآ ییلااب هــنت مین هــک دــهد یم ناــشن هــعلق نورد رــس هب یگنرف یهلاک صاخــشا یمامت .تــسا نایامن هعلق یاه هرگنک اه هاگن زرط هــک ارچ تــسین اهنآ لاوحا یایوگ اه هرهچ تلااــح .دــنراد ار ندش هرصاحم و ناجیه ،سرت زا یسح و تسا نکاس و مارآ ،حوریب تسوپ گنر عونت .داد صیخــشت اه هرکیپ تروص یازجا رد ناوت یمن رد ریوصت باق یگتسکش .تسا هدهاشم لباق زین رثا نیا رد نانچمه .تــسا هتفرگ تروص زازتها رد مچرپ و انب دبنگ طــسوت هحفص یلااــب نانمــشد ندوب ناملــسمریغ رب یدیکات دبنگ یلااب رب بیلص تملاع ،هناتــسد ماخ یــسدنه شوــقن اــب اــنب تاــنییزت و اه یراکیــشاک .دراد تانییزت نیا هک دسر یم رظن هب .تسا هدش یحارط ناباتش و تقد یب اضف ندرکرپ تهج ،دنشاب هتشاد هناسانش ییابیز هبنج هکنآ زا شیب لیکــشت تــسدلااب رد انب بروم و تــسار طوطخ .دنــشاب هدــش شقن هرــکیپ هــب مــینک لاــبند ار نآ سار هــچنانچ ،دــنا هداد یــثلثم یــمرف یاه تمــسق طابترا هک میــسر یم هراگن رگید یوــس رد ناــخ یلق ماما ،هرخص و گنس ،هوک نوچ ریوصت رظانم .تسا هدومن رارقرب ار فلتخم رت تشرد یرکیپ اب ناخ یلق ماما .دنراد یناوغرا گنر هب ییاه یریگرود و تسا هدش شقن دیفس یبسا رب راوس ییاهتنا یاه نلاپ رد نارگید زا

بسا میسرت رد یماقم ویتکپسرپ تیاعر .دراد تسد هب ریشمش و رپس دح زا رت هدیــشک یمک اه بــسا تروص .تــسا هدهاــشم لباق زین ناخ نیا رد ناخ یراگن هرهچ یاه هصخــشم زا .دنا هدــش میــسرت فراعتم مادنا ،خرس تسوپ و سابل یجنران گنر ،لیبــس هب ناوت یم زین هراگن یاه هراگن رگید دننامه نیمز گنر .درک هراشا وا هرهچ مارآ تلاح و هبرف لگ و یناوغرا ،یدوــخن زا ،تــسا هدــش یزیمآ گنر یتروص اب هموظنم .تسا هدش هدافتسا نیمز یاه یگدمآرب و هرخص میسرت یارب زین یهب هب ار نآ یاه هلول بیرا رس و دنراد رارق یگنج یاه پوت تشپ هرکیپ ود هاگن ،حلاس نهپ اتبــسن و بروم حوطــس .دنا هتفرگ ناــشن هعلق یلاابً لباقم رد ار هــحفص نزاوــت و دنک یم تــیاده هعلق فرــط هــب ار هدــننیب رد .دیامن یم رارــقرب یدودــح ات رــیوصت تــسار تمــس یانب ینیگنــس افیا ار دود شــقن گنرمک و هتفــشآ یطوطخ ،یگنج یاه پوت هــناهد زراب هراگن یدنب بیکرت رد عطاقتم حوطس و طوطخ ترثک .دنیامن یم یشفرد هک تــسا لاــس و نــس مک یناوج ،یلق ماما رانک هرکیپ .تــسا روبع راعــشا هبیتک یور زا شفرد نــیا کزان و زمرق خــن .دراد تــسد هــب یریش ناــشن نآ یور شقن و تــسا هریت شفنب مچرپ حطــس .دنک یم گنر اب یهایگ یمیــسرت شوقن راــنک رد هک دــشاب یم ندــیود لاــح رد

.دوب‌هدیسر‌زمره‌هب‌ناخ‌یلقماما‌یتقو‌هعلق‌ندز‌شتآ‌-6ریوصت )نامه(‌:ذخام

(9)

۴7

اب بــسانتم ،هرکیپ نیا تــسد تلااح .دــنا هدمآرد ریوصت هــب یــیلاط رفح لاح رد تسد هب هشیت ینییاپ هرکیپ ود .تسا هدش یحارط ناخ اب انب نییاپ .دنریگ یم یاج یثلثم یمرف رد و دــنا هعلق یاپ رد قدــنخ مرگ و هتخیمآ یاه گنر هفک ،هراگن نیا یوزارت رد .تــسا هدــش رپ بآ .تسا درس یاه گنر زا رت نیگنس

‌:یلاغترپ‌ناگدــنیامن‌اــب‌ناخ‌یلق‌ماما‌رادــید‌؛مراــهچ‌ســلجم یاهوم توافتم شیارآ و لنــش ،هلاک اب یگنرف راوــس ود ،7 ریوصت رد زا یتمسق و هداتسیا ناخ یلق ماما یوربور هک دوــش یم هدید تروص اه هرهچ یمامت ابیرقت .تسا هدش فذح رداک طسوت ناــشیاه هرکیپً تلاصا زا ،اه هرهچ هنایشان یراکتسد .دنا صخــشمان و هدید بیــسآ یلااب یاضف زا یمین زا شیب هایــس یبــسا رب ناخ .تــسا هتــساک نآ تکرح لاح رد وا بسا یاهاپ .تسا هداد صاصتخا دوخ هب ار هراگن یبیکرت ،هنحص رد ناخ نامزلام یریگرارق هوحن .تــسا هدش میــسرت اب ود هب ود ناــهارمه .تــسا هداد لیکــشت تــسار همین رد ار یــثلثم یاه تــسد تلاح و رــس شــخرچ .دنتــسه وــگتفگ لاــح رد رــگیدکی هرکیپ ود و بــسا یاــهاپ .تــسا هتخاــس رارقرب ار ازــجا ناــیم لــماعت رارقتسا هوحن .تسا هدش رتتــسم هناخدور و هرخص تــشپ رد ینییاپ یاهاپ دشاب بسا رب راوس هچنانچ ،تسا صخشمان شوپزبس هرکیپ وا داعبا و عافترا دــشاب هداتــسیا هک یتروص رد و هدــشنریوصت ناویح هب ور هراگن طــسو رد یا هرکیپ کت .دنک یم یفن ار ویتکپــسرپ نیناوق اقلا ار ندوب هدنز زا یسح وا ندب یانحنا .تــسا هداتــسیا اه یلاغترپ رــس رب هک یهلاک .دنک یم بلج ار مــشچ هجوت شــسابل گــنر و هدرــک

هدییور دور رانک یتخرد ،هنیمز شیپ رد .دسر یم رظن هب یگنرف دراد زا رــثا یــهایگ شــشوپ یزــیمآ گــنر رد .دراد یروــتاینیم یداــعبا هــک ییاه شخب نآ رد هراگن نامــسآ .تــسا هدش هدافتــسا نشور هیاــس اه هوک مرن طوــطخ .دیارگ یم گــنرمک یبآ هب دنراد رارــق ناــتخرد هــک یانحنا و عافترا ،دــنهد یم لیکــشت ار هنیمز سپ و شیپ لصاف دــح هدــش میــسرت وا هلاک تانییزت اب بــسانتم یلق ماما هرکیپ تــشپ هوک تبلاص زا یسح ،اه هوک یگدمآرب و ناخ رارقتسا لحم میظنت .تسا وا رس یلااب رد ناخ ِمان .دنک یم اقلا هدننیب هب ار یلاع باون تردق و رب یناوغرا طوطخ و گنس هدنک ارپ یاه هکت .تسا هدمآرد ریرحت هب .تسا هدش میسرت اضف ندرکرپ تهج نیمز یور یراوگوس‌و‌عادو‌یاه‌هراگن‌یرصب‌هعلاطم‌-3-1-4 ق.ه ۱0۴۲ لاس رد یفص هاش وا نیشناج سابع هاش گرم زا سپ هب نیوزق رد و درــک راضحا سراــف زا شنارــسپ هــس اب ار ناــخ یلق ماما رد .دنارذگ غیت مد زا ار ناخ دلاوا همه سپس .دیرب رس یدرمناوجان و دندش هتــشک ای روک ناخ یلق ماما نادنزرف مامت« تــسا هدمآ خیرات »دنتفای تاجن ،دندوب هیاد لغب رد و هراوخریــش لفط هک نت ود اهنت نیرخآ هب طوــبرم یاه هنحص ،رــیز ســلاجم .)۵۱۲ ،۱۳6۳،هــینروات(

و نادرم داــسجا رب نانز یرادازع و شنادنزرف اــب ناخ یلق ماما رادــید .تسا هدروآ رد ریوصت هب ار هداوناخ نارسپ

‌کرت‌ار‌اهنآ‌شنارــسپ‌مادعا‌زا‌لبق‌ناخ‌یلق‌ماما‌؛لوا‌سلجم .تــسا هداد رارق دوــخ رد ار هراگــن یازــجا ،یدوــمع یرداک‌:دــنک‌یم تــسد هودنا تدــش زا هک یلاح رد و هتــسشن یتخت رب ناخ یلق ماما ای "ناخ وــسروغ" ترابع .دنک یم رادید شنارــسپ اب هدراذگ تروص رب راب نیلوا .تسا هدش هتــشاگن ناخ رــس یلااب رد نآ هب هیبــش یزیچ شوماخ یگنر اب و هاــتوک یــسابل رد ار وا ،هموظنم نیا یاــه هراگن رد رسپ .دنا هداتــسیا وا لباقم رد ردپ زا یمک هلصاف اب نارــسپ .مینیب یم ،شناتــسد تلاح نتفرگرظنرد اب هــک هدــش رقتــسم یناکم رد رت گرزب طــسوت تمــسق ود نیا .دنک یم رارقرب ار هراگن یوــس ود نایم طابترا نداتــسیا زرــط .دنا هدــش ادــج رــگیدکی زا راوــید یدوــمع حوطــس مارتحا زا ناشن ،هدش تفج یاهاپ و اه تسد هداتفا تلاح ،ناکدوک هلصاف اب ناخ نارــسپ رس تــشپ رد یصخــش .تــسا ردپ ماقم هب اهنآ نیا هنافــساتم .دراد شوــغآ رد یدازوــن دــسر یم رــظن هــب و هداتــسیا هس .تسین نکمم اه تروص صیخشت و هدید بیسآ ،هراگن زا شخب تلااح .دنا هدیشک فص ناخ رــس تشپ هدرــشف یلکــش هب زین هرکیپ رد هنت مین ود هرــکیپ .دنایامن یم ار یدردمه و هودــنا اهنآ تانکــس و ود نیا .تــسا هنحص رگ هراظن هراگــن زا شــخب نیا یلااــب یاــه قاور .دنراد رظن نــییاپ هب مارآ یا هرــهچ و جک یــندرگ ،رترود یا هــلصاف اــب یاه هراگن ناــنوچ اما دتفا یم قاــفتا انب ینوردنا یاــضف رد تاــقلام راعــشا هــبیتک تــشپ رد ار نامــسآ یــبآ زا ییاه تمــسق ،نیــشیپ نوریب یاــضف نامزمه رــگراگن ،رگید یــترابع هــب .مــینک یم هدهاــشم ،هراگــن نــیا یاــضف تامیــسقت .تــسا هدروآرد رــیوصت هــب ار نورد و رد ار عطاقتم حوطــس و شوقن زا یقیفلت .تــسا فراعتمان و توافتم

یاه شخب نایم یقطنم یا هطبار مسجت هک میدهاــش یدنب بیکرت ‌.یلاغترپ‌ناگدنیامن‌اب‌ناخ‌یلقماما‌رادید‌-7ریوصت )نامه(‌:ذخام همان نور َج یطخ هخسن یاه هراگن یرصب لیلحت و یفرعم

(10)

۴8

هبیتک لخاد هب ناکدوک زا یکی یاپ ،رداک نییاپ رد .تسا راوــشد نآ ذوفن نوریب هب انب زا ییاه شخب زین لااب رد و تــسا هدرک دورو راعــشا شوقن و اه یــشاک ،اــهامنرجآ ،اــه قاور .دنا هتــسکش ار باــق هتــشاد تفارظ یب و ناباتش و دنهد یم لیکشت ار انب ینییزت رصانع ناتخرد تسا زاورپ لاح رد هراگن ییلااب هشوگ رد یا هدنرپ .دنا هدــش میــسرت .)8ریوصت( دوش یم بوسحم یشاک تانییزت زا یشخب و

‌هدیــسر ‌لــتق ‌هــب ‌یاــضعا ‌یارــب ‌ناگدــنامزاب ‌؛مود ‌ســلجم مــسارم اــب هــطبار رد ^۴هــینروات‌:دــننک‌یم‌یرادازــع‌ناــش‌هداوناخ دریم یم یــسک یتقو" :دــسیون یم هیوفص هرود رد نایناریا یراوگوــس دوخ ناوــسیگ ناــنز هژــیو هــب ،دوــش یم ناــغف و داــیرف زا وــلمم هــناخ لــیصفت هــب ،ناــشزیگنا نزــح یرــگ هحون ناــیم رد و دــننک یم ار روآ تــشحو داــیرف هــظحل رــه و دــننک یم داــی یــفوتم کــین لاــمعا زا یم یناوغرا و هایــس ساــبل نارادازــع نــینچمه .)ناــمه("دنروآ یمرب دنا هدناــشوپ ار دوــخ ندب یــنایم شــخب و دــنا هنهرب یــخرب .دنــشوپ حوطــس عاوــنا رــثا یدــنب بیکرت رد .)۲۱۳-۲۱۵ ،۱۳8۴،رــیرف وــیلبد(

همین رد و تــسا هدــش شورفم زمرق و یــبآ یمیلــسا تاــنییزت ،یــقفا اضف ود نیا .دوــش یم هدهاــشم مک ارتم شوقن اب رــک ا یــشرف ،لباقم .دنوــش یم کیکفت رگیدکی زا یتروص و کیراب یامنرجآ راوید طــسوت شوــقن شــچیپ اــب بــسانتم راوگوــس یاــه هرکیپ مــطلاتم تلااــح اه هرکیپ .دنا هدــش یحارط اه توبات و شرف ،هدرپ ینییزت و یمیلــسا اب یگنهامه تــهج لاامتحا قــیلعت نیا شــیامن ،دــنا قلعم اــضف ردً جاوم طوــطخ ترثک نــینچمه دــشاب هدوــب داــسجا جورــع نوــمضم یایوگ اه هرهچ یازــجا .دنازیگنا یمرب ار هدــننیب یونعم تاــساسحا اب یدادرارــق یاه تروص ،تــسین نانآ یــحور مــلات و یــنورد تلااــح رب ار دوخ ای و هتفرگ لااب یوــسب ار اه تــسد یعنصت و کــشخ یتلاح ات دنا هدش هنهرب همین زین نانز زا یدادعت .دنا هتخادنا اه توبات یور هنهرب یاه هرکیپ .دننک دیک ات نارادازع هودنا تدــش رب بیترت نیدب نــییاپ و تــسار تمــس هــب رداک یلااــب و پــچ زا گ ازــگیز یــبیکرت رد

درادن نادرم تروص اب یتوافت ،رادازع نانز راسخر .دنا هدش نامدیچ تانییزت .تــسا نانز جاوم و دنلب یاهوم هرط ،ناــشزیامت هجو اهنت یطاقن لکــش هــب ناــشیاه تسد و ندرــگ ،وزاــب رــب ناــنز تارــهاوج و ،ناچیپ و تشپ مک یاهوم ،هاتوک یناشیپ .تسا هدــش شقن دتمم زا ورــبور زا یاــه هرکیپ ،درــگ تروــص و هــناچ ،نــشور تــسوپ گــنر یتسوپ ریوصت هشوگ شوپ یبآ زینک .تسا لک ایه نیا یاه هصخشم رد هدش نییزت یاه توبات .تــسا هراگن خر مین هرهچ اهنت و دراد هریت شوقن .دنا هدش میــسرت عونتم عافترا اب هقنزوذ و لیطتــسم حوطــس هدــش میــسرت اــه توبات تاــنییزت هــب هیبــش ناــنز هایــس یاــه هماج ،اه توبات یاــپ رب هداتفا یاه سابل یرــیگرارق هوحن نــینچمه تــسا تــیدودحم .دنا هدــش یهدناماــس هراگــن یــلاخ یاــهاضف ساــسارب یراذگریثات تــهج هرــیت و شوماخ فــیط هــب اــفتک ا و یــگنر تاــبیکرت .)۹ رــیوصت( تــسا هدــش ظاــحل هــنحص ندرــکدولآ نزح و رتــشیب

‌یرادازع‌شگرم‌گوس‌رد‌ناخ‌یلق‌ماما‌هداوناخ‌؛موس‌سلجم نومضم هب هک تــسا هموظنم نیا زا هراگن نــیرخآ ،۱0 رــیوصت :دــندرک و نارــتخد ،هراگــن دودــحم یاــضف رد .دراد صاــصتخا یراوگوــس .دنزادرپ یم یراز هب کاچ نابیرگ و هنهرب یاپ و رس اب ناخ نارسمه یا هدع و هدــش میــسقت مین ود هب نامتخاــس یانب طــسوت هراگن رداک هس هتسد ود هب راوگوــس یاه هرکیپ یقفا فیدر .دنا هداتــسیا انب رد رب .دنا هتفرگ یاج ریوصت رد نراقتم یلکــش هب و دنا هدــش میــسقت ییات تمــسق ود نایم طبار ریوصت طــسو رد زین مادــنا کچوک یــنز هرــکیپ و هدــش هــنهرب همین رــگید یــنز و وا نارادازــع موــسرم نــییآ هــب .تــسا .تسا رــس رب نتفوک و وم ندیــشک لاح رد ای و لااب هب ور ناــش ناتسد گ ازگیز طوطخ و یمیلسا تانییزت لماش تسار همین رد هنیمز شقن پچ همین هرکیپ هس دسر یم رظن هب .تسا نامتخاس حوطس و راوید .دنشاب درم دنبرس لکش و هاتوک یاهوم هطساو هب

‌ار ‌اهنآ ‌شنارسپ ‌مادعا ‌زا ‌لبق ‌ناخ ‌یلقماما ‌-8ریوصت .دنک‌یم‌کرت )نامه(‌:ذخام

‌ناش‌هداوناخ‌هدیسر‌لتق‌هب‌یاضعا‌یارب‌ناگدنامزاب‌-10ریوصت .دننک‌یم‌یرادازع )نامه(‌:ذخام

‌یرادازع ‌شگرم ‌گوس ‌رد ‌ناخ‌یلق‌ماما ‌هداوناخ ‌-9ریوصت .دندرک )نامه(‌:ذخام